nx دارای 93 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : معاد مقدمه معاد از ماده عود بمعنی برگشتن است چون روح دوباره ببدن برگردانیده میشود. معاد از اصول دین مقدس اسلام و اعتقاد به آن واجب است كه هر كس دوباره پس از مرگ زنده میشود و بجزای عقیده و عملش میرسد. مساله معاد كه ابتدایش مرگ و قبر و بعد برزخ و سپس قیامت كبری و پایانش بهشت یا جهنم است با این حواس ظاهری درك نمیشود هر چند اصل معاد بدلیل عقل ثابت است بتفصیلی كه ذكر میشود لكن محال است كسی بتنهائی سر در بیاورد كه بعد از مرگ چه خبر است غیر از وحی راه دیگری ندارد زیرا هر كس در هر عالم و مقامی است ادراكش از حدود آن عالم تجاوز نخواهد كرد مثلا طفلی كه د رعالم دحم است محال است چگونگی و بزرگی عالم بیرون رحم را بفهمد و محال است بی پایانی فضا و موجودات آنرا دریابد همچنین كسی كه در عالم ملك و اسیر ماد9 و طبیعت است چگونه میشود ملكوت را بفهمد كه باطن عالم ملك است و جایگاهش پس از خلاصی از این عالم میباشد و خلاصه خصوصیات عوالم پس از مرگ نسبت بكسی كه در عالم دنیا است غیب است و برا یشناختن آن جز تصدیق آنچه را كه حضرت آفریدگار خبر داده راهی نیست. خصوصیات معاد ، ربطی بعقل ندارد بنابراین اگر كسی بگوید از عقل ما دور است كه پس از مرگ فالن طور شود اصلا حرفش مورد قبول نیست چون ربطی بعقل ندارد و جمیع عقلا پشت بپشت هم بزنند از جزئیانات عالم دیگر خبری نخاهند داشت چیزی كه هست آنچه را كه محمد (ص) و آل او فرموده اند ما هم تصدیق مینمائیم زیرا آن بزرگواران معصوم و محل نزول وحی حضرت آفریدگارند. آیا مرده حرف میزند؟ با این بیان شبهاتی كه بعضی از بیخردان میكنند معلوم شد كه همه بی اساس است مانند اینكه میگویند كسی كه مرد بدنش در حكم جماد اس نظیر چوب خشك، دیگر سئوال و جوابش در قبرش چیشت و ما اگر دهان مرده را از چیزی پر كنیم روز دیگر قبرش را بشكافیم و جسدش را ملاحظه كنیم خواهیم دید كه چیزی از دهانش خارج نشده است (جواب این اشبه بزودی روشن میشود) نطق اختصاص بزبان ندارد این اشكالات د راثر بیخبری از آخرت دستگاه آفرینش و نداشتن ایمان بغیب اس این استعجابها شاهد كمی اطلاع و فهم است خیال میكند نطق فقط مال زبان اس ارواح نطقی نداردند جنبش برای پای حیوانی است ارواح جنبش ندارند، در حالیكه خودش هر شب هنگام خواب گفتگوها دارد بدون اینكه زبان و لبش جنبش داشته باشد و كسیكه نزدیكش بیدار باشد صدایش را نمیشنود و همچنین سیرها دارد بدون اینكه بدنش در بستر جنبش داشته باشد. حكمت رویا ، تصدیق انبیا است حضرت موسی بن جعفر (ع) میفرماید بشر در ابتدای خلقت ، رویا (خواب دیدن) نداشت و بع خدا به او داد سببش آن بود كه خداوند پیغمبری را برای دعوت و هدایت مردم زمانش فرستاد و او مردم را به اطاعت و بندگی پروردگار عالم امر كرد گفتند اگر ما خدای را بپرستیم در برابرش چه داریم در حالیكه دارائی تو از ما بیشتر نیست آن پیغمبر فرمود اگر اطاعت خدا كنید جزای شما بهشت است و اگر معصیت كردید و حرف مرا نشنیدید جای شما دوزخ است گفتند بهشت و دوزخ چیست؟ پس برای ایشان هر دو را توصیف كرد و شرح داد پرسیدند كی به آن میرسیم فرمود هنگامیكه مردید گفتند ما می بینیم كه مرده های ما پوسیده و ریسیده و خاك می شوند و برا یآنها چیزی از آنچه و صف كردی نیست و آن پیغمبر را تكذیب كردند. خداوند احلام (خواب دیدن) را برای آنها قرار داد در خواب دیدند كه میخورند و می آشامند و حركت میكنند میگویند و غیره چون بیدار شدند اثری از آنچه دیده بودند ندیدند پس نزد آن پیغمبر آمدند و خوابهای خود را بیان كردند آن پیغمبر فرمود خداوند خواست حجت را بر شما تمام كند روح شما چنین است هنگامی كه مردید هر چند بدنهای شما در خاك پوسیده شود ارواح شما در عذاب است تا قیامت (یا در روح و ریحان و ناز و نعمت) نپذیرفتن از كم ظرفیتی است لازمه عقل كثرت محتملات است یعنی هر مطلبی كه میشنود و محال فقلی نباشد احتمال بدهد شاید صحیح باشد و اگر خبر دهنده اش معصوم باشد بگوید حتما صحیح است. وقتی كه كم عقل و جاهل است میگوید این حرفها چیست؟ نپذیرفتن دلیل بر گوچكی و كم ظرفیتی است كه نمیتواند فوق طبیعت را دریابد مثل حیوان دو پائی است كه اندازه ادراكش همین است خوردن و خوابیدن و با جنس مخالف جمع شدن است البته با خر و گاو هم اگر بگویند وقت مردن ملك می اید یا در قبر سئوال و جواب میشود نمیتواند قبول كند چون حد ادراكش از شكم و فرجش نمیگذرد. چنانكه قبول مطالب عالیه مال بزرگی و وسعت روح است. شرح مساله معاد بطور تفصیل اقتضاء ندارد آنچه كه میشود از منزل اول تا آخر كه د راخبا ر اهل بیت (ع) ذكر شده گفته میشود. منزل اول مرگ حقیقت مرگ بدیده شدن علاقه روح از بدن است برای علاقه روح به بدن تشبیهات زیادی شده است بعضی گفته اند مثل كشتی بان و كشتی كه مرگ، كشتی را از تحت اختیار كشتیبا ن بیرون میبرد میگوئی پای، دست من، چشم من، من غیر از دست و پا و چشم و گوش است وقت یكه میگوئی رفتم درست است كه تو رفتی لكن بپایت رفتی و تو غیر از پا هستی، میگوئی دیدم؛ شنیدم، گفتم همه برگشتش بشخص واحد است این شخص، روح شریف تواست كه از این مظاهر ظهور پیدا میكند روح می بیند، می شنود اما از این سوراخ چشم و گوش پس بیننده روح است این چشم آلت دیدن اوست روح چراغی است كه در ظلمتكده تن روشن گردیده اس از مجرای چشم و گوش و سایر حواس روشنائی میدهد. مرگ یعنی جابجا كردن چراغ. مثلا فرض كنید د ركلبه ای كه چندین سوراخ داشته باشد چراغ كازی قرار دهید از این مجراها روشنی میدهد چراغ را ك بیرون بردند تاریك میشود مرگ یعنی بیرون بردن این چراغ از بدن.روح نسبت به بدن داخل و خارج ندارد لكن باید دانست كه علاقه روح به بدن نه از جهت حلول است یعنی روح داخل بدن باشد نه اینطور نیست چون روح مجرد اس و جسم نیست داخل و خارج ندارد فقط علاقه دار توجه تامی به بدن دارد مرگ یعنی قطع علاقه از بدن. واجب است كه اعتقاد داشته باشیم كه مرگ باذن خداست همان كسی كه روح را به بدن علاقه داد د رشكم مادر تا روز آخر همان كس هم قطع علاقه می كند محیی اوست و ممیت هم اوست آنقدر د رقرآن ذكر شده كه خدا زنده میكند و خدا میمیراند بعضی از عوام از عزرائیل بدشان می آید و او را دشمن میدارند دیگر نمیدانند كه او پیش خود كار نمیكند او از طرف پروردگار عالم ماموریت دارد. كیفیت قبض روح در كیفیت قبض روح د رضمن احادیث معراج است كه حاصلش این اس كه لوح یجلو حضرت عزرائیل است كه نام همه در آن ثبت شده هر كس اجلش برسد اسمش پاك میشود و فورا عزرائیل قبض روحش می كند در آن واحد ممكن است هزارها نفر نامشان پاك شود و عزرائیل هم قبض روحشان نماید تعجبی ندارد مثل بادی كه هزار چراغ را یكمرتبه خاموش كند همه بخدا بر میگردد عزرائیل قبض روح میكند. اما د رحقیقت خدا میرانده چون از طرف اوست جل وعلی. خدا میمیراند یا عزرائیل یا ملائكه از این بیان ظاهر میشود د رقرآن مجی كه قبض روح را به خدا نسبت داده و د رجای دیگر نسبت به عزرائیل و در جای دیگر به ملائكه كه اعوان و انصار عزرائیل ان هر سه صحیح است چون عزرائیل و اعوان و انصار او به امر خداوند جانها را می گیرند مانند سلطانی كه بوسیله لشكر و سردارانش، كشوری را فتح میكند پس صحیح است گفته شود لشكر فلان، كشور را فتح كرد چنانكه اگر بگویند فلان سردار فتح كرد نیز درست است و در حقیقت سلطان كه تدبیر و حكمرانی لشكر با اوست فتح كرده است و این مثال برای نزدیك شدن مطلب به فهم است و گرنه اصل مطلب از اینها بالاتر است. خداوند برای مرگ اسبابی ساخته بالجمله خدا د رموقع مرگ جانرا می گیرد ولی متوجه باشید ك پروردگار عالم، دنیا را دار اسباب قرار داده از آن جمله برای مرك هم اسبابی معین فرموده مانند از بام افتادن، مریض شدن؛ كشته شدن و غیره، البته اینها بهانه و سبب است چون بسیاری هستند كه مرضهای سخت تر از او هم داشتند و نمردند پس این به تنهائی موجب مرگ نمیشود؛ اگر پیمانه عمرش تمام شده باشد؛ جانش را پروردگار عالم قبض میفرماید. وگرنه چه بسیار اشخاصی كه صحیح و سالم بودند، بدون هیچگونه سابقه كسالتی مردند. شكل عزرائیل نسبت به محتضرها جمله دیگر راجع به ملك الموت است كه وقت برای قبض ارواح می آید، شكلش نسبت به محتضر فرق میكند. روایتی دارد كه حضرت ابراهیم (ع) تقاضا كر كه هیئت عزرائیل را هنگام قبض روح كافر ببیند. عرض كرد كه طاقت ندارید، فرمود میل دارم ببینم، عزرائیل خودش را به آن هیئت نشان داد و ابراهیم دید صورت مردیست سیاه رنگ كه موهای بدنش ایستاده؛ بدبو، لباس سیاه پوشیده، از دهان و بینی او شراره آتش و دود خارج میشود ابراهیم غش كرد، پس از بحال آمدن فرمود: اگر كافر هیچ عذابی نداشته باشد، بس است عذابش در دیدن تو و بالعكس هم راجع به مومن. حضور ملائكه و شیاطین هنگام مرگ شیاطین هم برای اغواء از طرف چپ محتضر می آیند ملائكه هم اط طرف راست كار شیاطین همیشه فریب دادن است مخصوصا هنگام مرگ كه اگر ایمانی هم باشد بدزدند، چون میزان سعادت و شقاوت آخر كار است، همانطوریكه زندگی كرده میمیرد و همانطوریكه مرده زنده میشود هر آرزوئی كه داشته باشی هنگام مرگ با آن آرزو میمیری. اگر آرزویت دیدن جمال علی (ع) است، مونست جمالش می باشد، اگر آرزویت هوی و هوس است آن هنگام نهایت طلوعش می باشد. لكن كسی كه اهل ایمان شد؛ خداوند وعده فرموده است كه او را نگهدارد و شیطان را به او دسترس نیست به ابی زكریای رازی هنگام مرگش میگفتند بگو لااله الا الله میگفت نمی گویم. حالت غشوه ای به او دست داد؛ پس از اینكه بهوش آمد. گفت كسی بنظرم آمد كه میگفت اگر میخواهی خوشبخت و سعادتمند شوی بگو عیسی ابن الله من گفتم نمیگویم پس از اصرار زیاد گفت بگو لا اله الا الله ، گفتم چون تو می گوئی نمی گویم. حربه ای آمد و او را بر زبان جار یساخت و از دنیا رفت. كسی كه یك عمر از روی صرق موحد بود، چطور د رآن هنگام شیطان بر او مسلط میشود؟ بلی اگر مدت عمرش را به پیروی از شیطان گذارنده، در آن ساعت هم انیسش شیطان است. آسانی و سختی جان دادن در روایات تصریحاتی بسختی جان كند شده و در بعضی تشبیه بكندن پوست از بدن زنده گردیده و در بفضی دیگر است كه اگر سیگ آسیا با میخ درب قلعه را در چشم بگذارند و آن در برخی دیگر از روایات، سختی آن تشبیه شده به اینكه بدنی را با قیچی یا اره قطعه قطعه كنند. و از بعضی از محتضرین هم ناراحتی های فوق القاده مشاهده می شود كه گفتنی نیست؛ برای بعضی هم مردن مثل بو كردن بهترین گلها است. در بعضی روایات میفرماید: تغییر لباس كثیف به تمیز است و در پاره ای دیگر تشبیه به برداشتن غلها و بندها از بدن شده است یعنی مرگ خلاصی پیدا كردن از محبس عالم طبیعت است. سختی جان دادن كفاره گناهان مومن بطور كلی هیچ یك از این دو قسم جان دادن كلیت ندارد بلكه نه هر كس اهل ایمان شد آسان جان میدهد، بلكه بسیاری از مؤمنین هستند كه لطف خدای تعالی شامل حالشان می شود و بعضی از گناهانشان را بسختی جان كندن جبران میفرماید با اینكه مؤمن از دنیا میرود، لكن چون باید پاك برود؛ او را اصلاح میكنند و نسبت به كفار دهانه آتش و مقدمه عذابشان می باشد. آسان جان دادن كافر به خاطر نیكی كرده گاه هم می شود كه كفار و فساق آسان جان میدهند چون این شخص اهل عذابست لكن د رعمرش كار چوبی هم كرده، آسان جان میدهد كه حسابش همینجا تصفیه شده باشد مثلا بواسطه انفاقی كه كرده یا كمك مظلومی كه نموده و عوض آسان جان میدهد تا دیگر در آخرت طلبی نداشته باشد چنانكه مومن برای پاك شدنش از گناه؛ سخت جان میدهد و در حقیقت برا یكافر، جان دادن؛ اول بدبختی است چه آسان و چه سخت و برا یمومن هم نعمت و سعادت است چه آسان و چه سخت.بنابراین بهیچوجه آسانی و سختی جان دادن نسبت به مومن و كافر؛ نیكو كار و بدكار كلیت ندارد. قبض ارواح كفار با شكنجه در جلد سوم بحار حدیث شریفی است كه روزی خاتم الانبیاء محمد (ص) بدیدن ابن عم گرامی خود علی بن ابیطالب (ع) تشریف آوردند در حالیكه ایشان چشم درد شدیدی داشتند بطوریكه صدای ناله آقا را بلند كرده بود با آنكه امیرالمومنین (ع) كوه صبر بود. رسول خدا (ص) خبر موحشی به علی (ع) داد كه سختی درد چشم را فراموش فرمود. فرمود یا علی (ع) جبرئیل به من خبر داد كه قبض روح كفار را كه می كنند؛ عده ای از ملائكه عذاب می آیند و با تازیانه ها و سیخهای آتشین جانش را میگیرند امیرالمومنین عرض كرد یا رسول الله (ص) اینطور جان دادن هم از امت شما هم هست؟ فرمود آری سه طایفه از مسلمانانند كه اینطور جان میدهند اول حاكم جور است، دوم خورندگان مال یتیم، سوم شاهد ناحق است یعنی كسی كه بر خلاف حقیقت شهادت میدهد. اجمالا از ماست كه بر ماست، هر كس آنچه را كرده می بیند. نتیجه اغمالمان اسان یا سخت جان دادن است.پناه بر خدا گاهی ممكن است بواسطه بدی اعمال بی ایمان از دنیا برود. شاگرد فضیل بی ایمان میمیرد در تذكره ها ضمن حالات فضیل ایاز تئب مشهور مینویسد: داناترین شاگردانش مریض شد به مرض موت فضیل وعده ای به عیادتش آمدند فضیل سوره یس را شروع كرد؛ این بدبخت زیر دست استادش زد و گفت نمیخواهم قرآن بخوانی. بدبختی كه یك عمر به مسجد، به مدرسه، به مجلس عبادت می آمد، اهل قرآن بودگ حالا میگوید نمی خواهم قرآن بخوانی و شهادتین را هم نگفت و در همان مجلس مرد. فضیل از این قضیه خیلی اندوهناك شد، د رگوشه ای خزید و از خانه بیرون نیامد تا اینكه روح حبیث همان شاگرد را در خواب دید، از او سبب عاقبت بشریش را پرسید، گفت سه چیز در من بود كه بی ایمان از دنیا رفتم اول حسد كه نمیتوانستم كسی را بالاتر از خودم ببینم. آری حس ایمان را چون آتش كه هیزم رامیخورد از بین میبرد. بی ایمان مردن در اثر گناهان دوم نمامی بوده یعنی میان بهم زنی زن و شوهر را از هم جدا میكند. اگر كسی پشت سر دیگری حرف زد مبادا بروی برایش خبر ببری كه فالن كس فحشت داد! نه بلكه برعكس؛ اگر بینشان شكر آب است بگو فلانی پشت سرت خوبیت را می گفت، انجا دروغ عیبی ندارد چون بین دو نفر را اصلاح میدهد برعكس نمامی كه بزرگترین عیب است علاوه بر اینكه كدورت و نفاق را زیادتر میكند. خیال راحت این شخص بیچاره را كه برایش خبر آورده از بین میبرد، دلش را چركین مینماید و ایجاد فتنه كه بدتر از قتل است میكند. و سوم شرابخواری او بوده است. بلی این سه گناه بزرگ موجب شد كه كسی كه عالم و فاضر و مدرس و غیره بوده بی ایمان از دنیا برود. دوست داشتن مرگ مطلب مهمی ك باید دانسته شود حب لقاءالله است یعنی مؤمن نباید ا زمرگ بدش بیید و از آن وحشت داشته باشد نه آنكه آرزوی مرگ كند یا پناه بر خداخود كشی نماید زیرا تا در این عالم است می تواند از كناهان توبه كند و خود را پصاك نماید و برخیرات خود بیفزاید بلكه هر وقت خداوند مرگ او را خواست؛ باید مرگ را در آن حال نعمت بداند زیرا اگر اهل طاعت است زودتر بدار ثواب میرسد و از آثار حسنه كردارش بهره مند میگردد و اگر گنهكار است بوسیله مرگ رشته گنهكاریش گسیخته و استحقاق عفویتش كمتر می شود. خلاصه عاقل باید مرگ را در وقتیكه خدا بخواهد دوست بدارد چون یگانه وسیله رسیدن بتمام سعادت اوست یعنی خلاصی از دار الغرور و رسیدن به دار السرور و ورود بر بساط حضرت آفریدگار و وصال دوستان حقیقی یعنی حضرت محمد و آل اطهارش علیهم السلام و سایر ارواح شریفه اخیار و ابرار است. و همچنین باید تاخیر مرگ و طول عمر را تا اندازه ای كه خدا خواهد دوست بدارد برای اینكه بیشتر بتواند برای این سفر مبارك و طولانی تدارك ببیند. علاقمندی به دنیا مذموم است عقلاً و شرعاً كراهت از مرگ و دوستی ماندن د ردنیا به جهت بهره مندی از خوشی های آن چنانكه حال اكثر مردم است غلط و بیجا است عقلاً و شرعاً. اما عقلاً پس اولا خوشی مطلق د راین عالم یافت نمیشود تا صد مشت در دهنی نزنند لقمه ای در آن نمیگذارند كدام خوشی اس كه صدها ناخوشی و ناراحتی پیش و پس آن را نگرفته باشد؟ اگر جوانیست پیری و ناتوانی پیش آمد قطعی آنست، اگر سلامتی است كه شرط اساسی هر بهره مندی از خوشیهای این عالم است، در هر لحظه انواع مرضهای گوناگون آن را تهدید میكند، اگر مال است كه وسیله رسیدن بخوشیها است كه به هزاران ناراحتی بدست می آید و به هزاران آفت محفوف و همراه است و اگر مقام و منصب است كه با هزاران مزاحمت توام است و از همه گذشته تمام آنها در معرض فنا و زوال است. دل بر جهان مبند كه این بی وفا عروس با هیچ كس شبی به محبث بسر نكرد دوستی دنیا صفت كفار و سر هر گناه اما شرعاً در قرآن مجید حب دنیا را یكی از صفات كفار دانسته و فرموده یعنی كفار به زندگی دنیوی دلخوش شدند و به آن قرار گرفتند و نیز فرموده آیا به جای حیات همیشگی آخرت، زندگی فانی دنیوی را پسندیده اید؟ و درباره یهود میفرماید هر یك از آنها دوست میدارد هزار سال در دنیا عمر كند. و آیات قرآن مجید در این باره زیاد است و همچنین اخبار و روایات بیشمار است در اینجا حدیث مشهور نبوی (ص) در كتاب شریف اصول كافی است كه دوستی دنیا تمام گناهان است. كراهت مرگ و گریه بربستگان از آنچه ذكر شد دانسته گردی كه كراهت از مرگ و دوستی بودن در دنیا از جهت دلخوشی به آن و حائل شدن مرگ بین او و آنچه كه مورد علاقه اش هست، عقلاً و شرعاً ناپسند است اما اگر كراهت از مرگ و حب تاخیرش برای این باشد كه بیشتر تدارك سفر آخرت كند و چون به مرگ دفتر اعمال بسته می شود مایل است دیرتر بمیرد تا بیشتر بهره ببرد، بسیار خوبست. اما مرگ بستگان و دوستان، دوست نداشتن و وحشت و ناراحتی از مرگ ایشان اگر ازجهت مادی باشد، غلط و بیجا است مثلا گریه كند كه چرا از خوشیهای این عالم بریده شد یا اینكه خودش ا زخوشیهائی كه بوسیله او به آنها میرسید محروم گردید. ولی اگر از جهت مفارقت و جدائی باشد، نظیر چند همسفر و هم خرج كه یكی از آنها جدا شود و زودتر به وطن مالوف برسد قهراً دیگران متاثر می شوند، اگر اینطور باشد بسیار خوبست بلكه مستحب است كه برا ی مومن و ابتلاء به مفارقت و دوری او گریه كند، به خصوص در صورتیكه با بودن آن مومن بهتر و بیشتر میتوانست تدارك توشه سفر آخرت را ببیند. بی صبری نتیجه از آخرت چون بیشتر مزدمان خصوصا زنها گرفتار حب دنیا هستند، هرگاه كسی از بستگانشان بمیرد سخت ناراحت شده و از پا د رمی آیند و جزع و بیصبری ار از اندازه گذارانیده مانند كسی كه میخواهد همیشه در دنیا بماند آنكه مرده نیست شده است. اگر میدانست آنكه مرده مسافری بوده كه زودتر بوطن رسید و او هم بزودی به او ملحق خواهد شد؛ چنین بی صبری نمیكرد. حضرت صادق (ع) مرد پسر مرده ای را دیدند كه زیاد بر مرگ فرزندش جزع می نمود و بی صبری می كرد. اما فرمود از مصیبت كوچك جزع میكنی و از مصیبت بزرگتر (مصیبت آخرت) غافلی اگر آماده صفر آخرت خودت بودی و در مقام تدارك آن برمی آمدی، بر مرگ فرزندت اینطور جزع نمیكردی پس به فكر آخرت نبودنت مصیتبی سخت تر از مصیبت مرگ بر فرزند است. الطاف وانعام خداوندی و بالجمله حال مومن نسبت به مرگ باید مانند حال كسی باشد كه چندی خدمتگزار سلطان بوده و اط طرفش او را خبر كنند كه د روقت غیر معین تو را احضار میكنند تا مورد انعام و الطافش واقع شوی و پاداش خداتت را به بینی البته این شخص از این مژده؛ فرحناك می شود ولی دوست دارد كه دیرتر او را احضار كنند تا بتواند خدمات بیشتری انجام دهد و كارهائی كه بیشتر جلب نظر و رضایت سلطان ر میكند ب جای آورد. همچنین مومن از اصل مرگ كه رسیدن به دار ثواب است خواشحال است لكن تاخیرش را دوس میدارد تا بندگی بیشتری كند و درعین اینحال هر لحظه ای كه اراده حتمی خداوندی به مردنش تعلق گیرد راضی و دلخوش است با حسن ضن به خداوند كریم و شوق لقای دوستانش محمد و آل علیهم السلام. حضور اهلبیت (ع) هنگام نزع در روایات بسیاری ذكر شده كه محمد (ص)‌و علی(ع) و در برخی دیگر خمسه طیبه با فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام و د رپاره ای دیگر تمام چهارده معصوم هنگام مرگ بر بالین مومن حاضرند البته صورت نوریه آنها و بدن مثالی. یكی از اصحاب حضرت رضا (ع) د رحال مرگ بود حضرت به بالینش تشریف آوردند در حال سكرات چشمش را روی هم گذاشته بد عرض كر الان رسول خدا (ص) و علی (ع) و فاطمه (ع) و حسن (ع) حسین (ع) تا حضرت موسی بن جعفر (ع)‌را می بینم. و همجنین عرض كرد آقا صورت نوریه شما حاضر است.خلاصه از مسلمیات است كه هركس اهلبیت را هنگام مرگ ملاقات می كند و نسبت به اندازه معرفت و محبتش به آقایان بهره یبرد. در حدیث مشهور حضرت امیرالمومنین (ع) به حارث همدانی است كه فرمود هر كس هنگام مرگ مرا ملاقات خواهد كرد چه كافر و چه مومن بلی چیزی كه هست برای مومنین نعمت است و مشاهده جمال دلربایش از هر لذتی لذیذتر است. و برای كافر و منافق مضهر قهر پروردگار می باشد. گزارشهای پس از مرگ پس از گرفته شدن جان، روح بالای بدن قرار میگیرد روح مومن را به آسمانها میبرند و روح كافر را به پائین میبرند وقتیكه جنازه را حركت میدهند اگر مومن است صدا میزند مرا زودتر به منزلم برسانید و اگر كافر اس میگوی عجله نكنید، مرا زود بقبر نبرید، هنگام غسل دادن اگر مومن است د رجواب ملك كه به او میگویند آیا دلت میخواهد به دنیا برگردی میگوید نه دیگر نمیخواهم بتعب و سختی برگردم. روح میت د رتشییع جنازه و هنگام عسل حاضر اس غسال را می بیند، تشییع كنندگان را مشاهده می كند؛ صحبتشان را میشنود لذا امر شده اس كه دراطراف میت خیلی قال و قیل و صحبتهای متفرقه نكنند رفت و آمد زیادی ننمایند مشغول ذكر و تلاوت قرآن باشند.پس از اینكه او را دفن كردند بطوریكه بعضی از محدثین از اخبار استفاده كرده اند روح علقه دیگری به بدن پیدا میكند وقتیكه مشیعین رد میشوند میفهمد كه غریب و تنها او را رها كرده اند ناراحت میشود. اولین بشارتیكه به مومن در قبر میدهند اینستكه خدا تو را و تمام تشییع كنندگان را آمرزید. ضمناً مومنین مواظب باشند كه دعایت مراسم مذهبی و مستحبات هنگام احتضار و غسل و كفن و دفن را بنمایند مخصوصا مستحب است ولی میت پس از مراجعت تشییع كنندگان برگردد و تلقینش را بگوید این آخرین تلقین است و قبل از آنهم دو تلقین وارد است؛ یكی د رحال احتضار ودوم د رهنگام دفن.   سئوال و جواب قبر از جمله چیزهائیكه بایستی به آن اعتقاد داشت و جزء ضروریات مذهب شیعه است «سوال منكر ونكیر فی القبر حق» قدر مسلم این است كه شخص باید اجمالا عقیده داشته باشد كه در قبر سئوال و جوابی هست حالا به چه كیفیت است؟ آیا با این بدن جسمانی است، یا با بدن مثالی یا مثلا د رهمین قبر خاكی است یا از روح سئوال كرده میشود و به واسطه علاقه ای كه با بدن دارد این بدن هم متاثر میشود یا جور دیگری است اگر تصور بشود اینها را كارنداریم زیرا دانستن تفصیل این امور لزومی ندارد و نیز راهی برای دانستن آنها جز اخبار نیست د رجلد سوم بحارالانوار و حق الیقین فرموده از احادیث معتبره ظاهر میشود كه سئوال و فشار قبر دربدن اصلی است و روح به تمام یا بعض بدن بر میگردد(یعنی تا سینه یا كمر چنانكه د ربعض اخبار است) كه قدرت بر فهم خطاب سئوال و جواب داشته باشد.   پرسش از عقائد و اعمال چیزیكه باید بدانیم آنستكه از چه سئوال میشود؟ در قبر از عقاید و اعمال پرسیده میشود به او میگویند خدایت كه بود، پیمبرت كه بود چه دینی داشتی؟ این را از هر فردی خواه كافر می پرسند مگر از بچه های نابالغ و دیوانه ها و كم عقلها؛ اگر عقیده حقه باشد عقایدش را ذكر میكند و شهادت به وحدانیت پروردگار و رسالت خاتم الانبیاء و امامت هدی (ع)‌میدهد و گرنه زبانش گنك می شود بعضی هستند از ترس به ملكین میگویند تو خدائی گاه میگویند مردم میگفتند محمد (ص) پیغمبر است قرآن كتاب خداست یعنی از عهده جواب بر نمی آیند خالصه اگر توانست جواب دهد دری از سمت بالا باز میگردد و تا چشم كار میكند به قبرش توسعه میدهند یعنی در عالم برزخ كه تا قیام قیامت صول میكشد در گشایش و راحتی است و به او میگویند به خواب خوابیدن عروس و اگر ازعهده جواب برنیاید دری از جهنم برزخی به رویاو باز میشود نفخه از از نفخات دوزخ قبرش را آتش میزند.   فایده سئوال و جواب در قبر چیست؟ خدا میداند شخص مومن است یا كافر، نیكو كار است یا بدكار، پس سئوال و جواب برای چه؟ سئوال و جواب درقبر ابتدای پیدا شدن نعمت است برای مومن. چقدر كیف میكند و لذت میبرد وقتی كه دو ملك را با آن قیافه های زیبا و دلربا مشاهده میكند و آن بوی گل و ریحان بهشتی كه همراه دارند استشمام مینماید لذا نام ایشان برای مومن بشیر و مبشر است. دیگر آنكه خود سئوال و جواب برای مومن كیف دارد. بچه ها را دیده اید د رمدرسه وقتیكه درسشان را خوب خوانده باشند؛ كیف میكنند كه از آنها سئوال شود تا به روز كمال بدهند مومن هم میل دارد كه از پروردگارش بپرسند تا با كمال اطمینان به یگانگی پروردگار و رسالت محبوبش شهادت دهد. دیدار ملائكه عذاب و ابتدای ناراحتی هر قدر كه مومن ا زسئوال و جواب لذت میبرد و برای او نعمت و ابتدای آسایش است؛ برای شخص كافر هم ابتدای بدبختی و شكنجه است. آمدن ملكها برای كافر موحش است. در روایات است كه هنگام آمدن؛ صدای دعد میدهند، از چشمانشان آتش میجهد، موهای آنها روی زمین میكشد، با منظره ترسناكی با میت كافر مواجه میشوند لذا نامشان برای كافر نكیر ومنكر است. در سایر پرسشها در میماند كسی كه یك عمر با خدا كاری نداشته، خدایش را نمیشناخته، معلوم است چه بر سرش می آید وقتی كه از او درباره خدایش بپرسند. یك عمر خدایش پول بوده، شهرت بوده، ریاست بوده، باخدای عالم كاری نداشته است تزلزلی در او پیدا میشود كه نمیتواند پاسخی بدهد. بعضی از عهده جواب بر می آیندلكن در پاسخ سئوال از پیغمبر در میمانند و بعضی هم در سایر عقاید حقه، برخی هم ازعهده جواب نسبت به عقاید برمی آیند لكن د رپاسخ اعمال د میمانند. از كردار پرسش میشود د رجلد سوم بحارالانوار است كه یكی را از عقائدش د رقبر سئوال كردند، همه را بخوبی جواب داد، از اعمالش پرسیدندهمه را خوب جواب داد. تنها به او گفتند یادت هست روزی مظلومی را دیدی و بفریادش نرسیدی، دیدی آبرویش رامیریزند، مالش رامیبرند و میتوانستی كمك كنی ونكردی؟ اینجا در پاسخ درماند كه در موردی به وظیفه خودش عمل نكرده است به او گفتند كه یكصد تازیانه از عذاب درباره تو حكم شده، یك تازیانه به اوزدند قبرش را پر از آتش كردند. بلی برای ترك یك واجب اینطور میشود. مقصود اینست كهنگوئید كار ما درست است بر فرض كه اصول عقایدت درست باشد و با همین اعتقاد صحیح از دنیا به روی، اعمالت را چه میكنی، آیا میتوانی دعوی كنی كه از جهت عمل لنگ نیستی؟ معصوم ناله میكند كه من و تو چه بگوئیم. انیس قبر عمل است مسلم اس كه هر كس درقب انیسش عملش میباشد چنانكه د رقرآن مجید و روایات به آن تصریح شده است از آن جمله صدوق علیه الرحمه در كتاب خصال وامالی ومعانی الاخبار از قیس بن عاصم روایت كرده كه باجمعی از قبیله بنی تمیم خدمت رسول خدا (ص) مشرف میشود و عرض میكند یا رسول الله (ص) ما را موعظه ای فرا كه از آن بهرهمند شویم زیرا ما بیابان گردیم پس آن حضرت ایشان را به كلمات خویش موعظه فرمود از آن جمله: ای قیس برای تو چاره نیست از قرینی كه با تو دفن شود و او زنده است و تو با او دفن میشوی د رحلیكه مرده ای. اگر یك قرین كریمی باشد تو را گرامی خواهد داشت و اگر ائیم باشد تو را واخواهد گذاشت و محشور نمیشوی مگر با او و پرسیدهنمیشوی مگر از او، پس آن را قرا رمده مگرصالح زیرا اگر صالح باشد با او انس خواهی گرفت و اگر فاسد باشد وحشت نخواهی كرد مگر از او و آن قرین ،عمل تو است. خداوند میترساند آیات قرانی درباره اینكه قرین انسان پس از مرگی نتیجه كردارهایش خواهدبود بسیار است و تنها به یك آیه اكتفا میشود. میفرماید: یاد كن روزی را كه هركس كردار نیك خود را می یابد كه نزدش حاضر است و همچنین كردارهای زشت خویش را، آرزو میكندكه از او فاصله بگیرد و از او جدا نخواهد شد و خداوند شما را از قهرش می ترساند و خداوند ببندگان خود مهربان است. قیامت به حكم عقل اگر دلیلهای نقلی بر فرض نداشتیم و همه پیغمبران بر اینكه روز رستاخیز هست و مردم را به آن دعوت میكردند كه گفتار و كردار و عقایدتان مورد باز خواست قرار میگیرد نیامده بودند عقل بزرگترین شاهد و دلیل است كه این گردش عالم افالك و خلاقت اولیه هر موجودی بدون نتیجه و غایتی نخواهد بود. هر عالقلی اطرافش را كه می نگرد می بیند شب روز میشود و روز شب، میخورد و میخوابد و تخلیه میكند و شهوترانی میكند، بچه بزرگ میشود و جوان بعد پیر میشود و میمیرد. دستگاه نامتناهی و عریض و طویلی كه مشاهده میشود آیا منظور همین است! پس انسان را كارخانه نجاست سازی آفریده اند اینكه عبث و لغو است، برای خوردن و شهوترانی كه حیوانات بودند احتیاجی به انسان نبود.   منكرین اخرت حكمت خدا را نفهمیده اند آنهائیكه منكر آخرتند؛ خدای را به حكمت قبول ندارند (استغفر الله) چون معنیش این است كه این دستگاه بی نتیجه و اغو است اما اشتباه كرده اند، هر جای از هر چیزی را كه مشاهده می كنیم؛ همراه با هزاران حكمت است كه بشر ممكن است به پاره ای از آن برسد. ضعیف ترین اجزاء عالم وجود بی مصلحت نیست حتی اجزاء زائد. ناخن بهمنزله اهرم دست مو و ناخن هم بی حكمت نیست، مثلا از جمله حكمت های ناخن، عضو به این كوچكی و بی اهمیتی این است كه برای انگشتان دست به منزله تكیه و اهرم است. وقتی انسان میخواهد چیزی را بلند كند، به بركت همین ناخن است كه فشار حاصله را انگشت دست تحمل میكند وگرنه نمیشد چنانكه اگر كاهی ناخن ها را از ته بگیرید برای برداشتن بعضی اشیاء به زحمت می افتید چه رسد به این كه اصلا ناخن نباشد. دیگر اینكه این ناخن برای خارانیدن بدن مورد استفاده قرار میگیرد. به علاوه از همین ناخن مواد زائد و كثیف بدن دفع می گردد برای همین است كه امر شده اقلاً هفته ای یكبار ناخنها ر بگیرند. ادامه خواندن مقاله معاد

نوشته مقاله معاد اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 107 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : از کودکی پیامبر (ص) تا اتمام غدیر مردم مدینه ورسول اكرم(ص) مردم مدینه دو قبیله بودند به نام اوس و خزرج كه همیشه با هم جنگ داشتند . یك نفر از آنها به نام اسعد بن زراره مىآید به مكه براى اینكه از قریش استمداد كند . وارد مى شود بر یكى از مردم قریش .كعبه از قدیم معبد بود گو اینكه در آن زمان بتخانه بود و رسم طواف كه از زمان حضرت ابراهیم معمول بود هنوز ادامه داشت. هركس كه مىآمد , یك طوافى هم دور كعبه مى كرد . این شخص وقتى خواست برود به زیارت كعبه و طواف بكند , میزبانش به او گفت : ( مواظب باش ! مردى در میان ما پیدا شده , ساحر و جادوگرى كه گاهى در مسجد الحرام پیدا مى شود و سخنان دلرباى عجیبى دارد . یك وقت سخنان او به گوش تو نرسد كه تو را بى اختیار مى كند . سحرى در سخنان او هست. اتفاقا او موقعى مى رود براى طواف كه رسول اكرم در كنار كعبه در حجر اسماعیل نشسته بودند و با خودشان قرآن مى خواندند . در گوش این شخص پنبه كرده بودند كه یكوقت چیزى نشنود . مشغول طواف كردن بود كه قیافه شخصى خیلى او را جذب كرد . ( رسول اكرم سیماى عجیبى داشتند ). گفت نكند این همان آدمى باشد كه اینها مى گویند ؟ یك وقت با خودش فكر كرد كه عجب دیوانگى است كه من گوشهایم را پنبه كرده ام . من آدمم , حرفهاى او را مى شنوم , پنبه را از گوشش انداخت بیرون . آیات قرآن را شنید . تمایل پیدا كرد . این امر منشأ آشنایى مردم مدینه با رسول اكرم ( ص ) شد . بعد آمد صحبتهایى كرد و بعدها ملاقاتهاى محرمانه اى با حضرت رسول كردند تا اینكه عده اى از اینها به مكه آمدند و قرار شد در موسم حج در یكى از شبهاى تشریق یعنى شب دوازدهم وقتى كه همه خواب هستند بیایند در منا , در عقبه وسطى , در یكى از گردنه هاى آنجا , رسول اكرم ( ص ) هم بیایند آنجا و حرفهایشان را بزنند . در آنجا رسول اكرم فرمود من شما را دعوتمى كنم به خداى یگانه و . . . و شما اگر حاضرید ایمان بیاورید , من به شهر شما خواهم آمد . آنها هم قبول كردند و مسلمان شدند , كه جریانش مفصل است . زمینه اینكه رسول اكرم ( ص ) از مكه به مدینه منتقل بشوند فراهم شد . این اولین حادثهبود . بعد حضرت رسول ( ص ) مصعب بن عمیر را فرستادند به مدینه و او در آنجا به مردم قرآن تعلیم داد . اینهایى كه ابتدا آمده بودند , عده اندكى بودند , به وسیله این مبلغ بزرگوار عده زیاد دیگرى مسلمان شدند و تقریبا جو مدینه مساعد شد . قریش هم روز بروز بر سختگیرى خود مى افزودند , و در نهایت امر تصمیم گرفتند كه دیگر كار رسول اكرم را یكسره كنند . در ( دارالندوه ( تشكیل جلسه دادند , كه این آیه قرآن یكسره اشاره به آنهاست .   ولادت و دوران كودكىولادت پیغمبر اكرم به اتفاق شیعه و سنى در ماه ربیع الاول است , گو اینكه اهل تسنن بیشتر روز دوازدهم را گفته اند و شیعه بیشتر روز هفدهم را , به استثناى شیخ كلینى صاحب كتاب كافى كه ایشان هم روز دوازدهم را روز ولادت مى دانند . رسول خدا در چه فصلى از سال متولد شده است ؟ در فصل بهار . در السیره الحلبیه مى نویسد : ولد فى فصل الربیع در فصل ربیع به دنیا آمد . بعضى از دانشمندان امروز حساب كرده اند تا ببینند روز ولادت رسول اكرم با چه روزى از ایام ماههاى شمسى منطبق مى شود , به این نتیجه رسیده اند كه دوازدهم ربیع آن سال مطابق مى شود با بیستم آوریل , و بیستم آوریل مطابق است با سى و یكم فروردین . و قهرا هفدهم ربیع مطابق مى شود با پنجم اردیبهشت . پس قدر مسلم این است كه رسول اكرم در فصل بهار به دنیا آمده است حال یا سى و یكم فروردین یا پنجم اردیبهشت . در چه روزى از ایام هفته به دنیا آمده است ؟ شیعه معتقد است كه در روز جمعه به دنیا آمده اند , اهل تسنن بیشتر گفته اند در روز دوشنبه . در چه ساعتى از شبانه روز به دنیا آمده اند ؟ شاید اتفاق نظر باشد كه بعد از طلوع فجر به دنیا آمده اند , در بین الطلوعین . مسافرتهارسول اكرم , به خارج عربستان فقط دو مسافرت كرده است كه هر دو قبل از دوره رسالت و به سوریه بوده است. یكسفر در دوازده سالگى همراه عمویش ابوطالب , و سفر دیگر در بیست و پنج سالگى به عنوان عامل تجارت براى زنى بیوه به نام خدیجه كه از خودش پانزده سال بزرگتر بود و بعدها با او ازدواج كرد . البته به بعد از رسالت , در داخل عربستان مسافرتهایى كرده اند . مثلا به طائفرفته اند , به خیبر كه شصتفرسخ تا مكه فاصله دارد و در شمال مكه است رفته اند , به تبوك كه تقریبا مرز سوریه استو صد فرسخ تا مدینه فاصله دارد رفته اند , ولى در ایام رسالت از جزیره العرب هیچ خارج نشده اند . شغلهاپیغمبر اكرم چه شغلهایى داشته است ؟ جز شبانى و بازرگانى , شغل و كار دیگرى را ما از ایشان سراغ نداریم . بسیارى از پیغمبران در دوران قبل از رسالتشان شبانى مى كرده اند ( حالا این چه از الهى اى دارد , ما درست نمى دانیم ) همچنانكه موسى شبانى كرده است . پیغمبر اكرم هم قدر مسلم این است كه شبانى مى كرده است . گوسفندانى را با خودش به صحرا مى برده است , رعایت مى كرده و مى چرانیده و بر مى گشته است . بازرگانى هم كه كرده است . با اینكه یك سفر , سفر اولى بود كه خودش مى رفت به بازرگانى ( فقط یك سفر در دوازده سالگى همراه عمویش رفته بود ) . آن سفر را با چنان مهارتى انجام داد كه موجب تعجب همگان شد .پیغمبر اكرم در عصر جاهلیت سوابق قبل از رسالت پیغمبر اكرم چه بوده است ؟ در میان همه پیغمبران جهان , پیغمبر اكرم یگانه پیغمبرى استكه تاریخ كاملا مشخصى دارد ; الف-در همه آن اهل سال قبل از بعثت , در آن محیط كه فقط و فقط محیط بت پرستى بود , او هرگز بتى را سجده نكرد . البته عده قلیلى بوده اند معروف به[ ( حنفا]( كه آنها هم از سجده كردن بتها احتراز داشته اند ولى نه اینكه از اول تا آخر عمرشان , بلكه بعدا این فكر برایشان پیدا شد كه این كار , كار غلطى است و از سجده كردن بتها اعراض كردند و بعضى از آنها مسیحى شدند . اما پیغمبر اكرم در همه عمرش , از اول كودكى تا آخر , هرگز اعتنائى به بت و سجده بت نكرد . این , یكى از مشخصاتایشان است. ب -پیش از بعثت براى خدیجه كه بعد به همسرى اش در آمد , یك سفر تجارتى به شام انجام داد در آن سفر بیش از پیش لیاقت و استعداد و امانتو درستكارى اش روشن شد او در میان مردم آنچنان به درستى شهره شده بود كه لقب[ ( محمد امین]( یافته بود امانتها را به او مى سپردند . پس از كه با او پیدا كردند , باز هم امانتهاى خود را به او مى سپردند , از همین بعثت نیز قریش با همه دشمنى اى رو پس از هجرت به مدینه , على ( علیه السلام ) را چند روزى بعد از خود باقى گذاشت كه امانتها را به صاحبان اصلى برساند . ا در بسیارى از كارها به عقل او اتكا مى كردند . عقل و صداقت و امانت از صفاتى بود كه پیغمبر اكرم سختبه آنها مشهور بود به طورى كه در زمان رسالت وقتى كه فرمود آیا شما تاكنون از من سخن خلافى شنیده اید , همه گفتند : ابدا , ما تو را به صدق و امانت مى شناسیم . یكى از جریانهایى كه نشان دهنده عقل و فطانت ایشان است , این است كه وقتى خانه خدا را خراب كردند ( دیوارهاى آن را برداشتند ) تا دو مرتبه بسازند , حجر الاسود را نیز برداشتند . هنگامى كه مى خواستند دو مرتبه آنرا نصب كنند , این قبیله مى گفت من باید نصب كنم , آن قبیله مى گفتمن باید نصب كنم , و عنقریب بود كه زد و خورد شدیدى روى دهد . پیغمبر اكرم آمد قضیه را به شكل خیلى ساده اى حل كرد . قضیه , معروف است , دیگر نمى خواهم وقت شما را بگیرم . مسئله دیگرى كه باز در دوران قبل از رسالت ایشان هست , مسئله احساس تأییدات الهى است . پیغمبر اكرم بعدها در دوره رسالت , از كودكى خودش فرمود . از جمله فرمود من در كارهاى اینها شركت نمى كردم . . . گاهى هم احساس مى كردم كه گویى یك نیروى غیبى مرا تأیید مى كند . مى گوید من هفت سالم بیشتر نبود , عبدالله بن جدعان كه یكى از اشراف مكه بود , عمارتى مى ساخت . بچه هاى مكه به عنوان كار ذوقى و كمكدادن به او مى رفتند از نقطه اى به نقطه دیگر سنگ حمل مى كردند . من هم مى رفتم همین كار را مى كردم . آنها سنگها را در دامنشان مى ریختند , دامنشان را بالا مى زدند و چون شلوار نداشتند كشف عورت مى شد . من یك دفعه تا رفتم سنگ را گذاشتم در دامنم , مثل اینكه احساس كردم كه دستى آمد و زد دامن را از دستم انداخت, حس كردم كه من نباید این كار را بكنم , با اینكه كودكى هفت ساله بودم .از جمله قضایاى قبل از رسالت ایشان , به اصطلاح متكلمین[ ( ارهاصات]( است كه همین داستان ملك هم جزء ارهاصات به شمار مىآید . رؤیاهاى فوق العاده عجیبى بوده كه پیغمبر اكرم مخصوصا در ایام نزدیك به رسالتش مى دیده است . مى گوید من خوابهایى مى دیدم كه : | یأتى مثل فلق الصبح | مثل فجر , مثل صبح صادق , صادق و مطابق بود , اینچنین خوابهاى روشن مى دیدم . چون بعضى از رؤیاها از همان نوع وحى و الهام است, نه هر رؤیایى , نه رؤیایى كه از معده انسان بر مى خیزد , نه رؤیایى كه محصول عقده ها , خیالات و توهمات پیشین است . جزء اولین مراحلى كه پیغمبر اكرم براى الهام و وحى الهى در دوران قبل از رسالت طى مى كرد , دیدن رؤیاهایى بود كه به تعبیر خودشان مانند صبح صادق ظهور مى كرد , چون گاهى خود خواب براى انسان روشن نیست , پراكنده است, و گاهى خوابروشن است ولى تعبیرش صادق نیست , اما گاه خواب در نهایت روشنى است , هیچ ابهام و تاریكى و به اصطلاح آشفتگى ندارد , و بعد هم تعبیرش در نهایت وضوح و روشنایى است. از سوابق دیگر قبل از رسالت رسول اكرم یعنى در فاصله ولادت تا بعثت , این است كه – عرض كردیم – تا سن بیستو پنج سالگى دو بار به خارج عربستان مسافرت كرد .پیغمبر فقیر بود , از خودش نداشت یعنى به اصطلاح یك سرمایه دار نبود . هم یتیم بود , هم فقیر و هم تنها . یتیم بود , خوب معلوم است , بلكه به قول[ ( نصا ب](لطیم هم بود یعنى پدر و مادر هر دو از سرش رفته بودند . فقیر بود , براى اینكه یكشخص سرمایه دارى نبود , خودش شخصا كار مى كرد و زندگى مى نمود , و تنها بود . وقتى انسان روحى پیدا مى كند و به مرحله اى از فكر و افق فكرى و احساسات روحى و معنویات مى رسد كه خواه ناخواه دیگر با مردم زمانش تجانس ندارد , تنها مى ماند . تنهایى روحى از تنهایى جسمى صد درجه بدتر است . اگر چه این مثال خیلى رسا نیست , ولى مطلب را روشن مى كند : شما یك عالم بسیار عالم و بسیار با ایمانى را در میان مردمى جاهل و بى ایمان قرار بدهید . ولو آن افراد , پدر و مادر و برادران و اقوام نزدیكش باشند , او تنهاست. یعنى پیوند جسمانى نمى تواند او را با اینها پیوند بدهد . او از نظر روحى در یك افق زندگى مى كند و اینها در افق دیگرى . گفت[ : ( چندان كه نادان را از دانا وحشت است , دانا را صد چندان از نادان نفرت است]( .پیغمبر اكرم در میان قوم خودش تنها بود , همفكر نداشت . بعد از سى سالگى در حالى كه خودش با خدیجه زندگى و عائله تشكیل داده است , كودكى را در دو سالگى از پدرش مى گیرد و مىآورد در خانه خودش . كودك , على بن ابى طالب است . تا وقتى كه مبعوث مى شود به رسالت و تنهائیش با مصاحبت وحى الهى تقریبا از بین مى رود , یعنى تا حدود دوازده سالگى این كودك , مصاحب و همراهش فقط این كودك است . یعنى در میان همه مردم مكه كسى كه لیاقت همفكرى و همروحى و هم افقى او را داشته باشد , غیر از این كودك نیست . خود على ( ع ) نقل مى كند كه من بچه بودم , پیغمبر وقتى به صحرا مى رفت , مرا روى دوش خود سوار مى كرد و مى برد .در بیست و پنج سالگى , معنى خدیجه از او خواستگارى مى كند . البته مردم باید خواستگارى بكند ولى این زن شیفته خلق و خوى و معنویت و زیبایى و همه چیز حضرت رسول است . خودش افرادى را تحریك مى كند كه این جوان را وادار كنید كه بیاید از من خواستگارى كند . مىآیند , مى فرماید آخر من چیزى ندارم . خلاصه به او مى گویند تو غصه این چیزها را نخور و به او مى فهمانند كه خدیجه اى كه تو مى گویى اشرافو اعیان و رجال و شخصیتها از او خواستگارى كرده اند و حاضر نشده است , خودش مى خواهد . تا بالاخره داستان خواستگارى و ازدواج رخ مى دهد . عجیب این است :   حالا كه همسر یك زن بازرگان و ثروتمند شده است, دیگر دنبال كار بازرگانى نمى رود . تازه دوره وحدت یعنى دوره انزوا , دوره خلوت , دوره تحنف و دوره عبادتش شروع مى شود . آن حالت تنهایى یعنى آن فاصله روحى اى كه او با قوم خودش پیدا كرده است , روز بروز زیادتر مى شود . دیگر این مكه و اجتماع مكه , گویى روحش را مى خورد . حركتمى كند تنها در كوههاى اطراف مكه ( 1 ) راه مى رود , تفكر و تدبر مى كند . خدا مى داند كه چه عالمى دارد , ما كه نمى توانیم بفهمیم . در همین وقت است كه غیر از آن كودك یعنى على ( ع ) كس دیگر , همراه و مصاحب او نیست . ماه رمضان كه مى شود در یكى از همین كوههاى اطراف مكه – كه در شمال شرقى این شهر است و از سلسله كوههاى مكه مجزا و مخروطى شكل است – به نام كوه[ ( حرا]( كه بعد از آن دوره اسمش را گذاشتند جبل النور ( كوه نور ) خلوت مى گزیند . شاید خیلى از شما كه به حج مشرف شده اید این توفیق را پیدا كرده اید كه به كوه حرا و غار حرا بروید . و من دو بار این توفیق نصیبم شده است و جزء آرزوهایم این است كه مكرر در مكرر این توفیق براى من نصیب بشود . براى یك آدم متوسط حداقل یك ساعتطول مى كشد كه از پائین دامنه این كوه برسد به قله آن , و حدود سه ربع هم طول مى كشد تا پائین بیاید . ماه رمضان كه مى شود اصلا به كلى مكه را رها مى كند و حتى از خدیجه هم دورى مى گزیند . یك توشه خیلى مختصر , آبى , نانى با خودش بر مى دارد و مى رود به كوه حرا و ظاهرا خدیجه هر چند روز یك مرتبه كسى را مى فرستاد تا مقدارى آب و نان برایش ببرد . تمام این ماه را به تنهایى در خلوت مى گذراند . البته گاهى فقط على ( ع ) در آنجا حضور داشته و شاید همیشه على ( ع ) بوده. قدر مسلم این است كه گاهى على ( ع ) بوده است , چون مى فرماید :| و لقد جاورت رسول الله ( ص ) بحراء حبن نزول الوحى | . آن ساعتى كه وحى نزول پیدا كرد من آنجا بودم .از آن كوه پائین نمىآمد و در آنجا خداى خودش را عبادت مى كرد . اینكه چگونه تفكر مى كرد , چگونه به خداى خودش عشق مى ورزید و چه عوالمى را در آنجا طى مى كرد , براى ما قابل تصور نیست . على ( ع ) در این وقتبچه اى است حداكثر دوازده ساله . در آن ساعتى كه بر پیغمبر اكرم وحى نازل مى شود , او آنجا حاضر است . پیغمبر یك عالم دیگرى را دارد طى مى كند . هزارها مثل ما اگر در آنجا مى بودند چیزى را در اطراف خود احساس نمى كردند ولى على ( ع ) یك دگرگونیهایى را احساس مى كند . قسمتهاى زیادى از عوالم پیغمبر را درك مى كرده است , چون مى گوید : | و لقد سمعت رنه الشیطان حین نزول الوحى | .من صداى ناله شیطان را در هنگام نزول وحى شنیدم .مثل شاگرد معنوى كه حالات روحى خودش را به استادش عرضه مى دارد , به پیغمبر عرض كرد : یا رسول الله ! آن ساعتى كه وحى داشت بر شما نازل مى شد , من صداى ناله این ملعون را شنیدم . فرمود بله على جان | انك تسمع ما اسمع و ترى ما ارى و لكنك لست بنبى | . شاگرد من ! تو آنها كه من مى شنوم , مى شنوى و آنها كه من مى بینم , مى بینى ولى تو پیغمبر نیستى .پاره اى از شب, گاهى نصف, گاهى ثلثو گاهى دو ثلث شب را به عبادت مى پرداخت با اینكه تمام روزش خصوصا در اوقات توقف در مدینه در تلاش بود , از وقت عبادتش نمى كاست او آرامش كامل خویش را در عبادت و راز و نیاز با حق مى یافت عبادتش به منظور طمع بهشتو یا ترس از جهنم نبود , عاشقانه و سپاسگزارانه بود روزى یكى از همسرانش گفت : تو دیگر چرا آن همه عبادت مى كنى ؟ تو كه آمرزیده اى ! جواب داد : آیا یك بنده سپاسگزار نباشم ؟ بسیار روزه مى گرفت . علاوه بر ماه رمضان و قسمتى از شعبان , یك روز در میان روزه مى گرفت دهه آخر ماه رمضان بسترش بكلى جمع مى شد و در مسجد معتكف مى گشت و یكسره به عبادتمى پرداخت , ولى به دیگران مى گفت: كافى است در هر ماه سه روز روزه بگیرید مى گفت : به اندازه طاقت عبادت كنید , بیش از ظرفیت خود بر خود تحمیل نكنید كه اثر معكوس دارد . با رهبانیت و انزوا و گوشه گیرى و ترك اهل و عیال مخالف بود , بعضى از اصحاب كه چنین تصمیمى گرفته بودند مورد انكار و ملامت قرار گرفتند مى فرمود : بدن شما , زن و فرزند شما و یاران شما همه حقوقى بر شما دارند و مى باید آنها را رعایت كنید . در حال انفراد , عبادت را طول مى داد , گاهى در حال تهجد ساعتها سرگرم بود , اما در جماعتبه اختصار مى كوشید , رعایت حال اضعف مامومین را لازم مى شمرد و به آن توصیه مى كرد . یكی ازسوابق رسول خدااین است كه امی بود یعنیمكتب نرفته ودرس نخواندهبود و نزد هیچ معلمى نیاموخته و با هیچ نوشته و دفتر و كتابى آشنا نبوده است .احدى از مورخان , مسلمان یا غیر مسلمان , مدعى نشده است كه آن حضرت در دوران كودكى یا جوانى , چه رسد به دوران كهولت و پیرى كه دوره رسالت است , نزد كسى خواندن یا نوشتن آموخته است , و همچنین احدى ادعا نكرده و موردى را نشان نداده است كه آن حضرت قبل از دوران رسالت یكسطر خوانده و یا یك كلمه نوشته است . مردم عرب , بالاخص عرب حجاز , در آن عصر و عهد به طور كلى مردمى بى سواد بودند . افرادى از آنها كه مى توانستند بخوانند و بنویسند انگشت شمار و انگشت نما بودند . عادتا ممكن نیست كه شخصى در آن محیط , این فن را بیاموزد و در میان مردم به این صفتمعروف نشود ;خاور شناسان نیز كه با دیده انتقاد به تاریخ اسلامى مى نگرند كوچكترین نشانه اى بر سابقه خواندن و نوشتن رسول اكرم نیافته , اعتراف كرده اند كه او مردى درس ناخوانده بود و از میان ملتى درس ناخوانده برخاست. كارلایل در كتاب معروف الابطال مى گوید :[ ( یك چیز را نباید فراموش كنیم و آن اینكه محمد هیچ درسى از هیچ استادى نیاموخته است , صنعت خط تازه در میان مردم عرب پیدا شده بود .ویل دورانت در تاریخ تمدن مى گوید : [ ( ظاهرا هیچ كس در این فكر نبود كه وى ( رسول اكرم ) را نوشتن و خواندن آموزد . در آن موقع هنر نوشتن و خواندن به نظر عربان اهمیتى نداشت ء به همین جهت در قبیله قریش بیش از هفده تن خواندن و نوشتن نمى دانستند . معلوم نیست كه محمد شخصا چیزى نوشته باشد . از پس پیمبرى كاتب مخصوص داشت . معذلك معروف ترین و بلیغ ترین كتاب زبان عربى به زبان وى جارى شد و دقایق امور را بهتر از مردم تعلیم داده شناخت](( 1 ) . جان دیون پورت در كتاب عذر تقصیر به پیشگاه محمد و قرآن مى گوید :[ ( درباره تحصیل و آموزش , آنطورى كه در جهان معمول است , همه معتقدند كه محمد تحصیل نكرده و جز آنچه در میان قبیله اش رایج و معمول بوده چیزى نیاموخته است](( 2   كونستان ورژیل گیورگیو در كتابمحمد پیغمبرى كه از نو باید شناخت مى گوید :[ ( با اینكه امى بود , در اولین آیات كه بر وى نازل شده صحبت از قلم و علم , یعنى نوشتن و نویسانیدن و فرا گرفتن و تعلیم دادن است . در هیچیك از ادیان بزرگ این اندازه براى معرفت قائل به اهمیت نشده اند و هیچ دینى را نمى توان یافت كه در مبدا آن , علم و معرفت اینقدر ارزش و اهمیت داشته باشد . اگر محمد یك دانشمند بود , نزول این آیات در غار ( حرا ) تولید حیرت نمى كرد , چون دانشمند قدر علم را مى داند , ولى او سواد نداشت و نزد هیچ آموزگارى درس نخوانده بود . من به مسلمانها تهنیت مى گویم كه در مبدا دین آنها كسب معرفت اینقدر با اهمیت تلقى شده]((3). گوستاو لوبون در كتاب معروف خود تمدن اسلام و عرب مى گوید :[ ( این طور معروف است كه پیغمبر امى بوده است , و آن مقرون به قیاس هم هست , زیرا اولا اگر از اهل علم بود ارتباط مطالب و فقرات قرآن به هم بهتر مى شد , بعلاوه آن هم قرین قیاس استكه اگر پیغمبر امى نبود نمى توانست مذهب جدیدى شایع و منتشر سازد , براى اینكه شخص امى به احتیاجات اشخاص جاهل بیشتر آشناستو بهتر مى تواند آنها را به راه راست بیاورد . به هر حال , پیغمبر امى باشد یا غیر امى , جاى هیچ تردیدى نیست كه او آخرین درجه عقل و فراست و هوش را دارا بوده است]((4) . گوستاو لوبون به علت آشنا نبودن با مفاهیم قرآنى , و هم به خاطر افكار مادى كه داشته است سخن یاوه اى درباره ارتباط آیات قرآن و درباره عاجز بودن عالم از دركاحتیاجات جاهل مى بافد و به قرآن و پیغمبر اهانت مى كند , در عین حال اعترافدارد كه هیچ گونه سندى و نشانه اى بر سابقه آشنایى پیغمبر اسلام با خواندن و نوشتن وجود ندارد . غرض از نقل سخن اینان استشهاد به سخنشان نیست . براى اظهار نظر در تاریخ اسلام و مشرق , خود مسلمانان و مشرق زمینیها شایسته ترند . نقل سخن اینان براى این است كه كسانى كه خود شخصا مطالعه اى ندارند بدانند كه اگر كوچكترین نشانه اى در این زمینه وجود مى داشت از نظر مورخان كنجكاو و منتقد غیر مسلمان پنهان نمى ماند . رسول اكرم در خلال سفرى كه همراه ابو طالب به شام رفت , ضمن استراحت در یكى از منازل بین راه , برخورد كوتاهى با یك راهب به نام بحیرا ( 5 ) داشته است . این برخورد , توجه خاورشناسان را جلب كرده است كه آیا پیغمبر اسلام از همین برخورد كوتاه چیزى آموخته است ؟وقتى كه چنین حادثه كوچكى توجه مخالفان را در قدیم و جدید برانگیزد , به طریق اولى اگر كوچكترین سندى براى سابقه آشنایى رسول اكرم با خواندن و نوشتن وجود مى داشت , از نظر آنان مخفى نمى ماند و در زیر ذره بینهاى قوى این گروه چندین بار بزرگتر نمایش داده مى شد . براى اینكه مطلب روشن شود لازم است در دو قسمت بحث شود :1 . دوره قبل از رسالت .2 . دوره رسالت . در دوره رسالت نیز از دو نظر باید مطلبمورد مطالعه قرار گیرد :1 . نوشتن .2 . خواندن . بعدا خواهیم گفت آنچه قطعى و مسلم است و مورد اتفاق علماى مسلمین و غیر آنهاست این است كه ایشان قبل از رسالت كوچكترین آشنایى با خواندن و نوشتن نداشته اند . اما دوره رسالتآن اندازه قطعى نیست . در دوره رسالت نیز آنچه مسلم تر استننوشتن ایشان است , ولى نخواندنشان آن اندازه مسلم نیست . از برخى روایاتشیعه ظاهر مى شود كه ایشان در دوره رسالت مى خوانده اند ولى نمى نوشته اند , هر چند روایاتشیعه نیز در این جهت وحدت و تطابق ندارند . آنچه از مجموع قراین و دلایل استفاده مى شود این است كه در دوره رسالت نیز نه خوانده اند و نه نوشته اند . براى اینكه دوره ما قبل رسالترا رسیدگى كنیم لازم است درباره وضع عمومى عربستان در آن عصر از لحاظ خواندن و نوشتن بحث كنیم . از تواریخ چنین استفاده مى شود كه مقارن ظهور اسلام , افرادى در آن محیط كه خواندن و نوشتن مى دانسته اند بسیار معدود بوده اند .در اسد الغابه ذیل احوال تمیم بن جراشه ثقفى داستانى از او نقل مى كند كه به صراحت مى فهماند پیغمبر اكرم حتى در دوره رسالتنه مى خوانده و نه مى نوشته است ,در كتب تواریخ نام دبیران رسول خدا آمده است . یعقوبى در جلد دوم تاریخ خویش مى گوید :[ ( دبیران رسول خدا كه وحى , نامه ها و پیمان نامه ها را مى نوشتند اینان اند : على بن ابى طالب ( ع ) , عثمان بن عفان , عمرو بن العاص , معاویه بن ابى سفیان , شرحبیل بن حسنه , عبدالله بن سعد بن ابى سرح , مغیره بن شعبه , معاذ بن جبل , زید بن ثابت , حنظله بن الربیع , ابى بن كعب , جهیم بن الصلت , حصین النمیرى]( ( 1 ) .مسعودى در التنبیه والاشراف تا اندازه اى تفصیل مى دهد كه این دبیران , هر كدام چه نوع كارى را به عهده داشته اند و نشان مى دهد كه این دبیران بیش از این توسعه كار داشته و نوعى نظم و تشكیلات و تقسیم كار در میان بوده است . دعوت ازخویشاونداندر اوائل بعثت پیغمبر اكرم آیه آمد : & انذر عشیرتك الاقربین & ( 1 ) خویشاوندان نزدیكت را انذار و اعلام خطر كن . هنوز پیغمبر اكرم اعلام دعوت عمومى به آن معنا نكرده بودند . مى دانیم در آن هنگام على ( ع ) بچه اى بوده در خانه پیغمبر . ( على ( ع ) از كودكى در خانه پیغمبر بودند كه آن هم داستانى دارد ) رسول اكرم به غذایى ترتیب بده و بنى هاشم و بنى عبدالمطلب را دعوت كن . على ( ع ) هم غذایى از گوشت درست كرد و مقدارى شیر نیز تهیه كرد كه آنها بعد از غذا خوردند . پیغمبر اكرم اعلام دعوتكرد و فرمود من پیغمبر خدا هستم و از جانب خدا مبعوثم . من مأمورم كه ابتدا شما را دعوت كنم و اگر سخن مرا بپذیرید سعادت دنیا و آخرت نصیبشما خواهد شد . ابولهب كه عمومى پیغمبر بود تا این جمله را شنید , عصبانى و ناراحت شد و گفت تو ما را دعوت كردى براى اینكه چنین مزخرفى را به ما بگویى ؟ ! جارو جنجال راه انداخت و جلسه را بهم زد . پیغمبر اكرم براى بار دوم به على ( ع ) دستور تشكیل جلسه را داد . خود امیرالمؤمنین كه راوى هم هست مى فرماید كه اینها حدود چهل نفر بودند یا یكى كم یا یكى زیاد . در دفعه دوم پیغمبر اكرم به آنها فرمود هر كسى از شما كه اول دعوت مرا بپذیرد , وصى , وزیر و جانشین من خواهد بود . غیر از على ( ع ) احدى جواب مثبت نداد و هر چند بار كه پیغمبر اعلام كرد , على ( ع ) از جا بلند شد . در آخر پیغمبر فرمود بعد از من تو وصى و وزیر و خلیفه من خواهى بود .قریش وبیامبر (ص) زمانى كه هنوز حضرت رسول در مكه بودند و قریش مانع بودند كه ایشان تبلیغ كنند و وضع سخت و دشوار بود , در ماههاى حرام ( 1 ) مزاحم پیغمبر اكرم نمى شدند یا لااقل زیاد مزاحم نمى شدند یعنى مزاحمت بدنى مثل كتك زدن نبود ولى مزاحمت تبلیغاتى وجود داشت. رسول اكرم همیشه از این فرصت استفاده مى كرد و وقتى مردم در بازار عكاظ در عرفات جمع مى شدند ( آن موقع هم حج بود ولى با یك سبك مخصوص ) مى رفت در میان قبائل گردش مى كرد و مردم را دعوت مى نمود . نوشته اند در آنجا ابولهب مثل سایه پشت سر پیغمبر حركت مى كرد و هر چه پیغمبر مى فرمود , او مى گفت دروغ مى گوید , به حرفش گوش نكنید . رئیس یكى از قبائل خیلى با فراست بود . بعد از آنكه مقدارى با پیغمبر صحبت كرد , به قوم خودش گفت اگر این شخص از من مى بود لاكلتبه العرب. یعنى من اینقدر در او استعداد مى بینم كه اگر از ما مى بود , به وسیله وى عربرا مى خوردم . او به پیغمبر اكرم گفت من و قومم حاضریم به تو ایمان بیاوریم ( بدون شك ایمان آنها ایمان واقعى نبود ) به شرط اینكه تو هم به ما قولى بدهى و آن اینكه براى بعد از خودت من یا یك نفر از ما را تعیین كنى . فرمود اینكه چه كسى بعد از من باشد , با من نیست با خداست . این , مطلبى است كه در كتب تاریخ اهل تسنن آمده است .   1 – ماههاى ذى القعده , ذى الحجه و محرم چون ماه حرام بود , ماه آزاد بود یعنى در این ماهها همه جنگها تعطیل بود , دشمنان از یكدیگر انتقام نمى گرفتند و رفت و آمدها در میانشان معمول بود . در بازار عكاظ جمع مى شدند و حتى اگر كسى قاتل پدرش را كه مدتها دنبالش بود پیدا مى كرد , به احترام ماه حرام متعرضش نمى شد . مردم مدینه ورسول اكرم(ص)مردم مدینه دو قبیله بودند به نام اوس و خزرج كه همیشه با هم جنگ داشتند . یك نفر از آنها به نام اسعد بن زراره مىآید به مكه براى اینكه از قریش استمداد كند . وارد مى شود بر یكى از مردم قریش . كعبه از قدیم معبد بود گو اینكه در آن زمان بتخانه بود و رسم طوافكه از زمان حضرت ابراهیم معمول بود هنوز ادامه داشت. هركس كه مىآمد , یك طوافى هم دور كعبه مى كرد . این شخص وقتى خواست برود به زیارت كعبه و طواف بكند , میزبانش به او گفت[ : ( مواظب باش ! مردى در میان ما پیدا شده , ساحر و جادوگرى كه گاهى در مسجد الحرام پیدا مى شود و سخنان دلرباى عجیبى دارد . یك وقتسخنان او به گوش تو نرسد كه تو را بى اختیار مى كند . سحرى در سخنان او هست](. اتفاقا او موقعى مى رود براى طواف كه رسول اكرم در كنار كعبه در حجر اسماعیل نشسته بودند و با خودشان قرآن مى خواندند . در گوش این شخص پنبه كرده بودند كه یكوقت چیزى نشنود . مشغول طواف كردن بود كه قیافه شخصى خیلى او را جذب كرد . ( رسول اكرم سیماى عجیبى داشتند ) . گفت نكند این همان آدمى باشد كه اینها مى گویند ؟ یك وقت با خودش فكر كرد كه عجب دیوانگى است كه من گوشهایم را پنبه كرده ام . من آدمم , حرفهاى او را مى شنوم , پنبه را از گوشش انداخت بیرون . آیات قرآن را شنید . تمایل پیدا كرد . این امر منشأ آشنایى مردم مدینه با رسول اكرم ( ص ) شد . بعد آمد صحبتهایى كرد و بعدها ملاقاتهاى محرمانه اى با حضرت رسول كردند تا اینكه عده اى از اینها[ به مكه] آمدند و قرار شد در موسم حج در یكى از شبهاى تشریق یعنى شب دوازدهم وقتى كه همه خواب هستند بیایند در منا , در عقبه وسطى , در یكى از گردنه هاى آنجا , رسول اكرم ( ص ) هم بیایند آنجا و حرفهایشان را بزنند . در آنجا رسول اكرم فرمود من شما را دعوتمى كنم به خداى یگانه و . . . و شما اگر حاضرید ایمان بیاورید , من به شهر شما خواهم آمد . آنها هم قبول كردند و مسلمان شدند , كه جریانش مفصل است . زمینه اینكه رسول اكرم ( ص ) از مكه به مدینه منتقل بشوند فراهم شد . این اولین[ حادثه]بود . بعد حضرت رسول ( ص ) مصعب بن عمیر را فرستادند به مدینه و او در آنجا به مردم قرآن تعلیم داد . اینهایى كه ابتدا آمده بودند , عده اندكى بودند , به وسیله این مبلغ بزرگوار عده زیاد دیگرى مسلمان شدند و تقریبا جو مدینه مساعد شد . قریش هم روز بروز بر سختگیرى خود مى افزودند , و در نهایت امر تصمیم گرفتند كه دیگر كار رسول اكرم را یكسره كنند . در[ ( دارالندوه ]( تشكیل جلسه دادند , كه این آیه قرآن یكسره اشاره به آنهاست[ .جلسه دار الندوه دار الندوه حكم مجلس سناى مكه بوده . مكه اساسا نه از خودش حكومتى داشت به شكل پادشاهى یا جمهورى , و نه تابع یك مركزى بود . یكنوع حكومت ملوك الطوایفى داشتند . قرارى داشتند كه از هر قبیله اى چند نفر با شرایطى و از جمله اینكه از چهل سال كمتر نداشته باشند بیایند در آنجا جمع بشوند و درباره مشكلاتى كه پیش مىآید با یكدیگر مشورت كنند و هر چه در آنجا تصمیم مى گرفتند , دیگر مردم قریش عمل مى كردند[ . ( دارالندوه]( یكى از اطاقهایى بود كه در اطراف مسجد الحرام بود . الان آن محل خراب شده و داخل مسجد الحرام است . در آنجا پیشنهادهایى كردند , گفتند بالاخره باید به یك شكلى آزادى را از محمد سلب كنیم , یا اساسا او را بكشیم یا حبسش كنیم و یا لااقل شرش را از اینجا بكنیم و تبعیدش كنیم , هر جا مى خواهد برود . در اینجاست كه هم شیعه و هم سنى نوشته اند پیرمردى در این مجلس ظاهر شد با اینكه قرار نبود كه غیر قریش كس دیگر را در آنجا راه بدهند و گفت من اهل نجد هستم . گفتند اینجا جاى تو نیست . گفت نه , من راجع به همین موضوعى كه قریش در اینجا بحث مى كنند صحبت و فكر دارم . بالاخره اجازه گرفت و داخل شد . و در اخبار وارد شده كه این پیرمرد انسان نبود و شیطان بود كه به صورت یك پیرمرد مجسم شد . به هر حال در تاریخ , او به نام[ ( شیخ نجدى]( معروف شد كه در آن مجلس شیخ نجدى هم اظهار نظر كرد و در آخر هم نظر شیخ نجدى تصویب شد . آن پیشنهاد كه گفتند یك نفر را بفرستند پیغمبر را بكشد رد شد . همان شیخ نجدى گفت این عملى نیست . اگر شما یك نفر بفرستید , قطعا بنى هاشم به انتقام خون محمد او را خواهند كشت و كیست كه یقین داشته باشد كه كشته مى شود و حاضر شود این كار را انجام دهد . گفتند او را حبس مى كنیم . گفت حبس هم مصلحت نیست زیرا باز بنى هاشم به اعتبار اینكه به آنها بر مى خورند كه فردى از آنها محبوس باشد , اگر چه به تنهایى زورشان به شما نمى رسد ولى ممكن است در موقع حج كه مردم جمع مى شوند , از نیروى مردم استمداد كنند و محمد را از حبس بیرون بكشند . پیشنهاد تبعید شد . گفت این از همه خطرناكتر است . او مردى خوش صورت و خوش بیان و گیرا است. الان به تنهایى در این شهر افراد شما را به تدریج دارد جذب مى كند[ .یك وقت مى بینید] رفتدر میان قبایل عرب چندین هزار نفر را پیرو خودش كرد و با چندین هزار مسلح آمد سراغ شما . در آخر پیشنهاد شد و مورد قبول واقع شد كه او را بكشند ولى به این شكل كه از هر یك از قبایل قریش یك نفر در كشتن شركت كند , و از بنى هاشم هم یك نفر باشد ( چون از بنى هاشم , ابولهب را در میان خودشان داشتند ) و دسته جمعى او را بكشند و به این ترتیب خونش را لوث كنند , و اگر بنى هاشم ادعا كردند , مى گوییم قبیله شما هم شركت داشتند . حداكثر این است كه به آنها دیه مى دهیم . دیه ده انسان را هم خواستند , مى دهیم . هجرت پیامبر اكرم (ص) همان شبى كه اینها تصمیم گرفتند این تصمیم محرمانه را اجرا بكنند وحى الهى بر پیغمبر اكرم نازل شد ( همان حرفى كه به موسى گفته شد : & ان الملا یأتمرون بك یقتلوك فاخرج ) : و اذ یمكر بك الذین كفروا لیثبتوكاو یقتلوك او یخرجوك و یمكرون و یمكر الله و الله خیر الماكرین & . از مكه بیرون برو , خواستند شبانه بریزند . ابولهب كه یكى از آنها بود مانع شد . گفت شب ریختن به خانه كسى صحیح نیست . در آنجا زن هست , بچه هست , یك وقت اینها مى ترسند یا كشته مى شوند . باید صبر كنیم تا صبح شود . ( باز همین مقدار وجدان و شرف داشت ) . گفتند بسیار خوب . آمدند دور خانه پیغمبر حلقه زدند و كشیك مى دادند , منتظر كه صبح بشود و در روشنایى بریزند خانه پیغمبر . این مطلب مورد اتفاق جمیع محدثین و مورخین استو در این جهت حتى یك نفر تشكیك نكرده است كه پیغمبر اكرم , على علیه السلام را خواست و فرمود على جان ! تو امشب باید براى من فداكارى بكنى . عرض كرد یا رسول الله ! هر چه شما امر بفرمایید . فرمود امشب , تو در بستر من مى خوابى و همان برد و جامه اى را كه من موقع خواب به سر مى كشم به سر میكشى . عرض كرد : بسیار خوب . قبلا على علیه السلام و[ ( هند بن ابى هاله]( آن نقطه اى كه رسول اكرم باید بروند در آنجا مخفى بشوند یعنى غار ثور را در نظر گرفتند , چون قرار بود در مدتى كه حضرت در غار هستند رابطه مخفیانه اى در كار باشد و این دو , مركب فراهم كنند و آذوقه برایشان بفرستند . شب , على ( ع ) آمد خوابید و پیغمبر اكرم ( ص ) بیرون رفت . در بین راه كه حضرت مى رفتند به ابوبكر برخورد كردند . حضرت, ابوبكر را با خودشان بردند . در نزدیكى مكه غارى است به نام غار ثور , در غربمكه و در یكراهى است كه اگر كسى بخواهد به مدینه برود از آنجا نمى رود . مخصوصا راه را منحرف كردند . پیغمبر اكرم ( ص ) با ابوبكر رفتند و در آن محل مخفى شدند . قریش هم منتظر كه صبح دسته جمعى بریزند و اینقدر كارد و چاقو به حضرت بزنند نه با شمشیر كه بگویند یك نفر كشته كه حضرت كشته بشود و بعد هم اگر بگویند كى كشت , بگویند هر كسى یك وسیله اى داشت و ضربه اى زد . اول صبح كه شد اینها مراقب بودند كه یك وقت پیغمبر اكرم از آنجا بیرون نرود . ناگاه كسى از جا بلند شد . نگاه كردند دیدند على است . این صاحبك رفیقت كجاست ؟ فرمود مگر شما او را به من سپرده بودید كه از من مى خواهید ؟ گفتند پس چه شد ؟ فرمود : شما تصمیم گرفته بودید كه او را از شهرتان تبعید كنید , او هم خودش تبعید شد . خیلى ناراحت شدند . گفتند بریزیم همین را به جاى او بكشیم , حالا خودش نیست جانشینش را بكشیم . یكى از آنها گفت او را رها كنیم , جوان است و محمد فریبش داده است. فرمود : به خدا قسم اگر عقل مرا در میان همه مردم دنیا تقسیم كنند , اگر همه دیوانه باشند عاقل مى شوند . از همه تان عاقل تر و فهمیده ترم . غارثور حضرت رسول ( ص ) را تعقیب كردند . دنبال اثر پاى حضرت را گرفتند تا به آن غار رسیدند . دیدند اینجا اثرى كه كسى به تازگى درون غار رفته باشد نیست . عنكبوتى هست و در اینجا تنیده است , و مرغى هست و لانه او . گفتند نه , اینجا نمى شود كسى آمده باشد . تا آنجا رسیدند كه حضرت رسول ( ص ) و ابوبكر صداى آنها را مى شنیدند و همین جا بود كه ابوبكر خیلى مضطرب شده و قلبش به طپش افتاده بود و مى ترسید . این آیه قرآن است, یعنى روایت نیست كه بگوییم فقط شیعه ها قبول دارند و سنیها قبول ندارند . آیه این است : & الا تنصروه فقد نصره الله اذ اخرجه الذین كفروا ثانى اثنین اذ هما فى الغار اذ یقول لصاحبه لا تحزن ان الله معنا & . یعنى اگر شما مردم قریش پیغمبر را یارى نكنید , خدا او را یارى كرد و یارى مى كند همچنانكه در داستان غار , پیغمبر را یارى كرد , در شب هجرت در حالى كه آن دو در غار بودند[ . ( هما](نشان مى دهد كه غیر از پیغمبر یكنفر دیگر هم بوده است كه همان ابوبكر است . & اذ یقول لصاحبه لا تحزن ان الله معنا & . ( كلمه[ ( صاحب](اصلا در لغت عرب یعنى همراه . حتى به حیوانى هم كه همراه كسى باشد عرب مى گوید : صاحب ) . آنگاه كه پیغمبر به همراه خود گفت : نترس , غصه نخور , خدا با ماست . & فانزل الله سكینته علیه و ایده بجنود لم تروها & ( 1 ) خداوند وقار خودش را بر پیغمبر نازل كرد . دیگر نمى گوید وقار را بر هر دو نفر نازل كرد . رحمت خودش را بر پیغمبر نازل كرد و پیغمبر را تأیید نمود . نمى گوید هر دو را تأیید كرد . حالا بگذاریم از این قضیه . تا به این مرحله رسید , از همان جا برگشتند . گفتند ما نفهمیدیم این چطور شد ؟ به آسمان بالا رفت یا به زمین فرو رفت ؟ مدتى گشتند . پیدا نكردند كه نكردند . سه شبانه روز یا بیشتر پیغمبر اكرم ( ص ) در همان غار بسر بردند . آن دلهاى شب كه مى شد , هند بن ابى هاله كه پسر خدیجه است از شوهر دیگرى , و مرد بسیار بزرگوارى است محرمانه آذوقه مى برد و بر مى گشت . قبلا قرار گذاشته بودند مركب تهیه كنند . دو تا مركب تهیه كردند و شبانه بردند كنار غار , آنها سوار شدند و راه مدینه را پیش گرفتند .   حالا قرآن مى گوید ببینید خداوند پیغمبر را در چه سختیهایى به چه نحوى كمك و مدد كرد . آنها نقشه كشیدند و فكر كردند و سیاست به كار بردند ولى نمى دانستند كه خدا اگر بخواهد , مكر او بالاتر است . & و اذ یمكر بك الذین كفروا & و آنگاه كه كافران درباره تو مكر و حیله به كار مى برند براى اینكه یكى از سه كار را درباره تو انجام بدهند : & لیثبتوك[ & ( اثبات](معنایش حبس است . چون كسى را كه حبس مى كنند در یكجا ثابت و ساكن نگه مى دارند . عرب وقتى مى گوید[ ( اثبت](یعنى حبس كن ) براى اینكه تو را در یك جا ثابتنگه دارند یعنى زندانیت كنند . & او یقتلوك & یا خونت را بریزند . & او یخرجوك & یا تبعیدت كنند . & و یمكرون & آنها مكر مى كنند . قریش به مكر و حیله هاى خودشان خیلى اعتماد داشتند و مثلا مى گفتند چنان مى كنیم كه خونش لوث بشود , ولى نمى دانستند كه بالاى همه این تدبیرها و نقشه ها تقدیر و اراده الهى است و اگر بنده اى مشمول عنایت الهى بشود , هیچ قدرتى نمى تواند او را از میان ببرد[ . ( مكر](نقشه اى استكه هدفش روشن نیست. اگر انسان نقشه اى بكشد كه آن نقشه هدف معینى در نظر دارد اما مردم كه مى بینند خیال مى كنند براى هدف دیگرى است , این را مى گویند[ ( مكر]( . خدا هم گاهى حوادث را طورى به وجود مىآورد كه انسان نمى داند این حادثه براى فلان هدف و مقصد است , خیال مى كند براى هدف دیگرى است , ولى نتیجه نهائیش چیز دیگرى است . این است كه خدا هم مكر مى كند یعنى خدا هم حوادثى به وجود مىآورد كه ظاهرش یك طور است ولى هدف اصلى چیز دیگر است . آنها مكر مى كنند, خدا هم مكر مى كند , و خدا از همه مكر كنندگان بالاتر و بهتر است .   مهاجرینگروهى از مسلمانهاى صدر اسلام , مهاجرین اولین یا به تعبیر قرآن[ ( &سابقون الاولون](& نامیده مى شوند . مهاجرین اولین یعنى كسانى كه قبل از آنكه پیغمبر اكرم به مدینه تشریف ببرند مسلمان شده بودند و آن وقتى كه بنا شد پیغمبر اكرم خانه و دیار را , مكه را رها كنند و بیایند به مدینه , اینها همه چیز خود را یعنى زن و زندگى و مال و ثروت و خویشاوندان و اقارب خویش را یكجا رها كردند و به دنبال ایده و عقیده و ایمان خودشان رفتند . این یك مسئله شوخى نیست . فرض كنید براى ما چنین چیزى پیش بیاید و بخواهیم براى ایمان خودمان كار بكنیم . خودمان را در نظر بگیریم با كار و شغل و زن و بچه خود , با همین وضعى كه الان داریم . یكدفعه از طرف رهبر دینى و ایمانى ما فرمان صادر مى شود كه همه یكجا باید از اینجا حركت كنیم برویم در یك مملكت دیگر یا در یك شهر دیگر , آنجا را مركز قرار بدهیم . ناگهان باید شغل و زن و بچه و پدر و مادر و برادر و خواهر و خلاصه زندگیمان را رها كنیم و راه بیفتیم . این از كمال خلوص و از نهایت ایمان حكایت مى كند . قرآن اینها را مهاجرین اولین مى نامد . .. انصاردسته دوم كه اینجا به آنها اشاره شده است , كسانى هستند كه قرآن آنها را[ ( انصار]( مى نامد یعنى یاوران . مقصود , مسلمانانى هستند كه در مدینه بودند و در مدینه اسلام اختیار كرده بودند و حاضر شدند كه شهر خودشان را مركز اسلام قرار بدهند و برادران مسلمانشان را كه از مكه و جاهاى دیگر و البته بیشتر از مكه مىآیند در حالى كه هیچ ندارند و دست خالى مىآیند بپذیرند و نه تنها در خانه هاى خود جاى بدهند و به عنوان یك مهمان بپذیرند بلكه از جان و مال و حیثیت آنها حمایت كنند مثل خودشان . به طورى كه در تاریخ آمده است , منهاى ناموس , هر چه داشتند با برادران مسلمان خود به اشتراكدر میان گذاشتند و حتى برادران مسلمان را بر خودشان مقدم مى داشتند : & و یؤثرون على انفسهم ولو كان بهم خصاصه & ( 1 ) . آن هجرت بزرگمسلمین صدر اسلام خیلى اهمیت داشتولى اگر پذیرش انصار نمى بود آنها نمى توانستند كارى انجام بدهند . اینها را هم قرآن تحت عنوان & و الذین آووا و نصروا[ &ذكر مى كند] .آنان كه پناه دادند و یارى كردند این مهاجران را . هم مهاجرت آنها در روزهاى سختى اسلام بود , هم یارى كردن اینها . هم آنها گذشت و فداكاریشان زیاد بود هم اینها . منافقین وبیامبر اكرم (ص)& ان الذین جاؤا بالافك عصبه منكم لا تحسبوه شرا لكم بل هو خیر لكم لكل مرىء منهم ما اكتسب من الاثم و الذى تولى كبره منهم له عذاب عظیم 0 لولا اذ سمعتموه ظن المؤمنون والمؤمنات بانفسهم خیرا و قالوا هذا افك مبین.& آیات به اصطلاح[ ( افك](است[ .( افك]( دروغ بزرگى ( تهمتى ) است كه براى بردن آبروى رسول خدا بعضى از منافقین براى همسر رسول خدا جعل كردند . داستانش را قبلا به تفصیل نقل كردیم ( 1 ) . اكنون آیاترا مى خوانیم و نكاتى كه از این آیات استفاده مى شود كه نكات تربیتى و اجتماعى بسیار حساسى است و حتى مورد ابتلاى خود ما در زمان خودمان است بیان مى كنیم . آیه مى فرماید[ . ( & ان الذین جاؤا بالافك عصبه منكم]( & آنان كه[ ( افك](را ساختند و خلق كردند , بدانید یك دسته متشكل و یك عده افراد به هم وابسته از خود شما هستند . قرآن به این وسیله مؤمنین و مسلمین را بیدار مى كند كه توجه داشته باشید در داخل خود شما , از متظاهران به اسلام , افراد و دسته جاتى هستند كه دنبال مقصدها و هدفهاى خطرناكمى باشند , یعنى قرآن مى خواهد بگوید قصه ساختن این[ ( افك](از طرف كسانى كه ساختند روى غفلت و بى توجهى و ولنگارى نبود , روى منظور و هدف بود , هدف هم بى آبرو ساختن پیغمبر و از اعتبار انداختن پیغمبر بود , كه به هدفشان نرسیدند . قرآن مى گوید آنها یك دسته به هم وابسته از میان خود شما بودند , و بعد مى گوید این شرى بود كه نتیجه اش خیر بود , و در واقع این شر نبود[ : ( & لا تحسبوه شرا لكم بل هو خیر لكم]( & , گمان نكنید كه این یك حادثه سوئى بود و شكستى براى شما مسلمانان بود , خیر , این داستان با همه تلخى آن به سود جامعه اسلامى بود . حال چرا قرآن این داستان را خیر مى داند نه شر و حال آن كه داستان بسیار تلخى بود ؟ داستانى براى مفتضح كردن پیغمبر اكرم ساخته بودند و روزهاى متوالى حدود چهل روز گذشت تا اینكه وحى نازل شد و تدریجا اوضاع روشن گردید . خدا مى داند در این مدت بر پیغمبر اكرم و نزدیكان آن حضرت چه گذشت ! این را به دو دلیل قرآن مى گوید خیر است : یكدلیل اینكه این گروه منافق شناخته شدند . در هر جامعه اى یكى از بزرگترین خطرها این استكه صفوف مشخص نباشد , افراد مؤمن و افراد منافق همه در یك صف باشند . تا وقتى كه اوضاع آرام است خطرى ندارد . یك تكان كه به اجتماع بخورد اجتماع از ناحیه منافقین بزرگترین صدمه ها را مى بیند . لهذا به واسطه حوادثى كه براى جامعه پیش مىآید باطنها آشكار مى شود و آزمایش پیش مىآید , مؤمنها در صف مؤمنین قرار مى گیرند و منافقها پرده نفاقشان دریده مى شود و در صفى كه شایسته آن هستند قرار مى گیرند . این یك خیر بزرگ براى جامعه است . آن منافقینى كه این داستان را جعل كرده بودند , آنچه برایشان به تعبیر قرآن ماند[ ( اثم]( بود[ . ( اثم]( یعنى داغ گناه . تا زنده بودند , دیگر اعتبار پیدا نكردند .فایده دوم این بود كه سازندگان داستان , این داستان را آگاهانه جعل كردند نه ناآگاهانه , ولى عامه مسلمین نا آگاهانه ابزار این[ ( عصبه]( قرار گرفتند . اكثریت مسلمین با اینكه مسلمان بودند , با ایمان و مخلص بودند و غرض و مرضى نداشتند بلند گوى این[ ( عصبه]( قرار گرفتند ولى از روى عدم آگاهى و عدم توجه , كه خود قرآن مطلب را خوب تشریح مى كند . این یك خطر بزرگ است براى یك اجتماع , كه افرادش نا آگاه باشند . دشمن اگر زیرك باشد خود اینها را ابزار علیه خودشان قرار مى دهد , یك داستان جعل مى كند , بعد این داستان را به زبان خود اینها مى اندازد , تا خودشان قصه اى را كه دشمنشان علیه خودشان جعل كرده بازگو كنند . این علتش ناآگاهى است و نباید مردمى اینقدر نا آگاه باشند كه حرفى را كه دشمن ساخته ندانسته بازگو كنند . حرفى كه دشمن جعل مى كند وظیفه شما این است كه همان جا دفنش كنید . اصلا دشمن مى خواهد این پخش بشود . شما باید دفنش كنید و به یك نفر هم نگویید , تا به این وسیله با حربه سكوت نقشه دشمن را نقش برآب كنید ( 2 ) . فایده دوم این داستان این بود كه اشتباهى كه مسلمین كردنداین بود كه ( مشخص شد)یعنى حرفى را كه یك عصبه ( یك جمعیت و یك دستهبه هم وابسته ) جعل كردند , ساده لوحانه و ناآگاهانه از آنها شنیدند و بعد كه به هم رسیدند , گفتند : چنین حرفى شنیدم , آن یكى گفت : من هم شنیدم , دیگرى گفت : نمى دانم خدا عالم است , باز این براى او نقل كرد و نتیجه این شد كه جامعه مسلمان , ساده لوحانه و نا آگاهانه بلند گوى یك جمعیت چند نفرى شد .این داستان[ ( افك]( كه پیدا شد یك بیدار باش عجیبى بود . همه چشمها را به هم مالیدند : از یك طرف آنها را شناختیم و از طرفدیگر خودمان را شناختیم . ما چرا چنین اشتباه بزرگى را مرتكبشدیم , چرا ابزار دست اینها شدیم ؟ !; فایده دوم[داستان افك] همین بود كه به مسلمین یك آگاهى و یك هوشیارى داد . در خود قرآن آورد كه براى همیشه بماند , مردم بخوانند و براى همیشه درس بگیرند كه مسلمان ! نا آگاهانه ابزار قرار نگیر , نا آگاهانه بلندگوى دشمن نباش .خدا مى داند این یهودیها در درجه اول و بهاییها كه ابزار دستیهودیها هستند چقدر از این جور داستانها جعل كردند . گاهى یك چیزى را یكیهودى یا یك مسیحى علیه مسلمین جعل كرده , آنقدر شایع شده كه كم كم داخل كتابها آمده , بعد آنقدر مسلم فرض شده كه خود مسلمین باورشان آمده است , مثل داستان كتابسوزى اسكندریه . [ . . 1 نوار مذكور در دست نیست ولى خلاصه داستان به نقل اهل سنت این است كه عایشه همسر پیامبر هنگام بازگشت مسلمین از یك غزوه , در یكى از منزلها براى قضاى حاجت داخل جنگلى شد , در آنجا طوق ( روبند ) او به زمین افتاد و مدتى دنبال آن مى گشت و در نتیجه از قافله باز ماند و توسط صفوان كه از دنبال قافله براى جمع آورى از راه ماندگان حركت مى كرد , با تأخیر وارد مدینه شد . به دنبال این حادثه منافقین تهمتهایى را علیه همسر پیامبر شایع كردند] . 2 . . مثلا یك وقتى شایع بود و شاید هنوز هم در میان بعضیها شایع است , یك وقتى دیدم یك كسى مى گفت : این فلسطینیها ناصبى هستند[ . ( ناصبى ]( یعنى دشمن على علیه السلام . ناصبى غیر از سنى است . سنى یعنى كسى كه خلیفه بلا فصل را ابوبكر مى داند و على علیه السلام را خلیفه چهارم مى داند و معتقد نیست كه پیغمبر شخصى را بعد از خود به عنوان خلیفه نصب كرده است . مى گوید پیغمبر كسى را به خلافت نصب نكرد و مردم هم ابوبكر را انتخاب كردند . سنى براى امیرالمؤمنین احترام قائل است چون او را خلیفه چهارم و پیشواى چهارم مى داند , و على را دوستدارد . ناصبى یعنى كسى كه على را دشمن مى دارد . سنى مسلمان است ولى ناصبى كافر است , نجس است . ما با ناصبى نمى توانیم معامله مسلمان بكنیم . حال یك كسى مىآید مى گوید این فلسطینیها ناصبى هستند . آن یكى مى گوید . این به آن مى گوید , او هم یك جاى دیگر تكرار مى كند , و همین طور . اگر ناصبى باشند كافرند و در درجه یهودیها قرار مى گیرند . هیچ فكر نمى كنند كه این , حرفى است كه یهودیها جعل كرده اند . در هر جایى یك حرف جعل مى كنند براى اینكه احساس همدردى نسبت به فلسطینیها را از بین ببرند . مى دانند مردم ایران شیعه اند و شیعه دوستدار على و معتقد است هر كس دشمن على باشد كافر است , براى اینكه احساس همدردى را از بین ببرند , این مطلب را جعل مى كنند . در صورتى كه ما یكى از سالهایى كه مكه رفته بودیم , فلسطینی ها را زیاد مى دیدیم , یكى از آنها آمد به من گفت : فلان مسأله از مسائل حج حكمش چیست ؟ بعد گفت من شیعه هستم , این رفقایم سنى اند . معلوم شد داخل اینها شیعه هم وجود دارد . بعد خودشان مى گفتند بین ما شیعه و سنى هست . شیعه هم زیاد داریم . همین لیلا خالد معروف شیعه است . در چندین نطق و سخنرانى خودش در مصر گفته من شیعه ام . ولى دشمن یهودى یك عده مزدورى را كه دارد , مأمور مى كند و مى گوید : شما پخش كنید كه اینها ناصبى اند . قرآن دستور داده در این موارد اگر چنین نسبتهایى نسبت به افرادى كه جزو شما هستند و مثل شما شهادتین مى گویند , شنیدید وظیفه تان چیست . تاریخجه نبرد مسلمین مى دانیم كه اسلام دین توحید است و براى هیچ مسئله اى به اندازه توحید یعنى خداى یگانه را پرستش كردن و غیر او را پرستش نكردن اهمیتقائل نیست و نسبت به هیچ مسئله اى به اندازه این مسئله حساسیت ندارد . مردم قریش كه در مكه بودند مشرك بودند . این بود كه یك نبرد پى گیرى میان پیغمبر اكرم و مردم قریش كه همان قبیله رسول اكرم بودند در گرفت. سیزده سال پیغمبر اكرم در مكه بودند .در تمام دوره سیزده ساله مكه به احدى اجازه جهاد و حتى دفاع نداد , تا آنجا كه واقعا مسلمانان به تنگ آمدند و با اجازه آن حضرت گروهى به حبشه مهاجرت كردند , اما سایرین ماندند و زجر كشیدند . تنها در سال دوم مدینه بود كه رخصت جهاد داده شد . در دوره مكه مسلمانان تعلیمات دیدند , با روح اسلام آشنا شدند , ثقافت اسلامى در اعماق روحشان نفوذ یافت. نتیجه این شد كه پس از ورود در مدینه هر كدام یك مبلغ واقعى اسلام بودند و رسول اكرم كه آنها را به اطراف و اكناف مى فرستاد خوب از عهده بر مىآمدند . هنگامى هم كه به جهاد مى رفتند مى دانستند براى چه هدفو ایده اى مى جنگند . به تعبیر امیرالمؤمنین علیه السلام :| و حملوا بصائرهم على اسیافهم | ( 1 ) . [ ( همانا بصیرتها و اندیشه هاى روشن و حساب شده خود را بر شمشیرهاى خود حمل مى كردند]( .چنین شمشیرهاى آبدیده و انسانهاى تعلیمات یافته بودند كه توانستند رسالت خود را در زمینه اسلام انجام دهند . وقتى كه تاریخ را مى خوانیم و گفتگوهاى این مردم را كه تا چند سال پیش جز شمشیر و شتر چیزى را نمى شناختند مى بینیم , از اندیشه بلند و ثقافت اسلامى اینها غرق در حیرت مى شویم .بعداز13سال ,رسول اكرم (ص) آمدند مدینه و در مدینه بود كه مسلمین قوت و قدرتى پیدا كردند . جنگ بدر و جنگ احد و جنگ خندق و چند جنگ كوچك دیگر میان مسلمین كه در مدینه بودند با مشركین قریش كه در مكه بودند درگرفت . در جنگ بدر مسلمانها فتح خیلى بزرگى نمودند . ادامه خواندن مقاله از کودکي پيامبر (ص) تا اتمام غدير

نوشته مقاله از کودکي پيامبر (ص) تا اتمام غدير اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 111 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : نقش پیامبران در راهبری انسان ها مقدمه : بولد وزرهای بزرگ وقوی كه در راه سازی مورد استفاده قرار می گیرد و كارهای مختلف و مهمی انجام می دهد شاهد بزرگ علم ودانش مهندسی آن است .وباید گفت سازنده ی آن به خوبی از قوانین مكانیك نسبت آلیاژها1 و فرمولهای فیزیكی با خبر بوده است تمام ساختارهای بشر نیز از هوش واستعداد سازنده آن حكایت می كند وهر چه محصول عالیتر و دقیق تر باشد نشان می دهد كه دانش سازنده ی آن كاملتر است . عظمت واسرار جهان آفرینش با ساختمان یك بولدوزر ، ویا با سایر ساخته های بشر ، قابل مقایسه نیست دقائق بیشماری كه از موجودات جهان به كار رفته است علم بی پایان خدا را درنظر ها مجسم می سازد . اكنون در مثال های زیر دقت فرمایید . 1- نیوتن می گوید ما با مطالعه ی ساختمان گوش و چشم می فهمیم كه سازنده ی گوش ، قوانین مربوط به صورت ، را كاملا می دانسته است و سازنده ی چشم از قوانین پیچیده مربوط به نور و رویت باخبر بوده است وازمطالعه در نظام آسمانها به حقیقت بزرگی كه آنها را با نظم مخصوص اداره می كند ، پی می بریم2 . 2- ساختمان و سازمان حیاتی یك خفاش انباشته از شگفتی ها است این حیوان برای این كه در تاریكی جوانه راه را بیابد وبه مانعی برخورد نكند ، مانند دستگاه د راداره امواجی3 در فضا پخش می كند در صورتی كه مانعی سر راه باشد امواخ بدان برخورد می كند وباز می گردد وبدین ترتیب خفاش راه را باز می یابد . 3- پوسته یا قشر منحر وسیع ترین قسمت دستگاه عصبی است وبه طور كلی از لایه هایی سلولی بسیار نازك به نظر تفریحی 5/1 تا 4 میلی متر كه سراسر چین های آن را پوشانده تشكیل شده و سعتش تقریبا 2400 سانتی متر مربع است درقشر تقریبا 3/9 میلیارد سلول عصبی وجود دارد كه در طبقاتی رویهم رفته قرار گرفته اند 4 4- حشرات بااینكه كوچك هستند ونیز كارهای شگرفی در آنها بكار رفته است مثلا به جای چشم ساده دارای چشم مركب هستند چشم مركب از واحد های بینایی بنام اماتیدی 5درست شده است . هر یك از واحدهای بینایی مانند یك چشم ساده – از خارج به طرف داخل از قسمتهای قرنیه ، عدسیه وشبكیه تشكیل یافته است . تعداد اماتیدی در حشرات متفاوت است در « كرم شبتاب » 2500 عدد ودر « آسیابك » از 10000 تا 28000 می باشد 6 حشرات چون قادر نیستند سرخود را حركت دهند بوسیله این چشم ها می توانند اشیایی را كه در پشت یا كنار آنها قرارگرفته است مشاهده كنند . نمونه های فوق روشن می سازد كه سازنده ی جهان یا بینایی كامل و دانش بی پایان است به خلقت و آفرینش جهان زده است اكنون این سوال پیش می آید كه آیا خدا پس از آفرینش جهان بر همه چیز آن دانا است . آری خدا از ، همه چیز درهر جا وتاهر كجا ، خبر دارد از درخشش دورترین تك ستاره ، بر پیشانی بلند آسمان ; از : تلاطم سبزگون وبی آرام موج ها ، در دورترین كرانه های اقیانوسها ..از : غریب ترین ژرفضای دره های دور ، بردامان كوهستانها .. از : جنبش برگی به نوازش نسیم ، در انبوه برگ ها .. از : ناله ی مغموم مرغ شباهنگ درسكوت و سمگون جنگلها .. از : سوسوی فانوسها سبز كوههای شتاب ، در لابلای شاخ وبرگ بوته های تمشك .. از : شمار بیشمار میان و گوناگون رنگ های آن ها و بسیار انواع آنان در سراسر آبهای جهان .. از : زایش بره غزالان عنبرین موی در فشرده ی درختان جنگل های دور دست . از : لغزش مرواید شفاف شبنم ، بر گلبرگ نسیم شكفته ی غنچه ی شقایقی در سایبان سنگ ها ;بادی ، او از بلند كو ،خمیده ی آسمان ،گسترده ی دشت ودریا فشرده ی معدن ، پنهان غار ; همه و همه خبر دارد ، وبه همه چیز داناست . « خدا از آنچه در – سینه های – دشت و ژرفای دریاست آگاه است وهر برگی كه از درختی می افتد وهر دانه یی كه در نهان زمین پنهان است وهر تروخشكی ، درپیشگاه او روشن است . 7 چون : هستی بخش خالق از آفریده ی خود كاملا آگاه است و همیشه به آن توجه دارد چنانچه از صورتهای ذهنی خودغافل نیستیم وهرگاه وتامدتی كه بخواهیم موجود باشند ، در ذهن ، هستند وبه آنها توجه داریم ولی اگر توجه خود را از آنها برداریم ناپدید می شوند . شما اگر در ذهن خود انسانی را تصور كنید حتما به تمام جنبش های او آگاهی دارید وهیچ گاه كارهای وی واز نظر شما پنهان نیست . بدین جهت كه آن آدمك ذهنی ، آفریده ی شماست به این معنی كه قبل از تصورش اصلا وجود نداشت وشما با تعقل وتصور خود آن را به وجود آورید . خدا هم كه جهان و جهانیان را به وجود آورده وهستی آنها از اوست به همه آنها در می نگرد واز آنها غافل نیست البته فرق ماكه می توانیم صورتهای ذهنی خود را ایجاد كنیم وخدا كه جهان را به وجود آورده این است كه ما خود نیز ، در اصل هستی به او نیازمندیم وهستی ما از اوست . اما خدا از هر نظر وهر كس بی نیاز وهستی بخش همه ی موجودات می باشد بدین جهت او را منحصرا ،خالق حقیقی می نامیم . فرق خالق وسازنده سازنده ی فخر الكترونیك چون خالق به وجود آورنده ی آن نیست وتنها با اسلوب فنی چیزی را كه موجود بوده به صورتی ویژه در آمده است از محاسبات و بایگانی آن در آینده خبر ندارد و همچنین سایر مخترعین ،مكتشفین و صنعتگران از تمام جزئیات جنبش ها و آ‎رامشهای مصنوعات خود اطلاع ندارند . چون آنها ساخته های خود را ایجاد نكرده اند واز نیستی به هستی در نیاورده اند . بلكه مواد مصنوعاتشان در خارج آماده بوده است و فقط آنان باتجزیه و تركیب ، شكل آنها راعوض كرده اند مثلا هواپیما از موادی درست شده است كه همه به صورت خام در معادن وجود دارد و پس از استخراج وذوب وقالب گیری به شكل هواپیما در آمده است . بنابراین سازندگان ساخته های خود را نیافریده اند بلكه شكل مواد را تغییر داده اند ولذا برای همیشه از آنها آگاهی ندارند واز این جهت آن ها را نمی توان خالق و آفریدگار نامید وچنانچه دربعضی مواد به آنها خالق اطلاق شده باشد به طور مجاز وغیر حقیقی است . اما خدا كه به وجود آورنده همه چیز است ، همیشه به كارهای آنها آگاه ودانا است چون خالق حقیقی و واقعی است . قرآن عزیز می گوید : و آیا انكه آفریدگار است از اسرار و آفریده های خویش با خبر نیست . 8اینك می دانیم كه ما وتمام مخلوقات جهان از پیشگاه شكوهمند و پر عظمت پروردگار دور نیستیم هر جا باشیم وبه هر سرزمین مسافرت كنیم . به قعر دریاها وقلب آسمانها و تنگناهای دره ها بازاز نظر او پنهان نخواهیم بود كوچكترین كار پسندیده ویا كار خلاف را می نگرد و پاداش ویا كیفر می دهد . آیاكسی كه چنین خدایی دارد وبه او ایمان آورده است هرگز گرد گناه وزشتیها می گردد . نقش پیامبران درراهبری انسانها آفرینش انسان برای چیست ؟ و آیا خدا بشر را آفرید تا در نظام تولید ، چون مهره یی درماشین باشد وتنها انسانی صنعتی به حساب آید . و آیا آفرینش انسان تنها برای لذت بردن اوست ؟ یا برای اینكه از راههای پیدا و پنهان هر چه بیشتر ثروت بیندوزد و چراغ خواستهای مادی خویش را بر افروزد . وباری .. آیا ایده ی والاتری در بین نیست . گروهی بی شمار چون ژرفای خش و حقیقت انسان را در نیافته یا ارزیابی نكرده اند ، تنها جنبه مادی او را به نظر آورده و آن سوی این سكه ی پر ارج غافل مانده اند . انسان شناسان بصیر می گویند انسان سه بعد مهم دارد : 1- زندگی شخصی مادی 2- زندگی اجتماعی 3- جهان روح و معنا آنها كه به بعد اول چشم دوخته اند وبرای انسان آزادی مطلق قائلند اگر چه این آزادی برای انسان زیانمند باشد ، از شخصیت شگرف انسان غافل مانده ودو بعد او را از چشم انداخته اند . ونیز آنان كه به دو بعد اول و دوم چشم دوخته اند وبه بعد سوم نظر ندارند محیطی به وجود می آورند كه فاقد ارزشهای اصیل اخلاقی و معنوی است . « ترین بی جامعه شناس و مورخ بزرگ انگلیسی درمصاحبه یی بلند ، به خبر نگار ومجله ی لایف گفته است . ماخود راتسلیم طبیعت مادی كردیم و در نتیجه از جهت حس مادی بی نیاز گشتیم اما از نظر معنوی هستند و محتاج شده ایم اما من بر آنم كه هنوز فرصت باقی است كه از آن راه نادرست باز گردیم وبه مذهب گراییم . پس پژوهشگر ژرفنگر و مال سنج ، پارا فراتر از دو بعد اول ودوم می نهد وانسان وهدف او را از آفریده شدن درمجموع «سه بعد » در می نگرد ومطالعه می كند چون حقیقت و واقعیت انسان همچنین است ودر غیر این صورت انسان آن طوری كه باید شناخته نشده است اضافه براین در نظر گرفتن بعد سوم می تواند به انسان قدرت محاسبه یی در ورود به میدان زندگی شخصی و اجتماعی وخروج از آن ، ببخشد و ایده آل صحیح نیز همین است پس انسان می یابد به سوی تكامل همه جانبه ی خود پای بكشد و راه آن رابشناسد چون اساسا برای همین منظورآفریده شده است اكنون جای این پرسش است كه آیا وجدان و فطرت می تواند انسان را درهر سه بعد رهنمون باشد . برای یافتن پاسخ به تحلیل می نشینیم . گروهی از روانشاسان و جدال را افكار می كنند ، و آنچه را ما وجدان وفطرت می نامیم ، معلول تربیتهای نخستین دوران كودكی می پندارند . در برابر ، دانشمندان بسیاری چون ژان ژاك روسو 1 بر آنند كه در ژرفای وجود بشری ، نیرویی نهفته است كه می توانند خوبیها و بدیها را باز شناسد كودكانیكه هنور رنگ محیط نگرفته اند و و جدانشان انحراف نیافته است اصالت خوبیها و بدیها را درك می كنند بدانسان كه می دانند خوبیها و بدیها قراردادی نیست . می پذیریم كه دسته یی از نیكیها و زشتی ها تابع عادات و رسوم است چنانچه پوشیدن نوعی لباس خوردن نوعی غذا و ; دریك محیط و یك زمان ، خوب وهمان محیط و زمان دیگر به شمار می آید . اما هر كس كه از خود توشه یی برده وعنان بینش خویش به عقل سپرده نمی تواند همه ی خوبیها و بدیها را ازآن دسته بداند چرا كه امانت ودادگری وفاء به پیمان و كمك به مستندان و خدمت به جامعه برادری و برابری و جز آن ; ریشه های عمیق درونی و وجدانی دارند ودر برابر ستمگری پیمان شكنی ، خیانت ، خود بینی ، وبه جزء آن درهمه ی محیط ها و همه ی زمان ها زشت بوده است وخواهد بود و نمی توان زشتی و بدی آنها را قراردادی تلقی كرد . پس باید به وجود وجدان و فطرت اعتراف كرد اما با این یاد آوری لازم كه وجدان به تنهایی نمی تواند انسان را به طور كامل راهنمایی كند . چرا كه وجدان و فطرت محتاج پرورش است و چون معادن باید كشف و پرداخت گردد وگرنه بسا كه انحراف می یابد وبه تحت تاثیر محیط های فاسد آن چنان تغییر می كند كه عده یی از روانشناسان آن را باز نمی شناسند و وجود آن را انكار می كنند واین یك رمز نیازمندی ببشر به پیامبران معصوم است . ایدئولوژیهای بشر بشر از چند قرن پیش از میلاد مسیح تاكنون ، ایده های گوناگون برای اصلاح جامعه و فرد پیشنهاد كرده است اما چون آدمی به رازهای سعادت همه جانبه روحی و مادی آگاهی كامل ندارد و مجهولات او بسیار است . هیچ گاه نتوانسته ایده یی ارائه كند كه تمام خواستهای خش عمیق انسانی را پاسخگو باشد . دكتر « پیلربروز » می گوید چند سال پیش در پرنستون از انیشتاین شنیدم كه می گفت : علم ما را از آنچه هست آگاه می سازد اما این – وحی است كه ما را از آنچه باید باشد مطلع می كند . 2 «ویكتور هوگو» می گوید بشر هر چه بیشتر ترقی می كند احتیاجش به دین زیادتر می گردد 3 اشكال مهم دیگر در فراراه عقول بشر وایدئولوژیها این است كه آنچه را عقل دریابد به فرض صحت كامل ضامن اجرا ندارد . بسیاری از مردم با آنكه به براهین عقل وعلمی به فساد الكل ، قمار ، دزدی ، خبایت ، و .. پی برده اند اما درهمان حال بدان مبتلایند . امروزه می نگریم كه سازمان ملل با بیش از 120 عضو از بین ملل جهان ، هنوز ناتوان است و پیشنهادهایش چه بسیار كه از مرز نوشته ها در نمی گذرد چرا كه عقل و اندیشیده های عقلی بشر ضامن اجرا ندارد وآنچه را خود قبول دارد به آن پای بند نیست . اما برنامه های آسمانی چون از سرچشمه ی دانش بی آغاز و بی انجام است و هیچگونه گمان خطایی در آنها راه نمی یابد و نیز چون خاستگاه آن قلب پاك پیامبران است اثر بیشتر می دارد . علاوه : پاداش و كیفرهایی كه برای انجام یا ترك آنها مقرر شده آن برنامه ها راعملی تر می سازد ، پس عقل و اندیشه به تنهایی هیچ گونه ضمانت اجرایی ندارد وباید آنچه درك می كند با نیروی غیبی تائید گردد . به همین جهت وجدان واندیشه نمی تواند انسان را به سعادت راهنمون باشند وتنها زمینه هایی هستند كه با الهام از برنامه های ملكوتی پیامبران باید پرورش یابند تابی انحراف و باژگونی ، بشر را به نیك بختی برسانند . حضرت علی (ع) در نخستین خطبه ی نهج البلاغه در انگیزه ی برانگیختگی پیامبران می فرمایند .خداوند پیامبران را فرستاد تا نعمت های فراموش شده او را یاد آورند و اندیشه ها و خردهای پنهان شده را آشكار سازند و به كار اندازند . 4تازه به فرض كه بشر بتواند ایدئولوژی درستی داشته باشد مگر زور داران و قله داران عالم می گذرند مرد حق را از باطل بشناسند بلكه با مقاله ها ونوشته ها ودیگر چیزها ، چهره ی واقعی ایدئولوژی صحیح را می پوشانند تامردم نتوانند ایدئولوژی صحیح را تمیز بدهند وزیر بار آنها بروند . اما به عكس قانونی كه ازطرف خدا باشد مردم می توانند با معجزات ونشانه های صدق وراستی .كه خداوند در دست پیامبران جاری ساخته است حقیقت ودرست بودن آن را بشناسند . و به آن بگروند و جهت برهمه حتی آنانكه مخالفت می كنند تمام گردد و نتوانند به بهانه ی اینكه حق را نمی شناختیم برای سر پیچی خود عذری و بهانه ای بیاورند . چون : الف- كمال یافتن بشر از همه نظر ،شخصی ، اجتماعی و معنوی از هدفهای آفرینش است . ب – فطرت و وجدان تنها ، برای تكامل واقعی بشر كافی نیست . ج – ایدئولوژیهای بشری نمی تواند به همه ی خواسته های خش ژرف انسانی ، به طور كامل پاسخ گویند نیز ضامن اجراندارد . د – با آمدن پیامبران وثابت شدن پیامبر ی آنان به وسیله معجزات حق از باطل برای همه شناخته می گردد وكسی نمی تواند به بهانه ی اینكه حق راتشخیص نداده برای سر پیچی خود عذری بیاورد . درمی یابیم كه آمدن پیامبران برای كمال یافتن انسان ضروری است ورمز اینكه پیامبران برانگیخته شده اند همین است كه آنچه را كه انسانها در سیر تكامل خویش نیازمندند به وسیله آن گرامیان آگاه كردند تا در راه نیك بختی واقعی گام بگذارند وهرگز این تصور نمی خورد كه خدای حكیم بشر را بدون برنامه و قانون و تكلیف در این جهان رها كند ویا اورا به دست زورداران عالم بسپارد و تا اورا به سوی خواسته های پوچ وباطل خود بكشاند واز تكامل واقعی باز دارند . بوعلی در شفا می نویسد . نیاز به بعثت پیامبران در بقاء انسان وبه دست آوردن كمال های وجودش از روییدن موهای مژگان وابرو و فرورفتگی كف پاها مسلما بیشتر است . 5پس در رسیدن به هدف آفرینش و تكامل مادی و معنوی آفریدگار بزرگ می بایست كسانی را درمقام پیامبری فرستاده باشد كه از آغاز آفرینش فرستاده است تا با شغل فروزنده ی دهی مردم را هدایت كنند . مشام بن حكم می گوید : امام صادق علیه السلام در پاسخ به یك بی اعتقادی به وجود خدا كه پرسید ( لزوم بعثت وصحت نبوت ) پیغمبران را از كجا ثابت كردی . فرمود : وقتی ثابت كردیم كه مار ا آفریدگار ی است منزه از صفات همه ی آفریدگان ،حكیم و الاتر و فراتر از هر گونه صفات آفریدگان و مردم نمی توانند اورا ببینند یا لمس كنند ویا او به بحث و گفتگو پردازند (و وظیفه خود را از روی بپرسند ) ثابت می شود كه باید در میان مردم سفیدان و نمایند گانی داشته باشد تا میان او و بندگانش واسطه باشند وایشان را به آنچه سود و صلاح آنها است و بقایا فضای ایشان به انجام دادن یاندادن آن بستگی دارد ، راهنمایی كنند . پس ( لزوم وجود ) امر ونهی كنندگان و واسطه هایی از جانب خداوند دانا و حكیم كه در میان مردم ثابت باشند . حتی است و آنها میان پیامبران و برگزیدگانند كه خداوند ایشان را باحكمت خویش ادب آ‎موخته و با آن برانگیخته است وبا آن كه در خلقت وتركیب مانند سایر مردمند به هیچ یك از حالات روحی – خود با ایشان شریك نیستند و ( همواره هم ) خداوند حكیم ودانا با حكمت تاییدشان فرموده اومعصوم نگه داشته است پس باید دانست كه راه شناسایی پیامبران وراستگویی مدعیان نبوت در هر عصری به همان دلیلی ها و براهین ونشانه های صدیق ( و معجزاتی ) است كه می آورند تا زمین از حجتی راستین همراه بانشانه واعجازی كه می آورند تا زمین از حجتی كه گواه صدق گفتار و رفتار عادلانه ی او می باشد ) خالی نماند .6 البته برنامه های آسمانی بر محور ویژه یی متكی نیست بلكه به همه سو راه می نماید . حكومت ،عدالت ، اقتصاد ، حكمت ، پاكی ، شرافت ، برادری ، محبت ، مسادات ، هدایت ،تربیت ، دانش ، قدرت و ظیفه های فردی ،اجتماعی عبادت ونیز قوانین كلی كه روشنگر مسائل جزئی است همه وهه در ایدئولوژی های ادیان به ویژه برنامه های نهایی ، مقصد وهدف می باشد وبراین اساس انسان را چنان می سازد كه در سه بعد خش خود بتواند به حد كمال برسد . 7 ونیز ایدئولوژی آسمانی نظر به یك طبقه ندوخته بلكه در آن همه ی طبقه ها منظور است واز حقوق همه ی انسانها جانبداری می كند پس آنانكه دراین پندارند كه این ساخته ی طبقه ی حاكمه و ثروتمندان است و جوامع فئودال یا كاپیتال 8 برای حفظ منافع خود آن را اختراع كرده اند . د راشتباه هستند و چنین كسان به مطالب این و ریشه آن با دقت توجه نكرده اند علاوه ،تاریخ گواه زمینی است براینكه طبقه های اشراف وثروتمند درنهضت پیامبران خدا دخالت نداشته اند . و بلكه سماره دینهای آسمانی باستی و تجاوزهایی فئودالیستها و كاپیتالیستها مبارزه كرده است .زمامداران ، دانشمندان روستاییان تهی دستان ودیگران ودیگران همه به دین از آن جهت روی می آورند كه خواسته های فطری وعاطفی خود راتنها در برنامه های روشن آن می یابند و در می یابند كه تنها دین است كه می تواند همه ی آنها را به كمال واقعی برساند . خوشبختانه امروزه دانشوران ،ارزش دین را بیشتر دریافته اند و معتقدند كه آرامش راستین و زندگی كامل را باید در سایه دین وایمان به خدا بدست آورد . پس از آنكه بشر دانست برای رسیدن به سعادت همه جانبه ی خود احتیاج شدید براهنمایی پیامبران دارد وتنها در پناه برنامه ها و كوششهای آنان است كه بنای عظیم وجاودانی تكامل وترقی انسان پی ریز می شود ،قهرا نسبت به آن مربیان خیرخواه و رهبران فداكار ومعصوم در قلب خویش احساس ایمان توام با ارادت و محبت می كند . این ارادت و ایمان به جایی می رسد كه مردم در راه پیشبرد اهداف انبیاء از هیچ گونه فداكاری دریغ نخواهند داشت وچه بسا خواسته های آنان را برخواسته های خودمقدم می داند . اما همین ، حكومت و نفوذ بسیار وسیع و ریشه دار پیامبران و محبت وایمان مردم نسبت به آنان ، گروهی از جا ءطلبان را به فكر سوء استفاده می اندازد تا از راه ادعای نبوت و پیامبری صاحب نفوذ شوند وبه امیال نفسانی خود برسند . بنابراین اگر كسی ادعای نبوت كرد و عده یی هم اطراف و جمع شوند نباید بدون تحقیق به او ایمان آورد چون ممكن است به دروغ ادعای پیامبری نموده اند وگروهی هم دور آنان راگرفته اند . برای اینكه حقانیت و راستگویی كسی كه ادعای نبوت می كند معلوم گردد لاز م است كه شاهدی بر پیامبری خود بیاورد تا مردم به گفته ی او اطمینان پیدا كنند و ادعای او را بپذیرند بدین وسیله پیامبران واقعی از مدعیان نبوت ممتاز وجدا گردند .این شاهد و نشانه كه موجب شناخته شدن پیامبران حقیقی است معجزه نامیده می شود خدای متعال برای اینكه بندگانش در اشتباه نیفتند واز شرشیادان درامان باشند به انبیاء فرستادگان خود معجزه عنایت كرده است . تا چهره ی حقیقت به هیچ وجه برای مردم پوشیده نماند . تااینجا دانستیم كه پیامبران الهی باید دارای معجزه باشند تا عموم مردم بدانند كه آنها از سوی خدا هستند و آنچه می گویند راست است تابا خاطری آسوده به دستورات او گوش فرا دهند وتعلیماتش رااز روی عقیده وایمان به مرحله ی اجرا گذارند . معجزه یعنی كارهایی كه پیامبران به اداره وحثیت خدا برای اثبات راستی ادعای رسالت خود انجام می دهند ودیگران از انجام آن ناتوانند . گروهی از مردم بهانه جو نه به منظور اثبات رسالت بلكه به خاطر عناد وبه عنوان مبارزه ومعاوضه با پیامبران از آنان می خواستند كه به عنوان ( مبارزه ) اعجاز چنین وچنان كنند وحتی گاهی كارهایی كه محال عقلی است انجام دهند ولی چون پیامبران برای اثبات رسالت خودبه حد كافی معجزه آورده بودند به خواسته ی آنان پاسخ نمی دادند و به آنان می فهماندند كه شان پیامبران هدایت و بشارت وانزار است ازا به اذن خدا و خواست او در موارد لازم آورده می شودچنانچه در قران كریم در پاسخ همین افراد می فرماید . «قُل انّما الهیات ُ عندَ الله وانّما انا نذیر مُبین »9بگو من فقط بیم دهنده یی آشكارم و ایه ها ونشانه ها نزد خدا – وبدست او است .ونیز می فرماید : « وما كان لرسول ان یاتی بایه الاّ باذنِ الله ;»هیچ رسولی این حق را نداشت كه آیه – ومعجزه یی را بدون اذن خدا بیاورد . 10پیامبران معصومند چرا ؟ خدای مهربان وحكیم پیامبران را برانگیخت تابه رهبری وراهنمایی آنان وجامعه ی بشری راه درست از پرتگاه باز شناسد بتوانند تا بلندترین قله های سرفرازی واقعی و كمال وصفات پسندیده گام بردارد وراه بسپارد . ونیز به همین منظور خدای مهربان و حكیم پیامبران و فرستادگان خود را از هر گونه گناه واشتباه مصون داشت ودر یك كلام ، معصوم قرار داد تا بتواند بشر را به سوی تكامل واقعی وهمه جانبه و اطاعت و فرمانبرداری نسبت به فرمان های خدا بودن هیچ اشتباهی وخطا سوق دهند . واضح تر آنكه همان دلیلی كه لزوم نبوت و فرستادن پیامبران را ایجاب می كرد ایجاب م یكند كه پیامبران ازهر گونه گناه و آلودگی و اشتباه وخطا معصوم و مصون باشند چرا كه هدف وغرض از بعثت پیامبران سوق جامعه به هدایت وتربیت است واین هدف در سایه ی عصمت پیامبران وفرستادگان تامین می شوند زیرا بدیهی است انجام كارهای زشت وناپسند وگناه ونیز صدور خطا واشتباه باعث تنفر و بی اعتمادی مردم نسبت به آنها می گردد وغرض كه هدایت وتربیت جامعه است از بین می رود . البته می دانیم كه هیچ خردمندی نقض غرض نمی كند و آنچه در نیل رسیدن به غرض او موثر باشد مراعات می كند مثلا كسی كه می خواهد در مجلس جشن او عده ای از شخصیت های برجسته شركت كنند و می داند كه آنها بدون دعوت محترمانه نخواهند آمد هیچ گاه برای دعوت كسی را نمی فرستد كه آنان از او تنفر داشته باشند بلكه تلاش می كند دعوت را طوری به عمل آمده كه همه دعوت او را بپذیرند ودرغیر این صورت كار او عاقلانه حكیمانه نخواهد بود وتبیح وناپسند تلقی می گردد . خداوند حكیم ومهربان نیز آنچه درهدایت وتربیت جامعه ضرورت اساسی دارد مراعات كرده و نخواسته دست مردمان تابع وپیرو اراده ی انسانها هوسبازو آلوده باشند ازتكامل واقعی خویش دور افتند وباز مانندلذا پیامبران معصوم را فرستاده است تاهدایت وتربیت جامعه به بهترین شیوه امكان پذیر باشد . واینكه به تفصیل می خوانیم كه چرا پیامبران باید معصوم باشند . اصل تربیت دردرسهای پیش خواندیم كه انگیزه ی بعثت پیامبران تربیت بشراست و می دانیم در تربیت ،جنبه ی عملی مربی بیش از گفتار در راهنماییهای قولی او موثر است . خوبیهاوكردارهای مربی می تواند دگرگونی عیقی در انسان به وجود آورد زیرا انسان بنابر اصل به محاكات كه از اصول مسلم روانی است . رفته رفته خود را بااخلاق ورفتار مربی خویش تطبیق می دهد وچنان رنگ می پذیرد كه گویی چنان سطح پالاب و پاك وشفافی است كه تصویر آسمان فراز خویش را باز می نماید . تنها گفتار نمی تواند نقش تربیت را ایفا كند بلكه برای تربیت است كه ایده ی رسالت است پیامبران باید دارای صفات وخوبیهای پسندیده باشند وبه رنگ گناه ورنگ اشتباه نیاسوده باشند تا بتوانند جهانیان را به سوی هدف مقدس خودجذب نمایند . آشكار است كه انكه به گناه دست می آزد ، وگر چه به پنهان وبی آنكه هیچ كس آگاه گردد خودرا در انظار همگان به پاكی می نمایاند هرگز آن نیروی استوار روحی را نخواهد داشت كه در زمینه ی روح انسانها ، دگرگونی اساسی ایجاد كند . آنكه خود به می لب می آلاید ،هرگز نمی تواند در باز داشتن دیگران از میخوارگی فریادی راستین بردارد واراده ی پولادین درمبارزه با این كردار ، به كار گیرد . ناراحتی شدیدوتغییر حال پیامبران وبه ویژه پیامبر گرامی اسلام از گناه ، آلودگی مردم خود بهترین گواه است كه آنان از هر گونه گناهی صمیمانه بیزار بودند وهیچ گاه به آن آلوده نشوند . وازمهم پیشرفت پیامبران ،هماهنگی گفتار وكردار آ‎نان است كه می تواند اساس فكر بشر را دگرگون كندوجامعه را به سوی كمال سوق دهد . پذیرش واعتماد هر اندازه كه ایمان واعتقاد مردم به گوینده یی بیشتر باشد به همان میزان پذیرش آنها نسبت به او افزایش می یابد وبرعكس .به همین جهت پیامبران كه بازگو كننده فرمان های الهی وبازدارنده ی مردم از گناه و آلودگی هستند به طریق اولی باید آراسته به عالی ترین صفات پسندیده وخالی ازهر گونه گناه و آلودگی بلكه خطا واشتباه باشند تا اعتماد و ایمان مردم به آنها بیشتر گردد و گفته ها وراهنمایی های آنان را بپذیرند و درراه اجراء برنامه ها وكار بستن دستورهای اصلاحی آنها ،بیشتر كوشش كنند و از ژرفای دل آن را پیشوا وراهبر خویش بدانند ، تاهدف مبحث كه سوق دادن به تكامل همه جانبه ی نوع بشر است تامین گردد و درغیر این صورت هدف بعثت حاصل نمی گردد واین كار از حكمت خدا بسی دور است . وهمین عصمت وشایستگی فوق العاده ی پیامبران بود كه مردم را دلباخته ی آنان كردتا آن جا كه برخی از پیروانشان بدیشان عشق می ورزیدند ودر پیروی واطاعت ایشان بدیشان عشق می ورزیدند ودر پیروی واطاعت ایشان جان می باختند وسر از پا نمی شناختند . امااینكه چگونه یك انسان می تواند از گناه ولغزش مصونیت داشته باشد بحثی است كه اینكه مورد گفت وگو قرار می گیرد . محبت واقعی پیامبران الهی ودلباخته خداو پروردگار مهربان بودند وچرا نباشند كه آنان بادید وسیع و بینش عمیق خود خدا را بهتر از همه می شناختند وعظمت و شكوه و جدال اورا والاتر از هر چیزی می دانستند وتنها او را شایسته مهر و محبت و اطاعت می یافتند وچیزی جز رضای او درنظر نداشتند و به غیر او دل نمی بستند وهمه چیز را فدای اومی كردند ومی دانستند چه كسی را می پرستند . به همین جهت بودكه پیامبران در تلبیغ از مشكلات و حوادث سهمگین استقبال می كردند وهمان گاه كه در بحرانی ترین موقعیت ها به سر می برند با چهره ای گشاده وخندان به خدا توجه می كردند واز اینكه درراه محبوب راستین خویش سختی می بینند سرشار از سرور بودند. تاریخ ، كوششهای این مردان آسمانی و مشعل داران هدایت او را نیز بد رفتاریهای مردم را نسبت به آنان ثبت كرده است . آیا پایداری در این مشكلات جز عشق به خدا وانجام فرمان او انگیزه ی دیگری داشته است نه . آنان كه چنین در راه محبوب خویش یا از سر ندانند وسخنی جز برمراد او بر زبان ندانند وهیچ گوشه از دل و جان و وروح واندیشه های شان خالی از یاد او نباشد ، چگونه می توان با ور داشت كه از فرمانهای او سر پیچند یعنی دل به گناه بسپارند بلكه در راه اطاعت بندگی اومی كوشند و عشق می ورزند . به رسول گرامی اسلام ( ص) گفته شد چرا این قدر خود را در عبادت به رنج و زحمت می اندازی در حالیكه تو پاكی و گناهی نداری آن گرامی فرمود چرا بنده ی شاكر وسپاسگزار خدا نباشیم افلاطون عبدالله شكر را . حضرت امیر مومنان علی علیه السلام به صفات عالی پیامبر اسلام اشارتهایی دارد از جمله می فرمایید خداوند محمد صلی الله وعلیه واله را به رسالت و پیامبری بر انگیخت درحالیكه گواه خلق و مژده رسان و بیم دهنده بود ودر طفولیت بهتر ازهمه ودر كهولت ازهمه برگزیده تر از خلق وطبیعتش از همه ی پاكان پاكتر بود وباران بود وبخشش او ازهمه جور كنندگان بیشتر ریزش داشت . او پیشوای پرهیز كاران وروشنفكران راه هدایت شدگان است .امام می اتقی وبصرمن اهتدی 3آری معرفت كامل پیامبران ومهر عمیق وراستینی كه به خدا داشتند مصونیت و عصمتی ایجاد می كرد ه است كه علاوه بر جلوگیری از گناه از اراده وتصور گناه هم خود داری می كردند . نشر عمیق و كامل پیامبران بینش ها یكسان نیست یك فرد بی اطلاع و بی سواد ، درباره ی میكروب وظرف آلوده به آن هرگز چون یك پزشك فكر نمیكند یك پزشك كه سالها درباره ی میكروب فكر نكرده وبارها آن را زیر میكروسكوپ باچشم خود دیده وسرانجام كسانی را كه از آن پرهیز نكرده اند مشاهده كرده است هرگز نمی تواند به میكروب وخطرات آن بی اعتنا باشد . به همین جهت می بینیم كه آن بی اطلاع به خوردن آب آلوده به میكروب اقدام می كند وبا كی هم ندارد ولی آن پزشك هرگز حاضر نیست از آن آب آلوده بیاشامد وحتی خیال آن را هم در ذهن خود نمی گذارند . تنها انگیزه ی این اجتناب ، دانش و اطلاع آن پزشك به زیانهای میكروب است چنان كه آن بی سواد وبی اطلاع نیز از خوردن زباله خود داری می كند چون در این مورد از آلودگی ومضرات آن آگاه است اما یك كودك یك ساله اگر همان زباله را در دسترس بیابد بسی كه به دهان گذارد .. موضوع دیگر اینكه گروهی از مردم به زیانهای تاریخی خیلی اهمیت نمی دهند بااینكه از ضررهای ناگهانی وحشت دارند واز آن جلوگیری می كنند مثلا یك نفر ممكن است برای كشیدن دندان كرم خورده ی خود تنبلی ورزد ودر رجوع به دندانپزشك امروز وفردا كند تا آن جا كه دندانهایش فاسد گردد وبسا كه ناراحتی فراوانی برای او پیش آورد و عوارض آن حتی به امراض سخت مبتلایش كند اما همین شخص به هنگام بروز درد و آپاندیس و احتمال خطر جدی وآن هر چند زودتر خود را به دست پزشك جراح می سپارد . اگر پزشك دانشمندی به الكل معتاد می گردد به خاطر این است كه از زیان های معنوی وروحی آن اطلاع كامل ندارد و ضررهای تدریجی آن را از روی شهوت وخواسته های نفسانی نادیده می گیرد . مردم عادی با یك نفر سطحی به گناه می نگرند وبه تاثیر آن درتمام جهات مادی و معنوی ، جسمی وروحی توجه كامل ندارند . اما پیامبران كه از نظر واقع بینی و دانش ها به كمك نیرویی برتر وبر سایر مردم تفوق وبه تمام تاثیرات گناه بینش ژرف و كامل داشتند حتی اثرات گناه راكه درعالم آخرت مجسم می شود با مشاهده باطنی می دیدند هیچ گاه خود راتسلیم خواسته های نفسانی نمی كردند و امن خود را به گناه آلوده نمی ساختند وحتی فكر آنرا هم در دل راه نمی دادند . پیامبران اثرات گناه را درعالم برزخ آخرت می دیدند و برای مردم شرح می داند ، چنان چه از پیامبر عزیز اسلام روایات زیادی در این زمینه داشته است ونمونه هایی از آنها را در اینجا می آوریم . حضرت امیر مومنان علی علیه السلام می فرماید : من و فاطمه علیه السلام نزد پیامبر رفتیم ودیدیم آن گرامی به شدت می گریست گفتم پدرومادرم فدایت چرا گریه می كنی فرمود شبی كه مرا به معراج بردند گروهی از زنان امت خود را در عذاب شدید می دیدم زنی را دیدم كه به مو آویخته شده ومغز سرش را از دشت حرارت به جوش آ‎مده بود دیگری به زبانش آویخته شده ودرحلقش آب سوزان می ریختند دیگری گوشت بدنش را می خورد و آتش را زیر پایش شعله می زد ودیگری دست و پایش بسته بود و مارها وعقرب های جهنم بر او مسلط بودند .. دیگری گوشت بدنش را به هیچی های آتشین می چیدند .. دیگری به صورت سگ در آمده بود و آتش اززیرش داخل می شد واز دهانش بیرون می آمد وفرشتگان عذاب عمودهای آتشین را بر سر بدن او می نواختند فاطمه ( ع) دختر پیامبر( ص )عرض كرد این زنان چه كرده بودند كه خدا آنان را چنین عذاب می كند . پیامبر عزیز اسلام ( ص) فرمود آن كه به مو آ‎ویخته شده بود مویش را در دنیا از نامحرم نمی پوشاند و آن كه به زبان آویخته شده بود شوهرش را آزار می داد . و آنكه گوشت بدن خود را می خورد ، خود را برای مرد نامحرم آرایش می كرد ، و آن كه دست و پایش را بسته بودند ومارها وعقرب ها بر او مسلط بودند به وضو طهارت لباس ونیز غسل جنابت و حیض اهمیت نمی داد و نماز را سبك می شمارد ; اما آن كه گوشت بدنش را با قیچی ها می چیدند او زنی است كه خود را در اختیار ودا جنسی ونامحرم قرار می داد .. و اما آن كه به صورت سگ در آمده بود و آتش از زیرش داخل می شد واز دهانش بیرون می آ‎مد او خواننده بود پس رسول گرامی اسلام فرمود : وای بر آن زنی كه شوهرش را به خشم در آورد و خوشبحال آن زنی كه شوهرش از او خشنود باشد . ونیز رسول گرامی اسلام (ص ) می فرمود به گروهی برخوردیم كه آنان را به قلاب های آتشین آویخته بودند از جبرئیل پرسیدم آنان كیستند گفت آنان كسانی هستند كه خدا آ‎نها را به حلال از حرام بی نیاز كرده بود ولی به دنبال حرام می رفتند ونیز به گروهی برخوردم كه پوست بدنشان باغ های آتشین دوخته می شد گفتم آ‎نان كیستند جبرئیل گفت آنان افرادی هستند كه با دختران روابط نامشروع برقرار می سازند4 ونیز فرمود كسی كه ربا می خورد خدا شكم او را از آتش جهنم به همان مقداری كه ربا خورده است پر می كند 5 وهمچنین درباره شرابخوری وسایر معاصی بیاناتی بیان فرمودند كه می تواند انسان را از گناه باز دارد چه رسد به پیامبر و پیامبران كه خود اثرات برزخی واخروی آن را می دیدند . كوتاه سخن آن كه یاد آخرت وشهود اثرات گناه درعالم اخرت بهترین عاملی بود كه پیامبران رااز گناه و آلودگی حفظ می كرد . خداوند در قرآن كریم می فرماید :« وَاذكُر عباَدنا ابراهیَم واسحَق وَیعقُوبَ اولی الایدی وَالَابصار اِنّا اخلصنَاهُم بما اهدته ذكَرَی الداّر واَنّهُم عنِدنا لِمَن المصطنین الاخیار . « ای رسول ما یاد كن از بندگان ما ابراهیم واسحق ویعقوب كه همه صاحب اقتدار وبصیرت بودند مانند آنان را به خصلتی كه یاد آخرت باشد خالص گردانیدیم وهمانا ایشان نزدما از برگزیدگان نیكان میباشند . 6 ادامه خواندن مقاله نقش پيامبران در راهبري انسان ها

نوشته مقاله نقش پيامبران در راهبري انسان ها اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 75 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : مقایسه تطبیقی داستان حضرت زكریاء(ع) و حضرت یحیی(ع) در قرآن و أناجیل أربعه داستان زندگی و تعالیم حضرت زكریاء(ع) و یحیی(ع) یكی از داستانهای مشترك میان قرآن كریم و أناجیل اربعه می باشد كه اگرچه بصورت مختصر و كوتاه در هر دو كتاب طرح شده، ولی نكات عبرت آموز و جنبه‌های تربیتی و سازنده آن در هر دو كتاب به حدی فراوان است كه ضمن تقویت زمینه های صلح و همزیستی میان پیروان ادیان توحیدی می تواند چراغ پرفروغی فرا راه دیدگاه پیروان اسلام و مسیحیت در جهت تحكیم بنیانهای مشترك عقیدتی قرار دهد. انجیل لوقا، زكریا (ع) را به عنوان كاهنی یهودی و بسیار درستكار و مجری احكام الهی با جان و دل می داند كه در ایام پیری توسط فرضته خدا به ولادت یحیایی نبی بشارت داده شد. قرآن كریم نیز، زكریا را به نبوت و وحی وصف نموده كه علاوه بر دریافت بشارت ولادت اعجاز آمیز ولادت یحیی در كهنسالی توسط وحی، كفالت و سرپرستی مریم مقدس(س) را نیز بر عهده داشته است. در اناجیل اربعه وظیفه یحیی(ع)، تمهید را برای عیسی مسیح(ع) و تبشیر نسبت به ظهور پیام آور مسیحیت بیان شده است و قرآن كریم نیز یحیی را پیامبری می داند كه علاوه بر تصدیق نبوت عیسی (ع)، دارای كتاب آسمانی بوده و در سن كودكی، مقام نبوت به وی عطا شده بود. كلید واژه ها: قرآن، اناجیل اربعه، زكریا، یحیی، مقایسه تطبیقی، داستان.طرح مسأله:در نیم قرن گذشته، بیشتر متألهان و متفكران ادیان بزرگ، از ضرورت گفتگوی ادیان سخن می گویند و برای بسط و گسترش آن تلاش می كنند. طرح این گفتگو و تبادل نظر جهت ابهام زدایی، از پیامهایی اصلی ادیان و تقویت زمینه های صلح و همزیستی میان پیروان آنها، نقش حیاتی دارد از این رو موضوع نبوت و شرح داستان زندگانی و رسالت پیامبران الهی از موضوعاتی است كه قرآن كریم و در آناجیل اربعه به آن پرداخته شده است. مسأله هدایت مردم و دعوت آنان به پرستش خدای یگانه، بار سنگینی است بر دوش انسانهای برگزیده الهی نهاده شده و آنان از طریق اتصال به وحی، مأمور تبلیغ پیامهای الهی و مبارزه با ظلم و فساد پادشاهان و نیز حمایت از ستمدیدگان و پابرهنگان بوده اند. در همین راستا اناجیل اربعه و قرآن كریم، گاه به تفصیل و گاه به اجمال به بیان داستان زندگی پیامبران الهی و مبارزات سخت آنان با حاكمان و زورگویان جامعه و نیز عابدان و راهبان مقدس مآب و ریاكار معاصر خویش پرداخته و مخاطبان و پیروان خویش را با داستان زندگی و سطح تعالیم و آموزه های آنان و نیز سرگذشت امتهای پیشین آشنا نموده اند. از میان پانزده پیامبری كه نام آنها بطور مشترك در قرآن كریم و اناجیل اربعه، ذكر شده است، مقاله حاضر به مقایسه تطبیقی داستان حضرت زكریاء (ع) و حضرت یحیی(ع) ابتدا در اناجیل اربعه و سپس در قرآن كریم می پردازد و نقاط اشتراك و افتراق هر یك را به تفصیل مورد بررسی قرار می دهد. لازم به ذكر است كه داستان حضرت زكریا به تفصیل فقط در انجیل ذكر شده ولی داستان حضرت یحیی (ع) در أاناجیل چهارگانه وارد شده است.1-زكریا(ع) 1-1- داستان زكریای پیامبر در انجیل لوقا:داستان حضرت زكریا(ع) در انجیل لوقا اربعه نسبتاً كوتاه و گذرا آمده و تحت الشعاع داستان حصرت یحیی(ع) قرار گرفته است از لحاظ شخصیتی زكریا، كاهنی یهودی و عضو دسته ای از خدمه خانه خدا به نام اُبِیّا(1) و همسر الیصابات از نسل كاهنان یهود و بسیار درستكار و مجری احكام الهی با جان و دل بود. او توسط فرشته خدا در ایام پیری به ولادت یحیای نبی بشارت داده شد.   1-1-1- بشارت ولادت یحیی:در ایام هیردویس پادشاه یهودیه كاهنی زكریا نام از فرقه ابیا بود كه زن او از دختران هارون بود و الیصابات نام داشت. و هر دو در حضور خدا صالح و به جمیع احكام و فرایض خداوند بی عیب، سالك بودند. و ایشان را فرزندی نبود زیرا كه الیصابات نازا بود و هز دو دیرینه سال بودند و واقع شد كه چون به نوبت فرقه خود در حضور خدا كهانت می كرد. حسب عادت كهانت، نوبت او شد كه به قدس خداوند در آمده بخور بسوزاند و در وقت بخور تمام جماعت قوم بیرون عبادت می كردند. ناگاه فرشته خداوند به طرف راست مذبح بخور ایستاده بر وی ظاهر گشت. چون زكریا او را دید در حیرت افتاده ترس بر او مستولی شد. فرشته بدو گفت ای زكریا ترسان مباش زیرا كه دعای تو مستجاب گردیده است و زوجه ات الیصابات برای تو پسری خواهد زایید و او را یحیی خواهی نامید. و ترا خوشی و شادی رخ خواهد نمود و بسیاری از ولادت او مسرور خواهند شد، زیرا كه در حضور خداوند، بزرگ خواهد بود و شراب و مسكری نخواهد نوشید و از شكم مادر خود پر از روح القدس خواهد بود. و بسیاری از بنی اسرائیل را به سوی خداوند خدای ایشان خواهد برگردانید. و او به روح و قوت الیاس پیش روی وی خواهد خرامید تا دلهای پدران را به طرف پسران و نافرمانان را به حكمت عادلان برگرداند تا قومی مستعد برای خدا مهیا سازد زكریا به فرشته گفت این را چگونه بدانم و حال آنكه من پیر هستم و زوجه ام دیرینه سال است. فرشته در جواب وی گفت من جبرائیل هستم كه در حضور خدا می ایستم و فرستاده شدم تا به تو سخن گویم و از این امور ترا مژده دهم. والحال تا این امور واقع نگردد گنگ شده یارای حرف زدن نخواهی داشت زیرا سخنهای مرا كه در وقت خود به وقوع خواهد پیوست باور نكردی. و جماعت منتظر زكریا بودند و از طول توقف او در قدس متعجب شدند. اما چون بیرون آمده نتوانست با ایشان حرف زند پس فهمیدند كه در قدس رؤیایی دیده است. پس به سوی ایشان اشاره می كرد و ساكت مانده و چون ایام خدمت او به اتمام رسید به خانه خود رفت و بعد از آن روزها، زن او الیصابات حامله شده، مدت پنج ماه خود را پنهان نموده و گفت به این طور خداوند به من عمل نمود در روزهایی كه مرا منظور داشت تا ننگ مرا از نظر مردم بردارد.» (انجیل لوقا، باب اول، 25-5) در این از انجیل لوقا، بدینگونه به داستان زكریا(ع) پرداخته شده كه در یكی از روزهایی كه زكریا در معبد بوده است، فرشته خداوند بر او نازل می شود و با او صحبت می‌كند و او را بشارت می دهد كه دعای تو مستجاب گردیده است و همسرت برای تو پسری خواهد آورد كه او را یحیی نام خواهی نهاد و به او خبر داد كه از این پس، شادی و سرور زائدالوصفی نصیب تو و همسرت خواهد شد و بسیاری از ولادت آن نوزاد، خوشحال خواهند شد. زیرا كه او یكی از بندگان بزرگ خداوند خواهد بود كه گناه نخواهد كرد و قوت و قدرتی به مانند الیاس پیغمبر به او عطا خواهد شد. در این حال، زكریا(ع) به فرشته گفت كه این امر چگونه ممكن است با اینكه من و همسرم هر دو پیر شده ایم و در عین حال او هم، نازاست. ولی فرشته به او چنین گفت كه از طرف خدا مأموریت دارم تا این مژده را به تو بدهم. در ادامه داستان، فرشته، او را از علامت و نشانه صحیح بودن و نیز وقوع نزدیك این بشارت خبر داد و گفت از این لحظه به بعد، توان تكلم از تو گرفته خواهد شد و نمی توانی با مردم سخن بگویی تا آنكه این امور، واقع گردد و البته چنین هم شد و این در حالی است كه زكریا، بشارت جبرئیل را باور نكرد و عدم تكلم زكریا به عنوان تنبیه وی معرفی شده زیرا وقتی كه او از معبد بیرون آمد، جماعت منتظر بیرون، متوجه عدم تكلم او شدند و فوراً به حادثه بزرگی پی بردند و سرانجام الیصابات باردار شد و ننگ بزرگ از او برداشته شد. 1-1-2- ولادت یحیی:«اما چون الیصابات را وقت وضع حمل رسید پسری بزاد و همسایگان و خویشان او چون شنیدند كه خداوند رحمت عظیمی بر وی كرده با او شادی كردند و واقع شد در روز هشتم چون برای ختنه طفل آمدند كه نام پدرش زكریا را بر او می نهادند. اما مادرش ملتفت شده گفت نه بلكه به یحیی نامیده می شود. به وی گفتند از قبیله تو هیچ كس این اسم را ندارد. پس به پدرش اشاره كردند كه او را چه نام خواهی نهاد، او تخته ای خواسته بنوشت كه نام او یحیی است و همه متعجب شدند. در ساعت دهان و زبان او بازگشته به حمد خداوند متكلم شد پس بر تمامی همسایگان ایشان خوف مستولی گشته و جمیع این وقایع در همه كوهستان یهودیه شهرت یافت. و هركه شنید در خاطر خود تفكر نمود گفت این چه نوع طفل خواهد بود و دست خداوند با وی می بود. و پدرش زكریا از روح القدس پر شده نبوت نموده گفت: خداوند خدای اسرائیل متبارك باد. زیرا از قوم خود تفقد نموده برای ایشان خدایی قرار داد و شاخ نجات برای ما برافراشت در خانه بنده خود داود چنانچه به زبان مقدسین گفت كه از بدو عالم انبیای او می بودند. رهایی از دشمنان ما و از دست آنانی كه از ما نفرت دارند. تا رحمت را بر پدران ما بجا آرد. و عهد مقدس خود را تذكر فرماید. سوگندی كه برای پدر ما ابراهیم یاد كرد. كه ما را فیض عطا فرماید تا از دست دشمنان خود رهایی یافته. او را بیخوف عبادت كنیم در حضور او به قدوسیت و عدالت. در تمامی روزهای عمر خود. و تو ای طفل. نبّی حضرت اعلی خوانده خواهی شد. زیرا پیش روی خداوند خواهی خرامید. تا طرق او را مهیا سازی تا قوم او را معرفت نجات دهی. در آمرزش گناهان ایشان. به احشای رحمت خدای ما. كه به آن سپیده از عالم اعلی از ما تفقد نموده تا ساكنان در ظلمت و ظلّ موت را نور دهد. و پایهایی ما را به طریق سلامتی هدایت نماید. پس طفل نمو كرده در روح قوی می گشت و تا روز ظهور خود برای اسرائیل در بیابان به سر می برد.»(انجیل لوقا، باب اول، 80-57)به گزارش انجیل لوقا، پس از ولادت یحیی مردم خواستند اسم آن نوزاد را همنام پدرش زكریا كنند ولی مادرش از این كار آگاه شده و گفت كه نام او یحیی خواهد بود. اطرافیان از این نام تعجب كردند زیرا كه پیش از این كسی بدان اسم نامبردار نشده بود. همسایگان و اطرافیان دوباره از زكریا پرسیدند كه نام آنرا چه خواهی گذاشت. زكریا هم، نام یحیی را، روی تخته ای نوشت و به آنان نشان داد و از این وقت بود كه زبان زكریا به سخن گشوده شد و به حمد و ستایش پروردگار پرداخت و او كه از روح القدس پر شده بود، پس از حمد و ستایش الهی، به بیان فلسفه ولادت یحیی و آینده بنی اسرائیل پرداخت و آنرا هدیه ای الهی و بسیار متبارك برای بنی اسرائیل خواند كه مایه نجات بنی اسرائیل از دشمنان و نجات آنان از گناهان خواهد بود تا آنان را از ظلمت و جهالت و موت به سوی نور رهنمون شود. 1-1-3- شهادت زكریا:«تا انتقام خون جمیع انبیاء كه از ابنای عالم ریخته شد از این طبقه گرفته شود. از خون هابیل تا خون زكریا كه در میان مذبح و هیكل(1) كشته شد. بلی به شما می گویم كه از این فرقه بازخواست خواهد شد.» (انجیل لوقا، باب یازدهم، 51 و 50)در این قسمت، عیسی مسیح، به این نكته اشاره می كند كه خداوند، انتقام خون تمامی انبیا و فرستادگان خود را از دست ظالمان و سفاكان یهود خواهد گرفت از خون هابیل تا خون زكریا كه خون هیچ یك به هدر نخواهد رفت و این قوم در محضر خدا، بازخواست خواهد شد. همچنانكه این مطلب در انجیل متی نیز آمده است:«تا همه خونهای صادقان كه در زمین ریخته شد بر شما وارد آید. از خون هابیل صدیق تا خون زكریا ابن برخیا كه او را در میان هیكل و مذبح كشتید.(انجیل متی، باب بیست و سوم، 35)1-1-4- همسر زكریا:طبق گزارش انجیل لوقا، همسر زكریا، الیصابات نام داشت كه از نسل هارون برادر موسی و از قبیله كاهنان یهود بود. (لوقا، باب اول، 5) الیزابت، زنی پارسا، متعبد، مجری احكام الهی، پیر و سالخورده و نازا بود.(لوقا، باب اول، 17-5).1-2- داستان زكریا در قرآن: در قرآن كریم داستان زندگی و نبوت حضرت زكریا(ع) در سوره های آل عمران(38-37)، انعام(85)، مریم(2و 7) و انبیا(89) بیان شده است و در هر یك به ترتیب خداوند وی را به «نبوت و وحی»، «پیامبری عظیم همانند الیاس و اسماعیل و عیسی» و «اهل عبودیت و صلاح» وصف نموده است. از تاریخ حیات زكریا جز دعا و نیایش آن حضرت به درگاه خداوند جهت فرزند دار شدن و استجابت آن از سوی خداوند و اعطاء یحیی (ع) به وی آنهم پس از مشاهده حالات مریم مقدس(س) در عبادت و كرامت وی به نزد خداوند، چیز دیگری گزارش نشده است. (طباطبایی، المیزان، 140/27) از این رو، مطابق بیان قرآن كریم، كفالت و سرپرستی مریم به خاطر فقدان پدرش عمران به زكریا داده می شود و پس از رشد و نمو مریم در بیت زكریا و اشتغال وی به عبادت زكریا بر وی داخل می شود و به تفقد و تشویق مریم می پردازد:«فتقبلها ربها بقبول حسن و انبتها نباتا حسنا و كفلها زكریا كلما دخل علیها زكریا المحراب وجد عندها رزقاً قال یا مریم این لك هذا قالت هو من عندالله ان الله برزق من یشاء بعیر حساب: پس خداوند او را به نیكویی پذیرفت و او را به تربیتی نیكو پرورش داد و زكریا را برای كفالت و نگهبانی او برگماشت و هر وقت زكریا به صومعه عبادت مریم می آمد رزق شگفت انگیزی می‌یافت می گفت ای مریم این روزی از كجا برای تو می رسد پاسخ داد كه این از جانب خداست كه همانا خدا بی سبب به هركس خواهد روزی بیحساب دهد.»(آل عمران 37) در این هنگام بود كه زكریا با مشاهده كرامت مریم، به نیایش به درگاه الهی پرداخت و از پروردگار خود خواست كه فرزندی طیب و پاك از ذریه ای پاك به وی عطا نماید:1-2-1- بشارت ولادت یحیی:«هنا لك دعا زكریا ربه قال رب هب لی من لدنك ذریه طیبه انك سمیع الدعاء. فنادته الملئكه و هو قائم یصلی فی المحراب ان الله یبشرك بیحیی مصدقا بكلمه من الله و سیداً و حصوراً و نبیاً من الصالحین. قال رب انی یكون لی غلام و قد بلغنی الكبر و امراتی عاقر قال كذلك الله یفعل ما یشاء. قال رب اجعل لی آیه قال آیتك ان لا تكلم الناس ثلاثه ایام الّا رمزاً. و اذكر ربك كثیراً و سبح بالعشی والابكار: در آن هنگام كه زكریا كرامت مریم را مشاهده كرد عرض كرد پروردگارا مرا به لطف خویش فرزندانی پاك سرشت عطا فرما كه همانا تویی مستجاب كننده دعا. پس زكریا را فرشتگان ندا كردند هنگامی كه در محراب عبادت به نماز ایستاده كه همانا خداوند ترا به ولادت یحیی بشارت می دهد در حالی كه او به نبوت عیسی كلمه خدا گواهی می دهد و او خود در راه خدا پیشوا و پارسا و پیغمبری از شایستگان است. زكریا عرض كرد: پروردگارا چگونه مرا پسری تواند بود در حال كه مرا سن پیری فرا رسیده و اهل من نیز عجوزی نازا باشد گفت چنین است كار خدا هرچه بخواهد می كند بی آنكه به شرایط و اسباب محتاج باشد.»(آل عمران/ 40-38) «كهیعص ذكر رحمت ربك عبده زكریا. اذ نادی ربه نداء خفیا. قال رب انی و هن العظم منّی و اشتعل الرأس شیباً و لم اكن بدعائك ربّ شقیاً. و انی خفت الموالی من ورائی و كانت امرأتی عاقرا فهب لی من لدنك و لیّاً. یرثنی و یرث من آل یعقوب و اجعله رب رضیا. یا زكریا انا نبشرك بغلام اسمه یحیی لم نجعل له من قبل سمیّا. قال رب انی یكون لی غلام و كانت امرأتی عاقرا و قد بلغت من الكبر عیّنا. قال كذلك قال ربك هو علیّ هیّن و قد خلقتك من قبل و لم تك شیئاً. قال ربّ اجعل لی آیه قال ایتك ان لا تكلم الناس ثلاث لیالٍ سوّیاً. فخرج علی قومه من المحراب فاوحی الیهم ان سبّحوا بكره و عشیّاً: كهیعص در این آیات پروردگار تو از رحمتش بر بنده خاص خود زكریا سخن می گوید. یاد كن حكایت او را وقتی كه خدای خود را پنهانی و از صمیم قلب ندا كرد. عرض كرد كه پروردگارا استخوان و (اركان حیات) من سست گشت و فروغ پیری بر سرم بتافت و با وجود این من از دعا به درگاه كرم تو (چشم امید دارم) و خود را محروم از عطای تو هرگز ندانسته ام. بار الها من از این واژگان كنونی بیمناكم مبادا كه پس از من در مال و مقامم خلف صالح نباشد و راه باطل پویند و زوجه من هم نازا و عقیم است تو خدایا از لطف خاص خود فرزندی صالح و جانشینی شایسته به من عطا فرما. كه او وارث من و همه آل یعقوب باشد و تو ای خدا او را وارثی پسندیده و صالح مقرر فرما ای زكریا همانا تو را به فرزندی كه نامش یحیی است و از این پیش همنام و همانندش در تقوا نیافریدیم بشارت می دهیم. زكریا از فرط شوق و شگفتی و برای حصول اطمینان عرض كرد پروردگارا مرا از كجا پسری تواند بود در صورتی كه زوجه من نازا و من هم از شدت پیری خشك و فرتوت شده ام. خدا فرمود این كار برای من بسیار آسان است و من هستم كه تو را پس از هیچ و معدوم صرف بودن. نعمت وجود بخشیدم. زكریا باز عرضه داشت بار الها برای من نشانه و حجتی بر این بشارت قرار ده خدا فرمود كه بدین نشان كه با مردم تكلم تا سه روز نكنی پس ما به زكریا در آنجایی كه از محراب عبادت بر قدمش بیرون آمد وحی كردیم كه (تو و امتت) همه صبح و شام به تسبیح و نماز قیام كنید.»(مریم/11-1) در این دو سیاق بلند از آیات سوره های آل عمران و مریم، پیرامون نیایش و مناجات حضرت زكریا (ع) به درگاه الهی و درخواست ایشان از خدای مهربان جهت دارا شدن فرزندی شایسته و صالح سخن گفته شده است. آنچه كه در این میان بیشتر جلب توجه می كند، نزول فرشته بر زكریا و ندای وی می باشد كه بشارت استجابت دعای وی و بشارت ولادت فرزندی بزرگ و صالح كه دارای رسالت و نبوت خواهد بود، می‌باشد توضیح آنكه مطابق بیان این قسمت از آیات شریفه قرآن كریم، زكریا به محض شنیدن این خبر مسرّت بخش، بسیار شگفت زده شده و چنین استدلال می كند كه این امر با اسباب و علل طبیعی و بشری، در تضاد خواهد بود چرا كه خود دچار پیری و كهنسالی شده و همسرش هم، عقیم و نازاست. ولی خداوند، این واقعه را امری ممكن می شمارد و حتی نام آن طفل را كه هنوز بدنیا نیامده است، به نام یحیی معین می كند و نشانه صحت این بشارت را چنین بیان می دارد كه زكریا تا سه شبانه روز قادر به تكلم نخواهد بود و لذا قدرت تكلم به اذن الهی از وی سلب خواهد شد و چنین نیز شد. 1-2-2- همسر زكریا در قرآنعلاوه بر آنچه كه در سوره های فوق الذكر قرآن كریم از زبان زكریا نقل شده كه همسرش عقیم و نازاست، در سوره انبیاء ضمن بیان سرگذشت نیایش و درخواست زكریا از خداوند در فرزند دار شدن» توصیفی هم از صلاح و شایستگی و پاكدامنی همسر زكریا بیان شده است كه نشان می دهد وی به جهت پاكدامنی، شایستگی مادر شدن یحیی و نیز صلاحیت قبول و پذیرش موهبت الهی یعنی یحیی را داشته است و به همین خاطر، هر دو یعنی زكریا و همسرش، با صفاتی همچون :«مسارعین فی انخیرات و خاشعین معرفی و ترسیم شده اند. «و زكریا اذ نادی ربه رب لاتذرنی فرداً و انت خیر الوارثین. فاستجبنا له و وهبنا له یحیی و اصلحنا له زوجه انهم كانوا یسارعون فی الخیرات و یدعوننا رغباً و رهباً و كانوا لنا خاشعین.» (انبیاء/89-88):«و یاد آور حال زكریا را هنگامی كه خدا را ندا كرد كه بار الها مرا تنها و یك تن وامگذار كه تو بهترین وارث اهل عالم هستی. ما هم دعای او را مستجاب كردیم و یحیی را به او عطا فرمودیم و زنش را كه (نازا بود) شایسته همسری او و قابل ولادت گردانیدیم زیرا آنها در كارهای خیر تعجیل می كردند و در حال بیم و امید ما را می‌خواندند و همیشه به درگاه ما خاضع و خاشع بودند.» در این قسمت از آیات علاوه بر آنكه از یحیی (ع) به عنوان موهبت و عطیه الهی به زكریا یاد شده است، از شخصیت و پاكدامنی و صلاح و ایمان همسر زكریا نیز یاد شده است كه ما چگونه او را صالح و شایسته گردانیدیم:«و اصلحنا له زوجه» آنگاه در ادامه همچنانكه برخی از مفسرین از جمله علامه طباطبایی(ره) نیز فرموده اند، خداوند متعال طبق سیاق آیه، به بیان علت و وجه این انعام و موهبت خویش به زكریا و اهل بیت او از جمله همسرش اشاره می كند و آنرا در سه جهت اصلی، خلاصه می‌نماید: اول بدان جهت كه اینان از پیشگامان و پیشتازان در خیرات بوده اند، دوم آنكه پیوسته و همیشه در حال خوف و رجا، پروردگارشان را می خواندند و دیگر آنكه همواره در برابر خداوند، اهل خشوع بوده اند. بنابراین مطابق بیان صریح این فراز از آیات، همسر زكریا، بانویی صالح و شایسته پیشگام در انجام خیرات و نیكیها، اهل دعا و نیایش مداوم همراه با بیم و امید و نیز اهل خشوع و خضوع به درگاه الهی بوده است. به همین خاطر، مورد عنایت ویژه خداوند و اصلاح او، قرار گرفته است. (طباطبایی، همان، 14/319)1-2-3- سرنوشت زكریا در قرآن: در قرآن كریم پیرامون سرنوشت و عاقبت كار زكریا (ع) و نیز كیفیت رحلت وی، چیزی بیان نشده است لكن اخبار و گزارشهای فراوانی از طرف عامه و خاصه وارد شده است كه قوم زكریا، او را به قتل رسانیدند و ماجرای آن بدین صورت نقل شده است كه دشمنانش قصد جان وی كردند ولی زكریا از میان آنان گریخت و به درختی پناه برد و آن درخت نیز برای وی شكافت شد و زكریا به درون آن درخت رفت و آن درخت به حالت اول خود برگشت. آنگاه شیطان بر قوم زكریا مسلط شد و به آنان دستور قطع درخت با اره را صادر كرد و آن قوم نیز چنین كردند و درخت را به دو نصف در آوردند در آن هنگام، زكریا به شهادت رسید. (تفسیر قمی، 3/76) و (طبرسی، مجمع البیان، 5/96).در برخی دیگر از اخبار نیز چنین آمده كه سبب شهادت زكریا بدین امر بوده است كه قومش او را در ماجرای بارداری مریم به مسیح(ع)، متهم به مباشرت با مریم كردند و به همین جهت او را به شهادت رسانیدند و برخی دیگر غیر این گزارش كرده اند. (طباطبایی، همان، 14/27) و (سیوطی، الدرالمنشور، 6/39) مقایسه (نتیجه)1)در هر دو كتاب، زكریا به عنوان نبی خدا به ولادت یحیی بشارت داده شده و مورد رحمت خداوند بوده است.2)در هر دو كتاب، به مسأله ولادت یحیی به صورت اعجازگونه و در حالت شگفت انگیزی و سالخوردگی و ناتوانی زكریا و نیز عقیم و سالخورده بودن همسر زكریا اشاره كامل شده است. 3)در هر دو كتاب، برای نوزاد آینده زكریا، نام یحیی از طرف خدا انتخاب شده كه تا كنون این اسم، مسبوق به سابقه نبوده است.4)در هر دو كتاب به موضوع سلب قدرت تكلم زكریا پس از بشارت ولادت یحیی به واسطه ندا و نزول فرشته بر وی، اشاره شده با این تفاوت كه قرآن كریم، مدت این سلب تكلم زكریا را تا سه شبانه روز و انجیل لوقا تا پس از بیان ولادت یحیی ذكر كرده اند.5)قرآن كریم، علت سلب قدرت تكلم زكریا را نشانه ای از سوی پروردگار می داند ولی در انجیل لوقا علت آن، تنبیه زكریا، به سبب باور نكردن بشارت خداوند معرفی شده است. 6)هم قرآن و انجیل لوقا، بشارت را در خلوتگاه عبادت ذكر می كنند با این تفاوت كه در قرآن، بشارت در پی دعای زكریا و استجابت خداوند محقق شده است.7)در قرآن كریم، صفاتی نظیر صالح، صابر، خاشع، عابد، مستجاب الدعوه، مسارع فی الخیرات و تسبیح گو برای زكریا ذكر شده كه در انجیل لوقا كاهن بودن، بسیار درستكار بودن، مجری و سالك احكام الهی با دل و جان بودن برای او آمده است. 8)در قرآن كریم، زكریا، سرپرست و كفیل مریم، معرفی شده است ولی در اناجیل چهارگانه چنین نیست.9)در انجیل لوقا، نام همسر زكریا، الیصابات، آمده است ولی در قرآن با عناوینی همچون:« اصلا ح شده از سوی خداوند». «از جمله مسارعین فی الخیرات» و «نیایشگران پیوسته به درگاه الهی» و نیز از جمله «خاشعین نسبت به خداوند» از او یاد شده است. 11)در گزارش انجیل لوقا، الیصابات از نسل هارون و از قبیله كاهنان می باشد ولی در قرآن به نسب وی اشاره ای نشده است.12)در قرآن، نسبت بین مریم و زكریا در رابطه با تربیت مطرح می شود ولی در انجیل لوقا، نسبت نسبی مطرح می شود.13)طبق گزارش انجیل لوقا و متی، زكریا بدست اقوام فریسی(1) و أحبار و دانشمندان یهود به شهادت رسیده است ولی در قرآن كریم، هیچ اشاره ای به سرنوشت زكریا و چگونگی وفات وی نشده است. 2- یحیی (ع)2-1- داستان یحیی در اناجیل اربعهداستان حضرت یحیی(ع) در اناجیل چهارگانه بیان شده و طی آن به شرح زندگی، مواعظ و تعلیمات و رسالت وی و همچنین به دعوت از مردم برای ایمان به خدا و پرستش او و ترك گناهان اشاره شده است. از جانب دیگر در اناجیل اربعه وظیفه یحیی، تمهید راه برای حضرت عیسی مسیح(ع) می باشد به گونه ای كه بشارتهای آن حضرت نسبت به ظهور پیامبری با عظمت به نام عیسی مسیح و نیز تمجیدها و تجلیل هایی كه آن حضرت نسبت به مسیح، بیان می دارد، شاهدی بر این مدعاست.2-1-1- بشارت ولادت یحیی (ع): «ناگاه فرشته خداوند به طرف راست مذبح بخور ایستاده بر وی ظاهر گشت. چون زكریا او را دید در حیرت افتاده ترس بر او مستولی شد. فرشته بدو گفت ای زكریا ترسان مباش زیرا كه دعای تو مستجاب گردیده است و زوجه ات الیصابات برای تو پسری خواهد زایید و او را یحیی خواهی نامیده و ترا خوشی و شادی رخ خواهد نمود و بسیاری از ولادت او مسرور خواهند شد. زیرا كه در حضور خداوند بزرگ خواهد بود و شراب و مسكری نخواهد نوشید و در شكم مادر خود، پر از روح القدس خواهد بود و بسیاری از بنی اسرائیل را به سوی خداوند خدای ایشان خواهد برگردانید. و او به روح و قوت الیاس، پیش روی وی خواهد خرامید تا دلهای پدران را به طرف پسران و نافرمانان را به حكمت عادلنت برگرداند تا قومی مستعد برای خدا مهیا سازد. زكریا به فرشته گفت این را چگونه بدانم و حال آنكه من پیر هستم و زوجه‌ام دیرینه سال است. فرشته در جواب وی گفت من جبرائیل هستم كه در حضور خدا می ایستم و فرستاده شدم تا به تو سخن گویم و از این امور ترا مژده دهم.» (انجیل لوقا، باب اول، 19-11)شرح داستان یحیی(ع) از بشارت ولادت و خود ولادت تا رسالت وی و نیز رابطه او با مسیح(ع) به طور مفصّل و مشروح تقریباً فقط در انجیل لوقا، وارد شده و سه انجیل باقیمانده دیگر، تنها به مرحله رسالت و تعمید وی آن هم به طور مختصر اشاره كردنده اند. آیات فوق به موضوع بشارت ولادت حضرت یحیی(ع) از طرف خداوند و نیز نبوت و رسالت آن حضرت به پدرش زكریاء اشاره دارد. در اینجا، علاوه بر مژده فرزند دار شدن زكریا با اراده الهی و نیز نامگذاری آن نوزاد به نام یحیی، از بشارت مهمتر دیگری نیز مبنی بر اینكه آن نوزاد در آینده ای نه چندان دور، از پیامبران بزرگ الهی خواهد شد. سخن به میان آمده است. توضیح آنكه در این بشارت، علاوه بر آنكه دلالت روشنی بر عظمت قدرت خداوند دارد، سرور و شادمانی ولادت این نوزاد، متوجه اشخاص زیادی خواهد شد: اول آنكه سهم قابل توجهی از این سرور و شادمانی نصیب زكریا و همسرش خواهد شد چرا كه مطابق بیان صریح این قسمت از آیات انجیل لوقا، فرشته خداوند بر زكریا نازل می شود و با او سخن می گوید و او را از استجابت دعایش در درگاه خداوند آگاه می كند كه این دو امر یعنی نزول فرشته و استجابت دعا، بر عظمت شخصیت و مقام و منزلت زكریا در نزد خداوند دلالت می كند و نشانگر آن است كه زكریا چگونه با تهذیب نفس و طهارت درون، مورد اعتماد خداوند در نزول فرشته و سخن گفتن با او قرار گرفته است. دیگر آنكه با مستجاب شدن دعای حضرت زكریا(ع) از سوی خدا، اوج لطف و عنایت الهی در حق زكریا، روشن و نمایان می شود كه چگونه خداوند، به این پیامبر عظیم الشأن خویش، نظر و عنایت ویژه ای دارد كه در كهنسالی و نازایی همسرش به اذن و اراده الهی، صاحب فرزند می شود آنهم نه یك فرزند عادی و معمولی بلكه از همان اوان انعقاد نطفه مورد عنایت ویژه خداوند است كه هم، اسم او در آسمانها و هم در زمین مشخص و معین است و هم تكلیف و وظیفه او پس از ولادت و بزرگسالی مشخص و معین است. او به عنوان یكی از پیامبران بزرگ الهی است كه از هم اكنون، رسالت و تكالیف او در هدایت خلق به سوی خالق و نجات آنها از ضلالت و حیرت، روشن و مشخص است. بنابراین، با این اوصاف، عزت و عظمت زكریا و همسرش در پیشگاه خداوند، روشن می شود كه از رهگذران، اوج عزت و عظمت و محبوبیت یحیی در پیشگاه خداوند نیز نمایان می شود. دوم آنكه، بیشترین سهم از سرور و شادی ولادت حضرت یحیی (ع) نصیب بنی اسرائیل و پیروان یحیی خواهد شد، چرا كه او بسیاری از بنی اسرائیل را به سوی خداوند خدای ایشان بر خواهد گردانید و ایشان را از ستمگران نجات خواهد بخشید و خود نیز بشارت ولادت و ظهور منجی پس از خود یعنی عیسی مسیح را به آنان خواهد داد. از سوی دیگر سهم بشارت ولادت یحیی علاوه بر افراد یاد شده، نصیب مادرش الیصابات خواهد شد و او را از آماج طعنه ها و سرزنش های آشنایان و زنان و مردان رها خواهد ساخت و سرور و شادی وصف ناپذیری را برای او به ارمغان خواهد آورد. نكته قابل توجه كه در این فراز از انجیل لوقا پیرامون شخصیت یحیی بیان شده آن است كه جبرئیل در بیان اوج عزت و قدرت یحیی به نزد خداوند، او را به سان الیاس پیغمبر(ع) می داند كه وی به روح و قوت الیاس پیش روی وی خواهد خرامید. 2-1-2- ولادت یحیی:«اما چون الیصابات را وقت وضع حمل رسید پسری بزاد و همسایگان و خویشان او چون شنیدند كه خداوند رحمت عظیمی بر وی كرده با او شادی كردند و واقع شد در روز هشتم چون برای ختنه طفل آمدند كه نام پدرش زكریا را بر او می نهادند. اما مادرش ملتفت شده گفت نه بلكه به یحیی نامیده می شود. به وی گفتند از قبیله تو هیچ كس این اسم را ندارد. پس به پدرش اشاره كردند كه او را چه نام خواهی نهاد، او تخته ای خواسته بنوشت كه نام او یحیی است و همه متعجب شدند. در ساعت، دهان و زبان او بازگشته به حمد خداوند متكلّم شد پس بر تمامی همسایگان ایشان خوف مستولی گشته و جمیع این وقایع در همه كوهستان یهودیه شهرت یافت. و هركه شنید در خاطر خود تفكر نمود گفت این چه نوع طفل خواهد بود و دست خداوند با وی می بود. و پدرش زكریا از روح القدس پر شده نبوت نموده گفت: خداوند خدای اسرائیل متبارك باد. زیرا از قوم تفقد نموده برای ایشان خدایی قرار داد و شاخ نجاتی برای ما برافراشت در خانه بنده خود داود چنانچه به زبان مقدسین گفت كه از بدو عالم انبیای او می بودند. رهایی از دشمنان ما و از دست آنانی كه از ما نفرت دارند. تا رحمت را بر پدران ما بجا آرد. و عهد مقدس خود را تذكر فرماید. سوگندی كه برای پدر ما ابراهیم یاد كرد. كه ما را فیض عطا فرماید تا از دست دشمنان خود رهایی یافته. او را بیخوف عبادت كنیم در حضور او به قدوسیت و عدالت. در تمامی روزهای عمر خود. و تو ای طفل. نبّی حضرت اعلی خوانده خواهی شد. زیرا پیش روی خداوند خواهی خرامید. تا طرق او را مهیا سازی تا قوم او را معرفت نجات دهی. در آمرزش گناهان ایشان. به احشای رحمت خدای ما. كه به آن سپیده از عالم اعلی از ما تفقد نموده تا ساكنان در ظلمت و ظل موت را نور دهد. و پایهایی ما را به طریق سلامتی هدایت نماید. پس طفل نمو كرده در روح قوی می گشت و تا روز ظهور خود برای اسرائیل در بیابان به سر می برد.»(انجیل لوقا، باب اول، 80-57)این قسمت از انجیل لوقا، به بیان داستان ولادت یحیی و كیفیت وضع حمل مادرش الیصابات و احوال عارض بر پدرش زكریا می پردازد. در اینجا آمده است كه چون وقت زایمان الیصابات فرا رسید، او فرزند پسری به دنیا آورد و با الهام و اعلام خداوند از قبل و اشاره زكریا نام آن نوزاد را «یحیی» نهادند كه پیش از آن، كسی در آن قبیله و منطقه بدین اسم، نامبرده نشده بود. همچنین آمده است كه پس از تولد یحیی، پدرش زكریا از حالت عدم تكلم (گنگی) و روزه سكوت خارج شد و توان تكلم پیدا كرد و نیز اینكه خبر ولادت یحیی و صاحب فرزند شدن زكریا در تمامی آفاق، شهرت پیدا كرد. آنچه كه در این میان، مهم به نظر می رسد و ما در پی آن هستیم، این است كه در ادامه، آنگاه كه زكریا(ع) فلسفه ولادت و رسالت یحیی را برای همگان بازگو نمود و چنین فرمود كه خداوند بر بنی اسرائیل، منت نهاد و از رهگذر ولادت یحیی، بر ایشان رهبری فرستاد تا مایه نجات و رهایی قوم باشد كه ما را از دشمنان و كسانی كه از ما نفرت دارند، برهاند و اینكه عهد مقدس خدا را تذكر فرماید آنجا كه خدا برای پدرمان ابراهیم سوگند یاد نمود كه هر آینه ما را فیض عطا نماید تا ما را از دست دشمنان برهاند تا اینكه بدون هیچ خوف و ترسی، او را عبادت و بندگی و نیز به عدالت رفتار كنیم. سپس زكریا رو به طفل نمود و فرمود كه از این پس، تو نبی حضرت اعلی خوانده خواهی شد زیرا كه پیش روی او خواهی خرامید و طرق او را مهیا خواهی نمود تا آنكه قوم خویش را نجات داده و به سوی آمرزش الهی، دعوت نمایی و ما را به سوی نور و هدایت و سلامت، رهنمون شوی.آنچه از این عبارات فهمیده می شود آن است كه بیان عظمت شخصیت یحیی(ع) بویژه عظمت رسالت الهی او در جهت هدایت بندگان به سوی خدا و طلب آمرزش از او و نیز نجات و رهایی بنی اسرائیل از ظلمت به سوی نور و هدایت و سلامت می باشد كه این وظایف و تكالیف از همان زمان ولادت وی توسط خداوند و تقریر و ابلاغ زكریا(ع) برای یحیی(ع) معین و مشخص شده بود و البته یحیی هم چنین نمود. 2-1-3- آغاز نبوت و تعالیم یحیی:«وحنّا و قیافا، رؤسای كَهَنه بودند كلام خدا به یحیی ابن زكریا در بیابان نازل شده. به تمامی حوالی اردن آمده به تعمید توبه به جهت آمرزش گناهان موعظه می كرد. چنانچه مكتوب است در صحیفه كلمات اشعیای نبی كه می گوید صدای ندا كننده در بیابان كه راه خداوند راه مهیا سازید و طرق او را راست نمایید. هر وادی انباشته و هر كوه و تلّی، پست و هر كجی، راست و هر راه ناهموار، صاف خواهد شد. و تمامی بشر نجات خدا را خواهند دید آنگاه به آن جماعتی كه برای تعمید(1) وی بیرون می آمدند گفت ای افعی زادگان كه شما را نشان داد كه از غضب آینده بگریزید. پس ثمرات مناسب توبه بیاورید و در خاطر خود این سخن را راه مدهید كه ابراهیم پدر ماست زیرا به شما می گویم خدا قادر است كه از این سنگها فرزندان برای ابراهیم برانگیزانده و الآن نیز تیشه بر ریشه درختان نهان شده است پس هر درختی كه میوه نیكو نیاورد بریده و در آتش افكنده می شود. پس مردم از وی سؤال نموده گفتند چه كنیم. او در جواب ایشان گفت هر كه دو جامه دارد به آنكه ندارد بدهد و هركه خوراك دارد نیز چنین كند. و باجگیران نیز برای تعمید آمده بدو گفتند استاد چه كنیم؟ بدیشان گفت زیادتر از آنچه مقرر است نگیرید. سپاهیان نیز از او پرسیده گفتند، ما چه كنیم بدیشان گفت بر كسی ظلم مكنید و بر هیچكس افترای مزنید و به مواجب خود اكتفا كنید. و هنگامی كه قوم مترصد بودند و همه در خاطر خود درباره یحیی تفكر می نمودند كه این مسیح است یا نه؟ یحیی به همه متوجه شده گفت من شما را به آب تعمید می دهم لیكن شخصی تواناتر از من می آید كه لیاقت آن ندارم كه بند نعلین او را باز كنم او شما را به روح القدس و آتش تعمید خواهد داد. او غربال خود را بدست خود دارد و خرمن خویش را پاك كرده گندم را در انبار خود ذخیره خواهد نمود و كاه را در آتشی كه خاموشی نمی پذیرد خواهد سوزانید» (انجیل لوقا، باب سوم، 17-2) در این قسمت از انجیل لوقا، به آغاز رسالت یحیی و وحی خداوند به وی اشاره شده است كه كلام خداوند به یحیی در بیابان نازل شده و او را مأمور دعوت مردم به سوی خدا نمود و او نیز مردم را برای درك حضور و ظهور مسیح(ع) آماده می كرد و اینكه تمام بشر، نجات خدا را خواهند دید. در ادامه كلام یحیی، به مواعظ و سخنان او به بنی اسرائیل خصوصاً ریاكاران و فخرفروشان اشاره شده است از جمله اینكه فرمود: تنها عمل صالح و توبه، خواهد توانست شما را نجات بخشد نه انتساب به ابراهیم كه در ورای این انتساب، هر گناهی را مرتكب شوید و توبه نكنید پس مثل شما همانند درختانی است كه چون میوه نیكو نیاورد، بریده شود و به عنوان هیزم در آتش افكنده شوند. آنگاه در ادامه، مردم را به اتفاق در راه خدا و دستگیری از برادران و اطعام فقرا دعوت نمود و به باجگیران توصیه نمود كه قانع و منصف باشند و زیادتر از حد مقرر، چیزی بیش تر نگیرند و به سپاهاین نیز سفارش كرد كه از فزونی قدرت، ظلم و ستم نكرده و به هیچ كس افترای نبندند و به مواجب خود اكتفاء كنند. آنگاه پس از آنكه برخی از بنی اسرائیل شك می كنند كه آیا او خود مسیح(ع) است یا خیر، متوجه شك و تردید آنها شده و ضمن ردّ شبهه و آنها در نفی مسیح بودن خویش، خبر و بشارت از ظهور نجات بخش بزرگ می دهد و پیرامون فضائل و عظمت شخصیت و رسالت عیسی مسیح(ع) چنین سخن می گوید كه من شما را به آب تعمید می دهم ولی او شما را به روح القدس و آتش تعمید خواهد داد. من همواره یكی از خدمتگزاران او هستم كه لیاقت ندارم نعلین او را باز كنم. او از من تواناتر است. آنگاه درباره دقت كار و شدت عدالت عیسی مسیح چنین فرمود كه او غربالی دارد و سره را از ناسره جدا خواهد نمود و البته خودش نیز، غربال شده است و كاه (ظالمان) را به آتش الهی گرفتار خواهد ساخت.   2-1-4- بشارت یحیی به ظهور عیسی«شخصی از جانب خدا فرستاده شد كه اسمش یحیی بود. او برای شهادت آمد تا بر نور شهادت دهد تا همه به وسیله او ایمان آورند. او آن نور نبود بلكه آمد تا بر نور شهادت دهد. آن نور حقیقی بود كه هر انسان را منور می گرداند و در جهان آمدنی بود. او در جهان بود و جهان به واسطه او آفریده شد و جهان او را نشناخت. به نزد خاصّان خود آمد و خاصانش او را نپذیرفتند. و اما به آن كسانی كه او را قبول كردند قدرت داد تا فرزندان خدا گردند یعنی به هركه به اسم او ایمان آورد. كه نه از خون و نه از خواهش جسد و نه از خواهش مردم بلكه از خدا تولد یافتند. و كلمه جسم گردید و میان ما ساكن شد پر از فیض و راستی و جلال او را دیدیم جلالی شایسته پسر یگانه پدر. و یحیی بر او شهادت داد و ندا كرده می گفت این است آنكه درباره او گفتم آنكه بعد از من می آید پیش از من شده است زیرا كه بر من مقدم بود. و از پُرّی او جمیع ما بهره یافتیم و فیض به عوض فیض. زیرا شریعت به وسیله موسی عطا شد اما فیض و راستی به وسیله عیسی مسیح رسید. خدا را هرگز كسی ندیده است پسر یگانه ای كه در آغوش پدر است همان او را ظاهر كرد. و این است شهادت یحیی در وقتی كه یهودیان از اورشلیم كاهنان و لاویان را فرستادند تا از او سؤال كنند كه تو كیستی كه معترف شد و انكار ننمود بلكه اقرار كرد كه من مسیح نیستم آنگاه از او سؤال كردند پس چه. آیا تو الیاس هستی گفت نیستم. آیا تو آن نبّی هستی جواب داد كه نی. آنگاه بدو گفتند پس كیستی تا به آن كسانی كه ما را فرستادند جواب بریم. درباره خود چه می گویی. گفت من صدای ندا كننده در بیابان هستم(1) كه راه خداوند را راست كنید چنانكه اشعیاء نبی گفت. و فرستادگان از فریسیان بودند. پس از او سؤال كرده گفتند اگر تو مسیح را لباس و آن نبی نیستی پس برای چه تعمید می دهی. یحیی در جواب ایشان گفت من به آب تعمید می دهم و در میان شما كسی ایستاده است كه شما او را نمی شناسید. و او آن است كه بعد از من می آید اما پیش از من شده است كه من لایق آن نیستم كه بند نعلینش را باز كنم. و این در بیت عبره كه آن طرف اردن است در جایی كه یحیی تعمید می داد واقع گشت. و در فردای آن روز یحیی، عیسی را دید كه به جانب او می آید پس گفت اینك برّه خدا كه گناه جهان را بر می دارد. این است آن كه من درباره او گفتم كه مردی بعد از من می آید كه پیش از من شده است زیرا كه بر من مقدم بود. و من او را نشناختم لیكن تا او به اسرائیل ظاهر گردد و برای همین من به اسرائیل آمده به آب تعمید می دادم. پس یحیی شهادت داده گفت روح را دیدم كه مثل كبوتری از آسمان نازل شده بر او قرار گرفت. و من او را نشناختم لیكن او كه مرا فرستاده تا به آب تعمید دهم همان به من گفت بر هر كس بینی كه روح نازل شده بر او قرار گرفت همان است او كه به روح القدس تعمید می‌دهد. و من دیده شهادت می‌دهم كه این است پسر خدا.» (انجیل یوحنا، باب اول، 34-6) در این باب از انجیل یوحنا، نسبت به اناجیل سه گانه پیشین، نگاهی متفاوت به یحیی شده است و با قداست و طهارت بیشتری به یحیی نگریسته و مقدم بودن وی برای ظهور حضرت عیسی مسیح(ع) با جامعیت بیشتری بیان شده است. در این قسمت، پس از به میان آوردن مسأله «كلمه» به طور مختصر و اشاره مجمل و مبهم پیرامون مدلول آن، از یحیی و فلسفه رسالت وی، سخن به میان آمده است. با این تعبیر كه شخصی از جانب خدا فرستاده شد كه اسمش یحیی بوده است. بنابراین به الهی بودن رسالت یحیی(ع) در این باب به صراحت اشاره شده است فلسفه ظهور او، شهادت بر «نور» است تا اینكه سایرین به وسیله او ایمان آورند. بنابراین او خود نور نبود بلكه شاهد بر نور بوده است. طبق بیان این فراز از باب اول انجیل یوحنا، یحیی مردم را به خدا و نیز آشنا كردن آنها با حقیقت قدرت خدا و مبدأ و معاد دعوت می نمود. فلسفه دیگر رسالت یحیی، بشارت نسبت به ظهور مسیح(ع) و منجی قوم آنها، و نیز شهادت بر نور یعنی عیسی مسیح از جانب خدا بیان شده است. در این قسمت، ضمن آنكه، یحیی، تعبیر «نور» را برای عیسی بكار می برد، وجود آن حضرت را به نوری تشبیه می كند كه در پرتو آن «نور» و به طفیلی آن «نور» عالم ممكنات و حتی خود یحیی هم از آن «نور» وجود و هستی یافته است آنجا یحیی تصریح می كند كه بواسطه فیض وجودی اوست كه ما همگی بهره و وجود یافتیم.باری، در این قسمت از انجیل یوحنا، از یحیی، تحت عنوان «مبشر» ظهور حضرت عیسی(ع) یاد شده و اینكه خود وی مقدمه ظهور حضرت مسیح است.در فرازهای بعدی این باب، سخن یحیی درباره مسیح، تقریباً همان است كه در اناجیل پیشین آمده؛ یعنی اینكه او مقدم بر من است اگرچه پس از من به رسالت برانگیخته شده است، وی آنقدر از مقام عظیم و شخصیت والایی برخوردار است كه حتی من لیاقت آنرا ندارم كه بند نعلینش را باز كنم. من شما را به آب تعمید می دهم ولی او شما را به روح القدس تعمید می دهد. تنها نكته اضافی كه در این انجیل پیرامون اظهارات یحیی نسبت به مسیح آمده این است كه یحیی پس از مشاهده علائم نزول وحی بر مسیح كه پیش تر از جانب خداوند به وی گفته شده بود صراحتاً، شهادت به حقانیت رسالت مسیح داده است آنجا كه اظهار می دارد.« و خداوند كه مرا برای تعمید فرستاده به من گفته كه بر هركس كه می بینی روح نازل شده، همان مسیح است و من اكنون دیدم كه بر وی، روح نازل شده و لذا او مسیح است و پسر خدا.»2-1-5- ستایش یحیی از عیسی مسیح «و بعد از آن عیسی با شاگردان خود به زمین یهودیه آمد و با ایشان در آنجا بسر برده تعمید می داد. و یحیی نیز در عینون نزدیك سالیم تعمید می داد زیرا كه در آنجا آب بسیار بود و مردم می آمدند و تعمید می گرفتند. چونكه یحیی هنوز در زندان حبس نشده بود. آنگاه در خصوص تطهیر در میان شاگردان یحیی و یهودیان مباحثه شد. پس به نزد یحیی آمده به او گفتند ای استاد آن شخصی كه با تو در آن طرف اردن بود و تو برای او شهادت دادی اكنون او تعمید می دهد و همه نزد او می آیند. یحیی در جواب گفت هیچكس چیزی نمی تواند یافت مگر آنكه از آسمان بدو داده شود. شما خود بر من شاهد هستید كه گفتم من مسیح نیستم بلكه پیش روی او فرستاده شدم. كسی كه عروس دارد داماد است اما دوست داماد كه ایستاده آواز او را می شنود از آواز داماد بسیار خوشنود می گردد. پس این خوشی من كامل گردید. می باید كه او افزون گردد و من ناقص گردم. او كه از بالا می آید بالای همه است و آنكه از زمین است زمینی است و از زمین تكلّم می كند. اما او كه از آسمان می آید بالای همه است. و آنچه را دید و شنید، آن شهادت می دهد و هیچ كس شهادت او را قبول نمی كند. و كسی كه شهادت او را قبول كرد مهر كرده است بر اینكه خدا راست است. زیرا آن كسی را كه خدا فرستاد به كلام خدا تكلم می نماید چونكه خدا روح را به میزان عطا نمی كند. پدر پسر را محبت می نماید و همه چیز را بدست او سپرده است. آنكه به پسر ایمان آورده باشد حیات جاودانی دارد و آنكه به پسر ایمان نیاورد حیات را نخواهد دید بلكه غضب خدا بر او می نماید.» (انجیل یوحنا، باب سوم، 36-22)در این قسمت از انجیل یوحنا، پیرامون تمجید و ستایش عرفانی یحیی و اعتراف صریح وی نسبت به شخصیت والای مسیح(ع) و جنبه الهی و آسمانی بودن رسالت وی سخن به میان آمده است و یحیی هم حق مطلب را به خوبی ادا می كند. آنجا كه بر سر مسأله تطهیر و تعمید همزمان عیسی و یحیی میان یهودیان و شاگردان یحیی اختلاف پیدا شد و هر یك شایستگی پیامبر خود را در تعمید مدعی می شدند، شاگردان یحیی، به نزد وی آمدند و گفتند كه تا كنون تو تعمید می دادی و اكنون كس دیگری هم علاوه بر تو تعمید می دهد و همه نزد او می روند، اینجا بود كه یحیی به رسالت الهی و آسمان و نیز عظمت شخصیت و منزلت مسیح اعتراف كرد و فرمود كه كسی این مقام را پیدا نمی كند مگر آنكه این مقام، از آسمان به او داده شود و من هم قبلاًگفته بودم و اكنون نیز می گویم كه مسیح نیستم بلكه مقدمه ظهور او هستم و پیش روی او فرستاده شدم و اكنون وقت آن است كه او (بر كمالاتش) افزوده شده و من ناقص شوم چون او از آسمان آمده، بالای همه است و … آنگاه در ادامه، یحیی پیرامون ایمان یا كفر نسبت به عیسی مسیح(ع) و عواقب آن اشاره كرد و چنین گفت: آنكه به پسر ایمان آورد، حیات جاودانه خواهد یافت و آنكه ایمان نیاورد، مستوجب غضب خدا خواهد شد و حیات جاودانه نخواهد یافت. به این ترتیب ملاحظه می شود كه در انجیل یوحنا، كمتر از احوال و شخصیت و رسالت یحیی صحبت شده است و بیشتر پیرامون اخبار و بشارت وی نسبت به ظهور عیسی مسیح و بطور كلی به بیان نظرات و اقوال آن حضرت در خصوص فضیلت و عظمت شخصیت مسیح و رسالت وی، صحبت شده است. 2-1-6- یحیی و عیسی در اناجیل چهارگانه« و در آن ایام یحیی تعمید دهنده در بیابان یهودیه ظاهر شد و موعظه كرده می گفت. توبه كنید زیرا ملكوت آسمان نزدیك است.(1) زیرا همین است آنكه اشعیای نبی از او خبر داده می گوید صدای ندا كننده در بیابان كه راه خداوند را مهیا سازید و طرق او را راست نمایید. و این یحیی، لباس از پشم شتر می داشت و كمربند چرمی بر كمر و خوراك او از ملخ و عسل برّی می بود. در این وقت، اورشلیم و تمام یهودیه و جمیع حوالی اردن نزد او بیرون می آمدند و به كاهنان خود اعتراف كرده و در اردن از وی تعمید می یافتند. پس چون بسیاری از فریسیان و صدوقیان را دید كه به جهت تعمید از وی می آیند بدیشان گفت ای افعی زادگان كه شما را اعلام كرد كه از غضب آینده بگریزید. اكنون ثمره شایسته توبه بیاورید. و این سخن را به خاطر خود راه مدهید كه پدر ما ابراهیم است. زیرا به شما می گویم خدا قادر است كه از این سنگها فرزندان برای ابراهیم برانگیزاند. والحال تیشه به ریشه درختان نهاده شده است پس هر درختی كه ثمره نیكو نیاورد بریده و در آتش افكنده شود. من شما را به آب به جهت توبه تعمید می دهم لكن او كه بعد از من می آید، از من تواناتر است كه لایق برداشتن نعلین او نیستم. او شما را به روح القدس و آتش تعمید خواهد داد. او غربال خود را در دست دارد و خرمن خود را نیكو پاك كرده گندم خویش را در انبار ذخیره خواهد نمود ولی كاه را در آتشی كه خاموشی نمی پذیرد خواهد سوزانید آنگاه عیسی از جلیل به اردن نزد یحیی آمد تا او از او تعمید یابد. اما یحیی او را منع نموده گفت من احتیاج دارم كه از تو تعمید یابم و تو نزد من می آیی. عیسی در جواب وی گفت الآن بگذار زیرا كه ما را همچنین مناسب است تا تمام عدالت را به كمال رسانیم پس او را واگذاشت. اما عیسی چون تعمید یافت فوراً از آب بر آمد كه در ساعت آسمان بر وی گشاده شد و روح خدا را دید كه مثل كبوتری نزول كرده بر وی می آید. آنگاه خطابی از آسمان در رسید كه این است پسر حبیب من كه از او خشنودم» (انجیل متی، باب سوم- 17-1) «چنانكه در اشعیای نبی مكتوب است اینك رسول خود را پیش روی تو می فرستم تا راه تو را پیش تو مهیّا سازد. صدای ندا كننده در بیابان كه راه خداوند را مهیا سازید و طرق او را راست نمایید. یحیی تعمید دهنده در بیابان ظاهر شد و به جهت آمرزش گناهان به تعمید توبه موعظه می نمود. تمامی و مرز و بوم یهودیه و جمیع سكنه اورشلیم نزد وی بیرون شدند و به كاهنان خود معترف گردیده در رود اردن از او تعمید یافتند. و یحیی را لباس از پشم شتر و كمربند چرمی بر كمر می بود و خوراك وی از ملخ و عسل برّی و موعظه می كرد و می گفت كه بعد از من كسی تواناتر از من می آید كه لایق آن نیستم خم شده دوال نعلیم او را باز كنم. من شما را به آب تعمید دادم لیكن او شما را به روح القدس تعمید خواهد داد. و واقع شد در آن ایام كه عیسی از ناصره جلیل آمد در اردن از یحیی تعمید یافت. و چون از آب بر آمد در ساعت آسمان را شكافته دید و روح را كه مانند كبوتری بر وی نازل می شود. و آوازی از آسمان در رسید كه تو پسر من حبیب هستی كه از تو خشنودم.» (انجیل مرقس، باب اول، 12-2) این قسمت از انجیل متی و نیز انجیل مرقس مشتركاً به رسالت یحیی، مواعظ و تعلیمات، شرح خوراك و پوشاك وی و مهمتر از همه به بشارتهای وی نسبت به ظهور حضرت عیسی مسیح و بیان عظمت مقام و منزلت وی اشاره شده است. آنجا كه آمده است یحیی در بیابان به تعمید یهود می پرداخت و به آنان موعظه می كرد از جمله اینكه آنها را به توبه دعوت می نمود و اعلام می داشت كه ملكوت آسمان نزدیك است و راه خدا را مهیا سازید.(1) از سوی دیگر، طبق گزارش انجیل متی برخی از تعلیمات آن حضرت به بزرگان و عابدان یهود اختصاص دارد كه ضمن دعوت آنان به توبه و بازگشت به سوی خدا و ترك اعمال ناپسند، اینگونه پرده از سیمای نفاق آلودشان می بردارد كه چگونه با ارتكاب آن اعمال ریاكارانه و نفاق آمیز بانحصار طلبی و شانه خالی كردن از عبادت خداوند، روی می آورند صرفاً از آن جهت كه به ابراهیم پیغمبر انتساب دارند و همین انتساب، آنها را كفایت خواهد نمود پس دیگر نیازی به توبه و تعمید ندارند زیرا كه منتسب به ابراهیم و مقرب درگاه خداوندند. در قسمت دیگری از بیانات انجیل متی كه با انجیل مرقس نیز مشترك می باشد، به اخبار و بشارت یحیی در حق حضرت عیسی مسیح و بویژه به بشارت دهندگی و تمهید دعوت عیسی توسط یحیی پرداخته است. یحیی چنین تصریح می كند:«من شما را به آب به جهت توبه تعمید می دهم ولی پیامبری كه بعد از من می آید، شما را به روح القدس و آتش تعمید خواهد داد و همین امر نشانه ای روشن برای اشاره به عظمت مقام در كلام حضرت یحیی است. در ادامه، آن حضرت نسبت به عظمت منزلت مسیح، صریح تر و روشن تر، سخن می گوید كه او از من تواناتر است و من حتی لایق برداشتن نعلین او نیستم كه این امر خود از یكسو به منزلت والای مسیح به عنوان پیامبر خدا اشاره دارد و از سوی دیگر، هماهنگی و انسجام رسالت پیامبران الهی را در دعوت مردم به سوی خدای یگانه اثبات می كند. در فراز دیگری از سخنان حضرت یحیی(ع) در انجیل متی، در قالب تمثیل چنین بیان شده است كه عیسی پیكان را از بدن جدا نموده و دعوت خویش را به گوش همگان خواهد رسانید ولی كسانی كه از دعوت او سر باز زنند، مشمول آتش دیرپای غضب الهی خواهند شد و به دوزخ خواهند افتاد. این بیان، تأییدی است بر اصل رسالت مسیح(ع). نكته پایانی آنكه آغاز هر دو باب از انجیل متی و مرقس، پیرامون ساده زیستی و كیفیت خوراك و پوشاك حضرت یحیی(ع) صحبت شده است كه او پیامبری ساده زیست و معمولی و به دور از تكبر و تبختر بوده كه همانند سایر مردم می زیسته و همانند آنان می خورده و می پوشیده است.به این ترتیب، انجیل متی و انجیل مرقس در مقایسه با انجیل یوحنا، به شرح زندگی و مواعظ و تعالیم خود یحیی پرداخته اند تا بشارات وی كه موضوع اخیر بیشتر در انجیل یوحنا، گزارش شده است.2-1-7- شهادت یحیی: «در آن هنگام هیرودیس تیتراخ چون شهرت عیسی را شنید. به خادمان خود گفت این است یحیایی تعمید دهنده كه از مردگان برخاسته است و از این جهت معجزات از او صادر می گردد. زیرا كه هیرودیس، یحیی را به خاطر هیرودیازن برادر خود فیلیپس گرفته در بند نهاده و در زندان انداخته بود. چونكه یحیی بدو همی گفت نگاه داشتن وی بر تو حلال نیست. و وقتی كه قصد قتل او كرد از مردم ترسید زیرا كه او را نبی می‌دانستند. اما چون بزم میلاد هیرودیس را می آراستند دختر هیرودیا در مجلس رقص كرده هیرودیس را شاد نمود. از این رو قسم خورده وعده داد كه آنچه خواهد بدو بدهد. و او را ترغیب مادر خود گفت كه سر یحیایی تعمید دهنده را الآن در طبقی به من عنایت فرما. آنگاه پادشاه برنجید لیكن به جهت پاس قسم و خاطر همنشینان خود فرمود كه بدهند و فرستادن سر یحیی را در زندان از تن جدا كرده سر او را در طشتی گذاشته به دختر تسلیم نمودند و او آنرا نزد مادر خود برد. پس شاگردان آمده، جسد او را برداشته به خاك سپردند و رفته عیسی را اطلاع دادند.» (انجیل متی، باب چهاردهم، 12-1) و (انجیل مرقس، باب ششم، 29-14) ماجرای قتل یحیی تنها در دو انجیل متی و مرقس، به طور مشروح گزارش شده و دو انجیل باقیمانده دیگر یعنی لوقا و یوحنا، سخنی از آن به میان نیاورده اند. شرح شهادت(قتل) یحیی بدین صورت است كه هیرودیس و همسرش هیرودیا با یحیی دشمنی داشتند و هیرودیس نیز چنانچه از شورش مردم نمی ترسید، او را می كشت و علت آن نیز مخالفت یحیی با ازدواج هیرودیس و هیرودیا بود چرا كه هیرودیا قبلاً زن برادر هیرودیس یعنی فیلیپ بود و به همین خاطر یحیی را به زندان انداخته بود. در جشن میلاد هیرودیس، هنگام رقصیدن دختر هیرودیا، هیرودیس كه بسیار شاد شده بود، در حضور همه سوگند یاد كرد كه هرچه بخواهد برایش آماده كند و او نیز بنا به سفارش مادرش تقاضای سر یحیی را كرد. هرچند پادشاه از این تقاضا رنجیده خاطر شد ولی دستور به انجام داد و دختر نیز سر یحیی را تقدیم مادرش كرد. آنگاه شاگردان یحیی آمدند و بدن او را به خاك سپردند. البته ذكر این نكته لازم است كه در انجیل مرقس(باب ششم، 20-19) این دشمنی به هیرودیا نسبت داده شده است و هیرودیس را علاقمند، یحیی معرفی می كند چنانچه آمده:« هیرودیا، بسیار مایل بود كه از یحیی انتقام بگیرد ولی این كار بدون اجازه هیرودیس ممكن نبود. هیرودیس به یحیی احترام می گذاشت چون می دانست كه او مرد نیك و مقدسی است. بنابراین از او حمایت می‌كرد و هرگاه با یحیی گفتگو می نمود وجدانش ناراحت می شد. با این حال دوست می داشت سخنان او را بشنود.»2-2- داستان یحیی(ع) در قرآن كریم داستان حضرت یحیی(ع) در قرآن كریم در كنار داستان حضرت زكریا و در همان سوره هایی است كه داستان حضرت زكریا در آن بیان شده و این سوره ها عبارتند از: آل عمران، انعام، مریم و انبیا.داستان حضرت یحیی در قرآن كریم و دو بخش عمده مورد بررسی قرار گرفته است:1- ولادت یحیی و تاریخ زندگانی وی2- ثناها و توصیفات الهی پیرامون شخصیت و نبوت یحیی 2-2-1- بشارت ولادت یحیی و حیات وی:مسأله بشارت ولادت یحیی و تاریخ زندگانی وی در قرآن كریم تحت تأثیر زندگانی و حیات پدر بزرگوارش حضرت زكریا است و می توان گفت كه آنچه قرآن پیرامون تاریخ حیات یحیی بیان نموده، عمدتاً در قالب همان بشارتها و اخبار غیبی است كه به هنگام نزول فرشته بر زكریا به وی داده شده و لذا مستقلاً قرآن كریم به معرفی شخصیت و نبوت حضرت یحیی نپرداخته است با این وصف همه آنچه كه در این باره بیان داشته، بسیار جامع و كامل و گویاست و از هیچ گونه ابهام و اجمالی برخوردار نیست:«فنادته الملئكه و هم قائم یصلی فی المحراب اَنّ الله یبشرّك بیحیی مصدقا بكلمه من الله و سیّدا و حصوراً و نبیا من الصالحین. قال رب انی یكون لی غلام و قد بلغنی من الكبر و امراتی عاقر قال كذلك الله یفعل ما یشاء» (آل عمران- 40-39)«یا زكریا انا نبشرك بغلام اسمه یحیی لم نجعل له من قبل سمیاً. قال رب انی یكون لی غلام و كانت امرأتی عاقراً و قد بلغت من الكبر عتیاً. قال كذلك ربك هو علیّ هّین و قد خلقتك من قبل و لم تك شیئاً.(مریم- 9-7)   ادامه خواندن مقاله مقايسة تطبيقي داستان حضرت زكرياء(ع) و حضرت يحيي(ع) در قرآن و أناجيل أربعه

نوشته مقاله مقايسة تطبيقي داستان حضرت زكرياء(ع) و حضرت يحيي(ع) در قرآن و أناجيل أربعه اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 73 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : تنظیم كننده های رشد گیاهی درك این مطلب كه گیاهان چگونه رشد می كنند نه تنها برای دست اندركاران علوم گیاهی بلكه برای عموم بیولژیست ها قابل اهمیت و توجه است. واژه هورمن (Hormone) ریشه یونانی دارد این كلمه به معنی محرك است كه نخستین بار در مبحث فیزیولوژی جانوری به كار برده شد. هنگامی كه مشخص شد در گیاهان نیز مواد محرك رشد وجود دارند واژه هورمون تحت عنوان هورمونهای گیاهی (Phytohormone) به كار گرفته شد بررسیهای بعدی نشان داد كه گروهی از مواد در گیاهان دارای نقش تنظیم كنندگی هستند به طوری كه برخی از آنها اثرات تحریك كنندگی و بعضی اثرات بارندگی دارند این مواد مجموعا تحت عنوان تنظیم كننده های گیاهی یا plant growth regulators (pgr) نامیده می شوند . در تقسیم بندی اولیه مواد تنظیم كننده رشد درون زای گیاهان به پنج گروه تقسیم شدند كه شامل اكسین ها auxins ژیبرلین ها (ga) Gibberellins ، سیتوكینینها (CK) cytokininsآبسیزیك اسید (aba) abscisic acid و اتیلن Etylene می باشند .اكسین ها و ژیبرلینها به عنوان تنظیم كننده های طویل شدن سلولی،سیتوكینین ها به عنوان تنظیم كننده تقسیم سلولی، آبسیزیك اسید به عنوان یك ماده با اثرات بازدارندگی واتیلن به عنوان یك ماده فرارموثردر فرآیندهای رشد ونمو شناخته شده اند.مباحث مربوط به تنظیم كننده های رشد گیاهی نخستین بار در نیمه دوم قرن نوزدهم به طور جدی در فیزیولژی گیاهی وارد شد .در سال 1880 داروین در مورد اثرات نور بر گیاهان مطالعاتی انجام داد و مشاهده كرد هنگامی كه نور از یك جهت بر قسمت راسی ساقه می تابد گیاه نسبت به جهت تابش نور خمیدگی پیدا می كند درحالی كه اگر قسمتی از راس ساقه گیاه كه در معرض نورقرارگرفته است به وسیله كاغذ پوشانده شود خمیدگی ایجاد نمی گردد این پژوهشها سرآغاز اولیه در ارتباط با تنظیم كننده های رشد گیاهی بود تنظیم كننده های رشد گیاهی مواد آلی هستند كه متنوع بوده و از نظر مكانیسم عمل با ویتامین ها ، آنزیم ها و كوآنزیم ها تفاوت دارند امروزه برخی از مواد تنظیم كننده رشد گیاهی به طور صنعتی تولید می شوند ماده ای از نظر فیزیولوژیكی تنظیم كننده رشد طبیعی در گیاهان محسوب می شود كه حداقل دارای سه ویژگی زیر باشد : 1 محل ساخته شدن و محل اثر آن در گیاه مشخص باشد .2 اثرات فیزیولژیكی و مرفولژیكی ماده با غلظت های كم آن در گیاه ظاهر گردد .3 واكنشهایی كه تحت تاثیر ماده ایجاد می شوند غیر قابل برگشت باشند .بنابراین تنظیم كننده رشد گیاهی ماده ای است كه در بخشی از پیكر گیاه ساخته شده و در همان محل یا پس از انتقال در محل درگیری از بدن گیاه اثرات محسوسی را ایجاد می كند. در بدن جانوران برخی هورمونها در غددی كه ترشحات خود را مستقیما به درون می ریزند (غدد درون ریز ) ساخته می شوند كه از آن جمله می توان تیروكسین از غده تیروئید و انسولین از پانكراس و ;. را نام برد در گیاهان تركیبات مترادفی كه از نظر شیمیایی متفاوت هستند تولید شوند.اختصاصی بودن اثر تنظیم كننده های رشد گیاهی مانند آنچه در جانوران وجود دارد در گیاهان دیده نمی شود . این تفاوتها احتمالا به علت محدود بودن تمایز در گیاهان است . اكسین ها بیان عمومی در سال 1880 داروین بررسیهایی را در اتباط با اثر تابش نور بر خیمدگی در بخشهای راسی گیاهی انجام داد . وی در این بررسیها از كولئوپتیل و فالاریس استفاده كرد . پس از داروین فیتینگ در سال 1907 با بررسیهایی كه با كولئوپتیل جو دو سر انجام داد مشاهده كرد كه اگر قسمت راسی كولئوپتیل را قطع كرده و دوباره آن را سر جای خود بگذارد و سپس آن را در معرض تابش نور یك جانبه قرار دهد راس كولئوپتیل در ادامه مراحل رشد خود به طرف جهت تابش نور خمیدگی پیدا می كند به این ترتیب مشخص شد كه انتقال محرك به وسیله بریدگی ایجاد شده در كولئوپتیل قطع نشده است . این بررسی در سالهای 1913-1910 بوسیله بوریسن جانسن دنبال شد و نشان داد كه اگر پس از قطع راس كولئوپتیل بین دو قسمت جدا شده ( راس و پایه ) یك لایه ژلوزیامیكا قرار داده شود و تحت تاثیر نور یك جانبه واقع گردد باز هم خمیدگی به طرف جهت تابش نور ایجاد می شود در سال 1919 پل راس كولئوپتیل را قطع كرده و آن را طوری روی پایه قرار داد كه راس و پایه در یك امتداد نبودند و این بار نیز مشاهده شد كه تحت تاثیر تابش یك سویه نور خمیدگی ایجاد می شود . پل با تكرار بررسیهای جانسن –بویسن نشان داد كه در این موارد یك ماده محرك یا هورمون دخالت دارد در تجربیات دیگری پل بین دو قسمت قطع شده راس كولئوپتیل صفحه پلاتینی قرار داد و مشاهده كرد كه محرك از آن عبور نمی كند و لذا دریافت كه پدیده الكتریكی در این مورد دخالت ندارد و سرانجام در آزمایش دیگری پل بین دو بخش قطع شده راس كولئوپتیل لایه ای از كره كاكائو قرار داد كه این بار نیز محرك عبور نمی كند و معلوم شد كه ماده محرك در چربی محلول نبوده و محلول در آب است زیرا از كره كاكائو عبور نكرده ولی از ژلاتین و میكا عبور كرده است .در سالهای 1925-1923 soding راس كولئوپتیل را قطع كرده و دوباره آن را بر جای خود قرار داد و مشاهده كرد كه رشد خطی انجام می شود و اگر راس كولئوپتیل جدا گردد و در محل خود قرار داده نشود رشد آن صورت نمی گیرد . در سال 1928 ونت حدس زد كه در راس كولئوپتیل ماده ای است كه محرك رشد بوده و در خمیدگی آن موثر می باشد نامبرده تعدادی مكعب ژلوژ تهیه كرده و راس كولئوپتیل یولاف جدا شده را بر روی دایره های ژلوزی قرار داد و آنها را در معرض نور گذاشت وی اظهار داشت اگر در راس كولئوپتیل ماده ای باشد باید به ژلوز منتقل گرد . ونت سپس مكعبهای ژلوز را از راس كولئوپتیل قطع شده جدا كرد و آنها را روی پایه ای از كولئوپتیل بدون راس قرار داد و مشاهده كرد كه رشد كولئوپتیل بدون راس صورت می گیرد و در اثر یك جهت بودن ژلوز بر روی كولئوپتیل بدون راس كولئوپتیل راس خمیدگی نیز ایجاد می شود به این ترتیب ونت آزمایش مشهور خود را انجام داد و توانست ماده محرك را به ژلوز وارد كند و موفق به استخراج ماده محرك گردد. این آزمایش به شیمیدانهای هلندی كوگل و هاگن-اسمیت این امكان را داد كه در سال 1931 روش جداسازی و تخلیص این ماده را بدست آورند . در سال 1934 كوگل ماده موجود در راس كولئوپتیل را مشخص كرد و آنرا اكسین نامید. اكسین یك واژه یونانی است و از Auxe به معنی بزرگ شدن یا رشد گرفته شده است به این ترتیب ماده محرك رشد در گیاهان به نام اكسین شناخته شد و از این به بعد تجربیات بسیار زیادی در ارتباط با استخراج و شناسایی این گروه از مواد در گیاهان مختلف حتی ادرار پستانداران صورت گرفته است اكسین ها گروهی از هورمونهای گیاهی هستند كه باعث طویل شدن سلولهای گیاهی می گردند این مواد طیف گسترده ای را ازنظر واكنشهای رشد و نموی در گیاهان سبب می شوند .واژه اكسین یك اصطلاح ژنریك است وبه تعدادی از مواد طبیعی اطلاق می گردد.مهمترین و فراوانترین اكسین ها در گیاهان اندول استیك اسید است كه بارزترین اثرات را در این گروه از هورمونهای گیاهان نشان می دهد. مهمترین اثراتی كه تاكنون به هورمونهای اكسین نسبت داده شده است عبارتند از بزرگ شدن سلول گیاهی ، طویل شدن ساقه گیاه ، تولید ریشه ، تولیدآوند چوبی ، افزایش رشد جوانه راسی ، جلوگیری از رشد جوانه جانبی ، تشكیل میوه ، بزرگ شدن میوه ، تشكیل گرهك در ریشه گیاهانی كه دارای باكترهای تثبیت كننده نیتروژن هستند ، جلوگیری از ریزش برگ، بیو سنتز پروتئین ، بیو سنتز RNA و اثرات دیگر . مهمترین اكسین ها اندول استیك اسید است كه ساختمان شیمیایی آن به صورت زیر است اندول استیك اسید INDOL ACETIC ACIDاین ماده در گیاهان فراوان بوده و در برخی از قارچها نیز وجود دارد انتقال اكسین در گیاه هورمون اكسین پس از تشكیل گیاه ممكن است اثرات خود را در همان محل تولید اعمال نماید و یا در گیاه منتقل شده و در ناحیه ای غیر از محل تشكیل اثرات خود را آشكار سازد . اندول استیك اسید كه تولید می شود نه تنها كمتر به صورت آزاد درگیاه باقی می ماند بلكه بیشتر به اشكال پیوسته در می آید اندول استیك اسید و گلوتامیك اسیدوقندهایی مانند گلوكز و اینوزیتول برای اتصال به اكسین و تشكیل فرمهای پیوسته به كار میروند اتصال بین اسكوربیك اسیدواندول استیك اسیدنیز درگیاه انجام می شود انتقال اكسین در گیاه در شكلهای پیوسته صورت می گیرد اكسین از محلی كه بیوسنتز شده است به سایر بخشهای گیاه منتقل و در آنجا ذخیره می شود و یا آزاد شده و اثرات خود را آشكار می سازد و یا اینكه پس از آزاد تجزیه و تخریب می شود میزان اكسین ها و فعالیت این مواد در گیاهان به بیوسنتز ، انتقال و متابولیسم آنها بستگی دارد اشكال پیوسته اكسین در مقایسه با اشكال آزاد اثرات فیزیولژیكی بسیار كمتری دارند . جهت انتقال اكسین در گیاه معمولا از طرف بالا به پایین است با بررسیهایی كه با استفاده از كربن رادیواكتیو صورت گرفته است دیده شده است كه حركت اكسین ها عمدتا از بالا به طرف پایین می باشد . حركات جانبی اكسین نیز مشاهده شده است و گزارشهای كمی نیز مبنی بر حركت از پایین به بالای اكسین وجود دارد .جهت انتقال اكسین در گیاه درون سلولی است و از طریق آوندهای آبكشی صورت می گیرد ولی در سایر بافتها نیز در صورت زنده بودن سلولها اكسین جابجا می شود. سرعت جابجایی اكسین در گیاه بین 4 میلیمتر در ساعت تا 20 میلیمتر در ساعت گزارش شده است در غیاب اكسیژن و حضور گاز كربنیك سرعت انتقال اكسین كاهش پیدا میكند و در حضور اكسیژن سرعت اكسین افزایش می یابداگر در اتمسفر گیاه به جای اكسیژن نیتروژن وجود داشته باشد سرعت جابجایی اكسین كاهش چندانی پیدا نكرده و متوقف نمی شود . حركت هورمونهای اكسین درگیاه باعث شتاب در حركت هورمونهای سیتوكینین و ژیبرلین می گردد مهمترین ویژگی جابجایی اكسین انتقال قطبی آن است به این معنی كه اكسین از یك سو به سوی دیگر و از بالا به پایین حركت می كند .اگر قطعه ای از كولئوبتیل را به شیوه شكل 1 و به صورت الف و ب جدا كنیم به طوری كه الف قسمت بالایی و ب قسمت پایین آن باشد و قطعه كلئوپتینل را در همان جهتی كه در روی كولئوپتیل قرارداشته است ثابت كنیم قطعه آگار دارای اكسین را بر روی مقطع الف بگذاریم ودر قسمت ب قطعه آگار بدون اكسین را قرار دهیم پس از مدتی مشاهده می كنیم كه آگار از قطعه بالایی به طقعه پایینی منتقل شده است . حال اگر قطعه كولئوپتیل جدا شده را به طور عكس نسبت به وضعیت اصلی قراردهیم یعنی مقطع الف در قسمت پایین و مقطع ب در بالا باشد قطعه آگار دارای اكسین را در بالا یعنی بر روی مقطع ب و قطعه آگار بدون اكسین را در زیر مقطع در پایین یعنی در زیر مقطع ب قرار دهیم مشاهده می كنیم كه اكسین از قطعه آگار بالایی به آگار پایینی منتقل نمی شود شكل1- نمایش حكت قطبی اكسین در گیا ه آگار دارای اكسین آگاربدون اكسینبا تجربیات متعددی كه بویژه با استفاده از مواد رادیواكتیو صورت گرفته است نشخص شده است كه حركت اكسین یك طرفه بوده و حركت در ساقه ها از بالا به پایین صورت می گیرد در حقیقت اكسین از محلی كه بیوسنتز می شود به قسمتهای دیگر گیاه منتقل می گردد جابجایی اكسین در ریشه ها به طور ضعیفی از پایین به بالا صورت می گیرد و سرانجام عواملی مانند اكسیژن ، گاز كربینك ، گرما ، فعالیتهای متابولیكی و بازدارنده های متابولیكی در جابجایی اكسین موثرند. این امر نشان می دهد كه جابجایی قطبی اكسین در گیاه وابسته به متابولیسم گیاه است جابجایی اكسین در جهت جانبی و یا از پایین به بالا به صورت انتشار انجام می گیرد. در مورد انتقال قطبی اكسین نظریات مختلفی ارائه شده است. ساختار و فیزیولژی ویژه آوندهای آبكشی می تواند عامل انتقال قطبی اكسین باشد بر اساس این نظریه شاختمان نامتقارن را موثر در انتقال قطبی می دانند وجود یك میدان الكتریكی كه مربوط به تلمبه الكترون باشد میز در انتقال قطبی موثر شناخته شده است بر اساس این نظریه اكسین را یم آنیون در نظر می گیرند كه می تواند میدان الكتریكی ایجاد كند این نظریه چندان مورد قبول نیست زیرا با وارونه كردن كولئوپتیل پتانسیل معكوس می شود در حالی كه چنین چیزی عملا مشاهده نمی گردد . نظریه كیمواسمزی قطبیت بیشتر در مورد انتقال قطبی پذیرفته شده است این نظریه در سال 1972 توسط روبری و شلدراك ارائه و در سال 1975 توسط راون تایید گردید بر اساس این نظریه اكسین اسیدی ضعیف در نظر گرفته می شود كه با لگاریتم آنالیز 417 به IAA و H تجزیه می شود با در نظر گرفتن اینكه سلولهای آوندآبكشی در قطب پایین قابلیت نفوذ بیشتری نسبت به IAA در مقایسه با قطب راسی دارند انتقال قطبی اكسین توسط اثر شیب PH و اختلاف پتانسیل اسمزی بین غشایی موجود مسیرهای حركت اكسین را توجیه می كند پیشنهاد دهندگان این نظریه مهاجرت قطبی اكسین را تحت تاثیر شیب PH و اختلاف پتانسیل بین غشائی بیان می نمایند . متابولیسم گیاه در این جریان دخالت دارد به طوری كه بازدارنده های متابولیسمی مانند DWP و سانیدرین و اتیلن از حركات قطبی اكسین جلوگیری می كنند (شكل 2) شكل 2- اثر اتیلن با غلظت 25 میكرولیتر درلیتر بر انتقال به سوی پایین اندول استیك اسید نشان دار شده در رگبرگ اصلی برگهای مركبات تجزیه اكسین اكسین در برابر نور خورشید و اكسیژن تجزیه می شود و اكر نور ضعیف باشد اكسین منتقل می گردد در مراحل تجزیه اكسین تحت تاثیر اكسیژن و نور نخست زنجیره كناری اكسین تجزیه می شود و اندول آلدئید تولید می گردد . گاهی اوقات تجزیه اكسین از زنجیره جانبی فراتر رفته و حلقه را نیز تجزیه می كند . این تجزیه های اكسین تحت تاثیر آنزیم پراكسیداز صورت می گیرد كه یك هموپروتئین است برای اینكه تجزیه خوبی انجام شود امسیژن باید به صورت O-O و اكسین نیز باید قطبی باشد .نخست اكسیژن وارد شده و فروپراكسداز را به فریك پراكسیداز تبدیل می كند و سپس اكسین معمولی به اكسین قطبی تبدیل می شود . پس از آن فریك پراكسیداز بر روی اكسین قطبی مانند حالتی كه آنزیم بر سوبسترا اثر می گذارد قرار می گیرد . در پایان واكنشها آنزیم از واكنش خارج می شود و اندول آلدئید باقی ماند . حرارتهای زیاد نیز باعث تجزیه اكسین می گردند در بافتهاهی گیاهی آنزیم های تجزیه كننده اكسین به مقدار فراوان وجود دارند و به همین دلیل است كه به صورت پیوسته و به حالت ذخیره در می آید . معمولا به اندازه مورد نیاز اكسین آزاد در گیاه وجود دارد كه سنتز شده و یا از اشكال پیوسته آزاد می گردد همان طوری كه گفته شد تابش نور ضعیف باعث مهاجرت اكسین می شود و خمیدگی دوم كولئوپتیل ها در فتوترپسیم از همین نوع مهاجرت است كه كاهش میزان اكسین باعث كاهش رشد یكسویه شده و خمیدگی ایجاد می شود . نقش اكسین در بكرزایی یكی از موضوعات جالب در زیست شناسی گیاهی تولید میوه های بدون تخمك بارور شده باشد بعضی از گیاهان بدون تخمك ها بارور شده باشند میوه هایی تولید می كنند و میوه های دارای رشد عادی هستند بدون اینكه دانه كاشته باشند . بكرزائی یا پارتنوكارپی در گونه هایی مانند موز ،آناناس، گوجه فرنگی و خربزهو; كه تعداد زیادی تخمك در میوه دارند بیشتر دیده می شود اكثر واریته های پرورشی بی دانه این میوه ها منحصرا بكرزا هستند بدیهی است كه تعداد زیاد تخمك نمی تواند دلیل پارتنوكارپی باشد بعضی از میوه های پردانه توانایی بكرزائی ندارند و برخی از میوه های تك دانه هسته ای قادرند به روش پارتنوكارپیك میوه تولید كنند. چندین نوع بكرزائی وجود دارد بعضی از نیاز به گرده افشانی دارند و برخی به آن نیاز ندارند . بكرزائی به چند صورت ممكن است اتفاق بیفتد : 1 نمو میوه بدون هیچگونه گرده افشانی صورت می گیرد این حالت گاهی در میوه های پارتنوكارپی صورت می گیرد این حالت گاهی در میوه های پارتنوكارپی گوجه فرنگی،فلفل،كدوتنمبل، خیار ، موز، آناناس و مركبات بی دانه دیده می شود. 2 نمو میوه با گرده افشانی تحریك می گردد و بدون اینكه لوله گرده به تخمك برسد و گرده افشانی صورت بگیرد نمو شروع می شود در این نوع پاتنوكارپی و میوه بدون اینكه لقاح و باروری صورت بگیرد پارتنوكارپی انجام می گردد گونه های پارتنوكارپیك و میوه گیاهان تریپلوئید كه از نظر ژنتیكی عقیم هستند با این روش مطابقت دارند . تیپی كه در آن جنین سقط می شود در بعضی از انگورها ،هلووگیلاس دیده می شودنوعی ازپارتنوكارپی بینابینی درGinkgo دیده میشود كه نمو میوه توسط گرده افشانی تحریك می شود ولی رشد لوله گرده متوقف می گردد تا میوه شكوفا شود میوه شكفته شده بدون اینكه لقاح صورت گرفته باشد رشد می كند ولی رشد لوله گرده دوباره شروع می شود و لقاح درچند ماه بعد اتفاق می افتد . 3 تشكیل میوه بدون دانه ، در این حالت گرده افشانی صورت می گیرد ولی قبل از اینكه میوه به مرحله رسیدگی برسد رشد جنین متوقف می شود .توانایی برخی از گ.نه های گیاهی در تشكیل میوه به طریقه بكرزائی بدون اینكه گرده افشانی انجام شود از مدتها پیش شناخته شده است مشاهدات فیتینگ نشان داد كه عصاره استخراج شده از دانه های گرده قادر به جلوگیری از ریزش گل بوده و تخمدانهای متورمی ایجاد می كند كه به میوه تبدیل می شود . در سال 1934 یاسودا نشان داد كه عصاره های دانه های گرده گلهای خیار ، میوه های بكرزا تولید می كنند در همین سال تیمین دریافت كه حضور اكسین در تولید میوه ها به روش پارنتوكارپیك استفاده كنند . مشخص شده است كه اكسین در بسیاری از گونه های گیاهی بكرزائی را القا می كند . ژیبرلین ها بیان عمومیژیبرلین ها گروهی از هورمونهای گیاهی هستند كه باعث رشد در بخشهای هوایی گیاه مخصوصا ساقه ها می شوند پس از كشف هورمونهای اكسین چون تصور می شد كه اكسین ها تنها هورمونهای گیاهان هستند توجه چندانی به سایر هورمونهای گیاهی نشد پیش از شناسایی هورمونهای ژیبرلین كشاورزان ژاپنی مدتها مشاهده كرده بودند كه گیاهان برنج آنها به طور غیر طبیعی بزرگ می شوند ولی در اثر افزایش بیش از حد ارتفاع گیاه میزان محصول برنج كاهش پیدا می كند و گاهی اوقات گیاهان برنج محصول تولید نمی كنند در سال 1898 گزارش گردید كه نوعی آفت در برنجهای ناحیه خاور دور بویژه ژاپن مشاهده گردیده است كه آنرا باكانا نامیدند . گیاهان مبتلا به این بیماری رد مقایسه با گیاهان سالم و طبیعی نازكتر و بلند تر ، زردرنگ تر و پریده رنگ تر بودند در اوایل قرن بیستم یك طرح بزرگ تحقیقاتی برای بررسی این بیماری در ژاپن به مرحله اجرا درآمد در مراحل اجرای این طرح مشخص شد كه گیاهان بیمار آلوده به نوعی قارچ به نام فوزاریوم مونیلیفرم می باشند كه به مرحله كامل جنینی به نام ژیبرلافوجی كوروئی موسومند این قارچ از آسكومیست ها می باشند سرانجام در سال 1938 دو پژوهشگر ژاپنی به نام یابوتا و سومیكی دو ماده متبلور فعال را در كشت خالص آزمایشی قارچ بدست آوردند و آنها را با توجه به نام قارچ ژیبرلین A و ژیبرلین B نامیدند . افزودن مقادیر بسیار كم این مواد به گیاهان باعث رشد سریع آنها گردید دو ماده ذكر شده به طور ناخالص از قارچ جدا شده بودند . در جریان جنگ جهانی دوم پژوهشهای چندانی در ارتباط با این مواد صورت نگرفت پس از پایان جنگ یافته های ژاپنی ها در این رابطه مورد توجه دانشمندان انگلیسی و آمریكایی قرار گرفت در سال 1950 صنایع شیمیایی سلطنتی ICI در انگلستان یك پروژه جداسازی برای یافتن سویه های تولید كننده ژیبرلین را آغاز كرده و برخی از گونه ها را كشف كردند كه در اثر آنها رشد گیاهان شدیدا افزایش پیدا می كرد . در سال 1954 ماهیت شیمیایی ژیبرلین مشخص گردید تقریبا به طور همزمان پژوهشگران انگلیسی (بریان و همكارانش) و محققین آمریكایی (استودو همكارانش ) ژیبرلین راكه دارای عامل اسیدی بود و به نام ژیبر لیك اسید نامیدند از عصاره های قارچ ژیبرلافوجی كوروئی جدا نمودند . در سال 1954 بریان و همكارانش با اضافه نمودن ژیبرلین خارجی به گیاهان نخود پاكوتاه طویل شدن آنها را مشاهده و گزارش نمودند . در سال 1956 فینی برای نخستین بار وجود ژیبرلین را در گیاهان عالی گزارش كرد این كشف كه عصاره گیاهان عالی دارای موادی است كه اثرات بیولوژیكی مشابه ژیبرلیك اسید دارد منجر به شناسایی تاثیر ژیبرلین خارجی در طویل شدن ساقه گیاهان شد . از آن زمان به بعد تركیبات ژیبرلین شناخته شده است د رنخود زراعی تا كنون بیش از 70 نوع ژیبرلین GA17,GA20,GA29, GA38,GA24,GA51, GA97 شناسایی شده است . ژیبرلین ها از نظر ساختمان شیمیایی دی ترپنوئید هستند و لذا در خانواده كلروفیل و كاروتن قرار می گیرد بخش عمده ژیبرلین ها از اسكلتی اختصاصی به نام ژیبان تشكیل شده است و گروه COOH آزاد در آن قرار دارد در انواع ژیبرلینها جایگزین –CH-CH-COOH و غیره روی اسكلت ژیبان صورت می گیرد ژیبرلینها دارای انواع مختلفی هستند كه با شماره گذاری به صورت GA1,GA2,GA3,…. مشخص می شوند با اینكه تا كنون بیش از 70 نوع ژیبرلین شناسایی شده است ولی مهمترین آنها از نظر فیزیولژیكی و گستردگی طرف عمل GA3 می باشد و این نوع ژیبرلین همان هورمون ژیبرلینی است كه نخستین بار از بافتهای آلوده به قارچ ژیبرلافوجی كوروئی گیاه برنج جدا گردید امروزه این هورمون را به صورت كریستال از گیاه و قارچ جدا می كنند در صنایع و تجارت نیز از كشت قارچ برای تولید ژیبرلین استفاده می شود غلظت هورمونهای ژیبرلین در بخشهای مختلف گیاه متفاوت است غنی ترین محل از نظر ژیبرلین در گیاهان ، میوه ها ، دانه ها ، جوانه ها ، برگهای جوان و نوك ریشه هاست . هرچند كه ریشه ها یكی از منابع غنی ژیبرلین در گیاه هستند ولی این هورمونها از نظر تشدید رشد ریشه اثری ندارند و از ریشه به سایر اندامهای گیاه منتقل می شوند عمدتا مریستم های میان گرهی كمتر از حد لازم ژیبرلین دارند و به همین سبب هنگامی كه به آنها ژیبرلین خارجی اضافه می شود به طور سریعی واكنش نشان می دهند در گیاهانی كه از نظر ژنتیكی پاكوتاه هستند و بیوسنتز ژیبرلین درآنها كمتر از معمول است می توان با افزودن ژیبرلین خارجی رشد آنها را افزایش داد. ژیبرلین ها در حقیقت پلیمرهای تخریب شده ایزوپرون محسوب می گردند از این رو گفته می شود كه آنها تریپن یا لیپوئید هستند .تمام ژیبرلینها دارای حلقه ژیبان می باشند   در ژیبرلینها روی كربن شماره عامل –COOH وروی كربن شماره چهار(4a)a یك عامل –oh وجود دارد كه برای تشكیل یك استر درونی بالاكتون (-O-CO- ) به یكدیگر متصل می شوند و پلی بین كربن یك و كربن شماره 4A بوجود می آید. تفاوتهای دیگری كه در انواع ژیبرلینها وجود دارد بسیار جزئی است. انتقال ژیبرلین در گیاه :انتقال ژیبرلین ها در گیاه عمدتا از طریق بافتهای آبكشی صورت می گیرد ولی دیده شده است كه حركت ژیبرلین از طریق آوندهای چوبی نیز انجام می شود بنابراین ژیبرلین ها هم به صورت درون سلولی در گیاه جابجا می گردند سرعت جابجایی این هورمونها در آوندهای آبكشی تقریبا مشابه سرعت حركت كربوهیدراتها در این آوندهاست و به طور متوسط در حدود پنج سانتی متر در ساعت است ولی این سرعت كاملا متغیر بوده و تحت تاثیر عوامل و درونی گیاه قرار می گیرد. جابجایی ژیبرلین ها در گیاه به طور آزادانه هم از بالا به پایین و هم از پایین به بالا صورت می گیرد .اثرات فیزیولژیكی ژیبرلین تشخیص و تعیین مقدار ژیبرلین در بافتهای گیاهی به علت پایین بودن غلظت این هورمون ها مشكل است تا چندی پیش فقط از روشهای بیو لژیكی برای این بررسیها استفاده می شد امروزه از انواع كروماتوگرافی و اسپكترومترجم برای سنجش های مربوط به ژیبرلین استفاده می شود در ارتباط با سنجش های كمی و كیفی ژیبرلین ها آزمایشهای زیر قابل ارائه هستند : 1 آزمایش آلورون جو : هورمون ژیبرلین باعث قعال سازی آنزیم های هیدرولیز كننده مخصوص آنزیم آلفا آمیلاز می گردد در این آزمایش دانه جو بدون جنین را انتخاب كرده و آنرا با ژیبرلین آغشته می كنند ژیبرلین باعث آزاد شدن آنزیم آلفا آمیلاز و فعال سازی آن می گردد در دانه های سالم و دست نخورده ژیبرلین از جنین به آلورون می رسد در اثر فعال شدن آنزیم آلفا – آمیلاز نشاسته ذخیره ای دانه هیدرولیز شده به قندهای ساده تبدیل می شود. 2 افزودن ژیبرلین به گیاهانی كه از نظر ژنتیكی كوتاه می باشند در این رابطه می توان به نخودهای كوتاه قد اشاره كرد كه از نظر ژنتیكی دارای اندازه كوتاهی هستند مشاهده شده است كه با افزودن هورمون ژیبرلین به این گیاهان اندازه آنها افزایش پیدا می كند بر اساس این آزمایش می توان تجربیات زیادی را با گیاهان مختلف انجام داد. 3 افزایش طول میانگره تحت تاثیر ژیبرلین : دیده شده است كه در مواردی كه طول میانگره در بعضی از گیاهان به علت كمبود ژیبرلین به اندازه كافی رشد نمی كند می توان با افزودن هورمون ژیبرلین طول میانگره ها را افزایش داد . ادامه خواندن مقاله تنظيم كننده هاي رشد گياهي

نوشته مقاله تنظيم كننده هاي رشد گياهي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 127 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : نقش ترویج در توسعه تعاونیهای تولید خاصل زارعان خرده پا پیشگفتار:در این مقاله ما به نقش ترویجی کارشناسان ترویج در اشاعه و گسترش تعاونی های تولید اشاره خواهیم کرد و در کنار فعالیتهای چشمگیر این تعاونی ها آن فعالیتهایی را مدنظر قرار می دهیم که مربوط به ارتقاء سطح معشیتی زارعین خرده پا باشد.در فصل اول این مقاله، چکیده ای از کل مطالب و اهداف خود و روشی که در این تحقیق از آن استفاده شده را بیان خواهیم کرد و در فصل دوم که خود از سه بخش تشکیل شده توضیحی در زمینه شناسایی زارعین خرده پا و اهمیت رسیدگی به آنان و ویژگی آنان و همچنین تعریف و تاریخچه ای از شرکتهای تعاونی تولید و نقش و اهداف آنها را بیان خواهیم کرد. در بخش سوم این فصل، فلسفه و نقش ترویجی و راهکارهای ترویجی در زمینه تعاونی ها را مورد بررسی قرار خواهیم داد و در پایان مقاله نتیجه گیری مباحث و همچنین چند پیشنهاد در زمینه هر چه کارآمد کردن تعاونی های تولید به نفع زارعین خرده پا ارایه خواهیم داد. چکیده:فقر شدید روستایی به منزله هتک حرمت روستاییان است. اگر مردم با واقعیت فقر مواجه شوند تعداد کمی از آنها با این عبارت مخالفت می کنند. این بی حرمتی تنها در رابطه با محرومیت غیر قابل اجتناب نیست بلکه رنج و مرگ غیر قابل تحمل را نیز شامل می شود و همه این مصایب به وفور در کنار هم دیده می شود. روستاییانی که در این جهان زندگی می کنند و برای پیدا کردن نان بخور و غیر در تلاش اند، در مقابل بیماری بی دفاع اند و انتظار دارند که تعدادی از کودکانشان از دست برود.یکی از کارهایی که عاملان ترویج و مصلحان روستایی برای از بین بردن فقر در جوامع روستایی می توانند انجام دهند تشکیل و گسترش تعاونی های تولید می باشد. این تعاونی ها روستاییان را در مراحل مختلف تولید و عرضه محصول و بازاریابی کمک می نماید در واقع تعاونی های تولید می توانند یکی از الگوهای مناسب در جهت اقتصادی کردن زندگی کشاورزان خرده پا باشند. در این تحقیق اطلاعات از طریق کتابخانه ای جمع آوری شده است و نتایجی از قبیل پایین بودن روحیه ی همدلی و مشارکت، عدم قبول نو آوری و مهاجرت زارعین خرده پا و نقش تعاونی های تولید در از بین بردن فقر و نقش ترویج در پایداری تعاونی ها و همچنین افزایش روحیه ی مشارکت بدست آمده است. مقدمه:تعاونی های تولید شرکتهایی هستند که زارعین را در تمام مراحل تولید محصول از قبیل نهاده یابی، نهاده رسانی، تهیه ماشین آلات کشاورزی و بازاریابی و بازار رسانی محصولات کمک می کنند و در بین کشاورزان زارعینی هستند که بیش از سایر کشاورزان بر این کمکها احتیاج دارند و در خرده فرهنگ را جرز، به عنوان زارعین خرده پا شناخته شده اند. زارعینی که از حداقل سطح معشیتی برخوردارند و حدود 36 درصد کشاورزان جزء این گروه هستند که در فقر به سر می برند و اصولاً بهبود زندگی آنان باید هدف اسالی و اصلی برنامه های توسعه باشد. زیرا میزان درصد بالای زارعین خرده پا نشان دهنده این مهم است که برای رسیدن به توسعه در همه ابعاد باید ابتدا به این گروه کثیر العده توجه مبذول گردد. عاملان ترویج می توانند از طریق آگاهی دادن و آموزش صحیح زارعین خرده پا از نحوه کار تعاونی های تولید و بیان اهداف این تعاونی ها برای آنان، راهی برای پیشرفت کشاورزی در کشور باشد. بر این اساس هدف از این مبحث توصیف اهمیت و ضرورت رسیدگی به زارعین خرده پا و بیان نقش و اهمیت تعاونی های تولید برای ارتقاء سطح معشیتی آنان از طریق عاملان ترویج می باشد و می خواهیم ببینیم آیا رابطه و همبستگی بین فعالیتهای تعاونی های تولید و ارتقاء سطح زندگی زارعین خرده پا وجود دارد یا خیر و آیا رابطه مثبتی بین زندگی زارعین خرده پا و فعالیت کارشناسان ترویج وجود دارد یا خیر؟فصل دوم: بخش اول: در این بخش انواع مالکیت ارضی، تعریف کشاورزان خرده پا، ویژگی های آنان و اهمیت توحه به زارعین خرده پا بررسی شده است. انواع مالکیت ارضی در ایران الف- بهره برداری مستقل خانوادگی (خرده مالکی):این نوع بهره برداری به دهقانانی مربوط می شود که مالکیت آنها در مجموع از یک دانگ کمتر بوده است و به همین علت آنها را خرده مالک می گفتند. دو وجه متفاوت از این نوع بهره برداری را می توان به صورت زیر مشخص کرد: الف. خرده مالک شخصاً و به کمک افراد خانواده ی خود کار کشاورزی را انجام می دهد.ب. خرده مالک علاوه بر افراد خانواده به علت وسعت کشتزارهایش، از برزگر یا کارگر کشاورزی موقت استفاده می کند. منشاء خرده مالکی را عمدتاً باید در تصمیم مالکیتهای بزرگ بر اساس قانون ارشاد اسلامی جستجو نمود، زیرا مالکان بزرگ در بسیاری از روستاها، بر اساس قوانین اسلامی می بایستی زمینهای وسیع خود را بین فرزندانشان تقسیم کنند. به علاوه در مناطقی که اراضی کمتر بارور بوده است و در نتیجه مالکان بزرگ برای ضبط آنها حریص نبوده اند بهره برداری مستقل خانوادگی رونق گرفته است. (1، ص 128) غالباً خرده مالکان فقیر به دلیل فقدان سرمایه موفق به نگهداری استقلال اقتصادی خود نبوده اند و در نهایتف تحت سلطه ی مالکان بزرگ قرار گرفته و این امر خود باعث افزایش نفوذ و قدرت مالکان بزرگ شده است. گاهی نیز وضع خرده مالکان به مراتب امفتاکتر زارعین سهم بر اربابان بزرگ بوده است. زیرا سهم بران در مواقع خشکسالی و بحرانهای کشاورزی امید کمکی از جانب مالک را داشته اند، در حالی که خرده مالکان، در مقابل حوادث به زانو در می آمدند. (1، ص 128).ب. اجاره داری این سیستم بهره برداری نسبت به انواع دیگر در ایران کمتر رواج داشته و تنها در نقاطی متداول بوده که آب و هوایی معتدل داشته و برخوردار از میزان باران نسبتاً بالایی بوده است. این خصوصیات را در مناطق گیلان و مازندران و به ندرت در سایر نقاط مثل کاشان و خوزستان می توان سراغ گرفت. در غالب موارد، هم زارع اجاره دار و هم مالک هر دو از امتیاز متقابل سود می جستند. مالک از این موضوع اطمینان داشت که میزان اجاره ای ثابت دریافت می کند و بنابراین منافعش کمتر در معرض حوادث اقلیمی مثل خشکسالی قرار دارد. اجاره دار نیز در مقابل از استقلالی نسبی، هم در کار و در تنوع کشت و هم در مدیریت مزرعه برخوردار بود. دهقان خود باید وسایل تخم، بذر و کود و سرمایه لازم را فراهم نماید، مستقیماً به مقابله با خطرات بشتابند، خود برای فروش محصول اقدام کند،‌ بذر سال آینده را نگه دارد و اجاره را به مالک بپردازد. (1، ص 128). ج. مزارعهمزارعه عقدی است که به موجب آن احد طرفین زمینی برای مدت معینی به طرف دیگر می دهد که آن را زراعت کرده و حاصل آن را تقسیم کنند و بر اساس قانون 519 مدنی، سهم هر یک از طرفین « باید به نحو اشاعه از قبیل ربع یا ثلث یا نصف و غیره معین گردد».ظاهراً در نظام شبه فئودالی ایران، دهقان ایرانی، از طریق قراردادی که با ، لک منعقد می کرد، مورد حمایت قرار می گرفت، ولی در این حمایت اکثر موارد یا وجود نداشت و یا اگر در موارد هم وجود داشت ناچیز بوده و از طرف دیگر زارع هم خود آنچنان ناتوان و ناآگاه بود که حقی برای خود قائل نبود و تازه چنانچه به شرایط مزارعه طبق قوانین و عرف واقف بود، هیچ گونه ضمانت اجرایی برای از قوه به فعل در آوردن آنها برای وی وجود نداشت. در حقیقت رابطه ی موجود بین مزارعه گر و مالک رابطه معمول و عادی بین دو فرد آزاد نبود، بلکه رابطه ای بود مبتنی بر تسلط کامل یکی بر دیگری. ( 1، ص 131). د. شیوه غارس و مالکی:«غارس و مالکی» نوع دیگری از بهره برداری کشاورزی است که در مناطق خرماخیز جنوب فارس معمول بوده و بقایای آن هم هنوز مشاهده می شود. اهمیت این شیوه تنها در ارایه نوع خاصی از بهره برداری کشاورزی نبوده بلکه در ارتباط با وجود رابطه ی تولیدی خاصی است که بین مالک و زارع برقرار است ( 1، ص 138). کشاورزان خرده پا- small farmerگروهی روستاییان را مردمی همسان و همگون می شمارند و گروهی آنان را مرکب از قشرهای متمایز و متعارض می دانند. این تصور دوگانه از جامعه روستایی منحصر به افراد غیر متخصص نیست. بلکه به شکل تعدیل یافته تری گاه در بین دانشمندان علوم اجتماعی نیز دیده می شود. مثلاً راجرز با طرح زیر فرهنگ یا خرده فرهنگ روستایی (raral sub-culture) آنان را یکسره درمانی همسان تلقی می کند که تفاوتهای جزئی موجود در بین آنها در مقابل تفاوتهای کلیدی که آنان را از دیگر گروههای اجتماعی (قشرهای شهر نشین) متمایز می کند، کاملاً بی رنگ و محو شده به نظر می رسد. در نقطه مقابل مثلاً خمره علوی جامعه روستایی را جامعه ای مرکب از گروههای طبقاتی کاملاً متفاوت می داند که در یک کشمکش و تضاد طبقاتی دائمی و تشدید شونده به سر می برند ولی آنچه که مهم است این است که جامعه روستایی در عین حال که دارای تجانس بالا (high solidarity) و کم و بیش همگون (hema genous) است قشرها و گروههای اجتماعی متفاوتی را در بر می گیرد. این همترازی و همرتبگی مردم روستایی از دو علت مهم ناشی می شود، نخست غلبه کمی گروههای متوسط در جامعه روستایی و دوم یکدستی الگو و سبک زندگی در محیط روستایی به دلایل اکولوژیکی، اقتصادی، تاریخی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی. بعلاوه باید پذیرفت که ضرورت همزیستی در اجتماعات محلی، میزان همدلی و همیاری در جوامع روستایی به قدری بالاست که نقش جداکننده تفاوتهای طبقاتی و اجتماعی و فرهنگی دست کم در مناسبات اجتماعی و روابط بین شخصی inter-personal relation ships موجود در روستاها به نحو چشمگیری زایل می شود (13،ص 11). با این حال همسانی سبک زندگی، تجانس فرهنگی و همرتبگی اجتماعی مردم در روستاها به این معنی نیست که تفاوتهای اجتماعی و خصوصیات تمایزات اقتصادی و طبقاتی در بین آنان وجود ندارد و نمی توان بر پایه تمایزات اقتصادی به گروهبندی اجتماعی در روستاها مبادرت می کرد (13،ص 12).هدف از نوشتن این مقدمه، شناخت زارعین خرده پا به عنوان گروه و طبقه ای از گروههای مختلف روستایی، مانند مالکان غایب زاده، دهقانان، دهقانان متوسط، دهقانان ثروتمند، خوش نشینان، لوداگران ده و ;. در جامعه روستایی، بخش عظیمی از روستائیان و کشاورزان خاصه روستاییان فقیر و کشاورزان خرده پا و متوسط، عملاً آسیب پذیر به شمار می آیند و به طور کلی وضعیت آسیب پذیری را می توان موقعیتی متاثر از فقر (porerty) و نابرابری (Inequality) به شمار آورد.در حقیقت مردم واقعی کشورها هستند که از فقر و نابرابری رنج می برند و اصولاً بهبود زندگی آنان باید هدف اصلی برنامه های توسعه باشد. جمعیت کشورهای مورد مطالعه (114 کشور) در سال 1988 در حدود 3،809 میلیون نفر برآورد شده است که 2،584 میلیون آن یعنی 68 درصد در مناطق روستایی زندگی می کنند که از این تعداد939 میلیون یعنی 36 درصد در فقر به سر می برند (4، ص 65). نسبت جمعیت روستایی ( درصد)مناطق جمعیت کشاورزان خرده پا بی زمینان جمعیت عشایر جمعیت بومیان جمعیت ماهیگران کوچک جمعیت بی فاغان آلوده خانوارهای تحت سرپرستی زنانآسیا 49 26 2 5/4 4 5 9آسیا بردن هند چین 51 20 2 4/2 7 5 14جنوب صحرای آفریقا 73 11 13 9/0 3 6 31فامرتیک و شمال آفریقا 42 23 5 00 2 18 17آمریکای لاتین 38 31 00 1/27 5 1 17دریای کارائیب 52 24 6 3/7 4 6 12جمع 114 کشور 68 18 16 1/1 5 7 23توزیع قاره ای جمعیت فقر بر ترتیب زیر است: 633 میلیون در آسیا، 204 میلیون در جنوب صحرای آفریقا، 27 میلیون در خاور نزدیک و شمال آفریقا و در حدود 76 میلیون در کشورهای آمریکای لاتین و حوزه دریای کارائیب.27 درصد جمعیت فقیران روستایی یعنی 252 میلیون نفر در کشورهای کمتر توسعه یافته زندگی می کنند. میانگین تعداد افراد خانوار بین 6/4 نفر در آسیا تا 9/5 در جنوب صحرای آفریقا است. همچنین در این دو منطقه نسبت وابستگی (نسبت افراد زیر 15 سال جمعیت بالای 64 سال نسبت وابستگی تعریف شده است) بین 66 تا 98 بوده که دامنه آن در کشورهای منفرد وسیعتر است. به طور مثال از 114 کشور مورد مطالعه تعداد متوسط افراد خانوار در کشور مالاوی 3 نفر و در کشور گامبیا 3/8 نفر و نسبت وابستگی از 51 در کوبا تا 119 در گینا متفاوت است. میانگین بعد خانوار و نسبت وابستگی با هم، بیانگر ابعاد فقیر در کشورهای مورد مطالعه است. به طور مثال در کشورهای کومروس، ساحل عاج و اتیوپی این عوامل در ایجاد و گسترش فقر مناطق روستایی تاثیر جدی داشته است. گروههای آسیب پذیر را می توان به طور اسالی به صورت زیر طبقه بندی کرد: کشاورزان خرده پا ( خانوارهایی که دارای سه هکتار زمین زیر کشت هستند)، بی زمینان ( خانوارهای فاقد زمین زیر کشت)، عشایر کوچ کننده ( خانوارهایی که ساکن نقطه خاصی نیستند و همراه دامهای خود به سرزمینهایی که درآمد آنها را تامین نماید کوچ می کنند، در ضمن درآمد و هزینه زندگی آنها تنها از این راه تامین می شود)، قبایل (خانوارهایی ک بر طبق قوانین و سنتهای کشوری هویت یافته باشند)، ماهیگیران کوچک (خانوارهایی که بدون تجهیزات موتوری و در ابعاد کوچک به صید ماهی می پردازند)، جمعیت بی خانمان و آواره ( مردمی که در کنواسیون 1951 سازمان ملل آواره تعریف شده اند و عبارتند از گروههایی که به طور موقت از اقامتگاه همیشگی خود دور افتاده اند)، خانوارهایی که تحت سرپرستی زنان قرار دارند. بعضی از خانوارها ممکن است مشمول شرایط دو یا چند طبقه باشند. چون مقوله ما در رابطه با زارعین خرده پا می باشد از توضیح راجع به سایر گروههای آسیب پذیر خودداری می گردد و فقط توضیحاتی مربوط به زارعین خرده پا تشریح می گردد ( 4، ص 66). نسبت کشاورزان خرده پا در منطقه جنوب صحرای آفریقا 73 درصد، در آسیا 49 درصد، در خاور نزدیک و شمال آفریقا 42 درصد و در کشورهای آمریکای لاتین و حوزه دریای کارائیب 38 درصد است. این نسبت در کشورهای مختلف ، متفاوت است . چنانکه در سال 1988 نسبت کشاورزان خرده مالک در اروگوئه 4 درصد و در بوروفوی صد در صد بود. این نسبت در 52 کشور تا 50 درصد و در 22 کشور مورد مطالعه از 30 تا 50 درصد بوده است. کشاورزان خرده پا در تولید محصولات به ویژه محصولات سنتی که بخش عمده آن در بازار به فروش می رسد سهم چشمگیری دارند. این کشاورزان در بعضی کشورها از رشد و پویایی برخوردارند و می توانند در کل اقتصاد کشور موج رشدی ایجاد کنند، اما در پاره ای از کشورها سهم قابل توجهی در رشد اقتصادی ندارند و اصولاً دارای چنین ظرفیتی نیستند، افزایش بهره وری این قبیل کشاورزان باید از هدفهای اصلی فقر زدایی برنامه های توسعه روستایی باشد تا با در نظر گرفتن پاره ای ملاحظات و اختصاص سوبسید به آنان هدفهای مزبور تحقق یابد (4، ص 67). موقعیت خرده مالکان در قشر بندی روستاهای ایران به جهت تعاریف مختلفی که از آنها شده است تا حدی مبهم است و به همین دلیل همه جا خرده مالک مفهوم خاص و واحدی ندارد. معمولاً خرده مالک کسی را گویند که مالکیت ارضی کمتر از یک دانگ داشته و غالباً هم به کمک افراد خانواده اش به کشاورزی می پردازد ولی گاهی این مفهوم با مفهوم مالکیت دانگی اشتباه شده است و مالکیتی که در روستاها کمتر از 6 دانگ کامل زمین داشته اند نیز خرده مالک محسوب شده اند به عبارت دیگر در بسیاری از موارد مالکیت های دانگی که نوعی مالکیت اربابی است نیز در ردیف زمینهای خرده مالکی قلمداد شده است و به همین علت آمار مختلفی نیز که در مورد انواع و میزان مالکیت ارضی از طرف منابع مختلف ارائه شده است به دلیل تفاوت معیارها و تعاریف آنان دقیق نیست ( 1، صص 107،108). معهذا می توان گفت که زارعین خرده پا زمین کوچکی را که معمولاً تا 2 هکتار می باشد در اختیار دارند و مجموعاً 43 درصد کل بهره برداران ایران را تشکیل می دهند. جمعیت این گروه حدود 1 میلیون خانوار و وسعت اراضی مزروعی آنان نیز حدود 700 هزار هکتار ( 5/4 درصد کل مباحث اراضی مزروعی کشور) می باشد. حدود 111 هزار هکتار ( 16 درصد) از اراضی مزورعی این دهقانان در سال به آیش گذاشته می شود. تعداد این دهقانان در سال 1339 یعنی قبل از اصلاحات ارضی به 748802 خانوار می رسید یعنی کمتر از دهقانان خرده پای کنونی. این گروه اغلب قادر به تامین درآمد نجور و نمیر از محل زراعت نیستند و در تکمیل درآمد خود به جستجوی کار در شهرها روی می آورند . گاهی این گروه توسط دهقانان مرفه و صاحبان مزارع تجاری به منظور انجام امور زارعی استخدام می شوند و در این مورد مناسبات طبقاتی آنان به مانند نوکر و ارباب است (1، ص 123). بنابر مطالعات تازه ای که در این مورد صورت گرفته حداقل یک یا دو نفر از اعضای خانوار که در اکثر موارد رئیس خانوار را نیز شامل می شود، مجبورند که در خارج از ده به منظور ایجاد موازنه ی پرداختهای خود، به کار غیر زراعی مشغول باشند. از آنجا که دهقانان فقیر برای تامین معاش کلاً به درآمد از زراعت متکی نیستند بنابراین طبق مطالعه ای که در 2 منطقه ایران صورت گرفته فقط 21 درصد از درآمد دهقانان فقیر از منابع داخل ده، فراهم شده است. روشن است که زارعان خرده پا از طریق مهاجرت به مناطق شهری و اشتغال در فعالیتهای مختلف، تعادلی برای مخارج خود ایجاد می کنند. مطالعه تاثیر برنامه های توسعه روستایی از جمله شرکتهای سهامی زراعی و کشت و صنعت ها بر وضع اقتصادی و اجتماعی دهقانان فقیر و قشر پایین دهقانان متوسط یعنی کسانی که 3 تا 5 هکتار زمین در اختیار دارند نشان می دهد که این دو دسته به گروه کارگران کشاورزان افزوده شده اند. این قبیل برنامه های توسعه روستایی، دلیل همگنی نیروی کار گردید. زیرا کشاورزی سنتی که در آن میزان سرمایه گذاری ناچیز و بدون کاربرد بود جای خود را به یک کشاورزی سرمایه بر داده و نتیجه این شد که مزدوری در ده غلبه پیدا کرد این امر در وجهه نظر متفاوتی که قبلاً میان دهقانان فقیر و قشر پایین دهقانان متوسط وجود داشت موثر واقع شد و به علت شرایط مشابه این دو قشر برخی ویژگی های پایگاه کارگری را پیدا کردند. به نظر می رسد که با توجه به موقعیت اقتصادی که دهقانان پس از ارائه این قبیل برنامه های توسعه پیدا کردند بیشتر به کارگران روستایی شباهت پیدا کردند تا گروههای دهقانی به علاوه دهقانان فقیر کمتر این شانس را پیدا کردند که در کارهای اداری وقتی موجود در ده و یا خارج از ده جذب شوند. مطالعات نشان می دهد که مشاغل اداری و آموزشی در سطح ده غالباً به اعضا و اعضای خانوارهای دهقانان ثروتمند در آمده است. چنانچه فلومن همین حالت را در مورد دهقانان تانزانیایی دید. او می نویسد « دهقانان ثروتمند شانس بیشتری از دهقانان فقیر در این که جذب بوروکسراسی شوند دارند». به طور کلی دهقانان فقیر به مشاغل کشاورزی و غیر کشاورزی کم اهمیت جذب شدند و زندگی آنان بیشتر به کارهای فصلی موجود و یا مهاجرت به شهرها و کار در امور ساختمانی بستگی داشت‌ (1،ص124). قشر دهقانان فقیر نه تنها توسط دهقانان مرفه و سرمایه داران ارضی استثمار می شوند بلکه سوداگران ده نیز آنان را مورد بهره کشی قرار می دهند. مطالعات نشان می دهد میزان بدهی دهقانان فقیر علی رغم برنامه های به اصطلاح توسعه روستایی که بین سالهای 57-1347 به مرحله اجرا درآمد به بیش از 3 برابر افزایش یافته است (1، ص 125). ویژگی های زارعین خرده پابه اعتقاد راجرز در جریان دگرگونی و توسعه روستاها، شناخت و آگاهی از خصوصیات فرهنگی زارعین از اهمیت به سزائی برخوردار است. برنامه های دگرگونی اجتماعی در روستا اگر بر پایه شناخت ارزشها، وجهه نظرها و انگیزه های زارعان استوار نباشد شکست خواهد خورد. روستاها و روستا بیان از لحاظ شیوه ها و زمینه های پذیرش دگرگونی بسیار متنوع هستند و در نهایت هر کدام از این اجتماعات نیز منحصر به فرد می باشند. مجریان برنامه های توسعه روستایی باید مکان و ویژگی های فرهنگی و جمعیتی گیرندگان برنامه های خود را به دقت در نظر داشته باشند (5). علی رغم تنوع اقوام روستایی، می توان درباره زارعین خرده پا به مشابه گروهی متمایز از سرمایه داران ارضی و شهرنشینان – پاره ای ویژگی های کلی را که در اکثر فرهنگها مصداق دارد ذکر نمود. در میان فرهنگ زارعین خرده پا تشابهات معینی وجود دارد و این امر نه تنها در میان دهقانان یک کشور بلکه در کشورهای مختلف نیز مصداق دارد. بحث درباره نقاط اشتراک «فرهنگ زارعین خرده پا» به این معنی نیست که مطالعات مورد به مورد روستاها ضرورت ندارد. بلکه می بایست از ترکیب این مطالعات برای تعمیم و استخراج ویژگی های مشترک درباره ی روستاها استفاده کرد. فرهنگ شامل جنبه های مادی و غیر مادی زندگی است که میان افراد یک جامعه مشترک و افراد آن به یکدیگر منتقل می سازند و مداوماً در طول زمان تغییر می کند. راجرز به ده عنصر اصلی از فرهنگ زارعین خرده پا اشاره می کند:1- عدم اعتماد متقابل در روابط شخصیاز ویژگی های جوامع دهقانی، عدم اعتماد متقابل، بدگمانی و حیله گری در روابط شخصی است البته استثناهایی در این زمینه وجود دارد. از جمله شهر کوچک مکزیکی «تپوزتالان» که مورد مطالعه رد فیلید قرار گرفته، از این موارد استثناء است. البته پانزده سال بعد لوئیس (Lewis) همین شهر را مورد مطالعه قرار داد و به این نتیجه رسید که در تمام نهادهای جامعه حالت فردگرایی رواج پیدا کرده، روحیه تعاون از بین رفته است و تنشهایی میان دهات منطقه و روستائیان رایج شده، به علاوه ترس، حسد و عدم اعتماد در روابط شخصی به وضوح دیده می شود. بر این اساس کوئیس دهقانان نمونه را فردگرا، کناره گیر، متکی به خود، بدون رغبت در اعطاء و یا اخذ کمک و بدون روحیه همکاری، معرفی می کند.   2- فقدان نوآوری Lake of Innovativenessدهقانان معمولاً در عکس العمل نسبت به ایده های تازه فاقد نوآوری هستند. آنها اغلب اعمالی را که توسط اجدادشان رعایت می شده است دنبال می کنند و در بسیاری موارد، نسبت به شقوق دیگر شناخت و آگاهی ندارند. با این همه هنگام عرضه و نوآوریهایی در زمینه تولید کشاورزی، امور بهداشتی درمانی و تغذیه، دهقانان خرده پا، استقبال گرمی در پذیرش این نوآوریها از خود نشان نمی دهند.3- تقدیر گرایی Fatalism راجرز تقدیر گرایی را به درجه ای از درک فرد نسبت به عدم توانائی اش در مورد کنترل آینده تعریف کرده است. راجرز در این باره می گوید: دهقانان «سرنوشت» را قدرت مطلقه در تعیین بدبختی و موفقیتهای خود می دانند، از آنجا که دهقانان معتقدند که ستیز با طبیعت به منظور بالا بردن سطح زندگی دشوار است. از این رو دهقانان هر وقت خود یا همسایه اش در زندگی موفقیتی بدست آورد این امر را ناشی از قوای ما بعدالطبیعه می داند و در آخر نتیجه می گیرد که روحیه تقدیر گرایی یکی از عواملی است که پذیرش نوسازی و تغییر را میان دهقانان مانع می شود.4- پایین بودن سطح آرزوها Low As Pirational Levels خواستهای اجتماعی عبارتست از حالات مطلوب در شغل، پایگاه اجتماعی، تحصیلات و سطح زندگی در آینده. اکثر محققان روستایی معتقدند که میزان خواستها و آرزوها در جامعه دهقانی بسیار پایین است. مثلاً لوئیس (p.90 و1960و Lewis) اشاره می کند که به نظر می رسد اکثر دهقانان از این خرمن تا خرمن دیگر، غذای کافی و لباس در اختیار داشته باشند راضی هستند. نی هف معتقد است که «فقدان امکانات اقتصادی یکی از دلایل پایین بودن میزان آرزوها در برخی از کشورهای جنوب شرقی آسیاست». در اکثر کشورهای در حال پیشرفت چنین به نظر می رسد که روستائیان معدودی که در آنها انگیزه پیشرفت قوی است برای رسیدن به اهداف ارزشهای مترقی خود به سوی شهرها روانه می شوند و این امر خود موجب خالی شدن دهات از افراد با انگیزه پیشرفت قوی می شود. 5- عدم توانایی چشم پوشی از منافع آتی به خاطر منافع آتی A Lake of Deffered Gratific این ارزش دلالت بر معوق گذاردن نیازهای فوری به منظور کسب نفع بیشتر در آینده دارد. در بسیاری از تصمیمات زندگی، فرد ممکنست میان پاداشهای کوتاه مدت از یکسو و اهداف دراز مدت و نتایج رضایت آمیز آن از سوی دیگر، یکی را انتخاب کند. بنابراین از روش دو تا خیر در برآوردن نیازهای فوری» به عنوان یک الگو صحبت شده است. زیرا که شامل یکسری از روابط به هم پیوسته می باشد و روشن است که این الگو عمدتاً از طریق اجتماعی شدن شخصیت فرد در اوایل زندگی بدست می آید. شواهد دال بر این است که دهقانان از منافع آنی خود به منظور کسب منافع آتی صرفنظر می کنند. بنابه نظریه راجرز اطلاعات و داده های موجود درباره روستائیان حاکی از عدم اعتماد و تمایل دهقانان به پس انداز می باشد. 6- دیدگاه زمانی محدودارزش و اهمیت وقت و زمان در فرهنگهای مختلف متفاوتست. در اکثر جوامع، روستائیان فاقد آن درجه از آگاهی زمانی که شهرنشینها و یا سرمایه داران ارضی دارا می باشند هستند.دهقانان عموماً گرایش دارند که زمان را به صورت خام بنگرند و همانند شهرنشینها اهمیت دقیق زمان را درک نمی کنند. و اکثراً آینده نگر نیستند.7- خانواده گراییعبارتست از وابستگی اهداف فردی به اهداف خانوادگی. اهمیتی که دهقانان برای خانواده به عنوان یک گروه مرجع قائل هستند و وابستگی فرد به خانواده مورد تاکید قرار گرفته است. زندگی دهقانی در درجه اول بر مدار خانواده و در درجه دوم بر فردگرایی استوار است. این بدان معنی است که برنامه های دگرگونی در زمینه موقعیتهای فردی احتمال دارد که قویاً با ملاحظات خانوادگی همراه باشد. با پیش رفتن جامعه به سوی شهرنشینی و نوگرایی، خانواده گرایی از هم می گسسد. بنابراین خانواده گرایی یکی از عناصر خرده فرهنگ جامعه دهقانی است که هم به عنوان سدی در مقابل دگرگونی و هم به عنوان قربانی آن عمل می کند.8- وابستگی به قدرت دولتی وجهه نظر دهقانان نسبت به دولت علی و ملی ترکیب خاصی از دشمنی و وابستگی نسبت به دولت می باشد. به نظر می رسد در بعضی موارد دهقانان با توسل به حقه و نیرنگ از احکام دولتی که به وسیله مامورین به اجرا در می آید طفره می روند. اما در عین حال دهقانان به دولت به عنوان حلال مشکلاتی که خود قادر به حل آن نیستند نیز می نگرند. از طرفی از آنجا که درک دهقان خرده پا از امکان خود یاری بسیار ناچیز است. بنابراین وابستگی او به دولت بیشتر است. وابستگی به قدرت دولت اغلب سبب شده که دهقانان تکیه بیشتری بر نظرات دولت داشته باشند در بعضی مواقع دهقانان نوآوری های جدید را بدون اینکه دقیقاً بدانند که چگونه باید آن را بکار برند می پذیرند ( که البته جز شکست چیزی عایدشان نخواهد بود) 9- محلی گرایی Localitenessبخشهای شهری و روستایی در کشورهای در حال توسعه هنوز در دنیایی جدا از یکدیگر زندگی می کنند و کاملاً نسبت به یکدیگر ناشناخته باقی مانده اند، محلی گرایی به میزان گرایش فرد به درون نظام اجتماعی خود تا خارج از آن، اطلاق می گردد. جهان معینی که نقطه مقابل محلی گرایی است از ویژگیهای دهقانان خرده پا در مقایسه با شهر نشینان و یا سرمایه داران ارضی نمی باشد. 10- همدلی Empathyلوند همدلی را به میزان توانایی فرد در تصور خویش در نقش دیگران تعریف کرده است. او همدلی را به عنوان عنصر مرکزی در نوسازی دهقانان می بیند که به مشابه میانجی و تسهیل کننده سایر متغیرهای نوسازی نظیر سوادآموزی، شهرنشینی، استفاده از وسایل ارتباط جمعی و مشارکت سیاسی و صنعتی شدن عمل می کند. یکی از دلایل پایین بودن میزان همدلی در میان دهقانان، شکل گیری شخصیت دهقان در محیط بسیار محدود می باشد. جائی که نقشهای محدودی برای یادگیری وجود دارد. به این ترتیب فقدان همدلی در میان دهقانان به مشابه نوعی «عامل منزوی کننده ذهنی» عمل می کند و سبب مصونیت دهقانان از تاثیرات فرهنگ جهان میهنی می شود. اهمیت توجه به زارعان خرده پا با توجه به آنچه که شواهد نشان می دهد جهان و جامعه در حال تغییر و تحول است و به مرور زمان ابزار و ادوات سنتی و قدیمی جای خود را به ابزار آلات مکانیزه می دهند و به همان نسبت هم زندگی مردمان شهری و خانواده های مرفه هم در حال تغییر و تکامل است و به سوی آسایش و آرامش بیشتری سوق پیدا می کند. در کنار این گروه انسانهایی در روستاها زندگی می کنند که حدود 36 درصد آنان در فقر به سر می برند و با توجه به ویژگی های محیطی آنان امکان پیشرفت و توسعه برای آنان وجود ندارد و این عامل باعث می شود که گروه زیادی از مردم یک کشور از تمدن و فرهنگ دور بوده و به همین میزان آهنگ رشد و تکامل در کشور کاهش خواهد یافت. به طور مثال یکی از ویژگی های زارعان خرده پا از دیدگاه راجرز انزوای آنان و همچنین عدم روحیه همدلی و مشارکت در بین آنان است. اگر بتوانیم با راهکارهای ترویجی این ویژگی ها را که مطمئناً تحت تاثیر محیط در آنان ایجاد شده را از بین ببریم و روحیه همدلی و مشارکت را در آنان بیدار کنیم خود زارعین در بسیاری از فعالیتهای کشاورزی و تولیدی مشارکت خواهند داشت و خود را به عنوان گروهی جدای از مردم مرفه و پر درآمد نخواهند دانست. از دیدگاه روان شناسی اگر گروهی در طرح ریزی برنامه های مربوط به خودشان شرکت داشته باشند با میل و رغبت بیشتری آن کار را انجام خواهند داد. زیرا در این حالت هدف برنامه ریزان را منطبق با اهداف خود خواهند دانست و همین عامل باعث افزایش رشد توسعه و پیشرفت در جوامع روستایی خواهد شد و در کشوری که روستاییان آن واقعاً مفهوم توسعه را بدانند و در برآوردن آن کوشش کنند کشور با سرعت بیشتری به سوی تکامل پیش خواهد رفت. بخش دوم: در این بخش مفهوم تعاون، تعریف تعاون و انواع همکاری ها، تاریخچه تعاونی های تولید و اصول تعاون و نقش اصول تعاون و در پایان اهمیت تعاونی های تولید خاص زارعان خرده پا بیان شده است. مفهوم واژه تعاون لغت تعاون که از زبان عربی گرفته شده و معادل فارسی آن همکاری، به معنی یکدیگر را یاری کردنف به هم یاری رساندن، همدستی و یاری و دستگیری است. که مفهوم مشارکت در یک امر و اقدام جمعی در جهت هدف مشخص و معین را نیز می رساند. در این معنی همکاری یا تعاون تقریباً مترادف با کلماتی نظیر همیاری قرار می گیرد که واژه اخیر نیز مانند همکاری کلمه ای ترکیبی است که از اضافه کردن پیشوند «هم» به «یاری» بدست آمده و معنی یاری رساندن به دیگران و در مقابل یاری گرفتن از آنها و کمک متقابل را می رساند. بدین ترتیب در محتوی همکاری و همیاری و تعاون، جمع و خصلت و جمعی بودن و روابط متقابل، به بیان دیگر کنش و واکنش متقابل در جهت کمک و حمایت متقابل به روشنی دیده می شود. لذا تعاون می تواند موجب ارتباط افراد یک جامعه و پیدایش روحیه برادری و نوعدوستی در بین آنها شود و از تفرق و تقابل و همچنین از خود خواهی و خود پرستی و بی توجهی به مسائل و منافع دیگران بکاهد از این نظر همکاری و تعاون (cooperative) در نقطه مقابل مفهوم رقابت (competition) قرار می گیرد که در آن فرد و فردیت نهفته است. به همین دلیل است که از رقابت، برخلاف همکاری، کوشش برای تحصیل نتایج فردی و مقابله با سایرین و سعی در عقب راندن سایر افراد فهمیده می شود. واژه دیگری که از لحاظ مفهوم به همکاری نزدیک است دیگر یاری است که کمک کردن به دیگران بدون داشتن انتظار کمک از کمک گیرنده و یا بدون تصور سهم واقعی از امری که به کمک او انجام گرفته است را معنی می دهد بنابراین دیگر یاری که صرفاً بر اساس خیرخواهی و انسان دوستی صورت می گیرد فاقد عنصر مشارکت در نفع و حاصل بدست آمده می باشد. دیگر یاری که صورت کامل و والای آن فداکاری و ایثار یعنی نادیده گرفتن خود و منافع و خواستهای خود به نفع ارزشهای عالی تر می باشد نیز اثرات کاملاً مثبت و پایداری را در ایجاد همبستگی اجتماعی و وفاق گروهی دارا می باشد (2). تعریف تعاونواژه تعاون صرفاً واژه ای است مترادف با مفاهیمی از قبیل «همدلی و همکاری و همیاری جمعی و نه فردی جهت انجام کاری مشخص» اعم از اینکه اینکار از امور اجتماعی باشد و یا اقتصادی و یا اخلاقی و فرهنگی. بنابراین تعاون اساساً در کارهای جمعی معنی پیدا می کند از قرآن کریم نیز معنی مشابه معنی لغوی و عرضی تعاون برداشت می شود و لیکن نقش تعاون بخودی خود ارزش یا ضد ارزش نیست. بلکه اگر تعاون برای انجام امور ارزشی باشد ممدوح است و اگر برای امور ضد ارزشی باشد حرام (9، ص 3). اگر بخواهیم تعریفی از تعاونی ارائه دهیم بهتر است بگوئیم تعاونی عبارت است مجمعی متشکل از عده ای مستقل که به طور ارادی با هم متحد شده اند تا نیازها و آرزوهای مشترک اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خود را از طریق موسسه ای متعلق به همگان و مبتنی بر اصول مردمی برآورده سازند (14).به عبارت دیگر تعاونی اقدام گروهی سازمان یافته در جهت بهبود بخشیدن وضعیت اقتصادی و اجتماعی تعدادی که امکانات محدودی در اختیار دارند از طریق کمکهای متقابل که توسط همان گروه تامین مالی و کنترل شده می باشد (3). انواع همکاریهمکاری در جامعه به صورتهای مختلفی متجلی می گردد. مک ایور در کتاب خود به نام جامعه ضمن اینکه همکاری را جزء جدایی ناپذیر زندگی انسان می شمارد، آن را به دو شکل و نوع متفاوت تقسیم می کند:الف- همکاری مستقیم: منظور مشارکتی است که گروهی از افراد در یک امر یا فعالیت واحد و مشابه انجام می دهند. نظیر بازی، نمایش، فعالیتهای تولیدی (زراعی یا نیمه زراعی) که در این نوع همکاری ارتباط مستقیم بین افراد همکاری کننده و بهره برداریهای مستقیم از فعالیتی که انجام می شود وجود دارد.ب- همکاری غیر مستقیم: عبارت از فعالیتی است که افراد در امور یا فعالیتهای متعدد و متفاوت و طبعاً غیر مشابه صورت می دهند. در همکاری غیر مستقیم برخلاف شکل مستقیم آن افراد همکاری کننده ارتباط بی واسطه در فعالیت و همچنین بهره وری مستقیم از حاصل کار یکدیگر ندارند بلکه از نتایج غاتی و نهایی فعالیتهای مستقل و متفاوت یکدیگر متمتع می شوند (2).ولی به طور کلی می توان همکاری ها را به دو نوع کلی تقسیم کرد:1- همکاری های سنتی2- همکاری های رسمی ( یا غیر سنتی یا شرکتهای تعاونی)1- همکاری های سنتی: شکلی از تعاون هستند که از دیرباز در جوامع گوناگون برای کل مسائل و مشکلات موجود به کار گرفته شده است. این نوع همکاری که از گذشته های دور در میان انسانها وجود داشته تا زمانی که شرایط برای دوام و بقای آن مناسب است از نسلی به نسل دیگر منتقل می گردد. همکاری های سنتی به دوره و شرایط خاصی از زندگی بشر وابسته است و در آن دوره و شرایط مفید و موثر است و لذا در خارج از آن چون کارکرد و اثر خود را از دست می دهند قابل دوام و بقا نمی باشند. در شکل سنتی زندگی انسان که اجتماعات بصورت یک اجتماع بزرگ و مسجم و پیوسته مشاهده نمی شوند. بلکه به صورت واحدهای کوچک و پراکنده و بی ارتباط یا کم ارتباط قرار گرفته اند کلیه فعالیتها هم به شکل سنتی انجام می پذیرد و نهادها و سازمانهای مربوط به آنها هم سنتی و پراکنده می باشند. به طور کلی در جوامع همه چیز از گذشته و از پدران نشات می گیرد و زندگی حال بر پایه گذشته بنا می شود و همه نیازها از امکانات موجود محلی تامین می شود . چون در جوامع سنتی به دلیل ضعف وسایل ارتباطی نمی توان با مناطق دور به راحتی تماس و ارتباط داشت. لذا جوامع بناچار به واحدهای کوچک و بی ارتباط با هم تقسیم می شوند. در چنین جوامعی که همه نهادها، سازمانها در شکل سنتی خود ظاهر می شوند و همه فعالیتها به شکل سنتی انجام می پذیرند همکاریها نمی توانند خارج از این چهار چوب و قاعده کلی حاکم بر جامعه عمل کنند. چون در غیر این صورت همکاریها به جزء یا پاره سیستم ناجوری مبدل خواهد شد و هماهنگی خود را با سایر اجزاء جامعه از دست داده و در نتیجه انجام و استحکام کل جامعه را در معرض خطر قرار می دهند. بنابراین در جامعه سنتی خواه ناخواه مواجه خواهیم بود با همکاری های سنتی هر اندازه جامعه سنتی از شکل سنتی خود دور شده و خصوصیات یک جامعه جدید را به خود بگیرد. به همان اندازه همه نهادها منجمله همکاری ها هم از صورت سنتی آن دور گردیده و به همکاری های رسمی نزدیک خواهند شد (2). 2- همکاری های رسمیهمکاری های رسمی نیز یکی از اشکال کلی تعاون و همکاری می باشد. همکاری های رسمی را به نامهای مختلف می شناسیم. گاه عنوان همکاری یا تعاون علمی بر آنها داده می شود. چون در ایجاد توسعه و اداره آنها از یافته های علوم بشری استفاده می شود و نام شرکتهای تعاونی هم برای این نوع همکاری ها نامی آشناست. چون به عنوان نوع خاصی از شرکتها شناخته شده اند و گاهی تنها به ذکر کلمه تعاونی اکتفا می شود. غرض از همه این عناوین یکی می باشد و آن شکل جدیدی از همکاری بین افراد برای حل مسائل و مشکلات مشترک آنهاست که در چندین نوع و رشته فعالیت بوجود آمده و گسترش یافته است (2). تاریخچه‌ی تعاونیدر عرضه پهناور گیتی و در دنیای جماد و نبات و حیوان اصول و مقرراتی ازلی و ابدی حکومت می کنند. این اصول و قواعد طبیعی و لایزال نه تغییر پذیرند و نه هیچ قدرتی را به آسانی یارای تغییر آن است. این قوانین بیش از اینکه بشر پا بر پهنه ی وجود نهد وجود داشته و تا پایان جهان همچنان پا بر جای خواهند بود. ذهن جستجوگر بشر پیوسته به دنبال کشف اسرار و پرده دری از ظلمات، ابهامات و پی بردن به این اصول و قواعد بوده است. دانشمندانی مثل پریسلی- لاوازیه و منول قوانین علم الهیات و موجودات زنده چون پروتوپلاسم و سلول را مورد مطالعه قرار داده اند. در میان این تشکیل یافته های عالم، جانداران متحرکی نیز وجود دارند که چون به هم آمده اند نام جامعه انسانی بر آنان اطلاق شده است و واحدهای آن را موجوداتی به نام «انسان» تشکیل می دهند. اصول حاکم بر حیات اجتماعی انسان به وسیله دانشمندانی مثل لامارک و داروین و والاس مورد رسیدگی قرار گرفته است و فرزانگانی چون کنفسیون و افلاطون و لستروارد و منتیکو قوانین اجتماعی را که بر حیات بشر حاکمند تحقیق و اعلام داشته اند. اگر کروپوتکین و منزلینگ درباره ی زندگی اجتماعی حیوانات و کمک متبادل آنها بررسی و نظریاتی ابراز می کنند. در حقیقت روابط طبیعی و واقعیت موجود در حیات بعضی حیوانات را کشف و بیان داشته اند. بر اثر قرنها تجربه و آزمایش بر روی قوانین حاکم بر حیات بشر، اهم این قوانین را بیان کرده اند. 1- انسان در تامین خواسته هایش زمانی بیشتر توفیق حاصل می کند که از کمک انسانهای دیگر استفاده کند و در مقابل به تامین خواسته های دیگران کمک نماید.2- بشر هنگامی خود را از رنجها و صدمات در پناه می یابد که از استعانت به دیگران منتفع شود و مقابلاً دیگران را در التیام بخشیدن رنجها و سختیها یا دو مددکار گردد.3- سعادت بشر وقتی کامل می شود که با سعادت دیگران جمع بوده و خوشبختی همگانی حکمفرما باشد.4- در جائیکه تولید فراوان برای تامین خواسته های همه امکان پذیر گردد و خوشبختی و شادمانی زمانی به کمال می رسد که عدالت و تساوی بهره مندی از مزایا وجود داشته باشد و یکی در سنتهای سیری و دیگری در رنج گرسنگی به سر نبرد(16، ،صص 30،31). اینها قوانین حیات جامعه و در عین حال قوانین تعاون و همکاری اجتماعی هستند. قرنها قبل از افلاطون، از یونان با پیشنهاد طرح مدینه فاصله ( اتوپی utopia ) و ابن فلوون و ابو نصرفا رابی از ایران و در عصر ما لئون برژوا از فرانسه به عنوان پیوستگی سعادت فرد به سعادت دیگران ( همبستگی solidarism) از آنها یاد کرده و مورد رسیدگی قرار داده اند (16، ص32). بر اثر وجود همین روح نیاز افراد به یکدیگر هزاران سال قبل و به دنبال هزاران سال تجربه بشر دریافت برای اینکه قوی تر شود ناچار به سازش با همنوعان و گرفتن کمک و مددکاری با آنها است باید از انسانهای دیگر برای مبارزه دستجمعی و مقابله با جانوران درنده و شکار حیوانات قوی تر و بزرگتر یاری بخواهد و به دیگران یاری کند. بنابراین ملاحظه می شود که سرآغاز تعاون و همکاری انسانها با مفهوم عام و کلی آن به هزاران سال ماقبل تاریخ برمی گردد و اگر اغلب گفته می شود منشاء تاریخی و زادگاه تعاون وکمک متقابل افراد با یکدیگر به کلی مبهم و تاریک و از دل غارها و در میان انسانهای بدوی بوده است سختی بگزاف نرفته است. وجود همین قاعده و قانون همکاری اجتماعی است که انسان مدنی الطبع را به تشکیل خانواده و قبیله و ملت و تقسیم کار رهنمون شده و امروز تلاش زعمای ملل بر این است که با اجرای اصول همزیستی و همکاری بین المللی لذت آرامش و سطح پایدار با بیش از پیش مردم جهان احساس نمایند. البته اهمیت و قدرت قانون طبیعی کمک خواستن و کمک دادن به یکدیگر موقعی بیشتر آشکارا و محسوس می شود که افراد به مصیبتی گرفتار آمده باشند و اگر تاریخچه هر یک از انواع شرکتهای تعاونی را بررسی کنیم اصل و منشاء همه آنها را نوعی آشفتگی و گرفتاری و نیاز به همکاری با یکدیگر برای بر کناری از آن نکیات و تشویق خاطرها خواهیم یافت. اولین شرکتهای تعاونی در دنیا به طور ساده و با تشکیلات مختصر در قسمت کشاورزی بوده است این شرکتهای تعاونی کشاورزی در 3000 سال قبل از میلاد در بابل تشکیل گردیده و قبل از این تاریخ هیچگونه اثری از این شرکتها با هدف اقتصادی بدست نیامده است. البته گذشته از جمعیتهای تعاونی در هر گوشه و کنار جهان تشکیلاتی بر اساس تعاون وهمکاری متبادل به چشم می خورد. در پرو و مکزیک بر اساس آداب و رسوم کهن فعالیتهای تعاونی از قرنها قبل آغاز شده و هنوز آثار و دنباله آن در پرو به نام ( آیلوس Ayllus) و در مکزیک به نام (ایهیدو Ejido) ادامه دارد. خانم ایندیدا گاندی وزیر هند در سال 1964 که پست وزارت اطلاعات هند را داشت به نمایندگی از طرف دولت خود در کنفرانس منطقه ای اتحادیه بین المللی شرکتهای تعاونی ژاپن اظهار داشت: فعالیت تعاونی به صورت ساده آن از قدیم در هندوستان شناخته شده بود و گردش امور و نظام روستاهای هند همچنان به همکاری اجتماعی و سیاسی خود روستاییان (پنچایات) نهاده شده است. در قرن 17 و 18 بعد از میلاد در گوشه و کنار اروپا و آمریکا به تعدادی کلنی های مذهبی و دهکده های تعاونی بر می خوریم که هدف آنها رفاه ساکنین آنها و ایجاد شرایط و امکانات برای کار و زندگی دستجمعی بر اساس اصول تعاون و همکاری متقابل بوده است ( 16، صص 33،34). اولین تعاونی های رسمی در قاره اروپا که به صورت یک سازمان کامل و ماندگار تعاونی و با اصول و معیارهای مشخص فعالیت خود را آغاز کردند به نیمه قرن 19 برمی گردد. در انگلستان در سال 1844 تعاونی راجدیل در شهر راجدیل توسط 28 نفر کارگران کارخانجات نساجی شکل گرفت و در آلمان در حدود همین سال تعاونی های اعتبار شهری و روستایی به صورت مجزا از هم توسط دو نفر متفکر آلمانی به نامهای هرمان شولتز دلیچ(H.sehu (sedelitgsch) و ویلهم رایفایزن (W.Raiffisen) تشکیل گردیدند. شکل گیری اولین تعاونی های تولید در فرانسه، صورت دیگری داشت. بدین ترتیب که طرفداران برخی متفکرین و صاحب نظران قرون 19 و 18 میلادی که به تاسیس واحدهای تولید تعاونی اعتقاد داشتند کارخانه خصوصی خود را به تعاونی تبدیل کردند. بررسی و شناخت علل و شرایطی که به تشکیل این تعاونی ها منجر گردید می تواند ما را به ماهیت تعاونی ها آشنا سازد و در عین حال تصویر دقیقی از انتظاراتی که جامعه از تعاونی دارد و به بیان دیگر کارکرد آن را ارائه دهد (2). اصول تعاون اصول تعاون شامل مسائلی است که ویژگیهای خاص و مشترک شرکتهای تعاونی را بیان می نمایند. بنابراین این مسائل می توانند چنانچه صحیح و دقیق تنظیم شوند. زمینه تشخیص موسسات تعاونی را فراهم آورند و باعث تمایز آنها از موسسات غیر تعاونی ها می گردند. اصول تعاون خوانده می شوند و لذا توجه به این اصول و پیروی آگاهانه و منطقی از آنها در کلیه شرکت های تعاونی ضروری است. به عبارت دیگر موسسه ای را می توان شرکت تعاونی نامید که اصول مورد بحث، با توجه شرایط خاص جامعه و تطبیق اصول بر این شرایط در آن رعایت شده و اساس و بنیاد شرکت تعاونی را تشکیل دهد. اصول اولیه تعاون که برای اولین بار به صورت جامع و منظم توسط پیشگامان راجدیل در اواسط قرن نوزدهم تنظیم و عنوان گشتند. عبارت بودند از:اصل اول- عضویت آزاد و داوطلبانه در شرکتهای تعاونی اجتماع داوطلبانه و آزاد بودن، که اعضاء با تمایل کامل عضویت آن را می پذیرند. شاید یکی از اساسی ترین و مهمترین خصوصیات یک موسسه واقعی تعاونی است. برای عضویت در چنین سازمانی به هیچ وجه نمی توان و نباید افراد را به طور مستقیم و یا غیر مستقیم، از طریق قانون و یا هر وسیله دیگر تحت فشار قرار داده و مجبور ساخت. هر فرد بدون توجه به اعتقادات سیاسی و یا مذهبی در صورت تمایل باید به عضویت شرکت پذیرفته شود. آزادی عضویت در شرکتهای تعاونی تنها محدود و مربوط به زمان تصمیم گیری در مورد قبول یا عدم پذیرش عضویت در شرکت نیست. یعنی فرد هر وقت بخواهد می تواند عدم قبول عضویت خود را بیان کرده و از عضویت تعاونی خارج گردد (2). اصل دوم- کنترل دموکراتیک یا اداره تعاونی بر مبنای اصول دموکراسیبه طور کلی وقتی از دموکراسی و حکومت به شکل دموکراتیک در یک جامعه یا سازمان سخن گفته می شود منظور وجود دو عنصر در کمیت و کیفیت مشارکت مردم می باشد. یکی حضور همه مردم، بدین معنی که کسی به دلایل مختلف از مشارکت مردم محروم نباشد. و دوم حضور و مشارکت برابر و یکسان همه افراد معنی گفته این است که در مشارکت هیچ فرد یا گروهی بر فرد یا گروه دیگری ترجیح نداشته باشد و دارای قدرت رای یا امکان اعمال نظر بیشتر در مسئله مورد مشارکت بهره مند نباشد. بنابراین در یک سازمان یا جامعه دموکراتیک همه افراد به صورت برابر در تصمیم گیری یا اداره آن شرکت می کنند (2). اصل سوم- پرداخت سود محدود به سرمایه سهمی اعضاءدر صورتیکه ترازنامه شرکت تعاونی نشان دهنده ی سود آوری فعالیت شرکت در سال مالی قبل باشد این سود باید بین تمام اعضاء تقسیم شود. برخلاف سازمانهای غیر تعاونی که تنها سود به نسبت سرمایه نادید شده سهامداران ، بین آنها تقسیم می شود، در شرکتهای تعاونی تنها قسمتی از سود ویژه متناسب با سرمایه اعضاء بین آنها توزیع می گردد. در نتیجه سودی که به سرمایه در این گونه سازمانها تعلق می گیرد محدود است و تمام سود ویژه شرکت را شامل نمی گردد (2). اصل چهارم- پرداخت بقیه سود به صورت مازاد برگشتی به نسبت معاملات اعضاء با شرکت.در شرکت تعاونی برخلاف واحدهای غیر تعاونی سود حاصله از فعالیتهای اقتصادی شرکت به افراد خاص تعلق نمی گیرد. طرح این مسئله به این مفهوم نمی باشد که واحدهای تعاونی موسسات کاملاً غیر انتفاعی هستند، بلکه در تعاونی ها هم ضوابطی و معیارهایی که در یک واحد غیر تعاونی مبنای کار و فعالیت اقتصادی هستند با جزئی تغییر مورد عمل قرار می گیرند. در نتیجه تعاونی ها نیز واحدی است اقتصادی و به صورتی انتفاعی تنها بین موسسات تعاونی و غیر تعاونی در اشکال مختلف و ضوابط متفاوتی است که مبنای تقسیم سود ایجاد شده قرار می گیرد. در واحد غیر تعاونی سود به افراد معدودی که به خاطر کسب سود در شرکت سرمایه گذاری کرده اند تعلق می گیرد در حالیکه در شرکت تعاونی قسمت اعظم سود نه نصیب صاحبان سرمایه، بلکه بین افرادی که در ایجاد این سود سهیم بوده اند تقسیم می گردد (2).اصل پنجم- عرضه کالاهای مرغوب در دوره ای که توزیع کنندگان کالاهای مصرفی اعضا بر کم فروشی و گران فروشی به عرضه کالاهای نامرغوب به قیمت نوع مرغوب آن اقدام می نمودند. شرکت تعاونی راجدیل به منظور مقابله با شرایط فوق و تضمین مرغوبیت اجناس ارائه شده در فروشگاههای تعاونی اصلی تحت عنوان بالا در لیست اصول تعاون گنجانید (2).اصل ششم- فروش نقدی به اعضاء و پرهیز از معاملات اقساطی بعلت شرایط خاص اجتماعی و اقتصاد حاکم در جامعه در حال صنعتی شدن انگلستان پیشگامان راجدیل اصل فروش نقدی و ممنوعیت معاملات اقساطی را عنوان نمودند. از آنجا که اکثر اعضای تعاونی ها را کارگران و اشخاصی که از نظر مالی وابستگی به دیگران داشته و لذا در معرض بیکاری و بی پولی بودند تشکیل داده بود. لذا فروش اقساطی و نسیه بدانها در بسیاری از موارد، عملاً به معنی قبول خطر بازپرداخت دیون و از بین رفتن سرمایه ناچیز تعاونی ها بود.اصل هفتم- تقبل آموزش بعنوان یکی از اقدامات اساسی شرکت تعاونی پیدایش شرکتهای تعاونی در نیمه دوم قرن 19 به صورت نهادی تازه پا و جدید که مبتنی بر اصول و قواعد و ضوابط خاصی می بایست تشکیل و اداره گردد برای توده مردم و به خصوص کار گران و طبقات فقیر جامعه که اعضا بالقوه تعاونی ها را تشکیل می دادند پدیده ای ناآشنا و بیگانه بود. این بیگانگی را علاوه بر جدید بودن تعاونی ها، عوامل مختلف دیگر منجمله بیسوادی طبقات مورد نظر و درگیر بودن آنها با مسائل و گرفتاری های روزمره زندگی تشدید و تقویت می نمود. در حالیکه تقاضای عضویت در تعاونی ها لزوماً می بایست مبتنی بر تصمیم آگاهانه و مستقل هر فرد متقاضی و شناسائی کامل از محتوی و خصوصیات تعاونی و اطلاع دقیق از نحوه کار و دامنه فعالیت آن و نیز نوع و حدود خدمات و کمکهایی که تعاونی مورد نظر قادر است برای اعضاء تامین نماید و بالاخره آگاهی از روابط متقابل عضو و شرکت و مسئولیت و وظایف هر یک در مقابل دیگری باشد. چنانچه عضویت تعاونی بر مبنای این ضوابط و آگاهانه عملی شود و زمینه مناسب برای جذب عضو مشارکت وی در فعالیتها و سایر امور تعاونی به وجود خواهد آمد و در اینصورت احتمال توفیق و پیشرفت کار تعاونی به مراتب افزایش خواهد یافت پیشگامان راجدیل این واقعیت را درک کرده و به منظور آشنایی و شناخت تعاونی در افراد و آگاهی از وظایف و مسئولیتهای متقابل آنها از وسیله آموزش استفاده کردند و بدین صورت آموزش بعنوان یکی از اصول لازم الاجرا در تعاونی ها شد(2).اصل هشتم- عدم تبعیض یا بیطرفی سیاسی و مذهبی بر مبنای این اصل اعضای تعاونی ها بدون توجه به عقاید سیاسی و یا اعتقادات مذهبی به عضویت شرکت پذیرفته می شوند و در مجالس عمومی و در مراحل تصمیم گیری تعاونی می بایست از طرح مسائل سیاسی مذهبی خودداری نمایند(2).اصل نهم- عرضه ی کالاها و خدمات شرکت به توسط قیمت بازار عرضه کالاها توسط تعاونی ها به قیمت تمام شده یا بسیار نزدیک به آن ممکن است سبب رواج بازار سیاه و وسیله ی سودجوئی گروهی از اعضاء قرار گیرد. بدین صورت که اجناس تعاونی را به قیمت نازل خریداری نموده و به افراد غیر عضو نزدیک به قیمت بازار بفروشند. برای جلوگیری از چنین سوء استفاده هایی مقرر است کالاها و خدمات شرکتهای تعاونی به نرخی که متوسط قیمت هایی مختلف آن کالا در بازار آزاد است فروخته شود. با توجه به اینکه سود حاصل از تفاوت قیمت خرید و فروش اجناس در تعاونی به صورت بهره ثابت سهام و مازاد برگشتی به همان اعضائی که سود را ایجاد کرده اند باز پرداخت خواهد شد. منطقی بودن اصل مورد بحث تایید می گردد (2). اصل دهم- عدم قبول وکالت در مورد رای گیری در مجامع عمومی شرکت تعاونیاز آنجائیکه هدف پیشگامان راجدیل تشویق و ترغیب هر چه بیش تر و موثرتر اعضاء به حضور در مجامع عمومی که مسائل شرکت مطرح و مورد بحث قرار می گیرد و مشارکت هر چه بیشتر آنها در تصمیم گیری ها و انتخاب اعضای هیات مدیره و انسداد راههایی که ممکن است برای عدم حضور و عدم مشارکت مورد استفاده اعضاء قرار گیرد بوده است. لذا اصل فوق تحت عنوان ممنوعیت استفاده از وکالت در رای گیری ها و انتخابات تنظیم و ارائه شد (2). ادامه خواندن مقاله نقش ترويج در توسعه تعاونيهاي توليد خاصل زارعان خرده پا

نوشته مقاله نقش ترويج در توسعه تعاونيهاي توليد خاصل زارعان خرده پا اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 45 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : طیور ) پرندگان ) زیر آبروکاندازه اش تقریبا” 17 سانتی‌متر است ؛ پرنده‌ای است با جثه پر، شبیه الیکائی ، ولی خیلی بزرگتر از آن است ، با پاهای بزرگ و نسبتا بلند و قوی است، دم کوتاه که اغلب آن را سربالا نگاه می دارد. پروبالش قهوه‌ای مایل به سیاه با گلو و سینه سفید و شکم بلوطی پررنگ که به تدریج به سمت دم به سیاهی می‌گراید . نر و ماده آن همشکل است . پرنده نابالغ در سطح پشتی به رنگ خاکستری سربی است و در سطح شکمی لکه‌لکه خاکستری و سیاه دارد . این پرنده در حالیکه روی سنگی در وسط رودخانه می نشیند ، مرتبا به طور متناوب سر و دم خود را بالا و پایین می کند ، به داخل آب می پرد و در زیر آب راه می رود وی یا شنا می کند، و به منظور تغذیه از کف رودخانه ، زیر آب باقی می ماند . هم روی آب و هم زیر آب شنا می کند . پروازش معمولا در ارتفاع کم ، سریع ، مستقیم و در مسیر جویبار‌ها و رودخانه‌ها است . این پرنده تک‌زی است و در سراسر سال در مسیر معینی از یک رودخانه باقی می ماند و تغییر محل نمی دهد .   ورود پرندگان مهاجر زمستانه به استان یزدبه گزارش روابط عمومی محیط زیست استان یزد گروهی از پرندگان مهاجر عبوری و زمستان گذران به آبگیرهای مصنوعی و طبیعی استان وارد شدند. این پرندگان انواعی از گونه های آبچلیک ها، حواصیل ، خوتکا، خروس کولی، سلیم، بوتیمار کوچک و اگرت می‌باشند که هر سال در این فصل به تالابها و آبگیرهای استان مهاجرت می کنند. بعضی از این پرندگان نظیر اردک سرسبز مدتی را در استان اطراق و بعضی نیز پس از چند روز استراحت استان را به مقصد تالابهای جنوب کشور ترک می کنند. پرنده نگری چیست ؟ رفتن به طبیعت و تماشای پرندگان زیبا، تفریحی است که ده ها سال است در بین مردم دنیا رواج یافته و علاقه مندان فارغ از نوع شغل یا تخصص با شوق و ذوق وافر به این تفریح سالم می پردازند. برخلاف تصور عامه مردم، برای پرنده نگری لازم نیست پرنده شناس باشید، علاقه مندی به طبیعت کافی است. کما اینکه زیبایی و رنگارنگی پرهای یک سهره یا زیبایی آواز یک توکا هر بیننده یا شنونده یی را تحت تاثیر قرار می دهد. آرامش و لذت پرنده نگری به حدی است که بسیاری از روانشناسان آن را راه حلی برای آرامش فکری و تقویت روحیه افراد می دانند.زرده ‌پره سر زیتونی اندازه زرده پرده سر سیاه تقریبا 16 سانتی‌متر ؛ پرنده نر سطح شکمی زرد یکدست ، سر سیاه با طوق زرد و پشت بلوطی رنگ دارد . روی دمش رنگ سفید دیده نمی شود ، در پاییز سرش قهوه‌ای رنگ است . پرنده باده در سطح پشتی قهوه‌ای زیتونی رگه‌رگه می باشد . از سایر زرده‌پره‌های سینه زرد با سطح شکمی بدون رگه مشخص می شود و پوشپرهای زیر دمش زرد است.پرنده نر از نظر ظاهری کاملاً متفاوت از پرنده ماده می باشد . سر و گونه در پرنده نر سیاه رنگ بوده و چانه ، سینه و شکم زرد رنگ می باشد . روتنه به رنگ بلوطی یا قهوه ای متمایل به قرمز می باشد . دم نیز حنایی رنگ است . بال ها ترکیبی از رنگ قهوه ای با رگه های سفید و نیز لکه سیاهی در سرشانه است. پرنده پَرَنده به جانورانی که بدنی پوشیده از پر دارند و خونگرم می‌باشند گفته می‌شود. بیشتر پرندگان توانایی پرواز دارند.در رده‌بندی جانوران، پرندگان از مهره‌داران به‌شمار می‌روند. پرندگان مهره‌دارانی هستند خونگرم با پوشش پر و تخمگذار , در این موجودات زائده‌های حرکتی قدامی به صورت بال تغییر شکل یافته و زائده‌های حرکتی خلفی برای راه رفتن , نشستن و یا شنا کردن سازگاری یافته‌است. قلب پرندگان چهار حفره‌ای و خم آئورت به سمت راست است.استخوانهای سر به هم جوش‌خورده و در استخوان پس‌سری , تنها یک (مهره -مفصل) دارند. در این مهره داران 9 کیسه هوایی متصل به ششها وجود دارد , استخوان‌ها به جهت کاهش وزن مجوف شده‌اند , چشمها بزرگ و حس بینایی بارزترین حس آنهاست. این گروه از موجودات از فرمانرو جانوران , شاخه طناب‌داران , زیر شاخه مهره داران , رده پرندگان مشتق شده و بعد از پستانداران از تکامل یافته ترین جانوران می‌باشند. پرندگان در همه نقاط دنیا به سر می‌برند. از کشت‌زارها و کوهستان‌ها و جنگل‌ها، تا صحراها و دشت‌ها و در نزدیکی آب‌ها و حتی در قطب‌ها. پرندگان بسته به این که در کجا زندگی می‌کنند رنگ‌های گوناگونی دارند. پرهای برخی روشن و برخی دیگر تیره وکم‌رنگ است و این امر کمک به پنهان شدن آنها می‌نماید. پروازهای دلربا و رنگ‌های دلاویز و آواز شیرین پرندگان شور و شوقی وصف ناپذیر در هنرمندان، شاعران و موسیقیدان‌ها پدید می‌آورد. پرندگان برای انسان ارزش‌های گوناگون دارند. از ارزش غذایی گرفته تا پزشکی و غیره. حتی عده‌ای پرندگان را به عنوان حیوان اهلی و برای تفریح نگه‌داری می‌کنند، مانند طوطی. کلاغ پرنده‌ای است که با اکوسیستم ایران به خصوص شهرهای بزرگ والوده از نظر اب وهوا همزیست شده‌است برای شناسایی هرچه بهتر موجودات لازم است که آنها را در دسته‌هایی طبقه بندی نمود. بزرگ‌ترین مشکل رده بندی پرندگان یکسان بودن شکل ساختمانی آنها با یکدیگر است. به عبارت دیگر تحول و تغییراتی را که در حیوانات دیگر بخصوص در پستانداران (با وجودی که تعداد گونه‌های آنها نصف گونه‌های پرندگان است) می‌توان مشاهده کرد در پرندگان چندان قابل مشاهده نیست. از طرف دیگر مطالعات مربوط به آناتومی مقایسه یا در سطحی نسبتاً ابتدایی بوده تنها در سالهای اخیر قدمهای موثری در جهت شناخت علمی تر عادات و رفتار پرندگان برداشته شده‌است. و در همین راستا تغییرات فراوانی در نامگذاری و شیوه‌های رده بندی داده شده‌است. برای رده بندی پرندگان از تغییرات ظاهری موجود در سیستمهای استخوانی و ماهیچه‌های آنها استفاده می‌شود. برخی از دانشمندان هم سعی دارند از روی میزان پروتئین موجود در تخم پرندگان یا از روی عادات و رفتاری که بین پرندگان مشترک است , روابطی برای رده بندی آنان پیدا کنند. کارشناسان رده‌بندی در مورد نحوه تکامل پرندگان در طول حیات آنها در کره زمین سازگاری آنها با شرایط متفاوت اقلیمی و جغرافیایی و نیز شرایطی که در آن طبیعت برروی اندامهای مختلف پرندگان تاثیر گذاشته و آنهایی را که قابلیت سازگاری داشته‌اند بحث بسیاری کرده‌اند. در حال حاضر بهترین شیوه برای مشخص کردن جایگاه و رده بندی پرندگان تعیین تغییرات و وضعیت دی‌ان‌آ در پرنده علاوه بر چگونگی شکل ظاهر و ویژگیهای بوم‌شناختی آنهاست. بحث رده بندی پرندگان از موارد بسیار با اهمیت و قابل تعمق در مطالعه پرندگان است و در سالهای اخیر بر روی آن مطالعات فراوانی صورت گرفته‌است. رده بندی موحودات براساس قراردادهای بین المللی به زبان لاتین است. برای مثال گنجشک خانگی به صورت زیر رده بندی می‌شود پرندگان آبی علوم طبیعت > زیست شناسی > علوم جانوری > مهره دارانبیشتر پرندگان منقارهای تیز با لبه تخت دارند که برای گرفتن ماهی خیلی مناسب می باشند بعضی از پرندگان آبی در نزدیکی سواحل زندگی میکنند اما دیگران در مسیر اقیانوس سفر می کنند و برای تولید مثل مجددا” به خشکی باز می گردند پرندگان آبی همچنین در خشکی و روی آبگیرها دریاچه ها و رودخانه ها زندگی می کنند گاهی این آبگیرهاو دریاچه ها یخ می زنند و بسیاری از پرندگان آب شیرین مجبور می شوند که زمستان را روی ساحل یا نواحی گرم دنیا بگذرانند. مرغابی گشت زن (سرگردان) دریایی دارای طول بالهای تقریبا” 7/3 متر (12 پا) می باشد که از تمام پرندگان دیگر بیشتر است او در نزدیکی سطح آب پرواز می کند و می تواند به دنبال غذا کره زمین را به طور کامل دور بزند. گروههای لانه ساز: تمام پرندگان آبی برای لانه سازی مجبورند به خشکی باز گردند آنها معمولا” روی صخره ها یا جزایر دور دست جایی که بتوانند دور از دسترس شکارچیان قرار گیرند لانه می سازند روی سواحل سنگی معمولا” کمبود فضا وجود دارد در بعضی جاها هزاران پرنده در کنار همدیگر جمع می شوند که توده بزرگ و پر سر و صدایی را تشکیل می دهند در نتیجه جنگ بین همسایگان برای تصاحب فضای بیشتر بسیار رایج است. شیوه تغذیه: مقدار خیلی زیادی از غذا در دریا موجود است اما مشکل پرندگان پیدا کردن این غذا است قره غازها پافینها و پنگوئنها در زیر آب به تعقیب ماهیها می پردازند غازهای دریای شمال و پلیکانهای قهوه ای از بالا به روی سر طعمه خود شیرجه می زنند پرنده اسکیمر سیاه غیر معمولی است و از طریق جارو کردن سطح آب(تماس با سطح آب) شکار می کند. پرندگان آبی در همه نقاط جهان از اقیانوس شمالی تا خط استوا یافت می شوند بیشتر از 300 گونه مختلف از پرندگان غذای خود را از دریا بدست می‌آورند دیگر پرندگان در خشکی و روی آبگیرها دریاچه ها و رودخانه ها زندگی می کنند. از انواع گونه های پرندگان آبی: اسفرود بی دم معمولی مرغ ماهیخوار رنگی چلچله اقیانوس شمالی جغد قهوه ای استرالیا قره غاز بزرگ غاز دریای شمال پافین اقیانوس اطلس مرغ باران حلقه دار پرندگان جانورانی خونگرم هستند که پوشش خارجی بدن آنها پر است که به اشکال گوناگون در مراحل مختلف از پوست بوجود می‌آید. پرندگان به 2 زیر رده و 27 یا 28 راسته تقسیم می‌شوند. در شناسایی پرندگان نکات زیادی می‌توانند راهنما باشند. مانند رنگ پر ، فرم پا و انگشت و ناخن، فرم منقار ، فرم پرواز و فرم آواز خوانی ، جثه ، انواع استخوان و;. قابلیت پرواز ، توجه و نگهداری از جوجه‌ها ، تکامل قابل توجه قدرت شنوایی ، بینایی و قدرت تولید صدا از جمله ویژگیهای پرندگان است. خصوصیات پرندگان اسکلت پرندگان برای پرواز ، سبک و ظریف است. سر ، گرد و دوکی شکل است و استخوانهای جمجمه بهم جوش خورده‌اند. آرواره‌های منقاری بدون دندان را تشکیل می‌دهند که لایه‌ای از ماده شاخی غشایی ، رویش را می‌پوشاند. پرده گوش در انتهای مجرای گوش قرار گرفته است. پرنده‌ها فاقد گوش خارجی یا هر گونه زایده‌ای هستند که مانع از جریان یکنواخت هوا در روی سرشان شود. مهره‌های گردن تحرک زیادی به سر می‌دهند اما در حین پرواز محکم بهم قفل می‌شوند. در پرندگان دارای قدرت پرواز زایده عمودی استخوان جناغ تکیه‌گاهی برای عضلات پر قدرت پرواز است. دستگاه تنفسی کارآمدی هم مقادیر زیاد اکسیژن لازم برای پرواز را تامین می‌کند. از ششها چندین کیسه هوادار بزرگ جدا می‌شود که بیشتر فضای میان اندامهای درونی بدن را اشغال می‌کنند. بعضی از این کیسه‌ها به سوی جلو و گردن امتداد می‌یابند که اغلب در حین فعالیتهای همسر یابی ، در باد کردن ناحیه گردن نقش کمکی دارد. الگوی تولید‌مثلی هم با شرایط پرواز سازگار شده است. اندامهای تناسلی خارجی در پرندگان وجود ندارد. به جز شتر مرغ نر که آلت تناسلی دارد. این فقدان شاید سازگاری دیگری برای یکنواخت نگهداشتن بر آمدگیها و فرورفتگیهای بدن باشد که در حین جفتگیری لزوم هماهنگی بسیار زیادی را پیش می‌آورد. زیر رده آرکئورنیت (پرندگان باستانی)مهره‌هایشان همانند خزندگان، دوزیستان و ماهیان از نوع آمفی‌سلوس است. آرواره‌ها دارای دندان بوده، دم طویل ، دستها به بال تبدیل شده دارای 3 ناخن است این زیر رده منقرض شده به نام آرکئوپتریکس. زیر رده نئورینت (پرندگان جدید) مهره‌هایشان آمفی سلوس یا هتروسلوس است، فاقد دندان هستند و جناغ رشد زیاد کرده و دستها به بال ختم شده و دارای سه انگشت هستند که فاقد چنگال یا ناخن می‌باشد. به استثنای جوجه پرنده هوآتزین آمریکا شاهپرهای اصلی روی انگشتان قرار دارد و شاهپرهای ثانویه روی استخوان ساعد قرار می‌گیرد و پوش پرها پوشش خارجی بدن را تشکیل می‌دهد. ششها به کیسه هوایی که در بین ششها قرار دارد اتصال دارد. پرندگان کنونی جهان • راسته (Sphenisciformes) پنگوئنها: تمام نواحی دارای پر است.بالها کوتاه و اندام شناست. پرها روی بال فشرده و پولک مانند است و در نیمکره جنوبی بخصوص قطب جنوب زندگی می‌کند.• راسته (Struthioniformes) شتر مرغ آفریقا: پاها دارای دو انگشت است. تنها پرنده‌ای است که مثانه دارند و ساکن آفریقاست.• راسته Rheiformes: شترمرغ آمریکای جنوبی است شباهت فراوانی از نقطه نظر اکولوژیک با شتر مرغ آفریقایی دارد سه انگشت در پا دارد کوچکتر از شتر مرغ آفریقاست. • راسته Causuariiformes: پرهای بدن شبیه به مو است مانند شتر مرغ استرالیایی. دارای سه انگشت در پا است علاوه بر استرالیا در گینه نو هم زندگی می‌کند. • راسته Kiwi-Apterygiformes: پرها شبیه به مو و خشن است بال و دم تحلیل رفته و بسیار کوچک است و فاقد پراند. چهار انگشت در پا دارد. در درون حفره زمین زندگی می‌کند در شبها فعالیت می‌کند. حس بینایی ضعیف ولی حس بویایی بسیار قوی دارد. سوراخهای بینی در انتهای منقار بلند قرار می‌گیرد. یک عدد تخم در هر بار تخم‌گذاری تولید می‌کند که 3/1 وزن بدنش است. در حقیقت و بزرگترین تخم را در جهان این پرنده می‌گذارد. فقط در زلاندنو یافت می‌شود.• راسته Tinamiformes: ظاهری شبیه به ماکیان و مرغ خانگی دارد. استخوان پالات آن با ماکیان متفاوت است در آمریکای مرکزی و جنوب یافت می‌شود. • راسته غواص Gaviiformes: پرنده‌ای که اکثر اوقات درون آب به سر می‌برد. انگشتان پا پرده‌دار است. در ایران نیز یافت می‌شود.• راسته Podicipedformes: هر از انگشتان پا جداگانه دارای پرده شناست. غواصی را به پرواز ترجیح می‌دهد.• راسته کبوتر دریایی procellarii formes: پا پرده‌دار است بینی به شکل لوله‌های جداگانه و برآمده بالای منقار قرار دارد.• راسته pelecaniformes: هر چهار انگشت پا درون یک پرده شنا قرار دارد مانند گانت.• راسته Ciconiiformes: معمولا پرندگان بلند قد اکثرا کنار آبزی یا ساحلی محسوب می‌شوند. مانند حواصیل و لک لک. • راسته Anserifomer مرغابیها: پاها پرده‌دار است مانند قو و غاز. • راسته Falconiformes: پرندگان شکاری روز پرواز و دارای منقار و چنگالهای خمیده و تیز از مشخصات آنهاست. مانند عقابها ، عقاب ماهیگیر ، لاشخوارها و شاهین.• راسته Galliformes ماکیان: انگشت عقبی پا کمی بلندتر یا بالاتر از دیگر انگشتان است مانند قرقاول و بلدرچین.• راسته Graiformes: برخی فاقد انگشت عقبی پا هستند. پرندگانی درشت جثه و بزرگ برخی اطراف آبگیرها و درون آب مانند چنگر و طاووسک. برخی در مناطق دشتی خشک و نیمه خشک مانند هوبره ، میش مرغ و زنگوله بال. • راسته Charadriiformes: پرندگان ساحلی یا کنار آبزی که البته برخی از آنها شناگرند و پاهای پره‌دار دارند. جثه بسیار متفاوت و متغیر است برخی با پاهای بلند مانند آبچلیک برخی شناگر مانند پرستوی دریایی.• راسته Columbiformes (کبوترها و کرکرها): از خصوصیات آنها منقار باریک ، سر کوچک و پاهای کوتاه را می‌توان نام برد.• راسته Psittaciformes: انگشتان پا متقابل و دو به دو رو به روی یکدیگر است مانند طوطی.• راسته کوکو Cuculiformes: برخی خود لانه می‌سازند و جوجه می‌کنند برخی پارازیت یا انگل لانه‌های دیگر هستند. تخمشان را درون لانه پرندگان دیگر می‌گذارند جوجه‌کشی به عهده نامادری است. • راسته جغدها Strigiformes: معمولا گوش سمت راست و چپ نامتقارن است. چشمهایشان درشت و رو به رو قرار می‌گیرد. مهمترین حس برای شکار شبانه آنها حس شنوایی است. می‌توانند یکی از انگشتان جلویی پا را به عقب برگردانده و طعمه را بهتر حمل نمایند.• راسته شبگردها Caprimulgiformes: پاها کوتاه و رنگ آمیزی بدن کاملا همرنگ محیط اطراف با نام Nightjar و شبگرد معروف است. دهان بسیار بزرگ و گشاد با منقار کوچک پرهای تغییر شکل یاخته‌ای مانند موکه بسیار بلند است اطراف دهان قرار می‌گیرد که به آن بریستیل می‌گویند. از حشرات تغذیه می‌کنند. • راسته باد خورک Apodiformes: پاها خیلی کوتاه است شباهت زیادی به پرستو دارند اما بالها بسیار طویلتر بوده و بیشتر به پرواز می‌پردازد. در حین پرواز از حشرات تغذیه می‌کند و نام فارسی آن باد خورک است. • راسته Coliifomes: پرنده موش مانند ، دم دراز ، منقار کوتاه و بال کوتاه است در آفریقا وجود دارد.• راسته Trogoniformes: با نام تروگون با انگشتان متقابل در انگشت جلویی بهم متصلند در مناطق استوایی جهان یافت می‌شود.• راسته Coraciiformes: ماهیخورک و زنبور خور. 2 یا 3 انگشت جلویی پا بهم متصلند.• راسته دارکوبها Piciformes: انگشتان پا متقابل همند. • راسته گنجشک سانان Passeriformes: حدود 60 درصد پرندگان دنیا را شامل می‌شود. اندازه بدن کوچک و به نام پرندگان شاخه نشین هم نامیده می‌شوند. قدرت آواز خوانی دارند به آنها پرندگان آواز خوان هم می‌گویند. مباحث مرتبط با عنوان • پستانداران • پنگوئن • جانوران • جانور شناسی • خزندگان • دوزیستان • شتر مرغ • مهره‌داران • ماهی پرندگان آواز خوان ایرانتصاویر هیبرید پرندگان :آنچه در زیر می بینید تصاویر حاصل از تلقیح برخی از انواع سهره با یکدیگر می باشد . همچنین تصاویری از تلقیح قناری با برخی از انواع سهره مشاهده می شود . همچنین دو تصویر از تلقیح گل به سر با سهره معمولی و نیز با نوعی سیسکین در تصاویر زیر دیده می شود که برای علاقمندان به گل به سر جالب است . قناری X سهره سینه سرخ قناری X سهره معمولی قناری X سهره سبز قناری X سهره سبز قناری X سهره سبز سهره سبز X سهره آوازخوان سهره سبز X سهره آوازخوان سهره سینه سرخ X سهره معمولی سهره سینه سرخ X سهره کوهی گل به سر X سهره معمولی گل به سر X نوعی سیسکین منبع: • کتاب دانشنامه پرندگان (کلیات و اقلیم شناسی). • اصطلاحات کالبدشناسی ظاهری بر پایه توصیفات در: پرندگان ایران• DK multi media ادامه خواندن مقاله طيور ) پرندگان )

نوشته مقاله طيور ) پرندگان ) اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 141 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : معجزات و کرامات آخـــریـن پیـامبـر خــــدا پیشگفتار بسم الله الرحمن الرحیم با یاد خدا وذکرنام پربرکت اوکه آفریدگارجهان انسان، شفا دهنده دردمندان، نازل کننده کتاب ومیزان، حامی وپشتیبان مستضعفان و کیفرکننده متجاوزان است.دین مقدس وجاودان اسلام به ما دستورمی دهد تا به پیامبران ادیان الهی قبل ازاسلام احترام خاصی ومنزلت ویژه ای قائل باشیم این دستوربه طورروشن درآیات قرآن مجید وروایات اسلامی آمده است. ایمان به رسالت رسولان الهی وادیان آسمانی برای ما شایسته است؛ حتی خود رسول گرامی اسلام نیزبه انبیاء وادیان گذشته ایمان واعتقاد داشته اند. بنابراین به کسی که زیبنده است ایمان داشت، لازم می باشد شناخت ومعرفتی نیزازاوداشته باشیم( گرچه به مقدارکم). حقیربا شناختی اندک، سعی نمودم تا درحد توان دراین باره به برخی مطالب پیرامون بعضی ازآن بزرگواران( حضرت رسول اکرم “ص”) پرداخته وازسرور ومولایمان امام زمان خواهانم که مرا ازنزدیکان خود قرار دهد تا بتوانم راه وی را ادامه دهم. به امید آنکه مورد قبول واستفاده قرارگیرد. غفرالله لنا ولکم والسلام علیکم ورحمه الله چکیده خداوند بزرگ حضرت محمد بن عبدالله (ص) را به پیامبری برگزید وبه اوفرمان داد تا کافران به دین خدا را به سوی اسلام دعوت کند. حضرت محمد درجمع مومنان وکافران حاضرشد و شروع به تبلیغ دین اسلام نمود. خداوند جبرئیل را فرمان داد تا به مراقبت ازحضرت محمد بپردازد ودرهنگامی که خطراورا تحدید می کند وی را ازآن خطر رها سازد.پیامبرسال ها درمکه زندگی کرد وبسیاری ازکافران را به وسیله ی معجزاتی که ازجانب پروردگاربراونازل می شد مسلمان وبه سوی دین اسلام فرا خواند. پیامبراکرم درطی این مدت (زمانی که درمکه حضورداشتند) معجزات زیادی را به کافران نشان دادند تا بلکه به دین خدا وخداپرستی ایمان بیاورند وپیروی راه ایشان باشند. بسیاری به اسلام ایمان آوردند وعده ای که اعتنایی به پیامبرنکردند به درک واسل شده ودرجهنم برای خود سکونت گزیدند. یکی ازمعجزات مهم پیامبرقرآن بود که ازدیربازمورد استفاده مردم قرارگرفته است وبه عنوان کتاب الهی فراخوانده شده است و مردم این کتاب ارزشمند را به عنوان راهنمای زندگی خود انتخاب کرده اند. ازدیگرمعجزات ایشان می توان به شق القمر(حرکت ماه با دستان مبارک درکودکی ودردوران بعثت)، زنده کردن دو کودک ویک فرد مسیحی که چندین سال درون قبربوده اند و; دراین نوشته (معجزات وکرامات آخرین پیامبرخدا محمدبن عبدالله (ص)) به بسیاری ازمعجزات پیامبراشاره شده است که شما خوانندگان عزیزمی توانید با آنها آشنا شوید. به طورکلی نتیجه ای ازاین تحقیق حاصل می شود که حضرت محمد هیچ گاه کاری را بدون مشورت با خدای خود وهمچنین فرشتگان ومومنان انجام نمی داد وهیچ گاه ازوی خطایی سرنزد و همگام به دنیا آمدن فرشتگان اورا برای پاک شدن ازگناه غسل ندادن زیرا خداوند فرموده بود این فرد ازهرگناهی پاک است ونیازبه غسل ندارد. درکل این که ایشان قبل ازولادت به پیامبری برگزیده شده بودند وازهمان دوران کودکی خدا را می شناختند و فرشتگان الهی درهمان زمان بهشت وجهنم را به اونشان دادند واو را با حضرت نوح، ابراهیم وحضرت آدم وحوا دربهشت آشنا کردند. اگرشما دوست دارید بیشتردرمورد زندگانی پیامبراکرم بدانید می توانید کتابهایی ازقبیل سرگذشت پیامبران، معجزات پیامبردرکودکی، رویدادهای تاریخی مهم درزمان ولادت حضرت محمد و بسیاری ازکتابان دیگرکه امروزه درتمام کتابخانه های سطح شهرواستان وجود دارد.ودرآخرازهمه شما مومنان وانسان های بزرگوارخواهش دارم که هیچ گاه امامان وپیامبران ومعصومان را فراموش نکنیم وسعی کنیم همیشه پیروی راه آنها باشیم وازکتابها، دست نوشته ها و; که ازخود جای گذاشته اند بهره واستفاده کامل را ببریم وهیچ گاه درحق دیگری خیانت نکنیم وراست گویی ومهربانی را درکشور اسلامیمان رواج دهیم وازطریق انجام اعمال نیک و خواندن قرآن و; خود را به خدایمان نزدیک کنیم تا بتوانیم دربهشت برین سکونت گزینیم. مقدمه الحمد لله الذی دل علی وجوب وجوده افتقار الممکنات وعلی ق قدرته و علمه احکام المصنوعات . حمد وسپاس مخصوص خدایی است که فقرونیازمندی موجودات بهترین دلیل وجوب وجود وعالی ترین نشانه ی غنایی ذاتی اوست . اتقان و استواری مصنوعات،بهترین نشان توانایی کامل ودانش فراگیر وبی کران اوست ودرود مابه رسول عالیمقام او،حضرت محمد صاحب آیات باهرات ودارنده معجزات باهرات پایدار باد. او که باروش وراه خود تکمیل کننده همه کمالات وبه اتمام رساننده همه اخلاق کریمه وصفات عالیه است. وسلام ودرود برخاندان بزرگ او باد که راهنمایان بشرازگمراهی ها،وهادیان مردم ازتباهی ها می باشند .مدت ها بود که حقیردراین آرزوکه نوشته ای درفضائل و معجزات خاتم النبین حضرت رسول اکرم بنویسم تا بانوشتن این فضایل ومعجزات، گوشه ای ازاسرار آن مرد الهی راتشریح کنم .خداوند متعال این توفیق راشامل حال حقیرسراپا تقصیرنمود وبه لطف حضرت حق توانستم ازمنابع معتبر شیعه وسنی معجزات جالبی راپیدا کنم وبنویسم . حال این نوشته راهدیه می کنم به مولا وسرورم امام زمان وازخدا خواهانم مرا ازسربازان آن حضرت قراردهد. مســعود علیــــزاده دبیرستان تلاش « شهرستان بجنورد» زمستان 1385 روش تحقیق این نوع نوشته یا تحقیق به روش کتابخانه ای صورت گرفته است. با استفاده ازکتابهای مختلف درمورد سرگذشت و معجزات شگفت انگیزپیامبرتوانسته ام این نوع نوشته را بنویسم. اول با خود فکرکردم که حضرت رسول مهمترین معجزه اش قرآن کریم بوده والسلام. اما حال وقتی چنین کتابهایی را خواندم یک نوع انگیزه درمن به وجودآمد که باید چنین مطلبی را بنویسم. آیا حضرت محمد به جزقرآن معجزه ی دیگری دارد؟ آیا حیوانات وگیاهان درمقابل حضرت رسول عکس العمل ازخود نشان می دهند؟ آیا پیامبرمی توانست با آب دهان خود یا استفاده ازدیگر اجزای بدنش مریضی را شفا دهد، مرده ای را زنده و; ؟ این ها پرسشهایی است که شاید برای شما که اینگونه نوشته ها را می خوانید پیش آید. من این تحقیق را انجام دادم تا بتوانم پاسخ سوالات شما خوانندگان عزیزرا بدهم. بنده این تحقیق را درمدت زمان نه چندان کوتاهی به پایان رسانده ام. درطول این زمان هرچه درمسائل دوران پیامبروارد می شدم ودرمورد آنها فکرمی کردم، احساس می کردم به خدای خود نزدیک شده ام وکسی دائم درگوش من راهنمایی فراوانی می کند تا بتوانم هرچه بهتراین تحقیق را به پایان برسانم. درحال نوشتن تحقیق ازدیدن چنین معجزات شگفت انگیزی تعجب می کردم وبا خود می گفتم که چه خدایی است که چنین انسان توانمندی را آفریده که می تواند به وسیله ی دستانش مکان ماه را تغییردهد یا یا با آب دهان مبارک خود به وحی الهی پای قطع شده ای را بچسباند وبه حالت اول بازگرداند و ;من درنوشتن این موضوع به مشکلات زیادی برخوردم، یکی وجود داشتن درس وامتحان که مشکل اصلی این کاربود. دوم همکاری نکردن مسئولان کتابخانه دردادن چندین کتاب با هم و ;اما اگرانسان عشق به کارداشته باشد حتی درسخت ترین شرایط به کارخود ادامه می دهد. پس بیاییم با پشتکارکاری را آغازکنیم وتا هنگامی که به پایان نرسیده نیمه کاره رهایش نکنیم و با نشان دادن علاقه فراوان آن را به اتمام برسانیم. به امید آنکه روزی همه ما انسان ها کارهایمان را با موفقیت به پایان برسانیم وسربلند وپیروزباشیم. موفـق وپیـروزبـاشیـد. مســعود علیــــزاده زمستان 1385ادبیات وسوابق موضوع افراد کمی درمورد موضوع پیامبردرجامعه تحقیق به عمل آورده اند ودست نوشته ها، مطالب وداستان های خود را درقالب یک کتاب به بازارارائه داده اند. کتاب هایی مانند زندگی نامه ی پیامبردرزمان بعثت، احادیث پیامبراسلام، شرح روییداد های مهم درزمان پیامبرو; من نیزبا یاری خداوند وکمک اعضای خانواده و; توانستم اثری درمورد معجزات وکرامات آخرین پیامبرخدا حضرت محمد پدید آورم. افرادی که این نوع کتابها را به وجود آورده اند مصلما بدون انگیزه واشتیاق چنین کاری را نکرده اند بلکه مطمعنا انگیزه درآنها به وجود آمده یا به خاطرعلاقه وعشق به پیامبراین کارها را کرده اند. هنگامی که این کتابها را مطالعه می کردم نکته بسیارجالبی بدست آوردم وآن این بود که تمام نویسندگان با یک نگاه به پیامبروشخصیتی که وی درآن زمان داشته داستان خود را نوشته اند. همه ی ما انسان ها پیامبررا به عنوان یک فرد مهربان دلسوز، خدا پرست، یک مومن واقعی وهزاران صفت دیگراورا می شناسیم. پیامبراسلام برای بیشترکارهای خود ازخداوند اجازه می گرفت وبه وسیله وحی که به اوازجانب خداوند به وسیله ی جبرئیل می شد آن کاررا انجام می داد. دراین نوشته مانند دیگرکتاب ها، نوشته ها، تحقیقات و; در درجه اول پیامبرمعرفی شده وبعد به بعد اصلی مطلب پرداخته شده است. به امید آنکه روزی همه ما انسان ها ازخلاف وخلافت پاک شویم وراه پیامبراسلام محمد بن ابیطالب (ص) را ادامه دهیم. ادامه خواندن مقاله معجزات و کرامات آخـــريـن پيـامبـر خــــدا

نوشته مقاله معجزات و کرامات آخـــريـن پيـامبـر خــــدا اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 197 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : مهدویت در ادیان الهی قرآن و حضرت مهدی(عج)یكی از موضوعات قرآنی كه خداوند متعال به آن اشاره فرموده است، مسأله حضرت مهدی(عج) و قیام آن حضرت می‌باشد. باید گفت؛ لازم نیست هر موضوع صحیحی با تمام خصوصیات و مشخصاتش در قرآن كریم وارد شده باشد.چه بسیار جزئیات صیح و درستی كه آن كتاب آسمانی اصلاً متعرض آن نشده است و ثانیاً؛ آیاتی چند در آن كتاب مقدس وجود دارد كه روزی را برای جهان نوید می‌دهد كه حق پرستان و حزب خدا پرستان و طرفداران دین و مردم شایسته جهان، قدرت و حكومت زمین را قبضه ی نمایند و دین اسلام بر تمام ادیان غالب می‌گردد. از باب نمونه1-در سوره انبیاء آیه 105 می‌فرماید:و لقد كتبنا فی الزبور من بعد الذكر ان الارض یرثها عبادی الصالحونما بعد از آنكه در تورات نوشته بودیم در زبور نوشتیم كه بندگان شایسته من وارث زمین می‌شوند.2-در سوره نور آیه 55 می‌فرماید: خداوند به كسانی از شما كه ایمان آورده اند و عمل شایسته انجام داده اند، وعده داده كه آنان را خلیفه زمین گرداند، چنان كه گذشتگانشان را نیز قبلاً خیفه گردانیده بود و دینی را كه برایشان پسندیده است، استوار و نیرومند گرداند و ترسشان را به ایمنی تبدیل كند تا مرا عبادت كنند و چیزی را شریك قرار ندهند.3-در سوره قصص آیه 4 می‌فرماید:و نرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثین.ما اراده كرده ایم كه به ضعیفان زمین منت نهاده، و آنها را پیشوایان و وارثان زمین گردانیم.4-در سوره توبه آیه 33 می‌فرماید:هوالذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الذین كله ولو كره المشركون.او خدایی است كه رسولش را با هدایت و دین حق فرستاده تا بر تمام ادیان غالب گردد، اگرچه مشركین آن را مكروه داشته باشند.از این ایات شریفه اجمالاً استفاده می‌شود كه: دنیا روزی را در پیش دارد كه قدرت و اداره زمین به دست مؤمنین و رجال شایسته افتاده، پیشوا و پیشرو تمدنهای بشری می‌گردند و دین اسلام بر تمام ادیان غالب می‌شود و یكتاپرستی جایگزین شرك می‌گردد. آن عصر درخشان؛ همان روز نهضت مصلح یبی و منجی بشریت و مهدی موعودی می‌باشد و آن انقلاب جهانگیر و همه جانبه توسط مسلمین شایسته انجام می‌یابد.عمره از سوی آن حضرت و … نیز از كارهایی است كه منتظران عاشق و فراوان انجام می‌دهند. امام مهدی(ع) در قرآن « و لقد كتبنا فی الزبور من بعد الذكر ان الارض یرثها عبادی الصلحون»ما در زبور داود، از پس ذكر(تورات)، نوشته ایم كه سرانجام، زمین را بندگان شایسته ما به ارث می‌برند(و بر كره زمین حاكم می‌شوند)طبق فرموده پیشوای پنجم حضرت امام محمد باقر(ع)، این بندگان شایسته كه وارثان زمین شوند. اصحاب مهدی(ع) هستند، در آخرالزمان. ویژگیهای یاران حضرت مهدی(ع) از نگاه قرآندر قرآن مجید این كتاب انسان ساز و حركت آفرین در رابطه با یاران حضرت مهدی(عج) یك آیه است كه بسیار امید بخش و سازنده است این آیه در حقیقت بیانگر حقایق و واقعیتهایی است كه اگر به طور جدی و همه جانبه تعیب گردد، موانع سر راه را بر می‌دارد و جهان را به استقبال مصلح جهانی حركت می‌دهد.در سوره مائده آیه 59 خداوند بطور مستقیم مؤمنان را مورد خطاب قرار داده و می‌فرماید:ای مؤمنان هركس از شما مرتد شد و از اسلام بیرون رفت! خداوند در اینده جمعیتی را می‌آورد كه دارای پنج امتیاز هستند.1-هم خداوند آنها را دوست دارد و هم آنها خدا را دوست دارند؛2-در برابر مؤمنان خاضع و مهربانند؛ 3-در بابر مشركان و دشمنان- سرسخت و نیرومندند.4-بطور پی گیر در راه خدا جهاد و تلاش می‌كنند؛5-در مسیر انجام وظیفه از سرزنش هیچ سرزنش كننده‌ای می‌هراسند؛ این فضل خا است كه به هر كسی بخواهد( و شایسته ببیند) ی دهد ضل و رحمت خدا وسیع است و او بر همه چیز آگاه است.نكاتی پیرامون 313 یار مخصوص حضرت مهدی(عج) پیرامون 313 یار مخصوص و ویژه امام زمان به دو نكته مهم اشاره می‌نماییم: 1-تواتر حدیث 313 نفر : در همه جا معروف است و در كتاب‌های مربوط به امام زمان(عج) نوشته شده كه هنگام ظهور آن حضرت 313 نفر یاران مخصوصش به او می‌پیوندند و همچون كوه در برابر حوادث ایستادگی كرده همراه امام(ع) هستند و این حدیث 313 نفر در كتب معروف مانند بحارالانوار و اثبات الهداه و منتخب الاثر … آمده است.2-ویژگیهای مخصوص یاران خالص یعنی 313 نفر از دیدگاه روایات:هنگام ظهور امام قائم(ع) آن حضرت قبل از آنكه كنار كعبه برود و تكیه بر كعبه كند و صدای دل آرای خود را بلند كرده و به جهانیان برساند، در مكانی به نام ذی طوی در انتظار 313 نفر از یاران خاصش توقف می‌كند تا اینكه آنها می‌آیند و به آن حضرت می‌پیوندند … و از آنجا همراه امام به كنار كعبه می‌روند…ب)313 نفر از ازراف جهان جمع می‌شوند امام باقر(ع) می‌فرماید:خداوند برای حضرت قائم (عج) از دورترین شهرها به تعداد جنگاوران جنگ بدر، 313 مرد را جمع می‌كند.ج)313 نفر نخستین بیعت كنندگان با امام قائم(عج) هستند.هنگام ظهور نخستین كسانی كه پس از جبرییل امین(ع) با امام قائم (عج) بیعت می‌كنند. همین 313 نفر هستند و این مطلب در احادیث آمده است. البته باید توجه داشت كه در آغاز ظهو یاران امام زمان 313 نفرند وگرنه بطور سریه بر یاران ان حضرت افزوده می‌شود. بطوری كه در همان آغاز به 10000 نفر می‌رسند . د)313 نفر جانبازان سلحشورند امام سجاد (ع) می‌فرماید:این 313 نفر در حدی از ایثار و جانبازی و شجاعت و سلحشوری هستند كه دشمنان قائم جمع می‌شوند تا ان حضرت را به قتل برساند، همین 113 نفر با دفاع قهرمانانه در راه آن حضرت دشمنان را دفع می‌كنند.هـ)313 نفر پرچمداران و حاكمان روی زمین هستندامام صادق (ع) فرمود: گویا امام قائم(عج) را در بالای منبر كوفه می‌نگرم كه یارانش 313 نفر مرد، به تعداد جنگاوران مسلمانان جتگ بدر- اطرافش را گرفته اند این یاران پرچمداران و حاكمان بر مردم در زمین از جانب خداوند هستند.و)313 نفر امت معدوده و همچون پاره‌های ابرهای متراكم هستنددر قرآن می‌خوانیم- هرجا كه باشید، خداوند همه شما را حاضر می‌كند- در تفسیر این آیه شریفه اام باقر(ع) می‌فرماید:منظور یاران قائم (عج) اند كه 313 نفرند، به خدا سوگند منظور از امت معدوده كه(در سوره هود آمده) آنها هستند. به خدا سوگند در یك ساعت همگی جمع می‌شوند، همچون پاره‌های ابر پائیزی كه بر اثر باد جمع و متراكم می‌گردد. امام صادق در تفسیر آیه 80 سوره هود كه در آن آمده، حضرت لوط به قوم سركش و تبهكار خود گفت،«اوان لی بكم قوه او اودی الی ركن شدید» فرمود.منظور از قوه همان قائم(عج) است و منظور از ركن شدید(پشتیبانان محكم) 313 نفر از یاران هستند.ح)امام باقر(ع) فرمود:امام قائم(عج) دارای 313 نفر یاور است كه این افراد از عجم هستند، برخی از آنها در روز بر روی ابر سوار شده و راه می‌روند و به نام و اوصاف و نسب معروفند.ط)دست خدا باای سر حضرت مهدی(عج) و یارانش است.این مطلب از ایه شریفه «ان تنصروالله ینصركم و یثبت اقدامكم» استفاده می‌شود.ی)50 نفر از 313 نفر یار مخصوص امام زمان (عج) از زنان هستند.امام باقر(ع) می‌فرماید: سوگند به خدا سیصد و اندی نفر مرد می‌آیند كه در میانشان50 نفر زن هستند، آمدنشان همچون ابرهای پاییزی است. وظایف شیعه در عصر انتظار 1-پاسداشت اندیشه‌هاتار و پود جامعه و حكومت دینی را اعتقادات آسمانی تشكیل می‌دهد كه از سوی خداوند به وسیله وحی در اختیار بشر قرار گرفته است. حفظ و حراست این دستاورد گرانقدر و بی نظیر در هر زمانی لازم و ضروری است و در زمان فیبت حجت خدا ضرورتش دو چندان می‌شود؛ چرا كه وظیفه ظاهری ان حضرت نیز به علت غیبت بر دوش امت قرار دارد. از این رو، التزام فكری و عملی به اعتقادات ناب و حیاتی، تبلیغ و ترویج ان از راه‌های مشروع و اصولی، دعوت مردم دنیا به سوی آنها، انتقال آن به نسل‌های جدید و حراست و مرزبانی از همه حدود و ثغور عقیده ناب اسلامی، نخستین و ضروری ترین وظیفه هر منتظر واقعی در عصر انتظار است. در قرآن مجید می‌خوانیم: یا ایها الذین امنوا اصبروا و صابروا و رابطوا و اتقوا الله لعلكم تفلحون(آل عمران 200)ای كسانی كه ایمان آورده اید، صبر كنید و ایستادگی ورزید و مرزها را نگهبانی كنید و از خدا پروا نمایید، امید است كه رستگار شوید.مرزبانی، در این آیه، فراتر از مرربانی فیزیكی ممالك اسلامی‌است و شامل همه مرزهای فكری و عقیدتی و مانند آن می‌شود، چنانكه علامه طباطبایی در تفسیر طولانی این آیه به آن اشاره كرده است. امام باقر(ع) در روایتی، آیه یاد شده را به ارتباط با حضرت مهدی(ع) تفسیر كرده و فرموده است:اصبروا عی اداء و الفرائض و صابروا عدوكم و رابطوا امامكم المنتظردر انجام واجبات شكیبایی ورزید و در بابر دشمنان پایداری كنید و با امام موعود خویش رابطه داشته باشید.و این رابطه می‌تواند هم عقیدتی و فكری باشد و هم رابطه ظاهری اگر میسر شود- كه ان هم بی ارتباط با اندیشه و اعتقاد نمی‌تواند باشد.نكته جالب تر اینكه، امام زمان(عج) در نامه‌ای كه برای شیخ مفید صادر فرمودند، خود را «مرابط فی سیله» یعنی مرزبان راه خدا نامیده است و این مطلب علاوه بر تأیید مدعای بالا، گویای هشیاری و سنگربانی پنهانی امام از مرزهای عقاید و معارف اسلامی‌است كه وظیفه هر منتظر، از جمله امام موعود می‌باشد. 2-هوشیاری انقلابیجامعه شیعه تا تشكیل حكومت جهانی حضرت مهدی(عج) در حال نهضت و انقلاب است و هیچ حاكمی‌را جز آنكه خدا معرفی كرده به رسمیت نمی‌شناسد. به همین دلیل نیز در طول تاریخ، لبه تز حملات حاكمان ستمگر متوجه امامان و شیعیان بوده است و آنان در سیاهچال‌ها و بر سر دارها و زیر انواع شكنجه‌ها جان دادند، ولی از چنین عقیده ا دست نكشیدند. امام صادق(ع) از رسول خدا(ص) نقل می‌كنند: گروهی در آینده خواهند آمد كه هر یك از آنان پنجاه برابر شما ]ارزش و[ پاداش دارد! اصحاب گفتند: آیا ما در ركاب شما در جنگ بدر، احد و حنین نجنگیدیم و قرآن در زمان ما نازل نشد؟ فرمود:چرا ولی آن گونه كه آنان تحمل می‌كنند و استقامت می‌ورزند، شما چنین طاقتی ندارید! این صبر و طاقت، از ایمان محكم آنان سرچشمه می‌گیرد. چان كه رشید هجری- كه خود از قربانیان دار و دسته معاویه است- در پاسخ دخترش كه از او چنین تجلی كرد؛ «پدر تو چقدر تلاش و كوشش می‌كنی؟» گفت:«دخترم پس از ما مردمی‌بیایند كه بینش و بصیرت دینی آنان به مراتب از تلاش و كوشش گذشتگان برتر باشد!» وظیفه منتظران حفظ چنین روحیه و مقابله‌ی با حاكمان طاغوتی و مهدی‌های قلابی و بدلی است كه هر از چندگاه با تحریك دشمنان اسلام یا دنیاخواهی در گوشه و كنار جهان ادعای مهدویت می‌كنند و افراد ساده لوحی نیز گرد آنان حلقه می‌زنند. شناسایی و افشای ماهیت پلید این ناكسان نیز بخشی از هشیاری انقلابی منتظران واقعی است. 3-آراستگی اخلاقیبنابر اعتقاد صحیح تشیع، امام معصوم باید همه كمالات انسانی را در حد اعلا دارا باشد و از هرگونه كژی و پلشتی منزه باشد؛ ان ذكرالخیر كنتم اوله و اصله و فزعه و معدنه و ماویه و منتهاه.هرگاه از نیكی یاد شود ] اهل بیت[ اول و اصل و فرع و منبع و پناهگاه و نهایت خوبی هستید!و قطعاً حضرت مهدی(ع) مكارم اخلاقی و كمالات انسانی را در حكومت خویش ترویج خواهد كرد و فساد و تباهی را ریشه كن خواهد نمود. پس طبیعی است كه منتظران این امام و آن حكومت، خود به زیبایی‌های اخلاقی آراسته و از زشتی‌های اخلاقی پیراسته باشند تا بهتر و سریع تر به منبع نیكی و كمال نزدیك شوند. امام صادق علیه السلام آنان را چنین سفارش می‌كند؛ هركس دوست دارد از یاران مهدی(ع) باشد، باید انتظار بكشد و به تقوا و اخلاق نیك آراسته گردد؛ چنین كسی منتظر ]واقعی[ است و اگر پیش از ظهور از دنیا برود پاداش كسی را دارد كخ هدی را همراهی كرده است. پس (در دینداری و آراستگی اخلاقی) كوشا باشید و انتظار كشید و چنین حالتی گوارایتان باد‌ای گروهی كه مشمول رحمت الهی هستید! 4-اصلاحات عمومیبه گفته یكی از نویسندگان، «خلقی كه در انتظار ظهور مصلح به سر می‌برد، باید خود «صالح» باشد»؛ زیرا میان منتظر و موعود باید تشابه و سنخیت باشد و چون حضرت مهدی مصلح كل جهان و بشر است و یاران و كارگزارانش را از میان همین مردم انتخاب می‌كند، منتظران و امیدواران دولت او باید تا آنجا كه از دستشان بر می‌آید، همان كارهایی را انام دهند كه با است مصلح نهایی در سطح جهان انجام دهد. چنین وظیفه‌ای را علاوه بر انتظار، امر به معروف و نهی از منكر نیز بر عهده همگان نهاده است. 5-آمادگی رزمیاز روایات زمان ظهور بر می‌آید كه عده‌ای نابخرد در برابر حضرت مهدی(ع) دست به سلاح برده به مقابله بر می‌خیزند. آن حضرت نیز دست كم با لشكری به ظرفیت ده هزار نفر قیامش را اغاز می‌كند. پس منتظران واقعی باید، همه فنون جنگی و آمادگی نظامی‌را فرا گیرند تا بتوانند در موارد لزوم از رهبری الهی دفاع كنند، حتی از خدا بخواهند كه اگر پیش از ظهور از دنیا رفتند، خداوند آنها را در حالی از خدا بخواهند كه اگر پیش از ظهور از دنیا رفتند، خداوند آنها را در حالی كه كفن به تن دارند، مسلح و آماده از قبر بر انگیزد تا به یاری رهبر محبوب بشتابند.موضوع آمادگی رزی علاوه بر اینكه مشمول عام آیه «و اعدوا لهم ما استطعتم من قوه ….» هست، مورد تأكید خاص معصومین(ع) نیز قرار گرفته و حضرت صادق علیه السلام فرموده است:هریك از شما باید برای قیام مهدی(ع) اسلحه تهیه كند گرچه یك نیزه(یا تیر) باشد و اگر خداوند بیند كه كسی چنین قصدی دارد، امید است عمر او را دراز كند تا مهدی(ع) را دریابر و از یاران او شود.عشق و محبت فراوان به آن امام همام، برقراری ارتباط معنوی و حتی ظاهری با ایشان، در صبح و شام به یادشان بودن، دعا برای سلامتی و فرج، دادن صدقه و انجام حج و عمره از سوی آن حضرت و … نیز از كارهایی است كه منتظران عاشق و فراوان انجام می‌دهند. بهترین اعمال «بهترین اعمال امت من، انتظار فرج پروردگار است.»این، سخن رسول خدا می‌باشد كه علمای شیعه برای مردم باز می‌گویند.روزگار غیبت طولانی اما دوازدهم، صدها سال است كه به درازا كشیده شده است، و شاید صدها سال دیگر نیز، طول بكشد. در چنین سالهایی، انتظار فرج پروردگار را كشیدن، كاری سخت و پر طاقت بوده و پاداشی عظیم را در پی دارد.اما زین العابدین(ع) درباره مردم این روزگار، اعلام داشته است: -«مردم زمان او- امام غایب- از مردم تمامی‌زمانها برتر هستند؛ زیرا خداوند، عقل و فهمی‌به آنها داده كه غیبت در نزدشان، حكم مشاهده را دارد.خداوند، این مردم را مثل كسانی می‌داند كه با شمشیر در پیش چشم پیامبر(ص) و در مقابل دشمنان پیكار كرده اند. آنها مخلصان حققی و شیعیان راستگوی ما هستند كه مردم را به طور آشكار و پنهان، به دین خدا می‌خوانند.مردم روزگار غیبت طولانی، كاری دشوار را پیش روی دارند و دین خویش را به دشواری حفظ می‌كنند.رسول خدا درباره آنان می‌فرماید:«ثابت ماندن آنها بر دین خود، از كوتاه كردن شاخه‌های درخت خاردار با دست برهنه در شب ظلمانی، دشوارتر است. آن مردم، حكایت كسی را دارند كه پاره‌ای از آتش گداخته و مشتعل را در دست خویش نگه داشته اند.» اا صادق(ع)، مردم روزگار غیبت را چنین توصیف می‌كند؛ او كسی است كه بعد از دورانی طاقت فرسا و بلا و ظلم طولانی، شیعیان خود را از غم نجات می‌دهد. پس خوشا بر كسانی كه آن روزگار را درك كنند!اما شیعیان!چه گروهی از آنان، قیام امام (عج) را شاهد خواهند بود؟اما رضا(ع) در این باره خبر داده است:«آنچه شما چشمهای خود را به سویش دوخته اید- ظهور امام دوازدهم- واقع نخواهد شد، تا اینكه پاسكازی و جداسازی شوید؛ تا اینكه نماند از شما هر چه كمتر و كمتر.»امام باقر(ع) نیز چنین سخنی را قبل از این، بیان داشته است:شا در مورد چه چز سخن می‌گویید! هیهات!هیهات!آنچه گردنهای خود را به سویش می‌كشید، واقع نخواهد شد؛ تا اینكه پاكسازی شوید.آنچه انتظارش را می‌برید، واقع نمی‌گردد؛ تا اینكه باز شناخته شده و از همدیگر جدا شوید.آن روز- روز ظهور- فرا نمی‌رسد، تا اینكه شما غربال گردید!آنچه منتظرش هستید، روی نخواهد داد؛ مگر پس از نومیدی!امیرالمؤمنین علی(ع)، برای مردم زمان ظهور اما دوازدهم، مثالی می‌زند:«مردی ست كه دارای مقداری گندم می‌باشد. او پس ز اینكه گندم را پاك كرده است، آن را در خانه اش رها می‌سازد. وقتی به گندم خویش باز می‌گردد، ناگهان می‌بیند كه در آن كرم افتاده است. پس آن را پاك كرده و دوباره در خانه انبار می‌سازد. مدتی می‌گذرد. وقتی او باز به سوی گندم بر می‌گردد، مقداری از آن را كرم زده می‌یابد؛ پس دوباره آن را از انبار بیرون آورده و پاكسازی می‌كند.این كار، پیوسته تكرار می‌شود.زمانی فرا می‌رسد كه از آن همه گندم، تنها یك دسته خوشه گندم باقی می‌ماند كه كرم نتوانسته است هیچ آسیبی به آن برساند. شما نیز، پیوسته در آسیب فتنه‌ها قرار داشته و پاكسازی می‌شوید؛ تا اینكه باقی نماند از شما، مگر جماعتی كه فتنه‌ها نمی‌تواند آسیبشان رسامد. شیعیان بیدار دل و معتقد به امام زمان(عج)، كه مشتاقان زیارت مولای خویش هستند، در روزگار غیبت طولانی، می‌توانند دل اما را شاد سازند!چگونه؟!علمای شیعه، احادیث و روایات فراوانی را نقل می‌كنند، كه همگی نشان از آگاهی اما زمان(عج)، بر اعمال و افكار آنها دارد:یكی از شاگردان امام سادق(ع) ابتدا، آیه 105 سوره توبه را مطرح كرده بود.«درستكار باشید كه خدا و رسولش و مؤمین، كردار شما را می‌بینند.»سپس ز امام پرسیده بود:-مؤمین، در این آیه چه كسانی هستند؟امام صادق(ع) پاسخ داده بود:-مؤمنین، ائمه می‌باشند.اما مهدی(عج) كه ناظر و شاهد اعمال و افكار شیعیان است، از رفتار ناشایسته آنها اندوهگین شده و با نیكوكاری ایشان، شادمان می‌گردد.پس، آنهایی كه بخواهند گرفتار فتنه و آسیب و آفت زندگی ذنیا نشوند، با مراقبت از كار خویش، نه تنها دل امام خود را شاد می‌سازند بلكه می‌توانند از امتحان و آزمایش الهی، پیروز بیرون آیند.آنهایی كه از غربال امتحان و آزمایش پروردگار، سر بلند بیرون می‌آیند، همراه دیگر مردم، سختی و فشار طاقت فرسایی را تحمل خواهند كرد؛ اما سرانجام، سعادت و پیروزی، از آن مردم خواهد بود. پیامبر درباره این روزگار، فرموده است: -در آخر زمان، به امت من از سوی فرمانروایان ستمكار و بیدادگر، گرفتاریها و بلاهای سختی فرود می‌آید؛ بلاهایی كه سهمگین تر و سخت تر از آن، شنیده نشده است. به گونه‌ای بر مردم فشار می‌آید كه زمین با تمام گستردگی و وسعت خودش، برای آنها تنگ می‌نمایاند، و همه جا از ظلم و ستم، پر می‌شود.در این روزگار، انسانها با ایمان، هیچ پاه و پناهگاهی برای خود نمی‌یابند، كه از ظلم ستمگران به آن پناه برند. انگاه است كه خداوند بزرگ، مردی از خاندان مرا بر می‌انگیزد، تا او به یاری خداوند، جهان را پر از عدل و داد می‌سازد. در حكومت عادلانه او، ساكنان اسمان و زمین، اضی و خشنود بوده و از عدالت و رفته و آسایش حكومتش، برخوردار خواهند شد.زین، آنچه در دل دارد، به بركت وجود او و حكومت عادلانه اش، همه را بیرون می‌ریزد و آسمان، باران رحكت خویش را پیاپی خواهد بارید. ادامه خواندن مقاله مهدويت در اديان الهي

نوشته مقاله مهدويت در اديان الهي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 49 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : بررسی انواع کودهای شیمیایی انواع کود شیمیاییترکیب شیمیایی و درصد خلوص کودهای مختلف حاوی یک عنصر، بسیار متفاوتند. این تفاوتها بر مورد مصرف، نحوه پخش، زمان کوددهی و اثر بخشی کودها تاثیر بسیار مهمی دارند.بنابراین شناخت کافی از انواع کودهای شیمیائی قبل از انتخاب و یا مصرف آنها ضرورت دارد.کود های شیمیایی خلاصه: کود های شیمیایی (fertilizer chemical) آمیتراز (میتاك ) گروه شیمیایی :دی أمیدین ویژگیهای فیزیكی و شیمیایی : این سم خاصیت خورندگی ندارد و نسبت به گرما مقاوم است . به نظر میرسد كه اشعه ماورا بنفش , تاثیر اندكی بر پایداری ان داشته باشد در صورتی كه امیتراز به مدت طولانی درشرایط مرطوب نگهداری شود به أرامی تجزیه خواهد شد . ماندگاری در محیط زیست :امیتراز در خاك داری تهویه مناسب به سرعت تجزیه می شود . نیمه عمر ان یعنی مدت زمانی كه طول می كشد تا ماده تجزیه شود و غلظت ان به نصف غلظت اولیه برسد كمتر از یك روز است. تجزیه در خاكهای اسیدی سریعتراز خاكهای قلیایی و یا خنثی صورت می گیرد . سمیت: LD50= 600-800 mg/kg امیتراز برای زنبور عسل تقریبا بی ضرر است . موراد مصرف : امیتراز یك حشره كش و كنه كش است كه برای كنترل كنه قرمز تار عنكبوتی , مینوز برگ و سپرداران به كارمیرود . این سم در پنبه علیه كرم غوزه پنبه , مگس سفید و كرمهای برگ خوار و در حیوانات برای كنترل ساس ,كنه ,شپش و دیگر افات حیوانی به كار برده می شود. پادزهر: امیتراز پادزهر اختصاصی ندارد   کود های شیمیایی (fertilizer chemical)آمیتراز (میتاك )گروه شیمیایی :دی أمیدینویژگیهای فیزیكی و شیمیایی : این سم خاصیت خورندگی ندارد و نسبت به گرما مقاوم است . به نظر میرسد كه اشعه ماورا بنفش , تاثیر اندكی بر پایداری ان داشته باشد در صورتی كه امیتراز به مدت طولانی درشرایط مرطوب نگهداری شود به أرامی تجزیه خواهد شد .   ماندگاری در محیط زیست :امیتراز در خاك داری تهویه مناسب به سرعت تجزیه می شود . نیمه عمر ان یعنی مدت زمانی كه طول می كشد تا ماده تجزیه شود و غلظت ان به نصف غلظت اولیه برسد كمتر از یك روز است. تجزیه در خاكهای اسیدی سریعتراز خاكهای قلیایی و یا خنثی صورت می گیرد .سمیت: LD50= 600-800 mg/kg امیتراز برای زنبور عسل تقریبا بی ضرر است .موراد مصرف : امیتراز یك حشره كش و كنه كش است كه برای كنترل كنه قرمز تار عنكبوتی , مینوز برگ و سپرداران به كارمیرود . این سم در پنبه علیه كرم غوزه پنبه , مگس سفید و كرمهای برگ خوار و در حیوانات برای كنترل ساس ,كنه ,شپش و دیگر افات حیوانی به كار برده می شود.پادزهر: امیتراز پادزهر اختصاصی ندارد . دلتا مترین ( دسیس )گروه شیمیایی : پایر تروئیدویژگیهای فیزیكی و شیمیایی : اگر دلتا مترین در دمای 40درجه سانتیگراد نگهداری شود تا شش مته تجزیه نخواهد شد . در برابر هوا و نور خورشید مقاوم است . در فلزات خاصیت خورندگی ندارد . در محیط های اسیدی بسیار مقاومتر از محیط های قلیایی است.ماندگاری در محیط زیست :در خاك یك تادو هفته تجزیه می شود . بقایای دلتامترین حدودا 10 روزپس از استفاده از روی گیاه مشاهده نمی شود . این سم خاصیت گیاه سوزی روی محصولات ندارد. سمیت:LD50=135-5000mg/kg دلتا مترین برای زنبورهای عسل سمی میباشد.موراد مصرف : دتا مترین حشره كشی تماسی – گوارشی است كه برای كنترل حشرات مكنده سیب و گلابی , شب پره آلو, لارو اروسی فرم كلم , بید بقولات , شب پره زمستانی ( سیب و خرما) , كرم دانه خوار سیب , شپشك آرد آلو , سپرداران, مینوز لكه گرد در ختان میوه ومگس سفید خیار گلخانه ای گوجه فرنگی , فلفل , گیاهان گلدانی و زینتی به كار می رود. این سم آفات بسیاری از محصولات زراعی را نیز كنترل می كند. تاثیر سریعی روی حشرات ناقل ویروسها دارد و به همین دلیل امید است كه در آینده برای كنترل ناقلهای ویروسها به كار رود.پادزهر: دیازپام یك پاد زهر واقعی نیست و تنها سیستم اعصاب مركزی را تسكین می دهد.دیازینون (بازودین – دیاكاپ) گروه شیمیایی : ارگانو فسفرهویژگیهای فیزیكی و شیمیایی : این سم به صورت روغن بدون رنگ است . حلالیت آن در دمای معمولی محیط 40میلیگرم در لیتر می باشد . نسبت به نور خورشید مقاوم بوده و در محیطهای اسیدی و قلیایی ناپایدار است تنها درزمانیكه هوا آرام باشد ( سرعت باد كمتر از km/h10)میتوان گرد پاشی كرد.ماندگاری در محیط زیست : بقایای ذیازینون ممكن است حداكثر تایكماه در محیط باقی بماند . در صورتیكه این سم در معرض هوا قرار بگیر طی حدود 10روز تجزیه خواهد شد. اما در سایه اندازها بیش از سه هقته باقی خواهد ماند . سمیت : LD50=300-400mg/kg دیازینون برای پرندگان وزنبورهای عسل بسیار سمی است و برای ماهی ها تا حدی سمی میباشد . سمیت آن رااز راه جلد برای انسان و دام كمتر است ولی از راه تنفس خطر مسمومیت آن بیشتر می باشد لذا در موقع سمپاشی باید ماسك مخصوص به كاربرد.موراد مصرف : دیازینون یك حشره كش تماسی بسیار موثر كه برای كنترل تقریبا هر نوع حشره ای به كار می رود . كاربردد اصلی آن در برنج , درختان میوه , تاكستان ,’ نیشكر, ذرت , پنبه , توتون, و سیب زمینی است . می توان از آن علیه جور پایان, هزارپایان , كرم پیاز, ساس گندم, گوش خیزك , لارو اروسی فرم, وسك كلرادوی سیب زمینی, كك نباتی , مگس میوه , كرم سیب, كرم ساقه خوار برنج , شته , زنجره برگ, تریپس, كنه, شپشك آرد آلود, پروانه , شب پره زمستانی و یا هر آفت باغی دیگر استفاده كرد. در منازل می توان ازآن برای كنترل مورچه , سوسك فرش , بید گوش خیزك , سوسری و آبدوزدك استفاده كرد.پادزهر: آتروپین,توگزوگونین فوزالن(زلن )گروه شیمیایی :فسفرویژگیهای فیزیكی و شیمیایی : ماده تكنیكال آن بصورت كریستالی بدون رنگ با بوی مشابه بوی سیر است اگر فوزالن در شرایط طبیعی نگهداری شود پایدار است . با آفت كشهای دیگر سازگاری داشته و خاصیت خورندگی ندارد بامواد قلیایی از قبیل آرسنات كلسیم گوگرددار سازگاری ندارد . زمانی كه فوزالن حرارت داده می شود بخارات سمی كلر فسفر نیتروژن و اكسیدهای گوگرد آزاد می شود.ماندگاری در محیط زیست :فوزالن آبهای زیرزمینی را كثیف و آلوده نمیكند در خاك به سرعت تجزیه می شود در ph بین 5 و 7 پایدار است در ph=9 هیدرولیز می شود . تقریبا طی 12 الی 20 روز پس از سمپاشی آفات را كنترل می كند . سمیت: LD50 = 135-170mg/kgموارد مصرف :یك حشره كش و كنه كش غیرسیستمیك است كه به درون لایه كوتیكولی گیاه نفوذ كرده و در كوتیكول برگ و پوست میوه جمع می شود ولی در هر حال به داخل گیاه انتقال نمی یابد . فوزالن در درختان میوه خزاندار ، محصولات باغی ، پنبه سیب زمینی منداب محصولات آجیلی ، مركبات میوه های هسته دار و انگور كنگر فرنگی گل رز و سوزنی برگها استفاده می شود . این حشره كش كاربرد وسیع و قابلیت كشندگی وسیع دارد و این سم بر گستره وسیعی از آفات از جمله كنه قرمز ، تارعنكبوتی ، سیب و گلابی لاروهای روسی فرم و سوسك محصولات زراعی ، اقتصادی و همچنین شته ها ، شپشك ها و پسیل ها لارو پروانه و سخت بال پوشان نیز اثر می كند و این حشره كش لیسه سیب و سیفی جات بخصوص شته روغن چراغی و مگس خربزه را كنترل می كند . پادزهر: اتروپیم 2PAMفن پرو پاترین ( دانیتول )گروه شیمیایی :پایر تروئیدویژگیهای فیزیكی و شیمیایی :مایعی قهوه ای مایل به زرد است كه بوی ملایمی دارد و به راحتی در حلالهای آلی معمولی حل می شود . حلالیت دراب در 25 درجه سانتیگراد 0/33ppm است.ماندگاری در محیط زیست : فن پرو پاترین در phمحیط بین ( 6تا8 ) و در دمای 25 درجه سانتیگراد در برابر هیدرولیز مقاوم است . در خاكهای دارای تهویه تجزیه می شود. مطالعاتیكی كه در زمینه آبشویی در پروفیل خاك انجام شده نشان می دهد كه احتمالا فن پرو پاترین و بقایای آن در ببشتر خاكها آبشویی نمی شود.سمیت:LD50= 66/7mg/kg فن پرو پاترین برای ماهیها و موجودات آبزی وبرای حیات وحش سمی می باشد و همچنین برای انسان و دام خطرناك است.موراد مصرف : این تركیب برای كنترل كنه های( دو نقطه ای , قرمز جنوبی , قرمز اروپایی ) شته های ( سیب و گل رز ) لارو چغندر قند , شپشك آرد آلود ( از جمله مراحل بلوغ شپشك آرد آلود مركبات ), زنجره سیب زمینی , پوره سپرداران , سوسك ژاپنی , مینوز لكه ای برگ , كرم دانه خوار , كنه قرمز جنوبی كاج و سن به كار می رود.پادزهر: دیازپام ( دیازپام یك پادزهر واقی نیست و تنها سیستم اعصاب مركزی را تسكین می دهد)روغن امولسیون شونده ( ولك )گروه شیمیایی : هیدروكربن آلیفاتیكویژگیهای فیزیكی و شیمیایی : گاهی خصوصیت روغنها را بر حسب جرم مولكولی آنها بیان می كنند . روغنهای بسیار سبك خاصیت حشره كشی چندانی ندارند به عكس در صورتیكه از مولكولهای روغنی بسیار سنگین استفاده شود علاوه بر آفت ؛ گیاه میزبان هم صدمه خواهد دید . آن دسته از هیدروكربنها برای مبارزه با آفات روی گیاهان به كار گرفته می شوند كه نقطه جوش آنها دقیقا كنترل شده و عمدتاً از هیدروكربنهای پارافینی تشكیل شده باشند . خلوص روغن از نظر وجود هیدروكربنهای غیر اشباع را با درجه سولفوناسیون نشان می دهند . اگر درجه سولفوناسیون روغن 100 باشد یعنی صد در صد از هیدروكربنهای اشباع شده تشكیل شده است . بنابراین هر قدر درجه سولفوناسیون از 100 كمتر باشد میزان هیدروكربنهای غیر اشباع بیشتر است . درجه سولفوناسیون در تعیین روغنها برای سمپاشی زمستانه و تابستانه موثر می باشد . مثلاً روغنهای با درجه سولفوناسیون 85 تا 95 برای سمپاشی تابستانه و روغنهای با درجه سولفوناسیون 65 تا 75 برای سمپاشی زمستانه مناسبند . روغنها را به صورت امولسیون فرموله می كنند . این امولسیون را تنها یا همراه با حشره كشهای دیگر رقیق كرده و مصرف می نمایند . ماندگاری در محیط زیست : تجزیه زیستی روغنهای امولسیون شونده توسط میكروارگانیزمهای موجود در خاك صورت می گیرد . عواملی كه می توانند بر سرعت تجزیه زیستی اثر بگذارند عبارتند از : شرایط محیطی از قبیل دما ؛ رطوبت ؛ بارندگی ؛ نوع خاك و میكروارگانیزمها .سمیت : LD50 بیشتر از mg/kg4300 یكی از مزایای روغنها نسبت به حشره كشها كم خطر بودن آنها برای انسان است به طوریكه باقیمانده سم روی محصولات برای انسان خطرناك نمی باشد . روغنها سمیتی برای پرندگان و حشرات مفید ندارند ولی ماهیها و زنبورهای عسل تا حدی به این سم حساس هستند . موارد مصرف : روغنها از طریق بستن منافذ تنفسی باعث مرگ حشرات می شوند . همچنین با انحلال قشر مومی جلد حشره باعث می شوند كه حشره بوسیله نیروی كشش سطحی آب گرفتار آید . اینگونه خواص روغنها در روش مبارزه با لارو پشه با پهن كردن یك لایه نازك روغن روی سطح آب مورد استفاده قرار می گیرد .روغنها را در دفع آفات در موارد زیر بكار می برند . 1- برای سمپاشی تابستانی بر ضد شپشك آردآلود ؛ سپردارها و شته ها .2- برای سمپاشی زمستانی بر ضد شپشكهای گیاهی ؛ كنه های گیاهان ؛ تخم عده ای از حشرات و بعضی از لاروهای زمستانی .3- بر ضد انگلهای خارجی مانند كك ؛ شپش و كنه .4- به عنوان حامل و حلال حشره كشها . 5- جهت مخلوط كردن با امولسیون بعضی از حشره كشها مانند تركیبات فسفره به منظور بالا بردن اثر حشره كشی آنها .روغنها را به صورت امولسیون فرموله می كنند . این امولسیون را تنها یا همراه با حشره كشهای دیگر رقیق كرده و مصرف می نمایند . در این صورت روغن به صورت یك ورقه نازك پایدار روی سطح سمپاشی شده باقی می ماند . باید توجه داشت كه میوه های هسته دار و نیز مركبات تا اندازه ای نسبت به روغن حساسند . به طور كلی در مورد كاربرد روغنها باید احتیاطاتی را رعایت كرد كه مهمترین آن عبارتند از : ‌1- در بهار و تابستان باید قبل از سمپاشی با روغن درختان را آبیاری كرد .2- سه هفته قبل و بعد از سمپاشی با روغن از كاربرد گوگرد روی گیاه باید خودداری نمود .3- اگر روغن با سم همراه باشد باید احتیاطات مربوط به سم رعایت شود .فرمولاسیون : امولسیون 80% و 90% بدون آبپروپارژیت ( امایت )گروه شیمیایی :ارگانو سولفاتهاویژگیهای فیزیكی و شیمیایی : پروپارژیت یك مایع قهوه ای و چسبناك است . حلالیت آن در محصول و محل كشت محصول دارد . آب mg/lit93/1 و در استون هگزان و متیل الكل بیش از g/lit200 است . این سم در اغلب حلالهای آلی حل می شود .ماندگاری در محیط زیست :نیمه عمر تجزیه پروپارژیت بستگی شدیدی به نوع محصول زراعی میزان محصول و محل كشت محصول دارد .سمیت: LD50 = 2200 mg/kgموراد مصرف :پروپارژیت برای پستانداران سمیت متوسطی دارد ولی برای پرندگان ، زنبول عسل حشرات مفید و كنه های شكارگر در مزرعه خطری ندارد .موارد مصرف :‌پروپارژیت برای كنترل بسیاری از كنه ها از جمله كنه قهوه ای بادام ، كنه قرمز ، مركبات ، كنه زنگ مركبات ، كنه شبدر ، كنه قرمز اروپایی ، كنه نقره ای هلو ، كنه عنكبوتی توت فرنگی ،‌كنه عنكبوتی دو نقطه ای و كنه شش نقطه ای بكار می رود.از پروپارژیت در گیاهان ذیل استفاده می شود :‌ بادام ، سیب ، زردآلو ، آووكادو ، لوبیا ، هویج ( ضد عفونی بذر) مخروطیان ، شبدر ( ضد عفونی بذر ) ذرت ( زراعی شیرین ) پنبه ، انجیر ،‌انگور ،‌رازك ، لیمو ،‌نعنا ، گیاهان زینتی ، پرتقال ، هلو ، بادام زمینی ،‌گلابی ،‌خرما ، سیب زمینی ، آلو ،‌گل رز ، سورگوم ( ضد عفونی بذر ) توت فرنگی ، چغندر قند ، در محصولاتی مانند زردآلو ، گیلاس ، و مركبات می توان بعد از برداشت و در فصل رویشی گیاه از این سم استفاده كرد .پادزهر: پادزهر اختصاصی ندارد . فلومترین ( بای تیكول )گروه شیمیایی : پایرتروئید مصنوعیویژگیهای فیزیكی و شیمیایی :‌فلومترین مایع ، امولسین قابل حل در آب بوده ، رنگ آن قهوه ای روشن تا قهوه ای طلایی است . بوی آن معطر است .سمیت : LD50 = 115-119 mg/kgفلومترین برای ماهیها و جانواران اكواریومی سمی می باشد .موارد مصرف :‌از آن برای كنترل انگلهای خارجی از جمله كنه های مقاوم به سموم ارگانو فسفره هیدروكربنهای كلربنه و آمیدینها ، شپشهای گزنده و خونخوار و انواع جرب گاو و گوسفند و بز استفاده می شود . نحوه مصرف :‌این سم به روشهای حمام ( غوطه ور كردن ) ، اسپری اتوماتیك ثابت ( دوش ) . اسپری ( سمپاش ) و اسپری دستی مصرف می شود .پادزهر :‌پادزهر اختصاصی ندارد .فرمولاسیون : امولسیون 6%فقط برای مصارف دامپزشكیفنتیون ( لبایسید – بایسید )گروه شیمیایی :ارگانو فسفره ویژگیهای فیزیكی و شیمیایی :ماده تكنیكال یك مایع زرد یا قهوه ای روغنی است كه بوی سیر ملایمی دارد و با مواد بسیار قلیایی دیگر سازگار نمی باشد . فنتیون در دما و فشار معمولی پایدار است , اما در صورتیكه در معرض دما وشعله قرار بگیرد احتمال آتش سوزی وجود دارد. این سم باید در بطذریهای اصلی و پلمپ شده و در یك محل خشك و دارای تهویه مناسب نگهداری شود. ماندگاری در محیط زیست :فنتیون به شدت جذب ذرات خاك می شود وبنابراین به احتمال زیاد همراه با آبهایی كه در خاك نفوذ می كنند حركت نكرده و آبشویی نمی شود . بقایای فنتیون تقریبا 4 تا 6 هفته در خاك باقی می ماند. این ماده نباید به دریاچه ها , روان آبها و بركه ها راه پیدا كند نباید از آن در جائیكه احتمال ایجاد روان آب وجود دارد , استفاده كرد . باید دقت كرد تا در نتیجه شستشوی ابزارهای مورد استفاده در سمپاشی و یا دور ریختن فاضلاب مربوطه آبها آلوده نشوند.سمیت:LD50=180-298mg/kg این ماده برای محیط زیست خطرناك است و در مورد پرندگان و ماهیها باید توجه خاصی مبذول شود. موراد مصرف :فنتیون یك حشره كش تماسی – گوارشی با اثرات نفوذی پایدار است كه علیه بسیار ی از آفات مكنده , گزنده , خصوصامگس میوه, كرمهای ساقه بر, پشه وسن غلات بكار برده می شود . در پشه ها هم برای اشكال نابالغ ( لارو ) و هم برای اشكال بالغ سمی است. در نیشكر , برنج , ذرت علو فه ای , چغندر , میوه های هسته دار و دانه دار , مركبات , پسته و پنبه قبل از برداشت حداكثر تا دو كیلو گرم در هكتار استفاده می شود. در زیتون , قهوه , كاكائو , سیزیجات , تاك و ذرت نیز حداكثر به مقدار یك كیلو گرم در هكتار استفاده می شود. 2pam2, آتروپین به همراه pamپادزهر: سولفات آترو پین ,بوتاكلر ( ماچتی)گروه شیمیایی :كلرواستانیلیدویژگیهای فیزیكی و شیمیایی :مایع كهربایی رنگ است . وزن مخصوص در دمای 20 درجه سانتیگراد gr/ml07/1 است . حلالیت در آب در 24 درجه سانتیگراد ppm 23 می باشد . ماندگاری در محیط زیست :دوره پایداری تقریبی در گیاهان یك الی سه هفته است .سمیت:mg/kg2000 = LD50سمیت كمی برای انسان و دام دارد .موارد مصرف :این سم یك علف كش انتخابی سیستمیك است كه قبل از جوانه زنی اثر می كند . سنتز پروتئین ها را در در علفهای هرز كنترل می كند و به این ترتیب سبب تغییر شكل علف هرز می شود تا اینكه در نهایت گیاه از بین می رود . از این سم می توان در شالیزارها ،‌مناطق نهالكاری شده و گندم ، منداب ، پنبه ،‌كتان ،‌بادام زمینی و سبزیجات برای كنترل علفهای هرز یكساله برخی از علفهای هرز خانواده جگن و علفهای هرزبرگ پهن از قبیل علف شور استفاده كرد . خاك در زمان استفاده از این سم باید اشباع باشد . می توان این سم را به صورت گردپاشی مخلوط با خاك ، مخلوط با آب و غیره استفاده كرد .پادزهر: ‌اتروپین اندو سولفان (تیودان- فن)گروه شیمیایی :ارگانوكلرهویژگیهای فیزیكی و شیمیایی : ماده تكنیكال زرد یا قهوه ای رنگ میباشد . این تركیب در آب غیر محلول است ولی در حلال های الی حل می شود .ماندگاری در محیط زیست:ماندگاری در محیط زیست: اندوسولفان در خاك نسبتا پایدار است و نیمه عمر آن 50روز می باشد . این ماده به وسیله باكتریها و قارچها تجزیه می شود .اگر اندوسولفان جذب سطحی ذرات خاك شود به كندی درخاك جابه جا خواهد شد .سمیت:LD50=80-110mg/kg برای زنبورهای عسل نسبتا سمی است و برای حشرات مفیدی از قبیل زنبورهای پارازیت , كفش دوزك و برخی از كنه ها تقریبا سمیت ندارد . این حشره كش برای انسان نسبتا خطرناك است. موارد مصرف : اندوسولفان یك حشره كش و یك كنه كش است كه برای گستره وسیعی از حشرات و كنه ها از جمله كرم غوزه پنبه , كرم برگ خوار پنبه , پسیل گلابی , لیسه سیب , شته و نیز افات سویا سمی است . از ان می توان به عنوان یك محافظ چوب هم استفاده كرد .اندوسولفان برای طیف وسیعی از محصولات زراعی از قبیل چای , قهوه, میوه جات و سبزیجات و همچنین برنج ,غلات , ذرت,سور گوم به كاربرده می شود . كودهای بیولوژیك كاربرد روزافزون كودهای شیمیایی باعث بروز خسارات جبران ناپذیر زیست محیطی، بهداشتی و اقتصادی شده است . كاربرد كودهای شیمیایی ازته به واسط برجای ماندن آنها در طبیعت، باعث آلودگی آب و خاك شده و از این طریق باعث ایجاد بیماری های مختلفی از قبیل سرطان و مت هموگلوبینا در انسان می شوند . این معایب كودهای شیمیایی و هزینه بالای تولید آنها باعث شد كه تولید كودهای بیولوژیك مورد توجه جدی قرار گیرد . امروزه انواعی از كودهای بیولوژیك با منشأ باكتری، قارچ، جلبك و یا دیگر موجودات خاك در جهان قابل تولید است كه مكانیسم عمل تمامی آنها قابل جذب كردن عناصر غذایی گیاه در خاك است . با توجه به سازگاری میكروارگانیزم ها با شرایط محیطی و اقلیمی زیستگاه خود، استفاده از باكتری های خارجی كه از مناطقی با ویژگی های متفاوت نسبت به شرایط اقلیمی كشور به دست آمده اند، جهت تولید كود بیولوژیك و استفاده از آنها در شرایط اقلیمی كشور ، مسلماً از كارایی كافی برخوردار نخواهد بود . بنابراین، استفاده از باكتری های بومی كه با شرایط خاك و اقلیم كشور سازگار هستند، برای تولید كود بیولوژیك از ارزش ویژه ای برخوردار است . در ایران استفاده از كود های بیولوژیك وارداتی در سال های اخیر به صورت تحقیقاتی و محدود مورد استفاده قرار گرفته است و با توجه به نتایج حاصل تولید بومی این گونه كود ها در دستور كار موسسات و مراكز تولیدی قرار گرفته است . كودهای بیولوژیك در مقایسه با كودهای شیمیایی از منافع اقتصادی و زیست محیطی فراوانی برخوردار هستند . كودهای بیولوژیك علاوه بر صرفه اقتصادی، باعث پایداری منابع خاك، حفظ توان تولید در دراز مدت و جلوگیری از آلودگی محیط زیست می گردد . از سوی دیگر، تولید محصولات غذایی با كیفیت، كه محصول كودهای بیولوژیك است، نه تنها باعث رضایت خاطر مصرف كنندگان می شود بلكه تأمین و تضمین سلامت جسمی آنان را نیز در پی دارد . امروزه اهمیت كودهای بیولوژیك نه به خاطر تأمین نیازهای گیاه، بلكه كاربرد آنها از آن جهت كه به محیط زیست آسیب نمی رساند و به بهبود كیفیت محصولات كشاورزی و در نتیجه سلامت مصرف كنندگان كمك می كند، از توجه ویژه ای برخوردار است . این مقاله سعی بر آن دارد تا با نگاهی به كودهای بیولوژیك و جایگاه آنها در ایران، با یادآوری مزایای استفاده از این گونه كودها، بر نقش مؤثر آنها در حفظ محیط زیست و سلامت انسان ها تأكید نماید .تاریخچه‌ای در خصوص انواع كودها میزان تولید محصول، با میزان عرضه عناصر معدنی و بعضاً آلی خاك كه برای آنها قابل استفاده باشد، متناسب است. از دیرباز بشر به اهمیت نقش عناصر معدنی و آلی در رشد گیاه و تولید محصول پی‌برده بود. بعد از جنگ دوم جهانی، مهمترین این عناصر (ازت، فسفر و پتاسیم)، به صورت كودهای سنتزی شیمیایی با هدف افزایش تولید محصولات كشاورزی، مورد استفاده قرار گرفتند. كاربرد روزافزون كودهای شیمیایی باعث بروز خسارات جبران‌ناپذیر زیست‌محیطی، بهداشتی و اقتصادی شده است. كاربرد كودهای شیمیایی ازته بواسطه برجای ماندن آنها در طبیعت، باعث آلودگی آب و خاك شده و از این طریق باعث ایجاد بیماری‌های مختلفی از قبیل سرطان و متهموگلوبینا در انسان می‌شوند. از طرفی تولید هر كیلوگرم كود شیمیایی ازته، مستلزم مصرف 2200 كیلوكالری انرژی است. این مقدار انرژی عموما از منابع نفتی و در صنایع پتروشیمی تأمین می‌گردد. این معایب كودهای شیمیایی باعث شد كه تولید كودهای بیولوژیك مورد توجه جدی قرار ‌گیرد. اهمیت اقتصادی كودهای شیمیایی مصرف كودهای شیمیایی ازته در قاره آسیا از 5/1 میلیون تن در سال 1961 به 47 میلیون تن در سال 1996 رسید و بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده، در سال 2010 این مقدار به 75 میلیون تن خواهد رسید. این آمار خود مؤید بازار گسترده كود شیمیایی ازته و فرآورده‌های جانشین آن است. با توجه به اهمیت كود‌های شیمیایی در تولید غذا كه در حوزه امنیت ملی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد، نیاز و بازار مصرف این فرآورده، از گستردگی خاصی در كشور برخوردار است. شورای اقتصاد، به استناد بند 5 تبصره 5 قانون بودجه سال 1381 و همچنین بند ب ماده 37 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین، مجوز تهیه كودهای شیمیایی را در سال 1381 به میزان 3 میلیون و 211 هزار تن صادر نموده است. از این رقم، 2 میلیون و 472 هزار تن آن از طریق تولیدات داخلی و 739 هزار تن، از محل واردات، تأمین شده است. بر اساس همین مصوبه شورای اقتصاد، مبلغ 103 میلیارد و 400 میلیون تومان از محل بودجه ردیف 503621 و مبلغ 56 میلیارد و 30 میلیون تومان از محل ردیف 503021، جمعاً 159 میلیارد و 430 میلیون تومان به‌عنوان یارانه تأمین كودهای شیمیایی، تخصیص یافته است. برای محاسبه بهتر هزینه‌های تهیه و تأمین كودهای شیمیایی، باید به هزینه‌های بخش حمل و نقل و نگهداری و توزیع آن نیز توجه نمود كه بر اساس مطالعات انجام شده، معمولاً 50 درصد هزینه تهیه این كودها را شامل می‌شود. بر اساس مصوبه شورای اقتصاد، هزینه‌های جنبی تدارك و توزیع كودهای شیمیایی، توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و با هماهنگی سازمان حمایت از مصرف‌كنندگان و تولیدكنندگان و شركت خدمات حمایتی برآورد و تأمین می‌گردد. با در نظر گرفتن این مورد، تهیه و توزیع كودهای شیمیایی در سال 1381 بالغ بر 239 میلیارد و 145 میلیون تومان برای دولت هزینه دربر داشته است. این مبلغ در سال 1378، 83 میلیارد و 100 میلیون تومان اعلام شده است. علاوه بر این موارد، تولید كودهای شیمیایی به‌ویژه كودهای ازته، از حمایت‌های مالی در صنایع بالادست هم برخوردار است. به‌عنوان مثال، در سال 1380 نرخ تعرفه گاز مصرفی برای مصارف تجاری و عمومی 133 ریال، صنعتی 115 و برای مجتمع‌های پتروشیمی تولیدكننده كود اوره 22 ریال بوده است. اهمیت تولید كود بیولوژیك به صورت بومی با توجه به سازگاری میكروارگانیزم‌ها با شرایط محیطی و اقلیمی زیستگاه خود، استفاده از باكتری‌های خارجی كه از مناطقی با ویژگی‌های متفاوت نسبت به شرایط اقلیمی كشور به‌دست آمده‌اند، جهت تولید كود بیولوژیك و استفاده از آنها در شرایط اقلیمی كشور، مسلماً از كارایی لازم برخوردار نخواهد بود. بنابراین، استفاده از باكتری‌های بومی كه با شرایط خاك و اقلیم كشور سازگار هستند، برای تولید كود بیولوژیك از ارزش ویژه‌ای برخوردار است. صرفه‌جویی اقتصادی كاربرد كودهای بیولوژیك بر اساس گزارشات و مشاهدات موجود، كاربرد كود بیولوژیك باعث كاهش مصرف كود شیمیایی حداقل تا مقدار 30 درصد می‌گردد. با احتساب ارزان‌ترین قیمت اوره در بازار جهانی (185 دلار در هر تن فله-تولید اندونزی) و همچنین با فرض حداقل صرفه‌جویی 30 درصدی در نیاز به كود شیمیایی، جایگزین نمودن كود بیولوژیك به جای آن، مزایای اقتصادی مناسبی را برای كشاورزان و كشور به همراه دارد. به‌عنوان مثال، استفاده از كود بیولوژیك (با قیمت 3500 تومان در كیلو) در مزارع غلات با متوسط مصرف 200 كیلوگرم اوره در هكتار توأم با احتساب هزینه‌های حمل و نقل، حدود 8970 تومان در هكتار صرفه‌جویی به‌دنبال خواهد داشت. در سطح 4 میلیون هكتار زمین‌های زیركشت غلات، این صرفه‌جویی حدود 35 میلیارد تومان در سال (بر اساس قیمتهای سال 81) خواهد بود. همچنین كاربرد حجم كمتری از كود بیولوژیك (تا 30درصد مقدار كودهای شیمیایی)، به‌تنهایی می‌تواند تأثیر به‌سزایی در كاهش هزینه‌های حمل و نقل، انبار‌داری و توزیع داشته باشد. سایر مزایای ناشی از كاربرد كودهای بیولوژیك علاوه بر صرفه‌جویی فوق، تولید و مصرف كودهای بیولوژیك می‌تواند مزایای زیر را برای كشور به‌دنبال داشته باشد: – حفظ و توسعه باروری خاك (Soil Productivity) به‌موازات افزایش حاصلخیزی خاك (Soil Fertility). – جلوگیری از ایجاد آلودگی خاك و منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی ناشی از تركیبات باقیمانده كودهای شیمیایی. – جلوگیری از توسعه بیماری‌های ناشی از مصرف آب و محصولات آلوده به تركیبات ازته‌ای كه در اثر كاربرد كودهای شیمیایی به‌ویژه كودهای ازته ایجاد می‌شوند. سرطان‌های دستگاه گوارش و متهموگلوبینیا از این دسته بیماری‌ها به‌شمار می‌روند. روند تحقیقات انجام شده در زمینه تولید كود بیولوژیك ازته در سال 1373، قابلیت دو نوع كود بیولوژیك ازته تولیدشده در كشور ویتنام مورد ارزیابی قرار گرفت. در این بررسی، ابتدا باكتری‏ها در آزمایشگاه كشت شدند و از نظر تثبیت ازت، مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از این آزمایش‌ها، مبین تولید آمونیم در محیط‌های كشت بود. به‌منظور بررسی تأثیر كودهای فوق‏الذكر بر روی گیاه برنج، بر اساس دستورالعمل كارخانه تولیدكننده، ریشه نشاءهای برنج با این نوع كود تلقیح‌شده، نشاءها داخل گلدان كاشته و گلدان‌ها در مزرعه قرار داده شدند. بعد از حدود 45 روز هیچگونه اختلاف معنی‏داری بین نشاهای تلقیح شده و تیمار شاهد مشاهده نشد. عدم تأثیر این نوع كود را می‏توان به صورت زیر بیان كرد: كودهای بیولوژیك مورد بررسی، از منبع باكتری‌های همیار تثبیت‌كننده ازت بومی كشور ویتنام جدا شده بودند. این باكتری‌ها با شرایط اقلیمی مناطق حاره، سازگار بوده و بنابراین از نظر رقابت با سایر موجودات خاك و همچنین از نظر وجود دشمنان طبیعی، با شرایط منطقه‏ای كه از آن جدا شده‏اند، به تعادل رسیده‏اند. با توجه به این مسایل نمی‏توان انتظار داشت كه باكتری‌های مذكور در شرایط اقلیمی نواحی حاشیه خزر نیز استقرار یافته و فعال باشند. در سال 1374، جداسازی باكتری‌های همیار تثبیت‌كننده ازت از بافت ریشه برنج بینام (بومی ایران) انجام شد. همچنین در این طرح بهترین روش ضدعفونی سطح ریشه و نحوه توزیع جمعیت این باكتری‌ها بر روی ریشه مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج به‌دست آمده، از مجموع 43 باكتری جداسازی‌شده، 16 باكتری قابلیت تثبیت ازت را از خود نشان دادند. بیشترین توزیع جمعیت باكتری‌های مورد بررسی در ریشه‏های كوچك مشاهده شد. پس از آن، در سال 1375 باكتری‌های همیار تثبیت‌كننده ازت از رایزوسفر ریشه برنج بینام جدا شد. برای انجام این بررسی، غیر از نمونه‏گیری از رایزوسفر، بقیه مراحل مشابه طرح قبل انجام شد. در نتیجه اجرای این طرح، از 84 باكتری خالص به‌دست آمده، 32 نمونه قابلیت تثبیت ازت را در محیط‌های مایع فاقد ازت داشتند. در ادامه این بررسی‏ها، در سال 1376 تنوع باكتریهای تثبیت‌كننده ازت در شرایط اقلیمی مختلف استان گیلان مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‏برداری‏ها از مناطق اقلیمی مختلف استان انجام شد. در نتیجه این بررسی، 46 باكتری كه قابلیت تثبیت ازت را در رایزوسفر ریشه برنج بینام داشتند، جداسازی شدند. در سال 1377 باكتری‌های همیار تثبیت‌كننده ازت، جداسازی و در حد جنس شناسایی شدند. سپس راندمان تثبیت ازت در آنها به روش ARA تعیین گردید.   در سال 1379، طی اجرای طرحی تحقیقاتی، 5 سویه از باكتری‌های فوق كه دارای بیشترین فعالیت تثبیت بیولوژیك ازت بودند، در شرایط كنترل‌شده، به ریشه دو رقم برنج تلقیح و عكس‏العمل گیاه نسبت به تلقیح این باكتری‌ها مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به‌صورت گلدانی، در فایتوترون و در خاك استریل انجام شد. در سال 1381، مناسب‏ترین فرمولاسیون جهت تولید كود بیولوژیك از منبع باكتری‏هایی كه در آزمایشات قبلی انتخاب شده بودند، تعیین شد و به دنبال آن كود بیولوژیك تولید شده با رایزوباكترهایی كه از منابع خارجی تهیه شده بودند، مورد مقایسه قرار گرفتند.   نتایج به‌دست آمده از این مطالعه حاكی از كارایی مناسب سویه‏های بومی جدا شده از شالیزارهای كشور نسبت به گونه‏های استاندارد خارجی رایزوباكترهای پیش‌برنده رشد بود. تجزیه‌های آماری نشان داد كه استفاده از سویه‌های بومی در مقایسه با انواع خارجی آن باعث افزایش ارتفاع بوته، تعداد پنجه و عملكرد گیاهان می‌شود. در سال 1381 موثرترین رایزوباكترهای جداشده بومی بر روی گیاهان ذرت، خیار، گوجه‏‌فرنگی، سیر و گندم در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعات مبین تأثیر مناسب سویه‏های رایزوباكترهای بومی در افزایش وزن خشك گیاهان مورد آزمایش بود. مرحله پس از این آزمایش‌ها، انجام مطالعات مزرعه‌ای در شرایط طبیعی است كه در دستور كار قرار دارند. معرفی چند کود بیولوژیک 1/ کود بیولوژیک نیترو کسین ماده موثر : مجموعه ای از باکتریهای تثبیت کننده ازت از جنس Azotobacter/Azospirillum تعداد سلول زنده در هر گرم (CFU): 108 سلول زنده ار هر یک از جنس های باکتری در هر میلی لیتر نیترو کسین کود بیولوژیک نیترو کسین حاوی موثر ترین باکتریهای تثبیت کننده ازت می باشد که با تائید مراجع تحقیقاتی کشور ، توسط موسسه فن آوری زیستی آسیا با برخورداری از بالاترین تکنولوژی و بر اساس استانداردهای بین المللی تولید وعرضه می گردد . باکتریهای موجود در کود بیولوژیک نیترو کسین علاوه بر تثبیت ازت هوا و متعادل کردن جذب عناصر اصلی پر مصرف و ریز مغذی مورد نیاز گیاه با سنتز و ترشح مواد محرک رشد گیاه نظیر انواع هورمون های تنظیم کننده رشد مانند اکسین (IAA)، همچنین ترشح اسیدهای آمینه مختلف، انواع آنتب بیتیک، سیانید هیدروژن، سیدروفور و ; موجب رشد و توسعه ریشه و قسمت های هوایی گیاهان گردیده و با حفاظت ریشه گیاهان از حمله عوامل بیماریزای خاکزی موجب افزایش محصول در هکتار با کیفیت برتر می گردد. مصرف این محصول در شرایط استرسهای محیطی چون شوری وخشکی سبب افزایش مقاومت گیاهان می گردد. احتیاط های لازم :کود بیولوژیک نیترو کسین هیچگونه خطری برای انسان ، جانوران خونگرم، زنبور عسل و آبزیان ندارد. 2/ کود بیولوژیک بیووم پلاسبیووم پلاس (پودر)ماده موثر : گونه های قارچ از جنس Glomus و. باکتری حل کننده فسفاتBacillus coagulansتعداد اندام فعال قارچ و باکتری: 106*2 پروپاگال فعال قارچ جنس Glomus در هر کیلوگرم3/ قارچ کش بیولوژیک بیوسو بتیل واریته باکتری : Bacillus subtilis Cohnماده موثره : اپور و سلول زنده باکتری تعداد اسپور و سلول زنده در هر گرم (CFU) :108 سلول در هر گرم ماده خشک حالت فیزیکی: قارچکش بیولوژیک بیوسوبتیل به دو صورت پودربرای ضد عفونی بذر و خاک و محلول قابل پخش در آب (Liquid Dispersal) جهت محلول پاشی قسمت هوایی گیاه تهیه و عرضه می گردد. موارد مصرف :قارچکش بیولوژیک بیوسوبتیل را برای پیشگیری و معالجه بیماریهای خاکزی مانند: بیماریهای مرگ گیاهچه(Pythium spp/Rhizoctonia spp)، بیماریهای بوته میری(Fusarium spp/Verticillium spp) پوسیدگی طوقه(Pythophtora spp/Selerotinia spp)،همچنین برای پیشگیری از توسعه انواع سفیرک های دروغی و حقیقی در گلخانه های تولید خیار و گوجه فرنگی و بیماری زنگ میخک توصیه می شود.نحوه تاثیر : باکتری(Bacillus subtilis) در ترکیب پودری بیوسوبتیل، با ضد عفونی بذر و خاک پوششی کامل از باکتری روی ریشه های گیاه ایجاد نموده و با ترشح آنتی بیوتیک و مواد باز دارنده فراوان وبسیار قوی مانع آلودگی گیاه به عوامل بیماریزا می گردد. این باکتری با ترشح هورمون های رشدی موجب گسترش ریشه گیاه ، جذب بهتر آب و مواد غذایی و افزایش محصول می گردد.محلول پاشی ترکیب قابل حل قارچکش بیوسوبتیل با پوشش دائمی برگهای گیاهانی نظیر خیار و گوجه فرنگی و میخک و تکرار مخلول پاشی به فاصله 7 تا 10 روز یکبار مانع گسترش بیماریهای سفیدکهای حقیقی، سفیدکهای دروغین و زنگ میخک می گردد.دوام در محیط :بیوسوبتیل در مقابل خشکی و نور خورشید سرعا از بین می رود لذا پس از مصرف اختلاط بیوسوبتیل پودر با خاک ، آبیاری توصیه می گردد. قابلیت اختلاط : قارچکش بیولوژیک بیوسوبتیل را می توان با قارچکش های شیمیایی ، کود و سایر مواد بیولوژیک بطور همزمان مصرف نمود.بیوسوبتیل با مقادیر توصیه شده هیچگونه اثر سوء روی انسان، جانوران خونگرم، حشرات مفید و آبزیان ندارد.4/ کود بیولوژیک سوپر نیترو پلاس سوپر نیترو پلاس (پودر و مایع قابل حل در آب ) عوامل بیولوژیک: کود بیلوژیک سوپر نیترو پلاس مجموعه ای از گونه های مختلف باکتری های تثبیت کننده ازت، کنترل کننده عوامل بیماریزای خاکزی و باکتری ها ی محرک رشد (PGPR) شامل، … Azospirillum spp، pseudomonas fluorescens ، Basillus subtilis است که با فرمولا سیون خاص توسط موسسه فن آوری زیستی آسیا تهیه و به بازار عرضه شده است. اندام فعال باکتری(CFU) : غلظت باکتری های گروه تثبیت کننده ازت و محرک رشد در کود بیولیژیک سوپر نبترو پلاس 108 در هر گرم یا میلی لیتر و 108اسپور و سلول زنده B.subtilis می باشد.عوامل زنده مفید موجود در کود سوپر نیترو پلاس با اثر محرک رشد و تشدید کننده بر یکدیگر موجب افزایش تولید انواع هورمون ها ، انواع سیدروفور ها ، انواع آنتی بیوتیک ها ، مواد باز دارنده رشد عوامل بیماریزا وسیانید هیدروژن گردیده و با توسعه ریشه و حفاظت آن از آسیب عوا مل بیماریزای خاکی مانند Pythium،Fusatium،Rhizoctonia،Phythophtora،Sclerotinia،Verticillium; و همچنین بعضی از انواع نماتد های بیماریزا موجب افزایش چشمگیر میزان محصول در هکتار می کردد.احتیاط های لازم: سوپر نیترو هیچگونه اثر سوء برای انسان ، حیوانات خونگرم ، آبزیان و زنبور عسل ندارد. ادامه خواندن مقاله بررسي انواع کودهاي شيميايي

نوشته مقاله بررسي انواع کودهاي شيميايي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 47 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : تکامل گیاهان مقدمه گیاه (Plant) در زیست شناسی معمولا” به یک موجود زنده درحوزه رده بندی گیاهان اطلاق می شود. شاید در کاربردهای روزمره این واژه آنچنانکه درذیل تعریف شده بکار نرود. مشکلات موجود برای تعریف تعریف کلمه گیاه ازآنچه که ظاهرا” به نظر می رسد بسیار مشکل تراست. اگرچه گیــــاه شناسان محدوده رده بندی گیاهان را تعریف کرده اند ، مرزهای تعیین کننده اعضاء رده بندی گیاهان بسیار اختصاصی تر از تعریفات رایج ” گیاه”است. ما گیاه را بعنوان یک موجود زنده یوکاریوت و دارای تعداد زیادی سلول تعریف می کنیم که عموما” فاقد اندامهای حسی یا حرکت ارادی بوده و در صورت رشد کامل دارای ریشه ، ساقه و برگ می باشند. اما از نظر گیاه شناسی فقط گیاه آوندی دارای ریشه ، ساقه وبرگ است. اما اگر منصفانه نگاه کنیم گیاهانی که ما هر روز با آنها مواجه هستیم ، گیاهان آوندی می باشند. تعریف دیگر گیاه که گسترده تر (فراگیرتر) می باشد، عبارت است از هرچیزی که فتواتوتروف می باشد- یعنی غذای خودش را از مواد خام غیر آلی و نور خورشید تولید کند. برای فردی که بر نقش خاصی که گیاهان در یک اکوسیستم بازی می کنند متمرکزشود این تعریف غیر منطقی نیست .اما در بین فتواتوتروپها ، پروکاریوتهایی ( پیش هسته) مخصوصا” باکتریهای فتواتوتروپ و سیانوفیتها وجود دارند. سیانوفیتها را گاهی اوقات ( به دلایل خوبی) جلبکهای سبز– آبی می نامند.در اینجا این مشکل بوجود می آید که بیشتر مردم از جمله گیاه شناسان قارچ خوراکی را گیاه می نامند اگرچه قارچ خوراکی اندام باردهی قارچ می باشد ( حوزه قارچها)، و اصلا” فتواتوتروپ نبوده، بلکه گندخوار( saprophytic) می باشد. و بیش از چند گونه گیاهان گل دار، قارچها و باکتریها وجود دارند که انگلی هستند. ما قادر به ارائه پاسخی مطمئن نیستیم. فهرست خصوصیاتی که حوزه رده بندی گیاهان را از سایر حوزه های زیست شناسی جدا می کند حد اقل یک تعریف فنی ارائه می کند اما این تعریف مورد پسند همگان قرار نمی گیرد. بنابراین تعریف اصطلاح گیاه همیشه به معنی بیشتر موجودات زنده طبقه بندی شده در محدوده رده بندی گیاهان می باشد. مثلا” اگر جلبکهای سبز به وضوح گیاهانی جزورده بندی گیاهان هستند، پس بیشترمردم اکثرخزه های دریایی را هم که جزئی از( حوزه آغازیان (هستند، جزو جلبک های سبز در نظر می گیرند. مشکل عدم وجود دقت یا توافق که در تعریف گیاه وجود دارد یکی از گفته های مورد تفاهم است که اغلب در مقالات با آن مواجه هستیم از این قبیل : ; آوند چوبی یکی از دو بافت انتقال در گیاه است . بطور کلی تصور نمی شود این جمله به معنی تمامی گیاهان ، جلبکها با گیاهان گلدار باشد. به احتمال بسیار زیاد باکتریها یا قارچها را به حساب نمی آورد. در واقع معمولا” بهتر است اینگونه تصور شود که این بحث فقط به گیاهان آوندی مربوط می شود ( ضرورتا” سرخسها ، مخروط زاها، گیاهان گلدار و تعدادی دیگر) مگر اینکه به صورتی متفاوت بیان شود( مثلا” ; در گیاهان آوندی و غیر آوندی اینگونه است ). The system of classification (see درسیستم طبقه بندی ( به طبقه بندی علمی مراجعه کنید) که توسط گیاه شناسان برای فهرست کردن موجودات زنده زمین بکار رفته، هزاران دانشمند روزانه ساعات بسیار زیادی وقت صرف کرده اند. درابداع این سیستم تلاش شده تا سیستمی طبیعی بوجود آید در حالیکه ارتباطات تکاملی بین کلیه گونه های مختلف را توصیف نماید ( از جمله مواردیکه فقط در فسیلها شناخته شده اند). گیاهان یکی از بخشهای این طبقه بندی هستند ودرتعریف گیاهان چه بصورت کلی وچه بصورت جزئی ، باید تعدادی منبع را درکلیه فعالیتهای علمی که برای تهیه یا ارائه اطلاعات درباره آنها انجام می شود، در این سیستم طبقه بندی لحاظ کنیم. برای گیاهان آنگونه که در حوزه رده بندی گیاهان تعریف شده اند به قسمت زیر نگاه کنید. • برای جلبکها بطور کلی به جلبک رفته یا به جلبک دریائی مراجعه نمایید. • برای قارچهای خوراکی قارچهای خوراکی یا قارچ مراجعه کنید. • برای گیاهان غیر آوندی بطور کلی به گیاه غیر آوندی نگاه کنید. • برای گیاهان آوندی بطور کلی به گیاه آوندی مراجعه کنید. • برای گیاهان مخروطی بهPinophyta یا gymnosperms نگاه کنید. • برای گیاهان گلدار به angiosperms نگاه کنید. گیاهان تقریباٌ در همه جای گیتی می رویند گلها علفها و درختان را تقریباٌ هر روزه می بینیم. گیاهان همچنین بر فراز کوههای بلند در اقیانوس ها در بسیاری از بیابانها و در نواحی قطبی می رویند. بدون گیاهان، آدمیان و جانوران نمی توانستند در کره زمین زندگی کنند. آدمی بدون هوا یا خوراک نمی تواند زندگی کند و همچنین بدون گیاهان نمی تواند زنده بماند. اکسیژن موجود در هوا که تنفس می کنیم از گیاهان فراهم می آید. خوراکی که می خوریم نیز از گیاهان یا از جانوران گیاه خوار بدست می آید. در خانه سازی و بسیاری از چیزهای سودمند را از کنده و تخته و الوار درختان و خیلی از پوشاکهای ما از الیاف گیاهی از قبیل پنبه فراهم می گردد. دانشمندان عقیده دارند که بیش از 350000 گونه و نوع گیاه شناخته شده اما هنوز بسیاری از گیاهان ناشناخته مانده است. کوچکترین گیاه دیاتوم می باشد که تنها با میکروسکوپ می توان آن را دید حتی ممکن است یک قطره آب بیش از 500 دیاتوم در خود شناور داشته باشد. بزرگترین گیاه زنده دنیا درخت سکویا در کالیفرنیا می باشد که بیش از 90 متر بلندی و بیش از 9 متر پهنا دارد. برخی از درختان در کالیفرنیا هستند که عمر 4000 تا 5000 ساله دارند. دانشمندان همه موجودات زنده را به دو گروه اصلی و عمده تقسیم کرده اند. به بیان دیگر می توان گفت که فرق عمده میان گیاهان و جانوران آن است که گیاهان در جایی ثابت هستند در حالی که تقریباٌ همه جانوران با نیرو و اراده خود حرکت می کنند. بیشتر گیاهان خوراک خود را از هوا نور خورشید و آب می گیرند. جانوران نمی توانند برای خود خوراک بسازند. از این رو گیاهان یا جانوران گیاهخوار را می خورند. پایه و اساس واحد اصلی و آجر ساختمان موجود زنده یاخته یا سلول می باشد و از این جهت گیاه و جانور با هم تفاوت دارند زیرا بیشتر گیاهان سلول های دیواره ای کلفت حاوی ماده ای بنام سلولز دارند یاخته های جانوری ماده سلولز ندارد.   برخی چیزهای زنده که به نظر می رسد به خانواده و قلمرو گیاهان و جانوران وابسته نیستند. و این موجود تک یاخته ارگانیزم های شامل باکتری و اشکال دیگر زندگی است که تنها با میکروسکوپ قابل دیدن است. بیشتر دانشمندان عقیده دارند که به خانواده خود وابسته هستند یعنی موجودی که نه گیاه است و نه جانور. از گیاهان برای آدمی خوراک، پوشاک، پناهگاه یعنی مهمترین نیازهایشان فراهم می شود. بسیاری از ما ازداروهایی که از گیاهان ساخته می شود یا مستقیماٌ از خود گیاهان دارویی است سود می جوییم. بعلاوه از گیاهان در مصارف زیبا سازی و لذت بخش کردن زندگی سود جسته می شود. طبقه بندی حوزه رده بندی گیاهان نشاء کلیه موجودات زنده متعلق به حــــــــــوزه گیاهان ، گروهی به نام جلبک سبز است که اشکـــال باقی مانده آن (paraphyletic) بوده وبصورت انواع گوناگونی در این قسمت یا درمیان آغازیان وجود دارند.جلبکهای سبز دارای کلروپلاستهایی هستند که در بر گیرنده کلروفیل a و b می باشند که بوسیله غشاهای دولایه به هم متصل هستند و دارای انواع گوناگونی تاژکدار، انبوه زی ، میله ای و حتی چند سلولی ابتدایی می باشند .بسیاری از آنها عمدتا” هاپلوئید ( تک لاد) هستند اما بقیه ، بین گونه های هاپلوئید و دیپلوئید ( دولاد) که گامتوفیت و اسپروفیت نامیده می شوند دارای تناوب نسل می باشند. در مرحله ای از دوران پالئوزوئیک گیاهان پیچیده و چند سلولی(رویان رستها ) بر روی زمین نمایان شدند. در این گونه های اولیه جدید ، گامتوفیت و اسپروفیت از نظر شکل و عملکرد بسیار متفاوت بودند ، اسپروفیت کوچک باقی ماند و در کل زندگی کوتاه خود وابسته به والد خود بود. گروههای موجود در این ساختار مشترکا” خزه ها نامیده می شوند. از جمله: • دسته Bryophyta( خزه ها) • دسته Anthocerotophyta ( علف شاخی) • دسته Hepaticophyta( هپاتیکها) تمامی این گونه ها کوچک بوده و محدود به محیطهای مرطوب می باشند و برای تولید هاگ وابسته به آب هستند. در دوران سیلورین ، رویان رستهای جدیدی نمایان شدند که در اثر سازگاری امکان غلبه بر این موانع را که در دوران دونین دستخوش پرتوش سازگاری گسترده ای شدند پیدا کردند. این گروهها معمولا” دارای کوتیکول هستند که در برابرخشکیدگی مقاوم می باشند و بافت آوندی که آب را سرتاسرگیاه منتقل می کند که به همین علت آنها را گیاهان آوندی می نامند. • دسته Lycophyta ( گرگ پاها) • دسته Sphenophyta( دم اسبی) • دسته Psilophyta (سرخسهای ماهوتی) • دسته Ophioglossophyta ( لاله آلپی و سرخسهای تاکی) • دستهPterophyta ( سرخسها) گیاهان آوندی هم زیر گروهی ازاسپرماتوفیتها یا گیاهان دانه دار هستند که تا آخردوران پالئوزوئیک متنوع شدند. دراین گونـــــه ها گامتوفیت کاملا” کاهش یافت و اسپروفیت درون پوششی به نام دانه که در والد آنها بوجود می آید شروع به زیستن نمودند. اسپرماتوفیتها عبارتند از: • دسته Cycadophyta ( سرخس نخلی) • دسته Ginkgophyta ( درخت گینگکو) • دسته Pinophyta ( مخروط زاها ، گیاهان مخروطی ) • دسته Gnetophyta (Gnetae) • دسته Magnoliophyta ( گیاهان گلدار ، آنتوفیتا) این دسته ها به دو گروه بازدانگان ( بی دانه ها ؛ چهار دسته اول) و گیاهان گلدار یا angiosperms تقسیم می شوند. پنجمین دسته فوق آخرین گروه عمده گیاهان است که در دوران ژوراسیک بوجود آمده و به سرعت در بیشتر زیبومه ها گسترده شدند. رده های گیاهان ممکن است بخواهیم علاوه بر طبقه بندی علمی گیاهان یا روشهای مردم پسند تر براساس این سیستم ، به طبقه بندی گیاهان با روشهای متفاوت دیگری بپردازیم که در ذیل به بررسی برخی از آنها می پردازیم: ممکن است گیاهان بر مبنای الگوهای رشد فصلی اشان مرتب شوند. البته گیاهان ساده مثل جلبکها دوران زندگی کوتاهی دارند و اصطلاحهای زیر در مورد آنها بکار نمی رود اما جمعیت جلبکها عموما” فصلی هستند. • سالانه : زندگی و تولید مثل در یک فصل رشد و نمو. • دوسالانه : زندگی در دو فصل رشد و نمو ؛ تولید مثل معمولا” در سال دوم • چند ساله : زندگی در سالهای رشد نمو طولانی ؛ ادامه به تولید مثل در یک مرحله گیاهان آوندی یا herbaceous ( غیر چوبی ) هستند ویا چوبی. گیاه چوبی ممکن است درختانی باشند با یک یا چند تنه و شاخه که روی زمین بوجود می آیند ویا درختچه هایی باشند بدون تنه ، با شاخه هایی که نزدیک سطح زمین قرار دارند. همچنین ممکن است گیاهان بر اساس چگونگی کاربردشان طبقه بندی شوند.گیاهان غذایی از جمله میوه ها ، سبزیجات ، گیاهان دارویی و ادویه ها می باشند. اطلاعات عمومی گیاهان میزان رشد یک گیاه عادی 75-20 میکرو متر در هر ساعت می باشد.در بین سیارات منظومه شمسی تنها زمین برای زندگی و حیات مناسب است. یکی از علل آن اندازه صحیح این سیاره است. در سیارات بزرگ نیروی جاذبه به قدری زیاد است که تراکم بیش از حد اطراف آنها شده و در نتیجه نور خورشید که منبع حیاتی است به سطح آنها نمی‌تابد. از طرف دیگر در سیارات کوچکتر از زمین نیروی جاذبه به قدری کم است که اکسیژن در اطراف آن باقی نمی‌ماند. درجه حرارت سیاره ونوس که همسایه زمین و به خورشید نزدیک است به قدری زیاد است که آب نمی‌تواند در سطح آن به صورت مایع باقی بماند. حیات در پروتروزوئیک اولین آثار جلبکهای آبی در بالتیک یافت شده است. شکل آن کیسه‌ای کوچک و کوتاه است. نام این فسیل ، کورسیوم انیگماتیکم بوده و سن آن را مربوط به 3000 سال قبل می‌دانند. اگر تیارکها که از فسیلهای میکروسکوپی گیاهی هستند که در این زمانه شناخته شده‌اند. این فسیلها در رسوبات دریایی یافت شده‌اند و جزء گیاهان اولی بوده است. حیات در پالئوزوئیک از گیاهان بی‌گل نهانزاوان آوندی در این دوران توسعه فراوان داشته‌اند. گیاهان گلدار نیز در اواخر دونین و اوائل کربونیفر ظاهر نموده‌اند. گیاهان خشکی از جمله نهانزاوان آوندی در دونین توسعه یافتند. به همین سبب دوران دیرینه ‌زیستی را به اسم دوران نهانزادان آوندی می‌نامند. میان گیاهان سه تیره دم اسبیان ، پنجه‌گرگیان و پته‌ریدوفیتها در دونین شناخته شده‌اند. رشد و توسعه گیاهان در دوره کربونیفر به حداکثر رسید. آثار توسعه زیادی در دوره کربونیفر بر جای مانده‌اند. حیات در مزوزوئیک نهانزاوان آوندی که در دوران پالئوزوئیک توسعه زیاد داشتند در این دوران رو به نقصان گذاشته ولی در عوض بازدانگان و نهاندانگان از گیاهان مهم این دوران به شمار می‌روند. حیات در دوره تریاس جلبکها از مهمترین گیاهان دریایی دوره تریاس می‌باشند که آثار آنها در رسوبات آهکی اروپا و اطراف مدیترانه وجود دارد. نهاتراوان آوندی بخصوص سرخسها در این دوره فراوان بوده‌اند. لازم به ذکر است که در تریاس به علت وجود آب و هوای خشک برای رشد و توسعه گیاهان مناسب نبوده است. حیات در دوره ژوراسیک رادیولرها و روزنه‌داران از میکروفسیلهای شاخص ژوراسیک هستند. حیات در دوره کرتاسه گیاهان نهاندانه در دوره کرتاسه ظهور و توسعه یافته‌اند. بنابر این تمام گروههای گیاهی از این دوره به بعد وجود دارند. آب و هوای دوره کرتاسه گرم و ملایم بوده است. وجود فسیلهای گیاهی شبیه انجیر در نواحی شمالی نشاندهنده آن است که در این دوره قسمتهای شمالی از یخ پوشیده نبوده است. حیات در دوران سنوزوئیک در میان گیاهان دوران سنوزوئیک جلبکهای آهکی از اهمیت خاصی برخوردار هستند که در بیشتر رسوبات دریایی به حالت فسیل دیده شده‌اند. از گیاهان تک لپه تیره نخلها و از گیاهان دولپه درختان بید ، مو ، تبریزی و انجیر به حالت فسیل شناخته شده‌اند. وجود انواع گیاهان گلدار نشاندهنده تغییرات درجه حرارت در 10میلیون سال گذشته است و تعداد این گیاهان با معدل درجه حرارت رابطه مستقیم دارد. وجود گیاهان مختلف در جنوب آلاسکا بیانگر اینست که معدل حرارت سالیانه در اثر سن میانی حدود 22 درجه سانتیگراد بوده است. حیات در نئوژن تغییرات آب و هوایی باعث پیدایش گروههای جدید گیاهی در خشکی شد. مثلا گیاهان علفی مثل کاهو و آفتابگردان که در آب و هوای سرد و خشک رشد می‌کنند، از اوائل نئوژن گسترش یافتند. از این گیاهان حدود 1300 گونه تاکنون شناخته شده است. در طول عمر دوره نئوژن مهمترین تغییرات حیاتی از قبیل گسترش چمنزارها ، علفهای هرز اتفاق افتاده است. کوارترنری بطور کلی گیاهان کوارترنری شبیه به گیاهان دوره نئوژن و گیاهان امروزی بوده‌اند. در موقعی که یخچالها توسعه یافته‌اند گیاهان مشخص سرد مانند بید و گیاهان علفی توسعه پیدا کردند. برعکس در مواقع ذوب یخچالها گیاهان نواحی گرم مانند ماگنولیا در آمریکا دیده شده‌اند.گیاهان گلدار شاخه گیاهان دانه‌دار (sprematophyta) ، گیاهانی هستند که در گذشته تحت نام پیدازادان یا گیاهان گلدار مورد مطالعه قرار می‌گرفتند و یکی از گروههای اصلی گیاهان هستند. این گروه از گیاهان به 2 زیر شاخه بازدانگان (Gymnosperms) و نهاندانگان (Angiosperms) تقسیم بندی می‌شوند. اطلاعات اولیه سلسله گیاهان شامل 4 شاخه است. شاخه ریسه‌داران یا تالوفیتها (Tallophyta) ، شاخه خزه‌ایها (Bryophyta) ، شاخه نهانزادان آوندی (Pteridophyta) و شاخه گیاهان دانه‌دار یا اسپرمتوفیتها (Spermatophyta). وجود دانه یکی از صفات مشخص کننده گیاهان دانه‌دار می‌باشد. با تشکیل دانه نسل تازه‌ای از گیاه به نام رویان در درون آن شروع به رشد می‌کند. بنابراین دانه عامل بقا و انتشار این گیاهان بشمار می‌رود. دو زیر شاخه بازدانگان و نهاندانگان از لحاظ مقام رده بندی دارای ارزش یکسانی هستند ولی از بسیاری از جهات با یکدیگر تفاوت دارند. در بازدانگان تخمک و دانه حاصل از رشد آن فاقد پوشش هستند ولی در نهاندانگان پوشش تمایز یافته‌ای به نام برچه ، تخمک و دانه حاصل از آن را می‌پوشاند. هر کدام از این زیر شاخه‌ها به گروههای کوچکتری تقسیم بندی می‌شوند. تاریخچه شناسایی بازدانگان گرچه بازدانگان کنونی که در دو نیمکره جنوبی و شمالی زمین پراکنده هستند بیش از 500 گونه ندارند ولی در آغاز پیدایش از پرمین پایینی تا کرتاسه مراحل تکامل و تنوع خود را پشت سر گذاشته و از کرتاسه به بعد به گونه‌های امروزی محدود شده‌اند. برچه باز و تخمک برهنه در آنها از اختصاصات کلی رده بندی این گروه گیاهی می‌باشد. برای اولین بار آلکس پرون در سال 1827 موفق به شناخت تفاوت بین گیاهان بازدانه و سایر گیاهان دانه‌دار شد. کشف او مدتها مورد توجه قرار نگرفت. در سال 1868 بازدانگان به عنوان گروه مستقلی از گیاهان دانه‌دار به نام ژیمنوسپرمها شناخته شدند. این نام از دو کلمه یونانی ژیمنوس به معنی برهنه و اسپرم به معنای دانه تشکیل شده است. اندامهای رویش و زایشی در بازدانگان بازدانگان از آغاز پیدایش همیشه گیاهانی چوبی بوده و هستند. شاخه‌های فراوان از یک تنه اصلی جدا می‌شود. برگها غالبا متناوب و به ندرت حالت متقابل روی ساقه دارند. برگها به شکل سوزنی یا فلسی شکل هستند. اندامهای زایشی بازدانگان همیشه تک جنسی و ساده است و روی یک یا دو پایه جداگانه قرار دارد. هر گل نر از کیسه‌های گرده و گل ماده از تخمکهای برهنه تشکیل می‌شوند. پولکها یا فلسهای حامل کیسه‌های گرده و همچنین برچه‌های حامل تخمک بازدانگان بطور جداگانه روی محورهای مشترک قرار داشته و مجموعه‌ای مخروطی شکل از گلهای نر و ماده را بوجود می‌آورند. رده بندی بازدانگان این زیر شاخه از گیاهان دانه‌دار به سه رده تقسیم بندی می‌شود. 1 رده پرفانروگامها (Perphanerogames): که در واقع گیاهان حد واسط نهانزادان آوندی و بازدانگان هستند. در این رده گروههایی مانند راسته سیکادالها و راسته ژنکوالها دیده می‌شود.2 راسته کاجها (Conifera): که گیاهانی هستند به صورت درخت یا درختچه ، که شامل گیاهان زیادی مانند تیره کاج ، تیره سرو و تیره سرخدار و ; می‌باشد.3 راسته کلامیدوسپرمها (Clamidosperms): که گیاهان حد واسط بازدانگان و نهاندانگان هستند. که از گیاهان این راسته می‌توان به تیره ارمک و تیره گنتاسه اشاره کرد. تاریخچه نهاندانگان این گروه گیاهی از زمان پیدایش حتی از پرمو تریاس یعنی پایان دوران اول و آغاز دوران دوم سازگاری با محیطهای مختلف خشکی و تنوع و گسترش را آغاز نموده و تنوع آن تا به حال ادامه دارد. نهاندانگان کاملترین گروه گیاهی هستند و حدود نیمی از گیاهان کره زمین را به خود اختصاص داده‌اند و تا به حال بیش از 250 هزار گونه از آنها شناسایی شده است. ساختار دانه و تکامل آن و نظام تولید مثل در آنها یکی از شگفتیهای خلقت در جهان گیاهی است. ویژگیهای مهم نهاندانگان • دانه گرده یا گامتوفیت نر آنها معمولا دارای 2 هسته است که یکی از آنها مولد دو گامت می‌باشد.• وجود برچه (اندام توخالی که در درون آن تخمکها قرار گرفته‌اند) از اختصاصات مهم این گروه است. این اندام بعد از رسیدن میوه را بوجود می‌آورد که از دانه‌ها از لقاح گامتها بوجود می آیند محافظت می‌کند.• کیسه جنینی یا گامتوفیت ماده در حالت جنینی دارای 8 هسته است.• لقاح در این گیاهان از طریق لوله گرده است.(سیفونوگامی)• در این گیاهان لقاح مضاعف وجود دارد. رده بندی نهاندانگان رده دو‌لپه‌ایها این گروه گیاهی از تکامل بازدانگان بوجود آمده‌اند. دانه در این گروه از دانه گیاهان تک‌لپه‌ای در وضع رشد جنین که به سرعت متوقف شده و دو نقطه جانبی آن بر اثر رشد ایجاد دو لپه متورم را می‌کند متفاوت بوده و همچنین ریشه اصلی در دولپه‌ایها از رشد ریشه‌چه جنین ایجاد می‌شود. ساقه و ریشه دارای ساختار پسین و رشد قطری است. در این گروه گیاهان زیادی قرار دارند. از جمله تیره حبوبات ، تیره بنفشه ، تیره شب بو ، تیره گل مینا ، تیره میخک ، تیره زیتون و ; رده تک‌لپه‌ایها این گروه گیاهی از یکی از تیره‌های دو‌لپه‌ایها بوجود آمده‌اند. تک‌لپه‌ایها دارای لپه منفردی هستند که بر اثر عدم رشد یکی از جوانب راس جنین بوجود می‌آیند. رشد ریشه اصلی حاصل از رشد ریشه‌چه در تک‌لپه‌ایها محدود بوده و به زودی جای آن را ریشه‌های فرعی می‌گیرند. بیشتر این گیاهان علفی و غالبا پایا بوده و ساقه هوایی آنها معمولا بدون انشعاب و برگی است. این گروه از گیاهان تکامل یافته‌ترین گیاهان را تشکیل می‌دهند. از گیاهان این گروه می‌توان به تیره‌های زیر اشاره کرد. تیره خرما ، تیره گل شیپوری ، تیره گندم ، تیره لاله و تیره آناناس. اهمیت اقتصـــــــادی گیاهان دانه‌دار درصد بسیار بالایی از مواد غذایی اصلی انسان را تامین می‌کنند که یا مستقیما مورد مصرف انسان است و یا به عنوان غذای دام مورد مصرف قرار می‌گیرند. از میان تیره‌های گیاهان دانه‌دار ، تیره گندم از مهمترین آنها می‌باشد. که از این تیره می‌توان به برنج ، ذرت و گندم اشاره کرد. همچنین تیره سیب زمینی و همچنین تیره جعفری ، تیره چغندر و تیره گل سرخ از اهمیت زیادی برخوردار هستند. به علاوه ، گیاهان دانه‌دار تامین کننده موادی مانند چوب ، کاغذ ، پنبه ، کتان و کنف هستند. از بعضی از گیاهان دانه‌دار موادی استخراج می‌شود که دارای مصارف پزشکی هستند مانند کافور و تریاک. بسیاری از این گیاهان به عنوان گیاهان زینتی کاربرد دارند.رده بندی گیاهان دو لپه در زیست شناسی به روند قرار دادن گیاهان در گروهها که دارای رابطه هایی با یکدیگر هستند، رده بندی اطلاق می‌شود. دو لپه‌ایها رده‌ای از زیر شاخه نهاندانگان هستند که خود به زیر رده‌هایی قابل تقسیم هستند. اطلاعات اولیه سلسله گیاهان (Metaphyta) در 4 شاخه قرار می‌گیرند. شاخه تالوفیتها یا ریسه داران که شامل جلبکها و قارچها هستند. شاخه خزه‌ایها ، شاخه نهانزادان آوندی و شاخه گیاهان دانه‌دار. سه شاخه اخیر تحت عنوان کروموفیتها یا گیاهان تنه‌دار ، نامیده می‌شوند. شاخه گیاهان دانه‌دار به دو زیر شاخه بازدانگان و نهاندانگان تقسیم می‌شود. زیر شاخه نهاندانگان شامل دو رده تک لپه‌ایها و دو لپه‌ایها می‌باشد. دو لپه‌ایها خود شامل دو لپه‌ایهای بی‌گلبرگ ، دو لپه‌ایهای جدا گلبرگ و دو لپه‌ایهای پیوسته گلبرگ می‌باشد که تعداد زیادی از گیاهان دانه‌دار را در خود جای داده‌اند. دو لپه‌ایهای جدا گلبرگ Dialypetalae گیاهانی هستند با گلهای کامل و دو جنسه که پوشش گل آنها به صورت کاسبرگ و گلبرگ تمایز یافته و اجزای گل در چرخه‌های متوالی و به صورت متناوب باهم قرار دارند و گرده افشانی در آنها بوسیله حشرات صورت می‌گیرد. جدا گلبرگها بالغ بر 70 هزار گونه گیاهی هستند و براساس ساختمان نهنج و نحوه قرار گرفتن اجزای گل در سه گروه فرعی قرار می‌گیرند. تالامیفلورها که در آنها نهنج گل برآمده یا گنبدی شکل است و اجزای گل مستقیما بر روی نهنج استقرار یافته‌اند و شامل 5 راسته است. • راسته آلاله‌گان (Ranales): که برچه‌ها جدا از هم و اجزای گل غالبا در روی یک خط مارپیچی در سطح نهنج قرار دارند.• راسته پاریتال (parietals): که برچه‌ها پیوسته بهم و تمکن آنها جانبی است.• راسته گوتیفرال (Gutti ferales): که برچه‌ها پیوسته بهم و تمکن آنها محوری و کاسبرگها در داخل غنچه گل ، همپوشان هستند.• راسته ختمی (Malvales): که برچه‌ها پیوسته بهم و تمکن آنها محوری و کاسبرگها در داخل گل به صورت کفه‌ای قرار دارند.• راسته فرفیون (Euphorbiales): که برچه‌ها پیوسته بهم و تمکن آنها محوری ، گلها یک جنسه و غالبا فاقد گلبرگ هستند. دیسیفلورها که در آنها نهنج گل برآمده یا گنبدی شکل است و اجزای گل در سطح دستگاه مولد شهد و یا به حالت فررفته در آن قرار دارند. • راسته شمعدانی (Geraniales): نافه شامل دو ردیف پرچم و دستگاه ترشحی به صورت غده‌هایی در پای پرچمها قرار دارد.• راسته افرا (Sapindales): نافه شامل دو ردیف پرچم و دستگاه مولد شهد به صورت یک صفحه در محوطه خارجی پرچمها قرار دارند.• راسته شمشاد (Celastrales): نافه شامل یک ردیف پرچم و دستگاه مولد شهد در داخل پرچمها و خارج پرچمها قرار دارد. کالسیفلورها سه جزء خارجی اجزای گل یعنی کاسبرگها ، گلبرگها و پرچمها از قسمت زیرین خود بهم پیوسته‌اند و نهنج پیاله مانند یا کوزه‌ای شکل را در انتهای دمگل بوجود آورده‌اند. این گروه شامل 5 راسته است. • راسته گل سرخ (Rosales)• راسته چتریان (Umbellales)• راسته مورد (Myrtales)• راسته گل ساعتی (Passiflorales)• راسته کاکتوسها (Cactales) دو لپه‌ایهای پیوسته گلبرگ Sympetalae این گیاهان بالغ بر 50 هزار گونه هستند. گلبرگها در این گیاهان بهم پیوسته هستند. در اغلب پیوسته گلبرگها پرچمها به قسمت داخلی جام گل پیوستهاند. این گروه از گیاهان شامل 11 راسته هستند که در سه گروه قرار می‌گیرند. گروه اول پیوسته گلبرگهای 5 پیرامونی ، با تخمدان فوقانی و 5 برچه. • راسته اریکال (Ericales): ابتدایی‌ترین راسته هستند، جام گل گاهی ناپیوسته ، نافه 10 پرچمی و پرچمها غیر متصل به گلبرگها.• راسته پامچال (Primulales): جام گل پیوسته ، پرچمها به قسمت داخلی جام گل پیوسته‌اند.• راسته خرمالو (Ebenales)• راسته (Plumbaginales) گروه دوم پیوسته گلبرگهای 4 پیرامونی ، با تخمدان فوقانی و 2 برچه. • راسته Gentianales: که از این راسته می‌توان به زیتون ، زبان گنجشک و یاسمن اشاره کرد.• راسته Polemoniales: که از این راسته می‌توان به گاو زبان ، سیب زمینی و گوجه فرنگی اشاره کرد.• راسته Personales: که از این راسته می‌توان به گل میمون ، گل جالیز و کنجد اشاره کرد.• راسته Lamiales: که از این راسته می‌توان به نعنا، بارهنگ و شاه پسند اشاره کرد. گروه سوم پیوسته گلبرگهای 4 پیرامونی ، با تخمدان تحتانی و 2 برچه. • راسته گل استکانی (Campanulales): که شامل گل استکانی و کدو است.• راسته روناس (Rubiales): که شامل تیره روناس و بداغ است.• راسته گل مینا (Asterales): که شامل تیره گل مینا ، تیره سنبل‌الطیب و تیره خواجه باشی می‌باشد. دو لپه‌ایهای بی‌گلبرگ Monochlamideae • راسته کازوآرینال (Casuarinales): گیاهانی هستند درختی با ظاهری شبیه دم اسبیان و گلها یک جنسه می‌باشد.• راسته آمنتال (Amentales): در این راسته تیره‌های بید ، راش ، فندق و گردو قرار دارد.• راسته گزنه (Urticales): در این راسته تیره‌های گزنه ، توت ، نارون و شاهدانه قرار دارد.• راسته دانه مرکزیان (Centrospermales): در این راسته تیره‌های اسفناج ، گل میخک ، چغندر و لاله عباسی قرار دارد.• راسته علف هفت بند (Polygonales): در این راسته تیره‌های ترشک ، علف هفت بند و ریواس قرار دارد.• راسته Santalales: که در این راسته تیره معروف دارواش قرار دارد. ادامه خواندن مقاله تکامل گياهان

نوشته مقاله تکامل گياهان اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 81 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : عوامل آرامش از نگاه قرآن دراین بخش قصد دارم بحث جدیدی را راه اندازی كنم كه به نظرم این بحث برای همه خصوصا جوونا خیلی مفید باشه ;می خوام درباره راههای رسیدن به آرامش با هم بحث كنیم .آرامش چیزی است كه همه دنبالش می گردند.وهركسی از هر راهی كه به نظرش می رسه می خواد این آرامش رو به دست بیاره; بعضی ها فكر می كنند آرامش توی پول خلاصه می شه ، بعضی فكر می كنند توی خوش گذرونی ها وبرپا كردن پارتی ها وگوش دادن موسیقی وتماشای فیلم و;خلاصه می شه ، برخی با توسل به موادمخدر ،سیگاروتریاك وكراك و خوردن قرصهای روان گردان دنبال این آرامش هستندو; انصافا آرامش چیه ؟وچگونه به دست می آد;..من می خوام با این بحث ببینم نظر ما آدما راجع به رسیدن به این آرامش چیه ؟چه باید كرد؟وببینم قرآن نظرش چیه وچه راههایی را پیشنهاد می ده تا به این آرامش برسیم؟ از همه شما دوستان عزیز هم دعوت می كنم تاتوی این بحث شركت كنید ;.تا هرچه سریعتر به نتایج خوبی برسیم;.آرامش سرمایه عظیمی است که جز دز سایه الله و محبت آل الله به دست نمی آید.آرامش گوهر نایاب و گمشده بشر قرن 21 است که برای پیدا کردن آن اینچنین خود را به آب و آتش می زند. الا بذکر الله تطمئن القلوب[quote=شهیدان;6521]دراین بخش قصد دارم بحث جدیدی را راه اندازی كنم ;می خوام درباره راههای رسیدن به آرامش با هم بحث كنیم ;. با سلام به دوست عزیز جناب شهیدن بحث بسیار خوبی را شروع کردید. ضمن تشکر از انتخاب موضوع قرآنی و توضیحات شما، درادامه آن; عوامل تسکین قلب و آرامش در قرآن: 1- شب هو الذی جعل لکم اللیل لتسکنوا فیه والنهار مبصرا ان فی ذلک لایت لقوم یسمعون- (سوره یونس آیه 67) 2-خانهوالله جعل لکم من بیوتکم سکنا وجعل لکم من جلود الانعم بیوتا تستخفونها یوم ظعنکم ویوم اقامتکم ومن اصوافها واوبارها واشعارها اثثا ومتعا الی حین – (سوره نحل 80 آیه ) 3- زوج و زوجه ومن ءایته ان خلق لکم من انفسکم ازوجا لتسکنوا الیها وجعل بینکم مودهورحمه ان فی ذلک لایات لقوم یتفکرون – (سوره روم آیه 21) 4- یاد خدا .. الا بذکرالله تطمئن القلوب.(سوره رعد آیه28) دراین آیه با 5 تاکید تنها عامل نهایی آرامش قلب را یاد خدا میداندو بس برای اینکه بخواهیم به آرامش برسیم قدم اول اینه که درک درستی از وقایع اطرافمون داشته باشیم . تا در مورد وقایع و اتفاقاتی که برامون می افته و مشکلاتی که برامون پیش می یاد ، بینش صحیحی نداشته باشیم ، ثمره ای جز افسردگی روانی و مشکلات روحی و احساس بدبختی و ;; نخواهیم داشت . بنابر این اولین قدم در رسیدن به آرامش درک صحیح داشتن از معنای زندگی است انسان به دلیل اینکه موجودی کمال گرا و هدفمند است که از بیهودگی و بی معنایی و بی هدفی رنج می برد و سخت گریزان است . بیهودگی و پوچی ، چنین موجودی را راضی نمی کند و اگر زندگی ، معنا و هدفی نداشته باشد ، زنده ماندن ، ارزشی نخواهد داشت ؛ هرچند تمامی امکانات زندگی فراهم باشد. علت ناکامی در زندگی ناکامی در رفاه نیست ، بلکه عموما ناکامی در معنا طلبی زندگی است . مسئله معنا چند حالت پیدا می کند : 1 فقدان معنا 2 نا تمام بودن معنا 3 معنای واقعی حیات 1 فقدان معنا این حالت برای کسانی است که اصلا معنایی برای حیات پیدا نمی کنند و نه هدفی برای آفرینش می یابند و نه هدفی برای زندگی خویش دارند و دچار بحران بی معنایی هستند . ________________________________________2 ناتمام بودن معنای زندگی این حالت برای کسانی است که معنایی برای زندگی داشته اند اما وقتی به آن می رسند ، آن را بی ارزش تر از آن می یابند که که به خاطرش زندگی کنند ؛ این وضعیت زمانی اتفاق می افتد که معنای انتخاب شده توان توجیه همه مسائل زندگی را ندارد .طرفداران گروه اول از ابتدا دچار افسردگی و ناکامی خواهند شد و طرفداران گروه دوم از نیمه راه و از زمانی که مکتب آنها توان توجیه مسائل زندگی را از دست می دهد ، دچار ناکامی می شوند . البته این نکته حائز اهمیت است که اساسا مکتب های مادی که با محوریت انسان شکل پیدا کرده اند با چنین مسائلی مواجه می شوند و مکاتب الهی غالبا با این مسائل روبه رو نیستند . 3 معنای واقعی حیات در بازار معانی انسانی موفق است که اشتباهی در انتخاب معنا و مکتب ارائه دهنده معنا نداشته باشد و انتخابگر خوبی باشد و انتخاب خوب منوط به شناخت دقیق وصحیح از زندگی و دنیا است در این راستا بهترین راهنما دستورات دینی است از آن جمله خداوند در قرآن می فرماید : « قُلْ مَتَاعُ الدَّنْیَا قَلِیلٌ وَالآخِرَهُ خَیْرٌ لِّمَنِ اتَّقَى» (سوره نساء ، آیه 77(بگو: «سرمایه زندگى دنیا، ناچیز است!و سراى آخرت، براى كسى كه پرهیزگار باشد، بهتر است»خداوند در این آیه معنای زندگی را در زندگی آخرت معرفی می کند و خشنودی دنیا را اندک و زودگذر و در آیه ای دیگر می فرماید : « وَفَرِحُواْ بِالْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَمَا الْحَیَاهُ الدُّنْیَا فِی الآخِرَهِ إِلاَّ مَتَاعٌ ») سوره زمر،آیه 26 («آنها به زندگى دنیا، شاد شدند؛ در حالى كه زندگى دنیا در برابر آخرت، متاع ناچیزى است»این آیه نیز همچون آیه قبلی آنان را که زندگی دنیا را هدف خود قرار داده اند مخاطب قرار داده و هدف آنان را پوچ و گذرا معرفی می کند و در حدیثی مشهوری از حضرت رسول (ص) شنیده ایم که : دنیا کشتزار آخرت است .(میزان الحکمه , ج 4 ، ص 1691)و این یعنی دنیا جایگاهی برای حیات است و نه هدف حیات . بنابراین وقتی خداوند و آخرت معنای زندگی شد، انسان برای رسیدن به او تلاش می کند و در این راه هر سختی را تحمل می کند . حالا پس از اینکه با معنای حقیقی حیات انسان و هدف آن آشنا شدیم لازم است دیدگاه درستی راجع به دنیا و وقایعی که در آن رخ می دهد داشته باشیم . دنیا محل سختی ها ما انسان ها موجوداتی خواهان راحتی و آسایش هستیم و می خواهیم که دنیا برای ما چنین باشد و از رسیدن سختی ها به شدت رنجور و آزرده خاطر می شویم ، اما با توجه به آیات و روایات باید این نکته را پذیرفت که دنیا نه تنها جایگاه آسایش و راحتی نیست بلکه جایگاه سختی ها و دشواری ها است از آن جمله می توان به آیه ای از قرآن اشاره کرد : « لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِی كَبَدٍ »(سوره بلد ، آیه 4 (« ما انسان را در رنج آفریدیم »این آیه به ما یادآوری می کند که دنیا برای راحتی و آسایش آفریده نشده است و پیامبر (ص) نیز در این باره می فرماید : « خداوند عزوجل می فرماید: من آسایش و راحتی را در بهشت قرار دادم و مردم آن را در دنیا می جویند و آن را نمی یابند .» (عوالی اللئالی ، ج 4، ص 61(و حتی امام صادق (ع) آسودگی در دنیا را برای مومن امری محال معرفی می کنند. (بحار الانوار ، ج 78 ، ص 195( بنابراین چیزی که در دنیا وجود ندارد ، راحتی است و جستن آنچه که وجود ندارد ما را به ناکامی و نارضایتی و افسردگی خواهد کشاند و به سرعت ما را در برابر سختی ها بی تاب خواهد کرد و از پای در خواهد آورد ، چه آنکه اگر دنیا جایگاه امن و آسایش بود چه کسی سزاوارتر از ائمه اطهار و معصومین (ع) و پیامبران الهی به آسایش بودند ، حال آنکه می دانیم در دنیا بزرگترین رنج ها و مصائب را معصومین (ع) و پیامبران الهی متحمل شدند و بزرگترین شاهد این مدعا واقعه عاشورا و مصائب وارد بر معصومین در آن روز و پس از آن است . حال پس از اینکه معنای زندگی و ویژگی دنیا را شناختیم نوبت به آشنایی با شیوه مواجهه با مشکلاتی است که موجبات بر هم ریختن آرامش روانی ما را پدید می آورند . مواجهه با سختی ها بنابر آنچه ذکر شد ، سختی ها ناگزیرند و ناخواسته و پیش بینی نشده به سراغ ما خواهد آمد در این زمان تنها راه حل این است که شیوه مواجهه صحیح با آنها را بدانیم تا دچار یاس و فرسودگی نشویم : 1 پذیرش موقعیت اگر باور داشته باشیم که دنیا جایگاه سختی ها ست و ما برای لذت و کامجویی به این دنیا نیامده ایم و این دنیا به سان پلی برای گذشتن است ، باید باور کنیم که سختی ها بخش جدانشدنی زندگی ما هستند و ما از مواجهه با آنها ناگزیریم و بهتر است که در هنگام وقوع آنها از آن فرار نکنیم و بدانیم که سختی ها به خواست ما نیامده اند که به خواست ما بروند ، باید بپذیریم که ما در آمدن و رفتن آنها اختیاری نداریم و وقتی پدید می آیند ، حذف کردن آنها و حتی فرار از آنها نا ممکن است و بی تابی کردن در برابر آنها نیز کمکی به ما نمی کند ، بنابراین شایسته تر این است که سختی ها را به عنوان یک واقعیت زندگی بپذیریم و با آنها کنار بیاییم و سعی در مهار موقعیت ناخوشایند داشته باشیم . حضرت امیر المومنین (ع) می فرمایند : « همانا برای سختی ها پایانی است که هر کس به آن دچار شود ، باید به پایان آن برسد . پس برای انسان خردمند ، زیبنده است که هرگاه گرفتاری به او رسید ، کنار آن بیارامد تا زمان آن به سرآید ؛ چرا که دفع کردن آن ، پیش از سر آمدن زمان آن ، افزودن بر رنج آن است.» (کنز العمال ، ج 3 ، ص 752)با توجه به این حدیث پذیرش موقعیت ، نشانه خردمندی است و خردمند کار بیهوده نمی کند ، پس خرد حکم می کند که در زمان سختی ها انسان در کنار سختی ها قرار گیرد . 2 معنا شناسی سختی ها یکی از عوامل فشار روانی بی معنا بودن حوادث است . اگر حوادث زندگی بی معنا باشند قابل تحمل نخواهند بود و به سهولت انسان را از پای در خواهند آورد . اگر به هدفمند بودن و معناداری حوادث باور داشته باشیم ، آنها را تحمل خواهیم کرد. نکته قابل توجه دیگر اینکه معمولا ما همانند فرموده خداوند : «فَأَمَّا الْإِنسَانُ إِذَا مَا ابْتَلَاهُ رَبُّهُ فَأَكْرَمَهُ وَنَعَّمَهُ فَیَقُولُ رَبِّی أَكْرَمَن وَأَمَّا إِذَا مَا ابْتَلَاهُ فَقَدَرَ عَلَیْهِ رِزْقَهُ فَیَقُولُ رَبِّی أَهَانَنِ» (سوره فجر ، آیه 15 و 16 )«امّا انسان هنگامى كه پروردگارش او را براى آزمایش، اكرام مى‏كند و نعمت مى‏بخشد مى‏گوید: «پروردگارم مرا گرامى داشته است!» و امّا هنگامى كه براى امتحان، روزیش را بر او تنگ مى‏گیرد مى‏گوید: «پروردگارم مرا خوار كرده است!»»حوادث تلخ را ناعادلانه و بی دلیل و اهانت آمیز ارزیابی می کنیم ، و با این تحلیل فشارهای روانی حاصل از مشکلات تشدید می شود . امام صادق (ع) در همین راستا فرموده اند: « آیا می پنداری خدا به هرکس هر چیز داده از سر تکریم او بوده و از هرکس هر چیز باز داشته از سر خوار کردن او بوده ؟ هرگز !» (بحار الانوار ، ج 7 ، ص 200)پس معنای محرومیت ها خواری و بی مقداری نزد خداوند نیست . حال باید معنای مشکلات و محرومیت ها را بیابیم . الف : بلا ، وسیله تکامل انسان مهم ترین ویژگی بلاها قدرت رشد دهندگی آنهاست , همه استعدادهای انسان در حالت رفاه و آسایش پرورش نمی یابد و همانطور که پیش از این اشاره شد دنیا کشتزار آخرت است بنابراین بلاها چون نیروی محرکی است که استعدادهای ویژه انسان را به نمایش می گذارد ، عمل می کنند . چه اینکه در آخرت کسی برای استعدادهای نهفته اش پاداش نمی گیرد و تنها اعمال است که قابلیت پاداش یافتن را دارد . و همه سخن در این آیه شریفه آمده است که: «الَّذِی خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَیَاهَ لِیَبْلُوَكُمْ أَیُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا» (سوره ملک ، آیه 2(آن كس كه مرگ و حیات را آفرید تا شما را بیازماید كه كدام یك از شما بهتر عمل مى‏كنید، و او شكست‏ناپذیر و بخشنده است.در این آیه حیات و مرگ دو محک نیکوکاری بندگان معرفی شده است . ب : تطهیر گناهان دومین تاثیر و معنای بلایا پاک کردن گناهان مومنان است ، طبق فرموده حضرت رسول (ص) : « هیچ درد و رنج و اندوه و حزن و غمی به مسلمان نمی رسد ، حتی تیغی که به پای او می رود ، مگر این که خداوند متعال ، گناهان وی را به خاطر آن می آمرزد .» (بحار الانوار، ج 77 ، ص 144)انسانها هر اندازه که در دنیا دچار مصیبت و سختی شوند به همان اندازه از گناهان آنان کاسته خواهد شد ، چه آنکه تحمل سختی دنیا بارها و بارها آسان تر از تحمل عذاب های الهی در جهان دیگر است و دچار شدن به بلا و مصیبت نه تنها نشانه خواری و بی مقداری در درگاه الهی نیست بلکه نشان از تقرب و توجه داشتن خداوند به بنده دارد همانگونه که میان مردم شهرت دارد که : هر که در این بزم مقرب تر است جام بلا بیشترش می دهند ج : ترفیع درجه سومین تاثیر بلاها ترفیع درجه دادن ، آنها ست و همیشه هم دچار شدن به سختی و بیماری و مشکلات به معنی گناه کار بودن فرد نیست . معنای بلاهایی که انبیا و اولیا به آن دچار می شوند در اینجا روشن می شود ، بلاهایی که پیامبران و معصومین و مقربان درگاه الهی به آنان مبتلا می شوند برای پاک کردن آنان از خطاها نیست بلکه برای ترفیع درجه یافتن آنهاست ، همانگونه که پیامبر (ص) می فرمایند: « همانا بلا برای ظالم ادب کردن،برای مومن امتحان و برای انبیا درجه و برای اولیا کرامت است .» (بحار الانوار ،ج 67 ، ص 235)گاه بلاها کاستی های عمل انسان را در روز حساب جبران می کنند که پیامبر (ص) می فرمایند : « همانا خداوند متعال برای بنده ، درجه بالایی در بهشت می نویسد ولی عملش به آن اندازه نیست ، پس همواره در بلا قرار می گیرد تا به آن برسد .»(مشکاه الانوار، ص 300)بنابر این اگر بلاها و سختی ها را از منظر این سه معنا ببینیم ، دیگر تحمل هیچ کدام از آنها نه تنها صعب و مشکل نخواهد بود که حتی شیرین و دوست داشتنی خواهد شد و همواره به یاد خواهیم داشت که مشکلات با ماموریتی خاص به سراغ ما آمده اند و تا ماموریت آنها به پایان نرسد ، ما را ترک نخواهند کرد وما هستیم که با کنار آمدن با آنها می توانیم سرنوشت حقیقی خود را در دنیا و آخرت رقم بزنیم . داستان : آرامش با قرآن از فاضل گرانقدر جناب آقاى على آقایى «عراقچى همدانى» شنیدم که فرمود: در سال 1342 ماه محرم که من در کبوترآهنگ همدان منبر مىرفتم، انقلاب از قم به ى داهیانه حضرت امام خمینى «ره» آغاز شد، تا آن که ما خبر دستگیرى امام خمینى«ره» را به وسیله رادیو شنیدیم و از این جهت همه نگران و ناراحت شدیم و من در فکر شدم که این داستان، آخرش به کجا مىرسد و سر نوشت ملت و کشور چه خواهد شد، خصوصاً عاقبت امام خمینى«ره» چه مىشود با این وضعى که پیش آمده و دستگاه جبار ایشان را دستگیر کرده بودند در این هنگام به خاطرم رسید که براى آگاه شدن از عاقبت این کار به قرآن کریم تفال نمایم.قرآن را برداشتم متوجه قادر متعال شدم و خواستم که از قرآن، عاقبت امر را به من نشان دهد پس قرآن را باز کردم، دیدم در اوّل صفحه این آیه مبارکه است:«قُلْ جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ اِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً.»«بگو حق آمد و باطل نابود شد، بدان که باطل نابود شدنى است.»من از این تفال بسیار نیک، آرامش خاطر پیدا کرده و مطمئن شدم که امام«ره» آزاد خواهد شد تا آنکه بعد از چندى در اثر فشار ملّت و اقدام علماى اعلام و مهاجرت علماى بزرگ شهرستانها به تهران، دولت و شاه مجبور شدند که امام«ره» را آزاد کنند، تا اینکه مرتبه دوّم حضرت امام را دستگیر کردند، این دفعه ایشان را به ترکیه، تبعید نمودند دوباره من ناراحت شدم و قرآن را برداشتم خواستم با تفال به قرآن بدانم که عاقبت کار چه خواهد شد (البته این قرآن، غیر از آن قرآنى بود که در کبوترآهنگ بود) وقتى قرآن را گشودم، بازدیدم در اوّل صفحه، این آیه است:«قُلْ جَاءالْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ اِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً.» خیالم راحت شد، دانستم که این دفعه نیز امام آزاد مىشود تا اینکه پس از مدتى که امام«ره» در ترکیه بود ایشان را به نجف فرستادند ناچار به پاریس تشریف آوردند که این پیشامد نیز موجب فکر و خیال و ناراحتى مسلمانان بود من دوباره به فکرم آمد که از قرآن کمک بگیرم و به قرآن تفال بزنم تا بدانم این مرتبه کار امام«ره» به کجا خواهد رسید، قرآن را باز کردم، باز دیدم در اوّل صفحه این آیهآمد«قُلْ جاءَالْحَقُّ وَ زَحَقَالْباطِلُ;»« الا بذکر اللّه تطمئنّ القلوب » سوره رعد- آیه 28 هان، آگاه باش که فقط بذکر اللّه دلها آرامش و سکون می ‏یابند.جمله «بذکر اللّه» متعلق به «تطمئن» است که باید متأخّر از آن می آمد و چون متقدّم بر آن آورده شده نکته این تقدم، افاده حصر بوده است قاعده «تقدیم ما هو حقّه التأخیر یفید الحصر»، یعنی منحصرا و فقط با یاد خدا آرامش قلبی حاصل می‏شود. و با وجود آرامش قلبی، همه عوامل اضطراب و همه تعصّبها و تقلیدها و تلقینهای شیطانی و عجبها و غرورهای ناشی از فقدان اعتماد بنفس، و جمله رذائل و پلیدیها، جوهر ذواتشان به حسنات تبدیل می‏گردند، این خلق الهی آرامش قلبی مومنان ، مستلزم آسایش جامعه است و این آرامشهای قلبی ، آسایش‏ در جسم و زندگی و معاشرات را به دنبال خواهند داشت و سعی و تلاش در تحصیل و استقرار این معنویّت در جامعه، نه فقط بهبود بخشیدن به معنویّات است بلکه سعی و تلاش در تأمین اقتصاد و معیشت جامعه به بهترین طریق است ، زیرا انتشار آثار طمأنینه دل، در اجتماع از هزارها جنایت و دغل و دروغ و دزدی و خیانت و بزهکاری و تبهکاری که میلیاردها بودجه برای پیشگیری و از بین بردن آثار آن صرف می‏شود، جلوگیری می‏کند و در چنین جامعه ای کسی را با کسی جز مودّت و خیرخواهى کارى نیست ، زیرا با آرامش دلها، زبانها صادق و نظرها حق و نیّتها پاک و اندرون انسانها سرشار از خوبی و وفای به عهد و; گردیده‏اندحالا خودتان را آماده کنید تا یک حدیث قدسی براتون بگم که آدم رو دیوانه میکند ! !خداوند متعال می فرماید: «من عشقتهُ فقد قتلتهُ وَ من قتلتهُ فعلیّ دیته وَ من علیَّ دیتهُ فأنا دیته»یعنی” من اگر عاشق کسی بشم جانش را می گیرم و هرکه را که جانش ستانم بر من است که دیه اش را بپردازم و من خودم دیه او خواهم بود سینه مالامال درد است ای دریغا مرهمی دل ز تنهایی به جان آمد خدا را همدمی در طـریق عشقبازی امن و آسایش بلاست ریش باد آن دل که با درد تو خواهد مرهمی اهل کام و ناز را در کوی رندی راه نیست رهروی باید، جهان سوزی، نه خامی بی غمی بارالها، پایان کار ما را به سعادت مقرون فرما، و سرانجام رشته معرفت و خدا خواهی را به دست ما بده، و دست تطاول دیو رجیم و شیطان را از قلب ما کوتاه فرما، و جذوه‏ای از آتش محبت خود در دل ما افکن تا جذبه‏ای حاصل آید، و خرمن خودی و خودپرستی ما را به نور نار عشقت بسوزان تا جز تو نبینیم و نخواهیم و جز سر کوی تو بار قلوب را نیندازیم. محبوبا، اکنون که از تو دورم و از جمال زیبایت مهجور، باید که دست کریمانه‏ات تصرّفی کند و حجابهای ضخیم را از میان بردارد تا چشم دلم بینا گردد. حجاب چهره جان می‏شود غبار تنم خوشا دمی که از این چهره پرده برفکنم چنین قفس نه سزای چون من خوش الحانی است روم به روضه رضوان که مرغ آن چمنم پروردگارا ! آتش بیم مهجوریّت از آستان قرب و حضور، دل و جان می‏سوزاند و این شعله است که قلب را افروخته می‏کند، و آنرا خاستگاه مناجاتها و نیایشهایی می‏نماید که استماع و زمزمه آنها، دلهای سوزمند را لبریز از شوق و عشق به تو می‏سازد ! الهی ! ربایش دل من به مغناطیس وجود عشق تو است . خداوندا ! باران معرفت را در مزرعه قلب من بباران . خوف و حزن دو مانع رسیدن به آرامش _ آرامش در قرآن 2; قل یا آیها الذین هادوا إن زعمتم أنکم أولیاء لله من دون الناس فتمنوا الموت ان کنتم صادقین _ کسانی که خیال میکنید اولیاء خدا هستید بیایید آرزوی موت کنید اگر راست می گویید ، یعنی اولیاء خدا کسانی هستند که آرزوی موت دارند ، بعد در سوره یونس خواندیم ألا إن اولیاء الله لا خوف علیهم ولا هم یحزنون ، نگو که بشر اینقدر میترسید سر چی می ترسید سر این نفسشون . الآن خیلی از این پیرزن و پیرمردها و جوانها همه نگرانند ، برای چه چون نمی دونند می خواهد چه بشه . یعنی چه دارند ؟ جهل دارند و منشاء نگرانی هم نفس بود . موت یعنی تعطیل شدن نفس . لذا کسانی که خدا بهشون توفیق موت داد از همه اینها راحت شدند ، گفتند مردم از هر چه می خواهید بترسید ، بترسید ولی از مردن نترسید ، معلومه اگر کسی از مردن نترسد دیگه از هیچ چی نمی ترسد ، مردن یعنی رفتن در بغل محمد و آل محمد شما همه مشتاق برای رفتن به کربلا چقدر مشتاقید برای رفتن پیش قبر و ضریح امام حسین ، حالا اگه بخواهند با یک چیزی ببرند پیش خود امام حسین ، اون دیگه چقدر شوق می آورد . نقل کردند یک بنده خدایی متوسل شده بود به حضرت امیر و به حضرت گفته بودند من را بیارید نجف همین تا رسیدیم خواستید جون من را بگیرید ، بگیرید . وقتی رسیده بود نجف ، دو سه روز بعد کم کم یک حالت لرزه و تب وبعد تب شدیدتر ، یک دفعه یادش آمده بود ، به مولا چی گفته ، گفته بود سریع من را ببرید حرم ، وقتی آمده بود حرم گفته بود به مولا آقا من دیوانه شما چرا فورا حرف یک دیوانه را جدی می گیرید ، شما همه حرفهای من را ول کردید همین یکی را گرفتید ، خلاصه شروع کرده بود گریه و زاری که من هنوز آمادگی ندارم و من نمی تونم . نقل می کنند یک ملک آمده بود سراغ این آقا گفته بود چرا امیرالمؤمنین را پکر کردی؟ آقا می خواست شما را ببرد تو بغل خودش شما از بغل علی فرار می کنید ،براتون مولا از خدا 30 سال عمر خواستند .پس باید بریم علم تحصیل کنیم تا نترسیم و آرامش بیاید . قرآن کریم دنیا را به ظلمات تعبیر کرده ،در زیارت حضرت رضا هم داریم که می گوییم السلام علیک یا نور الله فی ظلمات الارض ، دنیا تاریک است ، شب است . ولی آخرت روز است ، قرآن کریم در مورد قیمت همش گفته یوم القیامه ،یوم الحسره ، یوم التغابن ، هیچ جا نداریم که گفته باشد لیل القیامه ، پس دنیا شب و آخرت روز است .شب تاریک است وتاریکی خود منشاء خوف می شود و اگر بیفتیم در چاله باعث حزن می شود ، در تاریکی ظلم هم از آدم سر میزند یک وقت ممکن است پا روی کسی یا اشیاء کسی بگذاریم ، نور که بیاد اینها از بین می رود ، العلم نور ، علم همه چیز را روشن می کند حالا بنده سؤال میکنم شما یک عمر در دانشگاه و جاهای دیگر درس خواندید ، آیا توانسته اید وحشت و خوف و حزن و ظلم را از خود دور کنید اگر دور شده اند بدونید واقعا علم تحصیل کرده اید ، البته این بدان معنی که اونها را کنار بگذاریم نیست چون برای تحصیل پول لازمه ، پول هم احتیاج است .قرآن کریم برای ده سیزده مورد گفته که اینها نه خوف دارند و نه حزن ، که اینها مطلقا آرامش دارند ، اینها کسانی هستند که نگاه به آنها عبادت است . نیم خورده مؤمن چرا در آن شفاست ؟ چون مؤمن کسی است که آرامش دارد اصلا مؤمن یعنی آدم آرام . شتابزدگی ها ، دلهره ها و دل واپسی ها همه از بین می رود . فرمودند با همین ها هم رفیق بشوید ، مؤمنین سرعت دارند ولی عجله ندارند چون عجله مال نفس است ولی سرعت مال قلب ، سارعوا إلی مغفره من ربکم . از این به بعد بدونید آنچه در قرآن کریم اعتبار دارد قلب است نفس اعتبار ندارد . سه جای قرآن خداوند فرموده این نفس باید بمیرد ، کل نفس ذائقهالموت ، پس چرا گفتند برید بشناسیدش؟ چون بتونید راحت از آن بگذرید ، اون اولیاء که ازش گذشتند و پرده ها را از روی نفس کنار زدند و به عمق نفس که راه پیدا کردند ، دیدند نفس میگوید أنا الله ، نفس ادعای خدایی دارد ، چون این الوهیت در ذات نفس وجود دارد خدای متعال هم اصرار دارد که الا و بالله باید این نفس تقدیم بشود به محضر خدا ، باید تعطیل بشود .الآن یکی رد بشه به شما سلام نکرد و ناراحت شدید این دو حالت دارد یکی ناراحت می شوید که این چرا امر خدا را امتثال نکرد که این صفای قلب است و یکی هم ناراحت می شوید این چرا به من سلام نکرد که این همان الوهیت است ، جهلی که هست . نفس از جنس نار و قلب از جنس نور است ،نفس خیلی به آتش و قلب خیلی به بهشت نزدیک است ، نفس همش شما را می خواهد ببرد تو آتش و قلب شما را به سوی نور و صفا البته خوشحال باشید خدا نفس مؤمنین را فوق العاده ضعیف خلق کرده .البته خوشحال باشید خدا نفس مؤمنین را ضعیف خلق کرده ، علامت ضعیف بودنش هم این است که الآن بنده روضه بخوانم همه شما شروع می کنید به گریه کردن ، کفار نفسشان خیلی قوی است وگریه هم ندارند . وقتی مغولها آمده بودند اصفهان را بگیرند ،دو تا سرباز نشسته بودند با هم صحبت می کردند ، یکی از دیگری سؤال کرد شما تا حالا جایی هم شده که ناراحت بشی از این قتل عام هایی که انجام دادی؟ گفت من فقط یک جا ناراحت شدم . گفت کجا ؟ رفتیم کنار یک خانه تمام اهل خانه را گردن زدیم اومدم کنار یک گهواره دیدم یک بچه شیر خواره خوابیده سر شمشیر را گذاشتم تو دهانش دیدم شروع کرد مکیدن فهمیدم خیلی هم گرسنه است ، من شمشیر را فرو کردم ; من آنجا غصه دار شدم که چرا این بچه را کشتم ، ازپشت پرده فرمانده آنها شنید گفت گردن این را بزنید ، تو سپاه ما اگر کسی دلش به رحم بیاد لایق این سپاه نیست ، این نفس کافر بشر است که به آتش نزدیک است و استعداد جهنم را پیدا می کند ، اما قلب مؤمن قوی است و تحمل احادیث ومعارف اهل بیت را دارد ولی قلب کافر ضعیف است حوصله یک دانه حدیث را ندارد ، به عکس قلب کافر نفسش خیلی قوی است بهتر است منشاء آن را از بین ببریم ، فکر کنید یک باتلاق وجود دارد و از این مرتب پشه بلند می شود بعد به شما یک چیزی بدهند بگویند این پشه ها را بکشید ، شما باید مرتب این پشه ها را بکشید ، این باتلاق هست و شما همیشه باید پشه نابود کنید یک دفعه یک آدم عاقل هم پیدا می شود می گوید این باتلاق را از زیرآب بخشکانید . محبت اهل بیت باتلاق را از بین می برد .از کسانی که در باغ رضوان خوابیده اند ، آنهایی که موتشان رسیده نه فوت کرده اند ، چون الآن یک عده ای هستند که فوت شدند ولی هنوز دلشان این ور است ، مرحوم آقا شیخ رحمه الله علیه رفته بودند تخته فولاد اصفهان ، یک رفیق داشتند به او گفته بودند به این قبر گوش بده ببین چه می شنوی ؟ شنیده بود این همش فریاد میزند آهای خیار سبز دارم ، گفته بود این خیلی علاقه به بقالی دارد یک دفعه هم غافلگیرانه بردنش آن ور ، این هنوز نفسش تعلق دارد به این ور و خیال می کند هنوز تو این دنیا است و به جای لا اله الا الله میگوید خیار سبز دارم . فوت کرده ولی موتش نرسیده ،موت وقتی است که همه وجود بگوید لا اله الا الله . ولی اجمالا اینهایی هم که فوت کردند ، کم کم موتشان هم میرسد . هر کس دلش می خواهد آرام شود باید دلش برود به آن ور و آخرتی بشه ، آیه را گوش بدید ومن أمن بالله و یؤمن بیوم االآخره فلا خوف علیهم ولا هم یحزنون . موتوا قبل أن تموتوا ، بروید اون ور قبل از این که شما را ببرند ،بدن تو دنیا باشد ولی دل در محضر خدا و اولیای خدا باشد ، پیامبر فرمودند هر کس دوست دارد به یک میت که روی زمین راه می رود فلینظر إلی وجه علی بن أبی طالب ، به حضرت امیر نگاه کند . نفس حضرت مرده بود ولی قلب ایشان زنده بودخیالتان راحت وقتی بروید آن ور اولین جمله که به حضرت عزراییل می گوید این است که دست شما درد نکند ، چه کار خوبی کردید ما را آوردید این ور ما نمی دونستیم این طرف چقدر عزت و غنا و راحتی و آرامش است . نه دردی ، نه غصه ای ،نه فقری و نه ; یادش هم سرور می آورد .خواب ماه رمضان چقدر شیرین است تازه این برادر موت است که البته برای مؤمنین است .در قرآن دو تعبیر داریم برای مردن یکی غمرات که برای کفار است یعنی تمام عالم روی سینه این کافر میگذارند تا جون بده ، اما سکرات که برای مؤمنین است یعنی یک جام بدند به دستشون از محبت اهل بیت ، تا بیاد سر بکشند عزراییل جون را برداشت و رفت ، اینقدر شیرینی را می گویند سکری . دوستان امیر المؤمنین مست مولا که شدند هیچ کاریشون نمی شود کرد ، ولذا اگر دیدید که یک نفر که زیارت امام حسین برود و بدون سؤال وارد بهشت بشه درست است چون دیگه مست است ، حضرت سیدالشهدا در روز قیمت تجلی می کنند و هر تجلی ایشان 800 سال طول می کشد ، هزار تجلی هم دارند در محشر دیگه آخر کار حوصله حورالعین سر میرود میآیند شکایت میکنند به خدا ، چرا این دوست های امام حسین به ما محل نمی گذارند خطاب میشه آنها مست جمال حسین شده اند . اذ جاء سکرت الموت . امام صادق می فرمایند وقتی مرگ یکی از دوست های ما برسد یک ملک می آید پیش او اول یک گل به او میدهد تا بو کند اسم گل چیست ؟ گل منسیه _ که ریشه اش از انسا است _ تا بو کرد تمام خاطرات دنیا فراموشش می شود ، و یک جا متوجه خدا می شود بعد ملک الموت یک گل دیگه می دهد تا بو کند اسم این گل مسخیه است _ که ریشه اش از سخاوت است _ تا گل را بو کرد میگوید جانت را به من می دهی ؟ میگوید بفرمایید . قدرت سخاوت پیدا می کند . انشاءالله شما قبل از این که ملک بیاید این سخاوت را پیدا کنید . خوف و حزن دو مانع رسیدن به آرامش _ آرامش در قرآن 1بشر ابتداءً دربهشت بوده است آیه 38 سوره بقره میفرماید اهبطو منها بعد از این که جد ما آدم و جده ما حوا دوتایی تبعیت کردند از ابلیس ، خدای متعال به آن دو نفر فرمان هبوط داد یعنی بروید بیرون از بهشت،بعدش هم به بنی آدم فرمود اهبطو منها . بهشت جایی است که آرامش محض است در آن خوف ، حزن ، غصه ، شرور ، خواب ، چرت ، نیستی و تاریکی وجهل نیست همه هستی محض است .گرسنگی وتشنگی در آن نیست ، آنجا را بهش می گویند بهشت . الآن که همه شما دنبال آرامش می گردید دلیلش این است که قبلا دربهشت بوده اید و مزه آن را چشیده اید که الآن دنبال آن می گردید . برای این است که همه دنبال یک جایی هستند که در آن هستی ، علم ، قدرت و عزت باشد چون همه اینها را قبلا چشیده اند . وقتی آمدند روی زمین خدای متعال فرمود فمن تبع هدای فلا خوف علیهم و لا یحزنون ،هر کس از هدایت من تبعیت کند پس هیچ حزن و خوفی ندارد .وقتی حزن و خوف در دل انسان از بین برود یک چیزی در دل انسان پیدا می شود که قرآن اسمش را امن گذاشته که از ایمان بالاتر است .امنیت یعنی انسان نه دل واپسی داشته باشد نه دل واپیشی کسی که دل واپسی دارد مبتلا به خوف است و کسی که دل واپیشی دارد مبتلا به حزن است . آیا میشود در زمین بشر به جایی برسد که هیچگونه حزن و خوفی نداشته باشد؟ بله جلساتی که در آن ذکر و یاد خداست ، درآن نه حرف دنیا و نه حرف آخرت است آنجا جلسات امن است . جلساتی که از بهشت و بهشت ها و بالاتر از آن ازبهشتی که خود خداست _فی مقعد صدق عند ملیک مقتدر _ حرف بزند . هر جا او را یاد کردیم آنجا هم می شود بهشت ، آنجا هم امنِ امن است . الذین امنوا ولم یلبسوا ایمانهم بظلم اؤلئک لهم الامن ،فقط خدا گفته این یک کار را نکنید لباس ایمان را با ظلم نپوشانید ، چرا امن بالاتر از ایمان است ؟ چون اصلا امن منشاء ایمان است ،ایمان از آن صادر می شود .خوف یعنی احتمال یک امر مکروه ، یک امر که موافق وجود شما نیست ، مثلا الآن یک محراب اینجا درست کردند یک تخته گذاشتند روش بنده ایستاده بودم یک دفعه دیدم دو نفر آمدند همین که آمدند گفتیم نکنه یک دفعه تخته بشکند سه چهار تایی برویم پایین خوف یعنی احتمال یک امر مکروه ، یک امر که موافق وجود شما نیست ، مثلا الآن یک محراب اینجا درست کردند یک تخته گذاشتند روش بنده ایستاده بودم یک دفعه دیدم دو نفر آمدند همین که آمدند گفتیم نکنه یک دفعه تخته بشکند سه چهار تایی برویم پایین ، سر و کله خوف پیدا شد بلا فاصله گفتیم خدایا خودت می تونی درستش کنی ، خوف چیست ،خوف رفت . انسان دوست دارد همیشه باشد یک وقت یک چیزی این همیشه بودن را در معرض خطر قرار بدهد سر و کله خوف پیدا می شود . شما همه دوست دارید عزیز باشید ، احتمال این که مجبور باشید دستتون را جلوی کسی دراز کنید خوف پیدا میشود ، چون دست دراز کردن در فطرت شما یک امر مکروه است .ریشه خوف چیست ؟جهل است .البته گفته شود در قرآن دو نوع خوف آمده ، خوف از شیطان و خوف از خدا . انما ذالکم الشیطان یخوف اولیاءه ،این ابلیس دوستانش را می ترسند هر کس با شیطان دوست شد می ترسد . ما این خوف را می گوییم که منشاء آن جهل است . ولی خوف از خدا ، ولمن خاف مقام ربه جنتان ،این خوف منشاءش علم است ، لذا حضرت امیر می فرمایند الخوف امان . انسان از دنیا و آخرت امان پیدا می کند . در مورد خوف بر اساس جهل مثلا شما جهل داشته باشید که خدا غفار است ،همین طور نگران گناهانتان هستید ، البته مفید است تا وقتی معرفت پیدا نکردید چون جلو نفس را میگیرد ، اما وقتی بیدار می شوید و معرفت پیدا می کنید می بینید عجب اصلا یک سفره دیگه پهن است . هر جا خدا هست نه خوفی و نه حزنی وجود دارد ، حالا خدا کجاست ؟ آیا در آخرت است؟ نه هو معکم أینما کنتم . خوف از آتش از جهنم ، خوف از مصیبت های دنیا ، خوف از فقر ، اینا همش منشاءشون جهل است . بعضی از عرفا در قدیم گفته بودند خوف پدر و مادر ندارد لذا انسان از آن می ترسد ، بی پدر و مادر خوف . یکی از اولیا میگفت من أخیرا پدرش را پیدا کردم و پدرش جهل است . الجهل رأس کل شر ، حضرت امیر می گویند الجهل معدن الشرور . حالا این جهل را چند تا اسم براش می شود گذاشت یکی دنیا ، یکی نار و یکی هم ابابکر _ که عین جهل است همین قدر بدونید بد نیست _ است . منشاء رفتن جهنم جهل و بهشت علم است . اهل بهشت اهل علمند . علم چیزهایی است که آرامش بیاورد و تاریکی را ازمیان بردارد .منظورم از علم از این اصطلاحات ذهنی نیست ، پیغمبر فرمودند ذاک علم ،علم را نکره آورده اند ، این یک چیزی است ، العلم نور یقذفه الله فی قلب من یشاء ، آنهایی که تو کله هاتون است موقع مردن هم راحت از کله ها بیرون میرود و آنهایی که بشه به برزخ و قیامت برد جایشان در قلب است ، وبا فشار مردن از بین نمی رود ، آن علم است . علم اصلی چیزی است که ریشه خوف و حزن را بکند ، هر وقت به علم برسید دیگه هیچ دغدغه ای ندارید ، العلم اصل کل خیر ، علم اساس همه خوبی هاست و خیرات است .پیامبر نشسته بودند یکی از اصحاب آمد گفت یک جایی تشییع جنازه است و یک جایی هم جلسه علم است در کدام شرکت کنم ، پیامبر فرمودند اگر کسی است که جنازه را تشییع کند ، شرکت کردن در یک ساعت جلسه علم معادل دوازده هزار تشییع جنازه است ،یک ساعت شرکت در جلسه علم معادل دوازده هزار دور تلاوت قرآن کریم است .در روایات مقابل خوف ، رجا آورده اند . رجا احتمال آمدن یک چیز خوب سراغ آدم است که امید می آید ، بنا است باران بیاید ، عید فطر خوبی داشته باشیم ، برویم بهشت ،بناست شب های قدر خوبی داشته باشیم ، آینده دنیا نمی دونید چقدر قشنگ است ، اینها همه رجا می آورد . کل شیء الیه ترجعون _سوره یاسین _ خدا همه را دارد به سوی خدا میبرد . من یک سؤال می کنم اگر همه جهان به سوی خدا می رود پیش خدا رفتن جای بدی است یا خوب؟ پس آینده جهان خیلی عالیه . گفت ما نمی دونستیم جهان به کدام سمت میرود که بدبین شدیم . الآن جهل داشتیم که بدبین شدیم و خوف ما را برداشت همین که فهمیدیم آینده خوب است راحت شدیم. اما یک فرق بین انسان و اشیاء است عالم را میبرند_ ترجعون _ ، ولی انسان خودش باید برود _إنا الیه راجعون _ ، همه اشیاء شاد و شنگولند چون دارند می روند به سوی خدا . اوضاع خیلی خوبه و قرار است خوبتر هم بشه ، چون اشیاء دارند به مقصد نزدیکتر می شوند و هر چه نزدیکتر بشوند این خیالات آرام می شود یا اصلا خیالات از بین می رود . کمال بالاتر از راحت شدن خیال این است که اصلا آدم خیال نداشته باشد . خدا رحمت کند یک بزرگی را می فرمودند این خیال ،لامش را بکن راء و بعد که شد خیار بردار بخور تا تمام بشود . پیش خدا خیال جایی ندارد . جهل ماله کجاست مال نفس انسان است ، حزن ماله کجاست ، از نفس شروع می شود اما سایه می اندازد روی دل انسان . بنده سؤال می کنم گذشته هست یا نه آینده چی؟ کدام است فعلا حال است ، کسانی که مبتلا به حزن یا خوف هستند هم گذشته و هم آینده را از دست می دهند وهم حالشان را . منشاء خوف و حزن نیستی است چون نه آینده و نه گذشته است ، خدا قبلا بوده آینده هم هست حالا هم هست بشر هر وقت این هستی را رها میکند وبه نیستی خود می چسبد به این دو مبتلا می شود .فمن تبع هدای فلا خوف علیهم ولا هم یحزنون ،این آیه مال این دنیاست یه مال اون دنیاست ؟ این آیه برای همین دنیا هست ،برای همین زمین است که می شود نه حزن داشت و نه خوف. حزن چیست ؟ گاهی نفس بشر خشن می شود ، بعد یک غم به وجود انسان میآید که میوه آن قبض دل است ، قبض دل را می گویند حزن . عرب به ابر میگوید غمام ، کلمه غم از غمامه گرفته شده و غم یعنی ابر ، ابری که مانع نور خورشید می شود . لذا غم یعنی ستر الشیء ، غم یعنی پوشانیدن روی شیء ، گفتید کفر هم ستر الشیء است ،بله کفر روی تمام نعمتهای خدا را می پوشاند اما غم فقط جلو نور خورشید را می گیرد ، البته غم خیلی بزرگ است اگر ابر نباشد باران هم نمی آید ، تمام گریه هایی که بشر کردند منشاء آن غم است وتا اشک نریزد دل انسان نمی خندد ، تا نگرید طفل کی نوشد لبن تا نگرید ابر کی خندد چمن هر وقت غم وجودتان را گرفت بدونید یک سایه از عنایات خاص پروردگار بر قلب شما حاکم شده ، منشاء آن چیست ندیدن خورشید ولایت ، هر کس خورشید ولایت که وجود مقدس محمد و آل محمد است رانبیند غم وجودش را می گیرد ، چرا خلقت را غم گرفته چون امام زمان گفت مثل من مثل خورشید است ، میشه از بین برد ؟ بله یا باید غم ببارد یا باید سوار هواپیما بشیم بریم بالا ، دیدید وقتی هواپیما از ابرها بالاتر می رود آن وقت جمال خورشید را می بینیم . الصلوه معراج مؤمن باید سوار نماز بشویم ، در آسمان ولایت خورشید را ببینیم غم ها می روند . سرتاسر انسان می شود همان که دنبالش هستیم یعنی آرامش .البته خوش به حال آنهایی که منشاء آن را از بین ببرند ..گفتیم منشاء خوف وحزن چیست ؟ نفس . حالا اگر آدم این نفس که این قدر اذیتش می دهد را از دست بدهد راحت نمی شه ،چه بهتر آدم بگوید برو رد کارت ما دیگر تو را نخواسیتم ; «راه‌های كسب آرامش در قرآن كریم» به نقل از فصلنامه قرآن و عترت «ذكری» گروه اندیشه و علم: در مطلب پیش‌رو به بیان مطالبی درباره راه‌های كسب آرامش در قرآن كریم كه در فصلنامه قرآن و عترت «ذكری» منتشر شده‌است، می‌پردازیم. به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران (ایكنا) منطقه شمال‌غرب كشور، یاد و ذكر خداوند و ارتباط با او، اضطراب، اندوه و نگرانی را از قلب انسان می‌زداید و به انسان، آرامش، اطمینان و تسلی خاطر می‌دهد. خداوند در آیه 28 سوره مباركه «رعد» می‌فرماید: «آگاه باشید كه با یاد خدا دل‌ها آرام می‌گیرد» ، علت این امر نیز روشن است، زیرا انسان با یاد‌آوردن خدا و ارتباط با او، با موجودی تكیه و پیوند برقرار می‌كند كه قادر و توانای مطلق است و از همه اسرار انسان آگاهی دارد، بر تمام امور استیلا داشته و قادر است تمام مشكلات انسان را حل كند، قطعاْ پیوند با چنین قدرت بی‌همتایی به انسان آرامش داده و نگرانی‌های او را برطرف می‌كند. انفاق در راه خدا، وسیله آرامش انسان خداوند در آیه 274 سوره مباركه «بقره» می‌فرماید: «آنان كه اموال خویش را در شب و روز، در پنهان و آشكار انفاق می‌كنند، اجرشان با پروردگار است، نه بیمناك می‌شوند و نه غمگین».انفاق و كمك به نیازمندان و مستمندان یكی دیگر از راه‌هایی است كه حزن و اندوه را برطرف می‌‌كند. خداوند در آیه 274 سوره مباركه «بقره» می‌فرماید: «آنان كه اموال خویش را در شب و روز، در پنهان و آشكار انفاق می‌كنند، اجرشان با پروردگار است، نه بیمناك می‌شوند و نه غمگین»، به نظر برخی مفسران، انفاق علاوه بر این كه آرامش اخروی را به همراه دارد، موجب آرامش انفاق‌گران و انفاق‌شوندگان در دنیا نیز می‌شود. قرآن كریم همسر شایسته را نیز از نعمت‌های الهی برمی‌شمرد كه موجب به ارمغان آوردن آرامش برای انسان می‌شود، خداوند در آیه 21 سوره مباركه «روم»می‌فرماید: «و از نشانه‌های قدرت اوست كه برایتان از جنس خودتان همراهی آفرید» و همچنین در آیه 187 سوره مباركه «بقره» آمده‌است: «همان‌گونه كه لباس، انسان را از سرما و گرما حفظ می‌كند و عیوب انسان را می‌پوشاند، و بدین وسیله انسان آرام می‌گیرد، زن و مرد نیز می‌توانند با رفع كدورت‌ها و پوشاندن عیب‌های یكدیگر به همدیگر آرامش‌ ببخشند». قرآن كریم همچنین یكی از اهداف نقل قصص انبیاء و ملل گذشته را آرامش دادن به پیامبر اكرم(ص) ذكر كرده‌است، نقش مطالعه تاریخ گذشتگان در آرامش‌بخشی به انسان از آن جهت است كه وقتی انسان مشكلات دیگران و صبر آنان را در برابر این مشكلات می‌بیند، تحملش در برابر سختی‌ها افزایش می‌یابد و دلش آرام می‌گیرد. فصلنامه قرآن و عترت «ذكری» به صاحب امتیازی دفتر فرهنگ اسلامی دانشگاه آزاد واحد ارومیه و مدیر مسئولی حجت الاسلام والمسلمین «خداویردی حسن‌زاده» منتشر می‌شود. موسیقی در قرآن وتأثیر آن برایجاد آرامش روانی بیماران عصبیدکتراحمد قاضی که درزمینه اعجاز قرآن وسنت تحقیق میکند درمورد تأثیرات قرآن وقرائت بر بیماران عصبی نظرات خود را این گونه بیان میکند که:«وَنُنَزِلُ مِنَ القُرآنِ ما هُو شِفاءُ ورَحمَهٌ للمؤمنین…» ((ماآیاتی را ازقرآن فروفرستادیم که مایه ی بهبودی دلها (ازبیماریهای نادانی وگمراهی وپاک سازی درونها ازکثافات هوی وهوس وتنگ چشمی وآزمندی وتباهی) ورحمت مؤمنان (به سبب در برداشتن ایمان ورهنمودهای پرخیروبرکت یزدان است))اسراء/82 برای اینکه به اثرهای قرآن بربیماران عصبی وآرامش روان پی ببریم به تحقیقاتی برروی بیماران عصبی ازمسلمین وغیرمسلمین دست زدیم ، بیماری روانی به گونه ای است که تأثیرفراوانی برجسم وبدن دارد ومی توان گفت روان وجسم آدمی رابطه مستقیمی با هم دارند .برای این کارگروهی ازمسلمانان وگروهی ازغیرمسلمین راکه دارای اختلال دراعصاب بودند برگزیدیم وبه اندازه گیری وتحقیق برویژگی های جسمی وحالت های ظاهری آنان پرداختیم سپس آنها رابه اتاقی انتقال دادیم که در آن سکوت مطلق برقرار بود وکلیه موادآزمایشی وایجاد آرامش روحی رابر روی آنها انجام دادیم بعدازاین مرحله دوباره به معاینه وضع جسمی وبدنی آنها روی آوردیم وآن رابا محاسبه قبلی مقایسه نمودیم سرانجام مشاهده کردیم که نتیجه آزمایش عکس بوده وهیچ از فشار عصبی آنان نکاسته است .صوت قرآن، آرامش بخش است شنیدن صوت‎ ترتیل‎ قرآن كریم‎ تنش‎ های‎ روانی‎‎ را در انسان‎ كاهش‎ می‏دهد. به گزارش ایسنا، تحقیقات‎‎‎ در آمریكا ثابت كرده‎ اسـت ، گوش‎ كردن‎‎ به‎ صوت‎ ترتیل‎ قرآن كریم، تغییرات‎ فیزیولوژیكی‎‎ در سیستم‎ عصبی انسان‎ ایجاد می‎‎ كند و تنش‎ های‎ شدیـد روحـی را كاهش‎ می‎ دهد. تاثیر آرام‎‎ بخش‎ شنیدن‎‎ قرآن كریم در افراد عصبی‎ و پرتنش‎ به‎‎ حدی‎ است‎ كه 97 درصد ایـن‎ مشكلات‎ را كاهش‎ می‎ دهد. این‎ نتایج‎ مثبت‎‎‎ درحالی‎ به‎‎ دست آمـده اسـت كه‎ بسیاری‎ ازاین‎‎ افراد حتی‎‎ با زبان عربی آشنا نیستند و متوجه‎ مفهوم‎ آیات‎ نمی‎ شوند. پایگاه‎ اینترنتی‎ میـدل‎ ایسـت‎ آن‎‎ لایـن هـم‎ گزارش‎ داد, كسانی‎‎ كه‎‎ تسلط به زبان‎ عربی ندارند، باشنیدن‎‎ آیات‎ قرآن به‎ آرامـش‎ مـی‎ رسند و این‎‎ به‎ علت‎ تاثیر فیزیولوژیكی‎ آن بر سیستم‎ عصبی‎ آنهاست‎.راههای رسیدن به آرامش روانی ازنگاه قرآن منبع: سایت – باشگاه اندیشه مقدمه: دستیابی به آرامش واقعی یكی از خواسته های همیشگی بشر بوده است و دراین راستا انسان در طول تاریخ تلاشها و رنج های بسیاری را به جان دل پذیرفته است. بی شك بخش وسیعی از تلاشهای علمی بشر و كشف رازهای ناگشوده جهان طبیعت به منظور دسترسی به امكاناتی بوده است كه آرامش و آسایش را برای انسان به ارمغان آورد ازسوی دیگر مطالعات آكادمیك و تحقیقات روانشناسی پیرامون آرامش و اضطراب و عوامل و موانع هریك بخش قابل توجهی از پژوهش های علوم انسانی را به خود اختصاص داده است. درسالهای اخیر كوشش های زیادی در زمینه روان درمانی افرادی كه دچار بیماری های روانی و اضطراب های شخصیتی و عدم تعادل آن هستند، انجام شده است و در این زمینه روش های مختلفی برای روان درمانی پدید آمده است كه هیچ كدام موفقیت مورد انتظار را در ازمیان بردن یا پیشگیری ازبیماری های روانی كسب نكرده است. برخی از تحقیقات نشان می دهد كه میانگین درمان از 70 درصد تجاوز نمی كند. وانگهی حال عده ای از بیماران پس از روان درمانی گاه بدتر هم شده و یا بیماری پس ازمدتی بازگشته است. از این رو روانشناسان به دنبال یافتن علت این امر برآمدند و ازطریق آمارگیری به این نتیجه رسیدند كه مهمتریم عامل در درمان بیماریهای روانی «دین» است و درصد بهبودی بیمارانی كه معتقد به دین هستند بسیار بیشتر از دیگران است. لذا آنان بر این باورند كه «ایمان بدون شك موثرترین درمان بیماری های روانی بویژه اضطراب و افسردگی است.» ویلیام جیمز فیلسوف و روان شناس آمریكایی می گوید: «ایمان نیرویی است كه باید برای كمك به انسان در زندگی وجود داشته باشد. فقدان ایمان زنگ خطری است كه ناتوانی انسان را در برابر سختی های زندگی اعلام می دارد.» كارل یانگ روان كاو می گوید: «درطول سی سال گذشته افراد زیادی از ملیت های مختلف جهان متمدن با من مشورت كردند و من صدها تن از بیماران را معالجه و درمان كرده ام اما از میان بیمارانی كه در نیمه دوم عمر خود به سرمی برند (یعنی از سی و پنج سالگی به بعد) حتی یك بیمار را نیز ندیدم كه اساساً مشكلش نیاز به گرایش دینی در زندگی نباشد. به جرأت می توانم بگویم كه تك تك آنان به این دلیل قربانی بیماری روانی شده اند كه آن چیزی را كه ادیان موجود در هر زمان به پیروان خود می دهند نداشتند و تك تك آنان فقط وقتی به دین و دیدگاههای دینی بازگشته بودند به طور كامل درمان شدند.» بنابراین حتی جوامع غربی هم متوجه شده اند كه برای درمان بیماری های روحی باید به دین پناه برد و چون دین اسلام خاتم ادیان و اكمل ادیان است پس منشأ اصلی آرامش را باید در آن جست. قرآن كریم كه بزرگترین معجزه پیامبراكرم(ص) است و تمام آنچه را كه بشر برای هدایت نیاز داشته ودر آن آمده است، كاملترین نسخه برای آرامش روح است. از این رو برآنیم تا با نگاهی اجمالی دیدگاه قرآن را در مورد آرامش روحی وروانی و راههای رسیدن به آن را مورد بررسی قرار دهیم. راههای رسیدن به آرامش روانی ازنگاه قرآن 1- ایمان: ایمان عبارت است از باور وتصدیق قلب به خدا ورسولش،آنچنان باور وتصدیقی كه هیچگونه شك و تردیدی بر آن وارد نشود. تصدیق مطمئن وثابت ویقینی كه دچار لرزش وپریشانی نشود وخیالات ووسوسه ها در ان تأثیر نگذارد وقلب واحساس در رابطه با آن گرفتار تردید نباشد. در قرآن در سوره مباركه فتح می خوانیم: “هوالذی انزل السكینه فی قلوب المؤمنین لیزدادوا ایمانا مع ایمانهم; ” «اوكسی است كه آرامش را در دلهای مؤمنان نازل كرد تا ایمانی به ایمان شان بیافزایند;». اولین برداشتی كه صورت می گیرد این است كه بدون ایمان، آرامش روحی وروانی وجود ندارد. یا حداقل اینگونه می توان گفت كه یكی از عوامل ایجاد آرامش دارابودن ایمان به خدا می باشد. به تعبیر علامه طبا طبایی «ظاهرا مراد از سكینت در این آیه آرامش وسكون نفس واطمینان آن، به عقائدی است كه به آن ایمان آورده ولذا نزول سكینت را این دانسته كه ”لیزدادوا ایمانا مع ایمانهم” تا ایمانی بر ایمان سابق بیفزایند. پس معنای آیه این است كه: خدا كسی است كه ثبات واطمینان را لازمه مرتبه ای از مراتب روح است در قلب مؤمن جای داد تا ایمانی كه قبل از نزول سكینت داشته بیشتر وكاملتر شود.» یقیقا داشتن آرامش در زندگی نخستین چشمه خوشبختی است وكسی كه از این نعمت محروم باشد از نعمت خوشبختی نیز محروم است وهیچگاه طعم خوشبختی را نخواهد چشید. انسان بی ایمان در دنیا با اندیشه وافكار موهوم وبا نگرانی های فراوان دست به گریبان است. ولذا دائما در درون خود دچار پیكاری بزرگ است وهمیشه هم در انتخاب مسیر زندگی ودر تصمیم گیریهایش دچار سر در گمی است. ولی بر خلاف آن انسان با ایمان از همه اینها آسوده است وهمه افكار واهداف واندیشه هارا تحت لوای یك هدف گرد آورده است وفقط به خاطر آن تلاش می كندوبه سوی آن می شتابد وآن عبارتست از خشنودی خدای متعال. دیگر كاری به این ندارد كه مردم از او خشنود باشند یا بر او خشم گیرند. ولذا هیچ وقت سردر گم نیست وهمیشه در یك آرامش روحی به سر می برد. راجع به ایمان وفواید آن در قرآن آیات فراوانی وجود دارد، ولی چون در اینجا بحث ما روی عوامل آرامش دور می زندلذا نمی توان به صورت مبسوط به این موضوع پرداخت. با این حال جا دارد به یكی از آیات كه با بحث ما ارتباط دارد اشاره كنم: آیه «الذین آمنوا ولم یلبسوا ایمانهم بظلم اولئك لهم الامن وهم مهتدون» ” (آری) آنها كه ایمان آوردند،وایمان خود را با شرك وستم نیالودند، ایمنی تنها از آن آنهاست وآنها هدایت یافتگانند” این آیه متضمن یك تأ كید قوی است زیرا مشتمل است بر اسنادهای متعددی كه همگی آنها در جمله اسمیه است. به تعبیر علّامه طباطبایی نتیجه این تأكیدهای پی در پی این است كه نبایدبه هیچ وجه در اختصاص (امنیّت)و(هدایت)برای مؤمنین شك وتردید داشت واین آیه شریفه هم دلالت می كند براینكه امنیّت (آرامش)وهدایت از خواص وآثار ایمان است. البته به شرط اینكه روی این ایمان با پرده هایی مثل شرك وستم پوشیده نشود. ومراد از ظلم در این آیه به معنای چیزهایی است كه برای ایمان مضرّ بوده وآن را فاسد وبی اثر می سازد. كه اكثر مفسرین آنرا شرك دانسته واین را از آیه(انّ الشرك لظلم عظیم) استفاده كرده اند. به هر حال با توجه به این آیات وآیات دیگر می توان به این اصل مهم رسید كه: امنیت وآرامش روحی تنها موقعی به دست می آید كه در جوامع انسانی دواصل حكومت كند، ایمان وعدل اجتماعی. بگر پایه های ایمان به خدامتزلزل گرددواحساس مسئولیت در برابرپروردگار ازمیان برودوعدالت اجتماعی جای خود را به ظلم وستم بسپارد،امنیت در چنان جامعه ای وجود نخواهد داشت وبه همین دلیل با تمام تلاش وكوششی كه جمعی از اندیشمندان جهان برای برچیدن بساط نا امنی های مختلف در دنیا می كنندروز به روز فاصله مردم جهان از آرامش وامنیت واقعی بیشتر می گردد. دلیل این وضع همان است كه در آیه فوق اشاره شده. پایه های ایمان لرزان وظلم جای عدالت را گرفته است. تأثیر ایمان در آرامش وامنیت روحی برای هیچكس جای تردیدنیست همانطور كه ناراحتی وجدان وسلب آرامش روانی به خاطر ارتكاب ظلم بر كسی پوشیده نمی باشد. 2- ذكر: ذكر درلغت: دركتاب العین،كهنترین فرهنگنامه ادب عرب آمده است: ”الذّكر: الحفظ للشیء وتذكره وهو منّی علی ذكر”- ‌ذكرنگاه داشتن چیزی وازآن یادكردن است،چنانچه گفته می شود من به یاد او هستم_والذّكر: جری الشیءعلی لسانك تقول جری منه ذكر_ذكرعبارتست از جاری شدن چیزی بر زبان انسان چنانچه گفته می شود یادی از او به میان آمد_” ذكر در اصطلاح: معنای جامع ذكر همان یادآوری به قلب وزبان است كه گاهی در برابر غفلت وگاهی در برابر نسیان به كار می رود. غفلت به معنی توجّه نداشتن به علم ونسیان به معنای زایل شدن معنی از ذهن است. بعد از روشن شدن معنای ذكر خوب است به رابطه این واژه با عوامل آرامش بپردازیم. قرآن یكی از عوامل آرامش را ”ذكر”(یاد خدا)معرفی كرده است. چنانچه می فرماید: «الّذین آمنوا وتطمئنّ قلوبهم بذكر الله الا بذكر الله تطمئنّ القلوب» «آنها (كسانی كه به خدا برمی گردند)كسانی هستند كه ایمان آورده اند، ودلهایشان به یاد خدا مطمئن (وآرام) است،آگاه باشید،تنها با یاد خدا دلها آرامش می یابد»اطمینان به معنی آرامش وقرار گرفتن است ودل مطمئن، همان نفس مطمئنّه است كه در آیه: (یا ایّتها النفس المطمئنّه ارجعی الی ربك راضیه مرضیه فادخلی فی عبادی واد خلی جنّتی) آمده است كه پاداش كسی كه با یاد خدا به این مقام (اطمینان) رسیده، درآمدن در سلك بندگان خدا وورود به بهشت است. مراد از(ذكرالله) یاد خدا، مطلق توجّه انسان به خداست. درتزاحم زندگی وانبوهی كارها وتنگناههای موجود ودر اضطرابی كه بسیاری ازمردم را نابود می كند دل آرامی، با یاد خدا آرامش می گیرد. ازاین رو سزاوار است كه دشواریهای درونی خود را به ذكر خداوند چاره كنیم. زیرا برترین چاره ای كه می توان از آن بهره برد به ویژه در زمان ما كه روزگار اضطرابات وهیجانها ودر گیریهاست واتعمار شرق وغرب آن را دامن می زند. یاد خدا تنها به ذكر زبانی نیست اگرچه یكی از مصادیق روشن یاد خداست. زیرا آنچه مهم است به یاد خدا بودن در تمام حالات خصو صا در وقت گناه است. ” بركات یاد خدا: 1- یادنعمتهای خدا عامل شكر است 2- . یادقدرت او سبب توكّل بر اوست 3- یاد الطاف او مایه محبّت است 4- یاد قهر و خشم او عامل خوف (ترس)از اوست 5- یاد عظمت وبزرگی او سبب خشیّت در مقابل اوست 6- یاد علم اوبه پنهان و آشكار مایه حیا و پاكدامنی ماست7- یاد عفو وكرم او مایه امید وتوبه است8- یاد عدل او عامل تقوی وپرهیزگاری است” درمعراج السعاده درباره ذكر حقیقی آمده است كه: «ذكر حقیقی عبارتست از یاد نمودن خدا در دل وچون زبان هم به موافقت دل حركت كند نور علی نور است واما مجرد ذكر زبان اگر چه هر گاه به قصد قربت وثواب باشد فایده بسیار برآن مترتب است اما اثر انس ومحبّت ویاد خدا در دل حاصل نمی شود.» پس ذكرحقیقی ذكری است كه در دل به یاد خدا بودن را همراهی كردن واگرفقط بازبان خدا را یاد كنیم ولی دردل از یاداو غافل باشیم، این نوع ذكر، ذكر حقیقی وتأثیر گذار به حساب نمی آید ولذا قطعا ذكری كه لقلقه زبان باشد اثر آرامش بخشی هم نخواهد داشت. به هر حال قرآن یكی از عوامل آرامش را ذكر معرفی می كند. وآن ذكری می تواند عامل آرامش باشد، كه ذكر حقیقی (ذكر قلبی)باشد. ذكرقلبی است كه روح همه عبادتهای عملیّه می باشد. پس اگر انسان در اكثر اوقات به دل متوجّه خدای متعال باشد وبه زبان بر اذكاری كه از طریق شرع رسیده، مداومت كند انس بهحق پیدا می كند وكسی كه با خداوند انس گرفته باشد به آرامش واقعی رسیده است. چرا كه خداوند بهترین وامنیّت بخش ترین موجود می باشد. وكسی نیست كه بتواند مقابله با قدرت الهی را داشته باشد. پس به حق باید گفت كه كسی به ّرامش واقعی خواهد رسیدكه با خدا مأنوس باشد. بهترین راه انس به خدا،یاد اوست. وبهترین نوع یاد خداوند هم (نماز)است. چرا كه فرمود: ”اقم الصلوه لذكری” (نماز را برای یاد من به پا دار) 3- توكّل: توكّل از ریشه (وكل) می باشد. وبه معنی وكیل گرفتن وواگذاری كارها به وكیل می باشد. در مجمع البحرین آمده است كه: التوكّل علی الله: انقطاع العبد فی جمیع ما یأمله من المخلوقین یعنی: «بنده برای رسیدن به آرزوهایش از همه مردم قطع امید كند وتنها به خداوند امید داشته باشد وحوائجش را تنها از او بخواهد» واین است معنای توكل بر خدا. قرآن یكی دیگر از عوامل آرامش را “”توكّل “” واگذاری همه امور به خدا معرفی می كند. به عنوان نمونه در سوره مباركه طلاق می خوانیم””ویرزقه من حیث لایحتسب ومن یتوكل علی الله فهو حسبه انّ الله بالغ امره قد جعل الله لكل شی ء قدرا”” “”واورا از جایی كه گمان ندارد روزی می دهد، وهر كس بر خدا توكّل كند كفایت امرش را می كند، خدا فرمان خود را به انجام می رساند وخدا بر هر چیزی اندازه ای قرار داده است”” كسانی كه در زندگی احساس فقر وناداری می كنند ویا دچار ناراحتیها ونگرانی های دیگری شده اند، برای رفع همه این مشكلات بهتر است به قدرتی كه فوق قدرتهاست وفنا ناپذیر است اعتمتد كنند. وخود را به او بسپارند. وچون قدر تی بالاتر از قدرت الهی نیست بهتر است بر او تكیه كنندوخود و زندگی خود را به او بسپارند. چرا كه به خیر ومصلحت بندگانش واقف است. منظور از توكّل بر خدا این است كه انسان تلاشگر كار خود را به خدا واگذارد وحلّ مشكلات خویش را از او بخواهد. كسی كه دارای روح توكّل است هرگز یأس ونا امیدی را به خود راه نمی دهد ودر مقابل مشكلات احساس ضعف وزبونی نمی كند. ودر برابر حوادث سخت مقاوم است. وهمین حالت موجب می شود كه او در درون خود احساس امنیّت وآرامش كند ولذا قدرت او برای رفع مشكلات چند برابر می شود و به راحتی سختیها ومشكلات را تحمّل می كند. در حدیث معراج می خوانیم كه وقتی پیامبر (ص)در پیشگاه خداوند سؤال كرد كه: ”ایّ العمال افضل” فرمود: ” لیس شی ء عندی افضل من التوكل علیّ والرضا بما قسمت” یعنی: چیزی نزد من از توكل بر من وراضی بودن به تقسیم من، با فضیلت تر نیست. علامه طباطبایی در كتاب شریف المیزان می فرماید: مؤمن ابن ترس را به خود راه ندهد كه اگر از خدا بترسدو حدود اورا محترم شمارد وبه این جهت از آن محرمات كام نگیرد،خوشی زندگی اش تأمین نشود وبه تنگی معیشت دچار گردد،نه،این طور نیست. چون رزق از ناحیه خداوند تعالی ضمانت شده وخداوند قادر است كه از عهده ضمانت خود برآید. (ومن یتوكل علی الله فهو حسبه)كسی كه بر خدا توكل كند از نفس وهواهای آن وفرمانهایی كه می دهد خود را كنار بكشد واراده خدای سبحان رابر اراده خود مقدم بداردوعملی راكه خداوند از او می خواهد بر عملی كه خودش دوست دارد ترجیح دهدوبه عبارتی دیگربه دین خدا متدین شود وبه احكام او عمل كند،(فهو حسبه)چنین كسی كه خدا كافی وكفیل او خواهد بودوآن وقت آنچه كه او آرزو كند خدای تعالی هم همان را برایش می خواهد. البته آنچه را كه او به مقتضای فطرتش مایه خوشی وزندگی وسعادت خود تشخیص می دهد نه آنچه را كه واهمه كاذبش سعادت وخوشی می داند. واینكه فرمود: خدا كافی وكفیل اوست علّت این است كه خدای تعالی آخرین سبب است كه تمامی سببها به او منتهی می شود. به هر حال این نتیجه گیری قطعی است كه كسی میتواندآرامش را در زندگی خود داشته باشد كه قدرتی كه همه قدرتها به قدرت او ختم می شود را پشتیبان خود بداند. واگر وكالت همه امور زندگی اش را به او بسپارد یقینا احساس آرامش به او دست خواهد دادونگران نتیجه وعاقبت كار نیست چرا كه عاقبت همه امور به دست خداست. 4- تقوی وپرهیزگاری: تقوی از ماده (وقایه) به معنی نگهداری است وبه این معنی كه انسان خود را از زشتیها وبدیها وآلودگیها وگناهان نگه می دارد. تقوی یك نیروی كنترل درونی است كه انسان را در برابر طغیان شهوات حفظ می كند ودرواقع نقش ترمز نیرومندی را دارد كه ماشین وجود انسان را در پرتگاهها حفظ واز تند رویهای خطرناك، باز می دارد. به همین دلیل امیر المؤمنین علی (ع)تقوا را به عنوان دژنیرومند دربرابر خطرات گناه شمرده است. آنجا كه می فرماید: ” اعلموا عبادالله آنّ التقوی دار حصن عزیز “(ای بندگان خدا ! بدانید كه تقوا قلعه ا ی محكم وغیرقابل نفوذ است.)در مورد تقوا هم آیات فراوانی در قرآن آمده اسصت یكی از آیاتی كه به موضوع ما مربوط می شود ومی توان این برداشت را از آن داشت كه تقوی از عوامل آرامش است،آیه شریفه: (الا انّ اولیاء الله لاخوف علیهم ولا هم یحزنون الّذین آمنوا وكانوا یتّقون لهم البشری فی الحیوه الدنیا والآخره;.) «آگاه با شید (دوستان و) اولیای خدا نه ترسی دارند ونه غمگین می شوند همانا كه ایمان آوردندو(از مخالفت فرمان خدا)پرهیز می كردند در زندگی دنیا وآخرت،شاد(ومسرور)ند. كه دراین آیه اهل ایمان وتقوا را بشارت داده است كه برای آنها در دنیا وآخرت ترس وناراحتی وجود نداردوآنها در امنیت وآرامش به سر می برند. در مجمع البیان آمده است كه: خوف از نظر معنی با فزع وجزع نظیر یكدیگرندوآن اضطراب دل از وقوع امری ناگوار است. ومقابل آن امنیت وآرامش است. وحزن، سختی اندوه است ومقابل آن سرور وخوشحالی است. پس با توجه به این آیه می توان گفت كه دوستان واولیای الهی كه خود را متصف به دو صفت ایمان وتقوا كرده با شند، در دنیا وآخرت در امنیت وآرامش به سر می برند واین وعده ای است از طرف خدا وند، وخداوند هم خلف وعدهنمی كند. دو نكته از المیزان ذیل این آیه: 1- قرآن با آوردن كلمه (آمنوا) فهمانده است كه اولیاء خدا قبل از ایمان آوردن تقوایی مستمر داشته اند. فرموده: (الّذین آمنوا) وسپس بر این جمله عطف كرده كه (وكانوا یتّقون) وبا آوردن این جمله می فهماند كه اولیاء خدا قبل از تحقق ایمان از آنان دائما تقوی داشته اند ومعلوم می شود كه ایمان ابتدایی مسبوق به تقوا نیست بلكه ایمان وتقوای افرادمعمولی متقاربندوبا هم پیدا می شوند ویا بر عكس اولیاء خدا، اوّل ایمان در آنان پیدا می شود وبعدا به تدریج دارای تقوا می گردند، آن هم تقوایی مستمر ودائمی. پس منظور از ایمان مرتبه دیگری از مراتب ایمان است غیر از مرتبهاوّل كه در افراد معمولی یافت می شود. 2- ترس وناراحتی كه از احوال طبیعی وعارضی انسانهاست ویك امر فطری به حساب می آید، چگونه می توان آن را از وجود اولیائ خدا منتفی دانست ؟در پاسخ باید گفت: حزن وخوف از احوال طبیعی وعارضی است كه در طبیعت همه انسانهاوجود دارد لكن چون كسی كه توحید سراسر وجودش را فرا گرفته است، خوف واندوه وحبّ وبغض را از خدا می داندواین اولیاءالهی از هیچ چیزی نه در دنیا ونه در آخرت نمی ترسندواندوهناك نمی شوند وتنها ترسی كه دارند از خدای سبحان است. آری كسانی كه این دو ركن اساسی ایمان وتقوا را داشته باشند چنان آرامش را در درون جان خود احساس می كنند كه هیچ یك از طوفانهای زندگی آنها را تكان نمی دهد. بلكه به مضمون روایت (المؤمن كالجبل الراسخ لا تحركه العواصف) همچون كوه در برابر تند باد حوادث استقامت به خرج می دهند. 5- توبه: توبه وباز گشت از گناه وحركت به سوی خدا، تنها راه نجات گناهكاران، وسیله تقرّب ودوستی با خدا، تبدیل كننده سیئات به حسنات ومایهامید نا امیدان ونخستین مقام عارفان واوّلین منزل سالكان كوی دوست است. توبه با همهخواصی كه داردیك خاصیّت ویژه وممتاز، برای توبه كننده دارد، وآن ایجاد آرامش واطمینان روحی وروانی است. چرا كه كسی كه خود را گنه كار می داند در یك بحران روحی به سر می بردكه با توبه این بحران روحی تبدیل به آرامش وسكون خاطر فرد می شود. راغب می گوید: «التوب: ترك الذنب علی اجمل الوجوه وهو ابلغ وجوه الاعتذار. فان الاعتذار علی ثلاثه اوجه: امّا ان یقول المعتذر: لم افعل،اویقول: فعلت لاجل كذا،او فعلت واسأت وقد فعلت ولارابعلذلك وهو الاخیر هو التوبه» “توب (كه عبارت دیگر توبه است) به معنای ترك گناه، به زیباترین صورت است. وآن رساترین وبلیغترین وجه از وجوه معذرت خواهی است. زیرا عذر خواستن بر سه نوع است: یا آنكه شخص عذرخواه می گوید: فلان كار را نكردم، یا می گوید: آن كار را كردم ولی منظورم از این كار چنین وچنان بوده است(به تعبیر بهتر در صدد توجیه كردن كار خود بر می آیدوموجهد انستن آن)، یا اینكه می گوید: آن كار را كرده ام (ویا آن گناه را كرده ام) ولی بد كرده ام ودیگر بار تكرار نخواهم كردواز آن دست خواهم كشید، قسم چهارمی برای عذر خواهی متصوّر نیست وقسم آخر، همان توبه است. “ در قرآن آیات فراوانی پیرامون توبه وفواید آن وجود دارد. یكی از آیاتی كه به گونه ای اشاره به موضوع مورد بحث ما داردوبه گونه ای آرامش را در نهاد گنه كاران ایجاد می كندوآنها را به رحمت الهی امید وار می سازد این آیه شریفه است كه: «قل یا عبادی الّذین اسرفوا علی انفسهم لا تقنطوا من رحمه الله انّ الله یغفر الذنوب جمیعا انّه هو الغفور الرحیم» (بگو ای بندگان من كه بر خود اسراف وستم كرده اید! از رحمت خداوند نومید نشوید كه خداوند همه گناهكاران را می آمرزد زیرا او بسیار آمرزنده ومهربان است.)چون خاصیّت توبه بازگشت به خداوند است وموجب تخلیّه روان از فشار گناه می شود وحالت پاكی وطهارت نخستین را به انسان بر می گرداند. برای همین احساس آرامشی عمیق وجود انسان را فرا می گیرد. ووقتی آرامش روحی وروانی ایجاد شد، انسان در زندگی به توفیقات عجیبی دست پیدا می كند. علّامه طبا طبایی (رضوان الله تعالی علیه) توبه را به دو قسم تقسیم كرده اند: «یكی توبه خدا، كه عبارت است از برگشتن خدا به سوی عبد”به رحمت”، ودیگری توبه عبد، كه عبارتست از برگشتن بنده به سوی خدا”به استغفار”ودست برداشتن از معصیّت» علمای اخلاق راجع به شرط قبولی توبه وپذیرش آن در كتابهایشان به این بحث پرداخته اند واز مجموع مطالبی كه وجود دارد به این جمع بندی می توان رسید كه شرط پذیرش توبه به سه صورت خلاصه می شود: ا- رجوع وبزگشت از گناه 2- ندامت وپشیمانی واقعی از گناه 3- عزم بر ترك گناه وتكرار نكردن آن. 6- انس با قرآن: قرآن كه خود یك نسخه شفا بخش برای همه دردها می باشد، خود را به عنوان یك عامل جهت تسكین قلبها ومحكم كردن دل وآرام بخش معرفی می كند. وهر كس با این نسخه الهی انس بیشتری داشته باشد وبر خواندن آن مداومت داشته باشد احساس اطمینان وآرامش بیشتری بر وجودش حاكم می شود. قرآن خطاب به پیامبر (ص) می فرماید: «وقال الّذین كفروا لو لا نزّل علیه القرآن جمله واحده كذلك لنثبت به فؤادك ورتّلناه ترتیلا» (وكافران گفتند: چرا قرآن یكجا بر او نازل نمی شود ؟! این به خاطر آن است كه قلب تورا به وسیله آن محكم داریم و(از این رو)آن را به تدریج بر تو خواندیم.)از این آیه بر داشت می شود كه به تدریج خواندن قرآن ومداومت برآن موجب استحكام قلب ودل می شود. ووقتی كه قلب انسان ثابت ومحكم شد، هیچ غم وناراحتی نمی تواند آرامش آن را بر هم بزند. ” كلمه فؤاد به معنای قلب است ومراد از آن چیزی است كه انسان با آن اشیاء را درك می كندوآن همان نفس انسان است. ” پس همانگونه كه نزول تدریجی قرآن بر قلب آن حضرت (پیامبر (ص))موجب آرامش وسكون نفس ویا استحكام نفس او می گردد؛ تلاوت مستمر وانس مداوم با آیات قرآن، می تواند موجب تثبیت قلوب وآرامش نفس هر كسی گردد. در جای دیگر خداوند تلاوت این كتاب آسمانی را موجب ترفیع درجات ایمان معرفی می كند: «انّما المؤمنون الذین اذا ذكرالله وجلت قلوبهم واذا تلیت علیهم آیاته زادته ایمانا وعلی ربهم یتوكّلون» (مؤمنان تنها كسانی هستند كه هر گاه نام خدا برده می شود دلهاشان ترسان می گرددوهنگامی كه آیات او برآنها خوانده می شود ایمانشان افزونتر می گرددوتنها بر پروردگارشان توكّل دارند.) وهمچنین برا ی اینكه بر ایمان مؤمنین افزوده شود آرامش را بر آنها نازل میكند: ” هو الذی انزل السكینه فی قلوب المؤمنین لیزدادوا ایمانا مع ایمانهم” (او (خداوند) كسی است كه آرامش را در دلهای مؤمنان نازل كردتا ایمانی بر ایمانشان بیفزاید.)از جمع بندی این چند آیه می توان به این نتیجه رسید كه: آرامش واطمینان قلوب ودلها ونفوس، نصیب قاریان وتلاوت كنندگان قرآنی می شود كه از درجات ایمانی بهره مند باشند وهر چه انس آنها با قرآن بیشتر باشد، درجات ایمانشان بالاتر می رود و هرچه درجات ایمان بالاتر باشد آرامش واطمینان وامنیّت بیشتری را احساس می كنند. ادامه خواندن مقاله عوامل آرامش از نگاه قرآن

نوشته مقاله عوامل آرامش از نگاه قرآن اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 29 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : جوانه زنی خواب بذر بذر رسیده موجودی متراكم و مستقل بیولوژیكی است كه تحت شرایط مناسب دارای قدرت جوانه زدن جهت تشكیل گیاه جدید می باشد. اگر بذوری كه تازه از مزرعه برداشته شده باشد كاشته شوند، معمولا جوانه نخواهند زد. در عین حال تعدای از بذور گیاهان زراعی از این قاعده مستثنی هستند، زیرا اصلاح انتخابی آن ها دوره جواب را كوتاه كرده است، اما بیشتر گونه ها بذوری تولید می كنند كه هنگام رسیدن جوانه نخواهند زد. ان ها در این هنگام در حالت خواب هستند. خواب بذر به تاخیر در جوانه زدن آن بعد از رسیدن یا تشكیل شدن اطلاق می شود. گاهی اوقات این خواب بر اثر فقدان محیط مساعدمی باشد، مانند بذوری كه در كیسه ها در انبار یا مغازه می ماند، اما معمولا این خواب بر اثر عللی غیر از این می باشد. اگر قرار باشد بذر به مدت كوتاهی بعداز تشكیل شدن در مزرعه جوانه بزند، امكان زنده ماندن گیاه بسیار كم می شود. چنین بذری در اواخر تابستان یا پاییز جوانه زده و گیاهان جوان بر اثر سرمای زمستان از بین خواهند رفت. در صورتی كه اگر مكانیسم هایی وجود داشته باشد كه جوانه زدن را تا بهار سال بعد به تاخیر اندازد، امكان زنده ماندن گیاه جوان بسیار بیشتر خواهد شد و این ارزش خوب بذر را می‌رساند. در حقیقت خواب بذر جوانه زدن ان را تا زمانی كه امكان زنده ماندن كمتر گردد به تاخیر می اندازد.تكامل جهت جلوگیری از جوانه زدن بذور رسیده روش هایی را ابداع كرده است. در این جا نه تنها انواع متعدد خواب بذر وجود دارد، بلكه معمولا در هر بذر معین بیشتر از یك نوع خواب دیده‌می‌شود.‌ اگر هر یك از این خواب‌ها شكسته‌نشود، از جوانه‌زدن بذر جلوگیری‌به عمل‌خواهند‌آمد.این خواب ها كدام اند؟ خواب پوسته بذرگروهی از خواب های بذور گیاهی خواب پوسته بذر می باشد. این نوع خواب ها در درون پوسته قرار دارندو اولین نمونه آن ها خواب پوسته بذری است كه نسبت به اب غیر قابل نفوذ می‌باشد. این نوع خواب در حبوبات و لاله های ابی متداول می باشد. اب جهت جوانه زدن بذر لازم است و پیش از هرگونه فعالیت فیزولوژیكی توام باجوانه زدن باید جذب آب صورت بگیرد. این پدیده غیر منتظره نیست، زیرا فعالیت انزیم ها احتیاج به آب دارد و همین طور بیش از اینكه اعمال بزرگ شدن سلول اتفاق می افتد آب برای ایجادفشار تورژسانس لازم و ضروری می باشد. اگر بذر نتواند میزان آب خود را افزایش دهد، نمی تواند جوانه بزند. غیر قابل نفوذ بودن پوسته بذر را می‌توان با قرار دادن شبانه آن در آب و توزین مجدد تعیین كرد. اگر وزن هر دو یكی باشد، پوسته بذر نسبت به آب غیر قابل نفوذ خواهد بود. اگر بذر آب دیده به مراتب دارای وزن بیشتری باشد، مسئله غیر قابل نفوذ بودن وجود نخواهد داشت. اگر بذر درخت اقاقیا انتخاب شود، این نوع بذر نسبت به آب غیر قابل نفوذ است. در حقیقت بذر گیاه مزبور را می توان تا 15 سال در آب قرار داد و هیچ گونه جذب آب در آن انجام نگیرد. تنها زمانی كه پوسته بذر صدمه ببیند خواب شكسته می شود. نمونه های دیگر گیاهانی كه چنین بذوری تولید می كنند گونه هایی از خانواده های بقولات، نیلوفر آبی، كریستاسه، نلومبواسه و پنیریك شامل گونه هایی چون ارغوان، لوتوس آبی، پنبه، بامیه، درخت خرنوب و نیز symphorcarpus spp می‌باشد. نوع دیگر خواب پوسته بذر بر اثر غیر‌قابل نفوذ بودن آن نسبت به گازها بویژه گاز كربنیك و اكسیژن می باشد. این نوع خواب در گیاهان بذر باریك و توق (رزدان) متداول است. نظر به اینكه سرعت تنفس در بذور رسیده كم می باشد و پیش از جوانه زدن مقدار آن افزایش می یابد تا انرژی لازم جهت بزرگ شدن سلولی را فراهم آورد، بنابراین تبادلات گازی جهت جوانه زدن بذر ضروری است. در صورتی كه بذر نتواند مقدار كافی اكسیژن از هوا بگیرد و یا گاز كربنیكی را كه در اثر تنفس جمع می شود بیرون نراند، چنین افزایشی در تبادلات گازی صورت نخواهد گرفت. این نوع خواب را می توان با صدمه زدن به پوسته بذر از بین برد. جوانه زدن شامل رشد جنین و بنابراین افزایش در اندازه آن می باشد.در صورتی كه پوسته بذر سخت باشد و مانند پوشش مستقیم عمل كننده این افزایش در آن صورت نمی گیرد. خوابی كه براثر مقاومت مكانیكی پوسته بذر به وجود می اید در گیاهانی مانند گردو، آلو و سماق صاف، علف هرز قازایاغی، با رهنگ آبی و خردل یافت می شود. این خواب هم باید در اثر صدمه مكانیكی پوسته بذر شكسته شود.چهارمین و آخرین نوع، خواب پوسته بذر در اثر وجود مواد شیمیایی بازدارنده در درون پوسته می باشد. كلیه بذور گندم دانه سفید بعد از رسیدن می توانندجوانه بزنند، اما در ارقام دانه قرمز به علت وجود مواد بازدارنده در پوسته بذر درجات گوناگون خواب در آن ها دیده می شود. بذر آن ها هنگامی جوانه خواهد زد كه ماده بازدارنده از آن ها بیرون رانده شود. سه نوع اول خواب پوسته بذر یعنی غیر قابل نفوذ بودن نسبتبه آب، غیرقابل نفوذ بودن نسبت به گازها و پوسته های سخت كه مقاومت مكانیكی غیر قابل نفوذی را به وجود می آورند با عمل خراش دهی پوسته بذر از بین می رود. خراش دهی عبارت از روشی است كه طی آن پوسته بذر صدمه می بیند. این روش ممكن است به صورت طبیعی یا مصنوعی انجام گیرد، اما نتیجه یكی خواهد بود. طی این عمل پوسته بذر شكسته شده و خواب بذر از بین می رود. بیشتر عملیات خراش دهی در مزرعه به صورت بیولوژكی صورت می گیرد و در طی آن پوسته بذر توسط موجودات ذره بینی كه آن را به عنوان غذا مورد استفاده قرار می دهند از بین می رود. اكثر عملیات مزبور چه در مزرعه و چه در آزمایشگاه از لحاظ نوع عمل شیمیایی محسوب می شوند. در آزمایشگاه خواب پوسته بذر اغلب با قرار دادن بذر در محلول های شیمیایی،مانند الكل، اسید سولفوریك و یا حتی اب گرم به مدت معینی از بین می رود اگر آب گرم روی همه بذور درخت خرنوب sporobolus sp بریزیم بسیاری از آن ها جوانه خواهند زد و در عین حال بسیاری ازبذور دیگر احتیاج به مواد شمیایی قوی تر دارند و بذور سماق باید در اسید سولفوریك غلیظ به مدت2-1 ساعت قرار داد. این روش مشكلی است و نشان دهنده مقاومت برخی از پوسته های بذور می باشد. عملیات شیمیایی شكستن خواب در بذر در مزرعه با عمل اسیدكربنیك در آب و یا سایر مواد تولید شده توسط موجودات زنده و یا موا شیمیایی كه پوسته بذر را بتدریج تجزیه می كند و از آنجا خواب بذر از بین می رود انجام می گیرد. در شرایط طبیعی ممكن است خراش دهی بر اثر یخ زدن و گرم شدن متناوب بذوری كه در پاییز، زمستان و بهار در هوا قرار می گیرد. این اعمال هر دو باعث بوجود آمدن فشار روی پوسته بذر و در نهایت شكاف خوردن آن می شود. بالاخره، پوسته بذر را ممكن است با عملیات مكانیكی خراش‌دهی مانند شكستن‌خواب در آزمایشگاه در اثر بریدن و یا سوهان‌زدن یا براثر صدمه زدن پوسته بذر با ماده ساینده هایی مانند سمباده و یا خراش دادن با شن انجام داد. Dalea spinosa گیاهی است كه در رسوبات خشك نواحی صحرائی رشد می كند. بذور این گیاه به زمین می افتد و با شن موجود در زیر این درخت كوچك مخلوط می گردد. هنگامی كه باران شدیدی در منطقه شروع به باریدن می كند رسوبات خشك مانند رودخانه ای خروشان عمل كرده و بذور گیاه و شن را پوسته بذر را فرسایش داده و با توقف جریان آب بذر آماده جوانه زدن می گرداند و این خود مقدار آب كافی را برای رشد و زنده ماندن گیاه جوان تضمین می كند. بدین ترتیب روشن است كه گیاهان دارای چندین نوع خواب پوسته بذر می باشند و طبیعت نیز به روش های گوناگونی این خواب را از بین می برد. با وجود این شكستن طبیعی خواب بذر احتیاج به زمان دارد، یعنی زمانی پیش از جوانه زدن بذر كه به آن اجازه زنده ماندن در سرمای زمستان را می‌دهد.خواب بذر در اثر وجود ماده بازدارنده نوع معمولی دیگر خواب بر اثر وجود مواد بازدارنده ای است كه در میوه تولید شده و به درون بذر رفته و در آنجا از عمل جوانه زدن جلوگیری به عمل می آورند. چنین خواب هایی در چندین گیاه صحرائی و همین طور در بذر گوجه فرنگی، سیب، گلابی، و برخی از مركبات و;. یافت می‌شود. آیا این غیر طبیعی نیست كه هنگام خرید سیب از مغازه، گیاه سیب جوانی را پیدا كنیم كه روی میوه رشد كرده است؟ اثبات وجود مواد بازدارنده در سیب كار مشكلی نیست. كافی است كه آب سیب را گرفته و از كاغذ صافی عبور دهید و آن را در تشتك پتری یا ظرف دهانه گشاد سرپوشیده ای قرار دهیم بذوری كه در خواب نیستند روی كاغذ پاشیده و منتظر جوانه زدن آن ها بشویم. در این جا حتی لازم نیست بذور همان گیاه به كار برده شود. مثلا آب میوه درخت خرنوب از جوانه زدن بذور گندم جلوگیری می كند. می توان از طریق از بین بردن ماده بازدرنده در درون میوه به همان نحوی كه در عین پوسیدن اتفاق می افتد این نوع ممانعت را از بین برد. در گیاهان صحرائی كه دارای چنین خوابی می باشند می توان با شست و شوی ماده بازدارنده از میوه توسط آب آن را از بین برد. در حالت طبیعی این عمل احتیاج به آب باران كافی داردو در طی آن وجود آب كافی در خاك كه برای زنده ماندن گیاه لازم است تضمین خواهد شد. در برخی میوه ها اسید آبسزیك ماده بازدارنده می باشد. نوع جالب دیگر خواب كه اخیرا جزئیات بیشتری درباره آن مورد مطالعه قرار گرفته است خوابی است كه از جنین آندوسپرم منشا می گیرد. این نوع خواب بر اثر وجود ماده بازدارنده یا كمبود مواد متابولیكی می باشد. برای از بین رفتن چنین خوابی لازم است بذر در نور قرار گیرد. بسیاری برگ نازك ها، كاهو، كاج ها، شاهی،epilobium, oenothera spp mimulus ringens بعضی از ارقام توتون و آلاله از گونه هایی هستند كه بذرشان دارای این نوع خواب می باشند. برای این بذور نه تنها نور لازم است، بلكه رنگ یا طول موج مناسب نور نیز مهم می باشد. نور قرمز با طول موج 660 میلی میكرون این خواب را از بین خواهد برد، در صورتی كه نور مادون قرمز با طول موج تقریبا 730 میلی میكرون عمل مزبور را انجام نخواهد داد. نه تنها نور مادون قرمز خواب را از بین نمی برد، بلكه عمل نور قرمز را هم معكوس می كند و به بذوری كه تحت شرایط نور قرمزقرار گرفته اند اجزه جوانه زدن نمی دهند. مثلا هنگامی كه بذر كاهو تازه برداشت می‌شود تا زمانی كه در معرض نور قرمز قرار نگیرد ممكن است جوانه نزند. اما این بذر بعد از قرار گرفتن در نور قرمز در نور مادون قرمز قرار گیرد جوانه نخواهد زد.می توان این آزمایش ها را با تناوب نور قرمز و مادون قرمز به دفعات زیاد تكرار كرد. اما این كه برگ جوانه می زند یا نه بستگی به نوری دارد كه آخرین بار به آن تابیده میشود. اگر این نور قرمز باشد، بذر جوانه می زند و اگر فروسرخ باشد جوانه نخواهد زد. بر حسب اتفاق جبرالین می تواندبه جای نور قرمز عمل‌كند، اگر این بذر در محل جبرالین خیسانده شوند، حتی در تاریكی هم جوانه‌خواهد‌زد. چگونگی كنترل جوانه زدن توسط فیتوكروم معلوم نیست، اما این نوع خواب در اثر جلوگیری از بزرگ شدن سلول به وجود می آید، بنابراین فیتوكروم باید بزرگ شدن سلول را در این بذور كنترل كنند و این عمل یا توسط كنترل مواد ممانعت كننده و یا مواد متابولیكی ضروری انجام می شود. برخی بذور برای جوانه زدن احتیاج به نور دارند و بعضی دیگر در برابر نور جوانه نخواهند زد، مانند بذور اغلب سوسن ها، تاتوره، بسیاری از هیدروفیلاسه ها و خشخاش كالیفرنیایی. مكانیسم جنین خوابی نیز ممكن است با دخالت فیتوكروم باشد، اما جزئیات آن هنوز شناخته نشده است. همین طور این خواب با خواب جنین و یا آندوسپرم همراه است. نوع دیگر خواب معمول كه از جنین یا آندوسپرم منشا می گیرد جهت شكسته شدن احتیاج به درجه حرارت پایین دارد. با انبار كردن چنین بذری در خاك مرطوب یا خاك برگ به مدت3-2 ماه درc قدرت جوانه زدن آن ها بازگردانده می شود. در مزرعه چنین خوابی هنگام زمستان در صورتی كه درجات حرارت به اندازه كافی پایین بماند و زمان هم كافی باشد شكسته می شود. اگر درجه حرارت در مدت لازم به اندازه كافی پایین نماند بذر جوانه نخواهد زد. این نوع خواب در سیب، هلو و سرو كوهی، نمدار، نوعی شمشاد، زنبق، درخت زبان گنجشك، گل سرخ، طوق یا رزدان و كاج و; وجود دارد. خوابی را كه در اثر عملیات سرما دهی شكسته شده است می توان با كمبود اكسیژن، آب اضافی و یا درجه حرارت زیاد معكوس كرد. علت چنین خوابی هم معلوم نیست.جنین نارسنوع دیگری خواب كه با جنین همراه می باشد، اما غیر متداول است، جنین های نارس در بذور رسیده می باشد. در این گیاهان زمانی كه بذر می رسد و آماده برداشت می گردد جنین به اندازه كافی نرسیده است تا جوانه بزند.بنابراین جوانه زدن بذر تا رسیدن جنین به تاخیر می افتد. بذوربسیاری از ثعلب ها، درختان آلاش زبان گنجشك اروپایی،gnetum sp و درخت معبد نمونه هایی از این خواب را دارا می باشند. كمبودهای مواد شیمیایینوعی علف خنازیر كه در ایالت كارولینا یافت می شود نوعی خواب غیر متداول دارد كه با جنین همراه می باشد. در این حالت خواب بر اثر فقدان مقدار كافی پیورین به اندازه كافی به جنین نرسد بذر جوانه نخواهد زد. بذر این گیاه ماده مزبور را فقط از علف هایی می گیرد كه بتوانند به عنوان گل روی آن زندگی كند. بذری كه روی خاك می افتد تا زمانی كه علف كنار آن رشد نكند قادر به جوانه زدن نخواهد بود. از این علف ها پیورین لازم به درون خاك حركت كرده و بالاخره راه خود را به سوی بذر نوعی علف خناریز پیدا می كند و به آن اجازه جوانه زدن می دهد و سپس گیاه جوان می تواند به صورت انگل مجاور علف رشد كند. این هم نوع دیگری خواب می باشد كه جوانه زدن بذر را تا زمانی كه گیاه جوان شانس خوبی جهت زنده ماندن دارد به تاخیر می اندازد. مواد بازدارنده موجود در خاكنوع دیگر خواب بذر در اثر وجود مواد شیمیایی بازدارنده در خاك پدید می آید. مثلا چند ماده بازدارنده عمل جوانه زدن را می توان از بذور و سایر اندام های گیاهی استخراج كرد. این مواد از خاك به درون بذور حركت كرده و از جوانه زدن آن جلوگیری می كنند و بدین وسیله قدرت رقابت گیاه برای نور، آب و سایر عناصر غذائی كاهش یافته و یا از بین می رود. مطالعات خواب بذور گیاهی به علت این كه آن ها اغلب دارای دو یا سه نوع خواب می باشند اغلب بی نتیجه می ماند. مثلا بذور گیاه ارغوان دارای پوسته غیر قابل نفوذ بوده و جهت شكستن خواب آن به درجه حرارت پایین نیاز دارد. اگر یكی از این عوامل خواب شكسته شود، بذر ممكن است هنوز به حالت خواب باقی بماند. ممكن است این امر برای دانشمندان خسته كننده باشد اما برای بذر مفید است و به نهال های بذری فرصت بیشتری داده و بهتر زنده ماندن آن‌ها و ازدیاد آن ها را تضمین می كند.جوانه زدن بذر بذر نمی تواند برای همیشه زنده بماند. بالاخره باید جوانه بزند یا بمیرد. هدف آن در زیست این است كه زمانی‌جوانه زده‌و‌گیاه‌منفرد‌جدیدی‌را تشكیل دهد و گونه ها از این طریق ازدیاد حاصل كنند.بذر برای جوانه زدن باید زنده باشد و در عین حال در خواب هم نباشد و همچنین در محیط مناسبی قرار بگیرد. در چنین محیطی باید آب به اندازه كافی موجود بوده و درجه حرارت مناسب باشد و میزان كافی اكسیژن هم برای جوانه زدن در دسترس باشد.آب میزان آب موجود در بذر رسیده بسیار كم است و باید پیش از آغاز جوانه زدن مقدار آن افزایش یابد. در حقیقت زمانی كه خواب بذر شكسته می شود جوانه زدن اغلب آن در اثر كمبود آب محدود می گردد. برای تهیه آب لازم بذور را در خاك كاشته و آبیاری می كنند. آبیاری میزان آب خاك را به اندازه لازم برای رفع احتیاجات بذر افزایش می دهد. لازم نیست مقدار اب خاك جهت رفع احتیاجات آبی بذور زیاد باشد. حتی برخی بذور می توانند در محیطی نزدیك به نقطه اشباع جوانه بزنند و عده ای دیگر زمانی كه خاك كه اشباع می شود جوانه می زنند. اما اغلب بذور گیاهی در چنین شرایط حادی جاون نخواهند زد، بلكه زمانی جوانه می زنندكه میزان آب خاك به حد ظرفیت مزرعه می باشد. هنگامی كه بذر در خاك كشت می شود معمولا خاك اطراف آن را فشرده می كند تا تماس بهتری با خاك برقرار كند، در غیر این صورت اگر خاك سست باشد، ممكن تماس مزبور برای ورود آب به میزان كافی به بذر كفایت نكند. درجه حرارتجوانه زدن بذر احتیاج به درجه حرارت مساعدی نیز دارد. كیفیت این درجه حرارت به گونه‌های گیاهی تولید كننده بذر بستگی دارد. گونه هایی كه بومی نواحی حاره هستند نسبت به آن هایی كه در نواحی معتدل یا قطب كوهستانی می رویند احتیاج به درجه حرارت بالا دارند. بذر پنبه نسبت به ذرت جهت جوانه زدن احتیاج به درجه حرارت بالاتری دارد و ذرت به نوبه خود نسبت به گندم احتیاج به درجه حرارت زیادتری دارد. حتی در گونه های موجود در نواحی معین احتیاجات حرارتی متفاوت می باشد. در اوائل بهار در اثر درجه حرارت پایین از جوانه زدن ممانعت به عمل می آید در عین حال بعضی بذور حتی روی یخ جوانه خواهند زد. در صورتی كه سایرین به علت نیاز به حرارت بیشتر، جوانه زدنشان به تاخیر می افتد. این یكی از عللی است كه چرا گونه های گیاهی در اوائل بهار، اوائل تابستان و یا اواخر تابستان ظاهر می شوند و همه آن ها در یك فصل سال باهم رشد نمی كنند. درجه حرارت ثابت برای ارائه بهترین رشد و نمو بذور گیاهی مفید نیست. درجه حرارت محیط بذور گیاهی در 24 ساعت نوسان می كنند و در شب خنك تر و در روز گرمتر می شود. آری درجه حرارت خاك ثابت تر از درجه حرارت هوا می باشد و نوسانات كمتری می باشد، اما آن هم به مقدار قابل ملاحظه ای تغییر می كند. بنابراین ما انتظار داریم با نوسان درجه حرارت در 24 ساعته بذور بهتر جوانه بزنند تا هنگامی كه درجه حرارت ثابت است.این موضوع حداقل برای بسیاری بذور بویژه بذر علف ها، گل ها و سبزیجات صحت دارد. مثلا بذر نوعی چمن بهترین جوانه زدن خود را زمانی انجام خواهد داد كه حرارت روزانه به مدت 16 ساعت و یا c به مدت 8 ساعت وجود داشته‌باشد.اكسیژن همانطوری كه قبلا ذكر شد بذور اغلب گون ها در خاك اشباع از آب جوانه نخواهد زد. این موضوع در ورد گونه‌هایی مانند لوئی و یا گیاهان آبزی كه معمولا در نواحی باتلاقی زندگی می‌كنند صدق نمی كند، اما در مورد سایر گونه ها حقیقت دارد. شاید علت اصلی آن فقدان اكسیژن مقدار كافی در چنین خاكی باشد. در فصل 2 نشان داده شد كه خلل و فرج خاك از هوا و یا آب پر می شود و با افزایش آب میزان گازها تقلیل می یابد. اگر خلل و فرج از آب پر شوند، فضا برای اكسیژن به وجود خواهد آمد. جوانه زدن احتیاج به تنفس شدید و تنفس احتیاج به اكسیژن دارد، بنابراین اگر كمبود اكسیژن وجود داشته باشد تنفس كند شده و جوانه زدن انجام نمی گیرد. تحت چنین شرایطی ممكن است عمل تخمیر اتفاق افتد. در اثر تجمع مواد سمی تخمیر به زودی اغلب بذر را از بین می برد. بذور ی كه در اعماق زاید خاك مدفون می شوند در اثر كمبود اكسیژن جوانه نمی زنند، اما به مجرد آن كه بیرون آورده شده و یا به سطح خاك نزدیك تر گردند جوانه خواهند زد. این یكی از علل جوانه زدن مقدار زیاد بذر های علف هرز در مزرعه بعد از شخم زدن آن توسط كشاورزان است. فیزیولژی جوانه زدن در بذربعد از زایل شدن خواب بذور اگر آن ها در محیطی قرار گیرند كه برای رفع احتیاجات جوانه‌زدن خود به مقدار كافی آب، درجه حرارت مساعد و اكسیژن كافی دست یابند شروع به انجام فعالیت های فیزیولژیكی می كنند كه به بزرگ شدن سلول ها و جوانه زدن آن ها منجر می گردد. جوانه زدن عبارت از رشد مجدد جنین بذر است و گفته می شود زمانی كه ریشه چه به درون پوسته بذر رخنه می كند جوانه زدن خاتمه می یابد. هنگامی كه بذر زنده بوده و در خواب نباشد و تحت درجه حرارت مساعد و اكسیژن كافی قرار گیرد جوانه خواهد زد. از زمانی كه بذر در چنین محیطی قرار می گیرد تا هنگامی كه ریشه چه به درون پوسته بذر رخنه می كند در درون آن مجموعه ای ازفعالیتهای فیریولژكی نامرئی كه با جذب آب شروع می شود انجام می گیرد. میزان آب بذر رسیده كم باشد. همانطوری كه در فصل 4نشان داده شد، میزان آب در حال رشد اغلب 85% وزن تربافت می باشد در صورتی كه میزان آب بذر رسیده اغلب كمتر از 10% وزن تر می‌باشد. اما این مقادیر با رطوبت نسبی محیطی كه بذور در آن ها نگهداری می شود تغییر خواهند كرد. مثلا هنگامی كه بذر ذرت در محیطی با رطوبت نسبی 15% نگهداری شود ممكن است تقریبا 6% وزن تر خود آب داشته باشد، اما اگر در رطوبت نسبی 90% اب انبار شود، ممكن است به اندازه تقریبا 20% آب جذب كند مع هذا میزان آب بذر رسیده برای جوانه زدن در هنگام كشت بسیار كم می باشد، بنابراین در وهله اول میزان آب آن باید افزایش یابد. چون پتانسیل آب بذر بیشتر از پتانسیل آب می باشد، عمل مزبور به وسیله اسمزا انجام می گیرد. بذر رسیده دارای پتانسیل آب بالایی نیز می باشند. با نگاهی به سلول های یك بذر خشك و رسیده آشكار می شود كه سلول ها كوچك بوده و دارای واكوئل های كوچك و چروكیده ای می‌باشند و تقریبا پلاسمولیزه شده اند. بر اثر كم بودن میزان آب شرایط مزبور موجب بوجود آمدن غلظت زیاد ماده حل شونده شده، بنابراین فشار اسمزی زیادی برقرار می گردد. به علاوه مواد كلوئیدی سلول كاملا هیدارته نیستند و دارای قدرت جذب مولكول های آب بوده و بدین طریق آنها هیدارته می شوند. این یكی از مكانیسم های اتصال آب در سلول می باشد. مولكول های آب جذب شده (جذب سطحی) به ترتیب دراطراف كلوئید قرار گرفته و محكم به آن متصل می شوند. قدرت كلوئید در جذب مولكول‌های آب باعث می شود كه مولكول های دیگر اطراف كلوئید به طرف آن جذب شوند. این جذب را به وسیله فشار آبگیری یا IP اندازه گیری می‌شود و مانند پتانسیل اسمزی به پتانسیل آب سلول اضافه می گردد. اما فشار آبگیری بذور رسیده بیشتر از فشار اسمزی بوده و بنابراین به مجرد آن كه بذر درمحیط مساعدی قرارگیرد، بر اثر چنین واكنش قوی آب به درون آن حركت می كند. از آنجا كه مولكول های آب با جذب كلوئید در اطراف آن منظم می شوند، این عمل باعث افزایش اندازه سیستم كلوئید آب شده و كلوئید متورم می گردد و در نتیجه این تورم حجم بذر افزایش می یابد. بذر خشكی را در آب قرار دهید و روز بعد افزایش اندازه ان را مشاهده كنید. تورم بذر باعث می شود كه پوسته آن پاره شده و مقدار آب جذب شده توسط آن، مقدار اكسیژنی كه در دسترس آن است و میزان گازكربنیكی كه می تواند از آن بیرون رود همه افزایش می یابد. خلاصه این تورم بزرگ شدن سلول ها و در نتیجه اعمال جوانه زدن را تسریع می كند. با اشباع شدن كلوئید توسط آب مقدار فشار آبگیری به سرعت كاهش یافته و بزودی به صفر می‌رسد. اكنون پتانسیل آب بذر در اثر فشار اسمزی است تا فشار آبگیری، اما مقدار آن به هر حال زیاد می باشد. بنابراین آب به حركت خود به درون بذر ادامه داده و باعث افزایش میزان آن شده و سلول ها را به حالت تورژسانس نگاه می دارد.هنگامی كه میزان آب بذر به 70-40% وزن تر رسید فعالیت های متابولیكی بذر به سرعت افزایش می یابد. اول میزان تنفس شدیدا افزایش می یابد و این خود تا اندازه ای در اثر پاره شدن پوسته بذر می‌باشد كه تراوائی بذر را نسبت به اكسیژن افزایش می دهد. در عین حال افزایش میزان آب باعث فعال شدن آنزیم های تنفسی نیز می گردد. همچنین به نظر می رسد كه این عمل در اثر افزایش تعداد میتوكندری های درون سلول نیز می باشد. این افزایش در میزان تنفس، و هم در بافت های ذخیره ای انجام می گیرد و شاید بیشتر آن در جنین باشد. اما چون جنین بخش كوچكی از حجم بذور را اشغال می كند، افزایش تنفس بذر به طور عمده باید دراثر افزایش میزان تنفس سلول های بافت های ذخیره‌ای باشد به مجرد افزایش شدت تنفس، در فعالیت های هیدرولیتكی بافت های ذخیره ای بذور افزایش چشم گیری اتفاق می افتد كه باعث شكسته شدن مولكول های بزرگ مواد بزرگ مواد غذائی مانند پروتئین، نشاسته، چربی ها و RNA ذخیرهای به مولكل های كوچكتری چون اسید های آمینه قندها و نوكلوئید می گردد. این مولكول های كوچك به درون جنین، یعنی جائی كه برای رشد مجدد آن مصرف می شوند منتقل می گردند. هیدرولیز مواد غذائی بافت های ذخیره ای باعث كم شدن مداوم مقدار این مواد شده و بالاخره به از بین رفتن آن ها منتهی می شود. هیدرولیز چربی ها ابتدا باعث تبدیل ان ها به اسید های چرب و گلیسرل كه چربی ها از آن ها ساخته شده اندمی شود. سپس اسیدهای چرب مزبور شكسته شده و استیل كوآ ساخته می شود كه با عمل عكس گیلوكلیز قندها ساخته می شوند. گلیسرل حاصل از چربی ها هم با تبدیل به فسفات دی هیدرواكسی استون به قند تبدیل می‌شوند. نشاسته با عمل هیدرولیز به قند تبدیل می شود. قندهایی كه از چربی ها و نشاسته ساخته می شوند به درون جنین منتقل می شوند تا در آنجا به مصرف رشد آن برسند.نقش اكولوژیكی فیتو كروم فیتوكروم یا رنگیزه مشابهی در جلبك های سبز، خزه ها، شبه خزه ها (هپاتیك ها) سرخس ها، نهاندانگان و بازدانگان یافت می شود و احتمالا در قارچ ها وجود ندارد. نقش متنوع آن در این موجودات گوناگون ارزش سازگاری در خور توجه آن را منعكس می سازد. نمونه هایی چند از مورد بررسی قرار می گیرد.جوانه زدن بذر مدفون شده جوانه زدن بسیاری از بذر ها به علت نیاز به مستلزم نور است. این قبیل بذر ها مادامی كه در خاك مدفون باشد به حال خواب باقی می ماند و اگر به سطح خاك آورده شود، فورا جوانه می‌زند علف هرز ماهورا گیاهی از این نوع است. در یك آزمایش حفظ قوه نامیه در شرایط مدفون بودن در خاك در 1973 معلوم گشت كه پس از گذشت 90 سال 20% بذور این گیاه زنده بود و گیاهان روئیده از آن ها به بوته هایی كه از بذور تازه بوجود آمده بود تفاوتی نداشت. اگرچه تنفس در این قبیل بذور طی دوره خواب طولانی ادامه می یابد كه مواد غذائی ذخیره آن ها رو به كاهش می‌رود ولی اگر فیتوكروم ه صورت باشد این كاهش بسیار كند می گردد. بسیاری از بذرهای تازه علف های هرز برای جوانه زدن به نور نیاز ندارند، ولی اگر در خاك و مخصوصا خا ك های غرقاب مدفون شود نیاز به نور در آن ها بوجود می آید. این بذر ها به نظر در ابتدا مقدار زیادی دارد كه در تاریك ی به تبیل می شود وقتی بذر در هوای خشك انبار گردد آن تبدیل صورت نمی گیرد زیرا فیتوكروم خشك است و تحت این شرایط و خشك قابل تبدیل به یكدیگر نیست. وقتی خاك به قدر كافی مرطوب شود تا فیتوكروم قدری آب بگیرد تبادل انجام می شود. چنین تبادلی در بذر انبار شده مكانیزم موثری برای زنده ماندن است. تاریكی زدائیبعضی از انواع بذر ها در اعماق خاك كه نور نفوذ نمی كند جوانه می زند. چون فیتوكروم به صورت ساخته می شود، گیاهان جوان كه در اوایل دوره رشد خود از مواد ذخیره اندوسپرم تغذیه می شود داشته اما فاقد است. نشاء روییده در تاریكی (زیر خاك) دارای ساقه باریك در حال رشد سریع قلاب خمیده و برگ های كوچك است. این عادت رشدی از نظر بقاء ارزش دارد، زیرا امكان می دهد كه گیاه جوان سریع و بدون صرف انرژی زیاد به نور برسد نوك رشدی انتهایی ظریف به وسیله قلاب محافظت می شود و انرژی برای رشد برگ ها كه تا در معرض نور قرار نگرفته فعال نمی شود صرف نمی گردد. وقتی گیاه جوان سر از خاك در آورد و در معرض نور قرار گرفت مقداری از فیتوكروم به حالت در می آید، در نتیجه قلاب مستقیم می شود، ساقه ضخیم شده و رشد طولانی آن كند می گردد و برگ ها باز شده و رنگ سبز به خود می گیرد و ظرفیت فتوسنتزی خود را افزایش می دهد. بنابراین بسیاری از صفات لازم برای بقاء گیاه جوان ناشی از تبدیل به تنظیم می شود. رشد زیر پوشش سایر گیاهاننوری كه از برگ سبز عبور می كند از طول موج هایی كه كلروفیل آن ها را جذب می كند عاری می شود و بنابراین در مقایسه با نور قرمز غنی از نور قرمز دور است این امر سبب می شود بعد ازآنكه برگ های پوشش گیاهی گسترش یافت از جوانه زدن بذور حساس به نور جلوگیری شود. چون جوانه زدن در چنین محیط عاری از نور به رشد ضعیفی می انجامد، جلوگیری از جوانه زدن به سبب فقدان از نظر بقاء ارزش مثبت دارد. در فصل بهار بعد قبل از پدید آمدن پوشش گیاهی بذر می تواند جوانه بزند و گیاه جوان با قدرت پا بگیرد. سایه اندازی برگ ها روی رشد گیاه جوان كه در زیر پوشش گیاهی روئیده نیز تاثیر می گذارد. زیرا فیتوكروم در این قبیل گیاهان به حالت است و رشد آن ها تا حدودی شبیه رشد جوانه در زیر خاك است: برگ ها نازك و كوچك بوده و ساقه به طور غیر عادی طویل شده است. گیاه قرار گرفته در سایه پوشش گیاهی چون درصد بیشتری از منابع انرژی خود را صرف طویل شدن ساقه می‌كند، توانائی خود را در رسیدن به سطح پوشش گیاهی و نفوذ در آن افزایش می بخشد، این امر از نظر رقابت حائز مزیت مشخصی است زیرا چنین گیاهی وقتی در سایه قرار دارد انرژی كمی برای فتوسنتز دریافت می كند. چنین به نظر می آید كه انطباق حداكثر جذب انرژی توسط و كلروفیلA و همچنین حداكثر جذب انرژی توسط در «محدودهای» از تشعشع كه پس از جذب طول موج های كوتاه توسط رنگیزه های فتوسنتزی و طول موج های بلند به وسیله آب دربافت گیاهی باقی می ماند صرفا یك امر تصادفی نیست. در طبیعت این پدیده به طرق پیچیده بیشماری بكار گرفته شده است.. كیفیت طیفی نور خورشید در بالای پوشش گیاهی گندم و در زیر آن در سطح زمین ، توجه كنید كه بیشتر انرژی در نواحی 400 تا 500 نانومتر و در 690-600 نانومتر طیف توسط پوشش گیاه گرفته شده است.هورمون های ویژه جوانه زنیجیبرلین ها:جیبرلین ها شامل گروهی از هورمون ها هستند كه بیشترین دخالت را در كنترلو تسهیل جوانه زنی بذر دارند. یكی از پر مصرف ترین آن ها چه از نظر پژوهشی و چه تجارتی اسید جیبرلیك (GA) می باشد. این تركیبات به میزان نسبتا زیادی در بذرهای در حال نمو، دیده می شوند ولی در بذرهای خفته رسیده به ویژه در گیاهان دولبه به كمی پایین می آید. به كارگیری جیبرلین ها می تواند در فرونشاندن بسیاری از انواع خواب از جمله فیزیولوژیكی- نوری- گرمایی موثر است.جیبرلین ها در دو مرحله مختلف جوانه زنی ایفای نقش می كنند.مرحله اول جیبرلین ها در مرحله ایجاد آنزیم د نسخه برداری از كروموزوم، عمل می كند. مرحله بعدی كه جیبرلین بسیار موثر است فعال كردن آنزیم های دخالت كننده در سیستم جابجایی مواد غذایی در مرحله سوم می باشد. اسید آبسزیك (ABA) (abcisic acid):(ABA) این تركیبات یكی از مهم ترین تركیبات تنظیم كننده رشد، نه تنها در جوانه زنی بذر، بلكه در رشد گیاهی به طور كلی می باشد. به نظر می رسد ABA نقش در جلوگیری از جوانه زنی زود رس جنین درمان در حال نمو دارد. زیاد بودن مقدار بازدارنده ها مسئول عدم نمو در جنین های نارس شناخته شده است كاربردABA می تواند از جوانه زنی بذر های بیدار جلوگیری كند و اثرات اسید جبرلین به كار برده شده را خنثی می سازد.سایتو كنین ها: در این تركیبات طبیعی یك ساختار شیمیایی آرنین یا جایگزین شده دارد. فعالیت سایتوكاینینی در میوه ها و بذر های در حال نمو زیاد است. اما همچنان كه بذر رسیده می شود این فعالیت كاهش یافته و اندازه گیری سایتوكنین مشكل می شود. در مورد جوانه زنی این باور وجود دارد كه سایتوكنین ها اثر بازدارنده بویژه aba را خنثی می كند. بنابراین چنین توصیف شده كه سایتوكنین یك نقش «آسان كننده» در جوانه زنی دارد و اسید جیبریلیك را به فعالیت وا می دارد.اتیلن: یكی از مهم ترین هورمون های طبیعی است كه در بسیاری از مهارت رشد گیاهی دخالت دارد. واكنش بذر های خفته مروارید درختی و پیچ امین الدوله و گونه هی مشابه و همچنین ذرت و سایر غلات در برابر این گاز در سال ها نشان داده شده است. تولید اتیلن توسط بذر های در حال جوانه زنی لوبیا و نخود فرنگی در سال 1935 نشان داده شد.اتیلن یك عامل طبیعی آسان كننده جوانه زنی و در برخی از بذر ها می باشد. به ظاهر اتیلن نقش محدوی در جوانه زنی بذر دارد و اجوانه زنی را در شبدر زیر زمینی و نوع ویرجینایی بادام زمینی، نیز نوعی علف هرز تحریك می كند. ادامه خواندن مقاله جوانه زني

نوشته مقاله جوانه زني اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 91 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : نقش فن آوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه روستایی چکیده: فناوری اطلاعات عصاره دانش و تجربه دو هزار ساله بشر است. انسان در تمام طول تاریخ برای شناخت پدیده‌ها و کاهش ابهامات پیرامون ناشناخته‌ها به اطلاعات نیازمند بوده است. آغاز تاریخ بشر با توانایی او درانباشت اطلاعات و مبادله آن مقارن است. توسعه ملی بر مبنای فناوری اطلاعات و ارتباطات مستلزم فراهم شدن زیر ساختهای فراوان است که مهمترین آنها بسط مهارتهای ICT است. جامعه اطلاعاتی مبتنی بر ‌ICT مسلما منحصر به یک گروه خاص از شهروندان نخواهد بود بلکه یک جامعه توسعه یافته اطلاعاتی زمانی محقق خواهد شد که توان دسترسی آسان و ارزان به اطلاعات و مهارت استفاده از فناوری‌های مربوطه برای عموم مردم فراهم باشد از آنجا که روستا و روستاییان منابع بنیانی تولید و رشد اقتصاد ملی در هر جامعه‌ای می‌باشند و به فراموشی سپردن این نیروهای مولد و موثر در توسعه اقتصادی به معنای مرگ اقتصادی هر جامعه است بر آن شدیم تا در این سطور هرچند جزئی به اهمیت بکارگیری فن آوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه روستاها بپردازیم در این راستا ابتدا به تشریح ویژگی‌های روستا و روستایی و بعدبه مفاهیم توسعه و توسعه روستایی و در نهایت به چگونگی کاربرد ICT در توسعه روستایی پرداخته‌ایم با این امید که گام هرچند جزئی زمینه ساز شکل گیری نوعی جدیدی از روستاها بر مبنای جامعه‌های نوین امروزی باشد. کلمات کلیدی: فناوری اطلاعات و ارتباطات- توسعه- توسعه روستایی- روستا. مقدمه: پیش‌از پرداختن‌به جایگاه فناوری‌های اطلاعات و‌ارتباطات در‌توسعه مناطق روستایی، لازم و‌سودمند است که به طور‌مختصر مباحثی در ارتباط با توسعه روستایی واگویه گردد. بیش از این می‌بایست خاطرنشان شد که کشورهای درحال توسعه، با وجود تجارب متعددی که در زمینه کابرد الگوهای مختلف رشد و توسعه بدست آورده‌اند، هنوز‌هم شاهد‌وجود شکاف‌ها و‌تبعیضات بعضاً وسیع بین منطقه‌ای یا درون منطقه‌ای و بین گروههای مختلف جمعیتی به عنوان مانعی بر سر راه توسعه و بهبود وضعیت زندگی عامه مردم در روندی پایدار می‌باشند. تکنولوژی اطلاعات یا به طور دقیقتر تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات (ICT) به عنوان تکنولوژی هزاره جدید ظاهر گشته است. با زیاد گشتن فرایند تبادل اطلاعات و کاهش هزینه معاملات، این تکنولوژی به عنوان یک وسیله برای افزایش تولید، بهره‌وری، رقابت و رشد در همه جنبه‌های فعالیت‌های بشر شناخته شده است. درحال حاضر‌وضعیت روستاهای کشور از جهات مختلف اقتصادی، رفاهی، بهداشتی و;.. به مراتب از شهرها وخیم‌تر می‌باشد و اگر از هم اکنون ICT را در روستاها نبینیم وضع به مراتب وخیم‌تر خواهد شد و نرخ مهاجرت ساکنین روستاها به شهرها به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش خواهد یافت و همه اینها به معنی نابودی روستاها و نابودی بخش عظیمی از سرمایه کشور خواهد بود. بدون شک بررسی بسیاری از تحولات روستاهای امروز و برنامه ریزی برای آینده آنها، بدون توجه به نقش و اهمیت توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات غیر قابل تصور است. به همین دلیل امروزه تدوین و تنظیم سیاستها و استراتژی‌های توسعه ICT به یک مسئله مهم برای بسیاری از کشورها، به ویژه کشورهای جهان سوم تبدیل گردیده است. با توجه به اهمیت ICT، در این تحقیق به بررسی اثرات ICT بر توسعه با تاکید خاص بر روستاها پرداخته‌ایم. بدین منظور، ابتدا تعریف مختصری از فن آوری اطلاعات و ارتباطات ارائه گردیده و سپس اهمیت آن در توسعه ذکر گردیده و در ادامه اثرات آن بر روی توسعه روستایی مورد بحث قرار گرفته و در نهایت با توجه به این اثرات از بحث نتیجه گیری شده است. مسئله تحقیق: توسعه در‌اصطلاح عام به‌معنی شکفتگی تدریجی، بارزتر شدن اجزای هر چیز، و رشد چیزی است که در نطفه مکنون است. مفهوم توسعه تا انقلاب صنعتی سده هیجده و پیدایش و گسترش روابط و کشورهای صنعتی در جهان مطرح نبود و از این دوره به بعد‌است که مفهوم توسعه‌تدریجا وارد‌مباحث عملی و سیاسی می‌گردد. مفهوم توسعه را همچون مفاهیم علمی دیگر، می‌توان از دو دیدگاه و در دو بعد تعریف کرد: بعد فلسفی- نظری و بعد عینی- کاربردی. وارنر، بالر و چارلز توسعه را از بعد فلسفی، «توالی بیش رونده‌ای از دگرگونیهای یک پدیده که انتظام و طرح پیوسته‌ای داشته باشد»، تعریف کرده‌اند به بیان بهتر، «توسعه روندی است‌خود جنب از‌حالتی پایین و‌ساده به‌حالتی بالاتر و پیچیده‌تر، که گرایشهای درونی و ماهیت پدیده‌ها را نشان می‌دهد و به ظهور حالت نوینی می‌انجامد. روند توسعه یک آغاز و یک انجام دارد که انجام آن به شکلی در آغازش نهفته است. از این رو تکمیل یک دوره نشانه‌شروع دوره دیگر می‌باشد و ممکن است برخی از ویژگیهای دوره نخستین در آن تکرار شوند. توسعه را می‌توان به صورت روند مداوم مارپیچی تجسم کرد که در آن هر دور جدید حالت تکراری دور قبلی، منتهی در یک سطح بالاتر می‌باشد. به این ترتیب است که جریان عمومی توسعه صعودی و پیشرفت به وجود می‌آید. (تقوی، 1380) به نظر میسرا، یکی از اندیشمندان هنری «نظریه توسعه یکپارچه»، «توسعه جریانی است که تجدید سازمان و سمتگیری متفاوت کل نظام اقتصادی- اجتماعی و سیاسی- فرهنگی را به همراه دارد. توسعه، علاوه بر بهبود در میزان تولید و درآمد، شامل دگرگونی اساسی در ساختهای نهادی، اجتماعی، اداری، فرهنگی، و همچنین سوگیریهای عمومی مردم است. توسعه حتی اکثر عادات، رسوم و عقاید مردم را نیز دربرمی گیرد» (تقوی، 1380). به اعتقاد عبیدالله خان، متفکر بنگلادشی، «توسعه عبارت است از توسعه انسان به عنوان یک فرد و یک موجود اجتماعی، با هدف آزادی و شکوفایی او. توسعه باید بومی و متکی به خود، یعنی هماهنگ با محیط و متکی به نیرو و توان جامعه‌ای باشد که پیشبرد امر توسعه را برعهده می‌گیرد. کاهش گرسنگی، فقر، بیکاری و نابرابری، همگی معیار توسعه به شمار می‌روند؛ اما هدف نهایی توسعه بالا بردن کیفیت زندگی توده‌های مردم و آزاد کردن نیروهایی خلاقه آنان است. بنابراین، همپای رفع نیازهای اساسی- از قبیل خوراک، اشتغال، بهداشت، مسکن و آموزش- مشارکت اکثر مردم در تصمیم گیری‌هایی که بر زندگی خود، خانواده و اجتماعشان و به طور کلی، نقش آنها در جامعه تاثیر می‌گذارد، به همان اندازه اهمیت دارد.» (تقوی، 1380). از آنجا که مختصات جوامع روستایی هر کشور، به علت قرار گرفتن آنها در مراحل مختلف تحول اجتماعی و شرایط اجتماعی متفاوت، با کشورهای دیگر مغایر است، از این رو علل و عوامل موثر در عقب‌ماندگی و انگیزه‌های توسعه این جوامع و در نتیجه شیوه‌های توسعه آنها نیز نمی‌توانند یکسان باشد. بنابراین، در جریان بررسیها و مطالعات اجتماعی است که اهداف و روشهای توسعه روستایی به‌درستی مشخص و‌معین شده برای‌عمران و توسعه روستاها برنامه‌ریزی اقتصادی و اجتماعی می‌شود. توسعه‌روستایی روندی‌اجتماعی و‌اقتصادی است‌که هدف‌آن تشویق‌و ترویج مطالعات و‌بررسیهای روستایی‌است تا برای رشد و پیشرفت این جوامع به منظور بهبود محیط انسانی و‌ارتقای شرایط‌اجتماعی و‌مناسب ساختن آن برای زیستن و بهزیستی انسانها برنامه‌ریزی شود. برنامه‌های توسعه روستایی، که به دو بخش نظری (پژوهش) و کاربردی (برنامه ریزی) تقسیم می‌شوند، روستاییان را تشویق می‌کنند تا در انجام برنامه‌ها‌به منظور‌پیشرفت امر‌برنامه‌ریزی مشارکت‌کنند.‌به‌طور کلی،‌اهداف برنامه‌های توسعه روستایی به شرح زیرند: – آگاه کردن روستاییان از وضعیت موجود و هویت اجتماعی خود – تحریک و جلب مشارکت آنان نسبت به اقدامات عمرانی – ایجاد گونه‌ای از نظارت اجتماعی به وسیله خود آنان – هماهنگ و همگام کردن تمام فعالیتهای جمعی و گروهی در سطح روستا – برکنار نگهداشتن جامعه روستایی از نفوذ و تاثیرات نامناسب و شرایط نامساعد – ایجاد همکاری و همیاری میان روستاییان و جوامع روستایی دیگر به منظور تامین نیازهای عمومی و مشترک – توسعه و بهبود مدیریت امور اجتماعی و اقتصادی و اداری روستا – تلاش برای تامین هرچه بیشتر نیازهای آنی و آتی روستاییان به طور کلی، توسعه روستایی طیف وسیعی از فعالیتهای گوناگون و بسیج انسانی است که هدف آن در‌نهایت این است که مردم روستاها بتوانند روی پای خود بایستند و ناتواناییهایی که آنها را در اسارت شرایط نامناسب زندگیشان نگهداشته است از میان بردارند. (تقوی، 1380). توسعه روستایی سه عنصر عمده را در خود قرار داده است: بهبود و یا رفاه روستاییان که این شامل ابعاد مادی و غیر مادی مانند آموزش و بهداشت می‌شود؛ بهبود منابع که افزایش تولیدات و کارایی آن را شامل می‌شود و توسعه تشکیلاتی که حفظ و یا تاسیس سازمان‌های روستایی است که مردم بتوانند توان و انرژی خود را از طریق این ساختارها منتقل نمایند. سازمان‌های توسعه اجتماعی و تعاونی‌های خود اشتغالی نمونه‌هایی از فعالیت‌‌هایی هستند که در تقویت توسعه تشکیلاتی نقش دارند. (بلک برن، 2002). کوپ توسعه روستایی را فرایندی می‌داند که از طریق فعالیت‌های جمعی به هدف بهبود وضعیت و خودآگاهی مردم در مناطق غیر شهری انجام می‌شود. هدف نهایی توسعه روستایی مردم و نه زیر بناها می‌باشند. اما ایجاد زیربناهایی مثل ارتباطات قبل از اینکه به توسعه مردم پرداخته شود ضروری است. تسهیل روند توسعه علی الخصوص در مناطق کمتر توسعه یافته احتمال دارد شامل کمک به مردم برای تعیین اهداف و ترغیب آنها به فعالیت‌هایی جهت دستیابی به اهداف فوق باشد. (بلک برن، 2002). موشر بر‌این نکته‌تاکید دارد توسعه‌روستایی در‌جوامع دمکراتیک فقط‌طرح‌ها و آمارها، اهداف و بودجه، تکنولوژی و روشها، کمک‌های مادی و متخصصان یا سازمان‌ها و سازمان‌هایی برای اداره آنها نمی‌باشد، بلکه توسعه روستایی یک استفاده موثر از این مکانیسم‌ها به عنوان ابزار آموزشی است که به هدف تغییر در افکار و اعمال افراد می‌باشد به نحوی که آنها بتوانند به خود اتکایی در بهبود شرایط اقتصادی واجتماعی دست یابند. (بلک برن، 2002). راجرز تغییر اجتماعی را فرایندی تلقی می‌کند که دگرگونی در ساختار و وظایف یک نظام اجتماعی به وجود آورد. جامعه یک نوع از نظام اجتماعی است. تغییر اجتماعی به طور نسبی در دراز مدت و‌ تدریجی صورت می‌گیرد و ماهیت این تغییرات در طول زمان را‌شامل می‌شود. فرایندهای طراحی‌شده تغییرات‌اجتماعی از‌قبیل انتقال اطلاعات، مدیریت سیاسی، انتقال فناوری یا آموزش همگانی برای دستیابی به تغییرات اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. (همان منبع) امروزه پارادایم جدیدی در توسعه کشاورزی کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه به سرعت در حال به وجود آمدن است، به طوری که توسعه همه جانبه روستاها به سمت افق‌های جدیدی در حال گسترش است؛ روشهای قدیمی ارائه خدمات به شهروندان تغییر یافته و جوامع قدیمی در حال گذار به سمت جوامع دانش محور می‌باشند علت اصلی عقب افتادگی کشورهای در حال توسعه در پیشرفتهای اجتماعی و‌اقتصادی و حتی فرهنگی، ناتوانی آنها در بازشناخت و گسترش و یا انتقال تکنولوژی مناسب و بهره‌گیری از آن در فعالیت‌های تولیدی است. تکنولوژی اگر به درستی اداره شود می‌تواند شاه کلید حل بحران‌های کشورهای درحال توسعه باشد. تکنولوژی وسیله‌ای است که به انسان توانایی می‌بخشد تا از وابستگی مستقیم به طبیعت رهایی یابد و مسیر صرفاً زیست شناختی تکامل خود را در راستای چیرگی بر طبیعت و آغاز یک دوره تکامل خردمندانه تغییر دهد. تکنولوژی به عنوان یک عامل انتقال دروندادها و بروندادها تعریف می‌شود. (ماهنامه علمی جهاد، 1385). اهمیت و ضرورت تحقیق: فناوری اطلاعات به شکل نوین از سال 1980 میلادی مورد توجه جدی قرار گرفته است. در‌این برهه از‌زمان بسیاری‌از کشورها به این اعتقاد رسیدند که توسعه فناوری اطلاعات عاملی بسیار مهم در توسعه و رشد اقتصادی آنان محسوب می‌شود در دهه 80 میلادی کشورهایی نظیر انگلستان، فرانسه، سوئیس، کانادا، امریکا و ژاپن در زمینه معرفی و بکارگیری کامپیوتر در فناوری اطلاعات و اطلاع رسانی اقداماتی اساسی انجام دادند. تا جایی که دولت انگلستان سال 1982 میلادی را سال فن آوری اطلاعات و سازمان ملل نیز سال 1982 را سال ارتباطات جهانی نامید. در حال حاضر نیز اهمیت فناوری اطلاعات را نمی‌توان کمرنگ دانست بسیاری از کشورهای آسیایی اهمیت کلیدی برای توسعه این فناوری قائل شده‌اند. بعنوان مثال سنگاپور محور توسعه اقتصادی خود‌را توسعه فناوری اطلاعات قرار داده و سعی دارد تا سال 2004 میلادی با تحقق کامل دولت الکترونیکی به یک جزیره هوشمند تبدیل شود. کشور هند که توسعه صنعت اطلاعاتی آن از سالها بیش با صادرات نرم‌افزار شروع شده است. اکنون بیش از 22 میلیون فرصت شغلی در این صنعت ایجاد نموده است. اعتقاد عموم دست اندرکاران بر این است که دلیل عمده این پیشرفت‌ها ریشه در تعیین نیازها و اولویتها دارد. در سالهای بین 1986 تا 1996 میلادی بسیاری از کشورهای توسعه یافته صنعتی و روبه رشد آسیایی به تدوین استراتژی‌ها و تهیه طرحهای جامع فناوری اطلاعات و ارتباطات اقدام نموده‌اند که محور اصلی کلیه این طرحها را می‌توان در موارد زیر خلاصه نمود: – ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی – ارتقاء کیفیت خدمات بهداشتی – تقویت هویت و اقتدار ملی – ارتقاء سطح زندگی و افزایش تواناییهای فرد (بارانی و قدسی، 1382). پس از ذکر اهمیت فناوری اطلاعات به طور مختصر به فوائد ICT می‌پردازیم که عبارت است از: – ابتکار عمل ICT مردم را صاحب قدرت و اختیار می‌کند. – ICT بهره‌وری محصولات کشاورزی، لبنیات، پرورش ماکیان و شیلات را افزایش می‌دهد. سبب افزایش ظرفیت منابع طبیعی می‌شود. – شرایط اقتصادی کشاورزان را بهبود می‌بخشد. – در تحقیق، ترویج، تجارت محصولات، بازاریابی و تکنولوژی‌های پیشرو نقش دارد. – کاربرد ICT در‌پذیرش اطلاعات‌از‌طریق‌سیستم‌های کامپیوتری، شبکه‌های اطلاعاتی، سیستم‌های دورگو، برنامه‌های ویدئویی، اینترنت، ترمینال‌های کامپیوتری، ویدئو کنفرانسها، تکنولوژی‌های ماهواره‌ای، تلگراف، پخش برنامه‌های دیجیتالی و غیره می باشد. – ارائه‌دانش مفید به همه افراد و بالا بردن سطح اطلاعاتی، توانمندی و اختیارات افراد. – فرصتهای جدیدی برای رشد اقتصادی، ارائه خدمات بهتر، بهبود روشهای مبارزه با بیماری‌ها، بهبود سلامتی، یادگیری از راه دور و پیشرفت‌های فرهنگی و اجتماعی را فراهم می‌کند. – سبب افزایش در آزادی، انعطاف پذیری و فرصتهای تصمیم گیری می‌شود. – ایجاد کنش متقابل بین مردم و حکومت در حقیقت ICT فرصتهای گسترده‌ای را برای پیشرفته در تمامی سطوح زندگی و برای تمامی افراد جامعه فراهم می‌کند. اگر برنامه‌های ICT در مناطقی که دارای ظرفیت ایجاد آن برای استفاده می‌باشند، اجرا گردد سبب می‌شود که افراد شرکت کننده اعم از فقرا، جوانان، زنان و غیره توامندیهای خود را افزایش دهند، همکاری‌های سازمانی افزایش یافته و اطلاعات، تجربیات،‌بهترین و‌جدیدترین شیوه‌ها و نوآوری‌ها در پروژه‌ها و برنامه‌های گوناگون ارائه شوند. (خیری، 1382) مهمترین نقش ICT و توانمند سازی، تامین اطلاعات سریع، صحیح و به موقع با کیفیت و هزینه مناسب می‌باشد. علاوه بر این ICT قادر است ابزارهای جدیدی را فراهم آورد که خلاقیت و بهره‌وری افراد و کیفیت کارشان را افزایش دهد. با توجه به مطالب عنوان شده، ICT نقش مهمی در افزایش آگاهی عمومی و افزایش سطح مشارکت محلی در تصمیم گیری، اجرا و نظارت دارد و می‌تواند حتی به فقرای روستایی نیز این امکان را بدهد که در سرنوشت خود دخالت کنند. فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش بسیار مهمی در شکوفایی و ارتقای روستاییان در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و سیاسی دارد. با توجه به اینکه بخش عظیمی از نیروهای مولد جامعه در روستاها زندگی می‌کنند خدمت رسانی دولت به این بخش از توزیع عادلانه ای برخوردار نمی باشد و روستائیان نسبت به شهر نشینان سهم کمتری در برنامه‌های توسعه‌ای دولت دارند. این موضوع یکی از مهمترین دلایل مهاجرت بی رویه روستاییان به شهرها جهت دسترسی به امکانات شهری است. همانطور که تلفن در تمام پیشرفته‌های اقتصادی سهیم بود، با داشتن اینترنت مردم در جوامع روستایی، اطلاعات مورد نیاز خود را، از شبکه‌های محلی‌دریافت می‌کنند. مثلا قیمت محصولات کشاورزی می‌تواند هر روزه در این شبکه‌ها قرار گیرد. کشاورزان به دلیل دوری مسافت روستاها و نداشتن اطلاعات کافی و دقیق از قیمت محصولات، دسترنج خود ار به قیمت ناچیزی، به واسطه‌هایی که از شهر آمده‌اند و تنها از یک موبایل بهره می‌گیرند، می‌فروشند. ضرر و زیانی که بدلیل نداشتن اطلاعات بازار به کل کشاورزان یک کشور در سال وارد می‌‌شود، رقم قابل توجهی است. از دیگر موارد می‌توان به برنامه‌های ترویجی وزارت کشاورزی اشاره کرد، که در صورت بهره‌گیری از تکنولوژی ICT می‌تواند سریعتر و با بازدهی بیشتری به کشاورزان و روستاییان منتقل گردد. همچنین شرکت‌های تعاونی روستایی که خود روستاییان سهامدار آن هستند، می‌توانند با بهره‌گیری از ICT روستایی سرویس دهی بهتر و بیشتری برای روستاییان داشته باشند، می‌توانند به عنوان یک مرجع حمایت کننده و سرمایه‌گذار توسعه فناوری روستایی عمل نمایند. (تقوی و گرزین، 1385). دلایل انتخاب موضوع: – توجه به عصر حاضر که عصر اطلاعات است و اطلاعات هم از نقش ویژه‌ای در جوامع انسانی برخوردار است بطوری که اطلاعات می‌تواند توسعه پایدار را در تمام زمینه‌ها مهیا سازد. – کمک به تامین نیازهای جامعه روستایی اعم از نیازهای اصلی (چون تعالی فرهنگ) و نیازهای فرعی (نظیر سرگرمی‌ها). – توجه به این موضوع که ICT می‌تواند به اقتصاد روستایی کمک کند و درهای تجاری بازارهای محلی و فرامحلی را بر روی روستاها بگشاید و فرصتهای جدید اقتصادی ایجاد کند. – ICT می‌تواند اقتصاد روستاها را کاراتر و رقابت پذیرتر نماید. – ICT می‌تواند سطح مواد و آگاهی روستاییان مخصوصا جوانان را بالا ببرد و این امر خود باعث توسعه روستایی می‌گردد. – ICT می‌تواند باعث ارتقای سطح بهداشت روستاییان گردد. – ICT به همه فرصت‌هایی مساوی‌داده و آنها را‌در پذیرش اطلاعات نوین که مناسبت بیشتری با توانمندی‌ها و شرایط اجتماعی- اقتصادی دارد، متقاعد می‌سازد. – ICT باعث توسعه روستایی و توسعه روستایی هم موجب رشد خلاقیت‌ها در اعضای جوامع روستایی و حرکت برای بکارگیری استعدادها و کشف منابع بالقوه می‌شود همچنین باعث بلوغ فکری روستایی در شناخت و حل مسائل مربوط به خود و اجتماع خود می شود. اهداف تحقیق: هدف کلی: هدف کلی در‌این تحقیق‌بررسی نقش فناوری اطلاعات و‌ارتباطات درتوسعه روستیایی می‌باشد. اهداف اختصاصی: – بررسی دیدگاههای توسعه – رویکرد و مدل‌های توسعه روستایی – آشنای با اطلاعات و ارتباطات (‌ICT) – بررسی ابزارهای فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات در حوزه روستا – و نقش این ابرازها در توسعه روستایی روش گردآوری اطلاعات: روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق، روش کتباخانه‌ای بوده است و برای گرد آوری مطالب از مقالات اینترنتی و مجلات کشاورزی هم استفاده شده است. مرور ادبیات: توسعه: اصطلاح توسعه به صورت فراگیر پس از جنگ جهانی دوم مطرح گردید. واژه توسعه در لغت به معنای خروج از «لفاف» است. در قالب نظریه نوسازی، لفاف همان جامعه سنتی و فر هنگ و ارزشهای مربوط به آن است که جوامع برای متجرد شدن باید از این‌مرحله سنتی خارج شوند. در‌تعریف توسعه باید نکاتی را‌مدنظر داشت که مهمترین آنها عبارتنداز اینکه اولاً، توسعه را مقوله ارزشی تلقی کنیم، ثانیا آن را جریان چند بعدی بدانیم، ثالثا، به ارتباط و نزدیکی آن با مفهوم بهبود توجه داشته باشیم. (اسدی، شریف زاده، مراد نژادی، 1386). به طور کلی در ادوار و مقاطع زمانی مختلف فرایندهای توسعه از ویژگیهای خاصی برخوردار بوده و بر‌مولفه‌های عمده‌ای متمرکز بوده است. درحال حاضر‌پایداری یکی از خصایص لاینفک فرایندی توسعه به شمار می‌رود. این خصیصه می‌بایستی چه در تعریف و چه در‌سیاست‌گذاری، تدوین راهبردها و‌اجرای برنامه‌های توسعه به حساب آید. تلفیق پایداری در فرایندهای توسعه، سبب ساز طرح و گسترش مفاهیم، نظریات، راهبردها و‌سیاست‌های مرتبط‌با توسعه‌پایدار گشته است. براساس گزارش کمیسیون برانت لند، توسعه پایدار عبارت است از توسعه‌ای که نیازهای کنونی جهان را تامین کند، بدون آنکه توانایی نسل‌های آتی را در برآوردن نیازهای خود به مخاطره بیافکند و اینکه توسعه پایدار رابطه متقابل انسان و طبیعت در سراسر جهان است. (اسدی و همکاران، 1386). در هر حال توسعه پایدار، پرداختن به همه اجزا یا ابعاد با رویکردی سیستمی و کل نگر است تا همه ابعاد و روابط متقابل بین آنها در نظر گرفته شود. عدم توجه به یک بعد، باعث ناپایداری و عدم دستیابی به توسعه پایدار خواهد شد. با مرور مفاهیم، اصول و ابعاد برشمرده شده برای توسعه پایدار، می‌توان به طور مختصر به این جمع بندی رسید که توسعه پایدار به نوعی، یک دیدمان یا پارادایم و دیدگاه کلان است. به لحاظ مفهومی و تعریفی، پارادایم از یک سو، منظومه کاملی از عقاید، تکنیک‌ها و مانند آنها است و از سوی دیگر به عنصر یا عناصر معینی از آن منظومه یا راه‌حل‌های عینی برای پیگیری مسایل مطرح در آن حیطه دلالت می‌نماید. براساس چنین برداشتی، پارادایم، الگو یا نمونه شاخصی است که می‌توان آن را برای حل مسایل یک منظومه علمی متعارف، مبنا قرار داد. به عبارت دیگر، پارادایم مفروضات کلی نظری، قوانین و روشهایی را شامل می‌شود که اعضا و کنشگران یک جامعه علمی خاص برای هدایت اندیشه و عمل در حوزه خویش، می‌پذیرند. (اسدی و همکاران، 1386). تمدن بشری همواره نوعی تغییر و تحول را در ابعاد و زمینه‌های مختلف تجربه نموده و خواهد نمود. همزمان با این تغییر و تحول، مفهوم و ابعاد توسعه نیز تغییر کرده است. مایکل تودارو، توسعه را جریانی چند بعدی دانسته که مستلزم تغییرات اساسی در ساخت اجتماعی و نهادهای ملی، طرز تلقی عامه مردم، تسریع رشد اقتصادی، کاهش نابرابری و ریشه کردن فقر مطلق است و معتقد به حرکت متوازن و هماهنگ نیازهای اساسی و خواسته‌های اجتماع و فرد درون سیستم به سوی وضع مطلوب مادی و معنوی بوده و بر سه ارزش زیر تاکید می‌کند: – تامین معاش زندگی (معیشت پایدار) – افزایش اعتماد به نفس (توانمندی) – آزادی جهت خود گردانی دادلی سیرز مانند تودارو، توسعه را جریانی چند بعدی می‌داند که تجدید سازمان و سمت گیری متفاوت کل سیستم اقتصادی را به همراه دارد و علاوه بر بهبود میزان تولید و درآمد شامل دگرگونی ساختهای نهادی، اجتماعی، اداری، ایستارها، وجه نظرها، عادات و رسوم مردم است. پیتر دونالدس، توسعه را بوجود آوردن تغییرات اساسی در ساخت اجتماعی، گرایشها و نهادها برای تحقیق هدفهای کامل جامعه دانسته، معتقد به دشواری این فرایند بوده و مشارکت داشتن مردم را با آگاهی از تغییرات و نیاز مطابق با آنها را شرط توسعه می‌داند. (اسدی و همکاران، 1386) توسعه روستایی: با‌مرور راهبردها‌و‌رهیافت‌های توسعه‌پایدار روستایی،‌سیاست‌های جاری‌و آموزه‌های در دسترس، صرفنظر از دسته بندی‌های کلیشه‌ای، می‌توان فهرستی از مداخله‌گری‌ها و کنش‌ها در‌حوزه توسعه روستایی را‌تدوین نمود که میراث و‌اندوخته انباشتی دهه‌ها اندیشه ورزی و عمل متعهدانه کنگشران مختلف در سراسر دنیا در حوزه مزبور می‌باشند. تعهد دولت به توسعه روستایی از طریق تخصیص منابع عمومی برای گسترش زیرساختها نظیر جاده و‌تسهیلات حمل و نقل، آب آشامیدنی، برق، مخابرات، خدمات بهداشتی، آموزشی، تامین اجتماعی و کمک‌های فنی در قالب خدمات ترویج و تحقیق کشاورزی، شبکه‌های آبیاری، برقراری یک نظام‌مالیاتی عادلانه و فراهم سازی محیط‌ایمن نهادی و‌مالی برای جلب سرمایه گذاری در‌مناطق روستایی بویژه از سوی بخش خصوصی، بهبود کارایی سیستم گردانش امور در توسعه روستایی، تقویت تشکل‌های روستایی و سازمان‌های غیر دولتی، برقراری پیوند با اهداگران و جلب حمایت‌های‌آنها، هدفمند نمودن پرداخت یارانه‌ها و گردش اعتبارات روستایی، سیاست گذاری عقلایی در زمینه کنترل قیمت‌ها، بازار نهاده‌ها و محصولات کشاورزی، حمایت از کسب و کارهای کارآفرینانه در راستای گسترش اشتغال و درآمدزایی با تاکید بر اشتغال غیر کشاورزی در جهت تنوع بخشی، درونزایی و پایداری نظام معیشت روستایی بر پایه ظرفیت‌ها و مزایای نسبی، حفظ محیط زیست و مدیریت بحران‌های طبیعی نظیر خشکسالی و اجتماعی همانند نزاع‌های قومی و قبیله‌ای با تکیه بر سیاست تقویت نهادهای مشروع و‌انتخابی محلی از‌عناصر و اجزای کنشگری در فرایند توسعه روستایی به شمار می‌روند. در واقع، ظرفیت سازی، توانمند سازی، تنوع گرایی، تکثیر گرایی استوار‌بر تمرکز‌زدایی، مشارکت گرایی نهادینه شده و‌شبکه سازی چند بخشی، حفظ پویایی و بهره‌برداری عقلایی توامان و ترکیبی از منابع دانشی، فناوری، انسانی، مالی، فیزیکی، طبیعی، فرهنگی/ اجتماعی و نهادی از محورهای کنشگری در فرایند توسعه پایدار روستایی به شمار می‌روند. (اسدی و همکاران، 1386). توسعه جوامع روستایی به سیاست‌ها ونهادهایی برای تسهیل روند دستیابی، سازگار سازی، اشاعه و کاربست دانش، فناوری و اطلاعات نیاز دارد. به همین منظور نیاز است تا دسترسی بیشتر به فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی از طریق برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری راهبردی هم از سوی کارگزاران امر هم از سوی گروههای هدف و جوامع روستایی، تسهیل شود. گزارش توسعه انسانی ارایه شده از سوی برنامه توسعه ملل متحد در سال 2001 بر مقوله تغییر و تحولات فناورانه و تاثیر آن بر توسعه، تاکید کرده است و به این نکته اشاره نموده است که کنشگران توسعه در قالب سازمانها، مشاغل و ارگانهای دولتی و غیر دولتی، نمی‌توانند این تغییرات را نادیده بگیرند. استفاده‌راهبردی از‌فناوری‌های اطلاعاتی و‌ارتباطی‌برای کاهش فقر،‌بستگی به گسترش زیر ساختهای مناسب برای توسعه اقتصادی و همچنین اطلاعات مناسب برای توسعه اجتماعی و انسانی دارد. تجزیه و تحلیل بیشتر از زیرساختهای موجود فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی و نیز رهیافت‌ها و طرح‌های جاری، کمک می‌کند تا راهبردهای آینده توسعه روستایی به شکل عقلایی و عملی شکل گیرد. در حال حاضر در حوزه توسعه روستایی، اغلب به اطلاعات برای سیاست‌گذاری به تصمیم گیری، اولویت بالایی داده می‌شود. متخصصان ارتباطات از طریق تلفیق یک سازوکار چند رسانه‌ای در فرایندهای مربوطه، قابلیت و سازه‌های تاثیر گذار بر فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی برای تقویت ارتباطات بین طیف وسیعی از کنشگران در حیطه‌های مختلف را تشخیص داده‌اند. بر طبق نظریه رامیرز (1998)، ارتباطات توسعه‌ای، هدف تسهیلگری و پشتیبانی از عاملان توسعه بویژه در زمینه درک نیازها، ارزیابی فرصتها، برنامه ریزی و اجرای اقدامات و نیز یادگیری مشارکتی و تعاملی را دنبال می‌نماید. ارتباطات، تجهیز عاملان توسعه با روش‌ها و رسانه‌ها است تا بتوانند در حیطه‌های عملیاتی و سیاسی به درک مشترکی از مسایل و راهیارها نایل گردند و قادر شوند تا با دیگر عامل برخوردار از دیدگاه‌ها و علایق متفاوت، چانه‌زنی، رایزنی و همکوشی نمایند. (اسدی و همکاران، 1386). توسعه پایدار روستایی امروزه بحث توسعه پایدار نه تنها در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، نهادی و اکولوژیکی فراتر از یک گزیدار ترجیحی می‌باشد، بلکه به مشابه یک اصل و ضرورت برای سیاست گذاران، برنامه ریزان، دولت مداران، کار گزاران غیر دولتی توسعه در کشورهای مختلف و نیز نهادهای بین المللی مطرح است. همانطور که می‌دانیم یکی از حیطه‌های توسعه پایدار، توسعه روستایی است. توسعه روستایی راهبردی است جهت بهبود زندگی اجتماعی و اقتصادی روستاییان فقیر. چون هدف از توسعه روستایی کاهش فقر است و باید افزایش تولید و قدرت تولیدی را مشخصاً بدنبال داشته باشد. این راهبرد، با نوسازی و پولی کردن جامعه روستایی و نیز انتقال آن از انزوای سنتی و اتصال به اقتصاد ملی، ارتباط دارد. بنابراین، هدف‌های توسعه روستایی، فراتر از هر بخش ویژه‌ای گسترش می‌یایند. این هدف‌ها، بهبود وضع تولید، افزایش اشتغال، کارآفرینی و تامین حداقل قابل قبولی از نیازهای اساسی مرتبط با غذا، مسکن، آموزش و بهداشت را شامل می‌شود. از منظری دیگر، توسعه روستایی عبارت است از مجموعه‌ای از فعالیت‌ها، اعمال از اقدامات کارگزاران متعدد شامل افراد، سازمان‌ها و گروه‌ها که حاصل و نتیجه همگی آنها با هم به بهبود و پیشرفت وضعیت مناطق روستایی، منجر می‌گردد. به لحاظ کارکردی توسعه روستایی را می‌توان فرایندی پنداشت که منجر به پویایی اقتصاد روستایی، افزایش درآمد روستاییان، بالا رفتن کیفیت زندگی روستاییان، آمایش وبرابری بین روستا وشهر، فقیر وغنی، افزایش قدرت تاثیر گذاری روستاییان و بخصوص فقرای روستایی در سیاستهای دولت و مواردی از این قبیل می‌شود. هرچند توسعه روستایی در مناطق گوناگون، اهداف و رویه‌های مختلفی را شامل می‌شود و شرایط و بستر متفاوتی نیز دارد، با اینحال به طور کلی، اهداف اصلی توسعه روستایی را می‌توان به شرح زیر برشمرد: 1 افزایش بهره‌وری و تولید؛ 2 توزیع عادلانه منابع و منافع در جهت برابری و کاهش فقر؛3 ایجاد اشتغال و توسعه کارآفرینی؛ 4 مشارکت مردم در همه ابعاد (هم وسیله و هم هدف)؛ 5 خود اتکایی و ظرفیت سازی؛ 6 توسعه نهادهای محلی؛ و 7 حفظ نوعی توازن بومی شناختی بین انسان و طبیعت؛ بطور کلی پارادایم نوین توسعه روستایی که مبین توسعه پایدار روستایی است بر عناصری همچون ظرفیت سازی، مشارکت، دخالت زنان در توسعه، دانش بومی و توسعه تکنولوژی مشارکتی، خود گردانی، ایجاد محیطی توانمند ساز، رشد کیفی و توجه به محیط زیست، استوار است. این دسته از عناصر روی هم رفته ماتریسی را شکل می‌دهند که مبین پارادایم توسعه پایدار روستایی است. (اسدی، شریف زاده و مراد نژادی (1386)). آشنایی با اطلاعات و ارتباطات (ICT): ICT ابزاری حیاتی و ضروری در مبارزه با فقر جهانی می‌باشد. اهمیت ICT در خدمت به‌مناطق روستایی‌خصوصا روستائیان‌فقیر (که غالبا به کشاورزی وابسته‌اند)، از طریق بهبود امکان دستیابی، بهبود کیفیت و افزایش جریان ارتباطی اطلاعاتی برای حمایت از راهبردهای معیشتی و امنیت غذایی شناخته شده است. ICT نقش مهمی را در ارتباط و اتصال بین تحقیق، ترویج و بازار در جهت گسترش شایستگی‌های حرفه‌ای و ظرفیت‌ها و توانمندیهای کارآفرینی در میان متخصصان و جوامع کشاورزی بازی می‌کند در تمامی کارکردهای ICT اطلاعات از منبع مقتضی و مناسب به نقطه‌ای که می‌تواند از اطلاعات بطور بالقوه استفاده کند، جریان می‌یابد. (خیری، 1382). ICT به همه فرصت‌هایی مساوی داده و آنها را در پذیرش اطلاعات نوین که مناسبت بیشتری با توانمندیها و شرایط اجتماعی- اقتصادی دارد، متقاعد می‌سازد. نقش ICT در کاهش فقر، افزایش تولید کشاورزی، قدرت دهی به فقرا و خصوصا زنان می‌باشد. (خیری، 1382). سازمان خواروبار‌جهانی (FAO)، (UNDP) و(IDRC) برای‌طراحی و اجرای برنامه‌های ICT تلاشهای فراوانی می‌کنند. با‌این کار سبب توسعه اقتصادی و اجتماعی در سطوح ملی و منطقه‌ای شده و تلاش می‌کنند تا زیر بناها و شرایط لازمه برای آمادگی الکترونیکی در کشورهای در حال توسعه را فراهم نمایند و سبب حرکت این کشورها به سوی برنامه‌های پایدار شوند. (خیری، 1382). ابزارهای ‌‌ICT: دسترسی به اطلاعات و بهبود ارتباطات یک نیاز اساسی برای توسعه کشاورزی پایدار است. فن آوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی جدید زمانی که در نواحی روستایی بکار برده‌شوند، به‌بهبود ارتباطات و‌جریان‌اطلاعات کشاورزی کمک می‌کنند، مشارکت را افزایش می‌دهند، اطلاعات را اشاعه و دانش و مهارتها را تسهیم می‌کنند. جمعیت روستایی اکثر کشورهای در حال توسعه هنوز در دسترسی به اطلاعات ضروری برای تصمیم گیری بموقع دچار مشکل هستند. چالش موجود فقط بهبود دسترسی مردم روستایی به فن آوری ارتباطی نیست، بلکه مناسب آن برای توسعه محلی نیز مطرح‌است. بطور کلی فن‌آوری‌های اطلاعاتی-‌ارتباطی را‌می‌توان بعنوان فن‌آوری‌هایی که توسط وسایل الکترونیک ارتباطات را تسهیل می‌کنند و‌اطلاعات را‌پردازش و انتقال می‌دهند، تعریف کرد. به عبارت دیگر فن‌آوریهای اطلاع رسانی و ارتباطی بعنوان ابزار الکترونیک کسب، پردازش، ذخیره و رسانش اطلاعات عمل می‌کنند. این تعریف طیف وسیعی از فن آوری‌های اطلاعاتی- ارتباطی از رادیو و تلویزیون تا تلفن (ثابت، سیار)، کامپیوتر و اینترنت را دربرمی گیرد. امروزه‌صور مختلف فن‌آوری‌های ارتباطاتی توسعه یافته‌اند در زیر به معرفی ابزارهای سنتی و مدرن ICT اشاره می‌گردد. (رضایی، زمانی میاندشتی، 1382). ردیف طبقه (حیطه) رسانه‌ها رسانه‌های با کاربرد گروهی رسانه‌های با کاربرد انبوهی1 دیداری اسلاید، طلق شفاف، عکس، فیلم استریپ، فتورمان، تابلو اعلانات، تابلو مغناطیسی و; عکس، فتورمان، تابلو اعلانات و;.2 شنیداری نوارهای صوتی و ;.. برنامه‌هایی رادیو و;.3 دیداری- شنیداری فیلم 16 میلی‌متری، نوار ویدئو و;.. برنامه‌های تلویزیونی، سینمایی و;4 نوشتاری کتاب درسی، جزوه آموزشی و;.. نشریات ترویجی، بروشور، گزارشها، آگاهی نامه و;..5 رایانه‌ای انواع نرم‌افزارها و برنامه‌های رایانه‌ای اینترنت، ماهواره، فکس، تلفن و;.6 ترسیمی چارت، پوستر، نقشه، نمودار و ;.7 حجمی (سه بعدی) رزین‌ها، کلکسیون حشرات، مدل، ماکت، مقاطع برش خورده، نمونه‌های جانوری و; 8 اجتماعی سخنرانی، گردش علمی نمایشگاه، جشنواره، کنفرانس، سمینار و;. سیستم مکان‌یابی جهانی (GPS): روش کلی برای شناسایی و ضبط الکترونیکی موقعیت مکانی یک شی یا شخص می‌باشد. این سیستم می‌تواند به منظور تهیه نقشه بیشروی یک خودرو در سطح کره زمین، هوا یا فضا مورد استفاده قرار گیرد. این سیستم با کمک به کشاورزان در شناسایی و ضبط دقیق موقعیت مکانی یک تراکتور، کماین یا خودرو بازرسی مزرعه می‌تواند به عنوان پایه و اساس کشاورزی دقیق محسوب شود. برای نمونه ضبط موقعیت یک کمبانی در‌هر چند‌ثانیه در‌طول مرحله برداشت محصول، اطلاعات اساسی برای تهیه نقشه عملکرد محصول را فراهم می‌سازد. فناوری‌های جدید به کشاورزان اجازه می‌دهد تا عملکرد محصول را در سطوحی بسیار کوچک‌تر از کل هر کشتزار اندازه گیری نماید. با این اطلاعات موقعیت مکانی می‌توان از نتایج آزمون خاک برای تهیه نقشه استفاده کرد. تغییر عمق خاکورزی و میزان بقایای گیاهی باقی مانده در سطح خاک، میزان پخش کود شیمیایی و آهک در مزارع براساس سطح مواد غذایی که از طریق نتایج آزمون خاک اندازه گیری و تخمین زده می‌شود، تغییر میزان پخش سم در مزرعه، نصب حسگرها روی کمباین که قادر است شدت جریان دانه به مخزن کمباین را سنجش کرده و عملکرد محصول در واحد سطح را در حال برداشت محاسبه نماید از دیگر مزایای این سیستم است. (باقری، 1382) سنجش از دور (RS): مجموعه‌ای از فنون جمع آوری اطلاعات درباره یک شی یا یک سطح بدون تماس با آن سطح یا شی می‌باشد. سنجش از دور به عنوان یک ابزار مدیریتی بالقوه برای کشاورزان دقیق توجه زیادی را به خود جلب کرده است. سنجش از دور محصولات زراعی به علت دارا بودن توانایی پوشش سطوح وسیع می‌تواند جایگزینی جذاب برای روش‌های سنتی بازدید از کشتزارها باشد. این روش می‌تواند در‌تمامی طول فصل رشد، حتی زمانی که تماس مستقیم با محصولات زراعی دشوار بوده و یا خسارت وارد می‌سازد به کار گرفته شود. سنجش از دور اطلاعات روزآمدتری را در مورد شرایط محصول زراعی فراهم می‌سازد. تشخیص و رسیدگی سریع به مسائل، به جلوگیری از وارد آمدن زیان‌های بالقوه به‌محصولات زراعی کمک می‌کند. RS وسایل و امکانات تشخیص مسائل بالقوه را‌قبل از آن که ایراد و خسارت به عملکرد و کیفیت محصول غیر قابل بازگشت گردد، برای کشاورزان فراهم می‌سازد تصاویر دریافتی از ماهواره‌ها و عکس‌های هوایی ممکن است به کشاورز اجازه دهد که بدون ترک منزل به سرعت محصولات زراعی کل مزرعه خود را مشاهده نماید و در مورد این که چه قسمت نیاز به مدیریت بیشتر دارد، تصمیم بگیرد. در فهرست زیر دو مرحله اول به وسیله ارایه کنندگان خدمات RS اجرا می‌گردد. پنج گام بعدی می‌تواند توسط کشاورزان برداشته شود:– جمع آوری داده‌های سنجش از دور – پردازش تصاویر و داده‌ها – آزمایش دقیق تصاویر و تحلیل داده‌های آماری – اجرای گواهی زمینی داده‌ای از دور سنجیده شده– ترکیب داده‌های سنجیده از دور و گواهی شده در یک سیستم اطلاعات جغرافیایی – تشخیص رابطه علت و معلول بین متغیرهای سنجیده شده و شرایط محصول – تیمار کشتزارها بر مبنای اطلاعات ایجاد شده. سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS): در واقع نوعی پایگاه اطلاعاتی می‌باشد. سیستم پایگاه اطلاعاتی امکان ورود، ذخیره، بازخوانی داده‌ها را فراهم می‌سازد. به مجموعه واقعی از داده‌های اطلاعاتی ذخیره شده پایگاه‌اطلاعاتی می‌گویند. در‌مورد GIS پایگاه‌اطلاعاتی شامل داده‌های جغرافیایی است. داده‌های اطلاعات جغرافیایی نه تنها شامل ویژگی‌های گزارش شده است بلکه شامل موقعیت مکانی آن ویژگی‌ها نیز می‌باشد. (منبع پیشین) تکنولوژی‌های میزان متغیر (VRT): یک راهکار مدیریتی برای پرداختن به تغییر پذیری مکانی درون کشتزار می‌باشد. مدیریت خاص مکانی محصول زراعی واژه‌ای است که بطور گسترده‌ای استفاده از تغییر پذیری پارامترهای خاک در گیاه در تصمیم گیری‌های مربوط به استعمال دقیق نهاده‌های تولید را توصیف می‌کند. کشاورزی دقیق‌این تکنولوژی‌ها را‌برای کمک به‌تصمیم گیری‌ها از‌طریق تهیه اطلاعات مورد نیاز برای محصول و مدیریت خاک در موقعیت‌های مزرعه ویژه جمع آوری می‌نماید. (منبع پیشین). اینترنت و توسعه روستایی اینترنت شاه کلید توسعه روستایی نیست اما منابع اطلاعاتی نوینی را ارایه می‌کند و مسیرهای ارتباطی جدیدی به روی جامعه روستایی می‌گشاید. ابزاری است برای پر کردن شکاف بین متخصصان توسعه و روستاییان. اینترنت می‌تواند با ایجاد تعامل و گفتگو، اتحادیه‌های جدید، شبکه‌های بین فردی و پیوندهای بین بخشی در سازمان‌ها به این خواسته مدد برساند. این شبکه سازو کاری برای گفت و گوی صحیح از پایین به بالا و به اشتراک گذاشتن دانش بومی فراهم می‌سازد. سودمندی‌های اینترنت‌شامل افزایش کارآیی در‌استفاده از‌منابع توسعه، کاهش دوباره کاری، کاهش هزینه‌های ارتباطی و دسترسی فراگیر به اطلاعات و منابع انسانی است. اینترنت به هم اندیشی مردم به منظور دستیابی به اهداف کمی و کیفی توسعه‌ای‌شان کمک می‌نماید، اما در وهله نخست آن را در زمینه و شرایط انسانی و به مشابه «ابزار فرایند ارتباطات» و نه یک فناوری صرفا اطلاعاتی ساکن یا رسانه جمعی یک طرفه باید نگریست. در غیر این صورت اینترنت نیز به جمع فناوری‌های نامناسب توسعه خواهد پیوست و جایی پیدا نخواهد کرد. البته باید توجه داشت که اینترنت تنها ابزار ارتباطی نیست. رادیو و تلویزیون ممکن است توان مشابه یا بیشتری داشته باشند. ما باید از ایجاد شکاف اطلاعاتی بین دارندگان و فقرا بپرهیزیم. اگر اینترنت فقط به محققان و کارشناسان اختصاص یابد: این شکاف ایجاد خواهد شد. ما باید تلاش کنیم تا راهی برای نزدیکی دانش تولید کنندگان اطلاعات (مانند محققان و سیاست گذاران) و سایر تولید کنندگان کمتر شناخته شده (از نظر اجتماعی و نه فقط جغرافیایی) بیابیم. کاربران اینترنت در کشورهای در حال توسعه ثابت کرده‌اند که می‌توانند خدمات محلی بسیار مناسبی ارایه کنند و از منابع دانایی به طور محلی استفاده نمایند. لیکن، بدون حمایت آژانس‌های توسعه احتمال دارد که این تلاش‌ها هرگز برآورنده نیارهای مردمان روستایی نباشد و با آن‌ها تطابق نداشته باشد. اتخاذ یک راهبرد پویشگرانه وعملی به منظور آوردن اینترنت به جوامع روستایی و کشاورزی در کشورهای در حال توسعه، روستاییان را قادر می‌سازد تا با چالش‌های پیش‌بینی نشده بر‌اثر دگرگونی اقتصاد جهانی، تغییرات سیاسی، تخریب محیط زیست و فشارهای جمعیت رویارویی نمایند. برای مواجهه با این چالش‌ها و تصمیم گیری‌های حیاتی، مردم در تمام سطوح جامعه مخصوصا افراد‌دچار ناامنی غذایی و‌سازمان‌های نماینده آنها باید‌به اطلاعات حساس و ارتباطات دسترسی داشته باشند. ارتقای‌ارتباطات و‌دسترسی به اطلاعات به‌طور مستقیم با توسعه اجتماعی و اقتصادی جامعه تناسب دارد. زمان عمل برای حمایت از سیستم‌های ارتباطی و دانش گستر اینترنت در کشورهای در حال توسعه، اکنون است. امروز ما به واقع در یک دهکده جهانی زندگی می‌کنیم اما دهکده‌ای که عده‌ای در آن «ثروتمندان اطلاعات» و تعداد زیادی «فقرای اطلاعات» هستند با توجه به فناوری جدید در دسترس، فرصت خوبی برای تغییر وضع موجود داریم (ماهنامه علمی- کشاورزی- زیست محیطی، 1385). ابعاد ICT ، تجارب و کاربردها: نقش بالقوه ICT در‌توسعه اجتماعی در‌دو سطح فرد و‌گروه مشاهده می‌شود. آموزش و پروش می‌تواند نقش عمده‌ای در توسعه اجتماعی داشته باشد و بین ICT و آموزش رابطه روشن و‌متقابلی وجود دارد. به عبارت دیگر ICT مکمل توسعه خردمندانه است و وجود اطلاعات زیاد در طبقه بندی‌های تخصصی موجب می‌شود که افراد به طور قابل ملاحظه‌ای به دانش و کاربرد آن دسترسی یابند. شاید ملموس‌ترین فایده انقلاب ICT برای کشورهای در حال توسعه، دسترسی به منابع عظیم برای افزایش آموزش و پرورش با حداقل هزینه یا بدون هزینه است. در حال حاضر اینترنت میزبان هزارها برنامه آموزش و پروش و یادگیری از راه دور است که واقعا غیر قابل تصور است. در‌عین حال یادگیری از راه‌دور بویژه برای مناطق روستایی و محرومی که استطاعت مالی و فاصله جغرافیایی موانع واقعی دسترسی است، موفقیت آمیز بوده است. براین اساس می‌توان‌گفت که توسعه ICT با فراهم کردن امکان آموزش از راه دور، پتانسیل ایجاد توسعه اجتماعی را برای فقرای روستایی و گروه‌های آسیب پذیر بویژه زنان و کودکان دارد. (نوری، 1382). در ارتباط با ICT و افزایش قدرت تصمیم گیری روستاییان می‌توان گفت که اطلاعات منبع اصلی تصمیم گیری است و آنچنان اهمیت استراتژیکی دارد که آن را مترادف با قدرت می‌دانند. تصمیم درست و به موقع و برنامه ریزی کوتاه مدت و بلند مدت در مسائل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و سایر موارد مربوط به یک سازمان، شرکت و یا در سطح محلی (روستا)، ملی و بین المللی به اطلاعات مناسب و درست بستگی دارد و عدم دسترسی به آن خسارتهای اقتصادی و مالی فراوان و در بعضی مواقع جبران ناپذیری را به جای خواهد گذاشت. ICT نقش مهمی در افزایش سرعت تصمیم‌گیری، یعنی‌سرعت اندیشیدن داشته‌است. در‌نتیجه این پشرفت‌های تکنولوژیکی امروزه سرعت تصمیم گیری تاکتیکی انسان‌ها در زنجیره فرماندهی افزایش یافته و زمان لازم برای در‌پیش گرفتن اقدامات مختلف هرچه محدودتر گشته است. به عبارت دیگر با بکار گیری ICT مسئله یابی و فرصت یابی که سنگ زیر بنای تصمیم گیری و برنامه ریزی استراتژیک است، سریعتر و دقیقتر انجام می‌گیرد و کیفیت تصمیمات افزایش یافته و زمان مورد نیاز برای اخذ آن کاهش می‌یابد. بنابراین با افزایش کاربرد ICT در‌مناطق روستایی و‌در اختیار قرار‌گرفتن اطلاعات مفید و‌به موقع به روستائیان، می‌توان امیدوار بود که قدرت تصمیم گیری آنها به میزان قابل توجهی افزایش یابد. (نوری، 1382). درارتباط با ICT و‌گسترش‌ترویج‌روستایی باید‌افزود که‌افزایش استفاده‌از فناوری‌های ارتباطی مانند فاکس و سرویس‌های پست الکترونیک توسط مخاطبان ترویج، راه را برای تامین نیازهای آنان گشوده است. این فناوری‌های ارتباطی فرصت‌هایی را برای ترویج و واکنش موثر و به موقع در تامین نیازهای مخاطبان بوجود آورده است. در حقیقت سرویس‌های ارتباطی اینترنتی ابزاری کمکی برای پرسنل ترویج به منظور اشاعه فن‌آوری‌های جدید هستند. همچنین استفاده از اینترنت می‌تواند فاصله بین محققان توسعه روستایی و همچنین فاصله بین محققان و روستاییان را کوتاه کرده و سازوکارهایی ایجاد کند که گفتگوی پایین و بالا را ممکن ساخته و دانش بومی را نشر دهد. در حقیقت گسترش ICT می‌توان ارتباط متقابل بین روستاییان و مروجان و محققان را افزایش داده و زمینه کاربرد بیشتر اصول علمی در کشاورزی و توجه بیشتر به نیازها و خواسته‌های روستاییان در تحقیقات علمی را فراهم نماید. (نوری، 1382). یکی از مظاهر گسترش ICT شکل گیری تجارت الکترونیکی است. تجارت الکترونیکی عبارت از‌کاربرد وسیع فناوری اطلاعات در پردازش‌های تجاری است که با بهره‌گیری از ابزارهای الکترونیک و به منظور نیل به هدف تجاری صورت می‌گیرد. تجارت الکترونیکی خرید و فروش کالا و خدمات را در سراسر شبکه‌های کامپیوتری بویژه اینترنت امکان پذیر کرده است. زمان در تجارت الکترونیک یک فاکتور مهم به حساب می‌آید. امروزه هر دارنده تجارت الکترونیکی که زود تر از دیگران وارد بازار شود، در برآوردن نیازهای مشتری، آگاهی از وضع بازار و نفوذ در بازار یک قدم از دیگران جلوتر است. با‌گسترش تجارت الکترونیکی تولید کنندگان می‌توانند با تعقیب مستمر قیمت و تقاضا، فرآورده‌های خود را در بهترین زمان و شایسته‌ترین مکان به بازار عرضه کنند و همچنین دولت‌ها می‌توانند به بهترین نحو ممکن از محصولات استفاده و یا آنها را توزیع کنند. افزون بر این رسانه‌های ارتباطی دوربرد می‌توانند به نقل و انتقالات بانکی کمک کرده وخدمات مالی دیگری را هم ارائه کنند، خدماتی که مدتها در دسترس کشورهای توسعه یافته و مراکز شهری کشورهای درحال توسعه بوده، اما از تجار و مدیران اقتصادی روستاها به خاطر محدودیتهای جغرافیایی و ملاحظات مالی به دور مانده است. درواقع این نوع از نوآوری پتانسیل کاهش هزینه‌های معامله‌ها و حذف لایه‌های واسط که اغلب قسمت زیادی از سواد را جذب می‌کنند، دارد. این تسهیلات همچنین فرصت بی نظیری برای مردم نواحی روستایی در گسترش تجارت و فعالیت‌های خود به مستمعین جهانی در آنسوی مرزهای محلی فراهم می‌کند. به طور مثال یک روستا در تامیل نادوی هند که در تولید ساری‌های نخی، سنتی و سایر پوشاک برتری دارد، محصولات خود را از طریق سایت اینترنتی بنام People که بوسیله یک سازمان غیر دولتی ایجاد شده به خریداران سراسر جهان می‌فروشند. همینطور، یک سازمان غیر دولتی در تایلند تولیدات صنایع دستی فقیران روستایی را از طریق وب سایت خود به فروش می‌رساند. یکی یگر از تجربیات کشورها در این زمینه، تجربه گرامین بانک بنگلادش است. این بانک بوسیله پرداخت تسهیلات برای خرید تلفن همراه با زنان و فقیران ساکن در نواحی شهری غیر توسعه یافته و نواحی ساحلی و روستایی، به آنها کمک نموده است که به موقع از اطلاعات بازار و دیگر منافع انقلاب اطلاعات برخوردار گردند. براین اساس گسترش ICT می‌تواند نقش مهمی در گسترش بازارهای روستاییان، کوتاه شدن دست واسطه‌ها و در نتیجه افزایش سود خالص روستاییان داشته باشد. در حقیقت با ارائه اطلاعات بیطرفانه امکان تقلب تاجران بی انصاف در تعیین قیمت محصولات کشاورزی به حداقل می‌رسد. (نوری، 1382). تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات می‌تواند در جهت جلوگیری از خسارات ناشی از بلایای‌طبیعی مورد استفاده قرار گیرد. ICT می‌تواند با اطلاع رسانی به موقع و سریع خسارت‌های ناشی از بلایای طبیعی و آفات بنایی را کاهش دهد و از این نظر می‌تواند کمک موثری برای روستاییان و کشاورزان فقیر باشد. البته لازم است که همزمان با اطلاع رسانی، روشهای آسان، کم هزینه و سریع کاهش خسارت نیز به آنها آموزش داده شود. (نوری، 1382). طی یک مطالعه نشان داده شده است که با راه اندازی مراکز اطلاع رسانی (اینترنتی) بطور قابل توجهی می‌توان از میزان سفرهای شغلی، آموزشی، سفر به قصد خرید اطلاعات و خدمات و همچنین سفرهای تفریحی و هزینه‌های آن کاست که این عامل خود در کاهش غلظت آلاینده‌های هوا اعم از SO2, HC, CO2 و آلودگی ناشی از تردد وسایل نقلیه، نقش موثر خواهد داشت. یکی دیگر از مزیت‌های تکنولوژی اطلاعات، نیاز کم این تکنولوژی به‌مواد و انرژی است. این تکنولوژی نسبت به سایر تکنولوژیها از مواد اولیه و انرژی کمتری استفاده می‌کند و در عین حال ارزش افزوده بیشتری تولید می‌نماید. بنابراین، با توجه به اینکه تکنولوژی اطلاعات از مواد و انرژی کمتری استفاده می‌کند، از لحاظ زیست محیطی کم خطرتر نیز می‌باشد. براین اساس گسترش ICT می‌تواند با کاهش سفرهای شغلی، آموزشی و اداری بین مناطق روستایی و شهری، هزینه‌های روستاییان را کاهش داده و به صورت غیر مستقیم به حفظ محیط روستایی کمک نماید.‌البته نکته قابل توجه‌دیگر این‌است که افزایش‌اطلاعات روستاییان در مورد محیط زیست اطراف آنها، اهمیت آن و راه‌های حفاظت از آن می‌تواند به طور مستقیم در حفظ و حراست از محیط زیست روستاها مفید واقع شود. (همان منبع). ICT با ایجاد مجموعه‌ای از تسهیلات و امکانات موجب افزایش کیفیت زندگی انسان می‌گردد. به طور مثال امروزه سنگاپوری‌ها از طریق استفاده از ICT در جهت کاهش و یا ساده‌تر کردن کارهای روزمره و وقت گیر، زمان فراغت بیشتری در دسترس دارند. در این کشور، تقریبا تمامی معاملات دولتی از طریق رایانه‌ها و شبکه‌های مخابراتی‌ان جام می‌گیرد.‌پذیرش و‌ثبت‌نام مدارس، پرداخت‌مالیات، دریافت تقاضانامه‌ها و موافقت‌نامه‌ها، پرداخت قبض‌ها و‌غیره همگی به‌صورت الکترونیکی انجام می‌پذیرند. خریداران می‌توانند با انتخاب تصاویر ویدئوئی کلوپ‌های مختلف بر روی صفحات رایانه، کالاهای مختلف را با هم مقایسه کرده و از طریق معاملات غیر نقدی کالای خود را خریداری نمایند. همچنین در نتیجه کاربرد ICT حق انتخاب و کیفیت فعالیتهای تفریحی ارائه شده در‌این کشور افزایش یافته است. به طور کلی، نتیجه نهایی گسترش ICT ، ساده کردن زیست و افزایش کیفیت آن است. این تسهیلات بویژه برای روستاهایی که سالها به علت دوری راه از بسیاری از امکانات و تسهیلات محروم بوده‌اند بسیار مفید خواهد بود. (همان منبع) توانمند سازی فرآیند تسهیم قدرت با اعضای گروه است و به عبارت دیگر توانمند سازی عبارت از اعطای اختیار تصمیم گیری به مرئوسان است. مهمترین نقش ICT در توانمندسازی، تامین اطلاعات صحیح و‌به موقع با کیفیت و هزینه مناسب می‌باشد. علاوه بر این ICT قادر است ابزارهای جدیدی را فراهم آورد که خلاقیت و بهره‌وری افراد و کیفیت کارشان را افزایش دهد. با توجه به مطالب عنوان شده، ICT نقش مهمی در افزایش آگاهی عمومی و افزایش سطح مشارکت محلی در تصمیم گیری، اجرا و نظارت دارد و‌می‌تواند حتی به فقرای روستایی نیز این امکان را بدهد که در سرنوشت خود دخالت کنند. (منبع پیشین). بیشتر نظریه پردازان بر این باورند که تمرکز زیادی با تکنولوژی اطلاعات مرتبط است و صنایع می‌توانند با کمک این تکنولوژی بر محدودیت‌های مکانی فائق آیند. هاروی می‌گوید «تکنولوژی اطلاعات به شرکت‌ها این امکان را داده است که بر فواصل جغرافیایی غلبه کرده، از فشردگی زمانی بهره گیرند و ساختار روابط تجاری را از نو تعیین کنند.» هپورث نیز براین نظر است که شرکت‌هایی که در مکان‌های مختلف و متعدد استقرار یافته‌اند، قادرند در نتیجه صرفه‌جویی‌های عظیم‌تر ناشی از مقیاس که خود محصول شبکه‌های رایانه‌ای است به سطوح بالایی از انعطاف پذیری مکانی از جمله «تمرکز زدایی» دست یابند. لازم به ذکر است که ادعاهای این نظریه پردازان و دیگر نویسندگان به بسط مفهوم «ابر شاهراه» کمک کرده است. در عین حال، مهاجرت معکوس از شهرها به روستاها که در برخی از کشورهای اروپایی قابل مشاهده است، خود شاهدی به روستاها که در برخی از کشورهای اروپایی قابل مشاهده است، خود شاهدی بر این مدعاست. بنابراین ICT با فراهم کردن زمینه تمرکز زدایی می‌تواند در رشد مجرد روستاها و افزایش جمعیت آنها تاثیر مثبت داشته باشد. (منبع پیشین) در این بخش بطور مختصر برخی از تجربیات کشورهای در حال توسعه در زمینه استفاده از فن‌آوری‌های اطلاعاتی در امور توسعه (بویژه در رسیدگی به مناطق و حوزه‌های دور افتاده) معرفی شده‌اند. یکی از این نمونه‌ها دهکده الکترونیکی در مالزی است، پروژه e- barrio (نام روستایی در مالزی)پروژه‌ای دولتی در‌زمینه توسعه روستایی است که در آن از کامپیوتر، تلفن و دریافت کننده امواج ماهواره‌ای برای ارتباط دادن روستاها با اینترنت در نواحی دور‌افتاده استفاده‌می‌شود.‌تجربه‌روستای مذکور که حاصل‌کار‌شرکت‌های خصوصی، بخش‌دولتی و‌سازمانهای بین المللی است، نشان‌داد که به چه روش‌هایی، فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی می‌تواند در کمک به جوامع حاشیه‌ای به لحاظ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی موثر باشد. در این پروژه از مدرسه روستا بعنوان مرکز ارتباطی استفاده شده است. (خسروی، 1382) ایجاد دسترسی دیجیتال در نواحی دور افتاده (مصر) بعنوان یک پروژه پایلوت و بخشی از یک طرح گسترده برای ایجاد دسترسی عمومی به فن‌آوری‌های اطلاعاتی، سه مرکز دسترسی به فن‌آوری‌ها (TACCS) در ناحیه Sharkega در سال 1998 ایجاد شد. مراکز دسترسی به فن‌آوری در نواحی دور افتاده امکان دسترسی افراد به فن آوری‌های اطلاعاتی را برای زنان، جوانان، تاجران و دانشجویان و کارکنان امور کشاورزی فراهم می‌کنند. در این مراکز، کامپیوترهای شخصی، ارتباط با اینترنت، کتابخانه‌های نرم افزاری، چاپگر و دیگر ابزارهای لازم در دسترس افراد قرار داده می‌شود. این‌مراکز همچنین بعنوان مرکز آموزشی‌گروه‌های اجتماعی،‌بخش خصوصی و افراد و گروه‌های کم درآمد عمل می‌کنند. این پروژه رهیافتی جدید در توسعه اجتماعی، ارتباطات و نشر و توسعه اطلاعات، خلاقیت‌ها، اطلاعات آموزشی، برنامه‌ها و‌داده‌ها است. این پروژه‌همچنین امکان در پیشبرد آموزشهای غیر رسمی و یادگیری مادام العمر را از طریق ارتباط دادن جوامع محلی به منابع جهانی اینترنت تحقق می‌بخشد با اجرای این پروژه، تعداد کاربران اینترنت در ناحیه به 6000 نفر رسیده است و همچنین فرصتهای شغلی زیادی برای جوانان بعنوان آموزشگران فن‌آوری اطلاعات‌ایجاد نموده‌است. تجربه TACCS در کشورهای اردن،‌لبنان، مراکش و سودان نیز در دست اجرا است. (خسروی، 1382) در برزیل کمیته دموکراسی در تکنولوژی اطلاعات در زمینه آموزش جوانان در محله‌های فقیرنشین شهری در زمینه استفاده از کامپیوتر فعالیت می‌نماید. ایده اصلی فعالیت این است که آموزش کامپیوتر می‌تواند. فرصت‌های افراد برای حضور در بازار کار را بیشتر کرده و برابری اجتماعی و دموکراسی را بهبود بخشد. در این دوره‌ها، علاوه بر آموزشهایی چون کاربرد واژه پرداز‌ها، نرم‌افزارهای صفحه گسترده، حسابداری و طراحی وب، به این افراد نحوه مشارکت اجتماعی، حقوق مدنی، قوانین اطلاعات زیست محیطی، بهداشتی و سواد آموزی را نیز آموزش می‌دهد. پس از گذراندن یک دوره 3 تا 4 ماهه، اغلب این افراد می‌توانند مشاغل خوبی پیدا کنند، به داد و ستدهای جزئی بپردازند و یا بعنوان آموزشگر عمل کنند. الگوی CDI علاوه بر فقیران حاشیه نشین، برای جوامع سنتی، نابینایان، زندانیان و معلولین نیز قابل تعمیم است. (خسروی، 1382) سازمان PEO PLINK یک سازمان غیر انتفاعی است که به صنعتگران در بیش از 22 کشور کم توسعه یافته کمک می‌کند تا از طریق اینترنت به بازارهای جهانی مرتبط شوند. این سازمان درصدد ایجاد شبکه‌ای جهانی از شرکای تجاری است که به صنعتگران محلی و گروه‌های آنان سرویس‌های تجاری ارائه نماید. این سازمان شرکای تجاری مزبور را به دوربین‌های دیجیتال مجهز نموده و به آنها آموزش می‌دهد که تصویرهای لازم از تولیدات را تهیه و بر روی شبکه اینترنت قرار دهند. سپس این تصاویر و اطلاعات بر روی سایت اینترنتی PEO PLINK قرار گرفته و به خریداران آنها در سراسر جهان بویژه کشورهای صنعتی بصورت خرده فروشی یا عمده فروشی عرضه می‌شوند. همچنین این وب سایت محتوی مواد آموزشی است که در اختیار شرکای تجاری مزبور قرار می‌گیرد. هم اکنون تعداد این شرکای تجاری (عمدتاً سازمانهای غیر دولتی مرتبط با اتحادیه‌ها، تعاونی‌ها و انجمن‌های کشاورزان خرده پا) بیش از 105 مورد در کشورهای افریقایی، آسیایی و امریکای جنوبی است. (خسروی، 1382) در‌کشور هند، شبکه دولتی کامپیوتری Gyandoot امکان دسترسی آسان‌تر روستائیان به تشکیلات دولت، کاهش وقت و هزینه ارتباط با ادارات دولتی و دسترسی سریع به اسناد و اطلاعات را فراهم کرده است. این برنامه با احداث یک اینترنت کم هزینه روستایی آغاز گردید که به تدریج تمامی روستاهای ناحیه مورد نظر (پایلوت‌ها) را تحت پوشش قرار داده است. برای دریافت اطلاعات کیوسک‌هایی در محل مراکز دهستانی که دارای بازارهای هفتگی هستند و یا در مسیر جاده‌های اصلی احداث شده‌اند که به کیوسک به 25 تا 30 روستا خدمات ارائه نماید. (خسروی، 1382) در پروژه‌ای تحت عنوان Grameen Phone در بنگلادش، خدمات استفاده تجاری از تلفن همراه را در نواحی روستایی از طریق فروشندگان جز، (اغلب زنان فقیر) ارائه می‌شود. روش کار بدین ترتیب است که ابتدا زنان مزبور، مبلغ 350 دلار با بهره 22 درصدی از Grameen Bank جهت خرید تلفن همراه وام می‌گیرند. آنها خدمات تلفن مزبور را به روستائیان دیگر می‌فروشند که این امر علاوه بر بازپرداخت وام، موجب کسب درآمد برای آنها می‌شود. این مسئله یک فرصت شغلی در هر روستا ایجاد کرده و از سوی دیگر موجب دسترسی روستائیان به تلفن می‌شود. تجربه Grameen Phone بحث‌های زیادی در مورد توانایی‌ها و استعداد‌های زنان روستایی فقیر ایجاد نموده است. حتی زنان کاملا بی سواد در نواحی روستایی که قبل از آن حتی یک گوشی‌تلفن ندیده‌بودند، مهارتهای‌مربوط را بسرعت فراگرفته و در جامعه خود جایگاه و موقعیت خاصی بعنوان مالک یک ابزار مهم و مطلوب پیدا کرده‌اند. بعنوان برنامه آینده، شرکت Grameen Phone در نظر دارد کیوسک‌های اطلاعاتی در نواحی روستایی ایجاد نماید. مسئولین Grameen Bank می‌گویند که پس از تلفنهای همراه باید اینترنت، فکس و شبکه‌های جهانی نیز به روستاها وارد شود و امیدوارند که تکنولوژی‌های ارتباطی تحولات اساسی در نواحی روستایی ایجاد نمایند. (منبع پیشین) متخصصین‌موسسه علوم هنر با همکاری یک شرکت تولید کننده نرم‌افزار، کامپیوتری تحت عنوان Simputer طراحی نموده‌اند که یک نوع دستگاه کامپیوتری کوچک، ساده و ارزان قیمت می‌باشد که برای کاربرد توسط افراد بی‌سواد و کم‌سواد طراحی شده است. این دستگاه دارای نمادها و نشانه‌های مرتبط با امور روستایی، صفحه حساس به تماس (برای کاربری از طریق اشاره با قلم و عدم نیاز به تایپ) و امکانات گویا (تبدیل متن به گفتار) به زبانهای مختلف محلی می‌باشد. قیمت این کامپیوتر حدود 200 دلار است و به منظور استفاده گروهی و مشترک (مثلاً در شوراهای روستایی، مدارس روستایی و یا توسط فروشندگان محلی برای اجاره آن به دیگران) طراحی شده است. امکان استفاده از تکنولوژی کارتهای هوشمند نیز برای اختصاصی نمودن اطلاعات کاربران (ذخیره) در آن پیش‌بینی شده است. (همان منبع) نمونه‌دیگر، پروژه روستابه روستا در هند است که هدف از این پروژه ایجاد جامعه‌ای خود محور، جدید و پایدار در سراسر مناطق روستایی هند می‌باشد که مبتلا به فقر و تفکر قبیله‌ای بودند. آرمان این پروژه فراهم نمودن امکانات و رفع نیازهای روستاییان در زمینه‌های اجتماعی اقتصادی و فرهنگی در قالب مدل دولت/ شهروند بوده است. جهت این امر کیوسک‌هایی به جوانان مشتاق و آموزش دیده در روستاها واگذار گردید که هزینه سرمایه گذاریهای انجام شده در آنها بصورت وام بانکی از نتیجه کارکرد همان کیوسک‌ها اخذ می‌شده است. هر کیوسک واجد تجهیزات سخت افزاری رایانه‌ای، مردم، چاپگر، یو.پی. اس.و مبلمان اداری بوده است که روستای مرکزی قرار گرفته بود. این کیوسک‌ها بعضاً 5 تا 10 روستای مجاور هم با جمعیتی بالغ بر 5000 تا 10000 نفر را پوشش می‌داده است. نکته حایز اهمیت در این پروژه سهل الوصول بودن، شفافیت و تأثیر شگرف آن در بهره‌گیری روستاییان از خدمات دولتی و مزایای شهروندی بوده است که به فناوری اطلاعاتی در حکم ابزاری جهت رفع نیاز نگاه شده و‌بنابراین نتیجه مطلوب اخذ گردیده است. نتایج بدست آمده از این پروژه برای گروههای مختلف روستایی دلگرم کننده بوده است. مردم دستیابی مناسب‌تری به خدمات دولتی پیدا کرده و به حقوق واقعی خود نزدیک‌تر شده‌اند. (بارانی، قدسی راثی، 1382) دراین قسمت برای نمونه به پروژه اتوبوس اینترنتی اشاره گشته است که در بسیاری از کشورهای دنیا پیاده سازی گشته و نتایج حاصله از آن بسیار سودمند واقع شده است. قرار بر این است که این پروژه در کشور ما نیز پیاده سازی شود و هم اکنون در فازهای نهایی قرار دارد. این پروژه مخصوصا در امر آموزش روستاییان می‌تواند بسیار مفید واقع شود در این قسمت سعی شده تا آشنایی مختصری با این پروژه حاصل گردد. دسترسی‌به اینترنت‌و کامپیوتر در مناطق دوردست به ویژه مناطق روستایی با مشکل مواجه‌است. علاوه بر‌آن به‌دلیل مشکلاتی مانند هزینه راه اندازی، پشتیبانی و نگهداری و عدم دسترسی به نیروی متخصص امکان ایجاد مراکز ثابت دسترسی به کامپیوتر و اینترنت در بسیاری نقاط وجود ندارد. ابتکار اتوبوس اینترنتی این امکان را فراهم آورده است تا اینترنت و کامپیوتر در اختیار قشر وسیعی از اهالی روستاها قرار گیرد. پروژه اتوبوس اینترنتی با اهداف آموزشی در مناطق روستایی اولین بار در سال 1998 در کشور مالزی تعریف شد. اولین اتوبوس اینترنتی با نام اختصاری MIU در سال 1999 به بهره‌برداری رسید. این پروژه با حمایت و همکاری UNDP، وزارت آموزش مالزی و شرکت خودروسازی مالزی در حال اجراست. هزینه راه اندازی و پشتیبانی پروژه به مدت دو سال 320000 دلار برآورد شده است. این اتوبوس دارای 21 دستگاه کامپیوتر، دستگاههای پرینتر رنگی، اسکنر، ویدئو پروجکشن، پرده ICD، دوربین دیجیتالی، فاکس و تلویزیون رنگی است. اتصال به اینترنت دراین اتوبوس از طریق VSAT یا مودم صورت می‌گیرد. (سوزنگر، 1382) طرح رویکردهای آمایشی در توسعه روستایی: وابستگی‌های متقابل بین جوامع روستایی با مراکز شهری و صنعتی، کمتر بصورت کارکردهای تعاملی سازنده همراه با تسهیم عادلانه منافع و هزینه‌ها برای این مناطق بوده است. در بیشتر موارد این کنشگران، برخاسته از مراکز شهری و صنعتی می‌باشند که با در اختیار داشتن مدیریت کلان، در نقش تصمیم گیر و مجری اصلی فرآیندهای توسعه روستایی،‌ظاهر شده‌اند و بدیهی است که آنها خود، سودبران واقعی ناشی از گسترش این روابط ناهمگن می‌باشند و این امر بصورت مداخله گری‌های نابجا در زمینه تعاملات مناطق شهری- روستایی منجر به برآیش پیامدهای منفی ناخواسته‌ای شده است که می‌توان به صور مختلف آن را مشاهده نمود. یکی از علل اصلی گسترش این پیامدهای منفی در زمینه توسعه و عمران کشورهای در‌حال رشد، همانا اعتقادی است که برنامه‌ریزان و کارگزاران توسعه به الگوی خطی در زمینه توسعه دارند. که خود نتیجه طرز تفکر مطرود نفوذ به پایین در زمینه رشد اقتصادی می‌باشد، چرا که این دسته، براین باورند که با سرمایه گذاری همه جانبه و در نتیجه رشد یک بخش اقتصادی یا یک منطقه، سایر بخش‌های اقتصادی و مناطق پیرامون به موازات آن رشد می‌یابند. این گرایشها‌ریشه در الگوهای نوسازی غرب مابانه دارند که خود زمینه‌ساز گسترش انقلاب‌سبز در‌بخش کشاورزی، گسترش پروژه‌های عمرانی‌مقطعی در‌مناطق روستایی و سرمایه‌گذاری تک بخشی محسوب می‌شود. البته این پیامدها نه تنها در شرق و جنوب شرقی آسیا، بلکه در مناطق دیگری در آسیا، آمریکای لاتین و آفریقا که از چنین وضعیت نامتعادلی در سطوح نسبی توسعه یافتگی بین مناطق شهری و روستایی، برخوردار می‌باشند، به وضوح قابل مشاهده است و همه این پیامدها و اثرات نامطلوب، روند تنزل موقعیت مناطق روستایی و قطبی شدن توسعه ملی در ارتباط با کلان شهرها را تداوم می‌بخشند. بدین منظور بایستی زمینه توانمندسازی بهره‌وران و تاثیر گذاران فرآیندهای توسعه در ابعاد توسعه انسانی و اجتماعی در نظر گرفته شود و زمینه مشارکت واقعی و خود‌جوش مردم محلی در مراحل طراحی، اجرا، نگهداری، ارزیابی و اصلاح فعالیتهای توسعه،‌فراهم شود و‌همچنین لازم‌است که تفاوت‌های فرهنگی، پتانسیل‌ها و ظرفیتهای بومی، توانایی‌ها و دانش بومی و مهمتر از همه تفاوتها در زمینه تبیین اهداف واقعی مناطق مختلف، برشمرده شوند. چرا که هدف اصلی اجرای فعالیتهای توسعه، همانا گسترش‌زمینه‌های خود اتکائی در بین کشاورزان و مولدان جامعه روستایی می‌باشد. نوآوری‌ها و ابتکارات کشاورزی در زمینه بیوتکنولوژی کشاورزی، کشت ارگانیک، دفع آفات بیولوژیکی، توجه به گسترش تحقیقات ژنتیکی روی تنوع گیاهی مناطق مختلف و غیره مطرح شده است که همه این عوامل بر گسترش کارکردی و ساختاری روابط بین مناطق روستایی و شهری اثر می‌گذارند و گسترش این تعاملات باعث شده که کشاورزان، برنامه‌های تولید خود را در ارتباط با بازار مصرف شهری در سطح ملی یا بین المللی، سازماندهی نمایند. (اسدی، شریف زاده، مراد نژادی، 1386) شواهد، نشان دهنده جریان سرمایه گذاری وابسته، توسط قطب‌های اقتصادی بین المللی کشورهای توسعه یافته صنعتی در بخش صنایع کشورهای درحال توسعه می‌باشد که باعث گسترش صنایع مونتاژ و استخراج معادن برای صدور مواد خام نظیر نفت و گاز، ذغال سنگ و فلزات با ارزش افزوده کم می‌باشد که بنابر نظریه نفوذ به پایین- مناطق توسعه یافته، مناطق پیرامون خود را هم رشد می‌دهند- به رشد شهر نشینی و در نتیجه توسعه مناطق روستایی در نواحی حاشیه‌ای، کمک می‌شود. ولی آنچه تاکنون از کارکرد این نظریات به اثبات رسیده است، همانا رشد و توسعه یافتگی بیش از حد قطب‌های اقتصادی یا به تعبیری غولهای اقتصادی در سطح جهان، خصوصا در بخش اقتصادی کشورهای توسعه یافته صنعتی و در نتیجه باز جذب یک سو به ارزش افزوده کالا و خدمات تولید شده و صدور آنها به مناطق پیرامون از یک سو و وابستگی شدید بخش صنعت و معدن به اقتصاد بیمار مناطق روستایی کشورهای در حال توسعه بوده است. چرا که اکثر سرمایه گذاری‌ها در بخش صنایع و معادنی، متمرکز است که غالبا دارای اهداف و کارکردهای متضاد با جریانات رشد و توسعه بخش کشاورزی مناطق روستایی، دارند. ادامه خواندن مقاله نقش فن آوري اطلاعات و ارتباطات در توسعه روستايي

نوشته مقاله نقش فن آوري اطلاعات و ارتباطات در توسعه روستايي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 27 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : اكولوژی عملی روشهای نمونه گیری :روش نمونه برداری از اکوسیستم :1) هوا: هوا به لایه های مختلفی تقسیم شده است، یکی از مهمترین لایه های هوا اتمسفر می باشد که موجودات زنده در آن هستند. موجودات زنده ی موجود در اتمسفر دو دسته هستند: الف) درشت : برای نمونه گیری از این موجودات درست که با چشم دیده می شوند باید از راههایی مثل تله گذاری استفاده کرد نمونه های این موجودات پرندگان هستند. ب) ریز : این موجودات شامل حشرات ریز و درشت و باکتری ها می شوند که برای نمونه گیری از آنها از وسیله ای به نام وکیوم یا آب دزدک استفاده می شود. وسایل بالابرای هوایی است که در نزدیک سطح زمین قرار دارد.اما برای نمونه برداری از هوایی که در ارتفاع بالا قرار دارد از دستگاه دیگری استفاده می شود. این دستگاه را درون بالن قرار داده و تا ارتفاع معین بالا می بریم و آن هوای آن قسمت را به داخل می کند یعنی مکش صورت می گیرد. در این صورت موجودات و ذرات به فیلتر درون دستگاه می چسبند و ما می توانیم با آوردن این فیلتر در آزمایشگاه روی آن تحقیق کنیم . ما می توانیم با استفاده از این وسایل که البته کمی پیچیده تر هستند آلودگی هوا را اندازه گیری کنیم . 2) آب : آبها شامل سه قسمت هستند: الف) اقیانوس و دریا ب) دریاچه ج) آب جاری دریاچه ها شامل تالاب ها و مرداب ها و برکه ها و آب جاری شامل رودخانه ها و جوی ها و جویبارها نیز می شوند. نمونه برداری از اقیانوسها: در ساختمان دریاها تا عمق خاصی نور عبور کرده که موجودات متنوعی دارد (منطقه Zone photic) و از منطقه ی photic Zone به سمت اعماق دریا که نورقابلیت نفوذ ندارد به منطقه ی Zone aphotic معروف است. کوچک برای نمونه گیری از موجودات ریز از بطری تاریک استفاده می کنند که این بطری تاریک شیشه ای است به رنگ قهوه ای که دارای یک در نیز هستند. موجودات داخل آب: الف) کف زی (دیوار چسب) ب) غوطه ور ج) شناورانواع موجودات آبزی: الف) بزرگ چشمه ب) ریز چشمه در عمقهای خیلی پایین درب بطری را بسته و آن را به به انبرک وصل می کنیم وانبرک را به طناب متصل می کنیم و درب آن را نیز جداگانه با وسیله ای مثل شیشه سبک کرده و از میله بجای طناب استفاده می کنیم. البته از لنگر نیز می توان استفاده کرد. لنگر طناب را به پایین برده و بطری را در هر جا که بخواهیم قرار می دهد و متصل می کند و در نهایت نمونه برداری می کند. اگر بخواهیم از سطح آب نمونه برداری کنیم بسار ساده است ولی اگر بخواهیم از عمق بیشتر نمونه برداری کنیم باید این بطری و دربش را به یک سیم متصل کرده و آن را در آب بیاندازیم . در عمق مشخص و مورد نظر در آن را با کشیدن سیم باز می کنیم . سپس بطری پر از آب شده و چون دیگر خارج نمی شود آن را به بالا می کشیم . رنگ قهوه ای بطری به دلیل این است که تابش نور باعث مرگ یا تکثیر یا تغییر موجودات می شود.3) خاک : در خاک دو حالت برای نمونه برداری وجود دارد : الف) نمونه برداری از سطح ب) نمونه برداری از عمق در سطح باید از جایی نمونه برداری کرد که دارای لایه های هوموسی است و به راحتی برداشته می شود. اگر لایه های هوموسی مدنظر نباشد باید با کاردک از سطح خاک یک لایه جدا کنیم و به آزمایشگاه ببریم.در عمق از دو طریق می توان نمونه برداری کرد: الف) ایجاد پروفیل که برای لایه های زیستی مناسب است. در این حالت باید زمین را تا عمق حداکثر m2 کند. ب) استفاده از متدهای توخالی مثل سرنگ. لوله ی توخالی چدنی که روی آن مثل پیچ است و داخل صا است و سر آن دارای دو تا دسته ی قوی است و خاکهای پروفیل های مختلف وارد لوله ی توخالی می شود. سپس آن را روی میز گذاشته و آن را با پیستون روی کاغذ مدرج خالی کرده. بستگی به نوع خاک هم دارد چون مثلاً در خاک دارای سنگ اینکار مشکل تر است.نمونه برداری از خاک آلوده: در این آزمایش ابتدا از خاک نمونه بر می داریم سپس آن را در آب حل می کنیم بعد توسط shaker آن را تکان می دهیم و خوب هم می زنیم. در نهایت خاک ته نشین می شود. آنچه که زیر میکروسکوپ می بینیم در خاک مربوط است. در این نمونه میکرو اورگانیم ها را می بینیم که شامل موجودات زنده ی خاک می باشند: باکتریها، جلبک ها، که جلبک ها یا رشته ای اند یا تک سلولی جلبکها در چند مورد با هم متفاوند: 1) نوع و ضخامت دیواره 2) داشتن یا نداشتن دیواره ی عرضی 3) شکل سلولها 4) نوع پلاستها 5) شکل کم یا تخم مرغی شکل یا uشکل یا نواری شکل 6) داشتن یا نداشتن انشعابجلبک ها می توانند تک سلولی باشند یا 2 سلولی یا چهار و یا چند سلولی که چندتای آنها با هم تشکیل کلنی می دهند. جلبکها وقتی به هم می چسبند، فرم فضایی آنها به صورت مجتمع است و توخالی هستند مثل توپ فوتبال در زیر میکروسکوپ علاوه بر جلبکها، دیاتومه ها و باکتریها نیز قابل روتیند. آمیب باكتری دیا تومه باكتری جلبك پارامسی زالوکارتوگرافی (carthography) :یک روش آزمایشگاهی و عملی است . کارت عبارتست از برگه ای ضخیم که بر روی آن محاسبات و یادداشتهای تحقیقاتی ثبت و نوشته می شود. گرافی توصیفی است به صورت داده های ریاضی یا رسم نمودار در یکی از شیوه های اکولوژی عملی ثبت کردن رویدادهای عملی را که در گیاهان اتفاق می افتد روی این کارتها ثبت می کنیم و در محاسبات خود و ایجاد نمودارهای تحقیقاتی مورد استفاده قرار می دهیم. متد کار توگرافی : phonologic = پدیدار شناسی، وقتی پدیده هایی اتفاق می افتد و ما آنها را ثبت می کنیم . Phenol: ظاهر شدن phenomen: پدیده فنولوژی : علم مطالعه ی پدیده هایی که اتفاق می افتد و ما آنها را ثبت می کنیم . در این جلسه، پدیده هایی را ثبت کردیم که در گیاهان رخ می دهد. ابتدا پدیده ها را در مورد یک گیاه مورد دقت و مطالعه قرار می دهیم . مثلاً ساقه را که دارای یک جوانه است ابتدا بازدید می کنیم و در بهار این جوانه را (برگ را) که از آن خارج می شود مورد مطالعه قرار می دهیم . همان طور که مشاهده می کنیم فاکتور مهم در این مراحل زمان است. این مراحل فنولوژی که اتفاق افتاد را باید در روی نمودار رسم کنیم . طراحی کارت برعهده ی محقق است و متناسب با موضوع کارتوگرافی می تواند آن را طراحی کند، در حالتی که تاریخ ثبت باشد. مثلاً بررسی و مراجعه به گیاهی که هر 5 روز یکبار مراحل رشد خود را طی می کند . در درختانی مثل گردو و چنار و آلوس ابتدا برگ در می آید و بعدها شکوفه و جوانه می دهد. درختان دیگری مثل رز، هلو، به ، سیب و ; ابتدا جوانه و شکوفه می دهند و بعد برگ آنها در می آید. برای گیاهان بوته ای که دارای گل انتهایی هستند مثل آلاله، پامچال و قاصدک و لاله و ; یک اتفاق مهم آنها گلدهی است و چون یکباره اتفاق می افتد کارتوگرافیشان فرق می کند. فرض می کنیم که این اتاق و فضای دانشکده مناسب کارتوگرافی برای گلهای بوته ای است که اینها فقط یک تاریخ است. در کار توگرافی منطقه ای معمولاً پدیده ی اتفاق افتاده را که عامل آن یک عامل خارجی است، یعنی هوای مناسب و جذب حرارت را با دقت بررسی می کنیم ارتباط بین پدیده هایی که در گیاه اتفاق می افتد و شرایط محیطی از روی حالتهایی که گیاهان از خود نشان می دهند، می توانیم به شرایط آب و هوایی پی ببریم. از طریق کارتوگرافی می توانیم اتفاقات حاصله در گیاهان را پیش بینی کنیم که در اقتصاد کشاورزی مورد استفاده است.موادی که باعث اختلال در روش کارتوگرافی می شود: 1) نزدیکی گیاه مورد مطالعه به سنگهای بزرگ، جاده ها و دیوارها.2) گیاهانی که پدیده ی شاخصی در آنها اتفاق نمی افتد مثل گل انگشتانه از پایین شروع به شکوفه دادن می کند پس ثبت آن دشوار است.3) گیاهانی مانند بعضی درختان که سمتهای مختلف آنها (جنوب، شرق، غرب، شمال) هر کدام در زمانهای متفاوت باز می شوند.4) گیاهانی که جوانه های پایین و جوانه های انتهایی آنها همزمان باز نمی شوند. بنابراین همیشه در سال اول گروهی از گیاهان را انتخاب و از میان آنها گروههایی که به کارتوگرافی جواب می دهند را انتخاب می کنیم . بعضی از گیاهان احتیاجی به سرماندارند مثل گلهای آپارتمانی.یکی از درختان (سرو) را در محوطه ی دانشگاه مورد بررسی قرار دادیم. با دقت دریافتیم که نوک برگهای آن روشن تر از بخشهای دیگرش است. پس از بررسی نتیجه گرفتیم که رشد نوک برگ که روشن تر است یک سال طول کشیده اما رشد قسمتهای تیره تر بیشتر از یکسال.درخت ماگنولیا از درختانی است که همیشه سبز است و بنابراین در مطالعات ما اختلال ایجاد می کند. شمشاد نیز ممکن است نتیجه ندهد. شناخت اکوسیستم ها :بخش زنده ی اکوسیستم شامل گیاهان، جانوران و میکرو اورگانیسم هاست. هدف ما بررسی وضعیت اکوسیستم مورد نظر از لحاظ این موجودات است. مثلاً خاک را از لحاظ میکرو اورگانیسم در خشکی بررسی می کنیم . اما از لحاظ گیاهی باید مطالعات تئوری و عملی انجام دهیم تا وضعیت کیفی و کمی گیاهان منطقه ی مورد نظر را بررسی کنیم . مثلاً :1) اینها چه گیاهانی هستند 2) چند تا هستند 3) با چه مکانیزمی دور هم جمع شده اندبرای شناسایی گیاهان و شناسایی کمی و کیفی از روشی به نام اجرای کوادرات استفاده می کنیم کوادرات در لغت به معنی مربع است. کوادرات را روی زمین مورد نظر در خاک فرو می بریم و به جای h500، m1×m1 را کنترل می کنیم . جایی که این وسیله را قرار می دهیم را ایستگاه یا station یا stad یا پایگاه می گوییم. نگاه می کنیم و هر گیاهی را که دیدیم از زمین بیرون می آوریم و در فایل می گذاریم، به این کار نمونه گیری می گوییم. به عبارت دیگر Relve می گوییم. دفعه ی بعد نمونه ی دیگری پیدا می کنیم . باید از همه ی گیاهان نمونه جمع آوری کنیم . این نمونه ها را به هر باریوم می بریم. به هر کدام از این نمونه ها یک کد می دهیم . سپس یک کارت تهیه می کنیم . در این حالت چه اسم نمونه را بدانیم ، چه ندانیم، باید به هر باریوم ببریم . بعد از اینکه در m1 محاسبه کردیم، باید station های دیگری نیز تعبیه کنیم . روشی که به وسیله ی آن محل اجرای کوادرات را پیدا می کنیم را ترانسکت (transeckt) می گوییم. البته یک روش دیگر هم وجود دارد که به آن دید (View) می گوییم . در روش دید، با یک بازدید باید متوجه شویم که کجا station ها را قرار دهیم و اینکه چند station مورد نیاز است . روش ترانسکت که روش آماری و ریاضی است روش دیگری هم وجود دارد که الحاقی از هر دو روش است . بهترین روش، کمترین Station و بالاترین دقت را می خواهد. اگر 6 Station داشته باشیم پس 6 کارت مورد نیاز است . باید هر 6 تا را به کارت منتقل کنیم تا ضریب خطا کاهش یابد. در نهایت می فهمیم که در این اکوسیستم چه گیاهانی هستند و همچنین اینکه نسبت عددی آنها به هم چقدر است. بعد می فهمیم که نسبت عددی کدام بیشتر است . می فهمیم که تراکم چقدر است بسامد و چیرگی و غالبیتها و درجه ی پوشش و تعداد تولیدات را متوجه می شویم . پس ارزش گذاری اکوسیستم ها متفاوت است. مثلاً اگر از یک نمونه 5 تا و از نمونه ی دیگری 25 تا باشد، به آن نمونه ی 5 تایی چیده شده به نمونه ی 25 تایی می گوییم . پس نسبت عددی بسیار مهم است که در همه جا یکسان بدست می آید.اما کوادرات معایبی نیز دارد از جمله اینکه : 1) در جاهایی که گیاهان خیلی بزرگ دارد قابل استفاده نیست.2) کوادرات m1×m1 برای گیاهانی که خیلی کوچکند مناسب نیست برای این منظور یک کوادرات m10×cm10 به عنوان کوادرات اصلی شناخته (در محل مناسب) و اعداد و ارقام بدست آمده از آن را به همه نسبت می دهیم . نکته : هنگام بررسی و شمارش گیاهان درون کوادرات گیاهانی که زیرمیله ها هستند را نیز باید با بقیه ی گیاهان درون کوادرات در نظر بگیریم . برای ضرب کردن نیز ابتدا یک گیاه متوسط را وزن می کنیم و پس در تعداد کل گیاه ضرب می کنیم . مشاهده ی آب آلوده و آب چشمه :این جلسه مربوط به بررسی آلودگی های هوا و آب و خاک می باشد که در اثر فعالیتهای بشر یا موارد طبیعی به وجود می آیند.دو نمونه آب را مشاهده می کنیم : 1) آب چشمه که روشن و خنک می باشد و در ارتفاعات بالاست . 2) آب سطح شهر که آلوده می باشد.تفاوت این دو آب : 1) خاصیت شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی 2) میزان آلودگی در آب آلوده در زمان آلودگی، ویروسها و جلبکها و باکتریها زیاد می شوند.ما در این آزمایش همچنین جلبکهای مختلف و تفاوتهای آنها را می توانیم مشاهده کنیم . اشکال کار : جلبک در آب چشمه هنوز تشکیل نشده چون زمان زود بود و هوا هم سرد بود.نگاه ظاهری: جلبکهای تیره در اثر آلودگی به این رنگ درآمده اند که از آب سطح شهر گرفته شده اند . اما جلبکهای سبز و شفاف از آب چشمه آمده اند .آب آلوده از جوی خیابان ولیعصر که از رودخانه ی درکه است گرفته شده اما جلبکهایی که در ارتفاعات هستند در اول بهار و آخر پایین مشکی می شوند تا نور خورشید را به خود جذب کنند. آمیب باكتری جلبك جلبك جلبك تك سلولی دیاتومه ادامه خواندن مقاله اكولوژي عملي

نوشته مقاله اكولوژي عملي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 161 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : روش های سنتی اصلاح نباتات مبتنی بر دستکاری ساختار ژنتیکی فصل اول مقدمه و كلیات فصل اولمقدمه:روشهای سنتی اصلاح نباتات مبتنی بر دستكاری ساختار ژنتیكی گیاه كامل و از طریق تولید جنسی است. در سالهای اخیر روشی برای دستكاری ژنتیكی در سطح سلولی پیدا شده است كه روشهای اصلاحی را بطور منحصر بفرد كامل می كند. موجودیت پیدا كردن روشهای كشت بافت و سلول را می توان به پیشرفتهای ناشی از دانش كشت سلولی و زیست شناسی مولكولی دانست (4 و 51) بیوتكنولوژی یا فناوری زیستی مجموعه ای از فنون را تشكیل می دهد كه امكان بكارگیری، توانایی و كارآیی سلولهای موجودات زنده اعم از حیوانی یا گیاهی را فراهم می سازد. در سالهای اخیر با انجام تحقیقات متعدد در حوزه بیوتكنولوژی كشاورزی این بخش دارای جایگاه مهم و باارزشی شده است و این امكان را در رابطه با گیاهان زراعی فراهم نموده است كه بسیار مطالب كارآتر از روشهای كلاسیك اصلاح نباتات با استفاده از تكنیكهای مختلف از قبیل دست ورزی ژنتیكی (Genetic manipulation)، كشت بافت و سلول گیاهی در شرایط In Vitro و غیره، گیاهانی با سازگاری متناسب تر و بیشتر به شرایط محیطی و همچنین سازگار با نیاز انسانها تولید نماید. تكنیك كشت بافت و سلول گیاهی در شرایط In Vitro ازجمله فنون بیوتكنولوژی است كه كاربرد آن به اوایل سالهای 1950 می رسد. بر اساس این تكنیك، سلول گیاهی یا بافت از اندامهایی مثل ریشه، ساقه، برگ و گل آذین یا هر اندام دیگری از گیاه جدا شده و در شرایط كاملاً استریل و گندزدایی شده، در درون لوله های آزمایش محتوی محیط غذایی مصنوعی قرار گرفته و با تأمین نیازهای نوری و حرارتی مناسب تبدیل به یك گیاه كامل می گردد. این تكنیك همانطور كه اشاره شد امكان تولید هزاران گیاهچه مشابه گیاه مادری را در مدت زمان بسیار كوتاهی و در فضای فیزیكی بسیار محدودی فراهم می‌سازد كه با انتقال این گیاهچه ها به سطح گلخانه و مزرعه تولید انبوهی از گیاهان مورد نظر را می توان باعث شد. در اصلاح نباتات با استفاده از تكنیك كشت بافت و نیز تولید كالوس یا گیاهچه ها در مقیاس وسیع و انجام گزینش در بین نمونه ها می توان از ارقام مقاوم به استرسهای محیطی را تولید نمود. فنون فوق فرصتهای مناسبی در بخشهای مختلف تحقیقاتی، اقتصادی بوجود آورده است كه با تقویت بخش دولتی و فعال نمودن بخش خصوصی كارایی این بخشها را برای تأمین و تولید محصولات اساسی كشور را، بطور قابل ملاحظه ای می توان افزایش داد. (51 و 98) تاریخچه اهمیت كشت بافت:مفهوم كشت بافت گیاهی خلاصه عبارت كشت پروتوپلاست گیاهی، سلول گیاهی، بافت و كشت اندام گیاهی است. كشت بافت و سلول گیاهی بر اساس نظریه شوان مبنی بر دارا بودن خاصیت توتی پوتنسی سلولها پایه گذاری شد. توتی پوتنسی خاصیتی است كه بر اساس آن یك سلول دارای توان تبدیل شدن به موجود كامل است. در سالهای اخیر، تكنیك كشت بافت گیاهی به یك ابزار بسیار قدرتمند برای تكثیر و اصلاح بسیاری از گونه های گیاهی تبدیل گشته است. این تكنیك با ابراز نظریه گوتلیب هابرلاندت در مورد خاصیت توتی‌پوتنسی در سلول گیاهی در آغاز قرن بیستم آغاز گردید. هارلاند پیشنهاد نمود كه روشهای جداسازی و كشت اندام گیاهی باید توسعه یابد و ادعا نمود كه اگر محیط و مواد غذایی سلولهای كشت شده، دستورزی شده باشند، آن سلولها باید صفات ارثی مربوط به مراحل رشد و نموی گیاه اولیه را تكرار نمایمد. دیدگاه هابرلاند در حقیقت قابل توجه بود زیرا وی حتی بیان داشت كه خارج از سلولهای سوماتیكی زنده، جنینهای مصنوعی به صورت غیر جنسی رشد و نمو می یابند.(5) احتمالاً وایت نخستین كسی بود در سال 1954 مسئله كشت سلولی را به روشنی بیان كرد. او بیان داشت كه تفاوتهای بین سلولهای دیگر در آن ارگانیسم می باشد. لذا امكان دارد بتوان با جدا نمودن سلول، پتانسیل نهفته توتی پوتنت را به آنها بازگردانید. البته احتمال دارد كه این خاصیت در سلول برای همیشه از دست رفته باشد. اسكوگ و میلر در 1957 پیشنهاد نمودند كه اثرات متقابل كمی بین اكسین و سیتوكینین نوع رشد و مراحل مورفولوژیك را كه باید در گیاه رخ دهد، تعیین می كنند. مطالعات آنها در توتون نشان داد كه نسبت بالای اكسین به سیتوكسین باعث القای رشد ریشه می شود؛ درحالیكه نسبت بالای سیتوكسین به اكسین باعث القای رشد ساقه میگردد، هرچند كه این الگو پاسخ كلی و عمومی نیست. (1 و 5 و 9 و 98) دستورزی نسبت اكسین به سیتوكینین در بسیاری از گونه ها و جنسها برای ریخت زایی موفقیت آمیز بوده است. كارهایی كه توسط مورل (1960) روی ازدیاد اركیده انجام گردیده است، آغازی برای كاربرد تكنیك كشت بافت گیاهی برای تكثیر و اصلاح بسیاری از گونه های گیاهی بود كه منجر به توسعه و گسترش استفاده از محیطهای كشت جدید با غلظتهای بالای نمك توسط موراشیگ و اسكوك گردید.در سال 1966 نیز گوها و محشوری امكان ایجاد تعداد زیادی از گیاهچه هاپلوئید از دانه داتوره بوسیله كشت بساكهای نابالغ را ثابت كردند. (98)در سال 1970 اولین امتزاج موفقیت امیز پروتوپلاست در محیط كشت تحقق یافت. در همین سال انتخاب موتانهای بیوشیمیایی در شرایط آزمایشگاهی صورت گرفت. در 1974 تولید گیاهان هیبرید حاصل از امتزاج پروتوپلاستهای هاپلوئید به نتیجه رسید. (1 و 98)تحقیقات در زمینه كشت بافت گیاهی از سال 1975 به بعد بطور چشمگیری افزایش یافت و از دهه 1980 به بعد به عنوان بخش مهمی از بیوتكنولوژی گیاهی مورد توجه بسیاری از دانشمندان قرار گرفته است بطوریكه در سال 1977 توسط چلتون و همكاران ادغام موفقیت آمیز DNA پلاسمید Ti از Agrobacteriam tumefaciens به گیاهان صورت گرفت. (98 و 100) در حال حاضر كشت بافت به عنوان پیش نیاز مهندسی ژنتیك از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از طرفی كشت بافت بعنوان مكمل روشهای كلاسیك متداول در اصلاح نباتات بكار می رود نه جایگزین آن (86 و 100) اساس گیاه شناسی برای كشت بافت:ظرفیت طبیعی گیاهان به منظور تكثیر توسط فرآیندهای غیرجنسی، اساس تكثیر در تكنیك كشت بافت است. كشت بافت به سادگی به ما كمك می كند تا از پتانسیل طبیعی موجود در گیاه برای رشد و تكثیر استفاده كنیم كه البته تكنیكی بسیار كارآمد و قابل پیش بینی است (62 و 96) اهداف مورد نیاز با استفاده از تكنولوژیهای جدید كشت بافت و مهندسی ژنتیك:• تكثیر سریع گیاهان جهت استفاده در تحقیقات اصلاحی ژنتیكی.• تولید گیاهان هاپلوئید و دای هاپلوئید• ایجاد هیبریداسیون سوماتیكی بین گونه ای و بین جنسی• ایجاد موتاسیونهای القایی • حفظ و نگهداری منابع گیاهی از طریق كشت بافت• انتقال ژنهای خارجی مطلوب به سلولهای مورد نیاز از طریق كشت بافت و مهندسی ژنتیك• تولید گیاهان عاری از ویروس• ایجاد لاینهای مقاوم به امراض و بیماریها• ایجاد لاینهای مقاوم به شوری و خشكی• تهیه لاینهای مقاوم به علف كشها فصل دوم خصوصیات زراعی فصل دومتاریخچه:طبق نظر واویلوف دانشمند روسی، مبدأ یونجه مركز خاور نزدیك آسیای صغیر، قفقاز ایران و مناطق كوهستان روسیه است. مركز جغرافیائی یونجه را غالباً كشور ایران می دانند. باید گفت كه یونجه مدتها پیش از زمانی كه از آن در تاریخ ذكری به میان آمده است، كشت می شد و هم اكنون نیز بطور وحشی در اكثر نقاط دنیا رشد می یابد. مطالعات خانم سینكایا (sinskaya) نشان می دهد كه یونجه از لحاظ مبدأ دارای دو مركز است. نخستین مركز آن ناحیه كوهستانی قفقاز بود كه ارقام جدید یونجه های اروپائی از آن بدست آمده است. دومین مركز مستقل پیدایش را آسیای مركزی می دانند. تاریخچه یونجه، سرگذشت مهمترین گیاه علوفه ای دنیا و اولین گیاه علوفه ای اهلی شده است كه بشر اولیه اهمیت و ارزش آن را بعنوان غذای دام تشخیص داده است. از نظر تكاملی، توجه به كشت یونجه بطور چشمگیری موفقیت آمیز بوده است كه علت این امر شاید وجود سیستم ریشه ای مناسب آن است كه طی قرون متمادی و تكامل همزیستی باكتری ریزوبیوم و ریشه یونجه، گیاه یونجه به یك منبع ازت سرشاری دست یافته است كه نیاز این گیاه به این عنصر غذایی را مرتفع می نماید. از طرفی ریشه یونجه بعلت عمیق و راست بودن، توانایی كافی در جذب رطوبت از اعماق خاك را داراست كه گیاه را در شرایط خشكی از خطر نجات می دهد. همچنین گیاه یونجه در اثر خشكی و سرما به حالت ركود و خواب رفته و بعد از وجود شرایط مناسب به رشد خود ادامه خواهد داد. ساقه های خزنده یونجه (stolon) و ریشه های خزنده زیرزمینی (Rizom) و طوقه به خاك نشسته یونجه مقاومت گیاه را در مقابل سرما و یخبندان افزایش می دهد. (6 و 62) اهمیت اقتصادی:غذای دامهای نشخوار كننده، سیستم پیچیده ای را در دنیا از تظر تولید غذائی به نمایش می‌گذارد. 75 درصد غذای تولید شده دنیا را حیوانات نشخواركننده مصرف می كنند. 80-60 درصد غذای حیوانات نشخواركننده را علوفه تامین می نماید. 18 درصد غذای بشر و 36 درصد از پروتئین مصرفی انسان را علوفه تامین می كنند و از این لحاظ بهترین وسیله برای تقویت غذائی بشر می باشد. یونجه گیاهی است كه بیشترین تولید در میان علوفه ها را در دنیا به خود اختصاص داده است. در دنیا یونجه بعنوان غذای دام بطور مستقیم بصورت چراگاه و یا در دامداریهای صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد و بعنوان منبع هیدرات كربن و پروتئین دام مورد استفاده قرار می گیرد.كشور ایران دارای 20 میلیون هكتار زمین قابل كشت است كه سالیانه حدود 10 میلیون هكتار به حال آیش گذاشته می شود و حدود 5/8 تا 9 میلیون هكتار به زیر كشت می رود. 6/5 میلیون هكتار به كشت گندم و بقیه به سایر محصولات شتوی و صیفی اختصاص دارد كه 284936 هكتار آن را یونجه تشكیل می دهد. (6 و 64) گیاهشناسی یونجه:گیاهی است چند ساله دارای ریشه ای راست و مستقیم كه به نام ریشه اولیه یونجه معروف است. این ریشه بعد از قرار گرفتن بذر در خاك و جذب رطوبت، بدون انشعاب است. به موازات تشكیل این ریشه قسمت زیر لپه یا هیپوكوتیل در زیر سطح خاك نمودار می شود. و با طویل شدن آن باعث جوانه زدن و خارج شدن از سطح خاك می شود كه در این مرحله گیاهی است حساس نسبت به كمبود آب، افزایش بیش از حد آب، شوری خاك و سله بستن. وقتی زیر لپه یونجه از سطح حاك نمودار گردد، در این موقع یونجه جوانه زده فقط دارای دو لپه یا كوتیلدون است كه بصورت برگهای متورم به نظر می آیند و بعد از مدتی از بین رفته و برگهای اصلی از مركز آن بوجود می آیند كه دارای دمبرگی طول می باشند كه معمولاً قلبی شكل بوده و شباهتی به برگهای اصلی یونجه ندارد. كه بعد از طی زمان نخستین برگ مركب 3 برگچه ای نمایان می شود. علاوه بر ریشه اصلی، ریشه های جانبی نیز از سلولهای حاشیه استوانه مركزی ریشه اصلی نمودار می شود. كه عامل موفقیت یونجه در مقابل عوامل نامساعد وجود سیستم مناسب ریشه می باشد. بعد از كشت چند هفته از رشد و نمو گیاه و وجود رابطه همزیستی ریشه گیاه با باكتریهای ریزوبیوم یونجه دیگری نیازی به ازت خاك ندارد. علاوه بر آن ریشه عمیق و راست یونجه موجب حذب رطوبت از اعماق تا 5 متر نیز می شود. كه امتیاز باارزشی در مقاومت به خشكی است. ساقه های خزنده روی زمین (استولون)، ریشه های خزنده زیرزمینی (ریزوم) از قسمتهایی هستند كه در طول مدت رشد و نمو این گیاه به وجود می آیند. ساقه اصلی یونجه چهارگوش به نظر می رسد و مغز آن از سلول های پارانشیمی نسبتاً بلند و فشرده پر شده است و دارای انشعابات بسیار زیاد و ظریفی است كه هر كدام برگهای مركب زیاد دارد. ساقه یونجه در نزدیك سطح خاك، انشعابات زیادی تولید كرده كه به مرور زمان چوبی و ضخیم می‌شود و به طوقه تبدیل می گردد. كه از این محل ساقه های كوتاه منشعب و ضخیم بوجود می آید كه تبدیل به ساقه های بلند و اصلی یونجه می شود. تعداد ساقه ها بین 5 تا 40 عدد است كه از ناحیه طوقه خارج می شود و از هر ساقه بعد از چیدن یا رسیدن، ساقه دیگری تولید می شود. بعد از گذشت چند سال طوقه بصورت توده انبوهی درمی آید كه در داخل خاك و یا خارج از خاك قرار می گیرد. ساقه های هوائی راست، سبزرنگ و پوشیده از كرك های نرم است. ارتفاع این ساقه ها در ارقام مختلف، در برداشت های مختلف، در مناطق گوناگون و در خاكها، با یكدیگر متفاوت است. برگ های یونجه مركب، رنگ برگچه های یونجه سبز تیره، تخم مرغی، سطح زیرینشان پوشیده از كرك است. برگچه و سطح برگ مركب یك دمبرگچه كوتاه دارد ولی برگچه های جانبی فاقد دمبرگچه می باشند. در قاعده دمبرگ دو گوشوارك یا استیپول وجود دارد كه به دمبرگ متصل هستند، هر كدام زائده ای باریك و بلند در انتها و نیز دندانه هائی ظریف و كوچك در قاعده دارد. برگچه های یونجه كشیده، طویل و تقریباً در انتهای آن مضرس است. برگچه ها دارای یك رگبرگ اصلی یا رگبرگچه هستند كه تا راس برگچه امتداد می یابد و از این رگبرگچه اصلی، رگبرگچه های فرعی منشعب می شود. گل یونجه دارای خصوصیات ویژه ای است. رشد و نمو گل یونجه، از انتهای شاخه ها با تغییر حالت از رشد و نمو رویشی به زایشی آغاز می شود. این تغییر حالت در فصل بهار از دهمین تا چهاردهمین گره از طوقه یونجه و در فصا تابستان از ششمین تا دهمین گره صورت می گیرد. بنابراین مفهوم آن این است كه یونجه هایی كه در بهار به گل می نشینند دارای رشد و نمو زیادتری هستند و ارتفاع ساقه آنها هم بیشتر است ولی یونجه هائی كه در تابستان به گل می نشیند ارتفاع كمتری دارند. هر گل دارای یك كاسه، یك جام، ده پرچم و یك مادگی است. كاسه گل شامل پنج كاسبرگ متصل است كه به پنج قسمت یا دندانه تقسیم می شود و طول هر قسمت تقریباً برابر طول كاسه است. جام گل شامل 5 گلبرگ به نامهای درفش، بال و ناو به هم پیوسته است. رنگ گل یونجه معمولی شبهی از رنگ ارغوانی یا بنفش است. رنگ گل یونجه داسی مدیكاگو فالكاتا، زرد تیره و رنگ یونجه مدیكاگو لوپولینا، زرد رنگ است. رنگ گل ارقام مختلف گونه های جنس میكاگوممكن است سفید، بنفش، زرد و یا رنگارنگ باشد. مادگی یونجه شامل یك برچه با تخمدان فوقانی، خامه صاف و میان تهی و كلاله مشخص است. تخمك ها بطور متناوب در طول شكاف شكمی تخمدان تشكیل می شوند. معمولاً ده تا دوازده تخمك در تخمدان یونجه رشد می كند، ولی تعدادشان ممكن است بین شش تا هیجده عدد تغییر كند. درون گل یونجه، ده پرچم قرار دارد كه نه عدد آنها به هم متصل و دهمین پرچم، نزدیك به درفش آزاد است. میله های پرچم مادگی را احاطه می كنند. (6) آب و هوا:گیاه یونجه بهترین رشد را در مناطقی دارد كه هوای آن مناطق، خشك، آفتابی، گرم و نیز آب زیادی در دسترس داشته باشد. كه در شرایط ایران جلگه خوزستان، دشت مغان و منطقه جیرفت مطلوب به نظر می رسد. بطور كلی در ایران می توان سه منطقه مختلف آب و هوائی را برای رشد و نمو یونجه در نظر گرفت: مناطق خشك، نیمه خشك و مرطوب. مستعدترین مناطق برای رشد و نمو یونجه، در صورت وجود آب كافی مناطق خشك و پس از آن مناطق نیمه خشك و در آخر مناطق مرطوب است.یونجه در مقابل تغییرات دمای محیط حساس نیست و قادر است دمای 50 تا 60 درجه سانتیگراد زیر صفر و 50 درجه سانتیگراد بالای صفر را تحمل نماید. یونجه با ریشه های عمیقی كه دارد می تواند در مناطق نسبتاً خشك و كم آب مقاومت كند. كشت یونجه در ارتفاعات مختلف انجام می گیرد. از ارتفاع 2465 متری در آبعلی 1644 متری در همدان تا ارتفاع 1000 متری در ابرقو كشت می شود. كشت یونجه در ارتفاع پایین تر مثل ابادان و اهواز (13 متر) و حتی پایین تر از سطح دریای آزاد در رشت، امكان پذیر می باشد.یونجه در محل های گوناگونی و در خاكهای مختلف رشد و نمو می یابد. در نیم كره شمالی تا نیم كره جنوبی از مناطق كوهستانی تا مناطق جلگه در خاكهای سنگین تر خاكهای سبك و شنی رشد می یابد. بغیر از مرحله جوانه زدن در سایر مراحل رشد به شوری خاك مقاوم است. در خاكهای آهكی نیز یونجه رشد خوبی می تواند داشته باشد. (6) كاربرد بیوتكنولوژی در اصلاح یونجه:چگونه بیوتكنولوژی باید برای توسعه یك برنامه پیشرفته اصلاحی یونجه بكار برده شود تا واریته های بهتر، متناسب برای تحویل در تولید مثل با حداكثر خاصیت هتروزیگوسیتی ایجاد شود، موضوعی است كه اخیراً مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است. در این مقوله، بهبود نژادهای والدینی و بكارگیری هیبریداسیون می تواند تغییر و تبدیل در واریته را در جهت اهداف مشخصی افزایش دهد. موارد زیر جزو بارزترین راهكارهای بیوتكنولوژی برای بهبود یونجه است (64 و 103 و 104 و 89) مهندسی ژنتیك:ژنهای بالقوه برای مهندسی ژنتیك عبارتند از: ژن پروتئینی Bacillus thuringiensis برای كنترل حشرات بال پولكی، ژنهای پروتئینی پوشش ویروس، ژن مقاومت به علف كش، ژنهای بازدارنده آنزیم (تجزیه كننده) پروتئین برای بهبود كمیت و كیفیت و از بین بردن آنزیمهای هضم كننده پروتئینی قارچی و شكارچی حشرات (Abelson, 1989, Ryan, 1939)، ژنهای پروتئینی بازدارنده آنزیم (تجزیه كننده) پلی گالاكتوز برای جلوگیری از فعالیت endo-polygalacturonase میكرو ارگانیسم های از بین برنده دیواره سلولی (Degra et al 1988)، ژن glutamin-synthetose anti-sense برای افزایش محصول، ژنهای آنزیم كننده، كیتین برای هیدرولیز كردن جلد حشرات تغذیه كننده (Abelson , 1989) و مواردی از قبیل مقاومت به آلومینیوم. ورای سهولت دسترسی، محدودیت عمده در تركیب ژنهای مورد نظر به درون واریته های تجارتی همان پروسه ای خواهد بود كه بوسیله آن واریته های یونجه اصلاح می شوند. واریته های یونجه با تركیب تعداد زیادی افراد اصلاح شده و واریته تركیبی را بوجود می آورند. این پروسه سهم ژنتیكی فرد را در جمع به حداقل می رساند.(103 و 83)هیبریداسیون گسترده:تكنیكهای پروتوپلاسم و درآوردن جنین برای هیبریداسیون یونجه های زراعی گونه های یونجه یك ساله Medicago با لگومهای دیگر مثل اسپرس (Onobrychis vicifolia Scop) و شبدر (Lutus corniculatus L.) بكار می رود. یكی از برجسته ترین كارهای این شیوه انتقال مقاومت می باشد (مقاومت به نفخ). (87 و 92) فصل سوم كشت بافت فصل سومبررسی منابع: كشت بافت یونجه: اولین گزارش مربوط به كشت بافت یونجه توسط ساندروز وبینگهام در سال 1972 انتشار یافت. آنها گزارش كردند كه كالوس می تواند تخمدان نارس ، میان گرهها، هیپوكوتیل و حتی پرچم نارس تولید شود. همچنین همه گیاهان تولید شده دارای كروموزومهای سوماتیكی برابر گیاهان دهنده بودند. بعد از این تحقیق راندمان باززایی رو به پیشرفت گذاشت. آرسیونی و همكاران(1990) تعداد ی از گزارشات كشت بافت یونجه كه شامل نوع گونه، كالتیوار، ریزیونجه، محیط كشت القاء كالوس و یا محیط كشت رشد ، محیط باززایی و نوع باززایی را گردآوری كردند. (8)در سال 1972 سانددرز و بینگهام تولید كالوس را در محیط نیمه جامد بررسی كردند. تحقیقات آنها نشان داد كه اضافه كردن NAA، تیروزین یا سیتوكینین هركدام به تنهایی یا به صورت تركیب، كالوس زایی را افزایش می‌دهد. بهترین تولید كه روی محیط بدست آمد شامل مواد غیرآلی و ویتامینها ازجمله 100mg/l اینوزیتول و 2gr/l عصاره مخمر بود. توانایی كالوسهای تازه برای باززایی بستگی به سطوح مختلف هورمونی داشت ولی طول مدت روز در تمایز اثری نشان نداد. از كشت بساكهای بالغ، قسمتهای میان گره، هیپوكوتیل، بذور و تخمك بالغ، كالوس و گیاه باززایی شده بدست آمد.در واقع آزمایشات دقیق تأثیر هورمونها در سطح القاء كالوس اولین بار توسط دانشمندان فوق بررسی شد، آنها مشاهده كردند كه وقتی 2-4-D در محیط آغازیدن وجود نداشت جوانه ای هم تشكیل نشد. بنابراین 2-4-D تنها هورمونی است كه مسئول همراهی القاء كالوس و اندامزائیهای بعدی باشد. (89 و 84)در سال 1987 وان و لیانگ تحقیقی در مورد اثرات كاینتین در كالوسهای یونجه انجام دادند: محیطهای كالزایی B5، B2K، 17951 برای مطالعات اثرات كینتین مورد استفاده قرار گرفت و مورفولوژی، هیستولوژی و باززایی در یونجه ها بررسی شد. حضور كینتین در القاء كالوسهای ضروری تشخیص داده شد. كالوسهایی كه توسط كینتین تولید شده بودند در محیط B5 و 17951 دارای سلولهای متراكم بودند كه حاوی ناحیه مریستمی بودند و تمایز بالایی در گیاهچه های حاصل از محیط باززایی نشان دادند. اكثر كالوسهای تولید شده داراری سلولهای تخصصی و ساختمان قابل انعطاف بودند. بعد از انتقال كالوسها به محیط هورمون دار كالوسهای حاصل باززایی شدند. در این آزمایش از دمبرگهای دومین یا سومین برگهای رأس ساقه استفاده شد. (99 و 100)كالوس را می توان برای مدت زمان طولانی یا كوتاه مدت حفظ كرد. این توانایی اكثراً به ژنوتیپ وابسته است. بعضی وقتها كشتهای طولانی مدت را می توان بوسیله افزودن سطوح بالای سیتوكینین وادار به جنین زایی كرد. این موضوع بوسیله استوارك و همكاران گزارش شده است. (8) مطالعه ای در سال 1985 روی جنین زایی و باززایی یونجه توسط مك كنزی و ناگاجان انجام شد. ده كولتیوار و لاینهای حاصل از دو گونه یونجه M.sative و M.media برای توانایی جنین زایی انتخاب شدند و گیاهچه های حاصل از ریشه و هیپوكوتیل در سه محیط جداگانه كشت شدند. این سه پروتوكول دارای مقادیر متفاوت از نمكها، ویتامینها و هورمونها بودند. پروتوكولی كه مقادیر زیادی از 2-4-D و مقدار كمی از سیتوكسین داشت بیشترین كالوس جنین زا را تولید كرد. دولاین اصلاحی M.media كه درصد بینابینی از نظر جنین زایی داشت درصد بسیار بالایی از باززایی را داشت. ریشه خزنده M.media بیشترین درصد جنین زایی را تولید كرد. 3- جنین زاییدر سال 2002، Pasternak T.P و همكاران اثرات اكسین و pH را در فعالیت تقسیم سلولهای جنین زا در پروتوپلاست حاصل از برگهای یونجه بررسی كردند. اثرات جنین زایی در مقادیر پایین (M 1) و بالای (M 10) از 2-4-D تفاوت بود. سلولهای مواجه با میزان بالای 2-4-D دارای سیتوپلاسم متراكم گردید. كوچك باقی ماندند و توانستند به خوشه های سلولهای پیش جنینی تبدیل شوند. در حالی كه سلولهای مواجه با 2-4-D پایین طول شدند ولی از بین رفتند یا كلنی تمایز نیافته دادند. در این بررسی ها از محیط m.s استفاده گردید. در سال 2000، Iantcheva و همكاران میزان تشكیل جنین و باززایی را در محیطهای مایع در گونه های دیپلوئید Medicago شامل برگ و دمبرگ 5 گونه M.ciliaris و M.murex و M.ombicularis و M.polymorpha و M.truncatula بررسی كردند. جنین ها به راحتی در محیط حاوی 1mg/l یا 2-4-D 4mg/l بدست آمدند. آنها از محیط القاء B5 استفاده كردند و از غلظتهای متفاوت 40 و 11 و 4 و 3 و 2 و 1 و 04 میلی گرم در لیتر از 2-4-D تكمیل شده با 02m/l كاینتین، 1mg/l آدنین و 500mg/l میواینوزیتول استفاده كردند. مشاهده شد كه حضور 005mg/l و NAA برای بلوغ جنین سوماتیكی لازم است. رشد جنین گلبولی شكل تا رسیدن به مرحله تورپدو و در محیط B5 با 2-4-D 4mg/l انجام گرفت.Walker و SATO در سال 1981 مقاله ای تحت عنوان مورفوژنز در كالوسهای Medicago sative و نقش یون آمونیوم در جنین زایی سوماتیكی منتشر كردند. آنها اظهار داشتند كه وجود یون آمونیوم چه برای تولید ریشه چه برای جنین زایی سوماتیكی در شرایط In vitro ضروری است. مقدار یون لازم حدودm 12.5 در محیط باززایی بود. بیش از m 50 یون آمونیوم به عنوان بازدارنده عمل كرد. Arcyoni و همكاران در سال 1982 جنین زایی سوماتیكی را توسط كشت سوپانسیون پروتوپلاست و كشت مزوفیل برگ یونجه های M. corulea و M.glutinosa بررسی كردند. شرایط رشد گیاه، سن گیاه و ایزولاسیون پروتوپلاست بررسی شد و نتایج بدست آمده حاكی از آن بود كه میزان مناسبی از اكسین و سیتوكسین در جنین زایی در گونه های مختلف M.corulea مؤثر است. Kao و Myctayiuk (1980) كشت سوسپانسیون را در 9 گیاه یونجه انجام دادند و نتایج نشان داد كه شرایط غذایی متفاوت برای جنین زایی مورد نیاز است (ازجمله سطوح مناسب هورمونی و نمكهای معدنی) هفت گیاه از نه گیاه قابل تبدیل به گیاه كامل بودند.– در سال 1985 Brown و همكاران نقش زمینه ژنتیكی را در جنین زایی سوماتیكی یونجه بررسی كردند. از 76 كولیتوار یونجه متعلق به دو گونه sativa و falcate بدون توجه به پروتوكول، ریز نمونه و محیط های كشت، پاسخ متفاوتی بدست آمد. در سال 1987 Meyyer و همكاران اثرات نیتروژن و ساكارز را در جنین زایی كلونهای حاصل از M.sativa بررسی كردند. یك نیاز مبرم به آمونیوم برای جنین زایی و تمایز مشاهده شد. اسید آمینه ها نه تنها برای تمایز ضروری تشخیص داده نشدند بلكه به عنوان مهاركننده هم عمل كردند. به جز 1-2g/l كازئین هیدرولیز شده یا 44mM گلوتامین با 30mM پرولین كه در شرایط خاص 20-30% در افزایش جنین نقش داشت. ساكاروز زیاد یا كم مانع جنین‌زایی بود. كلونهای انتخاب شده از سه كولتیوار از M.sativa یك پاسخ مشابه به باززایی نشان دادند. 4- باززاییRay و Bingham در سال 1989 باززائی در یونجه های دیپلوئید را مورد مطالعه قرار دادند. این مطالعات نشان داد باززایی توسط ژنهای محدودی كنترل می شود. Bertnard و همكاران (2001) روش نواری را برای جنین زایی یونجه گزارش كردند و نشان دادند در روشی كه برگها همه قطعه قطعه شده و در محلول آنزیمی به همراه مانیتول بجای ساكاروز (به عنوان اسمز نگهدارنده) نتایج كشت پروتوپلاست موفق تر بوده و جنین زایی در B5 موفقیت آمیز بوده است. تحقیق دیگری توسط علیرضا مطلبی آذر و علی جعفری مفید آبادی (1379) برروی كالزایی، جنین زایی و باززایی در جمعیتهای یونجه ایرانی انجام گرفت. آنها مجموع چهار روش موفق را بررسی كردند روش اول روش مك كوی و واكر بود كه در آن از زیر نمونه هیپوكوتیل و محیط كشت پایه SH استفاده كردند. محیط القاء كال شامل 2 2-4-D+5NAA+2Kin محیط القاء جنین شامل11 2-4-D و 1Kin بود. محیط باززایی Boi2y و در محیط بدون هورمون 30 روز تولید باززایی كرد. در روش ونزل و براون از زیر نمونه دمبرگ در محیط كشت MS استفاده شد. محیط القاء كال شامل 2Kin+5 2-4-D محیط القاء جنین شامل 5 2-4-D+2Kin و محیط باززایی MS بود. محیط القاء كال 2 2-4-D و 025Kin در محیط القاء جنین شامل 10 2-4-D و 1Kin محیط باززایی MS بدون هورمون بود. در روش آرسیونی و همكاران از ریزنمونه لپه استفاده شد و محیط كشت پایه MS، محیط القاء كال 2 2-4-D و 025Kin و محیط القاء جنین 025Kin و 2 2-4-D و محیط باززایی MS بدون هورمون بود. هر چهار روش پاسخ مناسبی در بر داشتند. در سال 1984 آقای میتن (73) و همكارانش بررسی 35 كالیتوار یونجه را آغاز نمودند. در این آزمایشات تقریباً از هر یك از كولتیوار تعداد 20 ژنوتیپ انتخاب گردید و بدور آنها استریل شده و در محیط آگار كشت داده شدند. سپس هیپوكوتیل بذور جوانه زده را در محیط كشت SHNAAK كشت نمودند. بافت كالوس در هفته های ششم تا هشتم بوجود می آید. وقتی حداقل 2 گرم كالوس ایجاد شد آزمایش باززائی با روش Qalker و Sato آغاز می شود. كالوس های هر ژنوتیپ با هم مخلوط نموده و 10 نمونه 150 میلی گرمی از هر كدام در محیط كشت SH حاوی 50 میكرومول 2-4-D و 5 میكرومول كینینن است، كشت می گردد. بعد از 3 روز بافت را به محیط بلایدس جاوی 100 میلی گرم در لیتر اینوسیتول و 2 گرم در لیتر عصاره مخمر منتقل می شود و در شرایط 0C37 و فتوپریود 16 ساعت با شدت نور Jm-2s-16 نگهداری می‌شود. بعد از 21 روز تعداد جنینهای تكامل یافته شمارش می شوند. و اگر جنین تشكیل نشده بود ابعاد اندامهای سبز نیمه ارگانیك یادداشت می شود. در سال 1985 آقای می جر و همكارانش (69) برای بررسی گیاهان یونجه دیپلوئید از 19 كالتیوار استفاده نمودند. تعداد ژنوتیپ های مورد استفاده در هر كالتیوار متفاوت و بین 5 تا 58 ژنوتیپ بود. برای ضدعفونی سطحی بدور یونجه از اتانول 70 درصد استفاده شد كه به مدت 1 دقیق درون محلول قرار می گیرد. و بعد به مدت 10 دقیق در محلول 100 میلی‌لیتری Hgcl2 2/0 درصد كه قطره ای از Tween80 دارد ضدعفونی می گردد. سپس 5 بار با آب مقطر شستشو می گردند. بذور ضدعفونی شده را در محیط كشت MS بدون مواد تنظیم كننده رشد و حاوی 2 درصد ساكارز و آگار 8/0 درصد كشت می دهند. تمام محیطهای كشت را در حرارت 0C121 به مدت 20 دقیق انكوباسیون می نمایند. PH محیط كشت قبل از اتوكلاو شدن 8/5 می باشد. بذور در تاریكی و در حرارت 0C25 جوانه زده وقتی هیپوكوتیل ها به طول تقریبی 5 سانتیمتر بعد از مدت 2-3 هفته رسید آنها را به شرایط فتوپریود 16 ساعته به مدت 2-3 روز منتقل می نمایند. هیپوكوتیل ها را به ابعاد 5 تا 8 میلی متری بریده كوتیلدونها را برداشته و ساقه ها در همان محیط در ظروف 10 سانتیمتری پلی كربناته كشت می دهند. به ازای هر گیاهك، 3 اكسیدانت روی یكی از دو محیط كشت القاء كالوس درون پتریدیش های 2×60 میلی متری پلاستیكی قرار گرفتند. پتری دیش ها توسط پارافیلم مسدود شده و كلیه كشت ها در شرایط 0C25 و در تناوب نوری 16 ساعته با شدت نور فلورسنت m mol m-2s-1 25 نگهداری شدند پروتكل های محیطهای كشت قراردادی برای جنین زائی سوماتیكی عبارتند از: پروتكل I- برای القاء كالوس، 30 روز در محیط كشت UM حاوی 25/0 میلی گرم در لیتر كینتین و 2 میلی گرم در لیتر 2-4-D قرار می گرفتند و سپس برای تشكیل جنین به مدت 30 روز در محیط كشت MS حاوی 05/0 كیلی گرم در لیتر BA و 05/0 میلی گرم در لیتر NAA قرار می گرفتند.پروتكل II- برای تنشكیل كالوس، 30 روز در محیط كشت B5h حاوی 2/0 میلی گرم در لیتر كینتین و 1 میلی گرم در لیتر 2-4-D و برای القاء جنین، 21 روز در محیط كشت SH حاوی 1 میلی گرم در ایتر كینتین و 11 میلی گرم در لیتر 2-4-D و در نهایت برای نمو و تكامل جنین ها در محیط كشت Boi2y قرار می گرفتند.پروتكل مجدداً با اكسپلانت های پتیول از كشت ساقه كلیه ژنوتیپ های قابل باززائی و تعداید از ژنوتیپ های غیرقابل باززائی، تكرار شدند. در آزمایشاتی كه از پتیول استفاده شده بود 3 تكرار و هر تكرار حاوی 5 پتیول 5 تا 8 میلی متری در هر پتریدیش استفاده گردید. جنین های سوماتیكی در محیط كشت SH را به آن 02/0 میلی گرم در لیتر 2ip و IAA اضافه گردیده بود و یا در محیط كشت MS پایه كه به آن 2 درصد ساكارز اضافه شده بود كشت گردید. آقای براون در سال 1985 به منظور مطالعه اثر متقابل محیط كشت × كالتیوار 4 پروتكل مختلف بكار بردند. برای مطالعه اثر متقابل كالتیوار × اكسپلانت از دو اكسپلانت هیپوكوتیل و كوتیلدون استفاده نمود. در این آزمایش برای استریل نمودن اكسپلانت ها از اتانول 70 درصد به مدت 20 ثانیه و از محلول هیپركلریت كلسیم 7 درصد كه به ازایCC200 حاوی یك قطره Tween-80 است، به مدت 20 دقیقه استفاده گردید و سپس با آب مقطر 3 بار شستشو داده شد و برای ایجاد گیاه از جنین سوماتیكی بزرگ و سبز شده استفاده شد كه با انتقال به محیط كشت She حاوی 10 گرم در لیتر ساكارز، 02/0 میلی‌گرم در لیتر ایزوپنتیل آدنین این امر امكان پذیر گردید. جنین های فوق را در ظروف پلی‌كربناته 4 اینچی حاوی 50 میلی لیتر محیط كشت و به تعداد 5 جنین در هر ظرف قرار می دهیم. (26)3-3- اثرات زمینه ژرم پلاسم در باززائی:براون (1984) معتقد است كه در یونجه بیشترین اختلاف ژنتیكی مشاهده شده در كالتیوارهای موجود می‌تواند از9 منبع ژرم‌پلاسم كه بین سالهای 1850 تا 1947 در‌ آمریكای شمالی بوجود آمده ناشی شده باشد. تقسیمات منابع‌ ژرم‌پلاسم بر اساس تعدادی از صفات صورت می گیرد اما بیشتر بر اساس تقسیمات جغرافیائی انجام می‌پذیرد. تمام 9 منبع ژرم پلاسم قسمتی از تركیب M.falcate×M.sativa هستند. كه به آسانی با هم تلاقی می یابند و نسبت به میزان نسبی ژرم پلاسم M.falcate و M.sativa تغییر می‌یابند. بعلاوه 9 منبع ژرم پلاسم مطابق با فشار سلكسیون طبیعی كه در طی قرون متمادی اعمال شده است، تغییر می یابند. اگر كالتیوارهای مورد بررسی در آزمایشات مختلف بر اساس میانگین واكنش جنین زائی مرتب شوند و بوسیله منابع ژرم پلاسم تفكیك شوند، الگوی مشخصی نمایان می شود. در اتین آزمایشات معلوم شده است كه محدوده گسترده ای از كالتیوارهای دارای حداقل چند ژنوتیپ كه قدرت باززائی دارند، می باشند، و بعضی از ژنوتیپ ها كه تولید جنین نمی‌كنند، تولید اندامهای سبز و ساختمان نیمه ارگانیك می نمایند. تجربه نشان داده است كه وجود اندامهای فوق نشانگر پتانسیل پائین باززائی ژنوتیپ ها می باشد. كالتیوارهائی كه واكنش باززائی متوسطی دارند هم تولید جنین می كنند و هم تولید اندامهای سبز و نیمه‌ارگانیك. (26 و 31) در بررسی می جر و همكارانش در سال 1985 كه 19 كالتیوار یونجه را بررسی نمودند چنین نتیجه گیری گردید كه درصد ژنوتیپ هائی كه تولید كالوس می كنند از 53 درصد در لاین S2128 زیرگونه Caerula تا 100 درصد در لاین MH2 زیرگونه xvaria متغیر بود. در این بررسی از دو محیط كشت UM و B5h استفاده گردید كه محصول كالوس در B5h بیش از UM بود. بطور كلی ارقامی كه پتانسیل باززائی بالائی هستند در هر دو محیط عملكرد بالائی هستند و بالعكس ارقامی كه دارای عملكرد پائین هستند در هر دو محیط واكنش ضعیفی نشان می دهند. میزان كالوس حاصل از پتیول با هیپوكوتیل مشابه هم بود. در این آزمایش اكثریت لاین ها یا قابلیت باززائی كمی داشتند و یا واكنشی نشان نمی دادند. بهترین واریته از نظر تولید جنین سوماتیكی كالتیوار F2 از زیرگونه Falcata بود. در این كالتیوار جنین های سوماتیكی بعد از 15 تا 25 روز در م حیط كشت UM قابل تشخیص بودند. در بعضی از موارد چنین بنظر می رسید كه جنین ها بجای ایجاد شدن از كالوس مستقیماً از قطعات اكسپلانت بوجود می آید. در این كالتیوار كالوس های اولیه 60 تا 70 درصد از ژنوتیپ ها پس از 30 روز تولید جنین های زیادی می كردند كه تعداد آنها در محیط كشت UM بیش از B5h بود ژنوتیپ های F2 كه در كشت های كالوس اولیه تولید جنین نكرده بودند، پس از انتقال به محیط كشت القا و جنین نیز تولید جنین ننمودند. در این كالتیوار بین ژنوتیپ های مورد بررسی تفاوت معنی داری از نظر وامنش جنین زائی رخ داد. بطوری كه بعضی ژنوتیپ ها كالوس ترد، بیضی بدون جنین یا جنین های كم و بقیه كالوس نرم و آبدار نمودند. در این بررسی برخی ژنوتیپ های كالتیوار MH4 زیرگونه Xvaria، كالوس های اولیه، تولید جنین های بیشتری نمودند. در تحقیقات Eltjo.G.M.Meijer كه بررسی یونجه های دیپلوئید بود اگرچه لاین های 4 زیرگونه مورد تحقیق، پتانسیل باززائی كمی نشان می دادند، ولی نتایج حاصل در مقایسه با گزارش Brown (1985) و Mitten (1984) در زمینه اثر منبع ژرم پلاسم روی تولید جنین های سوماتیكی یونجه تفاوت قابل ملاحظه ای وجود ندارد. در تحقیقات Eltjo تعداد زیادی از رقم و لاین های تتراپلوئید مورد بررسی. یا قابلیت باززائی نداشتند و یا تولید جنین های سوماتیكی كمی می نمودند. میزان كم باززائی امكان تحقیق وجود رابطه بین قابلیت باززائی و منابع ژرم پلاسم را امكان پذیر نمی نمود. درچند در این مطالعه بیشترین باززائی در هیبرید falcata cacrula و كالتیوار Falcata مشاهده شد، در صورتی كه در مطالعات Mitten (1984) رقم بومی Ladak و در تحقیقات Brown (1985) Ladak و زیرگونه falcate را بعنوان منابع برتر شناسائی نمودند. در این مطالعه یك استثناء وجود داشت، Regen-B كه خود از یك رقم تتراپلوئید Regen-S كه دارای پتانسیل باززائی بالائی است بوجود آمده است. با این وجود Regen-S حامل ژنهای زیان آوری است كه در حالت دیپلوئید فراوانی این ژنها افزایش می یابد. بنابراین افزایش ژنهای نامطلوب می توانست علت واكنش ضعیف و دور از انتظار Regen-B باشد (33). آقای براون در سال 1988 به این نتیجه رسید كه طور قابل توجهی 80 درصد كالتیوارهائی كه دارای باززائی هستند از نظر فنوتیپی بعنوان تیپ های ریشه خزنده طبقه بندی می شوند. آقای موری در سال 1957 رفتار ریشه های خزنده و مسیر تكاملی ساقه های نابجا را كه از قطعات ریشه بوجود می آیند شرح داده است. این كالتیوارها بوسیله جداسازی جانبی، انشعاب مكرر ریشه ها و نمو ساقه های نابجا در فواصل ریشه ها مشخص می شوند. واضح است كه منشاء ساقه های نابجا، فلوژن نزدیك ریشه های جانبی است. راجع به تظاهر ژنتیكی رفتار ریشه های خزنده اطلاعات كمی موجود است. بهرحال آقای بورتون (1937) معتقد است كه این صفت ممكن است توسط تعداد زیاید ژن كنترل شوند و آقای رام باق معتقد است، منشاء این ژنها از منابع ژرم پلاسمی M.falcate و یا Ladak می باشد. بینگهام (1975) نیز ارتباط بین صفت ریشه های نابجا و باززائی را گزارش كرده است. اما نظریه بینگهام، نظریه براون را تأئید نمی كند. این همبستگی نشان می دهد كه ممكن است ارتباطی بین ظرفیت تشكیل جنین های سوماتیكی و تكامل ساقه های نابجا در فواصل ریشه وجود داشته باشد. بهرحال تحقیقات آقای رام باق (1982) نشان می دهد كه هرچند صفت خزندگی ریشه از ژرم پلاسم M.falcate به ارث می رسد، اما بنظر می رسد كه ارتباط مستقیمی با تشكیل جنین های سوماتیكی نداشته باشد.اگر بین این دو صفت رابطه وجود داشت، بایستی انتظار داشت كه هر دو صفت همراه با سلكسیون، بر له و علیه آنها، كاهش و افزایش نشان دهد. واكنش جنین زائی سوماتیكی در محدوده سلكسیون ریشه ها خزنده اختلاف معنی داری با شاهد ندارند. (24) در تحقیقات براون (1988) مشخص كردید مفهوم ارتباط تشكیل جنین با زمینه ژنتیكی این است كه تكثیر كالوس خوب ممكن است لازمه تولید خوب باشد. بهرحال ارتباط مشاهده شده بین باززائی و ژرم پلاسم بنظر می رسد كه برای باززائی و كالوس وجود نداشته باشد. این مسئله در بررسی های می جر و همكارانش 01985) به این صورت تعریف می شود كه كالتیوارهائی كه دارای بهترین باززائی بودند در زمینه ژرم پلاسمشان با هم تفاوت داشتند و در بررسی ژرم پلاسم وحشی یونجه توسط داجاك و همكارانش (1987) كه روی مواد حاصل از پروتوپلاست صورت گرفت اثر ژنوتیپ های با باززائی بالا بوسیله فقدان تولید كالوس مشخص می شوند (24 و 26) در باززائی Medicago sativa ژنوتیپ ویژه و فقط تعداد كمی ژنوتیپ در بعضی كالتیوارها برای توانائی شان جهت باززائی گیاه از ریز نمونه جداسازی شده است. (16)پتانسیل باززائی به نتایج یك گیاه ساراناك منتقل گردید كه نشان می دهد باززائی قابل توارث می باشد. از گزینش دوره ای برای تجمع آللهای كنترل كننده صفات ژنتیكی مطلوب برای تولید رقم “Regen S” كه فراوانی باززائی بالائی دارد مورد استفاده قرار گرفته است. در جریان توسعه و ایجاد یونجه “Regen S” از میان 12 درصد از ژنوتیپ هایی كه از كشت هیپوكوتیل باززائی كرده بودند، در اولین نسل گزینش یك كلنی «دوپریت Duprait» و چهار كلنی «ساراناك» انتخاب گردید. پنج گیاه از طریق آمیزش بین گونه ای با یكدیگر تلاقی داده شدند و نتایج حاصل به منظور بررسی باززائی مورد آزمون قرار گرفتند. اولین نسل گزینش در افزایش فراوانی ژنوتیپ های تولید شده در نسل دوم تا سطح 50 درصد مؤثر بوده اند. در نسل دوم 25 گیاه با باززائی شده گزینش گردیده و آمیزش یافتند تا جمعیت سومین نسل و نسلهای بعدی گزینش را بوجود آورند. در این تسل 67% ژنوتیپ ها با باززائی كردند و 75 گیاه با بازائی شده آمیزش یافتند تا “Regen S” را بوجود آوردند. در حین سه نسل گزینش دوره ای فراوانی باززائی از 12 درصد تا 67% افزایش یافت كه این مورد وراثت پذیری بالای صفت را نشان می دهد. یكی دیگر از استرین های قادر به باززائی یونجه بنام “Regen Y” می باشد كه دارای توارث «صفت باززائی بالا» می باشد. وراثت پذیری بالای باززائی همچنین جهت اصلاح كلون یونجه HG2 برای استفاده در كشت سوپانسیون و گزینش سلول سوماتیكی بكار برده شده است (23 و 24)ریش و بینگهام (1980) نتیجه گرفتند كه مدل دو ژن غالب، تمایز جوانه را كنترل می كند ]89[. در سطح تتراپلوئید، وان و همكاران (1998) نتیجه گرفتند كه جنین زائی سوماتیكی تحت كنترل دو ژن غالب با اثرات تكمیلی است. میجر براون (1987) اظهار داشتند كه دو مسیر متمایز توسعه ای 0نموی) برای جنین زائی سوماتیكی در یونجه وجود دارد. نتایج آنها از مطالعات مقایسه ای ژنوتیپ های گزینش شده از كالتیوار رنجلندر، رابلر، ورنال تا Regen-S، یك جمعیت یونجه با جنین زائی بالا كه بوسیله دگر كشنی ژنوتیپ های جنین زا كه از كالتیوار Dupuits و Saranac (بینگهام و همكاران 1975) (20) توسعه یافته، بدست آمده است. (71).برخی از نتایج عمومی كه در باززائی از كالوس و مطالعات مستقل صورت گرفته در برگیرنده محدوده كاملی از ژرم پلاسم یونجه است. این موارد عبارتند از: 1- باززائی یك خصوصیت ژنتیكی است و وراثت پذیری بالائی دارد.2- اكثر كالتیوارها، لاینها و منابع ژرم پلاسم حاوی ژنوتیپ هایی با توانائی باززائی هستند.3- فراوانی ژنوتیپ های دارای خاصیت باززائی در اكثر ارقام حدود 10% است.4- ارقامی نظیر لاداك و رنجلندر وجود دارند كه توانائی باززائی استثنائی دارند.5- ارقامی با توانائی باززائی می توانند توسط روشهای اصلاحی مرسوم ایجاد گردند. 6- ارقامی كه از ریشه آنها جوانه های فرعی یا نابجا بوجود می آید (یونجه هایی با ریشه های خزنده) باززائی بالائی دارند.7- برخی ژنوتیپ های M.falcate و M.corula قادر به باززائی هستند.8- رانده مان باززائی (تعداد جنین به ازاء هر پلات آزمایشی) را می توان توسط بهبود محیط كشت افزایش داد.9- باززائی در یونجه اصولاً از طریق جنین زائی سوماتیكی صورت می گیرد.10- اساساً هر بافت ریز نمونه بدست آمده از ژنوتیپ باززائی كننده كه كالوس تشكیل دهد می تواند به گیاه باززائی شود (24). انواع كشت بافت گیاهی:كشت بافت را می توان بر اساس نوع بافت كشت شده به انواع زیر تقسیم نمود:1- كشت جهت تولید كالوس:اگر یك بافت تمایز یافته از گیاه جدا شده و تحت شرایط آزمایشگاهی كشت گردد و تولید توده تمایز نیافته ای به نام كالوس نماید آنرا كشت كالوس گویند. (1)2- كشت جنین: در این نوع كشت پس از حذف پوسته بذر، جنین از بذر رسیده یا بذر نارس جدا شده و به عنوان جنین رسیده یا جنین نارس كشت می گردد. (1)3- كشت اندام گیاهی: شامل كشت برگ، دانه كامل، دانه نصفه، مریستم، نوك ساقه، ریشه، پرچم، تخمدان و سایر اندامها می باشد. (1)4- كشت سلولی یا كشت معلق:سلولهای منفرد كه با استفاده از آنزیمها یا با روشهای مكانیكی از یك بافت گیاهی یا كالوس بدست می آیند و در محیط مایع در حین تكان دادن كشت می گردد. (1) 5- كشت پروتوپلاست:به كشت پروتوپلاستهایی كه در اثر هضم آنزیمی دیواره سلولی آن بوجود آمده اند اطلاق می شود. (1)كشت سوسپانسیون: از نظر تعریف به مجموعه ای از سلولها كه در یك محیط كشت مایع شناور بوده و رشد و تكثیر پیدا می كنند سوسپانسیون سلولی گفته می شود. سوسپانسیون سلولی معمولاً با انتقال قطعاتی از كالوس به یك محیط كشت مایع بوجود می آید. البته این محیطهای كشت باید مرتباً توسط یك تكان دهنده تكان داده شوند كه این كار باعث هوادهی به سلولها شده و از تجمع مواد رسوبی جلوگیری می كنند (81) اولین بار در سال 1956 ای. ام. شانتر، كشت تعلیقی نمونه ای از ریشه هویج را گزارش نمود. وی توانست از این نوع كشت بافت، گیاهچه ای جدید ایجاد كند. ظروف حاوی این نوع كشت سلولی را معمولاً در دستگاههای چرخنده و یا تكان دهنده قرار می دهند، تا از چسبیدن سلولها به همدیگر جلوگیری شود. مواد متشكله ماده غذایی محلول كاملاً شبیه موادی هستند كه در ماده غذایی نسبتاً جامد برای رشد كالوسها بكار برده می‌شود با این تفاوت كه شامل آگار نمی باشد. ]81 و 48[ اگر تكه های كالوس به محیط غذایی مایع منتقل شوند و محیط كشت شیكر مرتباً تكان داده شود، ممكن است سلولهای منفرد یا توده های متشكل از چند سلول در محیط جدا شوند. این سلولها در اثر تقسیم مجموعه سوسپانسیون سلولی را تشكیل می دهد. همچنین، ممكن است از یك سلول منفرد و یا توده كوچكی از سلولها كه بصورت مكانیكی جدا شده اند، گیاهچه تولید نمود. بازیابی گیاه از كشتهای سوسپانسیون سلولی مشكل تر از بازیابی گیاه از بافت كالوس می باشد. كشت معلق معمولاً از كالوس تهیه می شود زیرا سلولهای آن به آسانی از هم جدا شده و به راحتی باززایی صورت می گیرد. ]48 و 49[مراحل رشد كشت سلولی: پس از اینكه نمونه گیاهی مثلاً كالوس در محیط كشت مایع قرار گرفت، در ابتدا برای مدتی هیچگونه رشد و افزایش قابل توجهی در تعداد سلولها مشاهده نمی‌گردد. به این مرحله، مرحله ركود اولیه گفته می شود. سپس تعداد سلولها به صورت تصاعدی افزایش یافته و سپس افزایش سلولی به صورت خطی ادامه می یابد پس از آن سرعت تقسیم سلولی بتدریج كاهش یافته و وارد مرحله ثابت می شود. (97 و 99)زمان واكشت هنگامی است كه تعداد سلولها در حد ماكزیمم در واحد حجم باشد.ضمناً اگر تعداد سلولها در محیط كشت خیلی كم باشد تكثیر بلندی صورت می گیرد یا متوقف می شود (97)برای واكشت تا مقداری از سلولهای سوسپانسیون را به محیط كشت تازه اضافه می كنیم یا اینكه مقداری از محیط كشت تازه تهیه شده و استریل را به محیط كشت قبلی مجموعه همراه با مجموعه سوسپانسیون اضافه می كنند]98[مبحث كشت سوسپانسیون در یونجه برای تولید بذر مصنوعی مورد توجه قرار گرفت.]71 [ بذر مصنوعی یونجه و كاربرد آن:بذر مصنوعی پدیده نوینی است كه مشابه بذور بوتانیكی می باشد و شامل یك جنین سوماتیكی است كه با یك پوشش حفاظتی احاطه شده است. پوشش بذر مصنوعی بایستی خطری برای جنین نداشته باشد و جنین را در مراحل كشت، حمل و نقل و نگهداری، حفاظت نماید و همچنین اجازه رشد به جنین بدهد بدون اینكه تغییراتی را پدید آورد. بذور مصنوعی ممكن است حاوی مواد غذایی به شكل اندوسپرم مصنوعی و نیز مواد لازم برای رشد و نمو باشد. پوسته دومی نیز ممكن است برای ممانعت از خشك شدن كپسول بكار رود. (19 و 20 و 21) بسیاری از گیاهان كه از طریق كشت بافت و سلول تكثیر می شوند، اغلب نمی توانند بوسیله بذر تكثیر یابند. بعلت كاهش ثبات ژنتیكی صفات مطلوب در این گیاهان نمی توان از بذور آنها استفاده نمود. برای غلبه بر این مشكل، تكثیر از طریق كشت بافت می تواند مفید واقع شود. اما در اغلب گیاهان زراعی استفاده از این تكنیك پرهزینه است.در ضمن استفاده گلخانه ای، تكثیر قلمه و ساقه نیز پرهزینه بوده و بوسیله گیاه مادری محدود می شود یا بعبارتی تعداد محدودی از هر گیاه بدین روش می توان تهیه نمود در صورتی كه این محدودیت بوسیله استفاده از سیستم بذر مصنوعی از بین می رود. (19 و 20 و 21 و 71)كاربرد بیوتكنولوژی: بیوتكنولوژی كاربردهای بالقوه زیادی برای بهبود و اصلاح یونجه ارائه می‌دهد. ژنهای زیادی در یونجه كه برای مهندسی ژنتیك پیشنهاد شده و روی آن كار صورت گرفته زیاد می باشد. ژن مقاومت به علف كش، ژن هضم كننده آنزیمهای هضم پروتئین ژن مقاومت به آلومینیم و ; كه توسط مهندسی ژنتیك مورد مطالعه قرار گرفته است. (1، 7 و 9)كاربرد دیگر بیوتكنولوژی، انتخاب سلولی است، وقتی یك صفت در سطح یك سلول بروز می كند. در یونجه لاین های سلولی مقاوم به ایتونین و سموم فوزاریوم شناسائی و از آنها استفاده شده است. همچنین شناسائی و كاربرد لاین های سلولی مقاوم به شوری خشكی كه بطور عمده ای در یونجه مورد بحث قرار می گیرد. (19 و 23 و 37 و 38)جدایی جنین و تكنیك های كشت پروتوپلاسم برای هیبریداسیون سوماتیكی یونجه بكار می رود. با این روش می توان بین گونه های یكساله Medicago و سایر حبوبات مثل اسپرس هیبریدهائی تهیه نمود كه در حالت معمولی امكان آن نمی رود. (19 و 23 و 47) پتانسیل بذور مصنوعی:جنین های سوماتیكی یا بذور مصنوعی متدی را برای ایجاد گیاه فراهم می كنند كه از طریق كشت بافت میسر می شود. (71) كاربرد بذر مصنوعی:دلیل عمده بهبود بذور مصنوعی رسیدن به ایجاد ثبات و عمل كرد مطلوب است. تكنیكهائی مثل تكثیر رویشی و تولید بذور هیبرید و قلمه كه بطور قابل ملاحظه ای یكنواختی را افزایش می دهند، در بسیاری از واریته ها مطلوب نبوده و یا پرهزینه است. تكنولوژی بذور مصنوعی می تواند منابع موجود در سیستم های تكثیر گیاهی مثل ریزازدیادی و قلمه را فراهم نماید. سودمندی عمده بذور مصنوعی تولید در مقیاس بالا و با هزینه كم می باشد. اگرچه سیستم بذور مصنوعی می تواند بسیاری از نواقص متدهای دیگر جبران كند، اما پذیرش این تكنولوژی به اهمیت گیاه و هزینه تولید، بستگی دارد (73) از نظر تئوری، توانائی كاربرد یك پروپاگول (propagule) كوچك چند میلیمتری به جای یك گیاه یا نهال بزرگ چند سانتیمتری، انعطاف پذیری زیادی را برای تكثیر در مقیاس یالا فراهم می كند. هرگاه یك پروپاگول به اندازه یك بذر قابل تولید باشد، انتخاب گونه ها برای ازدیاد كلنی های گیاهی وسعت یافته و محصولات برای عملكرد و شرایط محیطی می توانند بهبود یابند. اندازه پروپاگول ها برای نگهداری كشت، حمل و نقل و ; بخوبی وقتی تعداد زیادی از آنها مورد نیاز باشد، مهم است در صورتی كه مواد گیاهی بزرگتر برای طی مراحل فوق سخت تر و پرهزینه تر خواهد بود. با كشت مستقیم پروپاگول ها در خاك مراحل قبل از كشت كه معمولاً جهت سازگاری بكار می رود، خودبخود حذف خواهد شد. بذور مصنوعی برای تكثیر هیبریدهائی كه با دست گرده افشانی شده اند، ژرم‌پلاسم گیاهی و گیاهانی كه دست ورزی ژنتیكی شده اند، بخصوص برای تكثیر ژنوتیپ های تاپایدار و عقیم بكار می رود، استفاده از بذور مصنوعی، نیازمندی به تشكیل ثبات میتوزی در تغییرات ژنتیكی را حذف می كند و ممكن است برای حفاظت نیز سودمند باشد. بذور مصنوعی وقتی كه باروری بذر كاهش می یابد، مثل هیبریداسیون بین گونه ای و بین جنسی، در تركیب مواد ژنتیكی مختلف مناسب خواهد شد. در این تلاقی ها كه یا بصورت جنسی و یا غیرجنسی صورت می گیرد، مثل استخراج سیتوپلاسمی، تولید سیبرید، انتقال ژن منفرد، تكنیك بذر مصنوعی مفید خواهد بود. (20 و 21 و 23 و 45) آقای Redenbaugh و همكارانش (1984 و 1986) كشف كردند كه هیدروژل‌هائی مثل آلژینات سدیم می تواند برای تولید بذور مصنوعی بكار روند. فراوانی تولید گیاه از بذور مصنوعی یونجه 86 درصد در شرایط invitro و 20 درصد در شرایط گلخانه ای بود. آقای Vamdkawd در سال 1984 در یك كنفرانس در ژاپن می گوید: اگر یك جنین كاذب از هر سلول كشف شده بوجود آید، می توان بوسیله بعضی از تیمارها، آنها را نگهداری نمود و بفروش رساند و كشاورز نیز به آسانی می تواند از آنها استفاده كند و این بذور می توانند جانشین بذور حقیقی شوند و با این تغییر سیستم های اصلاح نباتات نیز تغییر می یابد. او مشاهده نمود كه محدودیت های زیادی در این متد وجود دارد. آقای Walgate می گوید ما می توانیم همیشه جنین های سوماتیكی یونجه را در یك نوع لعاب بپوشانیم و به رویش 100 درصد برسانیم ولی جزئیات كار خویش را ارائه ننمودند. Syluie binachi نیز مشخص می كند كه جنین های سوماتیكی یونجه انتخابی می توانند با آلژینات سدیم كپسوله گردند. البته جنین های سوماتیكی سایر محصولات نیز دارای پتانسیل كپسوله شدن هستند، اما نتایج حاصله از این محصولات بخوبی كپسولهای یونجه نیست. Lutz و همكارانش روی جنین های هویج كار كردند. آنها جنین های سوماتیكی هویج را با لایه ژلاتین كپسوله كردند. و این جنین های مصنوعی، جوانه زده و از كپسول خود خارج شدند. نتیجه تحقیقات آنها این بود كه عامل محدود كننده تولید گیاه در این سیستم، كیفیت پائین جنین های سوماتیكی است.   امكانات مورد نیاز برای كشت بافت و سلول گیاهی:اندازه و وضعیت كشت بافت و وسعتی كه آماده شده، بوسیله طبیعت ناشناخته و فراهم بودن سرمایه تعیین می شود. بهرحال یك آزمایشگاه كشت بافت وسایل و آمادگی های زیر را فراهم خواهد كرد (الف) شستشو و نگهداری وسایل شیشه ای وسایل پلاستیكی و دیگر لوازم آزمایشگاهی (ب) تدارك، استریل كردن و نگهداری محیطهای كشت (ج) استریل ساختن مواد گیاهی (ح) حفظ و نگهداری كشت ها در شرایط كنترل شده از نظر دما، نور و در صورت امكان رطوبت (هـ) مشاهده كشت ها حداقل دو آزمایشگاه و یا دو اطاق مجزا بایستی بدین منظور فراهم كرد. یكی برای شستشو و نگهداری وسایل آزمایشگاهی و تدارك محیطهای كشت كه به آن اطاق محیط كشت (Media room) می گویند و دیگری اطاق یا آزمایشگاهی است كه بمنظور نگهداری كشت ها فراهم می شود كه به آن اطاق كشت (Culture room) گویند. اطاق كشت بایستی دارای یك میز مشاهده كشت مجهز به بیونوكولر بوده و به قدر كافی دارای نور بسته به شرایط محیطی آزمایشگاه، كابینت انتقال استریل بایستی در اطاق كشت، در گوشه آزمایشگاه معمولی و یا بصورت اطاق انتقال ویژه، تعبیه شود.وسایل معمول مورد نیاز برای تهیه محیط كشت شامل موارد زیر می باشد: الف- جای ظروف با ارتفاع مناسب برای كارهای ایستاده.ب- فریزر با برودت بسیار بالا برای نگهداری محلول ذخیره، محلول ها یانزیم، شیر و نارگیل و ;ج- یخچال برای نگهداری مواد مختلف شیمیایی، مواد گیاهی، نگهداری كوتاه مدت محلول های ذخیره و ;د- تنگ پلاستیكی برای ذخیره آب مقطر.هـ – ترازو.و- هات پلیت (hot plate) با همزن مغناطیسی برای حل مواد شیمیائی.ز- PH متر.ح- یك هواكش یا پمپ خلاء برای تسهیل در امر استریلاسیون.ط- دیگ بخار برای گداختن آگار.ی- اتوكلاو یا خوراك پز فشاری خانگی برای استریلاسیون محیطهای كشت.یخچال . فریزر وسایل فوق را می توان در سالن یا اطاقی خارج از اطاق محیط كشت قرار داد. ترازو نبایستی در اطاق محیط كشت نگهداری شود.اطاق كشت: بحث و نتیجه‌گیری فصل چهارمبحث و نتیجه گیری:انتخاب ارقام یونجه:جهت مقایسه كال زایی، جنین زایی و باززایی گیاه از بذور جمعیتهای قره یونجه، رنجر و واریته سنتتیك دانشكده كشاورزی تبریز استفاده شد.محیط القاء كال: در مورد ریز نمونه های برگ و هیپوكوتیل حدوداً 4 روز بعد از قرار دادن ریزنمونه ها در محیط القاء كال، اولین علایم آغازیدن كال روی ریز نمونه ها مشاهده شد. به این صورت كه ابتدا هیپوكوتیل متورم و سپس اپیدرم لایه لایه شده و سلولهای زیرلایه اپیدرمی شروع به تقسیم كرده و كال زایی آغاز شد. پس از ده روز براحتی كال در زیر نمونه ها قابل مشاهده بود. (شكل 3و4و5) در مورد ریزنمونه بذر پس از 7 روز از قرار دادن ریزنمونه ها در محیط القاء كال اولین علائم آغازیدن كال روی ریزنمونه ها مشاهده شد به این ترتیب كه بذرها متورم شده و سپس كال زایی آغاز شد پس از 14 روز براحتی كال در ریزنمونه ها قابل مشاهده بود. بعد از 20 روز، كال رشد كرده از ریزنمونه های برگ و هیپوكویتل آماده بازگشت شد و كالهای حاصل از ریزنمونه بذر پس از 30 روز آماده بازگشت شد. كالوسهای بدست آمده كرمی و ترد بودند (شكل 6 و 7). قبل از بازگشت از آنجا كه همه نمونه ها در محیط SH، 100 درصد جنین‌زایی داشتند، فقط قطر كالها به عنوان فاكتور مورد اندازه گیری بررسی شد. ادامه خواندن مقاله روش هاي سنتي اصلاح نباتات مبتني بر دستکاري ساختار ژنتيکي

نوشته مقاله روش هاي سنتي اصلاح نباتات مبتني بر دستکاري ساختار ژنتيکي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 58 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : ارزیابی‌های گاونر هنگام انتشار ارزیابی‌های گاونر; زمان تمركز هر سال 3 بار در ماههای ژانویه ، آوریل و آگوست ، نتایج ارزیابی‌ گاوهای نر منتشر می‌شوند و شما ممكن است نتایج این ارزیابی‌ها را از طریق این نشریه یا نمایندگی سی ،‌آر ، آی دریافت نمایید . اطلاعات مربوط به صفات مهم نظیر تولید شیر ، تیپ ، امتیاز سلول‌های بدنی ، باروری ، آسان زایی و طول عمر تولیدی مربوط به میلیون‌ها راس گاو شیری در طی سال جمع آوری می‌شوند .در هر صورت آنالیز ، این اطلاعات كار بزرگی است . به همین دلیل متخصصین تنها 3 بار در سال آن را انجام می‌دهند . ركوردهای عملكرد برای اثرات سن گاو و مرحله شیردهی تصحیح می‌شوند و آنگاه هر گاو با سایر گاوها كه دریك دوره‌ زمانی و در یك گله قرار دارند مورد مقایسه قرار می‌گیرد . نتایج ارزیابی‌ شامل یك سری ارقام PTA یا برآورد توانایی انتقال ژنتیكی برای هر یك از حیوانات می‌باشد . این ارقام برآوردهایی از برتری ( یا فروتری ) ژنتیكی آن حیوان خاص است كه به فرزندان خود منتقل خواهد كرد . اطلاعات ژنتیكی هم برای گاوهای نر و هم برای گاوهای ماده تولید می‌شوند ولی از آنجاییكه تعداد كمی از گله‌ها این ارزیابی‌ها را برای انتخاب تلیسه‌های جایگزین از میانگین همه تلیسه‌های تولیدی خود استفاده می‌كنند ، در این مقاله به نحوه استفاده از این اطلاعات برای انتخاب گاوهای نر می‌پردازیم . بیش از 30 صفت در نظر گرفته می‌شوند هر یك از گاوهای نر برای تولید شیر ، چربی ، پروتئین ، درصد چربی ، درصد پروتئین ، طول عمر تولیدی ،‌امتیاز سلول‌هاب بدنی ، نرخ آبستنی دختران ،‌قدرت باروری گاونر ، آسان زایی پدران ، آسان زایی دختران ، درصد مرده‌زایی پدران ، درصد مرده‌زایی دختران ، امتیاز نهایی تیپ و 18 صفت خطی تیپ مورد ارزیابی قرار می‌گیرند .این بدان معنی است كه شما می توانید برای 32 صفت در مورد 800 گاونر فعال در صنعت تلقیح مصنوعی ( حدود 600 راس آنها هلشتاین هستند ) در هر زمان خاص اطلاعات داشته باشید هیچ كس وقت ندارد همه همه این اطلاعات را مورد استفاده قرار دهد پس یك گاودار منطقی چه كار باید بكند ؟ یك روش معمول ولی نادرست این است كه تعدادی صفت را انتخاب كرده و برای هر یك از صفات سطوح حذف مستقلی را برگزینید . برای مثال ممكن است تصمیم بگیرید كه تنها از گاوهای نری استفاده كنید كه حداقل ارزیابی آنها برای شیر 1200 + پوند ، درصد پروتئین 05/0 + ، تركیب ستان 25/1+ و تركیب دست و پا 00/1+‌ باشد . شاید به نظر برسد كه این روش منطقی باشد ولی تعیین این سطوح مستقل كار مشكلی است و تمایل بیشتر این افراد این است كه تعداد بسیار زیادی صفت را مدنظر قرار دهند. چگونه می توانیم امتیاز سلول‌های بدنی ، درصد چربی ، طول عمر تولیدی یا قامت حیوان را نادیده بگیریم ؟ همین كه به تعداد صفات مورد نظر می افزایید تعداد كمتری گاونر وجود خواهند داشت كه دارای معیارهای تعیین شده شما باشند . و به احتمال زیاد تعدادی گاونر را انتخاب خواهید كرد كه برای اكثر صفات در حد معتدل هستند . به عبارت دیگر گاوهای نری نصیب شما خواهند شد كه به اصطلاح « همه كاره هیچ كاره » خواهند بود . یك راه بهتر این است كه اطلاعات مربوط به تمام این صفات را با هم تركیب كرده و یك شاخص اقتصادی تشكیل دهیم در این روش تك تك صفات مطابق اهمیت اقتصادی‌شان ضریب مناسب گرفته و روابط ژنتیكی بین صفات نیز منظور خواهد شد . مهمترین شاخص از این نوع « شایستگی خالص طول عمر » است این شاخص معرف سود خالص مورد انتظار در طول عمر دختران یك گاو در مقایسه با میانگین نژاد می‌باشد . هر یك از انجمن‌های نژادی شاخص خاص خود را دارد ولی در اكثر قسمت‌ها این شاخص‌ها خیلی شبیه به هم هستند . بنابراین من بحث خودم را به سه شاخص ارائه شده توسط وزارت كشاورزی ایالات متحده محدود می‌كنم : (LNM$) شایستگی خالص طول عمر ، (LCM$) شایستگی پنیر طول عمر ، (LFM$) شایستگی حجم شیر طول عمر . برای اكثریت مطلق تولید كنندگان LNM$ شاخص هدف خواهد بود . این شاخص ، صفات تولیدی ، سلامت، باروری ، توانایی گوساله زایی و تیپ را مدنظر قرار می دهند . وزنی كه به صفات تولیدی یعنی شیر ، چربی و پروتئین داده می‌شود تابعی از متوسط قیمت شیر در كشور هستند . حدود 50 درصد تاكید بر صفات تولیدی (‌یعنی منابع درآمد) و 50 درصد بقیه مربوط به صفات عملكردی ( یعنی هزینه ها ) می‌باشد توجه داشته باشید كه امتیاز سلول‌های بدنی ، ضریب منفی به خودش می‌گیرد، زیرا به دنبال كاهش مقدار آن هستیم . همچنین یك ضریب منفی كوچك برای اندازه دام در نظر گرفته شده است تا اختلافات مربوط به نیازهای نگهداری برای گاوهای بزرگ جثه را در مقابل گاوهای كوچكتر منظور نماید . بر اطلاعاتی كه واقعاً نیاز دارید دو آلترناتیو در اختیار تولید كنندگانی كه شیر تولیدی‌شان به طور ویژه‌ای قیمت گذاری می شود قرار دارد . برای تولیدكنندگانی كه شیرشان را تنها براساس محتویات آن می‌فروشند و هیچ پولی از بابت حجم شیر دریافت نمی‌كنند شاخص LCM$ مناسبت بیشتری خواهد داشت . تاكید این شاخص بیشتر بر میزان پروتئین تولیدی است و حجم زیاد شیر هم امتیاز منفی می‌گیرد . از طرف دیگر تولیدكنندگانی كه شیرشان را تنها براساس حجم آن می فروشند بهتر است از شاخص LFM$ استفاده كنند . در این شاخص تاكید بیشتری بر حجم شیر داشته و در واقع پروتئین ضریب صفر می گیرد . به عبارت دیگر وقتی كه پولی از بابت آن دریافت نمی‌كنید پس چرا آن را تولید كنید ؟ قیمت اسپرم چطور ؟ قطعاً باید این را هم مدنظر داشت ولی باید توجه داشت اسپرم‌های ارزان‌تر برای دلیلی ارزان هستند . در واقع اگر دارای برنامه تولید مثل خوبی هستید متوجه خواهید شد كه استفاده از گاوهای نر دارای LNM$ بالا بهترین راه صرفه جویی می باشد . این نكته قطعاً برای تلیسه‌ مصداق خواهد داشت زیرا درصد باروری در آنها خیلی بالاست . همواره باید گرانترین اسپرم را در جایی استفاده كنید كه احتمال تبدیل آن به گوساله ماده حداكثر باشد . تعداد دز اسپرم مورد نیاز برای تولید یك گوساله زند از یك گاو بالغ پر تولید دو برابر تعداد آن در تلیسه‌ها می‌‌باشد . نكته آخر اینكه به یاد داشته باشید كه تعداد زیادی گاونر خوب وجود دارد . تنها با استفاده از یك گاونر « مشهور » كه اسپرمش نیز كمیاب است تمركز نكنید . در مورد اعتماد پذیری (Reliability) چطور ؟ اعتماد پذیری بیانگر درستی اطلاعات ژنتیكی برای یك گاونر خاص می‌باشد و بنابراین نشان خواهد داد كه فرزندان تولیدی این گاو نر حول میانگین مورد نظر چقدر تنوع خواهند داشت . گاوهای نری كه دارای تعداد كافی دختر در تعداد زیادی گله هستند به طور معمول اعتماد پذیری 80 درصد یا بیشتر را دارند . اگر چه نباید اعتماد پذیری را معیاری برای انتخاب یا حذف یك گاونر در نظر بگیرید ولی می‌توانید از آن به عنوان معیاری كه بگوید چه مقدار اسپرم از یك گاو خریداری نمایید استفاده كنید . در مورد گاوهای نر جوان چطور ؟ شایستگی ژنتیكی گاوهای نر جوان به خوبی مستند شده است . میانگین شایستگی ژنتیكی گاوهای نر جوان در یك شركت عمده اصلاح نژادی كمی بهتر از یك گاو نر پروف شده میانگین می‌باشد ولی قیمت اسپرم‌های آنها خیلی كمتر خواهد بود و گله‌هایی كه تحت مدیریت خوب هستند معمولاً برای استفاده از اسپرم گاوهای نرجوان مورد تشویق مالی نیز قرار خواهند گرفت . از طرف دیگر یك گاو نر جوان به طور میانگین از گاو نر پروف شده ممتاز بهتر نخواهند بود . استفاده از اسپرم گاوهای نر جوان در حدود 25 تا 30 درصد گله‌تان یك استراتژی منطقی است ولی گله‌هایی كه از بهترین LNM$ استفاد می‌كنند .پیشرفت ژنتیكی سریعتری خواهند داشت . آمیزش تصحیحی را در نظر داشته باشید پس از آنكه گروهی از گاوهای نر برتر را انتخاب نمودید كارتان تقریباً انجام شده است . اگر این گاوهای نر انتخاب شده را بطور تصادفی با گاوهای ماده گله‌تان آمیزش دهید نتیجه خوبی خواهید گرفت . اما با وجود این ممكن است در صورت استفاده از یك نرم افزار آمیزش مقداری هم به سودتان بیافزایید این برنامه‌ها به این منظور طراحی‌ شده‌اد تا نقایص ظاهری گاوها را در فرزندانشان برطرف كنند و ظاهراً مشكلی در استفاده از این نرم‌افزارها وجود ندارد . البته مهمترین نكته در استفاده از اینگونه نرم‌افزارها این است كه اكثر این برنامه‌ها به مدیریت آمیزش خویشاوندی (Inbreeding) در گله كمك میكنند اكثر دامداران فرصت یا علاقه لازم جهت جستجو در شجره‌ها برای پیدا كردن اجداد مشترك را ندارند . برنامه‌های آمیزشی هزینه زیادی را تحمیل نمی‌كنند و اكثر شركت‌های تولید كننده اسپرم میل دارند كه اینگونه نرم افزارها را در اختیار دامداران قرار دهند . به طور خلاصه نكات كلیدی زیر را به یاد داشته باشید تا با مشكلی در استفاده موافق از اطلاعات منتشره در مورد ارزیابی گاوهای نر مواجه نشوید .1- هدف انتخابتان را مشخص نمایید .برای اكثر دامداران این هدف همان LNM$ خواهد بود .ولی تولید كنندگانی كه شیر تولیدشان براساس محتویات پروتئین قیمت گذاری می‌شود ممكن است بخواهند از LCM$ استفاده نمایند و آنها كه شیرشان را براساس حجم شیر به فروش می‌رسانند ممكن است استفاده از LFM$ را مد نظر قرار دهند . 2- یك گروه 5 تا 10 تایی گاونر را شناسایی كنید كه از نظر شاخص مورد نظرتان بهترین امتیار ممكن را كسب نموده‌اند .اطمینان حاصل كنید كه تعدادی گاونر آسان‌زا برای استفاده درتلیسه‌ها در لیست‌تان باشد برنامه‌ریزی نمایید كه با ارزش‌ترین اسپرم‌های‌تان را برای تلقیح تلیسه‌ها مورد استفاده قرار دهید زیرا احتمال گرفتن گوساله از این اسپرم‌ها را افزایش خواهید داد . 3- استفاده از آمیزش تصحیحی را برای گله‌تان در نظر داشته باشید.ممكن است صفات تیپ را در گله بهبود بخشید و قطعاً مدیریت بهتری در مورد همخوانی اعمال خواهید كرد . تركیبات بهتر شیر می‌تواند به درآمدها كمك كند . در شرایطی كه قیمت شیر پایین‌تر از نقطه تعادل سود و زیان قرار می‌گیرد ، پیدا كردن راه‌های اضافی برای درآمد بیشتر شیر می‌تواند یك نقطه مثبت باشد.بیشتر سفارشات برای بازاریابی شیر براساس قیمت گذاری پروتئین شیر ، چربی ، سایر مواد جامد شیر و تعدیل قیمت براساس شمارش سلول‌های بدنی است . سفارشات مبتنی بر میزان مایع ، از موارد استثنایی است . جدول (1) قیمت تركیبات شیر و اثر اقتصادی آنها را خلاصه كرده است . سوالات ذیل می‌تواند برای پیدا كردن درآمدهای ناپیدا به شما كمك كند . همه ساله ، مجله‌‌ی « هوردزدیری من » مقادیر متوسط هر نژاد را براساس اطلاعات DHI به چاپ می‌رساند (‌جدول 2) برای ارزیابی تركیبات شیر گله خود ، با استفاده از ركوردهای DHI یا خلاصه اطلاعات استحصالی از كارخانه شیر ، نسبت پروتئین شیر به چربی آن و سطح تركیبات شیر را مورد بررسی قرار دهید . هر ماه نسبت كل پروتئین شیر به چربی شیر گله را مورد توجه قرار دهید . این اقدام به شما كمك می كند تا اثرات فصلی راشناسایی كرده و با استفاده از این نسبت مواردی مانند تنش گرمایی ، اثر مصرف علوفه‌ی آبدار مرتع یا تغییرات غذایی را مدیریت و اصلاح كنید . نسبت پروتئین به چربی شیر را براساس روزهای شیردهی مورد بررسی قرار دهید ( مانند روزهای كمتر از 100، 100 تا 200 و بیش از 200 روز شیردهی ) این روش شما را متوجه می‌كند كه آیا جیره دوره انتقال مطلوب بوده است یا نه ؟ آیا گاوها در مرحله اول شیردهی درحال كاهش وزن هستند ؟ آیا اسید وز اتفاق افتد ه است یا مصرف ماده خشك موجب محدود كردن تركیبات شیر شده است ؟ نسبت پروتئین شیر به چربی شیر را براساس تعداد دوره شیردهی نیز در نظر بگیرید . بررسی كنید كه آیا سن ، اندازه جثه گاو ،‌احتیاجات رشد ، تراكم بیش از حد و یا الگوی گروه‌بندی گاوها منجر به اثرات منفی نشده است . همچنین به تغییرات تركیبات شیر در طی 3 سال گذشته نگاه كنید . سپس مشخص كنید كه آیا تولید شیر با سرعت بیشتری از تركیبات شیر افزایش نیافته است یا اینكه انتخاب ژنتیكی بر تركیبات شیر تاثیر گذاشته است .( انتخاب گاو نر برای تولید شیر بالاتر یا دورگ‌گیری ) .تاثیر ژنتیك بر تركیبات شیر وراثت‌پذیری تركیبات شیر بالاست كه در خصوص درصد چربی شیر برابر 58/0 ، پروتئین شیر برابر 49/0 و لاكتوز شیر برابر 55/0 می‌باشد . وراثت پذیری تولید شیر پایین‌تر وبرابر27/0می‌باشد سایر همبستگی‌ها بین اجزاء شیر و تولید شیر به صورت زیر هستند : همبستگی بین درصد چربی درصد پروتئین شیر در دامنه 45/0+55/0+ است .همبستگی بین درصد چربی و درصد مواد جامد بدون چربی برابر 40/0+ می‌باشد .همبستگی بین درصد پروتئین شیر و درصد موادجامد بدون چربی برابر 81/0+ می‌باشد . همبستگی بین تولید شیر و درصد چربی در دامنه 15/0- 30/0- است .همبستگی بین تولید شیر و درصد پروتئین شیر در دامنه 10/0 – و 30/0 می‌باشد . وجود یك همبستگی مثبت نشان می دهد كه هنگامی كه شما برای یك صفت انتخاب می‌كنید ، صفت دیگر نیز در همان جهت بهبود می‌یابد برای مثال ، وقتی كه انتخاب شما در جهت بهبود درصد چربی است ،‌درصد پروتئین شیر هم بهبود می یابد . انتخاب برای مقدار تولید چربی و پروتئین شیر یا هر دو منجر به بهبود بیشترین عواید اقتصادی برای هر دو صفت می‌شود . بعضی از دامداران از یك شاخص انتخاب مانند تولید پنیر یاارزش دلاری شیر استفاده می‌كنند . چگونه می‌توان پروتئین شیر را بهینه نمود ؟ در صورتی كه مقدار تولید پروتئین شیر ،‌درصد آن یا هر دو پایین باشد . منابع تامین آمینو اسیدهای مورد نیاز غدد پستانی برای ساخت پروتئین شیر ( كازئین ) را مورد ارزیابی قرار دهید . منابع تامین اسیدهای آمینه برای تولید پروتئین شیر شامل ساخت پروتئین میكروبی ( بیش از 60 درصد كل آمینو اسیدهای فراهم شده برای گاو ) ، منابع موجود در جیره ( پروتئین غیر قابل تجزیه در شكمبه ) و بافت جابجا شده حیوان ( كه منبع محدودی بوده ) می‌باشند .ساخت پروتئین میكروبی و عبور آن به سمت روده را به حداكثر ممكن برسانید . مقدار مصرف خوراك گاو و انرژی مصرفی را كه موجب رشد میكروبی شكمبه شده بهینه كنید . اطمینان داشته باشید كه الیاف فیزیكی موثر به مقدار كافی (‌مقدار 10 درصد در روی طبقه بلایی جعبه پنسیلوانیا ) توسط گاو برای جلوگیری از اسیدوز شكمبه دریافت شده است . در جیره به میزان 24 تا 26 درصد نشاسته فراهم كنید . 2 تا 4 درصد به جیره قند اضافه كنید و مجموعاً 4 تا 6 درصد در جیره قند فراهم كنید . برای كاهش دفع پروتئین ، منابع پروتئینی عبوری قابل هضم را مورد تغذیه گاو قرار دهید . نیم كیلوگرم اول مكمل پروتئینی را از كنجاله سویا به عنوان یك منبع پتیدی و اسید آمینه‌های در دسترس در شكمبه تامین كنید . منابع مختلفی از پروتئین‌های عبوری را برای تعادل تركیب آمینو اسیدها مورد تغذیه قرار دهید و تغییرات خوراك مصرفی را كاهش دهید . در صورت نیاز ، از طریق مدل‌های كامپیوتری ، افزودن اسیدهای آمینه محافظت شده را در جیره لحاظ كنید . اسیدهای آمینه لیزین و متیونین به عنوان اولین آمینو اسیدهای محدودكننده شناخته شده‌اند . نسبت لیزین به متیونین باید برابر 3 به 1 باشد . اگر آمینو اسیدهای حفاظت شده به جیره اضافه شود ، باید ظرف 2 هفته تولید شیر ، تركیبات شیر و یا هر دو پاسخ دهند . اطمینان داشته باشید كه نیازهای پروتئینی گاوهای انتظار زایش تامین می شود ( اسیدهای آمینه اضافی می‌توانند به صورت منبع گلوكز استفاده شوند كه نه مطلوب بوده و نه اقتصادی می‌باشد .) چه عواملی بر درصد چربی شیر تاثیر دارند ؟ اگر میزان درصد چربی شیر (‌آزمایش چربی ) از میزان طبیعی كمتر یا بیشتر بود ، منابع موثر بر درصد چربی شیر را مورد بررسی قرار دهید . اسیدهای چرب فرار ( عمدتاً اسید استیك اسید بوتیریك ) موجب تولید بیش از 50 درصد چربی شیر می شوند مكملای چربی و روغن‌ها ( مانند دانه‌های روغنی و چربی حیوانی ) و چربی جابجا شده در بدن (در اوایل دوره شیردهی ) سایر منابع مورد استفاده غدد پستانی برای ساخت چربی شیر هستند . عوامل زیر می‌توانند بر آزمایش چربی شیر تاثیر گذار باشند . اگر میزان درصد چربی به نظر پایین است : آیا شما چربی ای غیر اشباع ( PUFA) را به صورت روغن آزاد ( آنچه كه در دیواره سلول دانه نیست مانند پسماندهای صنایع تقطیری یا دانه سویای روغن‌گیری شده به روش فیزیكی – حرارتی ) تغذیه می‌كنید ؟فقط در وضعیتی كه شرایط شكمبه مطلوب نیست ، اضافه كردن 300 تا 350 میلی‌گرم موننسین ( خالص ) می‌تواند سبب حفظ درصد چربی شیر شود. شاید شما می‌بایست مصرف علوفه با طول الیاف بلندتر را در نظر بگیرید .بررسی كنید كه آیا مقدار تولید شیر افزایش یافته است .آیا گله تنش گرمایی را پشت سر می‌گذارند ؟ تجه كنید كه آیا كمبودی در میزان انرژی جیره ( درصد چربی كم شیر همراه با درصد پروتئین كم در شیر ) وجود دارد ؟مراقبت اسیدوز شكمبه یااسیدوز تحت بالینی باشید (‌درصد چربی كم همراه با درصد پروتئین بالا ) .ممكن است مراحل شیردوشی نیاز به اصلاح و بهبود داشته باشد .ممكن است سطح نشاسته جیره مصرفی بیش از 28 درصد كل جیره باشد .سعی كنید كه میزان نشاسته جیره را را در دامنه 24 تا 26 درصد كل جیره تنظیم كنید . این موضوع مهم است كه به یاد داشته باشید ، تغییر جیره از خشك به رطوبت بالا ، تغییر به شكل پلت شده ، یا مصرف ذرت پرك شده با بخار می‌تواند درصد چربی شیر را در صورت مصرف نشاسته زیاد كاهش دهد . برای بهبود درصد چربی شیر :در صورت امكان مصرف جیره را به روش كاملاً مخلوط (TMR) تغییر دهید . سطح بالاتری از علوفه را مورد تغذیه قرار دهید .مراقب كاهش زیاد نمره بدنی گاو باشید . بی‌كربنات سدیم را به میزان 75/0 درصد كل ماده خشك به جیره اضافه كنید ( اگر Ph شكمبه در مرز پایینی قابل قبول است .) خوراك مصرفی را به دفعات بیشتر تغذیه كنید یا چندین بار آن را به هم بزنید . منابع چربی اشباع را مورد تغذیه قرار دهید . دانه‌های روغنی را فقط در حد توصیه شده مصرف كنید ( كمتر از 450 گرم چربی اضافه شده از این طریق ) .ما به دانسته‌های بیشتری در مورد كیفیت پروتئین دست یافته‌ایم .Glen Broderick تا همین اواخر ، متخصصین تغذیه‌ی گاوهای شیر نگرانی زیادی در مورد كیفیت پروتئین تجزیه ناپذیر (RUP) یا پروتئین عبوری جیره نداشتند اما با وجود تولید روزافزون گاوهای شیری امروزی ، منبع و كیفیت RUP به اندازه‌ی مقدار تغذیه‌ی آن اهمیت یافته است . در ادامه دلایل آن آمده است . از سال‌ها پیش می‌دانستیم كه همه‌ی دام‌ها به 10 اسید آمینه در جیره‌ی خود نیاز دارند( كه به آنها اسید آمینه‌های ضروری گفته می شود ) تا به عنوان آجرهای ساختمانی پروتئین عمل نمایند . همچین اسیدهای آمینه‌ی غیر ضروری هم وجود دارند كه به تغذیه‌ی آنها نیازی نیست چون برای استفاده در ساختار پروتئین ها در خود بدن ساخته می شوند . اهمیت اسیدهای آمینه ; كیفیت پروتئین ( تركیب اسیدهای آمینه ضروری خوراك ) همیشه برای نشخواركنندگان كم اهمیت در نظر گرفته می‌شد چون میكروب‌های شكمبه با استفاده از پروتئین‌های كم كیفیت و نیتروژن غیر پروتئینی موجود در جیره ، پروتئین‌های با كیفیتی می سازند و پروتئین‌ میكروبی كیفیت « بالایی » دارد ، زیرا اسیدهای آمینه ضروری در آن به نسبتی است كه به نیاز دام بسیار نزدیك است . پس چه عاملی این دیدگاه را تغییر داده است ؟ پژوهش‌ها نشان داده‌اند كه حتی در نشخوار كنندگانی مثل گاوهای شیری ، همه منابع RUP (‌پروتئین عبوری ) به یك اندازه ارزش ندارند . تفاوت‌ها مربوط به اسیدهای آمینه ضروری است وقتی به 30 سال قبل یا پیش‌تر بر می‌گردیم ، پژوهش‌ها پاسخ‌های اندكی از تزریق دو اسید آمینه ی متیونین ولایزین به دورن شیردان ( برای جلوگیری از تجزیه در شكمبه ) از لحاظ تولید شیر به دست آورده‌اند . اماوقتی مخلوطی از كل اسیدهای آیمنه تزریق می‌شد ، تولید شیر افزایش بسیار زیادی می یافت . به همین دلیل تصور می‌شد كه گاوهای شیری به تزریق یك اسید آیمنه ضروری واكنشی نشان نمی‌دهند . از حدود 15 سال پیش كه متیونین محافظت شده ( RP-Met) و لایزین محافظت شده (RP-Lys) در دسترس قرار گرفت تصورات ما نیز تغییر كرد . آزمایش‌های اولیه در آمریكای شمالی حاكی از واكنش‌های اندكی در قالب افزایش پروتئین شیر پس از تغذیه‌ی میتوننین محافظه شده بود . و افزایش‌های ناچیز با تغذیه و توام لیزین محافظه شده و میتونین محافظه شده كمی بیشتر به چشم آمد . پروتئین عبوری و سطح پروتئین شیر ;. در آن زمان پژوهش‌های بی شماری هم وجود داشت كه نشان می‌داد با تغذیه مكمل‌های مختلف RUP، تولید شیر و تركیبات شیر تغییرات متفاوتی نشان می‌دهند . در مطالعه‌ی خود ما كنجاله‌ سویای حاصل از استخراج مكانیكی ( اكسپلر ) وكنجاله سویای برشته شده كه در هر دوی آنها به دلیل عمل آوری حرارتی دارای پروتئین عبوری بیشتری هستند ، مورد مقایسه قرار گرفت . كنجاله سویای اكسپلر دارای 91 درصد پروتئین عبوری بیشتری نسبت به كنجاله سویای معمولی بود .وقتی این سه نوع كنجاله سویا در سه آزمایش مجزا طوری تغذیه شدند كه مقادیر مساوی از پروتئین خام در جیره تامین نمایند ، افزایش در مقدار پروتئین شیر با كنجاله سویای اكسپلر به طور میانگین 54 درصد بود بهبود قابل توجهی بود اما از 91 درصد RUP بیشتر فاصله زیادی داشت . چرابخش بیشتری از پروتئین عبوری وارد شیر نشده بود ؟ بعدها ما آزمایش‌های مشابهی روی پودرماهی انجام دادیم . پودر ماهی در خصوص نشخواركنندگان با محلولیت كم حدود دوبرابر كنجاله‌ سویا RUP دارد . وقتی گاوها از این منبع تغذیه كردند ، پروتئین شیر آنها نیز دو برابر شد ( درمقایسه با گاوهایی كه از كنجاله سویای معمولی تغذیه كرده بودند ) . مورد استفاده قرار گرفتن پروتئین با پودر ماهی به این دلیل بهتر بود كه كیفیت پروتئین پودر ماهی با كنجاله سویای معمولی فرق دارد . چه چیزی باعث این تفاوت‌ها می‌شود ؟ پودر ماهی متیونین بیشتری دارد ; كه یكی از اسیدهای آمینه ضروری است . بنابراین نتیجه گرفتیم كه استفاده از RUP كنجاله سویا هنگامی كه مقدار متیونین جیره كافی نباشد ، دچار محدودیت می‌شود . منبع پروتئین را مورد توجه قرار دهید ;پودر ماهی ویژه نشخواركنندگان غالباً خیلی گران است . در غالب موارد ، ارزش بالاتر كیفیت پروتئین آن نمی‌تواند هزینه‌ها را بپوشاند . با این وجود پروتئین‌های گیاهی با كیفیت‌تری هم وجود دارند كه می‌توان از آنها استفاده كرد. ما اخیراً در مطالعه‌ای در مركز تحقیقات گاو شیری آمریكا ، چهار جیره‌ی مبتنی بر مواد خوراكی متداول در غرب میانه را با هم مقایسه كردیم همه جیره‌ها ، 5/16 درصد پروتئین خام داشتند ، اما مكمل پروتئینی آنها از چهار منبع مختلف منشأ می گرفت . اوره ، كنجاله سویای حلالی ، كنجاله تخم پنبه و كنجاله كلزا . مقدار تولید شیر ، تولید شیر تصحیح شده برای 5/3 درصد چربی ( FCM) ، پروتئین شیر و چربی شیر همگی در گاوهایی كه از كنجاله كلزا تغذیه كرده بودند ،‌بالاتر بود . نمی‌توان این نتایج را با پروتئین خروجی از شكمبه كه همان پروتئینی است برای تولید شیر قابل استفاده است ، توجیه كرد چون گاوهایی كه از كنجاله تخم پنبه استفاده می‌كردند ، بیشترین مقدار پروتئین خروجی از شكمبه را داشتند ، اما آنها به اندازه گاوهایی كه از كنجاله كلزا تغذیه میكردند پروتئین و چربی در شیر خود نداشتند . این نتیجه شاید به این علت باشد كه كنجاله كلزا به طور قابل ملاحظه‌ای میتونین بیشتر و كیفیت اسید آمینه‌ای بهتری نسبت به كنجاله سویا یا كنجاله تخم پنبه دارد . یكی دیگر از راهكارهای ارتقاء كیفیت پروتئین در جیره ( و استفاده درست توسط گاو ) تغذیه مكمل متیونین است . در یكی دیگر از آزمایش‌های مزرعه‌ای اخیر ، ما گاوها را با جیره‌های مبتنی بر سیلاژ یونجه و ذرت به همراه ذرت پر رطوبت تغذیه كردیم در چهار جیره ما مقدار پروتئین خام را در مراحل مختلف 3/1 واحد كم كرده و به ازای هر مرحله كاهش پروتئین خام ، 8 گرم متیونین عبوری ( Mepron) وارد جیره كردیم . این امكان به وجود آمد كه جیره را از 6/18 درصد پروتئین خام به 1/16 درصد ( همراه با 17 گرم متیونین محافظت شده در روز ) برسانیم بدون آن كه مقدار شیر یا تركیبات آن كاهش یابد . در واقعی مداركی به دست آمد كه نشان می‌داد شیر و مقدارتركیبات آن و بازده خوراك با كاهش مقدار پروتئین خام و به شرط افزودن متیونین محافظت شده افزایش می یابد . سطح MUN ( نیتروژن اوره‌ای شیر ) افت كرد و مورد استفاده قرار گرفتن پروتئین با هر مرحله كاستن از پروتئین خام جیره بهبود یافت . با این حال تولید شیر در سطح 8/14 درصد پروتئین خام به وضوح افت كرد . نتیجه‌گیری : مكمل متیونین محافظت شده ، به گاو این امكان را می‌دهد كه 2 درصد پروتئین خام كمتری مصرف كرده و در عین حال تولید شیر و پروتئین شیرافت نكند . همچنین ، این راهكار تاثیر زیست محیطی مثبتی با خود به همراه می آورد . با بهبود استفاده از پروتئین ( نیتروژن ) ، این كار مقدار نیتروژن دفع شده از گاو به ویژه نیتروژن ادرار را كاهش می دهد افزون بر این ، كاهشی در مقار نیتروژن ادرار حاصل می‌شود كه به معنای تصادی كمتر آمونیاك فرار به درون جو است . در پژوهش همگونی كه در حال حاضر در مركز تحقیقات گاوشیری آمریكا در حال انجام است ، ما سعی می‌كنیم كه نحوه تاثیر تغییرات پروتئین خام جیره را بر دفع نیتروژن و استفاده شدن نیتروژن كود دامی توسط گیاهان تعیین كنیم . همچنین ماتلاش می‌كنیم كه معین كنیم چگونه می‌توان ساخت پروتئین میكروبی با كیفیت را در شكمبه به حداكثر رساند و ما درحال توسعه‌ی روش‌هایی هستیم كه ارزش تغذیه‌ای علوفه‌ی پرپروتئین مثل یونجه را ارتقاء دهیم . دستكاری تركیب شیر 13-1- اهمیت دست‌كاری تركیب شیر 13-3-1- افزایش غلظت چربی شیر 13-2- پروتئین شیر 13-3-2- كاهش چربی شیر 13-2-1- افزایش غلظت پروتئین شیر 13-4- تولید شیر با حداقل مواد جامد شیر 13-2-2- كاهش پروتئین شیر 13-5- نتیجه‌گیری 13-3 چربی شیر 13-1- اهمیت دست‌كاری تركیب شیر قیمت شیر پرداخت شده به دامدار عمدتاً تحت تاثیر محتوای چربی و پروتئین آن است . از نوامبر 1994 بیش از دوازده كارخانه شیر در انگلستان براساس تركیب متداول شیر ، قیمت آن را پرداخت می كردند . به طور متوسط پنجاه و شش درصد میانگین قیمت شیر مربوط به میزان پروتئین آن (2/4پنس به ازای هر درصد پروتئین در لیتر ) وچهل و چهاردرصد مربوط به میزان چربی شیر ( 63/2 پنس به ازای هر درصد چربی در لیتر ) بود تا هنگامی كه مصرف كننده‌ها ، شیر پس چرخ ونیمه پس چرخ‌ را ترجیح می‌دادند و انباشت كره وجود داشت ، احتمالاً پرداخت قیمت برای پروتئین بیش از چربی بود . دامداران سهمیه‌ای در مورد حجم تولید شیر خود دارند كه براساس میزان چربی آن تنظیم می شود اما در حال حاضر محدودیتی برای تولید پروتئین در قالب حجم كل شیر سهمیه بندی شده وجود ندارد . بنابراین یكی از راههای افزایش درآمد حاصل از شیر ، افزایش میزان پروتئین شیر بدون افزایش چربی و یا حجم شیر تولید شده است علاوه بر این ، زمانی كه سهمیه بندی محدودیت مهمی محسوب می شود ،حفظ یا افزایش پروتئین شیر ، درحالی كه حجم شیر ومیزان چربی آن كاهش داده می شود ، مطلوب خواهد بود . برخی از كارخانجات كوچكتر صنایع لبنی كه عموماً در اطراف شهرهای بزرگ قرار دارند ، قراردادهایی برای تولید شیر با تركیب ثابت و بدون هیچ گونه افزایش بهایی در هنگام افزایش تركیب شیر ، پیشنهاد می‌نمایند . این گروه از تولید كننده‌های « شیر ثابت » مایل به تحمل هزینه‌ی اضافی برای رسیدن به تركیب شیر بهتر نیستند . اما درعین حال باید از تولید مقدار زیادی شیر در شرایطی كه سلامت یا باروری گله آسیب نمی‌بیند ، مطمئن باشند . در دهه‌ی بعد ، ما انتظار تاكید بیشتر بر روی تولید شیر طراحی شده داریم ،‌كه دامدار بتواند محصول را افزایش یا كاهش داده و تركیب آن را در بین دامنه‌ی وسیعی از تركیبات مختلف ، تغیر دهد . تمامی این موارد بایستی به شیوه‌ای انجام شود كه پس از چند هفته قابل برگشت بوده و اثرات منفی دراز مدت بر روی سلامتی ، باروری یا آرامش حیوانات نداشته باشد. تحقیقات كمی بر روی دست كاری تركیب شیر در راستای اهداف بازار صورت گرفته و متاسفانه بهترین تحقیقات انجام شده بر روی افزایش غلظت چربی شیر بوده كه اكنون كمترین تقاضا را دارد . به طور كاملاً مشهودی ، افزایش پروتئین شیر مطلوب است ، اما بحث زیادی در مورد تعیین ساز و كارهای كنترل كننده تولید پروتئین در گاوداری صورت نگرفته است ، بدون چنین اطلاعاتی ،‌احتمالاً پاسخ به تغییرات جیره ، متنوع و غیر قابل پیشگویی خواهد بود . مهمترین تغییر قابل اهمیت در تركیب شیر ، افزایش میزان پروتئین آن است . بررسی اقتصادی چنین افزایشی با ارزش است جدول (13-1) نشان می دهد كه چنانچه پروتئین شیردر سطوح مختلف تولید افزایش یابد، میزان درآمد حاصل از شیر افزایش می‌یابد . دست‌یابی به افزایش میزان پروتئین شیر به میزان یك درصد مشكل بوده و با كاربرد روشهای متعدد ، هزینه‌ای در حدود ده پنس به ازای هر گاو در روز دارد . همچنین باید مطمئن بود كه هزینه‌ی درمان كمتر از آن بوده و یا ترجیحاً كمتر از نصف سود پیش‌بینی شده باشد زمانی كه قیمت كل غذای اضافی مورد نیاز برای بهبود پروتئین شیر ، و محدودیت سهمیه‌ی مورد توجه درحال حاضر را با توجه به هزینه ی آنها ثابت نمود . شكل (13-1) تغییرات تركیب شیر را با توجه به مقدار كنسانتره مصرف شده روزانه نشان می‌دهد . مقدار تغییر نشان داده شده مشابه حالتی است كه در زمان تغییرات جیره مشاهده می شود . پاسخ بیشتری در ارتباط با میزان چربی نسبت به پروتئین مشاهده می شود ، به گونه‌ای كه تغییر میزان چربی در حدود یك درصد است . اما از طرف دیگر میزان پروتئین شیر در حدود نیم درصد تغییر می‌كند . 13-2 پروتئین شیر از طریق تغییرات جیره می‌توان غلظت پروتئین شیر را تغییر داد ، اما در مقایسه با آنچه در مورد غلظت چربی ( بخش 13-3) دیده می شود ، شیب این تغییر كمتر بوده و عكس العمل‌ نسبت به آن كمتر قابل پیش‌گویی است . دلایلی احتمالی متعددی برای چنین پاسخ ضعیفی وجود دارد . اولاً تنوع طبیعی غلظت پروتئین شیر بسیار كمتر از چربی است . ثانیاً عوامل مهم تغذیه‌ای و فیزیولوژیكی كنترل كننده‌ی میزان پروتئین شیر بسیار كمتر از چربی است . ثانیاً ، عوامل مهم تغذیه‌ای و فیزیولوژیكی كنترل كننده‌ی میزان پروتئین شیر به خوبی شناخته نشده‌اند . ثالثاً تنها در دهه‌ی اخیر غلظت پروتئین شیر به عوامل مهم تاثیر گذار بر قیمت شیر تبدیل شده ، لذا به نسبت میزان چربی شیر ، این موضوع جذابیت كمتری برای تحقیقات داشته است . نهایتاً در گاو نسبت به سایر گونه‌ها ، میزان نسبتاً بیشتری از پروتئین شیر به چربی وجود دارد و در تولیدهای بالا متابولیسم پروتئین حیوان بسیار افزایش می‌یابد( 5 تا 7 برابر نیازهای پایه) . بنابراین دست‌یابی به افزایش قابل توجه مقدار پروتئین در آینده مشكل به نظر می‌رسد . با وجود چنین مشكلاتی ،‌به خوبی مشخص شده كه برخی از متغیرهای جیره بر روی غلظت پروتئین شیر تاثیر گذاشته و تاثیر سایرین بایستی مورد مطالعه قرار گیرد . در اغلب موارد ،دست‌یابی به متوسط سالانه‌ی غلظت پروتئین شیر در سطح گله به میزان 4/3 درصد برای گاوهای هلشتاین فریژین ممكن خواهد بود . 13-2-1 افزایش غلظت پروتئین شیر اصول : شیر از آب ( 88 درصد ) ،‌لاكتوز ( 6/4%)‌ ، چربی ( 5/3 تا 5/4 %) و پروتئین ( 3 تا 8/3 درصد ) تشكیل شده است . باید هر چهار تركیب بالا برای تولید شیر ، در غده‌ی پستان آن آماده باشند . جیره شامل آب ،‌انرژی و پروتئین است ، در حالی كه تامین آب ، تاثیر عمده‌ای بر میزان شیر دارد ، همچنین تامین انرژی نسبت به پروتئین عامل اصلی تاثیر گذار بر روی تولید پروتئین شیر است . دو منبع مهم انرژی در جیره‌ی گاو شیری تركیبات فیبری و قندها و نشاسته است ( فصل سوم ).در قالب جمله‌ای بسیار ساده می‌توان گفت كه فیبر ، عامل تغییر چربی شیر و قندها و نشاسته ، عوامل تغییر پروتئین‌ شیراند . در شكمبه فیبر به وسیله‌ی میكروبها شكسته شده و تولید استات و بوتیرات می كنند كه سپس جذب شده و برای سنتز چربی شیر مورد استفاده قرار می گیرند. نشاسته محركی برای تولید پروپیونات در شكمبه بوده و این تركیب پیش ساز گلوكز و اسیدهای آمینه غیر ضروری است . چنانچه منابع انرژی بالا به پستان تخصیص داده شود ، میزان تولید شیر افزایش می‌یابد . اما علاوه بر مسیر بالا ،‌تركیبات یاد شده برای تولید چربی بدن نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند . گاوها در اوایل شیردهی وزمانی كه دارای پتانسیل ژنتیكی بالایی هستند ، بخش عمده‌ی انرژی خود را به پستان تخصیص می دهند؛ اما گاوهای غیر آبستن شیرده و گاوهای با پتانسیل تولید پایین ، از انرژی برای افزایش وزن بدن استفاده می‌كنند . در شرایط عملی ، هنگامی كه نشاسته در جیره منظور می شود ،نشاسته با انرژی حاصل از سیلاژ علف جایگزین شده و لذا مقدار انرژی را افزایش می دهد . این انرژی برای انجام تخمیر به وسیله‌ی میكروبهای شكمبه آماده و در دسترس است (FME) افزایش میزان FME ، مقدار سنتز پروتئین میكروبی را افزایش داده و این افزایش به نوبه‌ی خود باعث افزایش میزان پروتئین وارد شده به روده‌ی باریك و همچنین مقدار اسیدهای آمینه‌ی وارد شده به جریان خون می شود . بخش كم اما متغیری از نشاسته جیره از هضم میكروبی شكمبه دور مانده و به روده‌ی باریك وارد می شود ( نشاسته عبوری ) . انرژی مورد نیاز روده‌ی باریك بالا بوده و به وسیله‌ی متابولیسم مواد مغذی جذب شده از محتویات دستگاه گوارش تامین می شود با تغذیه جیره‌های كم نشاسته ، گلوكز كمی به رود‌ه‌ی باریك بوده ، لذا علاوه بر استفاده از اسیدهای آمینه رسیده به كبد و جریان خون عمومی افزایش می‌یابد . پروتئین شیر پروفیل اسید آمینه‌ای خاصی دارد ، لذا دانش امروز احتمال می‌دهد كه برخی از اسیدهای آمینه محدود كننده تولید‌اند از این رو تغذیه‌ی مكمل اسیدهای آمینه ضروری ، احتمالاً باعث افزایش تولید پروتئین شیر می شود . در این میان میتونین و لیزین با اولویت‌ترین نامزدهای تغذیه مكمل‌اند . با این وجود در تحقیقات انجام شده در انگلستان تا به امروز هیچ گونه اسیدآمینه‌ی محدود كننده‌ای برای تولید شناسایی نشده است . منبع انرژی افزایش مقدار كنسانتره‌ی جیره با افزایش پروتئین شیر همراه است (‌شكل 13-1) همچنین میزان تولید شیر نیز افزوده شده ، وافزایش بیشتری در تولید پروتئین شیر صورت می گیرد (‌جدول 13-2) به طور متوسط ، در دامهایی كه در آزمایش جدول ( 3-2) شركت داشتند ، افزایشی در حدود 06/0 درصد در میزان پروتئین شیر به ازای افزایش مصرف هر 10 مگاژول ME در روز دیده شد . به نظر می رسد اثر افزایش انرژی مصرفی وابسته به نوع غذای داده شده باشد، لذا احتمالاً انرژی افزوده ناشی از مصرف علوفه همانند كنسانتره باعث افزایش پروتئین و میزان تولید شیر می شود . برای افزایش پروتئین شیر از طریق علوفه ، باید علوفه كمیت وخوشخوراكی بالایی داشته و به صورتی به دام عرضه شود كه باعث مصرف بیشینه‌ی او شود . متوجه شدیم كه ملاس مكمل نیز احتمالاً از طریق افزایش مصرف انرژی ، باعث ا فزایش پروتئین شیر می شود .نشاسته‌ی جیره عموماً افزایش مصرف نشاسته باعث افزایش تولید پروتئین شیر می شود برای مثال در یك مطالعه ، شش كیلوگرم كنسانتره باتركیب‌های متفاوت به گاوها داده شد. كنسانتره‌ی حاوی نشاسته بالا نسبت به كنسانتره‌ی حاوی فیبر بالا ، باعث افزایش تولید شیر و پروتئین شیر می شود (‌شكل 13-2) .به همین ترتیب ، جایگزینی 33 تا 75% از كل مصرف ماده‌ی خشك علوفه در زمان استفاده از سیلاژ علف (‌كه عموماً قند و نشاسته پایینی دارد) با سایر علوفه‌ها ( دارای قند و نشاسته بیشتر ) ، باعث افزایش مقدار شیر وهمچنین میزان پروتئین شیر می شود ( شكل 13-3) اما مقدار مصرف كل غذا در مورد جیره‌های حاوی مخلوط علوفه‌ای بیشتر بوده و لذا كل مصرف انرژی به عنوان یك دستاورد افزایش می یابد. منبع پروتئینافزایش پروتئین مصرفی باعث افزایش تولید پروتئین شیر می شود ( شكل 13-2) اما به نظر نمی رسد كه تاثیر عمده‌ای بر میزان پروتئین شیر داشته باشد . عموماً هنگامی كه مصرف ماده‌ی خشك و انرژی افزایش می یابد ، مصرف پروتئین نیز زیاد می شود . هنگامی كه تغییرات مصرف در نظر گرفته شود ، تغییر منبع پروتئین تاثیر كمی بر تركیب پروتئین شیر دارد . در شرایط عملی پودر ماهی به دلیل تاثیر آن بر افزایش پروتئین شیر ، در نظر گرفته می‌شود با این حال گفته می شود این تغییر ناشی از افزایش مصرف ماده‌ی خشك وانرژی است . وضعیت بدنی گاوهای چاق با نمره ی وضعیت بدنی بیش از 5/3 اشتهای كمتری داشته و از طرفی چربی بدنی بیشتری را در مراحل اولیه ی شیردهی بسیج كرده و شیری با پروتئین كمتر تولید می‌كنند . برای اطمینان از مصرف اختیاری بالا ولذا حداكثر مصرف انرژی ، گاوها باید در هنگام زایمان نمره‌ی وضعیت بدنی 5/2 تا 3 داشته باشند . به این ترتیب محتوی پروتئین شیر آنها بالا خواهد بود . (‌برای توضیح بیشتر فصل شانزدهم را ببینید) اصلاح نژاد اصلاح نژاد پتانسیل تغییر تركیب شیر را دارد ، با این حال چنانچه جوانه‌های مورد استفاده برای تلقیح مصنوعی برای صفت افزایش میزان پروتئین شیر انتخاب شوند ، احتمالاً این انتخاب باعث می شود تا اندازه‌ای تولید شیر و چربی شیر نیز افزوده شود ، كه هر دو افزایش اخیر در شرایط سهمیه‌بندی شیر تولیدی مطلوب نیست . چنانچه به جای میزان پروتئین تولیدی ، جوانه‌ها براساس افزایش درصد پروتئین شیر انتخاب شوند ، كل تولید شیر و كل مواد آن كاهش می‌یابد . همچنین باید توجه داشت كه تغییر ساختار یك گله ، روندی طولانی دارد ، كه بازار شكننده‌ی شیر امروز جذابیتی ندارد . اسیدهای آمینه محافظت شده مطالعات اخیر ، بخصوص در فرانسه ،‌همان گونه كه در جدول ( 13-3) نشان‌داده شده است حاكی از پاسخ شدید پروتئین شیر ( از 2/0 به 3/0 درصد واحد ) به تغذیه‌ی اسیدهای آمینه‌ی محافظت شده نظیر متیونین است . با این حال در بیشتر آزمایشات علمی انجام شده در انگلستان ، در نتیجه تغذیه‌ چنین مكملهایی افزایش دراز مدتی در پروتئین شیر به دست نیامد . اصولاً جیره‌های فرانسوی بر اساس سیلاژ ذرت بوده و عموماً جیره نویسی با سطح پروتئین خام كمتری ( 160 گرم cp در كیلوگرم ماده‌ی خشك ) نسبت به جیره‌های انگلستان ( 185 – 170 گرم cp در كیلوگرم ماده‌ی خشك ) صورت می گیرد . احتمالاً پروتئین اضافی مصرف شده گاوها در انگلستان از عدم تعادل اسیدهای آمینه خوراك جلوگیری می‌كند پژوهشگران دانشگاه ردینگ نشان دادند كه تزریق اسیدهای آمینه‌ی خاص ، پتانسیل افزایش میزان پروتئین شیر را به اندازه‌ی 5/0 در صد بیش از میزان تولید آن دارد . كه هر چند نتایجی این چنینی بسیار هیجان‌انگیز است ، اما هنوز كارهای انجام شده در مراحل اولیه بوده و برای تعیین كه آیا می‌توان مكمل غذایی تجارتی با پتانسیل یكسان ایجاد كرد ، به سه تا چهار سال زمان نیاز است . پاسخ به میتونین محافظت شده نسبتاً سریع به نظر رسیده و امتیازهای اولیه‌ی آن در طول هفت روز و اثرات كامل آن در طی 21 تا 28 روز مشاهده می شود . بنابراین به نظر می رسد باید از طریق « انجام كار و مشاهده‌ی اثرات آن » ،‌موثر بودن آنها را در هر جیره تعیین نمود . تنها زمانی كه معیارهای DUP , ERDP, CP جیره كافی باشند ، مكمل سازی با اسیدهای آمینه‌ی محافظت شده استفاده می شود . با این وجود ، چنانچه تاكیدهای جدی ناشی از آلودگی آب از طریق نیتروژن ادرار گاوها ، منجر به كاهش استفاده‌ی بیشتر از cp به میزانی بیش از مقادیر پیشنهاد شده تغذیه‌ی استاندارد نشود ، این نوع مكملها در انگلستان اهمیت خواهند یافت . مدیریت گاو خشك نشان داده شداه است كه تغذیه مقدار كمی ( یك تا دو كیلوگرم ) از تركیب غذائی با پروتئین زیاد ( 24%) كه شامل مقدار زیادی پروتئین غیر قابل تجزیه‌ی قابل هضم ( DUP) باشد ، تولید پروتئین شیر را افزایش می دهد ( جدول 13-4) در بین چهار آزمایش گزارش شده ، در دو گزارش ، تولید شیر بدون تغیر در تركیب آن افزایش یافت ، در حالی كه در یكی از دو آزمایش دیگر میزان پروتئین شیر به جای میزان تولید شیر افزایش یافت . از آن جا كه افزایش تولید نیاز به سهمیه ی تولید بیشتر دارد ، سود نهایی بستگی به پاسخ ایجاد شده دارد در تمامی آزمایشات در نتیجه‌ی استفاده از مكملها باروری بهبود یافت . اطمینانی نسبت به سازوكار دقیق ایجاد چنین پاسخی وجود ندارد ، اما در دامهایی كه در محدوده‌ی خشكی به خوبی شیر تولید می‌كنند و یا آنها كه یك دوره‌ی كوتاه مدت خشكی دارند ، میزان پاسخشان به پروتئین مكمل بیشتر است ، لذا پیشنهاد می شود كه ممكن است بازسازی منابع پروتئین مهم باشد . در شرایط محدودیتهای سهمیه‌ای، تغییر تركیب شیر نسبت به میزان تولید مطلوبتر است ( جدول 13-4) اما احتمالاً اثرات آن بر باروری ( فصل پانزدهم ) باعث مطلوبیت استفاده از تركیباتی با DUP بالا برای گاو خشك ، در شرایط متفاوت می شود .جدول 13-4 تاثیر مكمل DUP بر روی تولید شیر و میزان پروتئین آن در طول دوره‌ی خشكی آزمایش عكس العمل تولید شیر عكس‌العمل‌ پروتئین شیر 1 بدون تاثیر افزایش به میزان 3/0 %2 افزایش میزان تولید بیش از ( روز / kg) 4/2 افزایش به میزان 05/0%3 افزایش میزان تولید بیش از ( روز / kg) 6/3 تغییرات جزئی در پروتئین شیر 4 بدون تاثیر افزایش به میزان 25/0% در صورت استفاده از جیره پایه ای كه قادر به حفظ انرژی دریافتی در حدود ، 100-90 مگاژول ME در روز باشد ، اثرات مطلوب بامكملی شامل ، 300-250 گرم DUP در روز بروز می‌نماید . چنانچه منبع پروتئینی ، مقدار قابل توجهی DUP برای استفاده حیوان تولید نماید ، پاسخ بالا محدود به منابع پروتئینی خاصی نخواهد بود .درگاوهای خشك به میزان قابل توجهی ، مصرف خوراك كمتر از گاوهای پرتولید است ( ده كیلوگرم ماده‌ی خشك نسبت به 18 تا 20 كیلوگرم ماده‌ی خشك ) درنتیجه سرعت خروج مواد از شكمبه كاهش یافته و به این ترتیب تجزیه پذیری و پروتئین افزایش می یابد . بنابراین بهترین خوراكها آنهایی هستند كه تجزیه پذیری كم و تدریجی داشته باشند (‌ضرائب c,a كم باشند ) بهترین خوراكی كه با شرایط بالا مطابقت دارد ، پودر ماهی است . اما متاسفانه پودر ماهی حاوی كلسیم بالاست، لذا دامداران برای كاهش كلسیم دریافتی و در نتیجه كاهش شیوع تب شری ( فصل هفتم ) ازمصرف آن خودداری می‌كنند . دانه‌های تخمیری سیاه و نمونه‌های سیاه گلوتن ذرت تجزیه‌پذیری پایینی دارند ، اما بخش عمده‌ی DUP آنها غیر قابل هضم است ، لذا جزو MP خوراك محسوب نمی شود . در تحقیقات اولیه از علوفه‌ای با cp پایین استفاده شده بود ( كاه ) لذا می توان مقدار زیادی مكمل پروتئینی استفاده كرد تا به این ترتیب جیره‌ای با بیش از 490 گرم DUP و cp كل 153 گرم در كیلوگرم به دست آید میزان cpكل باید كمتر از 160 گرم cp در هر كیلوگرم ماده‌ی خشك در نظر گرفته شود . به دلیل این كه افزایش شیوع « گاوهای زمین‌گیر » احتمالاً در دامهایی مشاهده می‌شود كه به آنها جیره‌ی گاو خشك حاوی مقدار بیشتری پروتئین خام ،‌داده می شود . بنابراین پروتئین خام مواد علوفه‌ای باید به اندازه‌ی كافی پایین باشد تا اجازه دهد بدون افزایش سطح كل پروتئین جیره از مقادیر بیشتر از اندازه‌ی مجاز مكمل‌های غذایی استفاده كرد . در جیره‌هایی كه براساس علف تازه تنظیم می‌شوند ،مقدار مكمل پروتئینی كه می‌توان استفاده نمود ،‌محدود است . درنتیجه دست‌یابی به مقدار DUP مازاد به میزان بیش از 350 گرم در روز مشكل است . زمانی كه حیوانات پرورش یافته در سیستم بسته كه براساس جیره‌ی سیلاژی تغذیه شده‌اند ، زایمان می‌كنند ،‌ علوفه‌هایی با میزان پروتئین پایین ، نظیر سیلاژ ذرت ، گندم كامل تخمیر شده و یا كاه ، مكمل‌های مطلوبی برای دست‌یابی به DUP مازاد هستند . تغذیه ی دوكیلوگرم درروز از خوراكی كه شامل یك كیلوگرم گندم غلطك زده شده ، 9/0 كیلوگرم كنجاله‌ی سویا حفاظت شده و 1/0 كیلوگرم از مكمل‌ گاو خشك حاوی منیزیم بالا و كلسیم پایین است ، می‌تواند مكمل مناسبی باشد . روشهای متفاوت افزایش پروتئین شیر در جدول ( 13-5) خلاصه شده است . 13-2-2 كاهش پروتئین شیر به تولیدكنندگانی كه صرفاً تولید كننده بازار عرضه‌ی مستقیم شیر هستند ، بهایی برای بالا بودن میزان پروتئین شیر توسط مصرف كننده‌ی نهایی جبران نمی‌شود . با این حال كاهش پروتئین شیر نیز روش ساده‌ای نیست . در حالی كه در بسیاری از موارد غلظت نسبتاً پایین پروتئین شیر گزارش شده است ، با این وجود در بیشتر اوقات غلظت كاهش یافته‌ی پروتئین شیر ، به دلیل دریافت انرژی كم بوده كه احتمالاً باعث كاهش تولید شیر و باروری می‌شود . در حال حاضر ، بهترین سیاست برای تولید كنندگان عرضه‌ی مستقیم شیر ، به حداكثر رساندن تولید شیر و باروری دام است .و از طرفی باید اجازه داد تا غلظت پروتئین شیر به صورت طبیعی تغییر نماید . مكمل چربی مكمل‌های چربی جیره غالباً ، اگر نه همیشه ، باعث كاهش غلظت پروتئین شیر می شوند.دلیل چنین كاهشی مشخص نشده ، امابه نظر می رسد كه چنین تاثیری در خارج از شكمبه صورت می‌گیرد كه دلیل آن مشاهده اثر مزبور در مورد چربیهای به خوبی حفاظت شده و نشده است . با این حال ، تا كنون هیچ نوع مكمل چربی تولید نشده است كه با اطمینان قادر باشد از كاهش غلظت پروتئین شیر ممانعت كند میزان این كاهش متفاوت بوده اما معمولاً تا حدود 3/0 درصد واحد نیز می رسد . تولید بالای شیر تولید بالای شری منجر به كاهش غلظت پروتئین شیر می شود بخشی از این كاهش به دلیل كمبود انرژی در حیوانات پرتولید است و بخش دیگر ناشی از تاثیر احتمالی رقیق كنندگی حجم بالای تولید شیر بر روی پروتئین آن است .( جدول 14-1را ببینید)‌ 13-3 چربی شیر امكان تغییر غلظت چربی شیر بیش از مقدار ممكن در مورد پروتئین شیر است .در دهه‌ی گذشته به چربی شیر توجه بیشتری شده است و به گاوداران برای بالا بردن درصد آن پاداش داده می شد به عنوان نتیجه‌گیری می‌توان گفت كه روشهای تحقیقی متفاوتی در مورد افزایش چربی شیر وجود دارد ، اما در مقابل روشهای محدودی برای كاهش چربی شیر بدون اثرات جنبی شدید وجود دارد . 13-3-1 افزایش غلظت چربی شیر میزان فیبر جیره : میزان فیبر جیره مهمترین تاثیر را روی غلظت چربی شیر دارد ، به این ترتیب جیره‌های حاوی فیبر بالا باعث افزایش بیشتر چربی شیر نسبت به جیره‌های حاوی فیبر كمتر می شوند با این حال ، مشخص كردن میزان تغییر مشكل است . در جیره های حاوی بیش از 60% كنسانتره و یا كمتر از 250 گرم ADF به ازای هر كیلوگرم ماده‌ی خشك ، ADF جیره‌ ارتباط نزدیكی با غلظت چربی شیر دارد ( شكل 13-4) قابل جویده بودن علوفه ، عامل مهمی در حفظ چربی شیر است و چنانچه قطعات علوفه ، طولی كمتر از 7/0 سانتی‌متر داشته باشند ، چربی شیر كاهش خواهد یافت .علوفه‌های بسیار زودرس نظیر مراتع بهاری نیز قادرند غلظت چربی شیر را كاهش دهند ، اما شواهد مبتنی بر تاثیر بلوغ علوفه‌های قابل نگهداری همانند سیلاژ علف یا یونجه روی میزان چربی شیر قطعی نیست . دفعات خوراك دادن دادن كنسانتره در چند وعده از كاهش چربی شیر كه معمولاً در نتیجه‌ی خوردن مقدار زیادی كنسانتره ،‌ دوبار در روز ،‌ صورت می‌گیرد ، ممانعت می‌كند با این وجود تغذیه كنسانتره به دفعات باعث افزایش غلظت چربی شیر نمی‌شود.مكمل‌های چربی :اثرات این مكملها روی سنتز چربی شیر پیچیده است ، به گونه‌ای كه مشخص كردن پاسخ به یك مكمل خاص مشكل است . در شرایط عملی ، رسیدن به نكات تعریف شده مشخص در مورد مقدار و نوع مكمل تغذیه شده با اهمیت است .عموماً گنجاندن چربی در جیره به اندازه‌ی شش تا هشت درصد كل DM جیره ، باعث افزایش تولید شیر می‌شود .اما عكس العمل‌ غلظت چربی شیر به چربی افزوده شود به صورت گسترده‌ای متفاوت است . به طور كلی ، سطوح متوسط چربیهای اشباع چربی شیر را تا حد كمی افزایش می‌دهند ، در حالی كه مقدار مشابهی چربیهای غیر اشباع و مقدار زیادی از منابع مختلف چربی ، باعث كاهش غلظت چربی شیر می‌شوند .( جدول 13-6) همواره ،‌مقدار كل چربی شیر تغییر نكرده و یا افزایش نیز می یابد . بخشی از اثرات مكمل چربی بر روی غلظت چربی شیر ناشی از تاثیر آن بر تخمیر شكمبه است به همین دلیل تلاش زیادی برای كاهش تاثیر مكمل چربی از طریق استفاده از دانه‌ی روغنی كامل و یا دانه‌ی روغنی خرد شده ، چربیهای حفاظت شده از فرآیندهای شكمبه‌ای از طریق تاثیر دادن فرمالدئید بر پروتئین ، اسیدهای چرب گزیده شده ( چربی به صورت دانه‌های ریز ) و صابون كلسیمی اسیدهای چرب صورت گرفته است ( فصل پنجم ) . تكنیكهای متفاوت بالا تا حدی در حفظ غلظت چربی شیر و یا حتی افزایش آن به سطح بیش از مقدار طبیعی موثر بوده‌اند ، گرچه كاهشهای گاه به گاه نیز درمیزان چربی شیر گزارش شده است . 13-3-2 كاهش چربی شیر در شرایطی كه براساس شیر تولیدی و میزان چربی شیر ، سهمیه بندی صورت گرفته و كاهش درآمد حاصله انگیزه‌ای برای چربی شیر باشد ] به بخش (13-1) در قسمت بالا مراجعه كنید [، توجه قابل ملاحظه‌ای به كاهش غلظت چربی شیر دیده می شود برای به حداكثر رساندن سود حاصله از سهمیه‌ی تولید تثبیت شده ، كاهش غلظت چربی شیر بایستی همراه با كاهش تولید شیر و افزایش میزان پروتئین شیر باشد ، كه دست یافتن به آنها دشوار است . پس از تولید چربی ، آزمایشات محدود و جدیدی به منظور بررسی چگونگی كاهش تولید چربی شری صورت گرفت. درحالی كه دامدار قادر به رسیدن به چربی شیر پایین در مزرعه است ،‌ با این حال بایستی هزینه‌های سلامت و باروری دام را نیز در نظر گرفت و لذا به صرفه نخواهد بود . میزان پایین الیاف از آنجا كه الیاف زیاد جیره باعث افزایش غلظت چربی شیر می شود ، الیاف كم‌ می‌تواند میزان چربی شیر را كاهش دهد (‌شكل 13-4) . چنانچه میزان NDF جیره‌ای به كمتر از سیصد گرم در كیلوگرم ماده‌ی خشك برسد ، به نظر می رسد تولید استات در شكمبه كاهش و پس از آن مقدار چربی شیر نیز كاهش خواهد یافت . با این حال ، گاوهایی كه جیره‌ای با الیاف كم دریافت می كنند برای اسیدوز تغذیه‌ای و هضم نشدن مواد خوراكی آمادگی داشته كه در نتیجه مصرف خوراك و تولید شیر كاهش یافته و اثر نامناسبی بر باروری و سلامتی دام دارد . متاسفانه تمامی مراحل سفارش شده برای مقابله با اسیدوز ] به فصل پنجم ، بخش ( 5-9-1) مراجعه شود [ ، احتمالاً باعث افزایش تولید چربی شیر می شوند . تعادل دقیق اسیدوز ایجاد شده در شكمبه كاهش چربی شیر از مزرعه‌ای به مزرعه دیگر برحسب سایر عوامل تغذیه‌ای نظیر : تجزیه‌پذیری پروتئین ، چربی مصرف شده و وضعیت عناصر كمیاب ، متفاوت است . نشاسته و شكر زیاد دریافت مقدار زیادی نشاسته و شكر باعث افزایش تولید پروپیونات در شكمبه و كاهش استات و بوتیرات شده و به دنبال آن چربی چربی شیر كاهش می‌یابد . معمولاً افزایش میزان نشاسته و شكر جیره باعث كاهش مقدار كل الیاف جیره شده و لذا تعیین دلیل پایین بودن چربی شیر مشكل است . شكل ( 13-5)‌ اثر ناشی از تغیر كنسانتره‌ی حاوی الیاف زیاد را كه كنسانتره ای حاوی نشاسته‌ی زیاد نشان می‌دهد چربی شیر از بیش از چهار درصد به 92/3 درصد كاهش یافته و با توجه به تغییر نكردن واقعی تولید شیر ، كل تولید چربی شیر كاهش می یابد . تولید بالای شیر همواره تولیدهای بالا با كاهش میزان چربی شیر همراه است ] به جدول (15-1) مراجعه كنید [. بخشی از این كاهش مربوط به افزایش میزان نشاسته و كاهش مقدار الیاف جیره بوده و احتمالاً ناشی از تاثیر « رقیق كنندگی » حجم زیاد شیر است . میزان پروتئین جیره در یك سری آزمایش انجام شده در دانشگاه ردینگ ( poole et al. 1992) نشان داده شده كه با افزایش میزان پروتئین كنسانتره از دوازده درصد به بیست و چهار درصد ، كاهشی در میزان چربی شیر از 12/4 درصد به 89/3 درصد صورت گرفت ( شكل 13-5) با این حال به دلیل افزایش مصرف سیلاژ و تولید شیر ، افزایش در مقدار كل چربی شیر تولیدی مشاهده شد . این نتایج اهمیت بررسی تغییرات تركیب شیر به همراه تغییر میزان تولید را به جای بررسی مجزای این تركیبات نشان می‌دهند .روشهای متفاوت تغییر میزان چربی شیر درجدول (_ 13-7) خلاصه شده است . 13-5 نتیجه‌گیری تحقیقات انجام شده تا كنون درمورد تغییر تركیب شیر تولیدی گاوها بر تغییر جیره‌ی آنها متمركز بوده است . اما دنیایی كه سلامت و آرامش حیوان دارای اهمیت زیادی است و به نظر می رسد تداخل در فرآیندهای « طبیعی» از نظر بیشتر جوامع مورد نكوهش قرار می گیرد ، آیا بایستی تا این حد در گاوها تغییر ایجاد نمود ؟آیا ما نباید پس از تولید شیر ، سعی در دستكاری آن داشته باشیم ؟ آیا ما قادر نیستیم راههای را انتخاب كنیم كه شیر تولید شده طبیعی گاو را به آنچه مشتری می‌خواهد ، تبدیل كنیم ؟ بیش ازاین ما فن آوری لازم برای جداسازی چربی ( شیر پس چرخ) و آب ( شیر تغلیظ شده ) را داشتیم ، كه این خود باعث تولید شیر كم چربی و با پروتئین بالا می شد . چنین فرآیندهایی به صورت متداول در سایر كشورها مورد استفاده قرار گرفته و به نظر نمی‌رسد به مشتریان هیچ نوع آسیبی رسانده باشد شاید ما باید به دستكاری كیفیت شیر در كارخانه‌ها توجه داشته باشیم و در گاوداریها روی سلامت و آرامش حیوان و بهداشت او تمركز كنیم . اجازه دادن به گاو برای تولید شیر با تركیب طبیعی و تغییر تركیب آن در كارخانه‌های فرآیند شیر ، احتمالاً مقدار زیادی چربی مازاد شیر تولید خواهد كرد كه می‌توان راه‌های دیگری برای استفاده از این چربی در داروسازی ، تولید لوازم آرایشی و یا سایر صنایع پیدا كرد . ادامه خواندن مقاله ارزيابي‌هاي گاونر

نوشته مقاله ارزيابي‌هاي گاونر اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 136 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : مواد آلی خاك مواد آلی جزء لاینفك هر خاك بوده و خواص فیزیكی و شیمیایی آنرا تا حد قابل توجهی تغییر می دهد و عبارتست از كلیه اجسام آلی موجود در خاك اعم از زنده یا مرده ، تازه یا كهنه ، ساده یا پیچیده ومركب . مواد آلی خاك شامل بقایای گیاهی و حیوانی در مراحل مختلف تجزیه، هوموس، میكروبها و هر تركیب آلی دیگر می باشد . بقایای گیاهی یا حیوانی كه به خاك افزوده می گردند در نتیجه فعالیت میكروارگانیسمهای خاك تجزیه و ضمن آزاد كردن قسمتی از مواد غذایی خود دچار تغیرات زیادی می گردند ، سرعت فعالیت میكروارگانیسمها به وجود آب ، هوای كافی و حرارت مناسب برای فعالیت آنها بستگی دارد . یادآور می شود كه واحد ساختمانی ماده آلی خاك كربن است . افزون بر كربن ، در تركیب ماده آلی خاك عناصر هیدروژن، اكسیژن، فسفر، ازت و گوگرد نیز بكار رفته است . در خاكهایی كه به آن كود اضافه نشده است ماده آلی مهمترین منبع تامین كننده ازت و گوگرد است . هوموس ماده آلی كلوییدی خاك است كه تجزیه آن به كندی انجام می شود و به خاك رنگ قهوه ای یا سیاه می دهد. برخی از فراورده های حاصل از تجزیه ماده آلی خاك درآب محلول بوده و به سرعت ناپدید می شوند، برخی تركیبات دیگر پایدارتر بوده و باقی می مانند . مواد آلی پایدار بصورت چسب آلی عمل كرده و برای تشكیل خاكدانه ذرات خاك را به هم می چسبانند . هوموس دو خاصیت مشترك با رس دارد : نخست اینكه از نظر الكتریكی به مقدار زیادی باردار است . دوم اینكه سطح ویزه زیادی دارد و به خاطر همین دو خاصیت این ماده در خاك بسیار مهم است . اثرات مفید مواد آلی خاك مواد آلی با تجزیه و فساد خود و همچنین ظرفیت تبادل یونی قابل توجهی كه دارند در تغذیه گیاهان مورد استفاده قرار می گیرند . خاكهایی كه كمتر از 2 درصد ماده آلی داشته باشند از نظر ماده آلی فقیر محسوب می شوند . ظرفیت تبادل كاتیونی زیاد هوموس و مواد آلی با افزایش اسیدیته خاك افزایش می یابد . مواد آلی تركیبات لازم برای تشكیل و تثبیت خاكدانه ها را فراهم می سازد و به اصلاح ساختمان خاك كمك می كند . تركیبات پیچیده كربوهیدراتها مانند صمغ ها ، رزین ها و اسید های آلی كه از تجزیه مواد آلی خاك حاصل می شوند به صورت سیمانی در ارتباط با ذرات خاك عمل كرده و ساختمان خاك را بهبود می بخشد . مواد آلی ظرفیت نگهداری و استعداد خاك را برای هدایت آب افزایش می دهد زیرا هوموس قدرت جذب آب زیادی داشته و ظرفیت آبگیری خاك را بهبود می بخشد. ذرات مواد آلی در لابلای ذرات رس قرار می گیرند و از به هم چسبیدگی ذرات رس می كاهد و ضمن بهبود ساختمان خاك ، جریان آب را تسهیل می كند . مواد آلی به كاهش روان آب یا آبدوی از خاك و فرسایش آن كمك می كند . مواد آلی خاك را می توان بوسیله اضافه كردن كودهای آلی به خاك تامین نمود . كودهای آلی شامل كودهای دامی ، كمپوست و كود سبز می باشد . مقدمه و اهمیت موضوع خاک گوهر گرانبها و از برکات حیات بخش الهی است که بهره برداری بهینه و اصولی از ان به عنوان یک وظیفه ملی و اسلامی می باشد . از طرفی از خاک بعنوان محیطی زنده که در آن موجود است زیادی فعالیت می نمایند و بستر طبیعی رشد گیاهی یاد می شود . حفاظت و بهره برداری بهینه از خاک مستلزم افزایش شناخت و آگاهی همه سطوح دخیل در نحوه استفاده از خاک به منظور تغذیه صحیح گیاهی و افزایش عملکرد و بهبود کیفی محصولات کشاورزی می باشد .در حال حاظر با کشا.رزی متمرکز و استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی و ; خاکها دیگر حاصلخیزی اولیه و سالهای گذشته را ندارند . مواد آلی (کاه و لکش و بقایای گیاهی , کود حیوانی , کمپوسیت و کود سبز و ;) فرآورده های طبیعی و بی خطری هستند که یکی از پایه های اساسی کشاورزی پایدار را تشکیل می دهند . بطوریکه محققین از مدیریت مطلوب ماده آلی در خاک , بعنوان ,قلب کشاورزی پایدار نام می برند .امروزه خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک ایران با مشکل جدی کمبود مواد آلی مواجه می باشند . مقدار مواد آلی موجود در خاکهای کشور به جز مناطق محدودی در شمال از یک ماده آلی خاک کمتر از 5/0 می باشد . بنابر این آنچه امروزه برای کشاورزی امری ضروری به نظر می رسد آن در خاک حتی با افزایش کودهای شیمیائی نیز می توان حاصلخیزی خاک را افزایش داد .به عبارت دیگر در شرایط کمبود شدید مواد آلی کودهای شیمیائی قابلیت جذب ندارد .با توجه به موارد ذکر شده بیم آن می رود . که ادامه این روند (کاهش ماده آلی ) در آینده نزدیک تبدیل به بحران کمبود مواد آلی خاکها در کشور گردد . بنا بر این برای حفظ محوریت نیل به کشاورزی پایدار و امنیت غذایی مواد آلی بر خاک خصوصاً از طریق کاه و لکش و بقایای گیاهی بایستی مورد توجه جدی مسئولین بخش کشاورزی و کشاورزان جهت افزایش مواد آلی برنامه های در حال اجرا ء دارد , ولی در مجموع اجراء کامل این طرح نیاز به همت ملی دارد تا به طریق مقتضی زارعین که در جهت افزایش ماده آلی اقدام می نمایند مورد حمایت , تشویق و اعطای تسهیلات قرار گیرند . آثار مواد آلی در خاک : 1- اصلاح خواص فیزیکی خاک : مواد آلی در سبک نمودن خاکهای نیلی موثر است در نتیجه تهویه و نفوذ پذیری آب را افزایش می دهد در خاکها ی شنی مواد آلی سبس بالا بردن ظرفیت نگهداری آب می شود . زیرا می تواند حتی معاول وزن خود آب جذب و مشکل خشکی این خاکها را تا حدودی رفع کند .2 – تامین و آزاد سازی عناصر غذایی در خاک مواد آلی برای تجزیه شدن می توانند مقادیر مختلفی عناصر غذایی را آزاد نمایند و همچنین در کاهش PH و آهک خاک و افزایش حلالیت عناصر غذایی خصوصاً فسفر و عناصر ریز مغذی چون آهن , روی , مس , منگنز و بور موثر می باشد .3 – آثار بیولوژیکی : مواد آلی به عنوان منبع عالی عذا و انرژی برای موجودات زنده خاکستری مطرح می باشند بنا بر این با وجود مواد آلی کافی فعالیت خاک به حداکثر می رسد . 4 – آثار اقتصادی:هر چند اثرات ماده آلی چند ساله است ( حداقل سه سال ) بر روی خاکها مؤثر است و باعث افزایش عملکرد محصول می شود. بنابر تحقیقی که در استان خراسان در سال گذشته صورت گرفته , اضافه کردن 50 درصد بقایای کاه و لکش به خاک باعث افزایش عملکرد 650 کیلوگرم گندم مثبت به مزرعه شاهد شده است ( کشاورز , عباس زاده 1385) بنابراین مصرف بقایای تبتیتنش اقتصادی نیز دارد .روش کار : هر چند اکثر زارعین به دلیل کمبود علوفه از بقایای گیاهی جهت خوراک دام استفاده می کنند ولی برای بهبود حاصلخیزی خاک ضرورت دارد. حداقل بخشی از بقایای گیاهی و نیز کاه و لکش غلات به خاک برگردانده شود . برای غنی سازی بقایا و سرعت مدت خرید آنان در خاک لازم است حداقل 50 کیلوگرم کود اوره روی بقایا مصرف با عملیات شخم و دیسک زیر خاک برده شود . بعضاً زارعین برای خلاصی از این بقایا اقدام به سوزاندن آنها می کنند این عمل علاوه بر آنکه سبب از بین رفتن حجم زیادی از بقایای آلی می گردد باعث نابودی موجودات زنده خاک سطحی و آلودگیهای زیست محیطی می شود . ضمناً برای استفاده بهینه از بقایای گیاهی چون ذرت دانه ای , آفتابگردان , پنبه و ; زارعین می توانند از دستگاه ساقه خردکن و جهت سرشاخاهای باغات از شاخه خردکن استفاده نمایند . كود دامی این مواد به طور عادی از پوسیده فضولات یا قسمتی ازاندام حیواناتی مثل گوسفند، بز، گاو، اسب و الاغ ، شتر یا مرغ و ماهی و امثال آنها بدست می آیند؛ از قبیل پهن، فضله مرغ و كبوتر، پودر ماهی، پودر استخوان، خون و ادرار حیوانات . این كودها علاوه بر تامین قسمتی از مواد غذایی مورد نیاز گیاهان نقش بسیار مهمی در اصلاح فیزیكی خاك داشته و در با لا بردن حاصلخیزی خاك بسیار موثرند . مقدار مواد غذایی كه كود های دامی دارند متفاوت بوده و بسته به نوع حیوان، تر یا خشك بودن كود و جامد یا مایع بودن آن و حتی جنس خاكی كه علوفه دام از انجا بدست آمده تفاوت می كنند . كود دامی باید كاملا پوسیده و تخمیر شده باشد تا گیاه بتواند از آن استفاده كند . لذا در اراضی سنگین باید اقلا 3 تا 4 ماه قبل از كشت محصول آنرا با خاك مخلوط نمود تا در این مدت در زمین پوسیده شده و قابل جذب گردد. جدول زیر درصد مواد غذایی اصلی موجود در بعضی كودهای طبیعی را نشان می دهد : كود درصد ازت درصد فسفر درصد پتاس كود گاوی خشك 2 15 2 كود گوسفندی خشك 2 15 2 كود مرغی 5 3 15 آرد ماهی خشك 95 7 — خاكستر استخوان — 35 — خون خشك 13 3 1 زباله پوسیده خشك 25 3 1 كود سبز برای ازدیاد حاصلخیزی زمین و ایجاد هوموس درخاك می توان ازگیاهان علفی و سریع الرشد كه دارای شاخ و برگ زیاد هستند كشت نمود و پس از اینكه رشدشان به حد كافی رسید آنرا برگردانده و در زیر خاك مدفون نمود ، این عمل باعث پوسیدن گیاه در خاك می شود ( البته مدت آن به نوع زمین و نوع نبات بستگی دارد ) و تولید هوموس نموده و موجب بهبود خاصیت فیزیكی خاك می شود . گیاهانی كه از خانواده یونجه و بقولات هستند بعلت داشتن خاصیت جذب ازت از هوا و ذخیره كردن آن در گره های ریشه خود از این نظر دارای ارزش بالایی هستند . كود سبز می تواند بجای آیش گذاشتن زمین در نواحی مرطوب و یا در شرایط آبیاری مورد استفاده قرار بگیرد . كود سبز را حداقل دو هفته قبل از كاشت محصول بعدی باید به خاك برگرداند . هرچه درصد مواد خشبی كود سبز بیشتر و ازت آن كمتر باشد بایستی با فاصله زمانی طولانی تری قبل از كشت محصول بعدی به خاك برگردانده شود . در صورتیكه از گیاهانی مانند یونجه و شبدر به عنوان كود سبزاستفاده می شود بایدآنها را ابتدا با وسیله ای از طوقه جدا نمود و بعد زیر خاك نمود زیرا در غیر اینصورت امكان رشد مجدد آنها وجود دارد و به صورت علف هرز در خواهند آمد . در هر صورت كود سبز را باید ابتدا با دیسك خرد و سپس با شخم زیر خاك نمود . در جدول زیر تركیب پاره ای از گیاهانی كه بعنوان كود سبز كاشته می شوند بر حسب درصد نشان داده شده است : نوع گیاه آب ازت اسید فسفریك پتاس ماشك 82 59 12 61 كلزا 86 45 13 38 خردل سفید 86 52 — — شبدر معمولی 79 58 12 42 شبدر سفید 80 64 15 25 شبدر قرمز 82 44 82 25 چاودار 76 52 13 15 نخود فرنگی 81 55 11 50 یكی از اركانهای مهم حاصلخیزی و بهره وری خاك مواد آلی خاك می باشد . كه در نهایت می توان گفت كلید بهبود پایداری نظامهای كشاورزی ، حاصلخیزی خاك می باشد كه در نمودارزیرتشریح شده است : روشهای حفاظت خاك مراحل تخریب خاكفرسایش خاك آبشوئی مواد غذاییماند آبی شدنبیابانی شدناسیدی شدنتراكمسله بندی اتلاف مواد آلیشور و نمكدار شدناتلاف مواد غذایی به واسطهشستشوتجمع موادسمیخاك ورزی حفاظتیتناوب محصولزهكشی مناسبمدیریت بقایای گیاهیحفاظت آبتراس بندی كشت روی خطوط ترازكود شیمیاییكودهای آلی چرخه مناسب مواد غذایینظامهای توسعه یافته برای همخانیبا خاك ، اقلیم و ارقامزراعیکشت هیدروپونیک soil lessدر کشت هیدروپونیک از خاک اثری نیست و گیاه تمام نیازهای خود را مستقیما از آب دریافت می کند . از مضایای این نوع کشت می توان به تغذیه کیاه ، کنترل علفهای هرز و بیماریها ، رعایت بهداشت ، بلوغ گیاه ، کیفیت محصول و عملکرد نام برد . در بحث تغذیه گیاه در کشت خاکی مشکلاتی از قبیل تغییر پذیزی زیاد خاک ،کمبودهای متمرکز زیاد ، غیر قابل دسترس بودن عناصر برای گیاه به علت پی اچ بالا ، مشکل نمونه برداری و آزمایش و تعدیل خاک وجود دارد .در حالی که در کشت هیدروپونیک تمام عوامل قابل کنترل است ، محیط دارای پایداری نسبی است ، برای همه گیاهان همجنس است ، به مقادیر کافی قابل دسترس است ، پی اچ آن قابل کنترل است و سادگی آزمایش و نمونه گیری و تعدیل آن .در کشت هیدروپونیک نسبت به کشت خاکی تعداد بوته بیشتری در واحد سطح به علت استفاده بهتر از فظا می توان کشت کرد . همچنین در کشت خاکی تیاز به آماده سازی زمین وجود دارد و علفهای هرز نیز مشکل دیگر ان می باشد که در هیدروپونیک وجود ندارد . همچنین خاک منیع اصلی بیماریها ، نماتدها ، قارچها و حشرات مضر می باشد و باید تناوب زراعی را در یک مزرعه برای جلوگیری از رشد این عوامل محدود کننده اجرا کنیم که در کشت هیدروپونیک این مشکلات وجود ندارد .در کشت خاکی مشکل تبخیر آب ابیاری و نفوذ اب از منطقه ریشه و کلا راندمان پایین آبیاری وجود دارد در صورتیکه در کشت هیدروپونیک از اب استفاده بهتری می شود و مشکل نفوذ عمقی اب نیز وجود ندارد . کود دهی در کشت خاکی با مشکلات نیاز به پخش کود در سطح خاک ، توزیع غیر مرتب کود و تثبیت کود در خاک وجود دارد . در کشت هیدروپونیک از کودها به مقدار کم و بطور یکنواخت استفاده می شو د . از مهمترین مسائل در گلخانه ها رعایت بهداشت می باشد که در کشت خاکی به علت مجود پسمانده های مواد آلی ناشی از کودها و همانطور که قبلا گفته شد خاک محل زندگی انو.اع بیماریهای قارچی ، میکروبی و حشرات میباشد .و در نهایت به علت وجود تمام این شرایط کیفیت و عملکرد محصول بیشتر از کشت درون خاک میباشد . بطور مثال عملکرد سالیانه گوجه فرنگی در یک هکتارخاک 150 – 75 تن می باشد در حالی که در کشت هیدروپونیک 600 –300 تن میباشد و هزینه تولید کمتری نیز خواهد داشت . البته مهمترین عاملی که باعث میشود از این نوع کشت استقبال کمی شود هزینه بالای اجرای طرحهای هیدروپونیک میباشد . اثر مواد آلی بر حاصلخیزی و باروری خاك: l ویژگیهای فیزیكی خاك: ویژگیهای فیزیكی خاك كه از عوامل مهم و مشخصكننده رشد گیاهان میباشند، خود تابع عوامل مختلف است. در این بحث اثر متقابل مهمترین خواص فیزیكی خاك و ماده آلی مورد بررسی قرار میگیرد. 1ـ رنگ خاك: رنگ خاك شاخص دقیقی برای تعیین حاصلخیزی نیست زیرا شاخصی كیفی به شمار میرود. در برخی موارد رنگ تیره خاك میتواند نشاندهنده میزان ماده آلی مناسب و كافی باشد. هر چه رنگ خاك زراعی تیرهتر باشد به دلیل گرمتر شدن زودتر سطح خاك، در بهار زمان كشت تسریع میشود. 2ـ ساختار خاك: آرایش ذرات خاك در تشكیل خاكدانهها، اندازه و پایداری خاكدانهها، بر روی تخلخل، نفوذپذیری و مقاومت آنها بسیار مؤثر است و ماده آلی به دلیل ایجاد هسته مركزی در تشكیل خاكدانهها در پایداری و قوام آنها بسیار موثر است (رجوع به نشریه فنی شماره 297). 3ـ تخلخل خاك و نفوذپذیری آن:تخلخل خاك مبین حجم منافذ و روزنههای خاكی است و معبری برای جریان آب و هوا محسوب میشود. میزان تخلخل خاك (60-30 درصد)، تابعی از ساختمان، بافت و محتوای ماده آلی خاك میباشد. ماده آلی با بهبود شرایط خاكدانهسازی، وضعیت تخلخل خاك و نفوذپذیری آن را بهبود میبخشد.4ـ بافت خاك: بسیاری از خواص خاك مثل تخلخل، نفوذپذیری، قابلیت فراهمی و ابقای عناصر غذایی تابعی از بافت خاك میباشند. ذرات شنی با اندازه mm2-05/0 بر توزیع هوادهی و زهكشی خاك بسیار مؤثرند اما در حاصلخیزی خاك نقش كمتری دارند. رس كه اندازه ذرات آن كوچكتر از mm002/0 است واجد بار منفی، سطح ویژه وسیع و خاصیت ابقای عناصر غذایی میباشد اما در كلاسهبندی بافت خاك خواص فیزیكی كمرنگتری در نفوذپذیری و زهكشی دارد. ماده آلی دارای خاصیت اصلاحكننده بافت در خاكهای سبك و سنگین است. 5ـ ظرفیت نگهداری آب خاك: میزان ظرفیت نگهداری آب خاك متأثر از نوع بافت و میزان ماده آلی میباشد. در حالتهای مختلف میزان آب خاك متفاوت است. 6ـ عمق خاك: عمق ریشهها بر مقدار خاك در دسترس ریشهها كه آب و مواد غذایی را برای گیاه تأمین میكند، موثر است و بوسیله سطح ایستابی، سنگ بستر، كفهها و سخت لایهها و pH پائین محدود میشود. 7ـ شیب خاك: میزان رواناب تابعی از شیب خاك است، زیرا میزان فرسایش در آن بالاتر است و برای كاهش فرسایش خاك، عملیات مدیریتی خاصی را طلب میكند. ماده آلی با افزایش نفوذپذیری خاك باعث كاهش رواناب ایجاد شده و كاهش فرسایش میشود.م دیریت صحیح عملیات کشاورزی و حفظ مواد آلی خاک، از جمله عوامل مهم در کشاورزی پایدار می باشند. مقدار ماده آلی خاک یکی از شاخص های مهم کیفیت خاک محسوب می شود. ذخایر لبایل مواد آلی به عنوان شاخص خوبی از کیفیت خاک که بیشتر به تغییرات عملیات مدیریتی حساس می باشد، می تواند مورد بررسی قرار گیرد. (خا ك شناخت تالیف: دونالد ن . مانس) تحقیق حاضر با هدف بررسی برخی از ذخایر لبایل کربن آلی خاک به عنوان شاخص ارزیابی تاثیر مدیریت های متفاوت زراعی در دو خاک آهکی صورت گرفت. این مطالعه در دو محل 1- کرت های تحت کوددهی با چهار سطح 0، 25، 50 و 100 مگاگرم کود گاوی در هکتار با تناوب زراعی ذرت – گندم (C1, C2, C3, C4) و در کرت های زیر سیستم های کاشت (C5, C6, C7) با سابقه تناوب مشخص در مزرعه تحقیقاتی لورک و 2- در سیستم های کاشت با تاریخچه کشت مشخص (C8, C9, C10) در مزرعه ایستگاه تحقیقاتی فزوه اجرا گردید. نمونه برداری خاک از دو عمق 0-5 و 5-15 سانتی متر از وسط کرت ها انجام شد. در نمونه های خاک مقادیر کربن آلی، کربوهیدرات قابل عصاره گیری با آب داغ، ذرات مواد آلی (POM)، کربن آلی و مقدار کربوهیدرات قابل عصاره گیری با آب داغ در بخش POM و میانگین وزنی قطر خاکدانه های پایدار در آب اندازه گیری شد. اجزای اندازه گیری شده مواد آلی و پایداری خاکدانه ها، تحت تاثیر مدیریت های گوناگون، تفاوت معنی داری نشان دادند. بیشترین مقدار کربوهیدرات و پایداری خاکدانه در منطقه لورک در پلات های 100 مگاگرم کود گاوی در هکتار و در منطقه فزوه در زمین زیر کشت یونجه به دست آمد. هم چنین نتایج نشان داد که میانگین وزنی قطر خاکدانه های پایدار در آب هم بستگی بیشتری با مقدار کربوهیدرات های قابل عصاره گیری با آب داغ نسبت به سایر اجزای کربن آلی داشتند. بخش کربوهیدرات قابل عصاره گیری با آب داغ به تغییرات مدیریتی در کوتاه مدت حساسیت بیشتری نشان داده و به عنوان شاخص خوبی از کیفیت خاک به ویژه در ارتباط با تشکیل خاکدانه می تواند در ارزیابی کیفیت خاک مورد توجه باشد. دیریت صحیح عملیات کشاورزی و حفظ مواد آلی خاک، از جمله عوامل مهم در کشاورزی پایدار می باشند. مقدار ماده آلی خاک یکی از شاخص های مهم کیفیت خاک محسوب می شود. ذخایر لبایل مواد آلی به عنوان شاخص خوبی از کیفیت خاک که بیشتر به تغییرات عملیات مدیریتی حساس می باشد، می تواند مورد بررسی قرار گیرد. تحقیق حاضر با هدف بررسی برخی از ذخایر لبایل کربن آلی خاک به عنوان شاخص ارزیابی تاثیر مدیریت های متفاوت زراعی در دو خاک آهکی صورت گرفت. این مطالعه در دو محل 1- کرت های تحت کوددهی با چهار سطح 0، 25، 50 و 100 مگاگرم کود گاوی در هکتار با تناوب زراعی ذرت – گندم (C1, C2, C3, C4) و در کرت های زیر سیستم های کاشت (C5, C6, C7) با سابقه تناوب مشخص در مزرعه تحقیقاتی لورک و 2- در سیستم های کاشت با تاریخچه کشت مشخص (C8, C9, C10) در مزرعه ایستگاه تحقیقاتی فزوه اجرا گردید. نمونه برداری خاک از دو عمق 0-5 و 5-15 سانتی متر از وسط کرت ها انجام شد. در نمونه های خاک مقادیر کربن آلی، کربوهیدرات قابل عصاره گیری با آب داغ، ذرات مواد آلی (POM)، کربن آلی و مقدار کربوهیدرات قابل عصاره گیری با آب داغ در بخش POM و میانگین وزنی قطر خاکدانه های پایدار در آب اندازه گیری شد. اجزای اندازه گیری شده مواد آلی و پایداری خاکدانه ها، تحت تاثیر مدیریت های گوناگون، تفاوت معنی داری نشان دادند. بیشترین مقدار کربوهیدرات و پایداری خاکدانه در منطقه لورک در پلات های 100 مگاگرم کود گاوی در هکتار و در منطقه فزوه در زمین زیر کشت یونجه به دست آمد. هم چنین نتایج نشان داد که میانگین وزنی قطر خاکدانه های پایدار در آب هم بستگی بیشتری با مقدار کربوهیدرات های قابل عصاره گیری با آب داغ نسبت به سایر اجزای کربن آلی داشتند. بخش کربوهیدرات قابل عصاره گیری با آب داغ به تغییرات مدیریتی در کوتاه مدت حساسیت بیشتری نشان داده و به عنوان شاخص خوبی از کیفیت خاک به ویژه در ارتباط با تشکیل خاکدانه می تواند در ارزیابی کیفیت خاک مورد توجه باشد.تثبیت ازت به روش همیاری مقدمهكودهای بیولوژیك كه با استفاده از میكروارگانیسم های مفید خاك تولید می شوند در سالهای اخیر مورد توجه بیشتری قرار گرفته اند. مشكلات اقتصادی ناشی از افزایش رو به رشد بهای كودهای شیمیایی از یك سو و مسائل زیست محیطی مرتبط با مصرف غیر اصولی این كودها از قبیل ایجاد آلودگیهای محیطی. افت سطح حاصلخیزی خاك و كاهش كیفیت محصولات از سوی دیگر، موجبات این حسن توجه را فراهم آورده اند. تلاش برای بهره گیری از سیستم های بیولوژیك تثبیت كننده ازت به عنوان مناسبترین جایگزین برای كودهای ازتی ابعاد گسترده تری یافته و جلوه های روشنی از امكان تحقق آرمان دیرینه محققان بری استفاده از این پدیده مفید در كشت محصولات استراتژیك مانند انواع غلات ظاهر شده است.یكی از روشهای تولید كودهای بیولویك استفاده از باكتریهای همیار(Associative) است. همیاری بین باكتریها وگیاهان كه همیاری همزیستی(Associative Symbiosis) نیز نامیده می شود به معنی ارتباط متقابلا مفید بین باكتریها و گیاهان بدون تشكبل اندام همزیستی خاص می باشد. پتانسیل واقعی تثبیت ازت به این روش در حدی است كه می تواند تا 50 درصد از ازت مورد نیاز گیاه را تامین نماید. دلایل تثبیت ازت به روش همیاری– افزایش ارت كل تثبیت شده در بعضی مناطق كه تثبیت ازت به روش همیاری می تواند بهترین دلیل برای این افزایش باشد ؛– احیای استیلن به اتیلن توسط قطعات ریشه، ریشه و خاك اطراف آن و همچنین توسط گیاه دست نخورده ؛– وارد شدن 15Nاز 15N2به بعضی گیاهان. انواع همیاری :1- همیاریهای فیلوسفریفیلوسفر(سطح برگ گیاهان) به دلیل عرضه رطوبت وتركیبات مختلفی از جمله كربوهیدراتها، جایگاه مناسبی برای فعالیت بعضی میكروارگانیسمها به شمار می رود. باكتریهای گرم منفی وحاوی رنگدانه های زرد و مخمرها در فیلوسفر فراوان تر هستند. بعضی ازباكتریهای هتروتروف و سیانوباكتریهای موجود در سطح برگ می توانند ازت مولكولی هوا را تثبیت كنند. این باكتریها از انواع هوازی ، بیهوازی و هتروتروفهای اختیاری هستند. گیاهان میزبان از جنسهای مختلف گیاهی بوده و از نظر جغرافیایی در تمام نقاط دنیا پراكنده هستند ولی به دلیل بالا بودن میزان رطوبت در مناطق حاره ، فیلوسفر گیاهان این مناطق شرایط مناسب تری را برای فعالیت میكروارگانیسمهای تثبیت كننده ازت فراهم می كند. باكتریهای تثبیت كننده ازت در فیلوسفربیشترمتعلق به خانواده انتروباكتریاسه و ازتوباكتریاسه هستند. میزان تثبیت ازت توسط این همیاری در حد چند كیلوگرم در هكتار برآورد شده است.2- همیاریهای ریزوسفری همیاری بین باكتریهای تثبیت كننده ازت به روش همیاری و گیاهان میزبان بدون تشكیل اندام تمایز یافته خاصی در ریشه این گیاهان صورت می گیرد. باكتریهای همیار ، علاوه بر تثبیت ازت می توانند با ترشح مواد محرك رشد باعث افزایش رشد گیاه شوند. اولین مورد همیاری بین باكتریها و گیاهان در سال 1972 میان باكتری ازتوباكتر پاسپالی و گیاه پاسپالوم نوتاتوم گزارش گردید. برآورد شده است كه این باكتری می تواند در همیاری با گیاه میزبان سالیانه تا 90 كیلوگرم در هكتار ازت تثبیت نماید. همچنین مشخص شده است كه مقادیر قابل توجهی ازت در اراضی كشاورزی مناطق گرمسیر(حاره) مخصوصا در كشتزارهای برنج و نیشكرو همچنین در مراتع تثبیت می شود و بررسیها نشان داده است كه گیاه برنج می تواند 20 تا 30 درصد از نیاز ازتی خود را از طریق تثبیت بیولوژیك ازت تامین نماید. بعد از كشف همیاری بین باكتری ازتوباكتر پاسپالی و گیاه پاسپالوم نوتاتوم ، همیاری بین باكتریها وگراسهای علفی و غلات در زیست ـ بومهای طبیعی و كشاورزی در حد وسیعی مورد مطالعه قرار گرفت. این مطالعات منجر به شناسایی جنسها و گونه های جدیدی از باكتریهای تثبیت كننده ازت مانند ازوسپیریلوم ،كلبسیلا ، هرباسپیریلوم ، انتروباكتر ، اروینیا ، باسیلوس ، استوباكتر و باكتریهای شبه سودوموناس گردید( جدول 1 ). از این باكتریها ، مهمترین باكتری كه در سالهای اخیر توجه زیادی را به خود جلب كرده است باكتری ازوسپیریلوم می باشد. جدول 1 – مهمترین باكتریهای تثبیت كننده ازت به روش همیاری با گیاهان غیر لگوم. جنس و گونه باكتری گیاه میزبان منبع ازوسپیریلومازوسپیریلوم لیپوفرومازوسپیریلوم برازیلنسازوسپیریلوم آمازوننسازوسپیریلوم هالوپریفرنس گرامینه هابرنج ، سورگوم ، ذرتنیشكر ، گراسها كالار گراس دوبرینر و همكاران ، 1988 هرباسپیریلوم سروپدیكا باسیلوس پلی میكسا گراسها و غلات استوباكتر نیتروكاپتانس نیشكر انتروباكترانتروباكتر آگلومرانسانتروباكتر كلوآسهانتروباكتر آیروژنز گرامینه هاگندم ، جو ، انواع چاودار برنج انتروباكتر و كلبسیلا گراسها و غلات كورهونن و همكاران،1989 كلبسیلاكلبسیلا پلنتی كولاكلبسیلا اكسی توكا برنجبرنجریزوسفر برنج یو و همكاران، 1986 یوزومی و همكاران، 1984 انتروباكتر و كلبسیلا گراسها و غلات كورهونن و همكاران،1989 سودوموناس برنج واتاناب و همكاران، 1987 آلكالی ژنز فیكالیس برنج یو و همكاران، 1988 همیاری باكتریهای جنس ازوسپیریلوم و گیاهان اكولوژی و گیاهان میزبانازوسپیریلوم یكی از مهمترین میكروارگانیسم های تثبیت كننده ازت در مناطق گرمسیر می باشد. این باكتری با گیاهان تك لپه ای مختلفی از جمله غلات مهم زراعی مانند گندم، برنج، ذرت و گیاهان دیگر مانند سورگوم، نیشكر، ارزن، چاودار و گراسهای علفی مانند دیجیتاریا و كالار گراس و همچنین با تعدادی از گیاهان دو لپه ای بصورت همیاری زیست می كند. پراكنش جغرافیایی ازوسپیریلوم بسیار گسترده می باشد، بطوریكه وجود این باكتری در خاك و ریشه گیاهان مناطق معتدل، سرد و گرمسیر دنیا گزارش شده است ولی فراوانی آن در مناطق گرمسیر بیشتر است. طبقه بندیباكتریهای جنس ازوسپیریلوم از خانواده اسپیریلاسه می باشد. جنسهای دیگر این خانواده آكواسپیریلوم ، هرباسپیریلوم و كامپیلوباكتر هستند. در مورد تاریخچه باید گفت كه در سال 1922 بیجرینك باكتری جدیدی كشف كرد و ابتدا آن را ازتوباكتر اسپیریلوم نامید ولی در سال 1925 نام آن را به اسپیریلوم لیپوفروم تغییر داد. توانایی تثبیت ازت توسط این باكتری در سال 1963 بوسیله بكینگ با روش ایزوتوپی 15N مشخص گردید. در سال 1978 تاراند و همكاران با تعیین درصد مولی گوانین و سیتوزین DNA باكتری ، نام ازوسپیریلوم را برای این جنس پیشنهاد كردند زیرا درصد مولی گوانین و سیتوزین DNA این باكتری برابر 71-69 بدست آمد كه بسیار بیشتر از درصد مربوط به جنس اسپیریلوم بود.تاكنون بر اساس خصوصیات ظاهری و قرابت ژنتیكی، پنج گونه ازباكتریهای این جنس به نامهای برازیلنس، لیپوفروم، آمازوننس، هالوپریفرنس و ایراكنس شناسایی شده و مورد تایید قرار گرفته است.بررسی تاثیر برخی عوامل مؤثر بر مقاومت به تراكم (تنش پیش-تراکمی) یک خاک لوم رسی سیلتیچكیده بررسی نقش و تاثیر تراكم خاك بر تولید محصولات كشاورزی از دهه 1950 شروع شده و تحقیقات قابل ملاحظه ای در این زمینه صورت گرفته است، ولی به خاطر پیچیدگی این پدیده هنوز مسائل و مشكلات حل نشده زیادی در این مورد موجود است. برای بیشینه عملكرد هر محصول یك سطح تراكم بهینه خاك وجود دارد. بنابراین، تراكم خاك باید به عنوان یك عامل مهم در سیستم-های مدیریت تولید محصول به حساب آید. تعیین درجه تراكم پذیری خاك، نیازمند تعیین شاخصی برای نشان دادن میزان تغییر در ویژگیهای خاك است. یكی از این شاخصهای مهم مقاومت فشاری (تنش پیش- تراكمی) خاک می-باشد. اگر سطح تنش اعمال شده به خاک از این حد بیشتر شود، تغییر شکل ماندگار در خاك ایجاد می شود. در این پژوهش تاثیر مواد آلی، میزان رطوبت، نرخ بارگذاری و نوع آزمایش بر تنش پیش تراکمی یک خاک لومی رسی سیلتی بررسی شد. برای تعیین تنش پیش تراكمی خاك از آزمایشهای نشست صفحهای و فشاری محصور استفاده گردید. پس از انجام آزمایشها تنش پیش تراكمی خاك با روش كاساگراند محاسبه گردید. نتایج نشان داد که با افزایش مواد آلی و نرخ بارگذاری مقاومت به تراكم (تنش پیش- تراكمی) افزایش و با افزایش رطوبت كاهش پیدا کرد. همچنین مقدار تنش پیش – تراكمی بدست آمده بستگی به نوع آزمایش و نرخ بارگذاری داشت. کلیدواژه: تنش پیش تراکمی، آزمایش نشست صفحهای، آزمایش فشاری محصور، ادومتر، مواد آلی مقدمهتراکم خاک به عنوان مشکلی جهانی و فرایندی پیچیده و چند بعدی شامل تاثیر متقابل خاک- ماشین- گیاه-اقلیم شناخته می شود که دارای آثار قابل توجه اقتصادی و زیست محیطی و به عنوان یك معضل پیچیده در برابر كشاورزی پایدار می باشد. در طبیعت معمولا”خاك ها تحت اثر وزنشان، بارهای خارجی و یا داخلی (حاصل از نیروهای مكش آب خاك) دچار كاهش حجم می شوند. اگر این كاهش حجم به دلیل كاهش حفرههای هوا در خاك باشد، در این حالت فرایند تراكم اتفاق می افتد. یکی از علل تراكم خاك در کشاورزی مکانیزه، عبور و مرور وسائل و ادوات کشاورزی می باشد. نتایج تحقیقات نشان می دهد كه تراكم خاك منجر به كاهش عملکرد و كیفیت محصولات ، افزایش فرسایش ادوات و توان مورد نیاز خاك ورزی و محدودیت توسعه ریشه می شود [1]. تعیین درجه تراكم پذیری خاك، نیازمند تعیین شاخصی برای نشان دادن میزان تغییر در ویژگی های خاك است. یكی از این شاخصهای مهم تنش پیش- تراكمی می باشد كه اغلب به عنوان معیاری برای تراكم پذیری خاك استفاده می شود. مفهوم تنش پیش تراكمی (p) اولین بار توسط كاساگراند برای خاك اشباع تحكیم یافته تعریف شد [3]. تنش پیش تراكمی به عنوان حداكثر تنشی كه خاك می تواند تحمل كند بدون اینكه ساختار فیزیكی آن دچار آسیب شود، تعریف شده است. این تنش به عنوان معیاری جهت پایدار نگه داشتن ساختمان خاك در برابر نیروهای داخلی و خارجی مورد استفاده قرار می گیرد. این شاخص بر خواص فیزیکی و مکانیکی که بطور سنتی در ارزیابی سیستم های تردد و خاکورزی استفاده می شود برتری دارد. زیرا در برنامه ریزی و ارزیابی سیستم های خاکورزی و تردد در مزرعه بطور مستقیم قابل استفاده است. همچنین در مدل سازی رابطه تنش – کرنش در خاک های کشاورزی کاربرد دارد [8]. اولین بار كاساگراند روشی برای یافتن حداكثر فشار گذشته پیشنهاد كرد كه از روی منحنی نسبت پوكی- لگاریتم تنش تعیین می شود. با توجه به شكل 1 چنانچه از نقطه D(نقطه ای كه در آن انحناء منحنی لگاریتم تنش- کرنش حداكثر می باشد)، مماسی بر منخنی رسم کرده و نیمساز زاویه بین این مماس و خط افقی مار بر D ترسیم گردد، نقطه برخورد این نیمساز با امتداد مستقیم الخط نمودار نشان دهنده حداكثر فشار موثری است كه در گذشته بر خاك وارد آمده است كه آن را فشار پیش تحكیمی p می نامند. به p در شرایط خاك های غیر اشباع تنش پیش – فشردگی یا پیش تراكمی گفته می شود. امروزه روش های دیگری همچون تقاطع خط فشردگی بکر (VCL) با محور X ها در نقطه کرنش صفر و یا تنش خاک در کرنش از قبل تعیین شده (5/2% کرنش) جهت تعیین تنش پیش تراکمی استفاده می شود. شکل1- نمودار لگاریتم تنش – کرنش []. از عوامل تاثیر گذار بر تراكم پذیری خاك ها، رطوبت، میزان مواد آلی، آهک، بافت خاک و زمان (سخت شدگی) می باشند [6]. به منظور كاهش تراكم خاك، روش های اصلاحی ساختمان خاك توصیه می شود كه یكی از این روش ها افزودن و حفظ مواد آلی در خاك است. باقی ماندن یك مقدار كافی مواد آلی در خاك ساختار خاك را پایدار کرده و مقاومت آن را نسبت به تخریب بالا می برد. مواد آلی سبب كاهش چگالی و افزایش استحکام خاك می شوند. مواد آلی از طریق : 1) افزایش به هم پیوستگی ذرات معدنی، 2) كاهش قابلیت تر شدن خاکدانه ها و 3) تاثیر گذاشتن بر استحکام مکانیکی خاکدانه ها بر ساختمان و قابلیت تراكم پذیری خاك تاثیر می گذارند. مواد آلی دارای چگالی ظاهری كمتر و تخلخل بیشتری نسبت به مواد معدنی بوده و در نتیجه مخلوط كردن آنها با خاك های معدنی ممكن است چگالی ظاهری و تخلخل را بهبود بخشد [6]. میزان رطوبت به عنوان یكی از عوامل مهم در تراكم خاک شناخته شده است. لارسون و همکاران اظهار داشتند که تراکم پذیری وابسته به مقدار رطوبت خاک است و بنابراین مدیریت آب-خاک نقش مهمی در مدیریت تراکم ایفا می کند [8]. قابلیت کار بر روی خاک، بصورت محدودهای از پتانسیل رطوبتی که دستکاری مکانیکی خاک با حداقل صدمه بر ساختمان خاک امکانپذیر باشد، تعریف شده است. لارسون و همکاران مشاهده نمودند که مقاومت خاک و خاکدانه ها با کاهش مقدار رطوبت از حد بالایی خمیری به حد پایینی خمیری بطور معنی داری افزایش مییافت. در كلیه سطوح تراكم، مقاومت به نفوذ با كاهش پتانسیل آب افزایش پیدا میکرد. به عبارت دیگر، افزایش رطوبت خاك موجب كاهش ظرفیت بار بری خاك می شود. داده های گزارش شده به وسیله ی مدویدو و همکاران دلالت بر این دارد كه ماکزیمم فشار تماسی ماشین های کشاورزی جهت تولید رضایت بخش محصول با افزایش رطوبت کاهش می یابد [11]. p از منحنی تراکم (نسبت نسبت پوکی در مقابل لگاریتم تنش عمودی) توسط آزمایش هایی مانند مانندPST و CCT و ادومتر بدست می آید. فراسنجه-هایی كه برای مدلسازی تراكم پذیری خاك استفاده می شوند معمولاً از آزمایش هایCCT و PST بدست می آیند. در روش ادومتر، بارگذاری مرحله ای با فواصل زمانی طولانی برای تعیین تنش پیش تراکمی خاک های اشباع و غیر اشباع استفاده می گردد. در این آزمایش، مرحله بعد بارگذاری زمانی صورت می گیرد که کاهش در حجم نمونه حاصل از مرحله بارگذاری قبلی پایدار شده باشد. پس از گذشت زمان مناسب (در خاک های کشاورزی، بعد از 45 دقیقه نشست نمونه تحت بار، ثابت گردیده که بیانگر آماده بودن نمونه برای بارگذاری بعدی می باشد)، بار یا تنش قائم به مقدار مشخصی افزایش یافته و در نهایت در تنش های حدود 3 یا 4 برابر p آزمایش متوقف می شود [2]. CCT یك روش جهت تعیین رفتار خاك تحت 1 (تنش اصلی) در شرایط غیر زهكشی می باشد و زمانی كه خروج هوا پایان یابد و خاك اشباع شود آزمایش متوقف می شود. در آزمایش CCT خاك در درون یك سیلندر صلب توسط یك پیستون متحرك به سمت پایین متراكم می شود و بار روی پیستون و تغییر حجم خاك بطور پیوسته ثبت می شود. الكساندرو و ارل اولین بار روش PST (آزمایش نیمه محصورشده) را جهت تخمین p استفاده كردند [1]. در این آزمایش بر یك صفحه روی سطح خاك بارگذاری قائم صورت گرفته و منحنی بار – نشست ترسیم می گردد كه چگونگی رفتار خاك در مقابل تنش را نشان می دهد. در تحقیق حاضر به بررسی اثر مواد آلی، رطوبت، نرخ بارگذاری و نوع آزمایش در یک خاک لوم رسی سیلتی با تیمار های مختلف کودی که خواص آنها در جدول 1 آورده شده، بصورت آزمایشگاهی پرداخته میشود. مواد و روش ها جهت بررسی اثر برخی عوامل مانند نرخ بارگذاری، میزان مواد آلی، میزان رطوبت و روش آزمایش بر تنش پیش تراکمی خاک آزمایشهای لازم انجام شد. نمونه ها ابتدا از الک با سوراخ های 2 میلی متر رد شدند و سپس به سطوح رطوبتی مورد نظر رسانده و در ظرفی استوانه ای شکل به قطر 5/25سانتی متر و ارتفاع10 سانتی متر با چگالی تر 4/1 گرم بر سانتی متر مکعب ریخته و نمونه را تا تنش 100 کیلو پاسکال متراکم کرده و در نهایت آزمایش های لازم حهت تعین تنش پیش تراکمی با نمونه های دست نخورده تهیه شده از این ظرف انجام گرفت. جهت بررسی اثر نرخ بارگذاری بر تنش پیش تراکمی آزمایش PST در دو نرخ بار گذاری انجام شد. این آزمایش بادستگاه CBR با سرعت 06/1 میلیمتر بر دقیقه انجام شد. در این دستگاه نیروی لازم جهت نشست صفحه به کمک گیج با دقت 002/ 0و نشست صفحه به کمک گیج با دقت 01/0 توسط دست ثبت گردید. آزمایشی دیگر با دستگاه کشش – فشار جامع با لودسل kN 50 با سرعت 420 میلیمتر بر دقیقه انجام شد. داده ها به کمک Data logger بصورت نیروی عمودی جهت نشست صفحه با قطر 5 سانتی متر در مقابل نشست صفحه بر حسب میلی متر ثبت گردید. به منظور بررسی اثر رطوبت بر تنش پیش تراکمی نمونه های یکسان با 3 سطح رطوبتی متفاوت PL ، PL9/ 0و PL 1/1 تهیه گشته و آزمایش های PST وCCT با کمک دستگاه CBRانجام گردید. جهت بررسی اثر مواد آلی نمونه هایی با درصد مواد آلی مختلف با سطوح رطوبتی یکسان با دستگاه CBR با سرعت 06/1 میلیمتر بر دقیقه آزمایش گردید تا اثر مواد آلی بر تنش پیش تراکمی مشخص گردد. جهت بررسی اثر نوع آزمایش بر تعیین تنش پیش تراکمی آزمایش هایی با نمونه های یکسان (رطوبت, موادآلی و سرعت یکسان) با ادومتر، CCT و PSTانجام شده و تنش پیش تراکمی با استفاده از نمودار لگاریتم تنش در مقابل نشست بدست آمد. علاوه بر آزمایش های انجام شده، در ادومتر جهت حصول اطمینان از نتایج بدست آمده، آزمایش هایی با نمونه های دست خورده (رس اشباع و تیمار های مختلف کودی) نیز انجام گردید. ، پس از انجام آزمایشها تنش پیش تراكمی خاك با روش كاساگراند محاسبه گردید. جدول1- خواص خاک مورد مطالعه در تیمار های مختلف کودیتیمارکود(t/ha) توزیع ذرات خاک (%) بافت OM(%) BD(3g/cm) حدود آتربرگ شن رس سیلت LL PL PIشاهد (0) 16 38 46 لوم رسی سیلتی 53/1 32/1 12/30 00/19 12/11100 لجن فاضلاب 20 34 46 لوم رسی سیلتی 83/4 03/1 78/40 00/30 78/10100 کمپوست 19 31 50 لوم رسی سیلتی 83/3 03/1 00/38 67/26 33/11OM: کربن آلی خاک؛ BD: چگالی ظاهری؛LL: درصد وزنی رطوبت در حد روانی؛ PL: درصد وزنی رطوبت در حد خمیری؛ PI: شاخص خمیری. نتایج و بحث 1- نرخ بارگذاری نتایج حاصل از آزمایش ها بیانگر افزایش تنش پیش تراکمی با افزایش نرخ بارگذاری در آزمایشPST بود. بطوری که در سرعت mm/min 420 تنش پیش تراکمی kPa 260 و در سرعت mm/min 06/1 تنش پیش تراکمی kPa 189 بدست آمد (جدول 2). لبرت و همکاران نشان دادند که تنش پیش تراکمی با کاهش زمان بار گذاری افزایش می یابد و این افزایش در خاک های ریز بافت بیشتر است. بطوری که درخاک های رسی اگر زمان بار گذاری کوتاه شود، تنش پیش- تراكمی به 2 برابر هم می رسد [10]. جدول 2- تنش پیش تراكمی در دو نرخ بارگذاری†سرعت نفوذ ((mm/min تنش پیش تراكمی (kPa)06/1 189420 260 †پیش بار kPa 100؛ رطوبت %1/17؛ درصد كربن آلی خاک 53/1؛ نوع آزمایشPST. شکل 2- نمودار لگاریتم تنش در مقابل نشست با دو نرخ بارگذاری.2- رطوبت خاکبا افزایش رطوبت تنش پیش تراکمی کاهش می یافت (جدول 3). مقادیر تنش پیش تراکمی در سه سطح رطوبت 3/13، 1/17 و 9/20% در شکل 3 نشان داده شده است. کانیلاس و همکاران نتایج مشابهی ارائه کردند. علت افزایش تنش پیش تراکمی در رطوبت های پایین (3/13%)، بزرگتر شدن نیروی چسبندگی بین ذرات است. در رطوبت های نزدیک به رطوبت PL (1/17%)، آب بین ذرات مانند یک روان کننده عمل کرده، بنابراین نیروی اصطکاک بین ذرات را کاهش داده و حرکت ذرات را نسبت به هم بیشتر نموده و در نتیجه تراکم را افزایش میدهد. در رطوبت های بیشتر از PL (9/20%) ذرات خاک شروع به جاری شدن نموده، تراکم نه تنها در لایه سطحی بلکه در لایه زیرین نیز ایجاد می گردد [4]. جدول3- تنش پیش تراكمی در رطوبت های مختلف†درصد وزنی رطوبت خاک تنش پیش تراكمی (kPa) CCT PST3/13 240 3171/17 178 2059/20 165 718† پیش بار kPa100؛ كربن آلی 53/1؛ سرعت بارگذاری mm/min 06/1. شکل3 – نمودار تغییرات تنش پیش تراکمی با رطوبت خاک.3- مواد آلیبا افزایش مواد آلی تنش پیش تراکمی افزایش مییافت (جدول 4). به عبارت دیگر، با افزایش مواد آلی مقاومت به تراکم خاک افزایش پیدا میکرد. اوهیو و همكاران بیان كردند افزودن مواد آلی به عنوان یك وسیله كاهش دهنده تراكم، تحت عنوان پتانسیل مدیریتی، برای خاك مطرح می باشد [12]. ایشان همچنین اظهار نمودند که استفاده از مواد آلی سبب افزایش مقاومت به تراكم خاك می شود. بنظر می رسد مقادیر نسبتاً زیاد كود برای كاهش تراكم خاك مفید می باشد، بطوری كه سوان و همکاران مقادیر نسبتا ًزیاد كود حیوانی (80 تا120 تن در هكتار) را برای افزایش مقاومت خاك به تراكم توصیه کردند [13]. جدول4- تنش پیش تراكمی در سطوح کربن آلی مختلف†میزان كربن آلی تنش پیش تراكمی (kPa) CCT PST53/1 178 18983/3 290 39083/4 316 445† پیش بار kPa 100؛ رطوبت PL 9/0؛ سرعت بارگذاری mm/min 06/1. شکل4- نمودار تغییرات تنش پیش تراکمی با کربن آلی خاک.4- نوع آزمایشنتایج آزمایش ها نشان داد با توجه به پیش بار وارده مقادیر تنش پیش تراكمی در CCT، PST و ادومتر در نمونه های یکسان با یکدیگر متفاوت بود. در آزمایش ادومتر مقدار تنش پیش تراکمی در نمونه های دست خورده برابر با مقدار پیش بار اعمال شده بدست آمد. اما در نمونه های دست نخورده مقدار آن بیشتر از kPa100 بدست آمد. در آزمایش های CCT وPST مقدار تنش پیش تراکمی بیشتر از مقدار پیش بار وارده بوده و مقادیر PST بیشتر از CCT بود. نتایج آزمایش ادومتر روی نمونه های دست خورده، حاکی از این بود که این مقادیر بیانگر که این نحوه بیان تنش پیش تراکمی در عمران کاربرد دارد. در حالیکه در نمونه های دست نخورده برابر بیشینه باری است که خاک از قبل تحمل نموده نمیباشد. در کشاورزی ماکزیمم تنشی که خاک می تواند تحمل کند بدون آسیب رسیدن به ساختمان خاک مد نظر می باشد. در جهت اطمینان از نتایج آزمایش های ادومتر، آزمایشهای دیگری با 4/5 درصد کربن آلی و با رس خالص انجام گرفت و مقدار تنش پیش تراکمی برابر مقدار پیش بار وارده بدست آمد که تایید کننده نتیجه قبلی می باشد. در واقع نتایج این آزمایش در نمونه های دست خورده مستقل از مقدار کربن آلی و بافت خاک می باشد و این نکته می تواند بیانگر امکان عدم استفاده از ادومتر در نمونه های ساخته شده جهت تعیین تنش پیش تراکمی باشد. در تمامی تحقیقات انجام شده در زمینه تنش پیش تراکمی، آزمایش به روش ادومتر در نمونه های دست نخورده انجام شده است [2 و 9]. کلر و همکاران در نمونه های دست نخورده، تنش پیش تراکمی را با سه روش CCT، PST و ادومتر تعیین کردند و در یافتند که این 3 آزمایش مقادیر متفاوتی برای تنش پیش تراکمی ارائه می دهند. کمترین مقدار تنش پیش تراکمی در خاک سطحی مربوط به ادومتر و بیشترین مقدار آن مربوط به روش PST بود [9]. داویدوسكی و همکاران روش PST را با روش CCT مقایسه كرده و گزارش نمودند كه مقدارp در PST نسبت به CCT بیشتر بود ؛ اگرچه تفاوت معنی داری نداشتند[5]. جدول5- مقادیر تنش پیش تراكمی در روش های مختلف†میزان كربن آلی تنش پیش تراكمی CCT PST ادومتر (نمونه دست خورده)53 /1 82/177 15/189 10083/3 18/290 83/389 10083/4 22/316 1/445 100 † بارkPa 100؛ رطوبت PL 9/0؛ سرعتmm/min 06/1. شکل4- نمودار لگاریتم تنش در مقابل نشست با سه روش مختلف (100L: نمونه با 100 تن در هکتار لجن فاضلاب). نتیجه گیریآزمایش ها نشان می دهد كه مقدار تنش پیش-تراكمی یک مقدار مطلق نبوده و به عواملی همچون نوع آزمایش و نرخ بارگذاری بستگی دارد. همچنین نتایج نشان می دهد با افزایش مواد آلی و نرخ بارگذاری مقاومت به تراكم (تنش پیش-تراكمی) افزایش یافته و با افزایش رطوبت تنش پیش تراكمی كاهش می یابد. مقادیر تنش پیش-تراكمی در آزمایش های PST، CCT و ادومتر متفاوت می باشد. خاک به عنوان منبع طبیعی تجدید ناپذیر، سرمایه ملی و بستر حیات در معرض تخریب بسیاری قرار گرفته است. سرعت رشد جمعیت جهان با نسبت 8/1 درصد در هرسال و متعاقب آن ناآگاهی و عدم مدیریت مناسب با توجه به توزیع نامتعادل منابع خاک در کره زمین، تلاش انسان به منظور دستیابی به انواع مواد غذائی و محصولات کشاورزی، محدودیت موجود در منابع خاک و سرانه زمین و… این تخریب و هدر رفت را تشدید نموده است. در کل دنیا، 562 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی و 685 میلیون هکتار از زمین های مرتعی تحت تخریب شدید خاک قرار دارند. 75 درصد هدررفت خاک در جهان بر اثر فرسایش آبی، 83 درصد بر اثر فرسایش بادی، 90 درصد تخریب شیمیائی و 60 درصد تخریب فیزیکی بوده که بیشترین تخریب خاک در کشورهای در حال توسعه می باشد. آلودگی خاک ناشی از دفن زائدات شهری – صنعتی، شور شدن خاک بر اثر مصرف نامعقول کود ها، شخم های نامناسب زراعی، از دست رفتن جنگل ها و پوشش های گیاهی، نامناسب بودن سیستم های آبیاری و… از عوامل عمده تخریب خاک به شمار می روند. بیابان زائی در زمین های خشک و نیمه خشک که کشورمان نیز جزو آن ها محسوب می شود به وقوع می پیوندد و یکی از پیامدهای هدر رفت خاک به شمار می رود. ایران یکی از هفت کشور آسیائی است که بیشترین میزان هدررفت خاک را دارد. 20 درصد کاهش قابلیت تولید محصول نیز یکی دیگر از پیامدهای اتلاف منابع خاک در کشور به شمار می آید. در راستای دستیابی به مدیریت پایدار منابع خاک و جلوگیری از اتلاف آن دو استراتژی عمده وجود دارد: 1- احیاء خاک ها و اکوسیستم های تخریب شده 2- بکارگیری تکنولوژی های کشاورزی سازگار و بهسازی آن ها. به منظور نیل به این استراتژی ها برخی راهکارهای عملی عبارتند از: الف- جنگل کاری و مدیریت پوشش های گیاهی ب- احیاء خاک های شور، فاقد مواد مغذی و آلوده ج- توسعه روش ها و سیستم های مناسب شخم مثل شخم حفاظتی، بکار گیری مالچ ها و دیگر بقایای گیاهی د- مدیریت تلفیقی کود ها, مواد مغذی و استفاده معقولانه از آن ها ذ- استفاده از روش های مناسب حفاظت آب شامل آبیاری قطره ای، نیمه آبی، بازیابی آب و مدیریت سفره آب زیر زمینی ر- بهبود سیستم های زراعی/ تولیدی و …. مقدمهجمعیت جهان از 6 بیلیون نفر در سال 1998 با نسبت 8/1 درصد در هر سال رو به افزایش است و انتظار می رود در سال 2025 به 8 بیلیون ودر سال 2050 به4/9 بیلیون برسد (Ahlander, 1994). بیشترین رشد جمعیت در کشورهای در حال توسعه وجود دارد. میزان نیاز جهانی به غذا در طول سال های 2030-1990 دو برابر شده و انتظار می رود در کشورهای جهان سوم حدود 5/2 تا 3 برابر افزایش یابد (Dailey et al., 1998). با وجود این چالش ها جامعه بشری به منظور تامین غذا، چرخه های زائدات، تامین آب و; به خاک نیازمند است که بستر حیات شمرده شده و تعادلی پویا با هیدروسفر، اتمسفر و لیتوسفر دارد. فعالیت های ناپایدار انسانی بر اثر ناآگاهی یا آگاهی نادرست می تواند به تخریب شدید خاک و هدررفت این منبع ملی منتهی شود. بدین منظور ارزیابی دقیق منابع خاک با توجه به قابلیت آن و تهدید فشارهای طبیعی و انسانی بسیار حائز اهمیت است که در اثر عدم توجه، کاهش کیفیت آب، تولید و خروج گازهای گلخانه ای به اتمسفر و گرم شدن جهانی هوا، فقر، سوء تغذیه، گرسنگی و مشکلات اقتصادی از پیامدهای آن است. علیرغم آن، مدیریت پایدار منابع خاک به عنوان سرمایه ملی اغلب با محدودیت های بسیاری روبروست و ساختارهای مدیریتی مورد نیاز بدین منظور به مقدار کم توسعه یافته اند. هدف این مقاله، توصیف منابع خاک به عنوان سرمایه ملی و ارزشیابی اهمیت و شدت اتلاف این منابع و عوامل تهدیدکننده آن و در نهایت ارائه راهکارهائی به منظور پیشگیری از اتلاف منابع خاک می باشد. در نتیجه افزایش سریع جمعیت و محدودیت منابع خاک، سرانه زمین در کشورهای در حال توسعه به سرعت کاهش یافته است (جدول 1).فرسایش خاک و دامنه گسترش آن یکی از مشکلاتی که بشر از آغاز زراعت بر روی زمین با آن مواجه بوده، فرسایش سریع خاکها توسط باد و آب است. هر چند امروزه با این مسأله نسبت به روزهای وقوع طوفانهای شن در امریکا ـ که در سالهای 1930 اتفاق افتاد ـ کمتر احساسی برخورد می شود ولی باز هم از اهمیت آن کاسته نشده است. فرسایش خاک هنوز هم در امریکا و بسیاری از مناطق حاره ای و نیمه خشک دنیا از معضلات به شمار می رود و در کشورهایی که آب و هوای معتدل دارند ـ از جمله انگلستان، بلژیک، و آلمان ـ به عنوان یکی از مسائل خطرناک تلقی می شود. این مشکل در ایران که بخش وسیع آن را کویرها در بر گرفته و خاک از پوشش مناسبی برخوردار نیست بسیار بارز و چشمگیر است. جلوگیری از فرسایش خاک که در واقع معنی آن کاهش میزان تلفات خاک است، به حدی که سرعت فرسایش تقریباً برابر سرعت طبیعی تلفات خاک گردد، بستگی به انتخاب استراتژیهای مناسب در حفاظت خاک دارد. این امر مستلزم شناخت تمامی فرایندهای فرسایش است. عواملی که بر میزان فرسایش مؤثرند عبارتند از: بارندگی، رواناب، باد، خاک، شیب، پوشش گیاهی، وجود یا عدم وجود تمهیدات حفاظتی و چندین عامل دیگر.فرآیندها و مکانیسمهای فرسایش فرسایش خاک شامل دو مرحله است: یکی جدا شدن ذرات از توده خاک و دیگری انتقال مواد توسط یک عامل فرسایشی مانند جریان آب یا باد. هنگامی که انرژی برای انتقال مواد کافی نباشد مرحله سومی بنام ته نشینی نیز ظاهر می شود. تصادم قطرات باران با زمین مهمترین عامل جدا کننده ذرات خاک است. در اثر برخورد قطرات باران با یک خاک لخت ذرات خاک از جا کنده و تا شعاع چند سانتی متری در هوا پراکنده می شوند. برخورد مداوم قطرات شدید باران به سطح زمین ـ موجب تضعیف خاکدانه ها می گردد. علاوه بر این، فرایندهای هوازدگی، چه به صورت مکانیکی از راه خشک و مرطوب شدن متناوب یا گرم و سرد شدن و یا یخ زدگی ـ و چه به صورت بیوشیمیایی، موجب تخریب خاک می شود. خاک از یک طرف با عملیات شخم زیرورو و از طرف دیگر توسط انسان و دام فشرده می شود. جریان آب نیز یکی از عوامل جدا کننده ذرات خاک است. کلیه این عوامل باعث شل شدن ذرات خاک می شوند به نحوی که به آسانی توسط عوامل انتقال دهنده به حرکت در می آیند. عوامل انتقال دهنده خود به دو دسته تقسیم می شوند: یکی عواملی که قبلاً عمل نموده و باعث جدا شدن لایه های یکنواخت ذرات خاک شده اند و دیگری عواملی که نقش خود را در آبراهه ها متمرکز می سازند. از عوامل گروه اول می توان تصادم قطرات باران و یا باد و رواناب سطحی را نام برد. منظور از رواناب لایه بسیار نازک جریان آب در سطح زمین است. عامل دوم جریان آب در آبراهه هاست. آبراهه ها ممکن است شیارهای کوچکی باشند که در اثر هوازدگی یا شخم به وجود آمده اند یا جویهای بزرگ دائمی تر مانند خندقها و رودخانه ها. به این عوامل، که به صورت خارجی عمل نموده و در واقع مواد را از نقطه ای برداشت و در سطح زمین جابجا می کند، باید حرکات توده ای خاک از قبیل جریانهای خاک، زمین لغزه ها و خزشها را نیز اضافه نمود. در فرایندهای مذکور آب در داخل خاک اثر کرده و باعث کم شدن مقاومت آن می گردد. به همین دلیل آن را فرسایش داخلی می نامند. شدت فرسایش به مقدار موادی که از جا کنده می شود و توان عامل فرسایشی در انتقال این مواد بستگی دارد. اگر توان عوامل انتقال دهنده بیش از مقدار ماده ای باشد که از جا کنده می شود در این صورت فرسایش از نظر جدا کردن ذرات در محدودیت خواهد بود و اگر مقدار مواد جدا شده از بستر بیش از مقداری باشد که انتقال داده می شود در این صورت فرسایش از لحاظ انتقال دارای محدودیت خواهد بود.تشخیص این که کدام یک از این عوامل (جدا شدن یا انتقال) محدود کننده است بسیار حائز اهمیت است زیرا موفقیت یا شکست برنامه های حفاظت خاک متکی بر عملیاتی است که در آن باید یکی از این فاکتورها اصلاح شود.اثرات فرسایش در کاهش حاصلخیزی خاکاصول حفاظت خاکطبق تخمین متخصصان سازمان خواروبار جهانی بیش از 40 درصد اراضی زیر کشت کشورهای خاور میانه تحت تأثیر عوامل فرسایش آبی و بادی می باشند.تخریب خاک از دو نظر قابل اهمیت است تخریب از نظر کمی و تخریب از نظر کیفی. تخریب کمی همان کاهش ضخامت خاک و از بین رفتن مواد می باشد. تخریب کیفی عبارت است از شور شدن، کاهش تدریجی حاصلخیزی ـ مدفون شدن خاک توسط شنهای روان و غیره است.واحدها و معیارهای تخریب خاک را می توان بر حسب مشخصات زیر تعیین نمود. نوع تخریب واحدهای اندازه گیری فرسایش آبی از بین رفتن خاک بر حسب تن در هکتارفرسایش بادی از بین رفتن خاک بر حسب تن در هکتارشور شدن افزایش شوری بر حسب میلی موس در سانتیمتر و در سالقلیائی شدن افزایش قلیائیت بر حسب درجه اشباع سدیم تبادلی در سال اسیدی شدن کاهش درجه اشباعی بازها در سالمسمومیت افزایش مواد معدنی سمی بر حسب PPm. در سالتخریب فیزیکی افزایش وزن مخصوص ظاهری بر حسب گرم در سانتیمتر مربعپس متوجه می گردیم که تخریب خاک مسئله کوچکی نیست و در حقیقت حاصلخیزی خاک فقط مسئله کود شیمیایی و آلی نیست بلکه به هزار و یک عامل بستگی دارد.خاکها را می توان از چند نظر یا از چند بعد مورد مطالعه قرار داد. طبقه بندی خاک یا رده بندی خاکها برای حفاظت خاک در حقیقت بیشتر از نظر کاربردی قابل اهمیت است.خاکها را از نظر تخریب می توان مثلاً به چها مورد مطالعه قرار داد:تخریب فرسایشی ـ تخریب شیمیائی ـ تخریب فیزیکی ـ تخریب بیولوژیکی تخریب فرسایشی تن در هکتار ضخامت از بین رفتنو در سال خاک در سالI- بدون تخریب یا کمتر از 10< کمتر از 6ر. میلیمتر mmخیلی ناچیزII- کم 10 تا 50 6ر. تا 6ر3 «III- قوی 50 تا 200 3ر3 تا 3ر13 «IV- خیلی قوی 200> 13 > « تخریب شوری برای تخریب شوری و قلیائی طبقه بندی زیر را پیشنهاد نموده اندافزایش شوری بر حسب میلی موس قلیائیت بر حسبدرصددر سانتیمتر و در سال E.S.P در سالبدون شوری یا کم <mmoh / cm کمتر از یک درصدخیلی کم 3-2 2-1قوی 5-3 3-2خیلی قوی 5> 3< تخریب فیزیکی تخریب فیزیکی بیشتر شامل افزایش وزن مخصوص ظاهری خاک و کاهش نفوذپذیری می گردد.افزایش وزن مخصوص ظاهری خاک (درصد تغییرات بر حسب گرم در سانتیمتر مکعب)g/cm3 g/cm3 g/cm3 g/cm3حدود یا سطح اولیه 0ر1 در سال 25ر1-1 4ر1-25ر1 6ر1-4ر1خیلی ناچیز یا سبک 5 %5ر2 %5ر1 +%1متوسط 10-5 5-5ر2 5ر2-5ر1 2-1قوی 15-10 5ر7-5 5-5ر2 3-2خیلی قوی %15 5ر7 5 3مواد آلی و شیمیایی خاک نیز در این رابطه دارای اهمیت می باشند. زیرا این مواد بر پایداری خاکدانه ها مؤثرند. مثلاً خاکهایی که کربن آلی در آنها از 2 درصد ـ معادل 5/3 درصد مواد آلی ـ کمتر باشد جزء خاکهاب قابل فرسایش به حساب می آیند. در اغلب خاکها مقدار مواد آلی کمتر از 15 درصد و در خاکهای لوم شنی کمتر از 2 درصد است. ورنی، وان وین، پال ثابت کرده اند که با افزایش مواد آلی در خاک در محدوده صفر تا 10 درصد قابلیت فرسایش بطور خطی کاهش می یابد. البته این رابطه را نمی توان برای بیش از 10 درصد صادق دانست زیرا برخی خاکها مانند پیت که محتوی مقدار زیادی مواد آلی هستند در مقابل باد و آب سریعاً فرسایش پذیرند. هم چنین برخی خاکها که مقدار مواد آلی آنها کم است بسیار محکم شده و لذا در شرایط خشک نسبت به فرسایش مقاومت زیادی نشان می دهند.کوششهای زیادی به عمل آمده است تا بر اساس خصوصیتهای خاک که در آزمایشگاه یا صحرا اندازه گیری می شود و یا عکس العمل خاک در قبال بارندگی و باد شاخص ساده ای را برای قابلیت فرسایش به دست آورد.کلاسهای قابلیت اراضی (سیستم امریکایی) کلاس خصوصیتها و توصیه برای بهره برداری از زمینها I خاکهای عمیق، حاصلخیز، قابل کار، و زمینهای نسبتاً مسطح، مواجه با خطر فرسایش روی زمینی نیستند، پس از کاشت با خطری مواجه نمی شوند، استفاده از کود و آهک و تناوب برای حفظ حاصلخیزی و ساختمان خاک لازم است.II شیب ملایم و خاکهای حاصلخیز، عمق متوسط، تا اندازه ای تحت تأثیر جریان روی زمینی می باشد، ممکن است به زه کش نیاز داشته باشند، پس از کشت مواجه شدن با خطرات مختلف در آن متوسط است، باید تناوب زراعی و سیستمهای کنترل آب واقدامات موضعی کنترل فرسایش در آنها به عمل آید.III شیب نسبتاً زیاد، حاصلخیزی متوسط، با خطر فرسایش شدیدتر مواجه هستند،گیاهان پس از کاشت با خطرات مختلف روبرو می شوند بهتر است بجای گیاهان ردیفی زیر کشت گیاهان علوفه ای قرار گیرند.IV خاکهای خوب روی شیبهای تند، خطر فرسایش شدید، اگر مراقبت به عمل آیدمورد استفاده زراعت هم می تواند قرار گیرد، بهتر است به عنوان مرتع استفاده شود ولی هر 5 تا 6 سال یکبار غلات هم می توان کشت کرد.V خاک ممکن است بسیار مرطوب و یا برای کشاورزی سنگلاخی باشد، ولی شیب ایناراضی نسبتاً کم است. خطر فرسایش در آنها اندک می باشد. از این زمینها بایستی به عنوان مرتع و جنگل استفاده شود. در هنگام چرا باید پوشش گیاهی از نظر فرسایش تحت کنترل قرار گیرد.VI خاکهای کم عمق روی شیبهای تند، مورد استفاده مرتع یا جنگلکاری، چرای دام بایدبا کنترل صورت گیرد، اگر پوشش گیاهی از بین رفت تا استقرار مجدد آن از چرا جلوگیری شود.VII زمینهای پرشیب، ناهموار، فرسایش پذیر، هم چنین مشتمل بر زمینهای باتلاقی. حتی اگر برای مرتع استفاده شود خطراتی در بر خواهد داشت، محدودیت چرای دام.VIII زمینهای بسیار ناهموار، حتی برای چرای دام نا مناسب است. بهتر است برای استفاده حیات وحش اختصاص داده شود.کلاس I تا IV مناسب برای کشاورزیکلاس V تا VIII نامناسب برای کشاورزی استراتژیهای کنترل فرسایش خاکهدف از عملیات حفاظتی خاک آن است که میزان تلفات خاک از حد معینی پایین تر نگهداشته شود تا امکان بهره برداری از زمین به مدت طولانی فراهم گردد. به لحاظ نظری این حد برابر سرعت طبیعی تولید خاک است. به عبارت دیگر عملیات حفاظت خاک باید شرایطی را ایجاد کند که در آن سرعت تشکیل خاک و سرعت فرسایش خاک برابر باشد. یکی دیگر از هدفهای حفاظت خاک جلوگیری از هدر رفتن مواد غذائی زمین و جلوگیری از آلودگی آبهاست. ممانعت از پر شدن سریع مخازن سدها و کانالهای آبیاری از رسوب نیز از هدفهای دیگر کنترل فرسایش است. البته فرسایش خاک یک پدیده طبیعی است و جلوگیری از آن امکان پذیر نمی باشد ولی می توان آن را تا حد معینی پایین نگهداشت. تصمیمگیری در مورد این که این حد تا چه اندازه باید باشد بستگی به نیازها و هدفهای پروژه های آبخیزداری دارد.روشهای حفاظت خاکـ محافظت خاک در مقابل اثر تخریبی قطرات باران.ـ افزایش ظرفیت نفوذ آب در خاک به منظور کاهش روانابـ بهبود بخشیدن به پایداری خاکدانه ها.ـ افزایش زبری سطح خاک به منظور کاهش سرعت آب یا باد.برای رسیدن به هدفهای فوق انواع روشها به کار گرفته می شود که می توان آنها را در سه گروه عملیات زراعی، عملیات مدیریت خاک و عملیات مکانیکی طبقه بندی کرد. ادامه خواندن مقاله مواد آلي خاك

نوشته مقاله مواد آلي خاك اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 17 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : گیاه ریحان شناسنامه نعناع Labiatae تیره Ocimum Basilicum L., o.hispidum Lam. نام لاتین Sueet basil نام انگلیسی ریحان نام فارسی ریحان – صعتر هندی نام عربیشرح گیاه گیاهی است علفی ، یکساله، معطر، دارای ساقه منشعب از قاعده و به ارتفاع 15 تا 45 سانتی متر ریشه ریحان مستقیم و مخروطی شکل است. طول ریشه بین 10 تا 16 سانتی متر می باشد. ریشه انشعابات فراوانی دارد. برگهائی متقابل، بیضوی نوک تیز با کناره های دندانه دار و گلهائی معطر به رنگ های سفید، گلی و گاهی بنفش و مجتمع به صورت دسته های 4 تا 6 تائی در طول قسمت انتهایی ساقه دارد. اولین گلها در اواخر بهار (خرداد) ظاهر می شوند و گل دهی تا اواخر شهریور ادامه می یابد. دانه سیاه رنگ یا قهوه ای تیره است وزن هزار دانه 2/1 تا 8/1 گرم است. نیاز اکولوژیکی ریحان در طول رویش به هوای گرم تابش نور کافی نیاز دارد. درجه حرارت مطلوب برای جوانه زنی بذر 18 تا 20 درجه سانتی گراد است. این گیاه به سرما بسیار حساس است. در طول رویش به آب کافی نیاز دارد. خاک مناسب برای کاشت ریحان خاکهای با بافت متوسط یا خاکهای لوم شنی یا مقادیر فراوان ترکیبات موهوسی است. نیاز ریحان به پتاس بسیار زیاد است پتاس نقش عمده ای در افزایش عملکرد پیکر رویشی و همچنین افزایش عملکرد اسانس دارد. آماده سازی خاک پس از برداشت محصول کود حیوانی پوسیده به خاک اضافه می شود همچنین پس از انجام شخم عمیق و قبل از کشت 30 تا 40 کیلوگرم در هکتار ازت، 55 تا 70 کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر و 60 تا 80 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس باید به خاک اضافه کرد. اواخر زمستان بستر خاک را برای کشت ریحان باید آماده نمود. فصل بهار هنگام آماده سازی زمین 30 تا 40 کیلوگرم در هکتار ازت و همچنین پس از اولین برداشت 40 تا 50 کیلوگرم در هکتار ازت به خاک می توان اضافه نمود. تاریخ و فواصل کاشت ریحان را باید با گیاهانی به تناوب کشت کرد که نه تنها زمین را از مواد و عناصر غذایی تهی نکنند بلکه مانع از گسترش علفهای هرز ریشه ای (چند ساله) نیز بشوند گیاهان وجینی برای تناوب کشت، با ریحان مناسب هستند. نیمه اول اردیبهشت زمان مناسبی برای کشت مستقیم بذر در زمین اصلی است. در کشت مستقیم فاصله ردیفهای کاشت بین 40 تا 50 سانتی متر مناسب است. عمق بذر ریحان موقع کاشت باید بین 5/0 تا 1 سانتی متر باشد.بذر مورد نیاز برای هر هکتار زمین سه تا چهار کیلوگرم است. در کشت غیر مستقیم نیمه دوم اسفند زمان مناسبی برای کاشت بذر در خزانه زیر پلاستیک است. بذرها در ردیفهایی به فاصله 15 تا 20 سانتی متر در خزانه زیر پلاستیک کشت می‌شوند عمق بذر ریحان در خزانه باید بین 5/0 تا 1 سانتی متر باشد. بذر مورد نیاز برای هر هکتار زمین یک کیلوگرم است. نشاء ها در ردیفهایی به فاصله 40 تا 50 سانتی متر در زمین اصلی کشت می شوند فاصله دو بوته در هر متر طولی 30 سانتی متر مناسب است. کاشت کاشت و تکثیر ریحان توسط بذر و به روش مستقیم و غیر مستقیم صورت می گیرد. کاشت مستقیم : کشت ریحان در زمان مناسب به صورت ردیفی در زمین اصلی انجام می گیرد. پس از کشت آبیاری مناسبی ضرورت دارد. کاشت غیر مستقیم : از این روش معمولاً در سطوح کم کشت استفاده می شود.ابتدا بذرها را در زمان مناسب در خزانه زیر پلاستیک کشت می کنند. مقدار بذر برای هر متر مربع زمین بین 10 تا 20 گرم است. برای هکتار زمین به 350 تا 450 مترمربع پوشش زیر پلاستیک نیاز است. پس از آبیاری منظم و وجین علفهای هرز سطح خزانه هنگامی که ارتفاع گیاهان به 6 تا 10 سانتی متر رسید. (پس از 5 تا 6 هفته) نشاء ها را در ردیفهایی به فاصله 40 تا 50 سانتی متر در زمین اصلی کشت می کنند فاصله دو بوته در هر متر طولی 30 سانتی متر مناسب است.برای هر هکتار زمین به 140 تا 200 هزار نشاء نیاز میباشد. داشت آبیاری منظم و به موقع گیاهان در زمین اصلی یا در خزانه و همچنین وجود مواد و عناصر غذایی نقش عمده ای عملکرد ریحان دارد. مبارزه مکانیکی با علفهای هرز توسط کولتیواتور ضرورت دارد. در کشت مستقیم پس از اینکه گیاهان دو تا سه برگی شدند آنها را باید تنک کرد بطوریکه در هر متر طولی شش تا هفت بوته بماند.برای مبارزه با انگل سس یبا سوزاندن علفهای هرز و یاگیاهان آلوده به سس با حدود زیادی می توان آنرا کنترل نمود. برداشت برحسب شرایط آب و هوائی دو و یا حتی سه بار می توان به برداشت پیکر رویشی ریحان اقدام نمود. اولین برداشت را می توان اوایل تیر انجام داد. دومین برداشت اوایل شهریور و سومین آخرین برداشت را می توان قبل از فصل سرما (اواخر مهر) انجام داد. هنگام اولین و دومین برداشت گیاهان را باید از فاصله شش تا هشت سانتی متری از سطح زمین برداشت کرد. اگر گیاهان از سطح زمین برداشت شوند امکان رویش مجدداً را از دست خواهند داد. اگر هدف از کشت استفاده از ریحان بعنوان ادویه باشد پس از خشک کردن آنها را به قطعات کوچک 5/3 تا 5 میلی متری تبدیل و بسته بندی می کنند. عملکرد پیکر رویشی خشک 2/1 تا 2 تن در هکتار و مقدار عملکرد اسانس 8 تا 10 کیلوگرم در هکتار می باشد. اگر هدف از کشت ریحان جمع آوری بذر باشد محصول را یکبار هنگامی که بذرها رسیده باشند،برداشت می کنند. در این مرحله کیفیت و کمیت مواد موثره پیکر رویشی بسیار نامناسب است عملکرد بذر ریحان 600 تا 800 کیلو گرم درهکتار است. دامنه انتشار در نواحی مختلف ایران کاشته می شود. به حالت نیمه وحشی در نقاط زیر می روید:شمال غربی ایران ، آذربایجان ، تبریز، کرمان : میناب، خراسان : خواف اطراف تهرانتركیبات شیمیایی: از ریحان اسانسی تهیه می شود بنام اسانس بازیلیك یا روغن ریحان كه معروف است و مصارف درمانی مختلفی درد . اسانس ریحان شامل موادی مانند استراگول واوس من درد . دانه ریحان دارای ماده ر وغنی است كه حالتی روان درد .خواص داروئی:چون ریحان بسیار معطر است بنبراین برای معطر ساختن غذاها از آن استفاده می شود ریحان از لحاظ قدیم ایران كمی گرم و خشك است .)1دم كرده برگ ریحان اثر ضد تشنج درد مقوی و مدر است . 2)دم كرده برگ ریحان معالج سردردهای میگرن و عصبی است .3)خوردن ریحان دستگاه هاضمه راتقویت می كند .4)نوشیدن یك فنجان دم كرده ریحان نفخ و گاز معده را از بین میبرد . 5)برگ ریحان درمان كننده ناراحتی های حاصل از نیش حشرات است كافی است كه محل گزش حشرات را با برگ ریحان ماساژ دهید خارش و درد را برطرف می كند.6)جویدن برگ ریحان برای زخم های دهان مفید است .7)جوشانده ریحان تب بر است . 8)دم كرده تخم ریحان مسكن است .9)اگر تخم ریحان را بكوبید و با صمغ عربی مخلوط كنید داروی خوبی برای درمان اسهال است .10)تخم ریحان برای رفع دل درد مفید است .11)برگ ریحان اثر زیا كننده شیر دردو مادران شیر ده حتما باید از این گیاه استفاده كنند .12)دم كرده دانه ریحان برای درمان ورم كلیه و ترشحات زنانه بكار می رود .13)دم كرده برگ ریحان درمان كننده سرگیجه است .14)برگ ریحان را همراه غذا بخورید در هضم غذا موثر است . 15)اگر گلدان ریحان را جلوی پنجره بگذارید حشرات و مگس را فراری می دهد و آنها ودر خانه نخواهند شد .در مصر ، زنان گل های ریحان را در استراحتگاه افراد مورد علاقه شان می ریزند ولی در مالزی ریحان را در محل دفن مرده ها می کارند . در مولداوی رسمی وجود دارد که هنوز هم پا برجاست و آن این است که یک مرد زن مورد علاقه اش را با قبول دسته ای ریحان از او انتخاب می کند.پزشکان قدیم به سختی اثر درمانی ریحان را قبول می کردند و بیشتر آنها عقیده داشتند که ریحان گیاهی سمی و خطرناک است.در ایران نیز افسانه ای در مورد ریحان وجود دارد، بدین شرح که : « گویند اسپرغم پیش از انوشیروان نبود. روزی انوشیروان بارعام داده، و به دیوان قضاوت نشسته بود. ناگاه ماری بزرگ از زیر تخت درآمد. حاضران را از دیدن او ترس به هم رسید. قصد او کردند، شاه فرمود بگذارید شاید شکایتی داشته باشد. به دنبال او برفتند تا به کنار چاهی رسیدند. مار بر کنار چاه حلقه زد، آنگاه به درون رفت و برآمد، چون در آن چاه نگاه کردند، ماری دیدند مرده افتاده و عقربی نیش بر او بند کرده، نیزه ای از بالای چاه بر پشت عقرب فرو برودند و همچنان به نزدیک شاه آوردند و شاهنشاه را از حال مار و نیش عقرب آگاه ساختند. چون یک سال بگذشت، هم در آن روز شاه نشسته بود و به شکایات مردم رسیدگی می کرد. همان مار به نزدیک سریر آمد و از دهن خود قدری تخم سیاه بریخت و برفت. شاه فرمود آن تخم را کاشتند. از آن تخم اسپرغم بر آمد و انوشیروان که پیوسته زکام داشت از بوییدن و خوردن آن زکامش برطرف شد. شکی نیست که این داستان به این شکل صحت ندارد ولی بعید نیست که بذر را یکی از شاکیان که به حق خود رسیده بود، به عنوان هدیه آورده باشد.»فواید و خواص درمانی ریحان: ریحان گیاهی معطر و بادشکن است. اگر چه بیشتر به عنوان سبزی خوردن یا طعم دهنده به غذا، مورد استفاده قرار می گیرد ولی خواص درمانی خاصی هم دارد که از آن جمله : 1) ریحان آرامش دهنده ی اعصاب است و برای درمان سردردهای عصبی بسیار مؤثر است. اگر 20 تا 50 گرم ساقه ی ریحان که دارای برگ و گل است را در یک لیتر آب جوش بریزید و 12 دقیقه دم کنید . سپس آن را صاف و شیرین نمایید و پس از هر غذا 1 فنجان بنوشید که غم و اندوه و افسردگی را برطرف می کند. 2) ریحان گیاهی نشاط آور است. دم کرده ی 50 گرم ریحان که شیرین شده باشد پس از هر غذا برای معالجه ی سردردهای یک طرفه ( میگرن ) و سردردهای عصبی مفید است . حتی استنشاق بوی ریحان له کرده سردردهای ناشی از سفر را برطرف می کند. 3) دم کرده ی 50 گرم ریحان که با عسل شیرین شده باشد برای برطرف کردن گلودرد و آنژین مؤثر است. برای درمان آسم نیز می توان جوشانده ی غلیظی از ریحان تهیه کرد و روزی چند مرتبه دهان را با آن شستشو داد. جوشانده ی سرد آن نیز تب بر است. پس در بیماری های تورمی گلو و سرما خوردگی حتماً از ریحان استفاده کنید. 4) دانه ی ریحان نیز به علت داشتن لعاب فراوان نرم کننده است و در رفع ورم کلیه و ترشحات زنانگی مفید است.5) ریحان ضد دل پیچه است ، پس چه خوب است افرادی که دستگاه گوارش حساس دارند و سریع نفخ می کنند با غذا ریحان مصرف کنند.6) ریحان در درمان اسهال هم مؤثر است . خوردن تخم بو داده ی ریحان برای درمان اسهال اثر شفا بخش دارد.7) جوشانده ی ریحان گرفتگی دستگاه گوارش را رفع می کند و ضد تهوع و استفراغ است.8) اسانس ریحان که بازیلیک نام دارد ، بسیار معطر و ضدعفونی کننده ی دستگاه گوارش است و بوی سیر و پیاز را از دهان می برد. به همین دلیل یک پای ثابت نان و کباب، ریحان تازه است.9) ریحان میکروب اسهال و وبا را می کشد و بوی آن پشه و مگس را فراری می دهد . ریحان را در باغچه ی منزل خود بکارید تا به این ترتیب با حشرات مزاحم مبارزه کنید. 10) به نظر می رسد که دانه ی ریحان برای رفع اثر زهر مارگزیدگی ، هم بصورت خوراکی و هم اگر به روی محل زخم گذاشته شود، مؤثر است. عقیده ای هم وجود دارد که ریحان می تواند زگیل را درمان کند. ادامه خواندن مقاله گياه ريحان

نوشته مقاله گياه ريحان اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 78 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : كاشت گیاهان بدون استفاده از خاك (هیدرو پونیک)مقدمه:هیدروپونیک در عمل به معنی کاشت گیاهان در آب و محلول غذایی بدون استفاده از خاک می باشد. کشت هیدروپونیک این امکان را به کشاورز می دهد که در زمان کوتاهتر با زحمت کمتر محصولی با راندمان بیشتر را کشت نماید.علم هیدروپونیک ثابت کرده است که برای رشد گیاهان به خاک احتیاجی نیست اما به عناصری که در خاک موجود است( مواد معدنی، موادآلی) احتیاج است. هر گیاهی را می توان به صورت هیدروپونیک کشت کرد ولی بعضی از آنها موفقیت بیشتری در این سیستم دارند. کشت هیدروپونیک برای میوه هایی با محصولات مقاوم از قبیل گوجه – خیار – فلفل – گیاهان برگی مثل کاهو – سبزی و گیاهانی که رشد سریعی دارند ایده آل است. امروزه از کشت هیدروپونیک برای تولید علوفه دام استفاده های زیادی می شود و این امر به یک راه اقتصادی و مناسب برای تولید علوفه دامداران تبدیل شده است. در کشت هیدروپونیک در صورتی می توانید پیشرفت کنید که محلول غذایی صحیحی برای تامین احتیاجات گیاه تهیه کنید. اغلب اعمالی که برای کشت هیدروپونیک انجام می شود شبیه اعمال کاشت گیاهان در خاک است. کشت تجاری هیدروپونیک شامل ترکیبی از تکنولوژی هیدروپونیک با کنترل عوامل محیطی برای رسیدن به بهترین کیفیت محصول می باشد. در ساختار گلخانه شما با کنترل دما ، رطوبت و نور قادر به کشت در تمام طول سال می باشید.برخی از مزایای کشت هیدروپونیک به دلیل نبود خاک و علف هرز عملیات های کشاورزی ساده تر است با حذف خاک آفات موجود در خاک نیز حذف می شود. در کشت هیدروپونیک فقط درصدی از آبی که در کشت خاکی مصرف می شود استفاده می شود. زیرا آبها هدر نرفته و توسط علفهای هرز نیز مصرف نمی شود. به طور کلی محصولات هیدروپونیکی از نظر غذایی محصولات بهتری نسبت به کشت خاکی هستند. و این بدلیل کنترل عناصر و موادی است که مورد مصرف گیاه قرار می گیرد. ریشه گیاه:ریشه گیاهان دو وظیفه عمده دارند1- نگهداری گیاه در محیط کشت2- انتقال آب و عناصر مورد نیاز گیاه به تمام قسمتهای آن جذب آب بوسیله مکیدن آب از ریشه توسط فرایند تعرق انجام می گیرد ولی چگونگی جذب یونها بطور دقیق مشخص نیست.آنچه ما می دانیم جذب یونها توسط ریشه طی دو فرایند انتقال فعال و انتشار ساده صورت می گیرد. خصوصیات فیزیکی ریشه در کشت خاکی برای رشد ریشه محدودیت هایی وجود دارد که در کشت هیدروپونیک این محدودیت ها نیست بنابراین ممکن است در این کشت ریشه ها بیشتر از حجم شان رشد کنند. خصوصیات فیزیکی ریشه نقش مهمی را در جذب عناصر دارند همچنین در سیستمهای هیدروپونیک رشد و توسعه ریشه در کار گیاه تاثیر گذار است. تهویه: تهویه یکی از مهمترین عوامل است که به رشد گیاه و ریشه کمک می کند. انرژی مورد نیاز برای رشد ریشه و جذب یونها از فرایند تنفس سلولی تامین می شود که این فرایند به اکسیژن نیاز دارد. حلالیت اکسیژن در آب تقریبا کم است و با افزایش دما کاهش پیدا می کند. بنابراین با افزایش دما باید به فکر تهیه اکسیژن بیشتری برای نیاز گیاه بود. یکی از مشکلات سیستم های هیدروپونیک عدم تهویه مناسب با رشد توده ریشه است. محیط ریشه: بعضی از گیاهان این توانایی را دارند که خودشان را با محیط اطراف تطبیق دهند. اغلب تغییرات محیطی تغییر در PH است. به علاوه بعضی از گیاهان این توانایی را دارند که با منتشر کردن موادی (مثل سیدروفوس) از ریشه هایشان عمل جذب را افزایش دهند و یونها را بی اثر کنند. این ویژگی به کفایت آهن مشهور است. در مواردی که گیاه نمی تواند خود را با محیط تطبیق دهد باید دقت بیشتری در بالانس عناصر و کنترل PH محلول انجام داد. درجه حرارت: درجه حرارت، یکی از مهمترین عواملی است که در رشد ریشه و جذب آب و عناصر ضروری و یونها احتیاجات گیاه برای موفقیت در کشت هیدروپونیک باید موارد زیر را در نظر داشته باشیم PH مناسب برای محلول غذاییمقدار آب مورد نیاز گیاهدما و نور مطلوب برای گیاههوای تازهپناهگاه و تکیه گاهکنترل آفات و بیماریها حل کردن مواد معدنی مورد نیاز گیاه در آب(استفاده از محلول غذایی مناسب) تغییر دادن PH:اگر تشخیص دادید که PH بیش از اندازه قلیایی است می توانید خاصیت اسیدی آن را با افزودن اسید سولفوریک یا پایین آورنده های PH افزایش دهید. اگر تشخیص دادید که PH بیش از اندازه اسیدی است می توانید خاصیت قلیایی آن را با افزودن جوش شیرین یا بالا آورنده های PH افزایش دهید. هنگام تنظیم PH مهم است که مقادیر را کم کم اضافه کنیم تا اینکه PH یکباره تغییر نکند و همچنین بدانیم که چه موقع به سطح PH مطلوب می رسیم. محدوده PH مناسب برای انواع محصولات باغی لوبیا 5/8-6/2کلم 6/3-6/5خیار 5/7-6/2بادمجان 5/7-5/9کاهو 5/76/2نخود 6/3-6/5 تربچه 5/8-6/2گوجه 5/8-6هندوانه 5/4-5/6فلفل 5/8-6/2توت فرنگی 5/8-6/2 PH مناسب: PH محیط یا محلول غذایی برای رشد گیاه بسیار مهم است. هر گیاهی محدوده PH خاصی دارد که خارج شدن از این محدوده باعث کم شدن رشد یا حتی مرگ گیاه می شود. PHکمتر از 5/4 یا بیشتر از 9 صدمات سختی به ریشه گیاه وارد می کند و اثرات زیان آوری روی رشد گیاه دارد. چنانچه سطح PH تغییر کند تاثیر مستقیمی در دسترسی گیاه به مواد غذایی می گذارد. اکثر مواد مغذی در PH 6-7/5 در دسترس گیاه می باشند. وقتی که سطح PH خیلی زیاد یا کم شود مواد مغذی در محلول قفل شده و از دسترس گیاه خارج می شوند. شما باید PH محلول غذایی را هنگام ترکیب و استفاده و نیز هر چند روز یکبار اندازه گیری کنید و آن را در حد مطلوب نگهداری کنید. سه روش رایج برای آزمایش PH: کاغذ تورنسل : کاغذ تورنسل را در محلول فروبرده و رنگ آن را با جدول PH ها مقایسه کنید. استفاده از کیت سنجش PHقلم PH یا PH متر هوای تازه :گردش خوب هوا برای خنک سازی، گرم کردن، رساندن Co2 به گیاه، خارج کردن گازهای نامطلوب مانند اتیلن لازم و ضروری است. گیاهان به گردش هوای کافی اطرافشان همچنین هوای مناسب اطراف قلمه و ریشه احتیاج دارند. تهویه کم محیط باعث رشد قارچ های انگلی ، کپک و امراض گیاهی می شود. سیستم گردش شما باید با سیستم های گرمایی ، خنک کننده و Co2 هماهنگ باشد تا به بیشترین بهره وری برسد. گلخانه های تجاری هیدروپونیک از فن های بزرگ برای گردش هوا و تهیه هوای تازه استفاده می کنند. دما:درجه حرارت محیط وابسته به نوع محصول انتخابی برای کشت می باشد. دمای اکثر محصولات رایج باغی از قبیل :گوجه، خیار، کاهو، لوبیا و نخود در روز 25 و هنگام شب 17 درجه سانتی گراد باشد. سبزی های زمستانی از قبیل کلم و گل کلم باید در دمای خنکی نگهداری شوند. گرمای بخش ریشه برای تولید بهینه اهمیت خاصی دارد. برای اکثر محصولات باغی دمای 22 درجه دمای مطلوبی می باشد. نور:گیاهان به منبع انرژی پایدار احتیاج دارند که این انرژی را از نور دریافت می کنند. در طبیعت گیاه این نور را از خورشید دریافت می کنند. در گلخانه ممکن است احتیاج به افزودن نور مصنوعی جهت تامین نور کافی برای رشد گیاه باشد. انواع مختلف نور مصنوعی وجود دارد که با تغییر در طیف نور ایجاد می شود. قبل از توضیح در مورد نور مصنوعی چگونگی استفاده گیاه از نور در مراحل رشد اهمیت ویژه ای دارد.فتوسنتز و تعرق دو فرایند مهم است که انرژی خود را از نور خورشید دریافت می کنند. در این فرایندها مقدار زیادی از انرژی نور مصرف می شود ولی فقط در فتوسنتز انرژی برای مصارف بعدی ذخیره می شود. بعضی از فرایندهای تحت تاثیر نور عبارتند از: جوانه زنی، مراحل رشد و تولید رنگ دانه که مقدار کمی از انرژی نور را مصرف می کنند. انرژی گرفته شده از نور خورشید آب دیواره های سلولی را به بخار تبدیل می کند که این کار باعث گردش آب در گیاه می شود.طیف نور: نور سفید خورشید با امواجی به ترتیب طول موج از نور قرمز تا نور بنفش ترکیب شده است. این نوار رنگی طیف نوری قابل مشاهده را تشکیل می دهد که از طولانی ترین شعاع عبارتند از: قرمز ، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفشچشم ما قادر به دیدن بعضی از طول موج ها نمی باشد. بیشتر طول موج های قرمز، آبی ، نیلی و بنفش در فتوسنتز استفاده می شوند.نشانه های کمبود نور: گیاه به سمت منبع نور کشیده می شود.کشیدگی ساقهوضع غیر عادی گیاهمیوه های غیر یکدست اگر باغ هیدروپونیک شما در مسیر نور خورشید باشد گیاه مقادیر کافی از نور را دریافت کرده و طیف های مورد نیاز خود را جذب می کند.طیف های نور مورد استفاده در هر مرحله طول موج قابل دیدن با چشم فتوسنتز جوانه زدنمادون قرمز قرمز × × ×نارنجی × ×زرد × ×سبز × ×آبی × × نیلی × × بنفش × × ماورای بنفش نور مورد نیاز:گیاهان مختلف احتیاجات نوری متفاوتی دارند.نور مورد نیاز انواع محصولات مختلف محصول نور مورد نیازلوبیا متوسط – شدیدچغندر کمگل کلم متوسط – شدید کلم متوسط – کمهویج کمخیار شدیدکاهو کمخربزه – هندوانه شدیدنخود متوسط – شدیدفلفل شدیدتربچه کمپیاز متوسط – شدیداسفناج کمگوجه شدید نور مصنوعی (قرار دادن لامپ):لامپ مهتابی: لامپ مهتابی طیف رنگ وسیعی دارد و در انواع مختلف در دسترس می باشد.لامپ متال هالید: نور متال هالید با طیف وسیع و نور آبی زیاد برای رشد و نمو گیاه مناسب است.لامپ سدیم ( high pressure sodium Ligth): دارای پایداری طولانی و طیف قوی زرد – قرمز است. تنها اشکال آن طیف آبی نه چندان قئی برای رشد گیاه می باشد. نور سدیم انتخاب مناسبی برای گیاهان گلدار است. ترکیب نور متال هالید و سدیم طیف نوری وسیعی را ارائه می دهد و ما می توانیم هر جا که نور طبیعی وجود ندارد از آن استفاده کنیم. کشت گوجه فرنگی در گلخانه کشت گوجه فرنگی در گلخانهگوجه فرنگی از جمله صیفی جاتی است که به دلایل فراوان کشت آن قابل صرفه است. زیرا این محصول در غذاهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد و آنجا که به صورت اصلی وجود ندارد به صورت رب گوجه باعث خوشمزگی غذا می شود.به همین دلیل است که در کشت گوجه فرنگی واریته هایی در نظر گرفته شده است که دقیقا با شرایط مصرف گوجه فرنگی مطابق است. گوجه فرنگی ریز در اندازه های 5 تا 20 گرمی و همین طور گوجه فرنگی هایی با اوزان تا 250 گرم تولید شده است که به خاطر استفاده از تکنیک های جدید علاوه بر مقاومت بالا در برابر بسیاری از ویروس ها و بیماری ها استعداد دوام و تازگی را تا مدت طولانی دارا می باشد. شایان ذکر است که علاوه بر تنوع شکل و اندازه رنگ های زرد و نارنجی به کمک گوجه فرنگی های قرمز آمده است. انواع کشت گوجه فرنگی: حال که تصمیم گرفته اید در گلخانه خود بذر گوجه فرنگی را کشت کنید قبل از هر چیز باید بدانید چه نوع بذری را انتخاب و تهیه نمائید. بذر گوجه فرنگی را بر اساس نحوه مصرف آن می توان تقسیم بندی نمود زیرا این میوه را به صورت تازه خوری, رب, سس یا کنسرو می توان مصرف نمود. به همین منظور اولین تقسیم بندی بر اساس تازه خوری و صنعتی می باشد. در حال حاضر در ایران برای کشت گوجه فرنگی در گلخانه تنها از ارقام تازه خوری استفاده می شود. دومین تقسیم بندی بر اساس همرسی استوار است . که به سه دسته همرس – غیر همرس و بینابین تقسیم می شود . معمولا در گلخانه های ایران از واریته های غیر همرس در برداشت های طولانی مدت و از واریته بینابین در مناطقی که مدت برداشت کوتاه تر است استفاده می شود. سومین تقسیم بندی بر اساس وزن میوه است . امروزه برای مصرف تازه خوری گوجه فرنگی از گوجه چری با وزن 5 تا 20 گرم تا گوجه هایی به وزن 250 گرم استفاده می شود. نا گفته نماند که هر چه وزن گوجه فرنگی سنگین تر باشد مدت بیشتری برای رسیدن به باردهی نیاز دارد . مثلا گوجه چری که حدود 5 تا 20 گرم است پس از نشاء حدود 60 روز برای برداشت محصول نیاز دارد. به تازگی در بازار تولید واریته های دیگری پا نهاده است که کلاستر نام دارد .اصولا چیدن میوه به صورت خوشه ای با اصطلاح کلاستر خوانده می شود . با پیشرفت تکنولوژی در تولید بذر واریته هایی به بازار معرفی شده است که در برابر نماتد یا ویروسهایی که در منطقه ای فعال هستند مقاومت داشته و می توان با توجه به مشکلات موجود ارقام مورد نظر را انتخاب نمود. طول دوره جوانه زنی: طول دوره جوانه زنی تا ظهور برگ های لپه ای در سطح خاک معمولا 6 روز است واز 4 تا 6 هفته نشاء آماده انتقال به زمین اصلی است . برای اینکه بذر گوجه فرنگی بتواند به خوبی جوانه زده و رشد نماید تا زمان رشد مطلوب بوته بهتر است آن را در محل خزانه نگهداری نمود که هم در استفاده از امکانات گلخانه بتوان صرفه جویی کرد و هم گیاه بتواند در ابتدا رشد خوبی داشته باشد. به همین منظور قسمتی از گلخانه را برای گلدان های نشاء در نظر گرفته و یا محلی را برای خزانه انتخاب می کنیم انتخاب گلدان مناسب که حجم ریشه درون آن به خوبی فعالیت کند حائز اهمیت است . دما رطوبت نور فاصله بوته ها نقش مهمی در رشد یک گیاه سالم در خزانه را دارد . برای مثال سطحی برابر 10×10 سانتی متر برای هر بوته باید در نظر گرفت . ضمنا باید از محلهایی استفاده کرد که کاملا ضد عفونی شده و آفات و بیماری ها در محل نشاء موجود نباشد. دمای مناسب: بهترین دما برای جوانه زنی 30 درجه سانتی گراد می باشد و بعد از جوانه زنی دما را تا 24 درجه در مواقع روز و 18 درجه در هنگام شب تقلیل می دهیم.با توجه به اینکه بیشترین فعالیت ریشه ها در عمق 30 سانتی متری خاک می باشد قبل از انتقال نشاء های گوجه فرنگی به زمین اصلی باید بسترهای مناسب که تا عمق 80 سانتی متری قابلیت نفوذ ریشه را داشته باشد محیا نمود در این صورت باید علف های هرز را پیش از انتقال نشاء حذف و پاکسازی نمود و بخصوص از دو گیاه سس و گل جالیز نباید غافل گردید که این دو مشکلات فراوانی را برای گیاه ایجاد می نمایند .بهتر است با رویت سس یا گل جالیز آنها را از کنار بوته جدا کرده و پاکسازی نمود آنگاه مواد آلی و کودهای شیمیایی را در اندازه مناسب و با راهنمایی آزمایشگاه های خاک شناسی تدارک دیده و استفاده نمود . بهترین Ph برای گوجه فرنگی 5/5 تا 8/6 می باشد و تراکم کشت را بین 2 تا 5/2 بوته در متر مربع می توان انتخاب نمود. علاوه بر مسائلی که در مورد تراکم کشت خیار عنوان شد نحوه پایین کشی بوته گوجه فرنگی دلیل دیگری است برای انتخاب تراکم بوته. شکل بستر را می توان به صورت ذوزنقه که در بالا 40 سانتی متر و در پایین 70 سانتی متر در نظر گرفته و به فاصله حدود 50 تا 60 سانتی تر از یکدیگر روی بستر حفره هایی به اندازه گلدان های نشاء در 2 طرف به صورت زیکزاک و یا در یک خط ایجاد نمود. سپس نشاء گوجه فرنگی را در حفره ها قرار داده و با اضافه کردن خاک یا پیت موس به اطراف آن بوته را در محل انتخاب مستقر کرده و سپس آبیاری نمود تا نفوذ آب جایگزین هوای اضافی اطراف ریشه گردد. هرس :همه می دانیم که هرس به منظور ایجاد تعادل بین رشد بوته شاخ وبرگ و مقدار ریشه و میوه است به همین منظور بوته گوجه فرنگی را تا زمانی که به 30 سانتی متری نرسیده است هرس نمی کنیم و اجازه می دهیم رشد خود را انجام دهد زمانی که ارتفاع بوته به 30 سانتی متری رسید اولین هرس را انجام می دهیم. این هرس شامل حذف گل ها و شاخه های فرعی است پس از انجام این مرحله هرس در تمام طول رشد بوته تمام شاخه های فرعی را حذف می کنیم و در کشت های کوتاه مدت بعد از رسیدن بوته به ارتفاع 30 سانتی متری بوته را به صورت دو شاخه به نخ های مهار می بندیم, با انجام این کار دیگر نیازی به پایین کشی بوته نیست .بر اساس تجارب کیفیت و میزان محصول بوته ای که پایین کشیده شده است بهتر و بیشتر است بدیهی است پس از رسیدن این دو شاخه به ارتفاع مفید گلخانه جوانه انتهایی آن را حذف می کنیم تا گل های موجود در بوته به میوه تبدیل شود. پس از برداشت محصول این بوته ها از گلخانه حذف شده و زمین برای کشت بعدی آماده می شود . البته کشاورزان با تجربه جهت همسان کردن اندازه میوه ها بر اساس بضاعت گیاه و نوع واریته گلها و یا میوه های اضافی بر روی خوشه را هرس می کنند و به تعداد مشخصی از گلها اجازه می دهند تا به میوه برسند . گوجه فرنگی گیاهی است اتوگارد که معمولا قبل از باز شدن گل تلقیح گل صورت گرفته است. به همین دلیل به ندرت می توان در شرایط خاص تلقیح خارجی را در آن مشاهده نمود. تلقیح : در فضای گلخانه هیچ گونه عامل محرکی مانند باد و یا حشرات برای تلقیح وجود ندارد برای رفع این مشکل می توان به چند طریق عمل کرد. اول استفاده از زنبورهای مخصوص که عمر آنها فقط یک فصل استو به طور غیر مستقیم باعث شک به گیاه شده و عمل لقاح را باعث می گردد. دوم استفاده از ویبراتورهای برقی است که در هر دو یا سه روز یکبار با لرزش خوشه ها عمل لقاح را صورت می دهد. راه سوم این است که می توان در کشت زمستانه از هرمن تلقیح کننده استفاده نمود. و بالاخره راه چهارم این است که با ایجاد شک در سیمهای مهار و یا ضربه مستقیم بر روی گلها باعث گرده افشانی یا در نهایت عمل تلقیح گردیم. نکته حائز اهمیت در عمل تلقیح گلهای بوته گوجه فرنگی دمای موجود در گلخانه می باشد که باید بین 20 تا 25 درجه بوده و رطوبت آن نیز کم باشد. زمان تلقیح : بهترین زمان برای این کار بین ساعات 11 تا 2 بعد از ظهر می باشد که فضای گلخانه از رطوبت کمتر و دمای بیشتری برخوردار است به همین خاطر امکان تلقیح در دمای 28 تا 30 درجه کاهش می یابد و در دمای 13 تا 15 درجه امکان تلقیح وجود ندارد و عدم تلقیح گل ریزش گل را در پی خواهد داشت. به هر حال پس از تلقیح گل میوه بین 18 تا 35 روز زمان لازم دارد تا قابل برداشت باشد و حالا بوته گوجه فرنگی به زمان ثمر دهی خود رسیده و در این مرحله باید به گونه ای برخورد نمود که حداکثر برداشت را کسب کرد. زمانی که برگ های نزدیک به هر خوشه میوه چیده می شود میوه امکان بهتری برای رنگ گیری پیدا می کند. نکته قابل ذکر دیگر اینکه بدیهی است 50 درصد خوشه میوه رنگ بگیرد و 50 درصد دیگر از حالت سبز بودن تغییر رنگ داده و رفته رفته قرمز خواهد شد. بنابراین در صورتی که نیمی از خوشه واریته کلاستر به رنگ نهایی در آمده باشد می توان ان را چید و به بازار عرضه نمود. چنانچه مسافت مزرعه تا بازار کم باشد و نیمه سبز خوشه فرصت رنگ پذیری نداشته باشد می توان از محلی که دمای آن گرمای مناسبی جهت تغییر رنگ گوجه دارد استفاده نمود. در صورتی که واریته ها به صورت کلاستر و یا همرس نباشد بهتر است گوجه های رسیده را در زمان خاص خود برداشت کرد. مسلما اندازه گوجه فرنگی هر چقدر درشت تر باشد زمان تبدیل گل به میوه و رسیدن آن هم طولانی تر خواهد بود. امروزه بسیاری از کشاورزان به خاطر تقاضای مناسب مصرف کننده تمایل زیادی به کشت گوجه های چری دارند و این به دلیل میزان باردهی فراوان رنگ های قرمز صورتی و زرد و شکل های مختلف آن است که باعث قیمت بالای این واریته شده است. زمانی که بوته ها به سقف مفید گلخانه می رسند لازم است برگ های پائین را هرس نمود و اگر نخ ها به صورت قرقره ای به سیم آویزان است می توان با بازکردن 30 تا 50 سانتی متر از نخ قرقره در یک جهت نخ ها را روی سیم حرکت داده که این عمل باعث می شود ساقه از پائین روی بستر و یا شاسی های مخصوص قرار گیرد و انتهای بوته در فاصله 30 تا 50 سانتی متری سقف مفید گلخانه برسد. این روش به کشت دراز مدت مربوط می شود. سیستم کشت توأم ماهی و تولید هیدروپونیک سبزیجات مقدمه: توجه دانشمندان به تلفیق سیستم متراکم و بسته پرورش ماهی با تولید هیدروپونیک سبزیجات مخصوصا در اقلیم های سرد که تولید غذاهای گلخانه ای می تواند تولید محصولات تازه را در سرتاسر سال تامین و تضمین نماید در حال افزایش است. یک طرح نوین اصلاح شده با ترکیب طرحهای هیدروپونیک شیمیایی و سیستم های پرورش متراکم ماهی توانسته است یک سری از مشکلات موجود در سیستم های آزمایش شده قبلی را از میان بردارد. در طرح جدید اشکالات مرتبط با حذف فضولات آلی و شرایط بی هوازی بو جود آمده در اطراف توده ریشه سبزیجات بر طرف شده است. در این سیستم نیازی به افزودن بیوفیلتراسیون مجزا و لوازم تصفیه آب و یا لوله کشی مورد نیاز برای متصل کردن اجزاء سیستم به یکدیگر نیست. _ هدف طرح: هدف و استراتژی اصلی از ایجاد این طرح به حداکثر رساندن عملکرد هر یک از اجزاء بیولوژیکی سیستم جهت افزایش بازدهی اقتصادی طرح است. اگر یک ناحیه در داخل گلخانه بتواند همزمان برای تولید چندین نوع محصول استفاده شود علاوه بر افزایش در آمد، باعث کاهش هزینه های مرتبط با ساخت و ساز و تهیه اجزاء سیستم و افزایش تولید و بازدهی آن می گردد که در این صورت پرورش توأم ماهی و کشت هیدروپونیک اقتصادی است. _آبزی پروری خورشیدی: در سیستم گلخانه ای، آب یک محیط مناسب برای جمع آوری و ذخیره انرژی خورشیدی است بنابراین یک سیستم آبزی پروری می تواند بصورت یک دریافت کننده و گرد آورنده کنش ناپذیر خورشیدی و یک ذخیره کننده حرارت عمل کند. محاسباتی وجود دارند که حجم آب مورد نیاز برای نگاهداشتن حرارت های مورد نظر برای گلخانه هایی که از طریق انرژی خورشیدی گرم می شوند را در شرایط اقلیمی ویژه تعیین می کند.در اینچنین سیستمی، آب همچنین برای پرورش ماهی مورد استفاده قرار می گیرد و در نتیجه از فضولات ماهی بعنوان کود برای تولید هیدروپونیک گیاهان استفاده می شود. این یک نمونه عالی از بازیابی منابع، نگهداری انرژی و نگهداری کیفیت بالای آب برای رشد فعال ماهی محسوب می شود._طرح سیستم توأم :اهداف اصلی در طرح سیستم توأم از یکطرف به حداقل رساندن سرمایه گذاری و هزینه های اجراء و از طرف دیگر تولید همزمان غذاهای با کیفیت بالا و اقتصادی است.در این طرح از حوضچه هایی بنام حوضچه خورشیدی- جلبک بعنوان عنصر ساختاری اساسی استفاده می شود(تصویر3). حوضچه خورشیدی-جلبک شامل سیلوهای فایبر گلاس نیمه شفاف با قطر و ارتفاع 5/1 متر هستند. این حوضچه ها بعنوان گردآورنده های غیر فعال انرژی خورشیدی عمل می کنند بدین صورت که به نور خورشید اجازه میدهند از کناره ها و حاشیه ها وارد و به طور مستقیم در داخل ستون آب جذب و به حرارت تبدیل شود. اندازه گیریها نشان داده اند هر حوضچه مجزا می تواند در حدود 6300 کیلو کالری انرژی در طول روز در اواسط زمستان جذب و رهاسازی کند(تصویر1). فیتوپلانکتونهای موجود در ستون آب قسمت عمده نور وارد شده به حوضچه را جذب و تبدیل می کنند و همچنین مقداری اکسیژن دهی در طی روز از طریق عمل فتوسنتزبه آب اضافه می نمایند.در صورت وجود موجودات فیتو پلانکتون خوار (نظیر ماهیها )در سیستم پرورش، هوادهی اضافی می تواند تکیه بیش از حد به اکسیژن حاصل از فیتوپلانکتونها را برطرف کند .تصویر1: – گرما از آب متشعشع می شود. – نور خورشید آب را گرم می کند.– استخر به آرامی خنک می شود. – هوای گرم آب را گرم می کند تصویر 2:سیستم توأم کشت ماهی /هیدروپونیک تصویر3:یک حوضچه خورشیدی-جلبک که در قسمت فوقانی شناورهای آکاستیوی و آبراهه ها مشخص شده اند A: سبزیجات هیدروپونیک در قسمت بالایی حوضچه.:Bشناور آکاستیوی (تکیه گاهی برای گیاهان).:Cدریچه مرکزی که برای تغذیه ماهیان باز می شود .:Dقفس برای جلوگیری از خورده شدن ریشه ها توسط ماهیها.:Eقسمت پرورش ماهی در حوضچه ماهیان در قسمت پائین تر سیلو همراه با یک سیستم هیدروپونیک شناور که در حدود 15% حجم آب را در قسمت فوقانی اشغال می کند،پرورش داده میشوند. قفس پلاستیکی با چشمه 6/0 سانتی متر و عمق 20 سانتی متر ریشه های گیاه را از خورده شدن توسط ماهی محافظت می کند. با باز کردن دریچه مرکزی (به قطر 30 سانتی متر) تغذیه ماهی امکانپذیر می شود. قابلیت زیست و سلامت ماهی می تواند همزمان با تغذیه روزانه ماهی در ناحیه مرکزی کنترل شود. فضولات حاصلخیز ماهی در داخل آب مستقیما برای ریشه های گیاهان قابل دسترس است . شناورهای اکاستیوی سلول _ بسته(تصویر3) بر روی سطح حوضچه ها به عنوان تکیه گاه گیاهان را نگهداری می کنند و ضمنا به عایق کردن حوضچه وجلوگیری از اتلاف حرارت کمک می کنند و نور اضافی را نیز به برگهای گیاه منعکس می نمایند.آبراهه های شعاعی که بین هریک از 18 قطعه فوم شبه ذوزنقه ای ایجاد می شود 5/2سانتی متر عرض و 60سانتی متر طول دارند. از طریق اینها ریشه های گیاهان به آب دسترسی دارند . ثابت شده است که1تا2سانتی متر فضای هوادر بالای سطح آب که توسط آکاستیو ایجاد میشود برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه ها سودمند است (تصویر 2). افزایش عرض آبراهه (شیار)از مرکز به لبه بیرونی حوضچه نیز برای رشد کاهو یک مزیت محسوب می شود زیرا این فرم هندسی باعث می شود که 6بوته گیاه کاهو بر روی هر یک از 18 آبراهه سوار شوند .نهال بذرهای جوان (14روزه) هفته ای یکبار در هر یک از آبراهه ها (شیارهای آبی)کشت می شوند و بعد ازگذشت6هفته ، گیاهان( با حداکثرناحیه قابل دسترس برای آنها در لبه بیرونی ) در اندازه بازاری (در حدود 450گرم با قطری در حدود 25سانتی متر) هستند . سه نازل هوای آکواریومی کوچک باید به یک فاصله از یکدیگر دور تا دور محیط دایره ای حوضچه و 15 سانتی متر بالاتر از کف برای تامین اکسیژن مورد نیاز ماهی و ریشه های گیاه و علاوه بر آن ایجاد یک جریان آپ ولینگ (روبه بالا)برای جریان آب حاصلخیز به بالا آویزان گردند . این نازل ها قابلیت دسترسی عناصر مغذی و اکسیژن را به ریشه های گیاه فراهم می کنند . ریشه های گیاهان یک عمل ثانویه مهم نیز دارند و بعنوان تصفیه کنندگان آب محسوب می گردند. ریشه های گیاه دتریتوس معلق(بقایای در حال پوسیدن مواد آلی) را جمع آوری می کنند بنابراین به حفظ شفافیت بالای آب کمک می کنند. هنگام برداشت گیاه، سیستم ریشه بطور کامل توسعه یافته و مقدار قابل ملاحظه ای از دتریتوس را به دام انداخته اند وعلاوه بر حذف دتریتوس از محیط ، انباشتگی BOD (نیاز زیستی اکسیژن)و تراکم مواد آلی را در سیستم کاهش میدهد. ریشه های گیاه همچنین بعنوان یک بستر برای باکتریهای شوره ساز(نیتروزوموناس و نیترو باکتر) عمل می کنند که اینها آمونیاک محلول را ابتدا به نیتریت و سپس به نیترات تبدیل میکنند که در نهایت نیترات حاصله توسط گیاهان مصرف می شود. ریشه های گیاه همچنین بعنوان یک زیستگاه برای زئوپلانکتونها، نماتودها و لارو پشه ها عمل می کند که این موجودات دتریتوس موجود بر روی ریشه های گیاهان را مصرف می کنند. شکوفایی انبوه کوپه پودها، لارو پشه ها و نماتودها در میان ریشه ها مشاهده می شود و هنگامیکه این جانوران ریشه های گیاه را ترک می کنند همراه جریان آب ایجاد شده توسط نازلها در اختیار ماهیان قرار می گیرند و شکار می شوند و از این طریق ماهیان مقداری غذای طبیعی بدست می آورند که این مسئله هزینه های مرتبط با غذا را کاهش میدهد. پشه های بالغ در حال پرواز نیز می توانند شبانه بوسیله یک لامپ شکار شوند و دوباره به تغذیه ماهی برسند.   ادامه خواندن مقاله كاشت گياهان بدون استفاده از خاك

نوشته مقاله كاشت گياهان بدون استفاده از خاك اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.