nx دارای 16 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : كنستانتین الكسی یف كنستانتین الكسی یف در سال 1863 در مسكو در خانواده ای روشنفكر و از كارخانه داران روسیه متولد شد .فضای خانواده وی همیشه آغشته به عشق به تئاتر بوده است و الكسی یف برای اولین مرتبه در پنجم سپتامبر 1877 در یك نمایش خانوادگی بازی كرد . به تدریج علاقمندان به نمایش گرد او جمع شدند و گروهی را تشكیل دادند كه نام آن را «انجمن الكسی یف » گذاشتند . در سال 1885 ، الكسی یف نام مستعار استانسیلا وسكی را برای خود برگزید . وی در اوایل كار همیشه سعی داشت از هنر پیشگان بزرگ تقلید كند و در این كار موفق هم بود . ولی بتدریج متوجه شد كه كار هنرپیشگی باید خلاق باشد . وی معتقد بود كه «هنرپیشه باید مفسر عالی ترین احساسات بشری ور هبرو مربی تماشاچی باشد .» در سال 1897 با نمیروویچ دانچنكو آشنا می شود و به اتفاق در راه ایجاد «تئاتر مخات» (تئاتر هنر آكادمی مسكو) می كوشند . تئاتر مخات در 14 اكتبر 1897 افتتاح می شود و تراژدی تاریخی تزار فئودور ایوانویچ اثر تولستوی كه مدتها زیر تیغ سانسور بود برنامه افتتاحیه این تئاتر می شود . وی آثار زیادی را بر روی صفحه می برد از جمله دایی واینا در سال 1899 – سه خواهر 1901، باغ آلبالو 1904 – بیچاره آنكه گرفتار عقل شد اثر گریبایدوف 1906 – بازرس اثر گوگول 1908 و آثاری از مولیر – شكسپیر و ایبسن و . . . در سال 1918 تئاتر و اپرایی به نام استانسیلاوسكی افتاح می شود . در سالهای 1922 تا 24 به اروپا – آمریكا سفری هنری می كند و دنیای هنری اروپا و آمریكا را با سیستم خود آشنا می كند و در شوروی هم استودیوهای مختلف هنری زیر نظر او اداره می شوند . در آمریكا كتاب زندگی من در هنر را نوشت و به چاپ رساند . در 29 اكتبر 1928 ، استانسیلاوسكی ضمن اجرای نقش ورشینین در نمایشنامه سه خواهر اثر چخوف كه به مناسبت سی امین سال افتاح مخات اجرا می شد ، دچار حمله قلبی شد . از آن زمان به بعد او ناگزیر دست از بازی كشید و تمام وقت خود را صرف كارهای كارگردانی و آموزشی كرد و هیچگاه از جستجوی راه های تازه و كاملتر برای خلاقیت صحنه ای دست نكشید . وی معتقد بود كه «هنر نمی تواند ایستا باشد ، هنر باید همواره پوینده و روبه تكامل باشد ، در غیر اینصورت فرسودگی و مرگ تدریجی آن آغاز می شود .»استانسیلا وسكی كار آزمایشگاهی خود را با گروه هنرپیشگان تئاتر مخات كه در رأس آنها امگا كنیپر چخواد (همسر چخوف) و كدروف و تاپاركف قرار داشتند با كار روی نمایشنامه تارتوت اثر مولیر آغاز كرد . در سال 1936 وی لقب هنرمند خلق شوروی را گرفت . در سال 1937 جلد اول كتاب «آماده سازی هنرپیشه» (كار هنرپیشه روی در جریان تئاتر ) را آماده و جلد دوم آن را آغاز كرد . فعالیت های مداوم استانسیلا وسكی و سیستم او باعث تحولات گوناگون در تئاتر شد و تأثیر اساسی و عمده ای بر رشد و تكامل هنر صحنه ای قرن بیستم جهان گذارد . طبق اظهار نظر بزرگان تئاتر اروپا و آمریكا ، صحنه های جهانی تئاتر معاصر از وصایای گرانبهای كارگردان كبیر روسیه پیروی می كنند و او را پایه گذار علم تئاتر معاصر می دانند . مجموعه آثار علمی و ادبی استانسیلا وسكی هشت جلد است كه عبارتند از : زندگی من در هنر (1926) ، كار هنرپیشه روی خود در مراحل مختلف (دو جلد) ، كار هنرپیشه روی نقش – مقالات – سخنرانیها ، بحثها و نامه ها (چهار جلد ) : نامه ها از سال (1886 تا 1938) – استانسیلا وسكی در سال 1938 درسن 75 سالگی درگذشت. « در مورد سیستم استانسیلاوسكی پیش داوری های زیادی وجود دارد : اینكه فقط با هم ذات پنداری با شخصیت سروكار دارد ، اینكه فقط به درد بازیگران طبیعت گرا یا واقع گرا می خورد . اینكه حاصل بوطیقای خاصی است و امثال این حرف‌ها .» استانسیلاوسكی دركتاب (آفرینش یك نقش ) می گوید : هركارگردانی در كار كردن روی نقش و برنامه خود برای پیشبرد كارش شیوه خاص خودش را دارد . هیچ قانون تثبیت شده ای وجود ندارد . اما مراحل درونی كار و فرایندهای روان –فیزیولوژیكی را كه در سرشت ما ریشه دارند ، باید دقیقاً رعایت كرد . شرایط انسانی كه استانسیلاوسكی از آن سخن می گوید بر فرایندهای روان-فیزیولوژیكی مبتنی است و آن را می توان »ذهن – بدن طبیعی» تعریف كرد . ذهن – بدن را وقتی می توانیم طبیعی بنامیم كه بدن به خواست های ذهن طوری پاسخ بدهد كه نه بیهوده و اضافی و نه ناهماهنگ باشد . یعنی هنگامیكه : بدن به خواست های ذهی پاسخ بگوید ، واكنش به همه خواست های ذهن فقط به آن خواست هایی كه بدن با آنها سازگار است و تلاش برای ارضای آنها . هماهنگی ذهن – بدن در بدنی آشكار می شود كه در خلاء عمل می كند . كه ا ز كنش لازم نمی پرهیزد . كه به نحوی تناقض آلود و سترون – واكنش نمی كند . ذهن – بدن طبیعی عملاً ساده ترین و طبیعی ترین شرایط انسانی است و كاملاً آزار دهنده است كه «به محض اینكه بازیگر پا به صحنه می گذارد ، بی آنكه اثری از خود بجا بگذارد ، ناپدید می شود .» اما همانطور كه می دانیم حقیقت دارد ، بدن به محض رفتن بر روی صحنه میل به بیهودگی ، اضافه بودن و ناهماهنگی می كند . در بیهودگی عمل می كند ، اصلاً نمی خواهد عمل كند . خودش را نقض می كند ، آن حالت طبیعی را از دست می دهد كه قبل از آمدن بر صحنه داشت و دوباره بلافاصله پس از ترك صحنه آن را باز خواهد یافت . برای بازآفرینی این سرشت طبیعی ، این «صدای زندگی انسانی ، این واقعیت » كار، مطالعه و تكنیك لازم است . سیستم این است . ذهن ضرورت ها را می سازد . «پرژیوانی» (بازگشت به زندگی ) . فرض اینكه بدن باید به همه ضرورت های ذهن ، یا بعضی ا ز آن ها واكنش نشان دهد ، قبل از هر چیز لازم می آید ذهن بازیگر برای پروردن و ایجاد ضرورت ها تربیت شود . ذهن از نظر استانسیلا وسكی معادل است باخرد ، ارائه و احساس در ارتباطی متقابل در زندگی روزمره این كار لازم نیست ، چون ضرورت های ذهن برای بدن واقعی هستند ، اما روی صحنه ضرورت هایی كه واقعی نیستند ، باید واقعی بشوند . هدف پرژیوانی این است : تربیت ذهن بازیگر برای ساختن خواسته ها ، یعنی انگیزش چیزی كه بدن راهی ندارد جز اینكه در برابر آن واكنش مناسب نشان دهد . ضرورت و درعین حال دشواری پرژیوانی در سیستم استانسیلا وسكی از اینجاست . ذهن بازیگر نه تنها باید واكنش منطقی و زمینه ای انگیزشی و حسی بیافریند ، بلكه این زمینه آفریده شده باید طوری عمل كند كه انگار ضرورتی واقعی است . و بازیگر باید زمینه ای را كه آفریده باور كند درست همانطور كه در بیرون از صحنه كه واكنش آدم ها را باور می كند . پرژیوانی فقط هنگامی تمام می شود كه زمینه توجیهات منطقی ، ارادی و حسی تبدیل فعال شده است . برای استانسیلا وسكی ، پرژیوانی تقریباً «میل به عمل» یا «عمل در تمایل» است ، حتی اگر هنوز عملی روی نداده باشد . بدن پاسخ مناسب می‌دهد :تجسم فنون تجسم تبدیل عمل در تمایل را به ” عمل در عمل ” امكان پذیر می‌كنند . در اینجا ناسازگاری آشكار وجود دارد . هر چه پرژیوانی برای سیستم استانسیلاوسكی بیشتر ضروری و اساسی است ، تجسم بی‌دلیل‌تر به نظر می‌رسد . در واقع اگر ذهن در خلق یك ضرورت واقعی موفق شود ، بدن می‌تواند كاری جز واكنشی مناسب انجام ندهد . پس فایده‌ی آموزش چیست ؟ در سیستم استانسیلاوسكی بدن بازیگر باید تربیت شود تا بتواند به كوچك‌ترین انگیزش ذهن پاسخ بدهد ، البته در زندگی روزمره هم ضرورت‌های پیچیده‌ای وجود دارد كه بدن باید به طور خود به خود به نحوی مناسب به آنها پاسخ بدهد ، اما این امر در موقعیت‌های استثنایی و افراطی صورت می‌گیرد برعكس در زندگی روی صحنه هر موقعیتی افراطی است ، چون اگر نباشد نمی‌تواند ” موقعیت واقعی ” باشد یا به جای موقعیتی واقعی عمل كند . آنچه برای ذهن – بدن روی صحنه معیاری عادی است ، در زندگی روزمره استثنایی است . طبیعی بودن روی صحنه ، نوع تقویت شده ‌ای از طبیعی بودن روزمره است بنابراین باید آن را بوسیله‌ی سیستم از نو ایجاد كرد . درك صحنه‌ی درونی با استفاده از تكنیك پرژیوانی شكل می‌گیرد و درك صحنه ی بیرونی كه با استفاده از تكنیك تجسم ساخته می‌شود ، باید به درك صحنه‌ی كامل كه سرشت ثانویه طبیعی بازیگر است بپیوندد و در آن ادغام شود . ذهن – بدن طبیعی ،‌شخصیت ، نقش ذهن – بدن طبیعی سرشت ثانویه‌ی بازیگر است. اگر كسی با تحلیل گام به گام به این نتیجه برسد كه این هدف اعلام شده‌ی سیستم استانسیلاوسكی است ، آن وقت باید از خود بپرسد كه كاركرد ذهن – بدن در خط مشی بازیگر به طور كلی چیست . در واقع خط مشی بازیگر از سیستم فراتر می‌رود و آن تحلیل نقشی است (‌یعنی تحلیل واژگان و كنش‌هایی كه متن نوشتاری برای شخصیت در نظر گرفته می‌شود ) وظیفه‌ی ذهن بدن طبیعی در تحلیل نقش چیست ؟ تا آنجا كه به استانسیلاوسكی مربوط است ، می‌توانیم پاسخ‌های زیر را به این پرسش بدهیم : ذهن – بدن طبیعی مشخص كننده‌ی معنا برای شخصیت است . شخصیت تعیین كننده مفهوم نقش است . شخصیت باید در گذشته و آینده‌ی نقش وجود داشته باشد . یعنی حتی در جایی كه نقش موقتاً حضور ندارد ، شخصیت باید در اعمالی هم كه بوسیله ی نقش پیش بینی نشده ، وجود داشته باشد ، یعنی حتی در جایی كه نقش حضور جسمانی ندارد شخصیت موجودی فراتر و بالاتر از اعمالی است كه به عنوان پاره‌ای از نقش انجام می‌دهد حتی اگر چه با “شرایط داده شده‌ی ” یك نقش هماهنگ است ، می‌توانست نقش‌های دیگر را هم بازی كند . “با شرایط برای معنا ” یعنی همه‌ی عناصر جسمانی و روانی كه كلیت و ارتباط آنها با یكدیگر به بازیگر امكان می‌دهد تا شخصیت ( و سپس نقش ) را به نحوی منسجم و معنا دار بسازد . در تاریخ تئاتر نمونه‌های متعددی وجود دارد كه یك بازیگر نقش‌های متفاوتی بازی كند و تجربه‌ی مشترك ما به عنوان تماشاگر می‌پذیرد كه در یك نقش (‌نوشته شده ) می‌تواند شخصیت‌های مختلفی وجود داشته باشد . هزاران هملت وجود دارد كه هر یك را بازیگری است : این امری معمولی و حقیقی بنیادین است . پس شخصیت با توجه به نقش چه معنایی دارد ؟ شخصیت با نقش همذات نمی شود ، آن را در بر نمی‌گیرد ، در آن حل نمی‌شود . شخصیت فقط شرایط نقش برای معناست .اگر بازیگر شخصیت را گم كند ( یا پیدا نكرده باشد ) براساس نظر استانسیلاوسكی ، نقش معنایش را از دست می‌دهد اگر بازیگر یك شخصیت ساخته باشد ، نقش می‌تواند معنای دیگری داشته باشد ، اما می‌تواند هم همان معنای قبلی را نگه دارد . اما همان طور كه نقش می‌تواند بدون شخصیت ؛‌معنایی نداشته باشد . اگر ذهن – بدن بازیگر غیر طبیعی باشد ،‌كنش های شخصیت حتی اگر از شرایط داده‌ شده‌ی نقش پیروی كند ،‌نمی‌تواند به ضرورت‌ها یا تقاضاها واكنش مناسب نشان دهد ، دراین صورت واكنش‌ها صرفاً اجرای مكانیكی دستورهای خارجی است . اگر یكپارچگی ذهن – بدن از هم بپاشد ، شخصیت نیز متلاشی می‌شود ، دیگر شخصیت نیست و بنابراین نمی‌تواند تضمینی بر معنای نقش باشد . برای استانسیلاوسكی ذهن – بدن یكپارچه و طبیعی زیر بنای معنای نقش است . خشت اولی است كه پایان ، یعنی شخصیت ، می‌تواند بر آن بنا گردد. شرایط برای معنا و سطح بیش بیانگری :ساختن ذهن – بدن طبیعی و ساختن شخصیت بر مبنای نقش ( نوشته شده ) دو مرحله از كار هنر پیشه در تجلی نقش است كه قبل از بروز معنا روی می‌دهد . این دو مرحله شرایط اساسی برای بروز معنا را تشكیل نقش ( بازی شده ) با شروع از شخصیت مهیا می كنند . درعمل جدا كردن دو مرحله اول از مرحله آخر ( اگر نگوئیم غیر ممكن ) دشوار است ؛ حتی دشوارتر از جدا كردن مرحله‌ی اول از مرحله‌ی دوم . این امر باعث طرد نظریه و روش دركار بازیگر استانسیلاوسكی از سطحی كه قبل از بروز معنا روی می‌دهد ، نمی‌شود . سطحی كه قبل از بیان وجود دارد و یك شرط بیان است . این سطح ،‌سطح پیش بیانی است كه مردم شناسی تئاتر با آن سروكار دارد. متقابلاً سطح پیش بیانی را می‌شود به طور كلی سطحی تعریف كرد كه شرایط برای معنا در آن شكل می‌گیرد . كار بازیگر در سیستم استانسیلاوسكی كار بر سطح پیش بیانی است و از بوطیقا با گزینه‌های هنری كارگردان مستقل است . استانسیلاوسكی واقع گرا، طبیعت گرا ، بنیان گذار یك شیوه‌ی بازیگری ، درباره‌ی‌سیستم چنین می‌گوید :” سیستم هیچ ربطی به واقع گرایی ،‌ یا طبیعت گرایی ندارد ، بلكه پرشی در مورد فرایندی اساسی در سرشت خلاقه‌ی ماست .” درست است كه هیچ قانون ثابتی برای تجلی معنی وجود ندارد ، مگر اینكه ، البته شرایط بروز معنا وجود داشته باشد . به همین ترتیب برای تشكیل شرایط برای معنا ، در مورد كار در سطح پیش بیانی هیچ نظام تثبت شده ‌ای وجود ندارد . سیستم استانسیلاوسكی یك نظام است ، نه همه‌ی نظام‌ها . هر كس می‌تواند این نظام را نپذیرد ، درست همان طور كه می‌تواند راه و رسم او را بپذیرد ، به شرط اینكه ذهن – بدن بازیگر نتواند به نحوی طبیعی بودن خود را پیدا كند . استانسیلاوسكی در آثار سه جلدی خود از زبان شخصی فرضی به نام ” آركاری نیكلایویچ تارتسف ” كه استاد تئاتر و در حقیقت هم خود استانسیلاوسكی است ،‌نظریاتش را برای هنرجویان مطرح می‌كند . كتاب ” كار هنر پیشه روی نقش ” در شش گفتار تهیه وتنظیم شده است این گفتارها ترتیب نخستین مرحله آشنایی با نقش ،‌راه به سوی زندگی جسمی نقش ، تجزیه و تحلیل نمایشنامه و نقش ،‌عمق و صفیات ، موقعیت‌ها و شرایط نمایشنامه ،‌شناخت و ارزشیابی وقایع نمایشنامه ومبحثی با نام خلاصه است كه گفتمان نهایی تئوری پردازی‌های استانسیلاوسكی درباره‌ی كار هنرپیشه بر نقش است . ” استانسیلاوسكی درباره‌ی نخستین برخورد هنر پیشه با نقش اصطلاح خیلی زیبایی دارد ، وی در این باره می‌گوید : در لحظه‌ی آشنایی هنر پیشه با نقش را می‌توان لحظه‌ی آشنایی و نخستین برخورد انسان دانست كه بعدها با همدیگر ازدواج خواهند كرد ، به تعبیری لحظه ی برخورد بازیگر با نقش لحظه‌ی فراموش ناشدنی است .” در كل می‌توان سیستم استانسیلاوسكی را روشی ” تفكری سالار ” نام نهاد كه با توجه به ویژگی‌های فطری و روحی انسان و تناسب با سن و سال و در نظر گرفتن آناتومی شخصیت ، جنس ،‌روان جمعی و تاریخی ، به تربیت هنر پیشه می‌پردازد . استانسیلاوسكی را می‌توان یك روانكاو جهان بازیگری دانست . او برای یك هنر پیشه جوان نسخه‌ای برابر با ساخت شخصیتی‌اش می‌پیچد ، بنابراین نمایشنامه‌های رومانتیك و تراژدی را كه در آن مهم‌ترین كشمكش‌های دوران جوانی مطرح می‌شود. عمل – اگر – شرایط پیشنهادی در متد استانسیلاوسكی هر عملی كه روی صحنه انجام می‌گیرد باید علتی داشته باشد ، نشستن هم بدون علت نمی‌شود ، نباید روی صحنه فقط و فقط بنشینیم كه به ما نگاه كنند ، نشستن كار ساده‌ای نیست باید آن را آموخت و; مبنا و اساس زندگی دراماتیك را عمل و فعالیت تشكیل می‌دهد ، خود كلمه‌ی درام هم به زبان یونانیان قدیم به معنی به وقوع پیوستن و عمل بود . پس بنابراین درام ، روی صحنه ، یعنی اعمالی كه جلوی چشم ما به وقوع می‌پیوندد و هنر پیشه‌ای كه وارد صحنه می‌شود عمل كننده است . ” نشستن و حركت نكردن دلیل عدم عمل نیست در بی‌حركتی محض نیز می توان به فعالیت پرداخت ولی نه به شكل ظاهری یعنی جسمانی ،‌بلكه به شكل درونی آن یعنی روانی روی صحنه باید عمل كرد ، هم درونی و هم بیرونی .” استانسیلاوسكی در رابطه با باور احساس حقیقت می‌گوید : هرگز نمی توان آنچه را كه باور نداشت خلق كرد و خطرناك‌ترین چیز برای شیوه‌ی خود را ، برخورد فرمالیستی با كار مشكل و دشوار هنری و درك محدود و سطحی و ابتدایی آن است . استانسیلاوسكی از هنرجویان می‌خواهد كه اشتامپها را دور بریزید ،‌ رها كنند ،‌بازی با پیشانی ،‌قلب ، مو ، همه را از خود دور كنند و به جای تمام اینها كمی عمل واقعی ،‌ثمربخش ،‌مفید ،‌حقیقی و قابل باور را انجام دهند . در سیستم استانسیلاوسكی ،‌هنر پیشه باید با احساس انسانی خود و با به كار بستن كلیه‌ی عناصر ارگانیسم روانی خویش بكوشد تا احساس انسانی خویش را روی صحنه با زندگی درونی سیما و خط مشی سراسری نمایشنامه و منطبق كند . وی عقیده دارد : كه هدف هنر ما فقط ایجاد زندگی درونی – انسانی نقش نیست ، بلكه انتقال برونی آن در یك شكل هنری نیز هست. به همین دلیل است كه هنر پیشه نباید فقط توانایی درك احساس درونی نقش را داشته باشد . در نمایشنامه نویسنده همه چیز را در اختیار بازیگر قرار نمی‌دهد و این بازیگر است كه با تخیل خود باید به درون نمایشنامه رسوخ كرده و برای دستیابی به احساس حقیقی و در واقع برای اینكه نمایشنامه را از آن خود كند باید به تخیل متوسل شود . تخیل نه فقط آنچه را كه نویسنده و كارگردان و دیگران تا انتها نگفته‌اند به نهایت می‌رساند، بلكه به طور كلی همه‌ی به وجود آورندگان نمایش را نیز زنده می‌كند و تخیل درجریان كار خلاقه نمایش تازیانه‌ای است كه هنر پیشه را به دنبال خود می‌كشاند . استانسیلاوسكی می‌گوید : در تخیل دنیای خارج را در دنیای هنر نباید گذارد دنیای خارجی را باید براساس تخیل خود ساخت . پس بدین ترتیب روی صحنه هر قدم و هر حركتی یك مجموعه مبانی درونی داشته باشد و هیچ عملی نباید به طور مكانیكی صورت گیرد . به عبارت دیگر هیچ عملی در روی صحنه بدون شركت فعال تخیل نباید صورت گیرد . و اگر كارهایی را كه روی صحنه انجام می‌‌گیرد با بی‌تفاوتی و سطحی گرایی توام باشد ، در این صورت نابودی یك هنر پیشه حتمی خواهد بود . زیرا این عمل باعث ماشینی شدن و فقدان تخیل او می شود پس كار خلاقه روی نقش برای تبدیل یك اثر كلامی به یك زندگی ، از اول تا آخر ، با كمك تخیل انجام می ‌گیرد . تنها تخیل است كه می‌تواند درون ذهن را گرم كند و به هیجان آورد درحال برای آنكه تخیل از عهده‌ی كارهایی كه به او محول می شود برآید ، باید محرك و فعال بوده و به اندازه‌ی كافی توسعه یافته باشد و به طور منطقی بتواند پاسخگوی احتیاجات نقش شود . بدین ترتیب یك هنرمند باید به رشد تخیل خود توجه زیادی داشته باشد و به هر طریقی كه می‌تواند به تكامل آن كمك كند . ادامه خواندن مقاله كنستانتين الكسي يف

نوشته مقاله كنستانتين الكسي يف اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 11 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : اگر به محصولات و کالاهایی که در محیط زندگیتان وجود دارد خوب بنگرید، متوجه خواهید شد که بیشتر این محصولات در واقع برای کمک به انسان و راحت تر و سریع تر انجام دادن وظایف روزانه شان پدید آمده اند. اگر به محصولات و کالاهایی که در محیط زندگیتان وجود دارد خوب بنگرید، متوجه خواهید شد که بیشتر این محصولات در واقع برای کمک به انسان و راحت تر و سریع تر انجام دادن وظایف روزانه شان پدید آمده اند. از آن جایی که در بیشتر این موارد، این انسان است که از این وسایل و ابزارها استفاده می کند بنابراین طراحان و مهندسین باید برای اطمینان یافتن از راحتی، ایمنی، کارایی و سلامت استفاده از این کالاها حتما توانایی‌ها و محدودیت های فیزیکی و بدنی انسان را در طراحی و ساخت وسایل در نظر بگیرند. طبعا اتومبیل نیز به عنوان یک وسیله نقلیه از این قاعده مستثنی نیست. اگر به اتومبیل از دیدگاه یک ایستگاه کاری که در آن راننده باید برای هدایت و کنترل خودرو، کارها و عملیات مختلفی را همچون خواندن عقربه ها و علائم و درجات هشدار دهنده، فشردن پدال گاز و ترمز و کلاچ، عوض کردن و انتخاب دنده مناسب، پیچاندن فرمان و ; انجام دهد، نگاه کنیم آنگاه به خوبی درک خواهیم کرد که برای ایمنی و راحتی راننده و تامین جانی سرنشینان خودرو و سایر افراد دیگری که به نحوی با اتومبیل در ارتباط هستند – همچون عابران پیاده، دوچرخه سواران، موتور سیکلت رانان و ; – چه بسیار نکات ظریف و دقیق و حساس ارگونومیکی باید در خودرو رعایت شوند. طراحی از دیدگاه آنتروپومتری شامل انطباق و هماهنگی و ابعاد و اندازه های بدن با ابعاد و اندازه های محل کار یا ابزار وسیله مورد استفاده است. آنتروپومتری در واقع بخشی از دانش ارگونومی و شاخه‌ای از فیزیکال آنتروپومتری است که موضوع آن سنجش و اندازه‌گیری ابعاد و اندازه‌های ظاهری قسمت های مختلف بدن انسان است. چون دانستن ابعاد و اندازه های اعضای مختلف بدن برای طراحی ارگونومیکی بسیاری از وسایل زندگی ضروری است دانش آنتروپومتری نیز با اندازه گیری و ارائه اندازه های مختلف بدن ( مانند طول دست و پا، عرض شانه و کتف‌ها و ; ) و تعیین میدان حرکتی یا محدوده حرکت آنها به طراح کمک می کند تا به میزان زیادی بر ایمنی، سلامت و کارایی بازده طرح خود بیافزاید و از هر جهت یک طرح مناسب ارائه دهد. موضوع اصلی علم ارگونومی یا مهندسی فاکتور های انسانی به بررسی روابط انسان با محیط کارش با هدف بهینه سازی شرایط زندگی و کاری او بر می گردد. یعنی ویژگی ها و توانایی های ارگانیزم انسانی به منظور تطبیق کار با انسان و بر عکس مورد بررسی و تحقیق قرار می گیرد.  ارگونومی دو هدف مهم دارد: – هدف اول افزایش کارایی و بازده انجام کار و فعالیت های دیگر است. افزایش سهولت کاربرد، کاهش خطا و افزایش بهره وری در این مقوله می گنجند. – هدف دوم تقویت بعضی از ارزش های انسانی مطلوب از جمله افزایش ایمنی، کاهش خستگی و تنش، افزایش راحتی، افزایش مقبولیت نزد کاربر، افزایش میزان رضایت شغلی و بهبود کیفیت زندگی است. این دو عامل به ما نشان می دهند که در هر کاربرد خاص معمولا فقط دسته ای از اهداف بیشترین اهمیت را دارند و این اهداف عموما به هم وابسته است. کاربردهای ارگونومی با توضیحاتی که داده شد دریافتیم عملکرد یک وسیله تنها نمی تواند ملاک قرار گیرد بلکه کالاها و محصولات ساخته شده باید برای استفاده انسان مطابق با نیازها، خواسته ها، راحتی و قابلیتهای او سازگار و هماهنگ گردند در این میان وظیفه متخصصان ارگونومی یا مهندسین فاکتورهای انسانی شامل مهیا کردن راحت ترین شرایط از نظر میزان سر و صدا، کاهش بار مغزی و فشار جسمی، میزان روشنایی، آب و هوا، اصلاح وضعیت کاری و کاهش نیرویی که صرف انجام دادن کارها می شود، ساده کردن اعمال حسی- روانی در خواندن و درک وسایل نشان دهنده به منظور درک انتقال سریع، بدون خطا و اشتباه و دقیق پیام ها و اخطارهای مورد نظر، راحت تر ساختن جابجایی و حرکت اهرم ها و دسته ها، در دسترس قرار دادن کلیدها و دکمه ها و سایر قسمت ها به ترتیب اهمیت و الویت منطقی، اجتناب از کوشش برای فراخوانی اطلاعات غیر لازم و مانند اینها می گردد؛ بنابراین برای اینکه یک تولید کننده بتواند جوابگوی تمام نیازهای افراد مختلف جامعه باشد، باید بداند که چند درصد از این افراد دارای چه خصوصیات و ویژگی های جسمانی هستند و برای این منظور باید از جمعیت مشتریان بالقوه محصول مورد نظر آمارگیری کرده و داده های بدست آمده را توسط کارشناسان تجزیه و تحلیل کند. این آمارگیری نیز باید از گروه های مختلف اجتماع انجام شود زیرا مثلا در یک جامعه، گروهی چاق، عده ای لاغر، بعضی بلندقد، دسته ای کوتاه قد و بالاخره برخی نیز در تمام این افراد متفاوت هستند و به همین دلیل گاهی ارائه یک محصول در بازار برای عده ای بالاتر از حد استاندارد و برای عده ای دیگر پایینتر از حد استاندارد قرار می گیرد. مثلا طی تحقیقی که در سال 1985 انجام شد، مشخص شد که یک طرح مطلوب و کاملا مناسب کلاه ایمنی که در اروپا با استقبال فراوانی مواجه شده بود، فقط برای حدود 40 درصد از مردم سریلانکا قابل استفاده بوده است. همچنین وقتی استانداردهای آنتروپومتری آمریکا تعیین شد، این اندازه فقط برای 90 درصد آلمانی‌ها، 80 درصد فرانسوی‌ها، 65 درصد هندی‌ها، 45 درصد ژاپنی‌ها و 10 درصد از ویتنامی‌ها مناسب بوده است.    به طور کلی اندازه گیری ابعاد بدن در دو وضعیت صورت می گیرد : 1 – وضعیت ساکن ( ثابت ( 2 – وضعیت متحرک در وضعیت ثابت اندازه گیری بدن در حالتی صورت می‌گیرد که بدن هیچ گونه حرکتی نداشته باشد و این اندازه گیری را اصطلاحا آنتروپومتری استاتیک می گویند. در وضعیت متحرک اندازه گیری ابعاد بدن در حالتی که بدن در حالت حرکت می باشد، صورت خواهد گرفت. این اندازه گیری آنتروپومتری دینامیک گفته می شود. به طور کلی آنتروپومتری شامل اندازه گیری اندازه های مختلفی از طول بدن، وزن و حجم اندام ها، فضای حرکتی و زوایای حرکتی هر یک از این اندازه ها بوده و در نهایت تهیه آمار و اطلاعات منتج از آن در تعیین شکل و اندازه ابزار و وسایلی است که در محیط کار مورد استفاده این افراد قرار می گیرد. به طور کلی آنتروپومتری در دو زمینه کاربرد دارد : 1 – برای تطبیق و تناسب ماشین با انسان در جهت راحتی و افزایش راندمان کاربر 2 – جهت استانداردسازی وسایل و تجهیزات مورد استفاده برای یک فرد یا کل جامعه در این زمینه علاوه بر ابعاد بدن، نوع وسایل مورد استفاده، جنس، میزان تحمل نیرو و فشار و سایر فاکتورهای مربوط به انسان از قبیل سن، جنس، نژاد، ساختار بدنی ( ورزش، کار، چاق، لاغر )، نوع شغل، رژیم غذایی، وضعیت سلامتی، وضعیت بدن یا پوسچر ( Posture )، زمان (ابتدای روز، پایان روز)، تغییرات ارادی ( مثل منقبض کردن عضله )، لباس و تجهیزات فردی مورد توجه قرار می‌گیرد. که البته مهم‌ترین آنها سن، جنس و تفاوت های نژادی می باشد. در بعضی شرایط فضای کار و تجهیزات منحصرا مختص یک استفاده‌کننده معین طراحی می شود مانند سفارش لباس به خیاط، مدل های لباس زنانه و صندلی اتومبیل‌های مسابقه که مواردی از این دست هستند. در پروسه یک تحقیق ارگونومیکی به منظور طراحی یا بهسازی وسایل و ابزار کار پس از استخراج اطلاعات آنتروپومتریکی جامعه استفاده‌کنندگان از وسیله مورد تحقیق، بایُستی موضوعهای مورد استفاده در آن وسیله را فهرست کرده و با استدلال های علمی و منطقی آنها را ارزش‌گذاری کنیم. در این فصل، برای شناسایی موضوع‌های مهم مورد استفاده در خودرو به فعالیتهای اجرایی كه در داخل خودروی سواری انجام می شود توجه می کنیم. این فعالیتها عمدتا شامل مواردی همچون ورود ( خروج ) مناسب به ( از ) وسیله نقلیه، نشستن، هدایت و کنترل مناسب خودرو، دید مناسب به بیرون و درون، رفاه، ایمنی و ; می شود. در اینجا، ویژگی های خودروی سواری را در چهار موضوع تشریح می کنیم: 1. صندلی‌ها 2. کنترل‌ها 3. نمایشگرها 4. برخی ویژگی های خاص ولی قبل از آن کمی در مورد فضای داخلی و اندازه های آنها بحث می کنیم. طراحی فضای داخلی و اندازه های آن به منظور طراحی یک خودرو ابتدا باید مشخص کرد که این وسیله نقلیه برای چه منظور طراحی می شود و چه اهداف و انتظاراتی را باید برآورده کند. به عبارت دیگر اول باید دید که چه نوع خودرویی و برای چه کاری قرار است طراحی شود زیرا پارامترهای طراحی انواع خودروها با هم تفاوت دارد. مثلا طراحی خودروی چهار نفره لوکس سدان با یک وانت، رودستر یا خودروی شاسی بلند (مانند پاترول ) فرق می‌کند و بر حسب مورد مسایل جداگانه‌ای را برای طراحی هر کدام باید در نظر گرفت . پس از مشخص شدن نوع خودرو باید بررسی کرد که خودرو برای چه بازار، کشور و مردمی و با چه خصوصیات و ویژگی‌هایی در نظر گرفته شده است؛ چه رقبایی و با چه مشخصاتی در بازار وجود دارند و ;. پس از تعیین خط‌مشی‌های موجود و بررسی و تجزیه و تحلیل عوامل موثر در طراحی و سنجش شرایط و امکانات موجود طراحی صورت می گیرد. مثلا اگر بخواهیم برای مردم کشورمان یک خودروی کاملا ملی طراحی کنیم باید عواملی نظیر : – متوسط تعداد افراد خانواده. – متوسط درآمد خانواده – نوع نیاز و استفاده از خودرو – تعداد مسافرت های در طول سال – اندازه های بدنی افراد جامعه – عادت‌ها و ویژگی‌های سنتی و اخلاقی جامعه – وضعیت ترافیکی خیابان‌ها و جاده‌ها و غیره را حتما در نظر بگیریم و سپس اقدام به طراحی کنیم. پس از آماده شدن چندین شکل و طرح ظاهری و به تصویب رسیدن یکی از آنها، ابعاد کلی اتومبیل (با توجه به عوامل فنی، انسانی، نیاز بازار و چند عامل دیگر در آن دخالت داده می شود و در این مرحله است که امکان اقدامات اصلاحی و تعدیل‌کننده وجود دارد. البته عکس این عمل نیز ممکن است و گاهی شکل و طرح خودرو بر اساس ابعاد و اندازه ها طرح می شود.   کاربرد ارگونومی در طراحی خودرو در پروسه یک تحقیق ارگونومیکی به منظور طراحی یا بهسازی وسایل و ابزار کار پس از استخراج اطلاعات آنتروپومتریکی جامعه استفاده کنندگان از وسیله مورد تحقیق، بایستی موضوع های مورد استفاده در آن وسیله را فهرست کرده و با استدلال های علمی و منطقی آنها را ارزش گذاری کنیم. برای طراحی یک اتومبیل ابتدا باید مشخص کرد که این وسیله نقلیه برای چه منظور طراحی می شود و چه اهداف و انتظاراتی را باید برآورده کند. به عبارتی دیگر اول باید دید که چه نوع اتومبیلی و برای چه کاری قرار است طراحی شود زیرا پارامترهای طراحی انواع اتومبیل ها با هم تفاوت دارد. مثلاً طراحی یک اتومبیل چهار نفره لوکس سدان با یک وانت، رودستر یا اتومبیل شاسی بلند (مانند پاترول) فرق می کند و بر حسب مورد مسایل جداگانه ای را برای طراحی هر کدام باید در نظر گرفت. پس از مشخص شدن نوع اتومبیل باید ببینیم اتومبیل برای چه بازار، کشور و مردمی و با چه خصوصیات و ویژگی هایی در نظر گرفته شده است؛ چه رقبایی و با چه مشخصاتی در بازار وجود دارند و از این قبیل مسایل. پس از تعیین خط مشی های موجود و بررسی و تجزیه و تحلیل عوامل موثر در طراحی و سنجش شرایط و امکانات موجود طراحی صورت می گیرد. مثلاً اگر بخواهیم برای مردم کشورمان یک اتومبیل کاملاً ملی و میهنی طراحی کنیم باید عوامل زیر را حتماً در نظر بگیریم و سپس اقدام به طراحی کنیم: – متوسط تعداد افراد خانواده – متوسط درآمد خانواده – نوع نیاز و استفاده از اتومبیل – تعداد مسافرت های در طول سال – اندازه های بدنی افراد جامعه – عادت ها و ویژگی های سنتی و اخلاقی جامعه – وضعیت ترافیکی خیابان ها و جاده ها و ;.پس از آماده شدن چندین شکل و طرح ظاهری و به تصویب رسیدن یکی از آن ها، ابعاد کلی اتومبیل (توجه به عوامل فنی، انسانی، نیاز بازار و چند عامل دیگر در آن دخالت داده می شود و در این مرحله است که امکان اقدامات اصلاحی و تعدیل کننده وجود دارد. البته عکس این عمل نیز ممکن است و گاهی شکل و طرح اتومبیل بر اساس ابعاد و اندازه ها طرح می شود. ارکان اصلی ابعاد خودرو – ارتفاع خودرو – فاصله عرضی بین مرکز دو تایر جلو – فاصله عرضی بین مرکز دو تایر عقب – عرض خودرو – فاصله طول بین مرکز دو تایر جلو و عقب – طول کلی خودرو – حداکثر فاصله غربیلک فرمان تا مرکز تکیه گاه صندلی راننده – ارتفاع سقف تا مرکز صندلی جلو – حداقل فاصله صندلی جلو و عقب – ارتفاع سقف تا مرکز صندلی عقب – فاصله بین دستگیره های درب جلو – فاصله بین درب های جلو – فاصله بین دستگیره های درب عقب – عرض داخلی خودرو در قسمت عقب – حداقل فاصله صندلی جلو و عقب. از این دسته ابعاد یک سری مانند فاصله بین دو محور چرخ عقب و جلو به وسیله پارامترها و عوامل فنی و دسته دیگر به وسیله مطالعات آنتروپومتریکی، ملاحظات ایمنی و استراتژی های خاص خود کارخانه سازنده تعیین می شوند. در کارخانجات خودروسازی از جداول آنتروپومتری که قبلا به وسیله محاسبات آماری و مطالعات آناتومی تعیین شده اند استفاده می شود. در این جداول تمامی اندازه های مورد نیاز برای طراحی فضای داخلی (از قبیل صندلی ها، پدال ها، داشبورد، فضای خالی جلوی پای سرنشینان) و نیز اطلاعاتی مانند عرض کف پاها (برای طراحی پدال ها)، طول پا، عرض کتف ها و شانه ها، طول زانو و ; مربوط به اندازه های مردم کشورهای مختلف دنیا وجود دارد.مثلا اگر قرار باشد کارخانه مرسدس بنز خودرویی را برای بازار آمریکا در نظر بگیرد از جداول آنتروپومتری مربوط به همان کشور برای طراحی استفاده می کند و به همین دلیل است که بنز سفارش آمریکا مثلا با بنزی که قرار است به ژاپن یا آفریقا صادر شود فرق می کند. البته لازم به ذکر است این اندازه ها را هنگام استفاده تا حدی تعدیل می کنند تا نیاز چندانی به انجام تغییرات عمده برای صادرات به کشورهای مختلف وجود نداشته باشد. جداول فوق هر چند سال یک بار (معمولا هر دهه) باید مورد تجدید نظر و باز بینی قرار گیرند زیرا قد و جثه افراد در کشورهای مختلف به خاطر تاثیر عوامل مختلف به مرور زمان تغییر می کند. مثلا طی چند سال گذشته ژاپنی ها به علت بهداشت و تغذیه مناسب بلندقد تر شده اند همچنین بر اساس مطالعات انجام شده توسط کارخانجات داخلی تولیدکننده کفش، پای ایرانی ها به طور متوسط نسبت به گذشته دو شماره بزرگتر شده است. ادامه خواندن مقاله ارگونومي و کاربرد آن در طراحي خودرو

نوشته مقاله ارگونومي و کاربرد آن در طراحي خودرو اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 20 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : کاریکاتور فهرست مطالب عنوان صفحه كاریكاتور چه معنا دارد 1هدف كاریكاتور 2 انواع کاریکاتور و مختصر توضیحی در مورد آنها 2 جایگاه کاریکاتور در مطبوعات ایران 7زندگی نامه هنرمند « اردشیر محصص » 8مروری بر پیشینه و سیر تحولی كاریكاتور چهره 11چهره پردازان ایران و تاریخچه كاریكاتور 14منابع و مآخذ 18 کاریکاتور به چه معنا می باشد ؟ کاریکاتور ارائه تصویری است که از اشخاص و اشیاء که در آن صفات و خصوصیات فرد یا شئی به نحوی مضحک ، اغراق آمیز و غیر طبیعی به تصویر در آید . البته ممکن است تنها یک طرح تمثیلی و کنایه ای باشد با این هدف که به جای خنداندن بیننده وی را به تفکر وا دارد . آنچه که از کلمه کاریکاتور بر می آید این است که یک اثر کاریکاتور معمولا مقداری تخیل و اغراق را در خود آمیخته دارد و مهم تر از آن این است که در بیان هدف خود از اصطلاحات روزمره و عامه به همان شکل متداول بهره می گیرد . شاید اولین کاریکاتور ها در زمان های بسیار قدیم به وجود آمده باشد . اکثر تاریخ دانان نیز همین عقیده را دارند و به نظر آنها انسان ابتدایی اشکالی را مانند ( گاو ) با طراحی ساده و اغراق آمیز بدون شناخت کاریکاتور رسم می کرد . نقابهایی هم که برای ترساندن یا خنداندن ساخته می شوند جزء کاریکاتور محسوب می شوند ، در هنر باستان کاریکاتور لحن جدیدتری به خود می گیرد و کم کم هویت می یابد مانند کاریکاتور امپراتور کاراکالا که در موزه ایگنون نگهداری می شود همه هنرهای عصر باستان که در آن ها اغراق توام است ولی گویای این نیست که آنها از مالک فقط به دلیل شوخی و خنده استفاده می کردند و نمی توان آنها را یک کاریکاتور دانست . چرا که در پشت همین اغراق ها خصوصیت باطنی افراد را به نمایش می گذاشتند . مثل معروفی راجع به این پدیده در بین رومی ها وجود دارد که می گوید : « ماسک خود را بگذار تا بگویم که هستی » معنی کاریکاتور : کاریکاتور یعنی گفت و گوی تمدن ها هدف کاریکاتور : بیان کردن مشکلات دیدگاه های شخصی و شاید هم بشود گفت جنگیدن با گروهی که حرف منطقی نمی زنند شاید هم دفاع کردن از مردم در مقابل موانع و مشکلاتی که در برخی موارد خود مردم هم آنها را نمی بینند و به تعبیری دادن حق مردم به آنها و آشنا کردن مردم با حق و حقوقشان که چه حقی دارند و جایگاه آنها کجاست . آثار کسانی چون اردشیر محصص ، مرتضی ممیز و کامبیز درم بخش در مطبوعات معتبر جهان بسیار منتشر شده و می شود . با کاوشهایی که روان شناسان انجام داده اند نتیجه جالبی به دست آمده است . روانشناسان اعتراف می کنند مردم به خواندن و مطالعه سطرها تنبل تر شده اند و خواهان رسانه های تصویری هستند . علت گرایش مردم در چند سال اخیر به کاریکاتور نیز همین عامل بوده است . مردم در یک نگاه به کاریکاتور چیزهایی را مطالعه می کنند که شاید در دهها صفحه نتوان آن پیام را به خواننده منتقل کرد . انواع کاریکاتور را می توان این گونه مطرح کرد . 1- کاریکاتور روزنامه ای 2- کاریکاتور سیاسی 3- کاریکاتور بدون شرح 4- کاریکاتور دنباله دار کاریکاتور روزنامه ای برای کاریکاتور روزنامه ای که بخش های سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی و ; را در برمی گیرد . نامهای مختلفی پیشنهاد و مورد استفاده قرار گرفته است از جمله ژورنالیستی ، تیتر دار ، مطبوعاتی ، زیر نویس دار و ; بیش از دو قرن است که کاریکاتوریستها مطبوعات را عرصه ای مناسب برای بیان افکار و عقاید خود و نمایش آثار شان یافته اند ، خاستگاه کاریکاتور ، روزنامه نبوده اما پیگاه طرحهای طنز مطبوعات بوده است . مهمترین و پایدار ترین نشریه طنز ایران توفیق بود که به سر دبیری حسن و حسین توفیق 50 سال بی وقفه منتشر شد . از مجلات دیگر می توان به نسیم شمال ، کشکول ، بهلول و ملانصر الدین اشاره کرد . عمدتاً خصوصیات و ویژگی های کاریکاتورهای روزنامه ای بدین شرح است : 1- در بعد سیاسی ، اجتماعی ، اخلاقی ، ورزشی و ; بیان می شوند . 2- خطوط مخصوصاً در کاریکاتورهای امروزی ساده است . 3- انتقاد رک و صریح است . 4- اغراق ، بیشتر در مطبوعات ما ، جنبه کلیشه ای دارد . 5- در بالا و پایین طرح نوشته وجود دارد . 6- کادرها کوچک و محدود هستند . 7- دارای طنز و درک پایین هستند . به عبارتی ساده تر و بهتر قابل هضم برای اقشار عادی جامعه است و با اشعار و امثال کوچه بازاری و طنز های ساده اجتماعی سر و کار دارد . 8- موضوع روز را بیان می کنند یعنی دارای تاریخ مصرف هستند . کاریکاتور سیاسی این نوع کاریکاتور به نام کاریکاتور یک صفحه ای یا کارتون در بین غربیها رواج دارد و در کشور ما نیز سابقه ای طولانی دارد وقتی که روتر، کاریکاتور محمد علی شاه را با بدنی گاو مانند کشید یک هجوم سیاسی بزرگ را اعلام کرد . کاریکاتور سیاسی از سیاست یک دولت انتقاد می کند و به صورت طنز بیان می شود نه هجوم . کاریکاتور بدون شرح کاریکاتور بدون شرح یا بین‌المللی، همان کاریکاتور بی زیر نویس است که مانند کاریکاتور مطبوعاتی در همه جوامع به عنوان یکی دیگر از تقسیم بندی های مورد قبول واقع شده است . دراین نوع کاریکاتور تصاویر خود گویای کاریکاتور و حاصل پیام مورد نظر هستند . این نوع کاریکاتور مطبوعاتی بیشتر برای نمایشگاه ها کشیده می شوند و موضوعات آن بر خلاف کاریکاتور مطبوعاتی دارای تاریخ مصرف نیستند بلکه کهنه نشدنی و دائم می باشند . کاریکاتور بدون شرح را نیز کاریکاتور طنز دار نیز می نامند . شخصیت ملانصرالدین یکی از شخصیت های فکاهی ایران ، عراق ، ترکیه و آذربایجان به شمار می رود . اکثر کاریکاتوریستها از کاریکاتور به عنوان طنز یاد می کنند . در حالی که کاریکاتور قالب طنز است اگر ما دو نوع تقسیم بندی برای کاریکاتور بدون شرح در نظر بگیریم اشتباه است . بهتر است بگوئیم کاریکاتور با مضمون شاد و کاریکاتور با مضمون تلخ ( کاریکاتور سیاه نیز گفته می شود ) . کاریکاتور سیاه یا تلخ ناب ترین نوع کاریکاتور به شمار می رود . این نوع کاریکاتور به شکل بسیار جدی بیان می شود . در قالب خنده گزنده ترین معانی را در بر دارد . چنین خنده ای نوعی حساسیت و ترس را می رساند ترس آباء و اجدادی ترس از زندگی یا خوب زیستن در کاریکاتور تلخ واژه های برتر و مضامین عالی و معنوی بسیاری به چشم می خورد . کاریکاتور دنباله دار کاریکاتور دنباله دار شامل سلسله تصاویری است که موضوع آن غالبا در کادر کاریکاتور نهفته است . اکنون کاریکاتورهای دنباله دار نقش مهمی نسبت به انواع دیگر در عرصه مطبوعات و جامعه دارند . اعلانها، آگهی ها ، کارتهای پستال ها و کارتهای دعوت و تمبر ها و ; به صورت کاریکاتور دنباله دار نشان داده می شود . لازمه کاریکاتور دنباله دار این است که بیننده نتواند نتیجه حدس بزند و آخر موضوع آن را بفهمد. از عمر کاریکاتور دنباله دار اکنون نیم قرن می گذرد . در چین قدیم تصاویری دنباله دار برای نمایاندن افسانه‌ها و صحنه های معمولی زندگی بوده است . معمولا در کاریکاتور های دنباله دار موضوع از چپ و بالا شروع می شود . این نوع کاریکاتور ها به دلیل جذابیت بیشترین نفوذ را در مردم دارد . تنها تفاوت آنها با کاریکاتور متحرک این بود که کاریکاتور دنباله دار در چند مرحله پایان می پذیرد . نکته جالب اینکه اکثر کاریکاتوریستها این شاخه را با اطمینان به عنوان یکی از قسمت های کاریکاتور محسوب کرده اند و این نوع کاریکاتور حاوی همه خصوصیات کاریکاتور های دیگر نیز هست . کاریکاتور در مطبوعات ایران نخستین روزنامه کاریکاتوری ایران به گفته عده ای « نامه ادب » می باشد که به همت ادیب الممالک، شاعر نامدار انتشار یافت . این روزنامه پس از مسافرت ادیب الممالک از تبریز به مشهد از 1318 تا 1320 در این شهر منتشر می شد . این روزنامه با چاپ سنگی و خط نستعلیق مدت سه سال در مشهد منتشر شد . در سال سوم نقاشیها و کاریکاتورهای ساده و ابتدایی دیده می شود که توسط نقاشباشی استان قدس رضوی ترسیم شده است . روزنامه ملا نصر الدین نیز در سال 1285 شمسی در تفلیس به زبان ترکی منتشر می شد . این روزنامه به کوشش جلیل محمد قلی زاده بود که سالهای 1914 تا 1917 تعطیل بود و مجددا در تبریز منتشر شد . روزنامه های دیگر مانند کشکول که در سال 1325 منتشر شد آذربایجان که نشریه هفتگی بود و در سال 1324 منتشر شد که در متن آنها کلمه صور موهومه خیالی و صور موهومه خنده آمیز عبرت انگیز مترادف با کاریکاتور آورده شده است . در چند سال اخیر حتی نشریات غیر طنز صفحه ای را به عنوان صفحه کاریکاتور ، طنز و کارتون به عنوان صفحه آزاد در نظر می گیرند که عمدتا بازتاب مسائل روزمره است به صورت دنباله دار کشیده می شود . زندگی نامه هنرمند ، اردشیر محصص : اردشیر محصص در روز هجدهم شهریور 1317 در رشت به دنیا آمد پدر و مادر ایشان هر دو در لاهیجان به دنیا آمده اند . و وی تا 12 سالگی در رشت زندگی می کرده است . از 4 سالگی به کودکستان رفته و از 7 سالگی به دبستان پا گذاشته است . سیکل اول دبیرستان را در دبیرستان فیروز بهرام گذرانده که این دبیرستان متعلق به زرتشتی ها می باشد . اما وی زرتشتی نمی باشد . او دیپلمش را از رشته ادبیات فارسی از دانشگاه تمدن گرفته است . وی در کنکور چهار دانشگاه شرکت کرده ولی در رشته حقوق در دانشکده حقوق قبول شد و به دلیل اینکه 2 سال اول دانشگاه را باید واحدهای فقه و عربی را می گذارند و او از سالهای دبیرستان با این دو درس مشکل داشته و اگر هم می خواست رشته قضائی را ادامه دهد میبایست دو سال دیگر هم این درس ها را می خواند و برای رهایی از دست این دو درس به رشته سیاسی رفت . و بالاخره در سال 1341 موفق به مدرک لیسانس شد . و به دلایلی به وی معافی پزشکی تعلق گرفت و از خدمت سربازی معاف شد . و 2 سال پس از گرفتن مدرک لیسانس صرفا به قصد تجربه به کار اداری روی آورد . و چون از کار اداری و استخدام دولتی متنفر بود بیش از یک سال نتوانست دوام بیاورد . و او خرجی معاش زندگیش را از کار در روزنامه کیهان تامین می کرده است . وی از سه سالگی شروع به طراحی کرده است . و در سالهای پایانی دانشکده طراحی برایش جدی در آمد . و پس از استعفا از کار اداری طراحی برای او همچون حرفه شد و او می گوید : این که من چرا به طرف این کار کشیده شدم دست خودم نبود . یک چیزی بود در من ، نیرویی بود که مرا به طرف این کار می کشید : خیلی قوی تر از من بود و به خوبی می توانست به جای من تصمیم بگیرد . وهنگامی که از وی می پرسند : محصص به نظر تو هنر چیست ؟ می گوید : من هیچ تعریف خاصی از هنر ندارم .در این باره حرفهای زیادی زده اند و کتاب های بسیاری نوشته اند و می توان به آن ها نگاه کرد . ولی وی در انتها این چنین می گوید که : من آنچه را می بینم و حس می کنم می کشم همین . کارهای محصص را می توان « طرح های طنز آمیز » دانست . کاریکاتور و نقاشی یا ترکیبی از هر دو را نیز در کارهایش به چشم می خورد .البته به بعضی کاریکاتور بعضی دیگر را طرح های طنز آمیز نیز می توان گفت . و او می گوید : ناخواسته همیشه سعی می شود که طراحی هایی که می کشد تا آنجا که ممکن است کامل و بی عیب از کار در آید . نیز در کیهان آغاز به کار کرد و قرار شد که برای مقاله هایش طرح بکشم . و تاثیر تمامی این ها در من انگیزه به وجود آوردن طرح هایی شد که من تمام را به راستی دوست دارم و همین طور آشنایی با پرویز شاپور با آن طنز عجیبش . و همان طور که روانشناسان می گویند : دوره شکل گیری شخصیت در کودکی می باشد و با توجه به این که محصص کودکیش را در رشت می زیسته ویژگی های بومی شمال از نظر آب و هوا و دیگر مختصات جغرافیایی شاید در اثر ها و کارهای ایشان به چشم نخورد ولی قیافه های همشهری های او و مه آلودگی ها و ابهام هوای بارانی را دوست دارد . و به گفته خود او شاید این مه آلودگی و ابهام در فضا و در کارهایش بازتابی داشته باشد . مرورى بر پیشینه و سیر تحولى كاریكاتور چهرهچهره گشایان طنزاندیشاسماعیل عباسىنقاشان طنزاندیشى همچون فیلیپیون و دومیه، كاریكاتور چهره را با تامل بر ویژگى هاى شخصیتى و زوایاى پنهان آناتومیك خلق كردند. برجسته ترین صورتگران در عرصه نقاشى از خاور برخاستند، همچنان كه نقاشان صورتگر چینى را شاعران ما نیز به چیره دستى ستوده اند. صورتگران اما، در دربارها قرب بیشترى یافتند و چهره گشایى از شاهزادگان یكى از اصلى ترین كارهاى آنان بود. بى گمان صورتگران خوش قریحه گاهى كه مجبور بوده اند، سیمایى جذاب و دلپذیر از یك حاكم بى رحم و مردم آزار، بر پرده نقاشى بیاورند، با خود ستیز داشتند. این جدال درونى در بستر زمان، آرام آرام نقاشان اندیشمند و نگران را به سوى تحول جدى در صورتگرى كشاند. ثبت خصوصیات رفتارى و شخصیت واقعى در پرتره ها پیش درآمد این تحول بود و هم پاى رشد آزاداندیشى و فرو افتادن شاهان از اریكه قدرت مطلقه، برخى از چهره گشایان شهامت آن را یافتند كه با نگاهى طنز آمیز، ویژگى هاى رفتارى و شخصیتى قدرتمداران را به تصویر بكشند و این سرآغاز صورتگرى كمیك یا كاریكاتور چهره بود. در قرن بیستم با پیدایش دوربین عكاسى، عصر چهره پردازى به شیوه رامبراند،1 سپرى شد و شیوه هاى انتزاعى و آبستراكسیون رواج پیدا كرد و به این ترتیب كاریكاتور چهره، به صورت شاخه اى مستقل از صورتگرى در نقاشى متولد شد. گسترش نسبى فعالیت هاى ارتباطى كه با پیشرفت دستگاه هاى دریافت و ارسال خبر شتاب بیشترى یافته بود، باعث روى آورى بیشتر مطبوعات به این هنر نوظهور شد. فضاهاى تازه ایجاد شده براى فعالیت مطبوعاتى و روشنگرى در اروپا، طنز مطبوعاتى و به همراه آن نقاشى طنزآمیز یا كاریكاتور را براى نقد طنز گونه سیاستمداران گسترش داد. نخستین نقاشان برجسته همچون فیلیپیون2 و دومیه،3 كاریكاتورهاى چهره را با تامل بر ویژگى هاى شخصیتى و زوایاى پنهان آناتومیك و در نهایت به كارگیرى اغراق هاى شگفت انگیز به قصد كشف و ارائه نكات خنده آور خلق كردند. از سوى دیگر، تاثیرپذیرى بعضى از پرتره سازان كمیك از رفتارهاى خشن و بى رحمانه عصر اختناق و تفتیش عقاید در اروپا، موجب مى شد كه آنان چهره سیاستمداران زمانه خود را به شكل هیولاها و موجودات وحشتناك نشان دهند. نمونه هایى از این آثار را در میان نقاشى هاى استاد لئوناردو داوینچى و پیروانش مى توان یافت. ادامه خواندن مقاله کاريکاتور

نوشته مقاله کاريکاتور اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 16 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : کرسی بندی در خشنویسی یک اثر خوشنویسى مى‌تواند در قالب‌ها و گونه‌‌هاى مختلفى ارائه شود. هر یک از این قالب‌ها داراى اصول و شرایط خاصى است که باید از سوى هنرمند رعایت شود تا نتیجه صحیح به‌دست آید. این قالب‌ها عبارتند از: سطر، دو سطر، سیاه مشق، چلیپا، کتابت، قطعه، کتیبه. در طى سالیان این قالب‌هاى متعدد براى ترکیب کلمات و حروف ایجاد شدند و هنرمندان، آیات قرآنى و متون ادبى و علمى و اشعار زیبا را در این قالب‌ها نوشته‌اند و خوشنویسان با وفادارى به اصول این قالب‌ها آثار بدیع و بسیار زیبایى خلق کرده‌اند.   سطر‌نویسی دو سطر‌نویسی سیاه‌ مشق چلیپا کتابت سطرنویسى به مجموعه کلمات و جمله‌هایى که روى خط کرسى قرار مى‌گیرند، سطر گفته مى‌شود. سطر ساده‌ترین قالب براى ارائه نوشته در خوشنویسى بشمار مى‌رود و از ارکان مهم آن به حساب مى‌آید. سطر ممکن است یک جمله کامل باشد یا چندین جمله را در خود جاى دهد. گاهى نیز ممکن است جمله کامل هم نباشد. بنابراین تعداد سطرها در یک صفحه را، خط کرسى‌هاى موجود در آن صفحه مشخص مى‌کنند. اصول و ضوابط کلى سطر شامل دو قسمت مهم مفردات سطر و ترکیب سطر مى‌شود. مفردات سطر اجزاى سطر است؛ شامل حروف، کلمات و اتصالات؛ که بکارگیرى قواعد حروف و کلمات انجام مى‌گیرد. ترکیب سطر، چگونگى قرار گرفتن حروف و کلمات در داخل سطر و نحوه ارتباط بین آنهاست؛ بطورى که سطر در زیباترین شکل خود قرار گیرد. مجموعه اجزاى یک سطر باید در داخل سطر، بصورتى اصولى و زیبا کنار هم چیده شوند، تا سطر زیباتر بنظر آید. در ترکیب سطر، ذوق و سلیقه و ابتکار شخص در زیبایى آن نقش اساسى دارد. قواعد و اصول اولیه ترکیب‌بندى سطر عبارتند از: رعایت کرسى حروف و کلمات، رعایت فاصله حروف و کلمات، کشیده‌ها و جایگاه آنها در سطر، سوار کردن حروف و کلمات، اتمام سطر. خط کرسى یا خط زمینه در یک سطر براى آن‌که چشم به‌خطا نرود و حروف و کلمات در جایگاه خود قرار گیرند، بکار مى‌رود. در سطر، باید فاصله حروف و کلمات یکسان و یکنواخت نسبت بهم نوشته شوند، تا سطر زیباتر و خواناتر شود. معمولاً فاصله بین حروف و کلمات یک سطر، به اندازه یک نقطه قلم است. معمولاً در هر سطر یک یا دو حرف به‌صورت کشیده نوشته مى‌شود. بعضى حروف الفباى فارسى در خط نستعلیق مى‌توانند به‌صورت کشیده یا مدّ نوشته شوند. برخى خروف خود، قابل کشیدن نیستند؛ اما در اتصال با حروف دیگر قابل کشیدن مى‌شوند. مثل حرف غ وقتى به م متصل شود به‌صورت کلمه ”غم“ قابل کشیدن خواهد شد. کشیده‌ها براى ایجاد توازن و زیبایى استفاده مى‌شوند و شکل‌هاى متنوعى به سطر مى‌بخشند. محل قرار گرفتن آنها براساس تشخیص و سلیقه و تجربه خوشنویس، مى‌تواند زیبایى اثر را چند برابر کند. در قطعات خوشنویسی، بخصوص نستعلیق، بعضى از حروف و کلمات از جاى اصلى خود خارج و بالاى کلمه قبل از خود قرار مى‌گیرند و سوار مى‌شوند و انسجام بیشترى به سطر مى‌دهند. سوار کردن حروف و کلمات باعث ایجاد توازن بین سیاهى‌ها و سفیدى‌ها در یک اثر خوشنویسى مى‌شود. البته بعضى از حروف در قواعد خوشنویسى نباید سوار شوند. سطرهاى خوشنویسی، بویژه نستعلیق در آخر به طرف بالا صعود دارد. یعنى یا کمى بالاتر از سطر نوشته مى‌شود یا روى کلمه قبل از خود سوار مى‌شود، که به این عمل اتمام سطر گویند. دو سطرنویسى در نوشتن دو سطر یا یک بیت، باید قواعد سطرنویسى در هر دو سطر رعایت شود. فاصله دو سطر یا دو مصرع از هم با توجه به طول هر سطر و ارتفاع آن حدود 12 تا 15 نقطه است. کشیده‌ها در دو سطر نباید زیرهم قرار گیرند؛ اما زیبایى اولویت دارد و بسته به ذوق و سلیقه و ابتکار خوشنویس محل کشیده‌ها مشخص مى‌شود. دوسطرنویسى بیشتر براى نوشتن یک بیت شعر بکار مى‌رود. سیاه‌مشق از دیگر قالب‌هاى خوشنویسى سیاه‌مشق است. سیاه‌مشق‌ها به دو گروه اصلى تقسیم مى‌شوند: سیاه‌مشق‌هاى تمرینى و سیاه‌مشق‌ در قالب یک قطعه زیبا. سیاه‌مشق‌هاى تمرینى براى آماده شدن است خوشنویس براى اجراى یک قطعه زیبا بکار مى‌رود، در اصل انگیزه ایجاد سیاه‌مشق همین تمرین‌ها بوده است. در سیاه‌مشق‌هاى تمرینی، هدف ایجاد یک قطعه نیست. سیاه‌مشق مى‌تواند قالبى باشد براى اجراى یک قطعه زیبا. احتمالاً در قرن دهم هجرى این کار صورت گرفته و ادامه یافته است و در قرن سیزدهم با ظهور میرزا غلامرضا اصفهانى و میرحسین ترک به اوج خود رسیده است. بیشترین آثار سیاه‌مشق نستعلیق در دوران قدیم مربوط به میرعماد بوده است، که از زیبایى و مهارت زیادى در اجرا برخوردار است. اما در حال از قرن سیزدهم به بعد قالب سیاه‌مشق جایگاه خود را به عنوان یک قطعه با ارزش هنرى خوشنویسى پیدا کرد. امروزه قطعات سیاه‌مشق خوشنویسان برجسته داراى ارزش بالایى است و در عرصه نقاشیخط نیز از سیاه‌مشق به‌عنوان دستمایه استفاده‌هاى زیادى مى‌شود چلیپا یکى از بهترین و زیباترین قالب‌هایى که براى نوشتن قطعات خوشنویسى بخصوص نستعلیق استفاده مى‌شود، چلیپاست؛ که از مجموع چهار سطر و یا مجموع دو قالب دو سطرى ایجاد مى‌شود. و سطرها در داخل آن به‌شکل مورب و کج قرار مى‌گیرند، که بهترین قالب براى رباعى و دوبیتى است. در این قالب، سطرها بسیار دقیق و حساب شده در جاى خود قرار داده مى‌شوند. تقارن میان فضاهاى پر و خالى توازن در قطعه و چلیپا را ایجاد مى‌کند و آن را زیبا جلوه مى‌دهد. در هر دو سطر باید تمام اصول و قواعد دوسطرى رعایت شود. معمولاً مقدار شیب سطرها طورى است که خط کرسى سطر اول بر نیسماز زاویه سخت راست بالا عمود باشد. انواع دیگرى از چلیپا وجود دارد که تعداد بیت‌هاى شعر در آن بیش از دو بیت است. گاهى نیز قالب چلیپا با قالب‌هاى دیگر مثل دو سطرى ترکیب مى‌شود که به آنها چلیپاى مرکب گویند. قواعد سطر در چلیپانویسى هم بکار مى‌رود. اما ترکیب کلى چلیپا تعداد، طول و محل کشیده‌ها را تعیین مى‌کند. طول سطرهاى چلیپا نباید زیاد کوتاه یا بلند باشد. اندازه قلم در چلیپاى معمولی، حدود 5/1 تا 5/2 میلى‌متر است. تنوع ترکیب در چلیپانویسى بسیار زیاد است؛ که بخشى از آن مربوط به انتخاب کشیده‌ها و تنظیم آنها نسبت به هم است . کتابت کتابت در لغت یعنى نوشتن و تحریر کردن. اما در خوشنویسى اصطلاح و قالبى است براى نوشتن کتاب. کتابت قالبى براى ارائه نوشته بصورت ریز است و بیشترین کاربرد را در کتاب‌نویسى دارد. قبل از بوجود آمدن صنعت چاپ، همه کتاب‌ها با دست نوشته مى‌شد. در انتخاب ابزار کتابت، قلم نى محکم‌تر و باریک‌تر از قطر یک مداد معمولى است. مرکب باید از بهترین نوع باشد و دوات بار کوچک انتخاب شود. کتابت ریز را در اصطلاح خوشنویسی، کتابت خفى و کتابت کمى درشت را کتابت جلى مى‌گویند. تمام قواعد سطرنویسى باید در سطرهاى کتابت رعایت شود. یکى از ویژگی هاى کتابت خوب، یکدستى و هماهنگى در تمام صفحه است. از خوشنویسان برجسته‌اى که در گذشته کتابت را به زیبایى انجام داده‌اند، میرزا محمدرضا کلهر و عمادالکتاب را مى‌توان نام برد. از کاتبان معاصر نیز ”استاد سید حسین میرخانی“ و ”استاد سید حسن میرخانی“ را مى‌توان نام برد. مهم‌ترین اثر کتابت استاد سید حسین میرخانی، قرآنى است که به خط نستعلیق نوشته شده است. امروزه از کتابت براى ایجاد و ارائه یک قطعه زیبا نیز بهره گرفته می شود; و باید هنر خوشنویسی را در این انواع مشاهده کرد و در کتابت خط باید از این امور پیروی نمود تا این هنر اصیل جاودان بماند; تقدیس اعداد و حروف نشانه ها و تحقیقات نشان می دهد که یکی از سرچشمه های تحوّل فکری که در نظام حکمی فلسفی با ظهور شیخ شهاب الدین سهروردی عیان شد نحله دیگری در آثار فلسفی پدید آورد و کمی دیرتر با ورود مانویت شرقی و هنر کتاب آرایی آنها در دوره مغول و تیموری و سپس مکتب «هرات» در نقاشی، شاهد آن هستیم سرگذشت خوشنویسی ایرانی پس از این تحولات، باعث ابداع و ظهور خط نستعلیق «که هفتمین خط است» شد. نستعلیق از ویژگیهایی برخوردار است که با وجود تمام سوابق مشترک با خطوط پیش از خود دارای خصلت های بی همتایی است. به تعبیر دیگر در این خط آیینه تمام عیار زیبایی شناسی ایرانی نهفته است و در هیچ کجای جهان اسلام مثل و همانندی ندارد. از این رو به این خطو عروس خطوط اسلامی لقب داده انداز جمله ویژگی های این خط، اشتراک میانی آن از لحاظ غلبه (دور بر سطح) است. با وجود آنکه معیار اساس آن نیز دانگ و رعایت جهات چهارگونه است. غلبه گرایش دور بر سطح به طور راز آمیزی شرایط تغییر دائم را ایجاد کرده است. همچون شیوه موسیقی «گاتا خانی» و یا «یاراگاها» در موسیقی هند که با وجود سابقه چند هزار ساله، دائم در حال تغییر هستند. ولی در عین حالی این شیوه هنری چه در خط نستعلیق و چه در موسیقی مشابه آن که موسیقی خُسروانی است از یک نظم فکری نیز برخوردار است. همین نظرم فکری موجب پیدایش ساختاری در خط نستعلیق شده است که توان ارائه آن را غبار نویسی و کتابت خفی تا کتیبه ای جلی میسر ساخته است. چیزی که در هیچ یک از خطوط دیگر به این اندازه گسترده، بدیع و زیبا وجود ندارد. بررسی مبانی خوشنویسی در نسبت با موسیقی اصیل ایرانی: فواصل وزن شناسی، جمله بندی، نسبت ها و کشش هایی که د رموسیقی ایرانی گرفته می شود به طور خاصی در نوشتن نستعلیق هم اجرا می شود . به عنوام مثال در این زمینه می توان به موارد زیر اشاره داشت: 1- کشش ها در موسیقی ایرانی معیار ثابتی ندارند و نیز در نستعلیق چنین است و بنابر حال و وضع کلمه تغییر می کند . 2- مکث ها در موسیقی و خط نستعلیق مانند مکث یا درنگ های شعری بر اساس معنای حقیقی شعر است. حتی صدای بازگویی واژگان در لحن موسیقی منطبق با نگارش توسط خوشنویس است. 3- تأکیدهای کلام در شعر که در موسیقی بر پایه تکرار و تداوم هجایی شعر است عیناً با همان وزن و تکرارهای متدوام در این خط ظاهر می شود. – اگر ادای حالت های ندایی و اعجابی شعر در موسیقی با به کارگیری تکیه در آهنگ تجلی کند در این خط با تغییر شدت ارسالات و تشرّف و تسلط در شکل حروف اعمال می شود. 45- دور گردش نغمات، انحنا و قوس های معماری و دوایر و منحنی خط نستعلیق به طور بسیار دقیق و اعجاب انگیزی به هم منطبق هستند. آهنگ موسیقی یک گند، طاق نما و … و یک گردش ملودیک، همان احساس و اندیشه و زوایا و فاصله ها و کشش هایی را داراست که قوس های خط نستعلیق. نت شاهد در موسیقی متغیر است و دائم به سوی اوج می رود. این تغییر دقیقا در نوع بازگشت سطح و حتی طرح مفرد حروف وجود دارد. یک سطر هیچ گاه کاملا به خط مستقیم مَسطر قرار نمی گیرد بلکه انتهای حروف و انتهای سطر به سمت بالا حرکت می کند.بافت موسیقی ایرانی یک بافت هموفونیک است. این بافت که از عدم محوریّت برخوردار است، به طور بسیار دقیقی در بافت خوشنویسی وجود دارد. چنانچه در هیچ صفحه ای و هیچ سطری حتی یک نقطه و یک حرف نمی توانیم ببینیم که مدار نقاط دیگر باشد. یعنی به نوعی ویژگی گرایش کثرت به وحدت و وحدت به کثرت درحال عمل است و بافتی بسیار فشرده و پر تزئین را ایجاد می کند و توجه به همه اینها آدمی را یاد نظریه حرکت و جوهریّه در حکمت متعالی می اندازد که هم زمان با اوج رواج موسیقی خسروانی و خط نستعلیق بوده است. در موسقی ایران محور گردش نغمات بسته نیست. مثلا اگر در فُرم «درآمد» از نُتِ فا شروع می شود و در پرده های دیگر دور می زند، مجدداً به «شاهد» از نُتِ سل باز می گردد. به تعبیری یک گردش کیهانی در آن وجود دارد. این دو گردش نغمه را در تمام دوایر خط نستعلیق نیز عیناً مشاهده می کنیم. در ارسالات خط و حرکت از سطح شش دانگ به نازکی غیر قابل ادراک و گردش نغمات، چشم و گوش به سوی بالاتر سوق داده می شود. این گردش و اوج گیری را در دستگاه نوا بسیار زیبا و دل انگیز می شنویم، درست مانند جهت ها در معماری ایران. پیچیدگی تقارن ریتیم و تأخیر در ایجاد آکسان ها و عدم ثبات اجرای زمانی و وزن های ریتمیک شکسته در موسیقی، درست مانند عدم رعایت اندازه های از پیش تعیین شده کشیده ها و فراز و فرودها در سطر و مفردات خوشنویسی است. با وجود یک مبنای وضع شده در خط نستعلیق، درخطوط اساتید صاحب نام و مقامی چون میرعماد مشاهده می کنیم که تنوع و تغییر در اندازه حروف و کلمات و وزن کلی خط وجود دارد . مثلا دایره های متصل از دوایر مفرد اندکی بزرگتر است. همچنین با ملاحظه قطعات فاخر میرزا غلامرضا اصفهانی که «سونگ» استاد بزرگ چین او را ژرفت ترین هنرمند همه دوران ها نامیده است و توجه به نهاد زیبای خط پارسی به نظرم موجود در آن پی می بریم. همین عنوان در موسیقی فاخر و اصیل ایرانی و نظم پوشیده درونی ملودی های آن مصداق پیدا می کند. این نظرم که حاصل عدم قطعیت است، مانند نظام کیهانی به فرآیندهای غیر قابل پیش بینی منتهی می شود. از این روست که از ارزشهای هنرهای ایرانی پس از گذشت سالیان کاسته نمی شود. چنین هنرهایی عاری از هرگونه طرحی که مبتنی بر (سوژه) باشد و از همین روست که با تجلی و خلق این هنرها، تاثیرات معنوی در کنار لذات مادی بر مخاطب اثر جلوه گری می کند. خوشنویسی به عنوان هنری مقدس در نسبت با حکمت معنوی ایرانیان از دیرباز تا دوران پرشکوه تصوف اسلامی قابل توجه است:بانگ گردش های چرخ است آن که خلق… با پژوهش در آثار به جا مانده در رسالات قدما و مراجع معتبری چون سلطانعلی مشهدی و میرعلی هروی، می توان آن چه را که در روح هنر قرن های سوم تا دهم هجری قابل شناسایی است، بررسی کرده و با نگاهی تطبیقی، آثار معماری، موسیقی و خطاطی این دوران در نسبت با حکمت معنوی را مورد تأمل قرار داد. این مسیر تنها در حوزه حکمت نظری طی طریق نمی کند، بلکه با پژوهشی دقیق تر می توان مبانی تصویری و زبان هنری آثار به جای مانده را مطرح نمود. طرح مبانی خوشنویسی ابن مقله بیضاوی که راوندی در کتاب راحه الصدور آورده است، آغاز مناسبی است تا تغییر روند هنر ایرانی با توجه به تشکیل سلسله های هنرمندان و خاندان های هنری در رابطه با سلاسل فقر و نیز روند این تغییر در نگاهی مختصر در قیاس موسیقی خسروانی (دستگاهی)، معماری و پیدایش خط نستعلیق پس از مکتب هرات و هم زمان شدن با حکمت صدرای شیرازی بررسی شود ایرانیان تا ظهور اسلام پیش از هزار و پانصد سال سابقه نویسندگی و کتابت داشته اند و همین سابقه و پیشینه، خواه ناخواه ایجاب می کرد که در فن کتابت و خوشنویسی و بلاغت پیش آهنگ باشند کتابخانه های باستانی سارویه در اصفهان که ابن ندیم خود به چشم دیده است و یا کتابخانه جندی شاپور نمونه هایی از این سابقه اند. آگوستین از قدیسین کلیسای کاتولیک، که خود نخست مانوی بود از توجه مانوی ها به زیبا نویسی و خط خوش آنها در کتابهایشان یاد کرده است. مانوی ها در زیبا نویسی اهتمام می ورزیدند و کتابهایشان را بسیار نفیس و زیبا تهیه می کردند. چهل هزار نسخه و قطعه از کتابهانه مانویان تورفان چین که اکنون در آکادی برلن و شماری دیگر در موزه گیمه فرانسه موجود است، دلیلی روشن بر این سابقه است. پارس نیز یکی از مراکز بزرگ کتابت و کتاب آرایی و نگارگری بوده است. این سنت تا دوران اسلامی همواره در سرزمین پارسیان پابرجا بود رمسعودی در مروّج الذهب یادآورد می شود که نسخه خطی و زراندود بر پوست در خاندانی زرتشتی در پارس دیده است که در آن به شرح احوال و چهره شاهنشاهان ساسانی در روز مرگشان پرداخته بود و چنانچه می دانیم قطب الخطاطین و واضع اقلام ستّه (خطوط ششگانه)، ابن مقله، از اهالی بیضاو پارس بوده و نیز مکتب شیراز یکی از نام آورترین خطوط ششگانه مکاتب نگارگری ایرانی است. پرفسور پوپ از شهر چاهک بزرگ در فارس یاد می کند که به خاطر خوشنویسانش شهرت داشته و نُسَخ نفیسی از قرآن می نوشتند. «عمرو» از خانواده عروه ابن عدیه برای هر قرآن هزار درهم می پرداخت و آنها را وقف مساجد در بلاد مختلف اسلامی می نمود در فرهنگ زبان نوشتاری واژه «خوشنویسی» را بسیار زیاد ملاحظه می کنیم. پیشوند خوش، خبر از عالمی معنوی می دهد و آن نیّتی است قلبی و مقدس در سیر و سلوک اهل معرفت. خوشی پس از آشکار شدن (ظهور عالم خفا) دست می دهد و بیرون از حوزه «قیاس» است، چون قیاس تکرار معلوم است و تکرار معلوم بازگشت به عالمی است که «حکما» آن را عالم ارسطویی نام نهاده اند یعنی همان چیزی که در حکمت هنر شرق جایی ندارد . در رسالات خوشنویسی به جای مانده مانند صراط السطور سلطانعلی مشهدی و مداد الخطوط خواجه میر علی هروی یا آداب المشق میر عماد قزوینی، در آداب خوشنویسی سخنانی زیبا آمده است 1- تعادل و توازن، 2- تقارن و تشابه، 3- صعود مجاز و نزول مجاز، 4- دور و سطح، 5- ترکیب و ترصیع، 6- سواد و بیاض، 7- تشرّف و تسلط، 8- قوت و ضعف، 9- دانگ و تجرید، 10- جزء و کل، 11- اذرسال و اتصال، 12- صفا و شأن همه آنچه که آمده تجلیات حکمتی معنوی است همه خصایل برشمرده، هم ظاهری قابل رؤیت یا این جهانی دارند و مفهومی باطنی. به نوعی این اصطلاحات حکیمانه، هم شرح آن چیزی است که بر صفح کاغذ رؤیت می کنیم و هم آن سیر بی آغاز و انجام کارگاه هستی. پس خطاط در حقیقت باید آراسته به ویژگی های نهاد هستی شود. در مقاله ای از «شمس تبریزی» می خوانیم که او خداوند را خطاط نامیده است. «آن خطاط سه گونه خط نوشتی…» و یا مولانا همین معرفت الهی هنرمندان را چه زیبا در بیان هنر موسیقی می آورد (مُشرف) شده باشند. بنابراین، اگر خوشنویسان حرفه خویش را بسیار مقدّس می شمردند، جای شگفتی ندارد، زیرا به قول پروفسور آنه ماری شیمل خوشنویسی به طریقی افعال قلم ازلی را بازمی تاباند بانگ گردش های چرخ است آنکه خلقمی سرایندش به تنبور و به حلق نگارندگان رساله های خوشنویس در باب دوازدهمین مقام یاد شده یعنی صفا و شأن متذکر شده اند که این مقامی نیست که هر خوشنویسی بدان دست یابد و نادرند کسانی که به این وادی سهم عمده این استاد خوشنویسی، در متناسب کردن حروف و شیوه نگارش حروف بر مبنای «الفی» و اشکال هندسی است در تاریخ ایران در دوره اسلامی نقطه روشن موجود در نظام خوشنویسی، نظام زیبایی شناسانه ای بود که با نام ابن مُقله پارسی همراه است «الف» می تواند به بلندی 5، 7 و 9 نقطه باشد. سر یک «ب» یک نقطه بلند دارد و کشش (مدّ) آن پنج نقطه است و نظایر آنها. رعایت این میزان های منطبق با هندسه مقدس از مهم ترین تاثیرات ابن مقله در خوشنویسی است. واژه مقدس از آن جهت است که در بسیاری از کتوبات کهن ایرانی، جنبه تقدیس به خود می گیرند. از این رو کمال خط را بر مبنای تناسب حروف با یکدیگر و بر اساس دوایر و سنجس نقاط و نه صرفاً شکل آنها می سنجند. هر آن که به خوشنویسی عشق می روزد این گفته ابوحیّان توحیدی را تصدیق می کند که گفت: ابن مقله پیغمبر خط است بدین سان نام وی نه تنها میان خوشنویسان، بلکه میان شاعران نیز ضرب المثل شده است شاعر مصری، ملک الشعرای شوقی، الف های خط ابن مقله را به ستون های الحمرا تشبیه کرده استخوشنویس با برقراری دانگ یا رعایت نقطه هاییی که چون «ذکری» دائم بدان متذکر است از موضوعیّت نفسانی خود بیرون می شود و این تذکر دائم به همراه موسیقی متداوم قلم که به آن تصرصر می گویند اثری را به وجود می آورد که به هیچ وجه از اعتبارات ذهنی شمرده نمی شود. ادامه خواندن مقاله کرسي بندي در خشنويسي

نوشته مقاله کرسي بندي در خشنويسي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 18 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : گرافیک محیطی تصویر‌از بدو‌خلقت بازندگی‌انسان بوده‌و در‌زندگی او‌نقشی داشته‌است. آثار کاربردی بجای مانده نشان می‌دهد که انسان‌ها همواره فضای زندگی خود را با عناصر مختلف تزیین می‌کرده‌اند و‌سعی در مانوس ساختن فضای زندگی خود با روح خود داشته‌اند. در تاریخ تمدن‌های گذشته نقوشی تصویری، اصلی‌ترین عناصر هنر پردازی بوده‌اند. امروزه‌نیز با‌گسترش زبان و نزدیک شدن ملت‌ها به یکدیگر نمادهای تصویری جایگاه و کارکرد خود‌را در‌ارتباط‌های شهری و‌محیط‌های عمومی از قبیل فرودگاهها، پارکها، مکانهای ورزشی، فروشگاهها و همچنین نمایشگاههای عرضه محصولات و سایر به منظور ایجاد سریع و آسان حفظ کرده و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار گشته‌اند. این نمادها ضمن همگانی بودن دارای صراحت و سرعت در انتقال مفاهیم و زیبایی و سادگی در خود هستند. گرافیک محیطی یک کار مشارکتی است که معماران، طراحان‌شهری، طراحان صنعتی، مهندسین مواد، متخصصین فضای سبز، طراحان گرافیک، روان شناسان و جامعه شناسان در آن دخالت مستقیم دارند و همکاری همه جانبه آنها باعث ایجاد فضایی مطبوع و استفاده از مواد مناسب خواهد شد که علاوه به زیبایی و دوام صرفه جویی در هزینه‌ها را در پی خواهد داشت. طراح گرافیک سعی در هویت بخشیدن، بازسازی و استفاده بهینه از محیط دارد. گرایش‌های او بر جامعه اثر گذاشته و می‌تواند سلیقه محیط و مردم منطقه را تغییر دهد. طراح گرافیک با استفاده صحیح از رنگ، فرم، نقوش و تصاویر گوناگون نوعی هماهنگی بصری در محیط ایجاد می‌کند که باعث ایجاد رفاه، امنیت، راههای صحیح و کنترل به محیط نمایشگاهی و جلب مراجعه کننده خواهد شد و این امر برای غرفه‌های بزرگ، فروشگاههای بزرگ، مراکز فرهنگی و صاحبان صنایع و کالا بسیار با اهمیت است. زیرا که ایجاد یک ذهنیت عمومی که به آسانی قابل تشخیص باشد برای بقاء و رشد یک شرکت در بازار رقابتی ضروری است. کارکرد گرافیک محیطی در نمایشگاهها عبارت است از: ایجاد زیبایی، ایجاد هویت، بالا بردن سطح هنر بین مخاطبین، ایجاد فضای صمیمی‌تر، که علاوه بر تاثیر مثبتی که به مخاطب دارد در روحیه افراد پرسنل و شاغل در محیط‌های نمایشگاهی نیز دارد- که در نهایت از این راه باعث تبلیغ و کسب درآمد برای صاحبان محصولات عرضه شده می‌باشد. ایجاد پیوند میان محیط و مخاطب ایجاد پیوند و تطابق میان محیط‌های اجتماعی و شهری با فرهنگ و مردم جامعه بی شک نتیجه‌ارتباط میان‌طراحان، هنرمندان، مهندسین، جامعه شناسان و روان شناسان آن جامعه است و در طراحی محیط‌های نمایشگاهی، نقشی طراحان گرافیک و ایجاد ارتباط هر‌چند مستحکم‌تر و‌بیشتر با‌مخاطب و هماهنگی این فضاها با تصاویر بصری حاضر در محیط‌های اجتماعی دیگر من جمله سطح شهر از اهمیت بسزایی برخوردار است. که این نکته خود باعث هرچه سریعتر ارتباط برقرار کردن مخاطب با این گونه محیط‌ها است و گویای نکته بین طراح گرافیک. ارتباط در عصر حاضر فرمهای مختلفی را دربرمی‌گیرد و ایجاد فضاها و قراردادها باعث‌سریع و سهولت در این امر و استفاده از محیط به نحو مطلوب می‌گردد. گرافیک محیطی می‌تواند شرایط استفاده بهتر انسان از محیط را مهیا کند، نکات غیر ضروری و نادرست آن را حذف و به نکات مهم و ضروری تاکید می‌نماید. غرفه آرایی که زیر مجموعه‌ای است از گرافیک محیطی، آمیزه‌ای از هنر علم است، طراحی باید ترکیبی از تاثیرات خلاق موثر باشد، به صورت بررسی منطقی و عملگرا نتیجه چنین ترکیبی سبب به وجود آمدن علائمی می‌شود که به طور موثر با مردم ارتباط برقرار کرده و سعی می‌کند با استفاده از تجربه‌های خلاق هنری شرایط مناسب برای بهره بردن انسانها از محیط به وجود آورد. در‌عصر حاضر‌و جوامع‌امروز با گسترشی دامنه ارتباطات و تنوع محیط‌های تبلیغاتی نیاز به برقراری روابط منطقی و درست بر مبنای اصول و مبانی بصری بیش از هر زمان دیگر حس شده و در این رابطه ایجاد نظم، تکامل و زیبایی بوسیله گرافیک محیطی می‌تواند در ارتباط انسان با محیط اطراف خویش بسیار موثر باشد. غرفه آرایی با استفاده از زبان گرافیک ویژگیهای این حرفه، با توجه به محیط و عوامل آن با انسان ارتباط برقرار کرده و باعث ایجاد نظم و تعادل بصری میان عناصر بکار رفته در محیط اجتماعی و مخاطب آن می‌شود. – رابطه تایپوگرافی و غرفه آرایی اگر بپذیریم که هر اثر گرافیکی به اعتبار دو عنصر تصویر و نوشتار به وجود می‌آید، کیفیت و اعتبار نوشتار به لحاظ کاری که نوشته‌ها صورت می‌گیرد، تایپوگرافی است و اگر حساسیت بصری به هر شکل روی حروف به وجود بیاید، یک اثر تیاپوگرافی خلق شده است. گرافیک به عنوان هنری حاوی پیامی معین یا به بیانی منعکس کننده پیامهای معین به افراد‌معین در کنار محیط‌های نمایشگاهی‌جایگاه مشخص و‌الزامی دارد. اصول بصری موجود در هنر گرافیک دستمایه‌ای است در نظام دادن به ارائه خطی مشخص به درست‌ترین شکل از نظر هنری و فنی. طراح گرافیک با توجه به نظریات و خواسته‌های صاحبان و سفارش دهندگان غرفه‌ها کاربرد فرهنگی هنری خود را در قالب بیان صحیح از محصول همراه با اصول زیبا شناسی منعکس می‌کند. به سبب تنوع محصولات و سفارش دهندگان غرفه آرایی و در نتیجه وسعت ارتباطی با گروههای مختلف از یک طرف و همسویی و همخوانی نقش گرافیک با خط و تصویر باعث می‌شود که این هندسی مرز عامل تعیین کننده در ایجاد ارتباط داشته باشد. با تاسف در اثر هجوم بی رویه فرمهای غربی در کارهای گرافیک و ارائه آن به مخاطبان این فن از راه صحیح و واقعی خود خارج گشته است و عناصر جلب توجه برای بیننده بیشتر از عواملی است که با فرهنگ سرزمین ما غرابت دارد. نقش فرهنگی خط و تصویر و ایجاد هماهنگی میان این دو از دید باز در سرزمین ما امری جدای ناشدنی بوده که از آن میان می‌توان به عنوان نمونه‌ای کامل به هنر نگارگری ایرانی اشاره کرد که همراه پیونی عمیق با ادبیات و خوشنویسی داشته و ادامه حیات خود را در گرو آن می‌دانسته . حال با استفاده از میراث‌ها و تستهای هنری کشورمان نه تنها به زیبایی محیطهای نمایشگاهی ایرانی افزود بلکه در سایر موارد مشابه نیز می‌توان یاری جست. طراحان گرافیک دیر زمانی است که به صورت تجربی به این کار دست زده‌اند و البته بیشتر دانسته‌های خود را بیشتر به صورت تجربی غیر آکادمیک بدست آورده‌اند. البته سفارش دهندگان غرفه فرصت و زمان کمی برای ساخت و ساز به سازنده می‌دهند و از آنجا که طراحی را پدیده‌ای ذوقی و تفریحی می‌پندارند که به شکلی فکری یا نسبی در طراح باشد، طراح را به عنوان تولید کننده مکانیکی طرح تلقی می‌کنند و طراح هم در اثر مرور زمان در این قالب از پیش ساخته شده قرار می‌گیرد. طراح ایرانی به دلیل کمبود علم در این رشته (منابع و سابقه ایرانی) مجبور است بنای کار خود را بر هیچ پایه گذاری کند. از آنجا که هنوز غرفه آرایی با مواد گوناگون در ارتباط و نزدیک است، عدم دسترسی و آشنایی طراحان به این مواد پیوست و مشکلاتی ایجاد می‌کند که در واقع دور از انتظار است. حل این مشکلات به مروز زمان و با تجربه‌های طولانی حل شدنی است. کاربرد خط در تزیین ابنیه: در اینجا لازم می‌دانم به‌استفاده خط در‌معماری و شاید بتوان گفت در گرافیک محیطی سنتی ما اشاره کنم. چرا که احیای این گونه استفاده از خط در فضاهای نمایشگاهی خالی از لطف نبوده و به آن حال و هوای بومی‌تر می‌دهد. زمینه دیگری که می‌توان از خط جهت تزیین بهره جست، معماری و تزیین ابنیه و موارد وابسته به آن است. این مسئله بخصوص در آثار معماری ایرانی- اسلامی، جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده به طوریکه شاخه جدیدی از خط کوفی بنایی به وجود آمد این‌خط به‌طرز مناسبی جهت آجر چینی تغییر شکل پیدا کرد و در تزیین نمای خارجی و داخلی این ابنیه مورد استفاده قرار گرفته است. کاشی کاری و گچ بری که در تزیین ابنیه موارد استفاده فراوان داشت نیز به صورت زمینه‌های مناسبی برای این موضوع درآمدند. پس از این، استفاده از خطوط دیگر به صورت طبیعی آن در تزیین بناها محکم شد و خطوط بدست آمده جدید نیز سریعا در آنها بکار رفت. همانطور که مطرح شد هیچ جایی برای تزیین از کاربرد خط به دور‌نماند. درهای‌قدیمی چوبی و فلزی فراوانی یافت می‌شوند که نوشته‌های گوناگونی حال بنا به مناسبت آن از آیات قرآن یا اشعار و غیره به آنها حکاکی گردیده‌اند و خط همچون یک عنصر ثابت جهت تزیین در عناصر تزیینی در آن استفاده شده است. همانطور که گفته شد خط اولیه کوفی امکانات متنوعی را جهت ترکیب در اختیار خطاطان قرار نمی‌داد ولی بسیار مناسب برای تزیین ابنیه بود به علت آنکه این خط از خطوط مستقیم عمودی و افقی تشکیل یافته و از یک خط کرسی نیز بیشتر استفاده نمی‌کرد. برای ایجاد نقوش برجسته و آجر چینی بسیار مناسب بود. با پیدایش خطوط جدیدتر نسخ و ثلث امکان تنوع در ترکیب خطوط و ایجاد تابلوهای تزیینی متنوع به وجود آمد. این خطوط برخلاف خط کوفی مقید به استفاده از یک خط زمینه نبودند. تنوع در اشکال و فرمهای داخل آنها امکانات متفاوتی را جهت ترکیب با یکدیگر پدید می‌آورد. با آزمودن روشهای گوناگون به تدریج نوعی از روحیه تنوع طلبی و ابتکار در میان خوشنویسان پدیدار گشت که استفاده از آن در انواع خطوط بعدی نیز دیده می‌شود، خوشنویسان به تجربه‌های گوناگون در وارد کردن عناصر دیگر بصری در خط دست‌زدند همه‌ما تصویر حیوانات و‌پرندگان که با استفاده از نوشته ابداع شده‌اند را دیده‌ایم، گاهی از خط برای ایجاد تصویر استفاده می‌گردید و گاهی نیز تصویر اعم از نقاشی و یا نقوش تزیینی مختلف در فرم داخلی خط به کار می‌رفت. به وجود آمدن خطوط جدید متنوع آثار مکتوب را افزایش می‌داد. پس از پیدا شدن انواع خطوط عربی که ایرانیان سهم عمده‌ای در ابداع و تنوع بخشیدن به آن داشتند خطوط خاص ایرانی پدیدار شدند. خطوط تعلیق، نستعلیق و شکسته نستعلیق خطوطی بودند که تماما توسط ایرانیان ابداع شده و مورد استفاده قرار گرفته. ویژگی تمامی این خطوط در فرمی و لطافت خاصی بود که در آنها وجود داشت با مقایسه خطوط عربی و ایرانی به وضوح استفاده بیشتر از خطوط منحنی و افزایش خطوط کرسی را در خط فارسی می‌توان ملاحظه کرد. همانطور که ملاحظه می‌شود ترکیب کلمات با یکدیگر و اتصال حروف به هم و تنوع فراوان حروف به هنگام اتصال با هم از ویژگیهای خطوط فارسی است. کلمات به اشکال بسیار متنوعی می‌توانند نوشته شوند و با یکدیگر ترکیب گردند همین خاصیت اگرچه موجب به وجود آمدن امکانات فراوانی برای هنرمند خوشنویس جهت خلق آثار زیباتر قرار می‌گیرد اما در تضاد با سادگی و سهولت مورد نیاز جهت تطبیق با فن چاپ و بخصوص حروف چینی می‌باشد در اینجا اسم از موثرترین وسیله ارتباط جمعی مطرح می‌گردد. هنر گرافیک امروزه در تمامی عرصه‌ها فعالیت می‌کند و از جمله در عرصه غرفه آرایی که امید است طراح ایرانی با شناخت جنبه‌های زیبا شناختی حروف فارسی از این مورد در به کار گیری اشکال و حتی استفاده مستقیم از خط به عنوان عنصری تزیینی کاربردی خلاقیت خود را به عرصه نمایش بگذارد. فضا احساس‌فضا همیشه‌با زمان و مکان در ارتباط است و هرچه در جهان به نظم درآمده از ملموس و ناملموس در کادر دو بعدی (در سطوح) و یا در کادر سه بعدی (در حجم)، همگی به نوعی با فضا مرتبط هستند. وجود «فضا» را نمونه‌های مادی و موجودات حجیم واقعیت می‌دهند و موجودیت آن نیز مطیع حجم‌ها و نقش‌هایی است که به صورت سه بعدی و یا دو بعدی دارند، و از حرکت حجم‌در درون فضا و اشغال آن مفهوم فضا قابل درک می‌گردد. فضا مشخص کننده موقعیت و وضعیت هر پدیده عینی با سایر پدیده‌هاست. فضا وجود هر موجود عینی را در ارتباط با سایر موجودات معین می‌کند و فضای داخلی، فضای خارجی و فضای میانی را قابل ادراک می‌کند. ارسطو فضا را جای دهنده یا گنجانده چیزهای مختلف می‌داند؛ زنجیره‌ای از ظروف گوناگون در اندازه‌های مختلف که همه چیز را دربرمی‌گیرد. فضا الزاما بیرونه‌ای محدود و توخالی دارد و درونه‌ای پر شده، هیچ فضای خالی‌ای وجود ندارد، هر چیز دارای موقعیت خاص خود، جایگاه خاص خود و مکان خاص خود است. آگوست سمارسو اثر خود به نام «باردک و ردکوکو» را با پا فشاری به اولویت فضا در معماری معین عرضه می‌کند: «انسان در وهله نخست فضایی را که احاطه‌اش کرده است در تصور می‌آورد و نه شناسه‌های فیزیکی را، که پست بندها دارای اهمیت نمادین‌اند. تمام قرارگیریهای استاتیک یا مکانیکی در درون فضا فقط ابزارهایی‌اند برای درک اندیشه‌ای که به صورت مبهم احساس می‌گردد یا آشکارا با خلاقیت معماری به تصور می‌آید;.. هنگامی که طراحی فضا مشخصا به طراحی اشیاء پیشی می‌گیرد، آن گاه معماری می‌شود اهداف فضایی در واقع روح سرزنده خلاقیت معماری‌اند.» انسان اندازه فضا را بوسیله حواسی و در قیاس با اندازه خود درک می‌کند. شخصی واحد اندازه گیری است و ظرفیت دید انسان معیاری برای شناخت تجهیزات است. عناصر تعریف کننده فضایی که در آن هستیم «تصویر» را به وجود نمی‌آورند، بلکه سبب شکل گیری میدانی از نیروهای نابرابر، اما در عین حال کم و بیش متوازن می‌شوند. هنگامی که فرمهای محدود نقشی مکمل یکدیگر را داشته باشند. قدرت این میدان‌افزایش می‌یابد. انسانها از‌طرحی مختلف خود استفاده می‌کنند دایره کلی حاصل واقعیت عینی فضا همان گونه که هست، نیست، بلکه فضایی است که توسط انسان تجربه می‌گردد و از صافی ذهن ادراک، که مشروط به تجارب پیشین ما و زبان و فرهنگ ماست می‌گذرد. فضا زاییده سطح است که در بعد سومی که شامل زمان و یا ارتفاع می‌باشد مقوله می‌شود و خصوصیات ارگانیک سطح می‌توانند متعاقبا به فضا هم انتقال داده شوند. مفهوم فضا در مقابل انسان، با مفهوم فضا در اطراف انسان با وجود تمام شباهتهایی که دارند می‌توانند تفاوتهایی هم داشته باشند که این مسئله خود احتیاج به بحثی جدا دارد. فضا، تجسم سه بعدی مکان است و با آن می‌توان در مکان خلقتی نور را آغاز کرد. فضا به آن حالات عقلی و حسی باز می‌گردد که مخاطبان خود را تحت تاثیر قرار می‌دهد. عوامل تاثیر گذار جدای عوامل ذکر شده از زیبایی شناسی به عوامل روحی، تاریخی و زمانی باز می‌گردد، حتی در ادبیات و شعر فضا سازی از اصول مهم و مسلم است و هنرمندان همیشه سعی بر آن داشته‌اند تا آثار خود را از حالت دو بعدی و مکتوب «دارای طول وعرض استعاری» به حالت سه بعدی و فضایی برسانند و مخاطبان را در آن حالت تحت تاثیر قرار دهند. ادامه خواندن مقاله گرافيک محيطي

نوشته مقاله گرافيک محيطي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 21 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : بیماری لکه سیاه سیب مقدمه نخستین بار فریز در سال 1819 در سوئد قارچ عامل بیماری‌زا Spilocaea pomi را مشخص کرد. از نظر اهمیت اقتصادی می‌توان گفت که لکه سیاه سیب پر خسارت‌ترین بیماری سیب در تمام نقاط جهان است و بطور کلی خسارت آن در طی دوره رویش بیش از خسارت مربوط به سایر بیماریهای سیب می‌باشد. این خسارت شامل نقصان مقدار محصول ، کاهش کیفیت و کمیت آن و افزایش هزینه بهره‌برداری می‌باشد. خسارت بیماری گاهی به 100% مقدار محصول می‌رسد. لکه سیاه سیب عامل بیماری: Venturia inaequalis (A: spilocea pomi)علائم علائم روی تمام قسمتها دیده می‌شود. ولی واضح ترین علائم روی برگ ومیوه است . لكه ها ابتدا سبز زیتونی و بتدریج قهوای می شوند . اگرآلودگی در اواخر فصل باشد علائم در انبار دیده می شود . بیماری در فارس روی شاخه دیده میشود كه شانكرمی دهد و باعث خشكیدگی شاخه ها می شود .ازبیماری های مهم وشایع در ایران می باشد این بیماری در آمریکای شمالی ، اروپا ، استرالیا، آفریقای جنوبی شیوع دارد و فقط در نواحی گرم و خشک لکه سیاه بروز نمی‌کند. در مناطقی که هوا مرطوب و سرد می‌باشد خسارت بیماری شدید است و برعکس در جاهایی که تابستان خشک داشته این بیماری شیوع ندارد و یا خسارت آن کم است. در ایران این بیماری در اکثر نقاط مخصوصا در حواشی دریای مازندران ، آذربایجان شرقی و غربی ، فارس ، خراسان ، بروجرد ، همدان ، قزوین ، خوزستان و اطراف تهران شایع می‌باشد. علائم بیماری این بیماری علائمی روی برگ و دمبرگ ، گلبرگ ، کاسبرگ ، تخمدان ، دمگل ، شاخه‌های جوان به شرح زیر ایجاد می‌نمایند. علائم روی برگ و دمبرگ برگهای جوان و شاداب حساسیت بیشتری نسبت به این بیماری از خود نشان می‌دهند. آلودگی در برگ ابتدا به صورت لکه‌های سبز زیتونی ظاهر می‌گردد و این لکه‌ها حاشیه نامنظم داشته و بتدریج گسترش می‌یابد. لکه‌ها ابتدا شفاف و متعاقبا منظره مخملی به خود می‌گیرند و با گذشت زمان به رنگ قهوه‌ای روشن تا قهوه‌ای تند درمی‌آیند. لکه‌ها روی سطح فوقانی برگ واضح‌تر بوده و روی برگهای جوان ابتدا براق و حاشیه آنها پر مانند می‌باشد در حالی که روی برگهای مسن حاشیه لکه‌ها مشخص‌تر می‌باشد. با مسن شدن برگ بافتهای مجاور لکه ، ضخامت بیشتری پیدا می‌کند. وجود تعداد زیادی لکه باعث ریزش نابهنگام برگ می‌شود. دمبرگها نیز مبتلا شده و روی آنها لکه‌های کشیده تشکیل می‌شود. علائم روی گلبرگها ، کاسبرگها ، تخمدان ، دمگل کاسبرگها و تخمدان و دمگل معمولا آلودگی نشان می‌دهند. گاهی وقوع یک لکه روی دمگل باعث خشکیدگی آن و در نتیجه ریزش میوه می‌شود. در کاسبرگها اولین علائم را به صورت لکه‌های سیاه رنگ ظاهر می‌شود. میوه‌ها نیز اگر در مراحل اول رشد باشند فوق‌العاده حساس می‌باشند و معمولا اولین آلودگی‌های آن بزرگترین لکه‌های بیماری را تشکیل می‌دهد. در زیر محل استقرار قارچ در ناحیه لکه‌ها لایه‌ای بسیار نازک از چوب پنبه تشکیل می‌شود و بعضی مواقع ترک‌هایی در منطقه چوب پنبه‌ای شده به چشم می‌خورد که عوامل ساپروفیت از این برگها وارد میوه می‌گردند. اگر حمله به میوه در مراحلی که میوه بزرگ است انجام گیرد لکه سطحی بوده و مشهود نمی‌باشد ولی به هنگام نگاهداری در انبار بزرگ شده و به صورت لکه‌های سیاه رنگ درمی‌آیند. علائم روی شاخه‌های جوان این علائم در درختان سیب کمتر ولی در مورد گلابی بطور واضح به چشم می‌خورد. ابتلا و فساد شاخه‌های جوان تقریبا مشابه برگها می‌باشد و روی شاخه‌های جوان پوستول‌هایی تشکیل می‌گردد که مخرب و گرد و یا بیضی شکل می‌باشند. اگر فصل پاییز ملایم و مرطوب باشد پوستول‌ها باز می‌شوند و در شانکرهای کوچکی ایجاد می‌گردد. البته مشاهده شدن این حالت بستگی به واریته‌ها و سایر شرایط مانند شرایط اقلیمی و آب و هوایی و غیره دارد. مبارزه مبارزه در مورد این بیماری طرق گوناگون دارد که می‌توان با بکار بستن چند مورد تواما به موفقیت در کنترل این بیماری نائل آمد این روشها عبارتند از: انتخاب واریته مقاوم واریته بل‌دوبوس‌کاپ (Belledeboskoop) دارای کلونهای مقاوم می‌باشد و از بین سیبهای ایرانی واریته میخوش اردبیل که درختی پر شاخ و برگ و دارای میوه‌های متوسط و کوچک است از خود مقاومت نشان می‌دهد و سیب‌های شمیرانی حساسیت کمتری به بیماری دارند. از بین سیبهای آذربایجان آق پاییزی و دریانی آلما مقاومت دارند ولی نوع قره یا زباخ حساس است. از این واریته‌های خارجی گلدون‌ورد حساسیت بیشتری به بیماری دارند. از بین بردن اشکال زمستان گذرانی انهدام برگهای آلوده و جمع‌آوری و سوزاندن آنها از تشکیل پسودوتیوم و در نتیجه آلودگی اول فصل ممانعت به عمل می‌آورد و نیز سمپاشی درختان در پاییز از تشکیل آنها جلوگیری می‌نماید. ضمنا شاخه‌های مریض را باید قطع نموده و آنها را سوزانید. مبارزه شیمیایی در بهار موقعی باید اقدام به سمپاشی نمود که دوره خیس بودن و بارندگی با توجه به حرارت به قدر کافی برای شروع آلودگی بطول انجامد و هر 7-5 روز یک بار یا بر حسب میزان بارندگی تا ریزش گلبرگ باید سمپاشی ادامه یابد و همیشه باید اطمینان داشت که پوششی از سم روی بافتهای جوان و حساس فراگرفته باشد. سمپاشی اول را می‌توان هنگام تورم جوانه‌ها که سبز هستند و دوم را قبل از باز شدن گلها و سوم بعد از ریزش گلبرگ و چهارم را 15 روز بعد ، انجام داد. برای مبارزه با لکه‌های سیاه سیب سابق بر این از گوگرد و یا ترکیب بود و استفاده می‌شده است و اخیرا از قارچ‌کشهای آلی و یا قارچ‌کشهای سیستمیکی که تاثیر چشمگیر و خاصیت درمانی نیز دارند، استفاده می‌شود. بعضی از قارچ‌کشهایی که معمولا علیه این بیماری بکار می‌رود عبارتند از: کاپتان ، دودین ، ارتوساید و یا قارچ‌کش جزبی بنومیل و در اروپا. عامل در گلابی: V . Pyrina (A: Fusicladium pyrinum) فرم جنسی بصورت پریتیس كاذب است كه در استرومای برگهای ریخته شده در كف باغ تشكیل می‌شود. تندش آسكوسپورها تا زمانی كه رطوبت نسبی بیش از 95% است ادامه دارد. کنترل:پیشگیری:جمع آوری وسوزاندن برگهای آلوده در اواخر پاییز، ایجاد فاصله مناسب بین درختان هنگام احداث باغ ، پاشش كودهای ازته كف باغ ، شخم بهاره یا پاییزه ؛ از دودین كمتر استفاده شود .کنترل شیمیایی: 1بیترتانول(بایكور) wp25% و 075 درهزار 2نوآریمول(تریمیدال) Ec9% و 075 در هزار 3كاپیتان wp50% و 3 در هزار 4دودین(ملپركس) wp65% و 1 در هزار زمان مبارزه: سمپاشی اول در زمان تورم جوانه های گل، سمپاشی دوم پس از ریزش گلبرگها ، سمپاشی سوم 10روز پس از نوبت دومبیماری لكه سیاه ( Apple Scab ) درتمام كشورهایی كه سیب كشت می شود، وجود دارد و از لحاظ اقتصادی مهمترین بیماری سیب به شمار می رود. این بیماری در مناطقی كه بهار و تابستانهای خنك و مرطوب دارند شدیداً خسارت میزند به گونه ای كه گاهی 70% از محصول از بین می رود . نحوه ایجاد خسارت در این بیماری به 2 صورت مستقیم و غیر مستقیم می باشد . در حالت مستقیم قارچ عامل با حمله به میوه و دم میوه باعث ریزش محصول و كاهش راندمان تولید می شود ودر حالت غیر مستقیم این پاتوژن با ایجاد لكه برگیها باعث كاهش سطح فعال فعال برگ و خزان برگها می شود. این مسئله كاهش رشد درخت و مقدار محصول برای یك یا چند سال و همچنین افزایش حساسیت درخت به خسارتهای زمستانی را در پی دارد.علائم بیماری: بیماری لكه سیاه سیب به برگ،دمبرگ، شكوفه، كاسبرگ، میوه، دم میوه و گاهی شاخه و فلس جوانه نیز حمله می كند ، اما بارزترین نشانه ها روی برگ و میوه دیده می شود و آلودگی شاخه های جوان و شكوفه ها به صورت لكه های سیاه بروز می كند بسیار نادر بوده و لذا اهمیت چندانی ندارد . اولین لكه های ناشی از بیماری را همزمان با باز شدن جوانه ها و ظهور برگهای جوان در سطح كاسبرگها یا برگهای كوچك جوانه گل می توان یافت . این لكه كوچك و زیتونی رنگ با پوشش مخملی و با حاشیه نامشخص و مدور می باشند كه با گذشت زمان حالت مخملی خود را از دست داده و به رنگ خاكستری تا سیاه متالیك در آمده و كمی برجسته می شود. لكه های حاصل از بیماری در برگهای جوان در سطح رویی برگ و در برگهای مسن در سطح زیرین مشاهده می شود . با بالا رفتن سن برگهای آلوده ، محل لكه ها ضخیمتر شده و سطح برگ شكل طبیعی خود را از دست می دهد. در شرایطی كه میزان آلودگی زیاد باشد ، لكه ها از حالت انفرادی خارج شده و به یكدیگر می پیوندند و سطح وسیعی از برگ را اشغال ی كنند كه در این صورت برگها حالت پیچیده پیدا كرده و اندازه آنها كوچك می شود. آلودگی در روی میوه با ایجاد لكه های منفرد و مشخص ، مدور و سیاه شبیه آنچه بر روی برگها وجود دارد ، ظاهر می شود . این لكه ها در ابتدا به رنگ زیتونی بوده كه با گذشت زمان سیاه رنگ می شوند. بافت محل لكه در میوه با گذشت زمان خشبی و حالت چوب پنبه ای پیدا كرده و گاهی بافت میوه در این قسمت ترك می خورد و ایجاد بدشكلی می كند . مبارزه : یكی از راههای مبارزه با این بیماری مبارزه شیمیایی است . از سموم بسیاری می توان علیه این بیماری استفاده كرد . اما آنچه كه مهم است زمان مبارزه می باشد. سمپاشی درختان بهتر است در اوایل بهار موقع باز شدن شكوفه ها صورت گیرد . بنا به توصیه كارشناسان اولین زمان سم پاشی مرحله نوك نقره ای یا نوك سبزی جوانه ها است. دومین مرحله نوك سبزی است كه 1 سانتی متر برگ ظاهر شده ، سومین در مرحله سنبله متراكم جوانه ، چهارمین زمانی كه رنگ گلی حاصل شده و بالاخره در مرحله كامل گل و به هنگامی كه 90% گلبرگها ریزش پیدا كرد. در صورتی كه در سمپاشی در اوایل بهار غفلت شود ، باید چندین نوبت سم پاشی انجام شود. در صورتی كه در تمام مراحل فوق سم پاشی صورت گرفت ، پس از ریزش كامل گلبرگ ها هر 14-10 روز یكبار و تا 3-2 هفته مانده به برداشت سم پاشی ادامه دارد كه به این سم پاشی ها ، سم پاشی های پوششی گویند. سموم توصیه شده در مورد این بیماری عبارتند از : دودین یا میلپركس : 5/1-1در هزاركاپتان یا ارتوساید50% wp : 3 در هزاربنومیل 50% wp : 5/0 در هزاربیترتانول یا بایكور 25/0 wp : 75/0 در هزارنوآریمول یا تریمیدال 9% Ec : 75/0 در هزار حداقل میزان سم پاشی با این سموم 3 نوبت می باشد كه عبارتند از : *زمان تورم جوانه ها *زمان ریزش گلبرگها *10روز پس از نوبت دوم علاوه بر اقدامات شیمیایی ، رعایت مسائل بهداشتی در كاهش آلودگی بسیار موثر می باشد.پاشیدن كود نیتروژن دار مانند اوره در پاییز روی برگهای خزان یافته باعث تسریع در فساد برگها و در نتیجه كاهش میزان آلودگی می شود. همچنین پاشیدن قارچكشهای توصیه شده در اواخر فصل ، قبل از خزان ویا بعد از آن ، در كنترل بیماری موثر می باشد. عملیات زراعی نیز در كاهش بیماری نقش مهمی را ایفا می كنند.به عنوان مثال رعایت فاصله كاشت درخت و هرس به موقع باعث می شود تا شاخه ها زود خشك شده و هوا به میزان كافی بین شاخه ها جریان داشته باشد و همچنین در زمان سم پاشی ،پوشش سم پاشی بهتر انجام شود. نكته دیگر كه در مبارزه اهمیت خود را نشان می دهد ،نوع رقم گیاه است.در مورد سیب نیز برخی از ارقام داخلی در مقابل این بیماری مقاوم گزارش شده اند كه عبارتند از :سیب میخوش اردبیل ، آق پاییزی و دریانی آلما. در پایا ن لازم به ذكر است كه اقدامات پیشنهادی در مبارزه ، هر كدام به تنهایی آنچنان موثر نیست و در صورت استفاده تلفیقی می توان نتیجه بهتری در كاهش بیماری ومهار آن را مشاهده كرد.همچنین به این نكته نیز باید اشاره كرد كه تشخیص بیماری ،توصیه استفاده از سموم مختلف و مقدار مورد نیازآن باید با نظر كارشناسان گیاهپزشكی انجام شود .زیرا در شرایط اقلیمی باغ ممكن است در نوع و زمان ظهور بیماری تفاوتهایی ایجاد شود .همچنین استفاده نادرست از سموم و یا استفاده بیش از مقدار مورد نیاز ویا استفاده در زمان نامناسب می توان باعث بروز مقاومت و یا ایجاد مشكلات جدید شود.بنابراین نه تنها در مورد این بیماری بلكه در مورد كلیه بیماریها و آفات ، مشاوره گیاهپزشكی لازم و ضروری است . ادامه خواندن مقاله بيماري لکه سياه سيب

نوشته مقاله بيماري لکه سياه سيب اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 23 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : افتابگردان مقدمه خصوصیات گیاهی: آفتابگردان با نام علمی Helianthus annuus L . گیاهی است یکساله از تیره مرکبه Compositae که بصورت بوته ای استوار رشد می کند . طول دوره رشد آفتابگردان بسته به رقم و کلیه عوامل محیطی از 90 تا 150 روز می باشد . آفتابگردان ریشه مستقیم و توسعه یافته ای دارد که پتانسیل نفوذ آن در خاک به سه متر می رسد . پهنک برگهای که در معرض نور است همراه با خورشید تغییر جهت داده و همواره به حالت تقریباً عمود بر اشعه آفتاب قرار می گیرد . پهنک برگ هنگام صبح بسوی شرق ،‌هنگام غروب بطرف غرب و ظهر رو به بالا می باشد . گل آذین آفتابگردان طبق یا کپه ای است . لقاح به دلیل اینکه پرچمها زودتر بلوغ می یابد غالباً از نوع دگرگشنی است . میوه آفتابگردان نوعی فندقه است که در اینجا با دانه مترادف گرفته می شود . رنگ دانه از سفید تا سیاه با خاکستری خط دار و بسته به رقم تغییر می کند . هر چه درصد وزنی پوسته کمتر باشد درصد وزنی روغن بیشتر خواهد بود . سازگاری: آفتابگردان از نظر عکس العمل نسبت به طول روز بی تفاوت بشمار می رود ولی به نور فراوان نیاز دارد . آفتابگردان ریشه توسعه یافته ای دارد که گیاه را به خشکی مقاوم می سازد ، مشروط بر آنکه خاک عمیق بوده و تراکم و ساختمان خاک محدود کننده رشد ریشه نباشد . آفتابگردان به شوری خاک نسبتاً مقاوم است و در محدوده ای از اسیدیتیه خنثی رشد خوبی دارد . تناوب زراعی:موقعیت آفتابگردان در تناوب زراعی مشابه ذرت است و معمولاً بعد از بقولات علوفه ای بعنوان اولین یا دومین محصول وجینی کاشته می شود ، در صورت وجود و گسترش بیماریهای ریشه ای نبایستی با گیاهانی مانند نخود ، چغندر قند و سیب زمینی که بیماریهای ریشه ای مشابه دارد در تناوب قرار گیرد . مثالهایی از تناوب آن در شرایط آبیاری بشرح زیر است .   علوفه چند ساله ـ پنبه ـ آفتابگردان ـ گندم ـ جو ـ آیش ـ شبدر ـ آفتابگردان ـ گندم ـ جو کود شیمیایی: تولید هر تن دانه آفتابگردان موجب خروج 40 تا 60 کیلو ازت ، 15 تا 33 کیلو اکسید فسفر( p2o5) و 75 تا 120 کیلو اکسید پتاسیم (K2o) از خاک می گردد . معمولاً ثلث تا نصب کود از ته را قبل از کاشت و بقیه را همراه با آخرین وجین مکانیزه به خاک اضافه و بلافاصله آبیاری می کنند . تاریخ کاشت: حداقل حرارت لازم برای جوانه زدن بذر آفتابگردان حدود 8 تا 10 درجه سانتیگراد در خاک است . معمولاً این حرارتها در خاک با رسیدن میانگین شبانه روزی حرارت هوا به 10 تا 15 درجه سانتیگراد تأمین می گردد . کنترل علفهای هرز: کنترل علفهای هرز با استفاده از علف کشها بسیار مطلوبست . از علف کشهایی که بصورت قبل از کاشت جهت کنترل بذر علفهای هرز مختلف در آفتابگردان قابل مصرف است می توان اپتام (Eptam) و تریفلور الین Ttifluralin را مورد اشاره قرار داد . این علف کشها را می توان قبل از پشته بندی روی خاک پاشید ، با دیسک تا عمق 10 سانتی متری با خاک مخلوط و سپس پشته بندی کرد . میزان مصرف اپتام 4 تا 5 لیتر از مولسیون 75 درصد و میزان مصرف تریفلورالین حدود 2/1 لیتر در خاکهای سبک ، 8/1 لیتر در خاکهای متوسط و 4/2 لیتر در خاکهای سنگین از امولسین 48 درصد می باشد . آفات و امراض: مهمترین آفت اختصاصی آفتابگردان در ایران پروانه دانه خوار آفتابگردان با نام علمی Homoeosoma nebulella است . لارو این پروانه به رنگ عمومی شکری و سر قهوه ای رنگ از برگ و گلها تغذیه و سپس به دانه حمله می کند . در هر حال می توان از سموم تیودان و دیازینون در دو نوبت یکی همزمان با تشکیل گلها و دیگری حجدود 10 روز بعد استفاده نمود . انهدام بقایای گیاهی آلوده از طریق سوزانیدن یا شخم بقایا جهت از بین بردن لاروها و شفیره های زمستان گذران مفید است . مؤثرترین روش مبارزه با این آفت استفاده از ارقام مقاوم است . حشرات دیگری که در ایران به آفتابگردان حمله می کند عبارتند از شب پره زمستانی ، سوسکهای گرده خوار و پروانه کار ادربنا . این آفت اهمیت اقتصادی زیادی ندارد . از بیماریهای مهم آفتابگردان در ایران می توان سفیدک داخلی وزنگ آفتابگردان را نام برد . عامل بیماری سفیدک داخلی قارچی است بنام Plasmopora helianthi که بوسیله خاک و بذر آلوده انتقال ،‌از طریق ریشه به نبات سرایت و بحال سیستمیک در می آید . مبارزه با این بیماری انتخاب بذر غیر آلوده ، ضد عفونی بذر با سموم قارچ کش مانند گرانوزان یا مرکوران به میزان 2 در هزار ، تناوب زراعی ، کندن و سوزاندن بقایای گیاهی آلوده و کشت ارقام مقاوم انجام پذیر است . عامل بیماری زنگ آفتابگردان قارچی است بنام Puccinia helianthi رشد و نمو این قارچ سب پیدایش لکه های برچسته و پراکنده ای به رنگ قهوه ای تیره در پشت برگها می گردد که در نهایت منجر به رد شدن و ریزش برگها می شود . مهمترین راه مقابله با این بیماری استفاده از ارقام مقاوم است . سمپاشی محصول با گل گوگرد یا ترکیبات قارچ کش دیگر در صورت اقتصادی بودن مؤثر است . برداشت:رسیدگی دانه ها بتدریج و از خارج طبق آغاز و بسمت داخل ادامه می یابد . برداشت زود هنگام موجب افت عملکرد و تأخیر در برداشت موجب ریزش و افزایش خسارت پرندگان ، بخصوص گنجشک می گردد . بطور کلی ، برداشت هنگامی انجام می شود که پشت طبق به رنگ زرد مایل به قهوه ای درآمده و برگکهای کناری طبق قهوه ای شده باشد . موارد استفاده: دو مصرف اصلی دانه آفتابگردان بصورت روغن گیری و مصرف آجیلی است .انواع آجیلی دانه درشت تری نسبت به انواع روغنی داشته و حدود 25 تا 20 در صد روغن دارد . میزان پروتئین دانه در آفتابگردان حدود 17 درصد است . ظاهراً هر چه دوران رسیدگی دانه با هوای خنک تری روبرو گردد بر درصد اکسید چرب اشباع لینولائیک در روغن اضافه می شود و بر ارزش غذایی آن افزوده می گردد . ساقه آفتابگردان فیبر زیادی داشته و در صنعت کاغذ سازی و تهیه سلولز مصرف دارد . ساقه از نظر ازت ، کلسیم و پتاسیم نیز غنی است و اضافه کردن آن به خاک موجب افزایش ماده آلی و حاصلخیزی خاک می گردد   تاریخچه كاشت گیاه آفتابگردان آفتاب گردان از 4 هزار سال پیش کاشته می شده است محققان آمریکایی کشف کردند که جمعیت “آزتک” ساکن آمریکای جنوبی در حدود 4 هزار سال پیش به فرایند کاشت و پرورش گیاه آفتاب گردان دست یافته بودند. محققان دانشگاه سینسیناتی در فلوریدا موفق شدند تاریخ اولین کشت گیاه آفتاب گردان در مکزیک را 4 هزار سال قبل تعیین کنند. نتایج این تحقیقات که در مجله “ژورنال بین المللی علوم گیاهی” منتشر شده است تائید می کند که استفاده از این گیاه مربوط به قبل از فتح مکزیک به دست اسپانیایی ها آغاز شده است. ; این محققان با جمع آوری اطلاعات مربوط به باستان شناسی، زبانشناسی و نژاد نگاری در مکزیک دریافتند که گیاه آفتاب گردان از دو هزار 600 قبل از میلاد به وسیله جمعیتهای آزتک در مکزیک توسعه یافته و تا هزاره اول قبل از میلاد به مناطق السالوادور رسیده است. این محققان دانه های آفتاب گردانی که مربوط به دو هزار و 600 پیش از میلاد است را در منطقه “سن آندرس” مکزیک یافته اند که نشان می دهد می دهد این گیاه از زمان حضور اقوام آزتک تولید می شده تركیبات شیمیایی: تخمه آفتاب بسیار مقوی است درای 24% مواد پروتئینی ، 47% روغن ، 20% مواد هیداروکربن ، 8% فسفر ، 9% پتاسیم و بغیر از این مواد درای ویتامین های A و B نیز می باشد . روغن تخم آفتابگردان درای 70% اسید لینوئیک و مقدری فسفو لیپید و ویتامین E می باشد بهمین دلیل چربی خون را پائین آورده و کلسترول را تنظیم می کند .خواص گیاه افتابگردان1) زنگ زدن گوش : مغز ساقه آفتاب گردان را در آب جوش ریخته و مانند چائی دم کنید و روزی سه فنجان از این چای بنوشید . 2) تقویت معده و پائین آوردن فشار خون : 30 گرم برگهای خشک آفتاب گردان را دم کنید و سه فنجان در روز بنوشید . 3) سرگیجه و ورم صورت ، آب آوردن بدن و تسریع زایمان : 20 گرم از گلهای خشک آفتاب گردان را در آب جوش دم کنید و روزی سه فنجان از این دم كرده را بنوشید . 4) درد معده ، بیماریهای دستگاه ادراری ، یبوست : 30 گرم ریشه خشک شده آفتاب گردان را در آب جشو ریخته و مدت 5 دقیقه بگذارید بجوشد یک فنجان از آنرا سه بار در روز بنوشید . 5) آرتروز و ورم پستان : هنگامیکه آفتاب گردان گل می دهد طبق گل ( قسمت پائین گل که مانند بشقابی است) را جدا كرده و در اب انداخته آنقدر بجوشانید که شیره چسبناکی باقی بماند و سپس این شیره را روی مفصل های دردناک بمالید و ماساژ دهید درد آرتروز برطرف می شود . برای درمان ورم پستان در زنان شیر ده طبق گل را هنگامیگه گل دانه داده است جدا کنید و در زیر آفتاب خشک كرده و سپس تکه تکه كرده و بو ( سرخ کنید ) دهید . که کاملا قهوه ای شود و بعد آنرا خورد كرده بصورت پودر در اورید و این پودر را در آب جوش که کمی شکر به آن اضافه كرده اید ریخته و این شربت را به مریض بدهید تاشفا یابد . 6) اسهال خونی : برای درمان اسهال خونی تخم آفتاب گردان را ( به مقدار 30 گرم ) در آب ریخته و حدود یک ساعت با حرارت ملایم بپزید سپس آنرا با نبات یا قند شیرین كرده و به مریض بدهید . 7) سردردی که همراه با سرماخوردگی است : 30 گرم تخم آفتاب گردان را در دو لیوان ریخته و بگذارید بجوشد تا نصف لیوان آن باقی بماند و این جوشانده را دوبار در روز بنوشید . 8) بیماری فتق : 30 گرم ریشه تازه آفتاب گردان را با آب و شکر قهوه ای بجوشانید و یا ان جوشانده را سه بار در روز بنوشید . 9) سنگ کلیه : حدود یک متر از مغز ساقه آفتاب گردان را در دو لیوان آب ریخته و بگذارید آهسته بملایمت بجوشد تا مقدر آن به نصف لیوان تقلیل یابد آنگاه بمدت یک هفته و روزی یکبار آنرا بنوشید تا از شر سنگ کلیه راحت شوید . 10) زخم ، بریدگی و جراحت : مغز ساقه آفتاب گردان را باید له کدر و مانند پماد روی زخم جراحت گذاشت که خونریزی را بند می آورد و بهبودی را تسریع می کند . تاریخ کاشت: حداقل حرارت لازم برای جوانه زدن بذر آفتابگردان حدود 8 تا 10 درجه سانتیگراد در خاك است . معمولاً این حرارتها در خاك با رسیدن میانگین شبانه روزی حرارت هوا به 10 تا 15 درجه سانتیگراد تأمین می گردد .کنترل علفهای هرز: كنترل علفهای هرز با استفاده از علف كشها بسیار مطلوبست . از علف كشهایی كه بصورت قبل از كاشت جهت كنترل بذر علفهای هرز مختلف در آفتابگردان قابل مصرف است می توان اپتام (Eptam) و تریفلور الین Ttifluralin را مورد اشاره قرار داد . این علف كشها را می توان قبل از پشته بندی روی خاك پاشید ، با دیسك تا عمق 10 سانتی متری با خاك مخلوط و سپس پشته بندی كرد . میزان مصرف اپتام 4 تا 5 لیتر از مولسیون 75 درصد و میزان مصرف تریفلورالین حدود 2/1 لیتر در خاكهای سبك ، 8/1 لیتر در خاكهای متوسط و 4/2 لیتر در خاكهای سنگین از امولسین 48 درصد می باشد . آفات و امراض: مهمترین آفت اختصاصی آفتابگردان در ایران پروانه دانه خوار آفتابگردان با نام علمی Homoeosoma nebulella است . لارو این پروانه به رنگ عمومی شكری و سر قهوه ای رنگ از برگ و گلها تغذیه و سپس به دانه حمله می كند .در هر حال می توان از سموم تیودان و دیازینون در دو نوبت یكی همزمان با تشكیل گلها و دیگری حجدود 10 روز بعد استفاده نمود . انهدام بقایای گیاهی آلوده از طریق سوزانیدن یا شخم بقایا جهت از بین بردن لاروها و شفیره های زمستان گذران مفید است . مؤثرترین روش مبارزه با این آفت استفاده از ارقام مقاوم است .حشرات دیگری كه در ایران به آفتابگردان حمله می كند عبارتند از شب پره زمستانی ، سوسكهای گرده خوار و پروانه كار ادربنا . این آفت اهمیت اقتصادی زیادی ن دارد .از بیماریهای مهم آفتابگردان در ایران می توان سفیدك داخلی وزنگ آفتابگردان را نام برد . عامل بیماری سفیدك داخلی قارچی است بنام Plasmopora helianthi كه بوسیله خاك و بذر آلوده انتقال ،‌از طریق ریشه به نبات سرایت و بحال سیستمیك در می آید . مبارزه با این بیماری انتخاب بذر غیر آلوده ، ضد عفونی بذر با سموم قارچ كش مانند گرانوزان یا مركوران به میزان 2 در هزار ، تناوب زراعی ، كندن و سوزاندن بقایای گیاهی آلوده و كشت ارقام مقاوم انجام پذیر است .عامل بیماری زنگ آفتابگردان قارچی است بنام Puccinia helianthi رشد و نمو این قارچ سب پیدایش لكه های برچسته و پراكنده ای به رنگ قهوه ای تیره در پشت برگها می گردد كه در نهایت منجر به رد شدن و ریزش برگها می شود . مهمترین راه مقابله با این بیماری استفاده از ارقام مقاوم است .سمپاشی محصول با گل گوگرد یا تركیبات قارچ كش دیگر در صورت اقتصادی بودن مؤثر است . برداشت:رسیدگی دانه ها بتدریج و از خارج طبق آغاز و بسمت داخل ادامه می یابد . برداشت زود هنگام موجب افت عملكرد و تأخیر در برداشت موجب ریزش و افزایش خسارت پرندگان ، بخصوص گنجشك می گردد . بطور كلی ، برداشت هنگامی انجام می شود كه پشت طبق به رنگ زرد مایل به قهوه ای درآمده و برگكهای كناری طبق قهوه ای شده باشد . موارد استفاده: دو مصرف اصلی دانه آفتابگردان بصورت روغن گیری و مصرف آجیلی است .انواع آجیلی دانه درشت تری نسبت به انواع روغنی داشته و حدود 25 تا 20 در صد روغن دارد . میزان پروتئین دانه در آفتابگردان حدود 17 درصد است .ظاهراً هر چه دوران رسیدگی دانه با هوای خنك تری روبرو گردد بر درصد اكسید چرب اشباع لینولائیك در روغن اضافه می شود و بر ارزش غذایی آن افزوده می گردد .ساقه آفتابگردان فیبر زیادی داشته و در صنعت كاغذ سازی و تهیه سلولز مصرف دارد . ساقه از نظر ازت ، كلسیم و پتاسیم نیز غنی است و اضافه كردن آن به خاك موجب افزایش ماده آلی و حاصلخیزی خاك می گردد .خواص داروئی: اسانس گل آفتابگردان برای التیام زخمها و پائین آوردن فشار خون بهكار میرود. اسانس برگهای آفتابگردان خاصیت میكروبكشی دارد. در طب قدیم ایران و در طب چینی از تمام قسمتهای گیاه آفتابگردان استفاده میشود. در موارد زیر میتوان از این گیاه استفاده كرد و از خواص درمانی آن برخوردار شد. 1) زنگ زدن گوش: مغز ساقه آفتابگردان را در آب جوش ریخته و مانند چائی دم كنید و روزی سه فنجان از این چائی بنوشید. 2) تقویت معده و پائین آوردن فشار خون: 30 گرم برگهای خشك آفتابگردان را دم كنید و سه فنجان در روز بنوشید. 3) سرگیجه و ورم صورت، آب آوردن بدن و تسریع زایمان: 20 گرم از گلهای خشك آفتابگردان را در آب جوش دم كنید و روزی سه فنجان از این دمكرده را بنوشید. 4) درد معده، بیماریهای دستگاه ادراری، یبوست: 30 گرم ریشه خشك شده آفتاب گردان را در آب جوش ریخته و مدت 5 دقیقه بگذارید بجوشد یك فنجان از آن را سه بار در روز بنوشید. 5) آرتروز و ورم پستان: هنگامیكه آفتابگردان گل میدهد طبق گل (قسمت پائین گل كه مانند بشقابی است) را جدا كرده و در آب انداخته آنقدر بجوشانید كه شیره چسبناكی باقی بماند و سپس این شیره را روی مفصلهای دردناك بمالید و ماساژ دهید درد آرتروز برطرف میشود. برای درمان ورم پستان در زنان شیرده طبق گل را هنگامیگه گل دانه داده است جدا كنید و در زیر آفتاب خشك كرده و سپس تكه تكه كرده و بو (سرخ كنید) دهید. كه كاملاً قهوهای شود و بعد آن را خرد كرده بهصورت درآورید و این پودر را در آب جوش كه كمی شكر به آن اضافه كردهاید ریخته و این شربت را به مریض بدهید تا شفا یابد. 6) اسهال خونی: برای درمان اسهال خونی تخم آفتابگردان را (به مقدار 30 گرم) در آب ریخته و حدود یكساعت با حرارت ملایم بپزید سپس آن را با نبات یا قند شیرین كرده و به مریض بدهید. 7) سردردی كه همراه با سرماخوردگی است: 30 گرم تخم آفتابگردان را در دو لیوان ریخته و بگذارید بجوشد تا نصف لیوان آن باقی بماند و این جوشانده را دوبار در روز بنوشید. 8) بیماری فتق: 30 گرم ریشه تازه آفتابگردان را با آب و شكر قهوهای بجوشانید و این جوشانده را سه بار در روز بنوشید. 9) سنگ كلیه: حدود یك متر از مغز ساقه آفتابگردان را در دو لیوان آب ریخته و بگذارید آهسته و با ملایمت بجوشد تا مقدار آن به نصف لیوان تقلیل یابد آنگاه به مدت یك هفته و روزی یكبار آن را بنوشید تا از شر سنگ كلیه راحت شوید. 10) زخم، بریدگی و جراحت: مغز ساقه آفتابگردان را باید له كدر و مانند پماد روی زخم جراحت گذاشته كه خونریزی را بند میآورد و بهبودی را تسریع میكند. سعی كنید گیاه آفتابگردان را در حیاط خود بكارید و از خواص درمانی آن استفاده كنید. تخم آفتابگردان را میتوانید از مغازههای برخی از داروخانهها خریداری كنید. البته تخم آفتابگردان را باید بهصورت خام استفاده كنید. مضرات : مضرات خاصی برای آن بیان نشده است .   ادامه خواندن مقاله افتابگردان

نوشته مقاله افتابگردان اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 28 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : بافت شناسی در گیاهان بافت به گروهی از سلولهای هم شکل و همکار گفته می‌شود. بافتهای گیاهی گروهی از سلولها هستند که دارای توانایی تقسیم بوده و مکررا تقسیم شده‌اند و به سلولهای تمایز یافته تبدیل شده‌اند. تاریخچه بافت شناسی گیاهی تاریخی دیرینه دارد و با کوشش دانشمندان مثل مالپیگی و گرو ، ابتدا در اواسط قرن هفدهم بنیانگذاری شد. گرو توانست تصاویر دقیقی ار بافتهای گیاهی را کشف کند که هم اکنون نیز استفاده می‌شود. مفاهیم پایه بافتهای گیاهی بسیار متنوعند و اصولا تنوع آنها در نتیجه تکامل بوجود آمده است. بدین صورت که گروههای گیاهی تکامل یافته‌تر ، دارای تنوع بافتی بیشتری می‌باشند. بیشتری تنوع بافتی در گیاهان گلدار (تک لپه‌ای و دو لپه‌ای) دیده می‌شود. چون در این گروه ، بافتها و سلولها به حد والایی از تکامل خود رسیده اند و کاملا اختصاصی شده‌اند.در گروههای پست‌تر ، بافتها تنوع کمتری دارند مثلا در خزه‌ها ، اگر چه تا حد زیادی تقسیم کار صورت گرفته اما هنوز بافتها تمایز کامل نیافته و کاملا اختصاصی نشده‌اند. بنابراین بافتها ، عمدتا پارانشیمی می‌باشند و در نهانزادان آوندی ، بعضی از بافتها نظیر بافت هدایت کننده برای اولین مرتبه تمایز یافته است و بعد تکامل آنها ادامه می‌یابد تا در گیاهان گلدار به حد کمال خود می‌رسد و کاملا اختصاصی می‌شود. انواع بافتهای گیاهی بافتهای مریستمی بافت مریستمی متشکل از سلولهای نابالغ و تمایز نیافته‌اند که دارای توان تقسیم مکررند. مریستمهای حقیقی دارای اختصاصات زیر می‌باشند. 1 سلولهای ایزودیامتریک هستند. (اندازه وجوه برابر دارند.)2 مدور و چند وجهی بوده و به شکل فشرده قرار گرفته‌اند و فضای بین سلولی در آنها دیده نمی‌شود.3 دیواره نازک پکتوسلولزی دارند و هرگز دیواره ثانویه ندارند.4 سیتوپلاسم متراکم با هسته درشت داشته و واکوئل مشخص و مواد ارگاستیک (مواد غیرزنده) ندارند. انواع بافت مریستمی مریستم انتهایی در انتهای همه ریشه‌ها و ساقه‌ها یافت میشوند. از مریستم انتهایی ساقه ، برگها ، ساقه‌ها ، گلها تمایز می‌یابند. در بعضی از گیاهان آوندی پست مریستم انتهایی فقط از یک سلول انتهایی تشکیل شده که در عده‌ای دیگر از گیاهان پست و همه گیاهان آوندی عالی از تعدادی سلول بنیادی تشکیل شده است. مریستم جانبی این مریستمها به موازات محور طولی اندام یعنی در پیرامون اندام واقع شده‌اند. این مریستمها مسئول افزایش ضخامت اندامها هستند. این مریستمها درون بافتهای اولیه بوجود می‌آیند. ولی بافت ثانویه تولید می‌کنند که مریستمهای ثانویه شامل کامبیوم آوندی و کامبیوم چوب پنبه است. مریستم میان گرهی در واقع بخشی از مریستم انتهایی هستند که توسط بافتهای بالغ از مریستم انتهایی جدا شده‌اند و معمولا در پایه میان گرههای برخی گیاهان مانند بیشتر تک لپه‌ایها و دم اسبیان وجود دارند. در پایه برگها هم هستند و مسئول رشد طولی اندامند. برخلاف مریستم انتهایی بلاخره کاملا ناپدید می‌شوند. مریستمها را بر اساس خاستگاه به مریستم اولیه و ثانویه تقسیم می‌کنند. سلولهای اولیه آنهایی هستند که از سلول جنینی تشکیل شده‌اند. این سلولها اختصاص به انتهای ریشه و ساقه دارند. ولی مریستم ثانویه از تمایز زدایی بافتهای دائمی بوجود می‌آیند و شامل کامبیوم آوندی و کامبیوم چوب می‌باشند. بافت پارانشیم یکی از بافتهای بسیار مهم است. این بافت ، یک بافت عمومی و همگانی محسوب می‌شود و در بسیاری از ساختمانها بخصوص ساختمان نخستین ، بافتهای دیگر درون آن واقع می‌شوند. بدین جهت ، بافت پارانشیم را گاهی ، بافت زمینه‌ای نیز می‌گویند. سلولهای این بافت ، تنها دارای دیواره نخستین و به کلی فاقد دیواره ثانویه می‌باشند. سلولهای این بافت ، دارای پروتوپلاسم فعال می‌باشند و در فعالیتهای مهم و حیاتی گیاهان شرکت دارند. سلولهای این بافت ، معمولا شکل خاصی ندارند و در هر مکانی با شکل و خصوصیات پرتوپلاسمی خاصی ، که در ارتباط با نوع فعالیت آنها می‌باشند ظاهر می‌گردند. این بافت شامل سه نوع بافت زیر می‌باشد. 1 بافت کلرانشیم: بافت پارانشیم فتوسنتزی می‌باشد چرا که این سلولها دارای کلروپلاستهای متعددی می‌باشند و فواصل سلولی زیادی بین آنها وجود دارد.2 بافت پارانشیم ذخیره‌ای: وظیفه ذخیره در اندامهای مختلف مثل ریشه ، ساقه ، دانه و میوه را بر عهده دارد. که غالبا این مواد ذخیره‌ای شامل هیدرات کربن مثل نشاسته و گاهی نیز شامل دانه‌های روغنی و پروتئینی می‌باشند سلولهای این بافت فاقد شکل مشخص می‌باشند و دارای دیواره نازکی‌اند اما پروتوپلاسم آنها فعال است.3 پارانشیم زمینه‌ای: تقریبا در همه اندامها بین بافتهای جداگانه قرار دارند و سلولهایش دارای شکلهای مختلف‌اند که بر حسب محل خود به بافتهای مختلف اسکرانشیم ، کلانشیم تبدیل می‌شوند یا در نقش انتقال مواد یا گاه در نقش ذخیره مواد یا نقشهای دیگر عمل می‌کنند. بافتهای بالغ بافتهای تمایز یافته‌ای هستند که از بافتهای مریستم بوجود می‌آیند. تقسیمات زیادی در آنها صورت نمی‌گیرد. این سلولها درشتتر از سلولهای مریستمی‌اند. سیتوپلاسم کم ، واکوئل مشخص و مواد ارگاستیک (مواد غیره زنده) دارند. در بدو بلوغ مرده‌اند. پر از آب یا هوا هستند. ویژگی بافتهای بالغ داشتن فضای بین سلولی است که این فضای بین سلولی زمانی که بافتها تمایز می‌یابند، یعنی از جنینی به شرایط دائمی منتقل می‌شوند، بوجود می‌آیند.بافتهای بالغ را نیز همچون مریستمها بر اساس خاستگاه به بافتهای اولیه و ثانویه رده بندی می‌کنند. بافتهای اولیه از مریستم اولیه بوجود می‌آیند و بافتهای ثانویه از مریستم ثانویه بوجود می‌آیند. بافتهای بالغ را به بافتهای ساده و مرکب رده بندی می‌کنند که بافتهای ساده همه از یک نوع سلول تشکیل شده‌اند که همه یک نوع کار انجام می‌دهند. ولی بافت مرکب مانند بافت آوندی از چندین نوع سلول تشکیل شده است. کلانشیم ازسلولهای کلانشیم تشکیل شده که این سلولها ممکن است پارانشیم مانند باشند. ولی سلولهای کلانشیم تخصص یافته و طویل‌ترند. دارای دیواره اولیه هستند که ضخامت آن یکنواخت نبوده و در بعضی قسمتها خصوصا در گوشه‌ها ضخیم‌تر است. سلولها زنده‌اند و ممکن است دارای کلروپلاست باشند. بافت کلانشیم بافت مقاوم اندامهای در حال رشد است. اندامهایی که در حال طویل شدن هستند کلانشیم بافت مقاوم گیاهان دو ‌لپه‌ای است و در تک‌ لپه‌ای‌ها دیده نمی‌شود. بافت مقاوم تک لپه‌ایها اسکلرانشیم است و در ریشه کلانشیم دیده نمی‌شود. بافت کلانشیم در ساقه‌ها و دمبرگها و در برگها در رگبرگهای درشت آن دیده می‌شود. انواع بافت کلانشیم با توجه به شکل سلول و ضخامت دیواره شامل کلانشیم زاویه‌ای ، کلانشیم مماسی و کلانشیم حفره‌ای است. اسکلرانشیم این بافت نیز مانند کلانشیم بافت مقاوم گیاه است ولی برخلاف کلانشیم هم دیواره اولیه دارد و هم دیواره ثانویه و در اکثر مواقع دیواره چوبی شده دیواره‌ها خاصیت الاستیکی دارند. یعنی در صورت وجود فشار یا کشش دیواره تغییر شکل می‌دهد و زمانی که فشار برطرف شد به شکل اولیه بر می‌گردد. بافت اسکلرانشیم بافت مقاوم اندامهای بالغ است. اندامهایی که رشد طولی آنها پایان یافته اسکلرانشیم جایگزین کلانشیم می‌شود. دو نوع بافت اسکلرانشیم وجود دارد که شامل اسکلرانشیم هادی ، اسکلرانشیم مکانیکی است که خود به دو نوع اسکلرید و فیبر تقسیم می‌شود. بافتهای مرکب بافت محافظ همانطوری که از نامش پیداست وظیفه محافظت از پیکر گیاه را بر عهده دارند که این بافت محافظ در پیکر اولیه اپیدرم و در پیکر ثانویه گیاه پریدرم می‌باشد و از انواع مختلف سلولها تشکیل یافته‌اند. بافت آوندی شامل دو نوع بافت فلوئم یا آبکشی و بافت گزیلم یا چوبی می‌باشد که هر دو از انواع مختلف سلولها تشکیل شده که وظایف متعددی نیز دارند. گزیلم انتقال آب و کانیها را از ریشه به بخشهای هوایی بر عهده دارد و علاوه بر انتقال در نگهداری و ذخیره هم مشارکت دارد. فلوئم نیز انتقال شیره پرورده و ترکیبات آلی ساخته شده در برگها را به سایر بخشهای گیاه بر عهده دارد. بافتهای مقاوم 1 بافت کلانشیم: یک بافت مقاوم است که غالبا در ساختمانهای نخستین ساقه ، ریشه و اندامهای دیگر یافت می‌شود. این بافت معمولا در نواحی بیرونی اندامها نزدیک به روپوست به صورت دستجات سلولی یا استوانه سرتاسری یک لایه یا چند لایه سلولی ، ظاهر می‌شود. بافت کلانشیم فاقد دیواره ثانویه هستند و دیواره اولیه در آنها به طرز نامنظمی ضخیم می‌شود. نامنظم بودن رسوبات دیواره سلولهای بافت کلانشیم کمک موثری در شناسایی سریع این بافت می‌کند. به خاطر اینکه سلولهای این بافت فاقد دیواره ضخیم ثانویه‌اند بنابراین فعالیت پروتوپلاسمی نسبتا بالایی دارند. 2 بافت اسکلرانشیم: بافت مقاومی است که تقریبا در همه نقاط گیاه دیده می‌شود این بافت گاه به صورت اجتماع ، گاه به صورت یک یا چند لایه‌ای گاه نیز به صورت سلولهای پراکنده انفرادی دیده می‌شود بافت اسکلرانشیم هم در ساختمانهای نخستین و هم در ساختمانهای ثانویه گیاه دیده می‌شود. سلولهای این بافت به دو دسته فیبر و اسکلریدی تقسیم می‌شود. که بخصوص از نظر شکل باهم فرق دارند. فیبر سوزنی و کشیده اما اسکلریدی دارای اشکال متنوع می‌باشد. بافت هادی 1 بافت آوند چوبی: بافت آوند چوبی همراه بافت آبکش ، به عنوان سیستم هدایت کننده است. این بافت در استوانه مرکزی اندامهای ریشه و ساقه قرار گرفته و دارای سلولهای متفاوتی مثل سلولهای غربالی وسل و تراکئید اختصاصی‌اند. اما برخی دیگر مثل سلولهای پارانشیم یا الیاف غیر اختصاصی می‌باشند. پس این بافت ، یک نوع بافت مرکب است. 2 بافت آوند آبکشی: بافت آوند آبکشی عهده‌دار انتقال مواد غذایی در گیاه است، یعنی انتقال شیره پرورده در اندامهای مختلف. در ارتباط نزدیک با بافت آوند چوبی قرار گرفته و در ساختمانهای نخستین اندامهای ریشه و ساقه ، درون استوانه مرکزی قرار دارد. ولی به علت عدم وجود دیواره ثانویه سلولهای آبکش ، تشخیص آن از سلولهای پارانشیمی در مشاهدات میکروسکوپی مشکل می‌باشد. این بافت نیز مثل بافت چوبی یک بافت مرکب است که دارای سلولهای اختصاصی مثل سلولهای غربالی و سلول همراه می‌باشند و نیز سلولهای غیر اختصاصی مثل پارانشیمی و الیاف. بافت محافظ بافت محافظ ، جهت محافظت از اندامهای گیاهی می‌باشد و قشر خارجی آنها را تشکیل می‌دهد. بافت محافظ دو نوع است: یکی بافت محافظی است که اندامهای گیاه را در رشد نخستین می‌پوشاند که آنرا روپوست یا اپیدرمیس گویند. دیگری بافت پریدرم که پوشش اندامها را در ساختمان پسین تشکیل می‌دهد که به آن بافت چوب پنبه‌ای هم می‌گویند. این دو بافت محافظ کاملا از هم متفاوتند. بافت ترشحی اعضای ترشحی در گیاهان بسیارمتنوع و کاملا متفاوت باهمند و بیشتر اوقات به صورت بافت مشخصی نمی‌باشند. بافتهای ترشحی آنها ممکن است که به صورت پرز غده‌ای ، سلول منفرد ، یک لایه سلول ، مجرا ، کیسه و یا لوله باشند بافت چوبی بافت چوبی از پروکامبیوم بوجود می‌آید و پروکامبیوم از مریستم انتهایی ناشی می‌شود بافت چوبی واجد دیواره نخستین را که از پروکامبیوم گیاه ایجاد می‌شود، بافت چوبی نخستین می‌نامند در بسیاری از گیاهان پس از تکمیل دیواره نخستین بافتهای پسین تشکیل می‌شوند. بافت چوبی از 4 نوع یاخته تراکئید ، وسل ، فیبر و پارانشیم چوبی تشکیل شده. نقش اصلی این یاخته‌ها انتقال شیره خام و تا حدی حفاظت گیاه است. عناصر تراکئید دو نوع عناصر چوبی به نامهای تراکئید یا (تشکیل دهنده آوند‌های چوبی ناقص) و وسل (تشکیل دهنده آوندهای چوب کامل) در گیاهان وجود دارند. تفاوت اصلی دو نوع آوند چوبی در این است که تراکئید منفذ ندارند در حالی که دیواره‌های انتهایی وسل‌ها دارای منفذ هستند. بنابراین در تراکئید عبور آب از یاخته‌ای به یاخته دیگر بصورت نفوذ از دیواره سه لایه‌ای متشکل از دیوراه‌های نخستین دو یاخته مجاور و تیغه میانی آنها انجام می‌گیرد. در حالی که در وسل‌ها آب از منافذ آزاد بین یاخته‌ها عبور می‌کند.به علاوه یاخته‌های تشکیل دهنده تراکئیدها از یاخته‌های وسل‌ها درازتر و بارکترند. به تدریج که عناصر تراکئیدی رشد می‌کنند، پروتوپلاسمان از بین می‌رود اما قبل از آن دیواره پسین بر روی دیواره نخستین بوجود می‌آید و دیواره ضخیم تر می‌شود دیواره دو انتهای یاخته نیز قبل از ناپدید شدن پروتوپلاسم از بین می‌رود. در نتیجه نقش یاخته چوبی زنده دیواره پسین و حل کردن انتهایی دیواره یاخته است. پس از این فرآیندها ، پروتوپلاسم از بین می‌رود و یاخته‌های چوبی مرده بر جای می‌مانند و شیره خام درون آنها جریان می‌یابد. ساختار و شکل دیواره پسین عناصر تراکئیدی دیواره پسین در عناصر تراکئیدی بطور یکنواخت تشکیل می‌شود چنانکه در بعضی نقاط ضخیم تر و در نقاط دیگر نازکتر است. این ناهمواریها بصورت برجستگیها و فرورفتگیهایی با طرحهای گوناگون در سطح درونی عناصر تراکئیدی بوجود می‌آیند و آوندهای چوبی را بر حسب انواع این تزئینات نامگذاری می‌کنند مانند آوندهای حلقوی ، مارپیچی ، نردبانی ، مشبک و منقوط. لیگنین در آوندهای حلقوی و مارپیچی بصورت حلقه‌های جدا از هم یا نوارهای مارپیچی و در آوندهای نردبانی و مشبک به ترتیب به شکل نوارهای موازی و مشبک در آمده است در آوندهای منقوط لیگنین تمام سطح دیواره بجز نقاط فرورفته را فرا رفته است. فیبرها یاخته‌های فیبر چوبی نسبتا درازند دیواره آنها ضخیم تر از تراکئیدهاست. این یاخته‌ها بیشتر نقش استحکامی دارند. یاخته‌های فیبری ممکن است دارای پروتوپلاست زنده بوده و نقشهای زیستی از قبیل ذخیره نشاسته و غیره داشته باشند. یاخته‌های پارانشیمی یاخته‌های پارانشیمی در بافت چوبی پسین ممکن است دارای دیواره پسین یا فاقد آن باشد نقش مهم این یاخته‌ها ذخیره مواد است. ویژگیهای چوب در یک درخت زنده 10% وزن چوب را آب تشکیل می‌دهد اما در هنگام مصرف مقدار آب چوب به 10 درصد تقلیل می‌یابد. آبگیری از چوب این روزها به طریق پیشرفته در کارخانجات انجام می‌گیرد که در چوب ترک یا شکاف بوجود نمی‌آید. بخش خشک چوب از 60 تا 75 درصد سلولز و 15 تا 25 درصد لیگنین ساخته شده است. لیگنین ماده آلی است که در سطح داخلی آوندهای چوبی رسوب می‌کند و دیواره آنها را محکم می‌کند مواد دیگر سازنده چوب که مقدار آنها کم است عبارتند از : رزین ، صمغ ، روغن ، رنگ ، تانن و نشاسته مواد سازنده چوب در تصمیم گیری برای کاربردهای گوناگون از چوب موثرند. در استفاده از چوبها تراکم و دوام آنها نیز در نظر گرفته می‌شود. فشردگی یا تراکم چوب فشردگی یا تراکم چوب مهمترین ویژگی آن به شمار می‌آید. تراکم هر چوب عبارت است از وزن واحد حجم آن. برای مثال وزن یک سانتیمتر مکعب وزن چوب در مقایسه با وزن آب هم حجم آن به صورت کسری از 1 بیان می شود. بخاطر وجود فضاهای خالی زیاد در چوب وزن مخصوص آنها بطور نسبی کمتر از 1 است وزن مخصوص چوب بین 04 تا 14 متغیر است چوبهایی که وزن مخصوص آنها از 05 کمتر باشد سبک و چوبهای که را که وزن مخصوص آنها بالای 07 است سنگین به حساب می‌آورند. دوام چوب برای مطالعه دوام چوب ، مقاومت و پایداری آن را در برابر پوسیدگی بررسی می‌کنند. از مواد سازنده چوب روغنها ، رزینها و تاننها از پوسیدگی آن جلوگیری می‌کنند چوبی که 15% تانن داشته باشد، می‌تواند پس از افتادن مدتها در کف جنگل بماند و آسیب نبیند. سایر کاربردهای چوب در صنایع کاغذ ، فیبر مصنوعی ، پلاستیک ، از خرده‌های چوب به کمک چسب مخصوص و پرس کردن آن نئوپان می‌سازند استفاده از چوب در صنعت کشتی سازی و ; بکار می‌رود. ادامه خواندن مقاله بافت شناسي در گياهان

نوشته مقاله بافت شناسي در گياهان اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 44 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : نقش اخلاق پیامبر اعظم (ص) در اجتماع   مقدمهشخصیت‌های بزرگ و عالیقدر كه از سوی پروردگار جهان برای هدایت و راهنمایی مردم از طریق وحی مبعوث و برانگیخته می‌گردند، رهبران آسمانی و پیامبران الهی نامیده می شوند. آنان در پرتو وحی كه به تمام معنی آینه واقع نما هست و از هر گونه خطا و اشتباه مصون می‌باشد، جامعه را به خیر و رستگاری در هر دو جهان رهبری می‌نمایند. به طور مسلم هر فردی لایق و شایسته مقام رهبری نیست و تنها افرادی می‌توانند منصب رهبری را بر عهده گیرند، كه یك سلسله شرایط زیر را دارا باشند:در درجه‌ی نخست باید معصوم از گناه باشند، و در طول زندگی كرد گناه نگردیده و دامن آنان آلوده به گناه نباشد. تنها باید در برابر گناه و هر نوع نافرمانی معصوم و بیمه گردند، بلكه باید در ابلاغ احكام و مقررات الهی، وحتی در زندگی روزمره نیز از هر نوع اشتباه و خطا مصون و محفوظ باشند، و نیز از هر نوع (بیماری) و( نقص عضوی ) كه موجب تنفر ودری مردم از گرایش به آنها می‌شود، منزه و پیراسته باشند، تا بدین وسیله، موجبات دلگرمی و‌علاقه ی مردم‌به‌گرایش به‌آئینی آنان فراهم گردد.‌زیر بنای تعالیم پیامبران را موضوع (وحی) و ارتباط با جهان غیب‌تشكیل می‌دهد. رمز بعثت پیامبران، از دیدگاه قرآن و حدیثاز این بیان روشن گردید كه یكی از اهداف پیامبران و یا به تعبیر دیگر یكی از علل بعثت آنان همان موضوع تعلیم بشر و تكمیل عقل و دانش ناقص اوست و این حقیقت به عبارتهای مختلف در قرآن واحادیث وارد شده است. مثلا قرآن كریم رمز بعثت پیامبران را رفع اختلاف در میان بشر می‌داند، و می‌فرماید:« فبعث الله النبین مبشرین و منذرین و معهم الكتاب لیحكم بین الناس فیما اختلفوا فیه»«خداوند پیامبران را كه بشارت دهنده بیم دهنده هستند برانگیخت و به آنان كتاب نازل نمود، تا درمیان مردم درباره ی مسائلی كه در آن اختلاف دارند، داوری كند»ناگفته پیداست ،اختلاف نظر حاكی از نارسایی فكر و كوتاهی دانش می باشد و پیامبران در پرتو وحی (كتاب) حقیقت هر موضوعی را كه مردم پیرامون آن اختلاف دارند، روشن می سازند. پیامبر عالیقدر اسلام ضمن روایتی تصریح می‌كند كه هدف از بعثت تكمیل عقول بشر است و از این جهت است كه باید عقل و دانش هر پیامبری ، از عقل و دانش امت وی بالاتر و برتر باشد:«و لا بعث الله نبیاً و لا رسولاً حتی یستكمل العقل و یكون عقله أفضل من عقول أمته»«خداوند هیچ پیامبر و رسولی را نیانگیخت، جز اینكه خردها را تكمیل نماید و از این نظر باید عقل اوبالاتر از عقول امت وی باشد».امیر مؤمنان (ع) نیز فلسفه ی بعثت پیامبر اسلام (ص) را چنین تشریح می فرماید: «إلی أن بعث الله سبحانه محمداً رسول الله لانجاذ علاقه و اتمام نبوته; و أهل الأرض یومئذ ملل متفرقه و أهواء منتشره و طوادفاً متشتئه بین مشبه لله بخلقه أو ملحد فی أسمه أو مشیر إلی غیره فهداهم به من الضلاله» «خداوند محمد(ص) پیامبر خود را برانگیخت تا وعده ی خود را انجام دهد و نبوت را به او خاتمه دهد، و مردم جهان در ان روز دارای مذهبهای گوناگون، انحرافات زیاد و گروههای پراكنده بودند: گروهی خدا را به مخلوق وی تشبیه می كردن (برای او جسم و مكان معتقد بودند) و برخی در نامهای وی تصرف می نمودند، و گروهی به غیر خدا اشاره می كردند(و طبیعت را مؤثر واقعی می دانستند) پس پیامبر آنان را از گمراهی به شاهراه توحید هدایت نمود» خلاصه بیان فوق این است كه قصور و كوتاهی فكر بشر در مسائل خداشناسی و آنچه كه مربوط به مبدأ و معاد است، سبب گردید كه خداوند پیامبر اسلام را برای هدایت ملل جهان برانگیخت تا آنان را از چنگال تشبیه خداوند به مخلوق و تصرف در نامهای مقدس وی، گرایش به استقلال طبیعت نجات بخشند. فصل اول پیامبر اكرم ، بهترین الگوی الهی«رسول خدا الگوست برای شما، یعنی از پیغمبر یاد بگیرید كه چطور باشید.» این الگو بودن برای كسانی است كه به خدا و قیامت امید وایمان داشته باشند و یادخدا باشند.1-1 پیامبر اكرم و امام علی، پدران امت پیغمبر پدر ما است. امیر المومنین پدر ماست.(انا و علی ابوا هذه الامه) اصلا ما كه بندگی خدا رانمی‌كنیم; آقایانی كه، خواهرانی كه نماز نمی خوانند با چه كسی صحبت می كنند؟ آنها كه به خدا رفیق نیستند با كه رفیقند؟در دعای جوشن كبیر كه ماه رمضان می خوانیم یكیش این است: (یا نعم الرفیق) خدایا تو خوب رفیقی هستی. باقی رفیقان شما را برای خودشان می خواهند خدا شما را برای خودتان می خواهد. فرق می كند كسی كه شما را برای خودت می خواهد یا شما را برای خودش می خواهد. «لكم;»به نفعتان است. «فی رسول الله»آورده شده است. این «فی» چیست؟ نیامده (لقد كان رسول الله لكم أسوه) اگر عبارت این بود: (رسول الله لكم أسوه). این «فی» نبود، عبارت (رسول الله لكم أسوه)می آمد. یعنی مثل پیغمبر باشید. چه كسیمی تواند مثل پیغمبر و اصحاب ایشان باشد؟ «حسنه» یعنی چه؟ «حسنه» یعنی نیكو. چون ما اسوه بد هم داریم. به خانم می‌گوئیم چرا اینقدر مهرت گران است؟ می‌گوید چه چیزی ار فلان فامیلم كمتر است؟ فامیل برایش الگو است. شخصی اسمش (محرم) بود می گفت من ماه محرم به عشق امام حسین دیوانه می شوم. آن وقت شعرش این بود می‌گفت: دیوانه شود محرم در ماه محرم. دوستش گفت در ماه صفر و در ده ماه دیگر هم. تو همیشه دیوانه هستی.«أسوه حسنه» یعنی اسوه نیكو. یعنی ببینید كه چه كسی كار خوب كرد. ما باید از او یاد بگیریم یا او از ما یاد بگیرد؟ شما یك راهی را بروید كه دیگران از شما یاد بگیرند. قرآن می‌گوید چرا همیشه نگاه می‌كنی كه او چه لباسی پوشید مهریه آن چقدر است او چقدر مهمانی داد، چرا به آن نگاه می كنید؟ تو یك راهی را خلق كن آنان مثل تو باشند. تو رهبر باش، چرا آنها رهبر باشند؟ «واجعلنا للمتقین اماماً» الفرقان / 74 «واجعلنا» قرار بده برای اهل تقوا، امام. یعنی من برای متقین امام باشم. امیر المومنین می‌فرماید: چرا در مدیریت رودر بایستی می كنید؟ بگوید نمره شما شانزده است، خجالت هم نداریم. مدیریت این است. (لا یكونن) یعنی نباشد (المحسن) یعنی نیكوكار، (و المسیئ) یعنی بدكار (عندك) یعنی نزد تو (بمنزله سواء ) حضرت امیر می‌فرماید مدیر خوب آن است كه خوب و بد نزد‌اش یك جور نباشد; .«لقد كان لكم فی رسول الله أسوه حسنه»( الأحزاب / 21 )پیغمبر برای شما الگو بوده است معمولا آدمهای خوبمان، در یك زاویه خوبند. مثلا خطشان خوب است اما ممكن است صدایشان خوب نباشد. یا صدایشان خوب باشد خطشان خوب نباشد. صدا و خطشان خوب است رانندگی شان خوب نیست. صدا و خط و رانندگی شان خوب نیست. یعنی هر كسی كه از هر جهت نمره اش بیست باشد این نایاب است. پیامبر، اسوه حسنه. اسوه حسنه یعنی الگوی نمونه. در جنگ الگو بود، در صلح الگو بود، در بهداشت الگو بود، در همسری داری الگو بود، در عشق و محبت، در همه چیز الگو بودند. 3-1 سلام خدا به پیامبر، سلام پیامبر به كودكانخدا به پیغمبر سلام می‌كند، خدا در قرآن به خیلی‌ها سلام می‌كند. آیه قرآن است: «سلام علی أبراهیم» (الصافات/109 )خدا به ابراهیم سلام می كند.« سلام علی موسی و هارون»(الصافات/120) خدا به پیغمبر سلام می كند، آن وقت پیغمبر به یك بچه سلام می كند. از یك سمت خدا به پیغمبر سلام می كند از یك طرف پیغمبر به بچه سلام می‌كند. می‌فرمود من این حركت را تا آخر عمر رها نمی كنم. پیشانیش را برای خدا روی خاك می گذارد، دوشش را برای بچه ها میدان ورزش می گذارد. پیغمبر سجده كرد (سبحانه ربی الاعلی و بحمده) بچه های خانه روی كمر پیغمبر باز می‌كنند، پیغمبر سجده را طول می دهد تا اینها بازی كردند و خسته شدند آمدند پائین بعد پیغمبر سرش را برداشت. گفتند یا رسول الله سجده را طول دادی! فرمود كمرم محل ورزش بچه‌ها بود می‌خواستم بازیشان بهم نخورد. یعنی همان لحظه این كه پیشانیش برای خدا سجده می كند، كتفش برای بچه‌ها میدان ورزش است.«لقد كان لكم فی رسول الله أسوه حسنه»یعنی از پیغمبر یاد بگیرید. همانه برای شما الگوی خوبی است. پیغمبر یك الگوی خوب است. معیار سنجشتان پیغمبر باشد. ببینید با این خط فاصله دارید؟ چند هزار كیلومتر فاصله دارید؟ تولدش شعله‌های آتشكده فارس را خاموش كرد. و وقتی كه مبعوث شد شعله فساد‌ها را خاموش كرد. تولدش كاخ كسری را تكان داد، بعثتش قلب و مغزها را تكان داد. خداوند همه چیزی را به پیغمبر یاد داده بود(علم ما كان و ما یكوه الی اتقضاء خلقك) در دعای ندبه هست. كه خداوند علم ما كان و ما یكون، یعنی علوم اولی و آخری را به پیغمبر یاد داد. سیره و روش زندگی شخصی پیامبر ایشان نعمت‌های الهی را گر چه كم و ظریف بود بزرگ می‌شمرد. هرگز چیزی را مذمت نمی‌كرد. نمی‌گفت این كم است. یعنی یك دانه انگور را هم با دقت نگاهش می كرد. نقل شده است كه علامه طباطبائی وقتی می‌خواستند سیب بخورد، مدتی به این سبب نگاه می‌كردند در قرآن هم داریم: «فَلَیُنظر الانسان إلی طعامه» (عبس24 )این سیب چه تركیبی دارد با مشاهده ی سطحی آب یكی، خاك یكی، در یك باغچه یك لیمو ترش، ترش است، توت شیرین شیرین است، انار ترش و شیرین است «یسقی بماء واحد» (الرعد/4 )قرآن می‌گوید با یك آب ترش ترش، شیرین شیرین، ترش و شیرین. ایشان نعمتهای خدا را بزرگ می‌شمردند. برای مسایل مادی و دنیائی عصبانی نمی‌شدند. وقتی می‌‌خواست اشاره كند، با انگشت اشاره نمی‌كرد، نمی‌گفتند ایشان. به همه دست می‌گفتند ایشان. یعنی برای احترام، اینچنین می‌كرد. خنده اش قهقهه نبود. بزرگ هر قومی را احترام می كرد. اگر بزرگ یهودیها می آمد احترام می‌كرد، بزرگ مسیحی ها می آمدنیز همچنین یعنی حریم اجتماعی افراد را نگه می داشت. از اصحاب احوالپرسی می‌كرد. می‌گفتند فلان صحابه نیست. می‌گفتند مسافرت است. می‌گفت خدایا سفرش را بی‌خطر كن. دعایش می‌كرد مثلا. اگر مریض بود می‌گفت برویم عیادتش. فرمود هر زن زایمان كرد به من خبر بدهید. من پیغمبرم می‌خواهم آخرین آمار را بدانم. هر كسی هم از دنیا رفت به من خبر بدهید. پیغمبر حساس بود، اگر خوب بود می گفت آفرین، بد بود عبوس می‌شد می‌گفت چرا همچنین كردی ؟ در یك جلسه اگر حرف زشت بود یا می‌گفت حرف نزن یا پا می شد می رفت. اخلاق و آداب اجتماعی پیامبر همین كه وارد یك جمعیتی می‌شد، محل نشستن آخرین نقطه مجلس بود. هیچ وقت بالای جلسه نمی نشستند و هر جا كه جا بود می نشستند. طوری برخورد می كرد كه هر كسی خیال می كرد پیغمبر با او رفیق است. قبل از این كه هم نشین هایش جلسه را ترك كنند، خود حضرت جلسه را ترك نمی‌كرد. صبر می‌كرد همه می‌رفتند بعد می‌رفت. یعنی پا نمی‌شدند برود جلسه را به هم بزند. هر كس از او حاجتی می‌خواست، یا آنرا انجام می‌داد یا با زبان خوش آنرا رد می‌كرد. برای مردم پدر بود و همه مردم در رسیدن به حق در نزد او مساوی بودند. مجلس او مجلس حلم و حیا و صدق و امانت بود. در آن مجلس صداها بلند نمی‌شد. پیران را احترام می گذاشت. كودكان را مورد محبت قرار می‌داد. نسبت به محتاجان ایثارگر بود. نسبت به افراد غریب، آنان را حفظ می‌كرد. دائماً گشاده رو، نرمخو و خوش برخورد بود. خشونت و ناروا گوئی، عیب جوئی، ستایشگری نابجا در او نبود. از هر چیزی كه باب میل ایشان نبود انتقاد نمی‌كرد. كسی را از خودش مایوس نمی‌كرد. فصل دوم نقش اخلاق در سیره عملی پیامبر اسلام(ص)یكی از شاخصه‌های پر اهمیت در پیشرفت اسلام اخلاق نیك وكلام دلاویز و پر جاذبه پیامبر اكرم (ص) با انسان ها بود، این خلق نیكو تا بدان حدی بود كه معروف شد سه چیز در پیشرفت اسلام نقش به سزایی داشت: 1- اخلاق پیامبر (ص) 2- شمشیر و مجاهدات حضرت علی (ع) 3- انفاق ثروت حضرت خدیجه (س). در قرآن مجید، به نقش اخلاق پیامبر (ص) در پیشرفت اسلام و جذب دلها تصریح شده است ، آن جا كه می‌خوانیم: «فبما رحمه من الله لنت لهم و لو كنت هظا غلیظ القلب لانفضوا من حول فاعف عنهم و استغفر لهم و شاورهم فی الامر؛ ای رسول ما! به خاطر لطف و رحمتی كه از جانب خدا، شامل حال تو شده، با مردم مهربان گشته‌ای، و اگر خشن و سنگدل بودی، مردم از دور تو پراكنده می‌شدند، پس آن ها را ببخش، و برای آن‌ها طلب آمرزش كن، و در كارها با آنها مشورت فرما.»از این آیه استفاده می شود كه: 1- نرمش و اخلاق نیك، یك هدیه الهی است، كسانی كه نرمش ندارند، از این موهبت الهی محرومند؛ 2- افراد سنگدل و سخت گیر نمی توانند مردم داری كنند، و به جذب نیروهای انسانی بپردازند؛ 3- رهبری و مدیریت صحیح با جذب و عطوفت همراه است؛ 4- باید دست شكست خوردگان در جنگ و گنهكاران شرمنده را گرفت و جذب كرد ( با توجه به این كه شان نزول آیه مذكور در مورد ندامت فراریان مسلمان در جنگ احد نازل شده است)؛ 5- مشورت با مردم از خصلت های نیك و پیوند دهنده است كه موجب انسجام می‌گردد. 1-2 ماجرای فرزندان حاتم طائی پیامبر اسلام (ص) علاوه بر این كه ارزش‌های اخلاقی را بسیار ارج می نهاد، خود در سیره عملی‌اش مجسمه فضایل اخلاقی و ارزش های والای انسانی بود، او در همه ابعاد زندگی با چهره ای شادان و كلامی دلاویز با حوادث برخورد می‌كرد. به عنوان مثال، در تاریخ آمده است: در سال نهم هجرت هنگامی كه قبیله سركش طی بر اثر حمله قهرمانانه سپاه اسلام شكست خوردند، عُدَی بن حاتم كه از سرشناسان این قبیله بود به شام گریخت، ولی خواهر او كه «سفانه» نام داشت به اسارت سپاه اسلام درآمد. سفانه را همراه سایر اسیران به مدینه آوردند و آنان را در نزدیك در مسجد در خانه ای جای دادند، روزی رسول خدا(ص) از آن اسیران دیدن كرد، سفانه از موقعیت استفاده كرده و گفت: «یا محمد هلك الوالد و غاب الوافد فان رایت ان تخلی عنی، و لا تشمت بی احیاء العرب، فان ابی كان یفك العانی، و یحفظ الجار، و یطعم الطعام، و یفشی السلام، و یعین علی نوائب الدهر؛ ای محمد! پدرم (حاتم) از دنیا رفت، و نگهبان و سرپرست (عدی) ناپدید شد و فرار كرد، اگر صلاح بدانی مرا آزاد كن، و شماتت و بدگویی قبیله های عرب را از من دور ساز، همانا پدرم(حاتم)بردگان را آزاد می ساخت، از همسایگان نگهبانی می نمود، و به مردم غذا می رسانید، و آشكارا سلام می‌كرد، و در حوادث تلخ روزگار، مردم را یاری می نمود.»پیامبر اكرم (ص) كه به ارزش‌های اخلاقی، احترام شایان می‌نمود، به سفانه فرمود: «یا جاریه هذه صفه المومنین حقا لو كان ابوك مسلما لترحمنا علیه؛ ای دختر! این ویژگی‌هایی كه برشمردی، از صفات مومنان راستین است، اگر پدرت مسلمان بود، ما او را مورد لطف و رحمت قرار می‌دادیم.» آنگاه پیامبر (ص) به مسوولین امر فرمود: «خلوا عنها فان اباها كان یحب مكارم الاخلاق؛ این دختر را به پاس احترامی كه پدرش به ارزش‌های اخلاقی می نمود، آزاد سازید» آنگاه پیامبر (ص) لباس نو به او پوشانید، و هزینه سفر به شام را در اختیار او گذاشت، و او را همراه افراد مورد اطمینان به شام نزد برادرش رهسپار كرد. نمونه‌هایی از اخلاق پیامبر(ص)در سیره عملی پیامبر (ص) صدها نمونه از اخلاق نیك و زیبا وجود دارد كه هر كدام نشانگر قطره ای از اقیانوس عظیم حسن خلق آن حضرت است، همان گونه كه خداوند با تعبیر «و انك لعلی خلق عظیم؛ و همانا تو اخلاق عظیم و برجسته ای داری» به این مطلب اشاره فرموده است، نظر شما را به چند نمونه از آنها جلب می كنیم: 1- عدی بن حاتم می گوید: «هنگامی كه خواهرم سفانه به اسارت سپاه اسلام درآمد و من به سوی شام گریختم، پس از مدتی خواهرم با كمال وقار و متانت به شام آمد و مرا در مورد این كه گریخته ام و او را تنها گذاشتم سرزنش كرد، عذر خواهی كردم، پس از چند روزی از او كه بانویی خردمند و هوشیار بود، پرسیدم: «این مرد (پیامبر اسلام) را چگونه دیدی؟» گفت:«سوگند به خدا او را رادمردی شكوهمند یافتم، سزاوار است كه به او بپیوندی كه در اینصورت به جهانی از عزت و عظمت پیوسته ای ». با خود گفتم به راستی كه نظریه صحیح همین است ، به عنوان پذیرش اسلام به مدینه سفر كردم، پیامبر (ص) در مسجد بود، در آن جا به محضرش رسیدم، سلام كردم، جواب سلامم را داد و پرسید: كیستی؟ عرض كردم عدی بن حاتم هستم، آن حضرت برخاست و مرا به سوی خانه اش برد، در مسیر راه با این كه مرا به خانه می برد، بانویی سالخورده و مستضعف با او دیدار كرد، اظهار نیاز نمود، پیامبر(ص) به مدتی طولانی در آنجا توقف كرد و آن بانو را در مورد تامین نیازهایش راهنمایی فرمود. با خود گفتم:«سوگند به خدا این شخص پادشاه نیست.» سپس از ان جا گذشتیم و به خانه رسول خدا(ص) وارد شدم، پیامبر(ص) از من استقبال و پذیرایی گرمی نمود، زیر اندازی كه از لیف خرما بود، نزدم آورد و به من فرمود: بر روی آن بنشین. گفتم: بلكه شما را بر آن بنشینید. فرمود: نه، شما بر آن بنشین، خود آن حضرت بر روی زمین نشست، با خود گفتم: این نیز نشانه دیگر كه آن حضرت، پادشاه نیست. سپس مطلبی از دینم را كه راز پوشیده بود بیان فرمود، دریافتم كه او بر رازها آگاهی دارد، و فهمیدم كه پیامبر مرسل می باشد، بیانات و پیشگوییها و مهربانی هایش مرا شیفته اش كرده و همانجا مسلمان شدم.»2-2 ماجرای بلال حبشی در جنگ خیبر كه با حضور شخص پیامبر (ص) در سال هفتم هجرت رخ داد، پس از پیروزی سپاه اسلام بر سپاه كفر، جمعی از یهودیان به اسارت سپاه اسلام در امدند، یكی از اسیران، صفیه دختر حی بن اُخطب (دانشمند سرشناس یهود) بود بلال حبشی، صفیه را به همراه زنی دیگر به اسارت گرفت و آنها را به حضور پیامبر (ص) آورد، ولی هنگام آوردن آنها اصول اخلاقی را رعایت نكرد، و آنها را از كنار جنازه های كشته شدگان یهود حركت داد، صفیه وقتی كه پیكرهای پاره پاره یهودیان را دید بسیار ناراحت شد و صورتش را خراشید، و خاك بر سر خود ریخت، و سخت گریه كرد. هنگامی كه بلال آنها را نزد پیامبر (ص) آورد، پیامبر (ص) از صفیه پرسید:«چرا صورتت را خراشیده‌ای و این گونه خاك آلود و افسرده هستی/!» صفیه ماجرای عبورش از كنار جنازه ها را بیان كرد، رسول اكرم (ص) از رفتار غیر انسانی و خلاف اخلاق اسلامی بلال حبشی ناراحت شده و بلال را سرزنش كرده و فرمود: «انزعت منك الرحمه یا بلال حیث تمر باماتین علی قتلی رجالهما؛ ای بلال! آیا مهر و محبت و عاطفه از وجود تو رخت بر بسته كه آن ها را از كنار كشته شدگانشان عبور می دهی؟! چرا بی رحمی كردی؟» جالب این كه پیامبر اكرم(ص) برای جبران رنج ها و ناراحتی های صفیه ، با او ازدواج كرد، سپس او را آزاد، و بار دیگر با پیشنهاد صفیه با او ازدواج نمود و به این ترتیب، نارحتی های او را به طور كلی از قلبش زدود.3-2 ماجرای خواهر رضاعی پیامبر   در ماجرای جنگ حنین كه درسال هشتم هجرت رخ داد،شیماء دخترحلیمه كه خواهر رضاعی پیامبر (ص) بود، با جمعی از دودمانش به اسارت سپاه اسلام در آمدند، پیامبر (ص) هنگامی كه شیماء را در میان اسیران دید، به یاد محبت های او و مادرش در دوران شیر خوارگی، احترام و محبت شایانی به شیماء كرد. پیش روی او برخاست و عبای خود را بر زمین گستراند، و شیماء را روی آن نشانید، و با مهربانی مخصوصی از او احوالپرسی كرد، و به اوامر فرمود: «تو همان هستی كه در روزگار شیرخوارگی به من محبت كردی;» (با این كه از آن زمان حدود شصت سال گذشته بود) شیماء از پیامبر (ص) تقاضا كرد، تا اسیران طایفه اش را آزاد سازد،پیامبر (ص) به او فرمود: «من سهمیه خودم را بخشیدم، و درمورد سهمیه سایر مسلمانان، به تو پیشنهاد می كنم كه بعد از نماز ظهر برخیز و در خصوص مسلمانان، بخشش مرا وسیله خود قرار بده تا آنها نیز سهمیه خود را ببخشند. شیماء همین كار را انجام داد، مسلمانان گفتند: «ما نیز به پیروی از پیامبر (ص) سهمیه خود را بخشیدیم .» سیره نویس معروف ابن هشام می نویسد:« پیامبر (ص) به شیماء فرمود: اگر بخواهی با كمال محبت و احترام، در نزد ما بمان و زندگی كن، و اگر دوست داری تو را از نعمت ها بهره مند می سازم و به سلامتی به سوی قوم خود باز گرد؟» شیماء گفت: می خواهم به سوی قوم خود باز گردم پیامبر(ص) یك غلام و یك كنیز به او بخشید و این دو با هم ازدواج كردند، و به عنوان خدمتكار خانه شیماء به زندگی خود ادامه دادند. مهربانی و اخلاق نیكوی پیامبر (ص) در حدی بود كه امام صادق (ع) فرمود: روزی رسول خدا (ص) نماز ظهر را با جماعت خواند، مردم بسیاری به او اقتدا كردند، ولی آن ها ناگاه دیدند آن حضرت بر خلاف معمول دو ركعت آخر نماز را با شتاب تمام كرد (مردم از خود می پرسیدند، به راستی چه حادثه مهمی رخ داده كه پیامبر (ص) نمازش را با شتاب تمام كرد؟!) پس از نماز پیامبر پرسیدند:«مگر چه شده؟ كه شما این گونه نماز را (باحذف مستحبات) به پایان بردی؟ » پیامبر (ص) در پاسخ فرمود: «اماسمعتم صراخ الصبی؛ آیا شما صدای گریه كودك را نشنیدید؟» معلوم شدكه كودكی در چند قدمی محل نماز گزار گریه می كرده، و كسی نبود كه او را آرام كند، صدای گریه او دل مهربان پیامبر (ص) را به درد آورد، از این رو نماز را با شتاب تمام كرد، تا كودك را از آن وضع بیرون آورده، و نوازش نماید. 4-2 ماجرای مسلمان شدن مرد یهودی عبدالله بن سلام از یهودیان عصر پیامبر (ص) بود، عواملی از جمله جاذبه‌های اخلاق پیامبر (ص) موجب شد كه اسلام را پذیرفت و رسما در صف مسلمانان قرار گرفت، او دوستی از یهودیان به نام «زید بن شعبه» داشت، عبدالله پس از پذیرش اسلام همواره زید را به اسلام دعوت می‌كرد، و عظمت محتوای اسلام را برای او شرح می داد. بلكه به اسلام گرویده شود، ولی زید هم چنان بر یهودی بودن خود پافشاری می كرد و مسلمان نمی شد، عبدالله می‌گوید: روزی به مسجد النبی رفتم ناگاه دیدم، زید در صف نماز مسلمانان نشسته و مسلمان شده است، بسیار خرسند شدم، نزدش رفتم و پرسیدم«علت مسلمان شدنت چه بوده است؟» زید گفت: تنها در خانه ام نشسته بودم و كتاب آسمانی تورات را می خواندم، وقتی كه به آیاتی كه در مورد اوصاف محمد(ص) بود رسیدم، با ژرف اندیشی آن را خواندم و ویژگی های محمد (ص) را كه در تورات آمده بود به خاطر سپردم، با خود گفتم بهتر آن است كه نزد محمد (ص) روم و او را بیازمایم، و بنگرم كه آیا او دارای آن ویژگی ها كه یكی از آنها«حلم و خویشتن داری» بود هست یا نه؟ چند روز به محضرش رفتم، و همه حركات و رفتار و گفتارش را تحت نظارت دقیق خود قرار دادم، همه آن ویژگی‌ها را در وجود او یافتم، با خودگفتم تنها یك ویژگی مانده است، باید در این مورد نیز به كند و كاو خود ادامه دهم، آن ویژگی حلم و خویشتن داری او بود، چرا كه در تورات خوانده بودم: «حلم محمد(ص) بر خشم او غالب است، جاهلان هرچه به او جفا كنند، از او جز حلم و خویشتن داری نبینند.» روزی برای یافتن این نشانه از وجود آن حضرت، روانه مسجد شدم، دیدم عرب بادیه نشینی سوار بر شتر به آنجا آمد، وقتی كه محمد(ص) را دید، پیاده شد و گفت: «من از میان فلان قبیله به اینجا آمده ام،خشكسالی وقحطی باعث شده كه همه گرفتار فقر و ناداری شده ایم، مردم آن قبیله مسلمان هستند، و آهی در بساط ندارند، وضع ناهنجار خود را به شما عرضه می كنند، و امید آن را دارند كه به آنها احسان كنی.» محمد(ص) به حضرت علی (ع) فرمود: آیااز فلان وجوه چیزی نزد تو مانده است؟ حضرت علی (ع) گفت:نه، پیامبر (ص) حیران و غمگین شد، همان دم من به محضرش رفتم عرض كردم ای رسول خدا! اگر بخواهی با تو خرید و فروش سلف كنم، اكنون فلان مبلغ به تو می دهم تا هنگام فصل محصول، فلان مقدار خرما به من بدهی، آن حضرت پیشنهاد مرا پذیرفت، و معامله را انجام داد، پول را از من گرفت و به آن عرب بادیه نشین داد، من هم چنان در انتظار بودم تا این كه هفت روز به فصل چیدن خرما مانده بود، در این روزی به صحرا رفتم، در انجا محمد(ص) را دیدم كه در مراسم تشییع جنازه شخصی حركت می كرد، سپس در سایه درختی نشست و هر كدام از یارانش در گوشه ای نشستند، من گستاخانه نزد آن حضرت رفتم، و گریبانش را گرفتم و گفتم: «ای پسر ابو طالب! من شما را خوب می شناسم كه مال مردم را می گیرید و در باز گرداندن آن كوتاهی و سستی می كنید، آیا می دانی كه چند روزی به آخر مدت مهلت بیشتر نمانده است؟» من با كمال بی پروایی این گونه جاهلانه با آن حضرت رفتار كردم( با اینكه چند روزی به آخر مدت مهلت باقی مانده بود) ناگاه از پشت سر آن حضرت، صدای خشنی شنیدم، عمر‌بن‌خطاب را دیدم كه شمشیرش را از نیام بركشیده، به من رو كرد و گفت: «ای سگ! دور باش» عمر خواست با شمشیر به من حمله كند، محمد (ص) از او جلوگیری كرد و فرمود: «نیازی به این گونه پرخاش گری نیست، باید او (زید) را به حلم و حوصله سفارش كرد، آنگاه به عمر فرمود: «برو از فلان خرما فلان مقدار به زید بده.» عمر مرا همراه خود برد و حق مرا داد، به علاوه بیست پیمانه دیگر اضافه بر حقم به من خرما داد. گفتم: این زیادی چیست؟ گفت: چه كنم حلم محمد(ص) موجب آن شده است، چون تو از نهیب و فریاد خشن من آزرده شدی، محمد(ص) به من دستور داد این زیادی را به تو دهم، تا از تو دلجویی شود، و خوشنودی تو به دست آید. هنگامی كه آن اخلاق نیك و حلم عظیم محمد (ص) را دیدم مجذوب اسلام و اخلاق زیبای محمد (ص) شدم، و گواهی به یكتایی خدا، و رسالت محمد (ص) دادم و درصف مسلمانان در آمدم.   ادامه خواندن مقاله نقش اخلاق پيامبر اعظم (ص) در اجتماع

نوشته مقاله نقش اخلاق پيامبر اعظم (ص) در اجتماع اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 90 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : بررسی احکام فقهی و حقوقی مهریه   پیشگفتار یکی از حقوق مالی زن ازنقد نکاح در نظام حقوقی اسلام مهر می باشد. مهر از اختصاصات حقوقی اسلام است که در صورت تعیین مهریه به محض انشاء عقد زن مالک مهر می شود و می تواند هرگونه تصرف مالکانه در آن بنماید و مرد نیز ملزم به پرداخت آن به همسرش می شود.مهراز ارکان دائم محسوب می شود و عدم تعیین آن نیز خللی به صحت عقد وارد نمی کن و زن در این مورد درصورت وقوع نزدیکی مستحق مهرالمثل خواهد شد. ولی در صورت تعیین مهرالمسمی بوده و بعنوان یک قرارداد مالی رعایت شرایط آن لازم و ضروری است این حقوق مالی دارای ضمانت اجرایی می باشد و در صورت مطالبه زن و امتناع شوهر از پرداخت آن زن می تواند با مراجعه به دادگاه و طرق قانونی حق خود را دریافت نماید. البته مهر ضمانت اجرای دیگری به نام« حق حبس» نیز دارد که در خلال بحث به آن و سایر احکام فقهی و حقوقی این حق مالی خواهیم پرداخت. قبل از ورود به بحث مهر لازم است مفهوم لغوی و اصطلاحی و ادله وجوب مهر از آیات و روایات ذکر شود.گفتار اول: تبیین مفهوم مهر معنای لغوی مهر دانشمندان علم لغت برای واژه مهر که ظاهراً رایج ترین اصطلاح برای این حق مالی است معنای را ذکر کرده اند.واژه مهر در المنجر اینگونه معنا شده است.« مهر مهراً المراه» به او عطا کرد یا برای او مهری قرار داد. « المهر مهور مهوره» صداق و آن چیزی است که قرار می دهند برای زن مالی را که شرعاً از آن سود ببرد. واژه های الصداق، الصداقه، حله ، الاجر ، الفریضه ، الطول نیز در معرفی این حق مالی زن بکار رفته است. البته واژه« اجر» بیشتر در حق استمتاع فقه( نکاح منقطع) بکار می رود. در قرآن مجید واژه مهر بکارنرفته است و از لغات معادل آن ذکر شده استفاده شده است.معنای اصطلاحی مهر مهر عبارت از مالی است که به مناسبت عقد نکاح مرد ملزم به دادن آن به زن می باشد. برخی نیز چنین بیان می دارند که : مهر مقدار مالی است که مرد به هنگام ازدواج به او می دهد. در قانون مدنی تعریفی از مهر ارائه نشده ولی ماده 1078 ق.م در مورد مهر چنین می گوید: ( هر چیزی را که مالکیت داشته باشد و قابل تملک نیز باشد می توان مهر قرار داد). و ماده 1080 ق.م مقرر می دارد: ( تعیین مهر منوط به تراضی طرفین است). وطبق ماده 1082 ق.م ( به مجرد اینکه زن مالک مهر می شود و می تواند هرنوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.) بنابراین با توجه به تعاریف ذکر شده و موارد قانونی می توان مهر را اینگونه تعریف کرد: « مهر عبارت از مقدار مالی است که با توافق زوجین مشخص می شود و به محض وقوع عقد به ملکیت زن درمیآید. و مرد به صورت نقد یا تعهد به ذمه ملزم به پرداخت آن می شود. البته باید توجه داشت که اگر مهر عین معین باشد از لحظه عقد به ملکیت زن درمی آید ولی اگر مهر کلی باشد یعنی مال در ذمه شوهر باشد برای مثال: 5 سکه طلا باشد مالکیت زن مستقر نمی شود مگر اینکه شوهر مشخص نماید و بگوید این 5 سکه مهر همسرش می باشد در این صورت مالکیت زن استقرار می یابد.»ادله وجوب مهر از آیات و روایات اگرچه زمانی مهر با نکاح، در نکاح دائم شرط نیست و اگرچه زن می تواند مثل هر مالک دیگری مالکیت خود یعنی مهر را ببخشد ولی نکاح بی مهر قال تصور نیست این حقیقت درکتاب خداوند متعال و سنت رسول(ص) می باشد.1- کتابقرآن کریم در آیاتی به تشریح ابعاد مختلف مهر و تعیین آن وجوب مهر پرداخته است ولی لفظ مهر در آن ذکر نشده است و با تعابیر متعددی چون: صداق، متاع، فریضه، اجر، نحله این حق مالی را معرفی کرده است.فقها و مفسران اندیشه های متعددی در تبیین   مهر و وجوب آن ذکر نموده اند که به بیان چند مورد از آنها می پردازیم:آیه اول: خداوند متعال در سوره نساء آیه 4 می فرماید:« واتر النساء صدقاتهن نحله فان طبن لکم عن شیء منه نفسا فلکوه هنیئاً دریئا.» « مهر زنان را به ایشان با خوشدلی بدهید واگر به طیب خاطر خویش چیزی از آن را به شما بخشیدند آن را نوشین و گوارا بخورید.»واژه های صداق و نحله از این آیه اتخاذ گردیده که ظاهراً صریح ترین آیه در خصوص مهر می باشد. اضافه شدن لفظ( صدقات) به ضمر« هن» نشان می دهد که حکم به وجوب پرداخت مهر در سنن ازدواج امری متعادل بین مردم بوده است. آنها مقداری از مال یا هر شیء دارای مالیت را برای همسران خود مهر قرار می دادند.این مهر چیزی است شبیه عرض برای بضع است آنگونه که در معامله عرض در مقابل معوض قرار می گیرد. طالب ازدواج طبق آنچه در میان مردم متداول است مرد است بنابراین مهر را نیز او می پردازد. زیرا که خریدا به همراه عرض برای خریدن کالا به فروشنده مراجعه می کند در هر صورت مستفاد از آیه شریفه:« و آنوالنساء صدقا تهن نحله» تأئید این سنت رایج در میان مردم است. آیه دوم: خداوند در سوره نساء آیه 24 می فرماید:« ;.. فما استمعتم به ممفن ناتوا هن اجور من فریضه;.» «;.. از زنان که استمتاع می برید اجر آنان را پرداخت نمایید ;.»طبرسی در مجمع البیان می نویسد: «;. خداوند استمتاع را میان زن و مرد مشترک قرار داد و سپس در مقابل استمتاع مهر را به مرد واجب نمود و براین اساس مهر صرفاً یک عطیه الهی است.» 2- سنتروایات متعددی در خصوص ضرورت تعیین مهر در عقد نکاح و اهمیت آن و الزام موکد اخلاقی و حقوقی به پرداخت آن وبرحذر داشتن مردان از بی توجهی به حقوق زنان و تضییع آن وارد شده است. که برای نمونه در ذیل به چند مورد اشاره می کنیم: 1- عن ابی عبدالله(ع) فی المرئه تهب نفسها الرجل ینحکها بغیر مهر: فقال:« انما کان هذا النبی( ص) و اما غیرعه فلایصلح هذا حتی یعوضها شیئاً یقدم الیها ان یدخل بما قل او کثر و لو توب او درهم و قال: یجزی الدرهم» امام صادق(ع) درباره زنی که بدون مطالبه مهر به نکاح با مردی راضی شده باشد فرمود: ازدواج بدون مهر از اختصاصات پیامبر اکرم(ص) است و برای دیگران چنین امری جایز نیست مگر آنکه چیزی کم یا زیاد هرچند جامد یا درهمی باشد قبل از زناشویی به همسر خویش بپردازد و در ادامه فرمود: برای مهر پرداخت یک درهم نیز کفایت می کند. 2- قال رسول الله(ص):« ان الله لیغفر کل ذنب یوم القیامه الامهر امرئه;. پیامبر اسلام(ص) فرمود: خداوند هر کتابی را در روز قیامت می بخشد مگر گناه عدم پرداخت مهر زن;.» 2- عن ابی عبدالله(ع): فی الرجل یتزوج المرئه و لا یجعل فی نفسه ان یعطها مهرها فموزنا. امام صادق(ع) فرمودند: مردی که زنی را به نکاح خویش درآورد و قصد عدم پرداخت مهر را داشته باشد زنا کرده است.3- قال ابوعبدالله: اسراق ثلاثه: مانع الزکوه مستحل مهمور النساء و کذلک فی استدان دینا و لم ینوقضاءه» امام صادق(ع) فرمودند: دزدان سه گروهند: آنان که از دادن زکات امتناع می ورزند و کسانی که مهر زنان را به خود حلال می کنند و افرادی که قرض می گیرند اما نیت ادای آن را ندارند. تاریخچه مهریکی از سنن بسیار کهن در روابط خانوادگی بشری این است که در هنگام ازدواج برای زن( مهر) قائل شده است. چیزی ازمال خود به زن یا پدرزن خویش می پرداخته است و به علاوه در تمام مدت ازدواج عهده دار مخارج زن و فرزندان خویش بوده است. ریشه این سنت چیست؟ چرا و چگونه بوجود آمده است؟ آیا اگر بنا باشد هر یک از زن و مرد به حقوق طبیعی و انسانی خویش نائل گردند و روابط عادلانه و انسانی میان آنها حکفرما باشد و با زن مانند یک انسان رفتار شود مهر و نفقه مورد پیدا می کند؟ یا اینکه مهر و نفقه یادگار مهرهایی است که زن مملوک مرد بوده است. مقتضای عدالت و تساوی حقوق انسانها خصوصاً در قرن بیستم این است که مهر و نفقه ملغی گردد. ازدواجهای بدون مهر صورت گیرد و زن خود مسئولیت مالی زندگی خویش را بعهده بگیرد و در تکفل مخارج فرزندان نیز با مرد متساویاً شرکت کنند. پس باید ببینیم که مهر چگونه پیدا شد و چه فلسفه ای داشته و جامعه شناسان پیدایش مهر را چگونه توجیه کرده اند. می گویند در ادوارماقبل تاریخ که بشر به حال توحش می زیسته و زندگی شکل قبیله ای داشته به علل نامعلومی ازدواج با همخون جایز شمرده نمی شده است. جوانان قبیله که خواستار ازدواج بوده اند ناچار بوده اند از قبیله دیگر برای خود همسر انتخاب کنند. از این رو برای انتخاب همسر به میان قبایل دیگری رفته اند. در آن دوره ها مرد به نقش خویش در تولید فرزند واقف نبوده است فرزندان را بعنوان فرزند هممسر خود می شناختند نه بعنوان فرزند خود . قهراً فرزندان نیزخود را فرزندان زن می دانسته اند نه فرزند مرد و نسب از طریق مادران شناخته می شد نه از طریق پدران. این دوره را دوره« مادرشاهی» نامیده اند. دیری نپائید که مرد به نقش خویش در تولید فرزند واقف شد و خود را صاحب اصلی فرزند شناخت از این وقت زن را تابع خود ساخت و ریاست خانواده را بعهده گرفت و به اصطلاح دوره « پدرشاهی» آغاز شد. در این دوره مرد ناچار بود از میان قبیله دیگر برای خود همسر انتخاب کند و به میان قبیله خود بیاورد. چون همواره حالت جنگ و تصادم میان قبایل حکمرفا بود انتخاب همسر از راه ربودن دختر صورت می گرفت یعنی جوان دختر مورد نظر خویش را از میان قبیله دیگری ربود. تدریجاً صلح جای جنگ را گرفت و قبایل مختلف می توانستند همزیستی مسالمت آمیز داشته باشند در این دوره رسم ربودن زن منسوخ شد. مرد برای اینکه دختر مورد نظر خویش را به چنگ آورد به بیان قبیله دختر می رفت واجیر پدرزن می شد و مدتی برای او کار می کرد و پدرزن در ازای خدمت داماد دختر خویش را به او می داد و او دختر را به میان قبیله خویش می برد تا اینکه ثروت زیاد شد در این میان مرد دریافت که بجای اینکه سالها برای پدرزن کار کند بهتر این است که هدیه لایقی به او تقدیم کند و دختر او را بگیرد این کار را کرد و از اینجا مهر پیدا شد. روی این حساب محصول کارها و زحمات زن متعلق به دیگری یعنی پدر یا شوهر بود. زن حق نداشت به اراده خود شوهر انتخاب کند و به اراده خود برای خود فعالیت اقتصادی و مالی داشته باشد و در حقیقت پولی که مرد بعنوان مهر می داد و مخارجی که بعنوان نفقه می کرده است د رمقابل بهره اقتصادی بوده که از زن در ایام زناشویی می برده است. مرحله دیگری هم هست که جامعه شناسان و اظهارنظر کنندگان درباره او سکوت می کنند در این مرحله در هنگام ازدواج یک پیشکش تقدیم خود زن می کند و هیچ یک از والدین حقی به آن پیشکش ندارند. زن در عین اینکه از مرد پیشکشی دریافت می دارد استقلال اجتماعی و اقتصادی خود را حفظ می کند.ا ولاً به اراده خود شوهر انتخاب می کند. ثانیاً در مدتی که در خانه پدر است همچنین در مدتی که به خانه شوهر می رود کسی حق ندارد او را به خدمت خود بگمارد و استثمار کند. محصول کار و زحمتش به خودش تعلق دار و درمعاملات حقوقی خود احتیاجی به قیمومت مرد ندارد. این مرحله همان است که اسلام آن را پذیرفته و زناشویی را بر این اساس بنیان نهاده است.در قرآن کریم آیات زیادی هست در این باره که مهر زن به خود تعلق دارد. از جمله این که خداوند می فرماید: « و اتو النساء صدقاتهن نحله» « مهریه زنان را که به خود آنان تعلق دارد نه به پدران آنها و عطیه ای است از جانب شما به خودشان بدهید.» فلسفه حقوقی مهر پدید آمدن مهر نتیجه تدبیر ماهرانه ای است که در متن خلقت و آفرینش برای تعدیل روابط زن و مرد و پیوند آنها به یکدیگر بکار رفته است. ممکن است کسی اصل تشریع مهر را زیر سئوال برده و بگوید: زن و مرد از لحاظ جنسی به یکدیگر نیاز دارند و از همین طریق بسوی همدیگر جذب می شوند و ازدواج می کنند مهر دیگر چه معنا دارد؟ با تشریع مهر، زن تحقیر شده و تا سرحد یک کالای مورد معامله تنزیل یافته است مرد بوسیله مهر، زن را مانند یک برده در تملک خود درمی آورد. در پاسخ اجمالاً گفته می شود که:« در اسلام نه زن کالا و برده محسوب شده و نه مهر ثمن معامله. بلکه مهر عطیه و هدیه ای است از جانب مرد که به همسرش تقدیم می کند تا او را گرامی بدارد و مراتب علاقه اش را اظهار بدارد. در توضیح مطلب و تشریح فلسفه تشریح صداق( مهریه) که به دو نکته مهم اشاره می شود: نکته اول: با این که زن و مرد از لحاظ عریزه جنسی به یکدیگر نیاز دارند و طبعاً خواستار یکدیگر هستند ولی هر یک از آنان ویژگی هایی دارند. یکی از ویژگیهای زن لطافت و زیبایی اوست و از همین طریق برای مرد جاذبه دارد مهمترین عامل نفوذ زن زیبایی اوست و مرد نسبت به آن عنایت خاصی دارد. زن با الهام از فطرت این موضوع را دریافته و به همین جهت به آرایش می پردازد تا خویشتن را زیباتر جلوه دهد و بیشتر در دل مرد نفوذ کند. دومین ویژگی زن این است که: با این که از غریزه جنسی برخوردار است و باطناً خواستار مرد است ولی در کتمان خواستار غریزه خود از مرد مقاومتر است فرد را بی نیا نشان می دهد و به خواستگاری مرد نمی رود و او ترجیح می دهد درد دل مرد نفوذ کند و او را شیفته خود سازد و به خواستگاری از او وادار نماید. بنابراین زن بیش از هر چیز خواستار تسخیر دل مرد و عشق و دلباختگی اوست اما مرد در برابر نیروی جنسی ناتوان است و نمی تواند خواسته دورنی خود را کتمان کند به همین جهت به خواستگاری زن می رود. پول خرجش می کند، برایش هدیه می برد. مجلس جشن عقد و عروسی برپا می سازد، قرارداد مهر نیز یکی از همین وسایل است. مرد برای اثبات علاقه باطنی خود و برای گرامی داشت همسرش و بدست آوردن دل او چیزی را بعنوان مهریه به او تقدیم می دارد.نکته دوم: قرارداد صداق به زن آرامش و اطمینان نسبی می دهد تا بتواند وظایفی را که آفرینش برعهده اش نهاده انجام دهد گرچه زن و مرد به هنگام ازدواج با هم پیمان می بندند که نسبت به یکدیگر وفادار باشند و در پرورش و نگهداری فرزندان همکاری نمایند. ولی موارد خلاقی نیز مشاهده می شود که مرد به وظیفه خود عمل نمی کند و از تأمین هزینه زندگی و پرورش فرزندان خودداری می نماید. در صورتی که طبیعت مسئولیتهای ویژه ای را بر عهده زن نهاده که می تواند از انجام آنها شانه خالی کند. زن باید بارداری، زایمان را تحمل کند د رحالی که مرد طبعاً از این مسئولیت آزاد است گرچه از لحاظ شرعی و قانونی و اخلاقی در برابر همسر و فرزندش مسئولیت دارد ولی چون طبیعت چیزی را برعهده اش نگذاشته می تواند زن را با فرزندی که در شکم دارد رها سازد. البته اکثر مردان چنین نیستند ولی بهرحال امکان وجود آن هست و نمونه هایی از آنان دیده شده است. اما زن از چنین آزادی برخودار نیست ناچار است دوران دشوار بارداری، زایمان و نقاحت ناشی از آن را تحمل کند بعد از زایمان نیز نمی تواند ضعیف خود رها سازد. از او نگهداری می کند در این مدت به هزینه زندگی و مسکن و خوراک و پوشاک نیاز دارد وچنین فرضی زن چه کار می کند؟ بانوان طبعاً از چنین احتمالی نگرانند. شاید یکی از علل تشریح مهر تأمین آرامش و امنیت نسبی برای بانوان در مورد چنین احتمالاتی است اگر صداق ملک است یا پول نقد زن آن را می گیرد و برای چنین مواقع احتمالی نگهداری می کند و اگر نسیه است بازهم می توان آن را مطالبه کند. .کوتاه سخن اینکه: مهر را می توان بعنوان وسیله دلگرمی زن و پشتوانه ای برای ازدواج معرفی نمود. اهمیت مهراز نظراسلام در سنت اسلامی زن نمی تواند از پذیرش مهر ولو به مقداری ناچیز سرباز زند و نیز این مهر همچون حق الزحمه مادر، شیربهای زن، مزد خدمات پدر یا مادر نیست که آنها بتوانند آنرا ببخشند و از پذیرش آن خودداری کنند. در اسلام مسئله مهر پرداخت آن تا آن درجه اهمیت دارد که اگر شوهر زنی کارفرما باشد و مهر زنش را نپردازد دولت اسلامی او را موظف به پرداخت آن می کند و در صورت عدم قدرت از بیت المال به او می پردازد. در اسلام توصیه شده است که شوهر پس از انعقاد پیمان زناشویی متعهد به پرداخت مهر به زن بوده و اوحق ندارد از پرداخت آن سرباز زند. و یا زن را در فشار گذارد تا او ناگزیر شود بخشی و یا تمام آنچه را که از مرد گرفته به او برگرداند در سخنی از پیامبر اکرم(ص) آمده است که خداوند ممکن است هر گناهی را ببخشد و از آن در گذرد ولی از مهر زن نمی گذرد و در روایات عمل مرد را در فریب زن برای واداشتن او به بخشیدن مهر و بی توجهی و بی اعتمادی به او، او را مورد جزا و عقوبت الهی قرار می دهد. آثار روانی مهر مهر وسیله ای است برای بالابردن حیثیت زن، موجبی برای دلگرمی او در اداره کانون خانوادگی و زمینه ای برای تأمین آسایش فکری است. در حقیقت وسیله ای برای مطمئن ساختن زن به صفای قلبی خویش و پاسخی مثبت و صمیمانه به پیشنهاد عشق اوست. مرد با اعطای چنین هدیه ای می خواهد به زن بگوید تو را دوست می دارم به عشق ورزی تو احترام می گذارم صفای تو را ارج می نهم با خاطره ای آسوده سرگرم زندگی باش. کانون خانوادگی را گرم و با صفا نگه دار. به ترتیب صحیح نسل و تحویل آن به جامعه اقدام کرده. بدین نظر او نیازمند به امنیت فکری، فراغ خاطر و امنیت عاطفی و اخلاقی است. امااگر براین اساس توجیه شود وسیله ای مؤثر برای ایجاد مهر و محبت بین زوجین و عاملی قوی برای الفت است. اما اگر زن وضع خود را در برابر خانواده و شوهر متزلزل ببیند تا در به انجام وظیفه همسری، مدیریت خانه و مادری نخواهد بود و نخواهد توانست در پی تربیت فرزندان آرام، متعادل و بهنجار موفق باشد. چه چیزهایی را می توان مهر قرار داد؟همچنانکه ماده 1078 ق.م بیان می دارد: ( هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد می توان مهر قرار داد، بنابراین تعیین مهریه یک توافق مالی بین زوجین است پس چیزی که بعنوان معریه تعیین می شود باید ارزش مالی داشته باشد به نحوی که عرف آن را دارای ارزش بداند. بعنوان مثال: یک دانه گندم یا یک قطره آب و چیزهایی از این قبیل دارای ارزش مالی نیست. علاوه بر این مهریه باید قابل تملک نیز باشد بنابراین قراردادن چیزهایی مثل مسکرات که استفاده از آنها شرعاً حرام بوده و مسلمان نمی تواند مالک آنها شود و همچنین قراردادن موقوفات به دلیل غیرقابل نقل و انتقال بودن آن بعنوان مهریه خلاف قانون است. با توجه به تعاریف موجود ازمال، اموری که به صورت عین، منفعت، حقوق مالی یا اشکال دیگر باشند را می تواند به نفع زن بعهد بگیرد. یااینکه علم، فن یا چیزی را به وی آموزش دهد. چرا که این امور مستلزم صرف هزینه بوده و بگونه ای جنبه مالی دارد. برای تعیین مهریه محدودیتی وجود ندارد و میزان آن بسته به توافق طرفین است ولی طبق ماده 1078 قانون مدنی نباید آنقدر کم باشند که ارزش مالی آن از بین برود. گفتار دوم اقسام مهربا مطالبه مطالب مربوط به مهر در قانون مدنی و منابع فقهی درمی یابیم که انواع مختلفی از مهریه می تواند مورد نظر قرار داد.منشأ این تقسیم بندی هیئت آن و حالاتی است که نوع خاصی از مهریه در آنها واجب می شد که هر یک را به طورمفصل شرح خواهیم داد. بنابراین در فقه و قانون مدنی مهر بر سه قسم است. 1-2 مهر المسمی و شرایط آن مهرالمسمی مقدار مهریه ای است که ضمن عقد نکاح مورد توافق و رضایت عروس و داماد قرار می گیرد و مرسوم است که زن و شوهر در ضمن عقد درباره میزان نوع مهریه به توافق می رسند و می پذیرند که در ازدواجشان مهر قرار داده می شود. اینگونه مهر که در حین انعقاد عقد یا پس از آن به تراضی( رضایت) زن و مرد معین می شود. در اصطلاح حقوق« مهر المسمی» گفته می شود. بنام این موضوع« مهرالسمی» اگر عین معین باشد باید در زمان عقد ازدواج موجود باشد. مثلاً مهرالمسمی ممکن است یک خانه یعنی یا یک باغ موجود معین باشد بطورکلی هرچه بتواند به ملکیت انسان درآید می تواند بعنوان مهر قرار گیرد. چنانچه ماده 1078 ق.م در این باره می گوید:« هرچیزی را که مالکیت داشته باشد و قابل تملک نیز باشد می توان مهر قرار داد.)شرایط مهرالمسمی 1-2-2 مالیت داشته باشد « مالیت داشتن چیزی عبارت از آن است که در بازار اقتصادی دارای ارزش معاوضه باشد.مانند: زمین، گندم، و امثال آن. » بنابراین پول نقد، زینت آلات، زمین زراعی، حیوان، کالای تجاری و تمام چیزهایی که دارای ارزش اقتصادی است اگر بعنوان مهر قرار گیرد صحیح است.2-1-2 قابل تملک باشد یعنی مورد مهر مالی باشد که زن بتواند آن را مالک شود. در تحریر الوسیله نیز به ای مطلب اشاره شده است: هر آنچ که مسلمان آن را مالک شود صحیح است آن را مهر قرار دهد خواه عین باشد یا دین یا منفعت عین ملوکی از خانه، یا زمین( مزرعه) یا حیوان باشد و صحیح است که منفعت شخص آزادی مهرقرار داده شود، مانند تعلیم صنعت و مانند آن از هر عمل حلالی. 3-1-2 منفعت عقلایی ومشروع داشته باشد مورد مهر باید دارای منفعت عقلایی و مشروع باشد اگرچه این دو شرط از شرایط صحت مهر نباشد ولی با استفاده از مواد 348 و 1078 ق.م که مالکیت داشتن و قابلیت تملیک را از شرایط مهر شمرده اند می توان نتیجه گرفت که هر چیزی که منفعت عقلایی داشته باشد و در شرع اسلام دارای قیمت مالی نباشد قابلیت تملیک را نخواهد داشت بنابراین چیزهایی مانند: مواد مخدر، مشروبات الکلی، آلات لهو، و اشیاء و املاک غصبی که فروش یا استعمال آن از نظر قانونی و شرعی ممنوع شده باشد را نمی توان مهر زن قرار داد.4-1-2 مهر باید معلوم باشد ماده 216 ق.م می گوید:« مورد معامله باید مبهم نباشد مگر در موارد خاصه که علم اجمالی به آن کافی است.»ماده فوق در تمام عقود و معاملات جاری می گردد. مهر نیز تابع احکام معاملات است. ماده 1079 ق.م نیز در این موارد بیان می دارد:« مهر باید بین طرفین تا حدی که رفع جهالت آنها بشود معلوم باشد. معلوم بودن مهر به معلوم بودن مقدار و جنس و وصف است. چنانچه ماده 324 ق.م مقرر می دارد: « تعداد و جنس و وصف مبیع باید معلوم باشد;.»معلوم شدن مهر برای طرفین در مورد اعیان: خانه و باغ بوسیله مشاهده است.اما در مورد چیزهایی که معلوم شدن آنها ادامه خواندن مقاله بررسي احکام فقهي و حقوقي مهريه

نوشته مقاله بررسي احکام فقهي و حقوقي مهريه اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 29 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : ذرت مقدمه ذرت با نام علمی Zea mays یکی از غلات گرمسیری و از خانواده گندمیان (گرامینه) متعلق به گیاهان تک لپه می‌باشد. گیاه ذرت ، تنها غله‌ای است که در کشور مکزیک و گواتمالا تکامل یافته است. ذرت پرمحصول‌ترین غله دنیا به حساب می‌آید و از لحاظ مقدار تولید ، پس از گندم و برنج قرار می‌گیرد. امروزه ذرت در تغذیه بسیاری از مردمان دنیا نقش اساسی دارد. مشخصات گیاه شناسی ذرت که بفارسی بلال نیز نامیده می شود گیاهی است یکساله و یک پایه دارای ساقه ای راست که ارتفاع آن تا چهارمتر می رسد. ذرت گیاه بومی آمریکای مرکزی و مکزیک است و از آنجا به نقاط دیگر دنیا راه یافته است . برگهای ذرت متناوب و دراز می باشد . گلهای نر ذرت بصورت خوشه ای بوده که مرکب از سنبله های قرمز روشن می باشد . گلهای ماده آن از 2تا 4 گل تشکیل شده در کنار برگ های ذرت قرار درد . غشایی که روی بلال را می پوشاند سبز رنگ و مانند برگ می باشد . دانه های کروی شکل ذرت در اطراف محور مرکزی بلال قرار گرفته اند . این دانه ها برنگ زرد یا قهو ه ای می باشند . رنگ زرد ذرت مربوط به موادی به نام زئین Zeine و زیازانتین Zeathinexan می باشد. ذرت گیاه تک لپه‌ای ساقه بلندی است. برگهای آن بطور متناوب و به صورت افتاده در دو طرف ساقه قرار گرفته‌اند. زاویه بین برگ و ساقه ، 90 درجه می‌باشد. در اوایل رشد گیاه ، بعضی از یاخته‌های موجود در بخش بالایی ساقه اصلی ذرت از شاخه‌های فرعی متمایز می‌شود. در انتهای این شاخه‌ها ، عضوی به نام بلال بوجود می‌آید که در واقع ، گل ماده گیاه ذرت است.این شاخه‌ها ، میان گره‌های بسیار کوتاهی دارند که از این گره‌ها ، برگهای تغییر شکل یافته‌ای بوجود می‌آید که هم دیگر و بلال را می‌پوشانند. بیرونی‌ترین این برگها ، برگی است کامل که غلاف ، زبانک ، گوشواره و پهنک دارد. اما برگهای زیرین غیر کاملند. موقعی که ارتفاع ساقه ذرت به 80 تا 120 سانتیمتر رسید، کلاله‌های ابریشم مانند یا کاکل ذرت به تعداد دانه‌های ذرت موجود در بلال ، نمایان می‌شوند. تولید کننده‌های ذرت کشورهای عمده تولید کننده ذرت عبارتند از: ایالات متحده آمریکا ، یوگسلاوی و رومانی ، روسیه ، ایتالیا ، چین، آرژانتین، برزیل و آفریقای جنوبی. در ایران ذرت معمولا در گرگان و گنبد ، خوزستان ، کرمانشاه ، خراسان ، گیلان و مازندران تولید می‌گردد. تاریخچه بررسیهای باستان شناسی و فسیل شناسی گیاهی نشان می‌دهد که ذرت پیوسته به صورت یک گیاه زراعی عمده تقریبا از 5000 سال پیش در مکزیک و گواتمالا کشت می‌شده است و بومی این نواحی است. کریستف کلمب ، یک سال پس از ورود به قاره آمریکا ، بذر ذرت را با خود به اسپانیا برد. این گیاه از آنجا به پرتقال و سپس به دیگر کشورهای اروپایی برده شد. از آنجا هم این گیاه به قاره آفریقا و تعدادی از کشورهای آسیایی از جمله هند و ژاپن راه یافت. انواع ذرت ذرت نژادهای متعددی دارد که این گروهها بر اساس ویژگیهای بافت آندوسپرم دانه طبقه بندی می‌شوند. ذرت بو داده نوعی ذرت است که احتمالا بر اثر موتاسیون بوجود آمده است. پریکارپ آن نازک است که این صفت برای تولید ذرت شیرین با پوست لطیف مناسب است. در این نوع ذرت ، لایه ضخیمی از آندوسپرم سخت ، آندوسپرم نشاسته‌ای را دربرگرفته است. دانه‌های نشاسته آندوسپرم این نوع ذرت نسبت به انواع دیگر ، رطوبت بیشتری دارند که در موقع حرارت دادن، منبسط شده و تبدیل به بخار می‌شوند.بخار آب حاصل شده درون دانه نمی‌تواند به راحتی از لایه بیرونی سخت آندوسپرم خارج شود. به ناچار فشار زیادی به این لایه وارد می‌آورد و دانه را منفجر نموده و دانه پف می‌کند. این ذرت معمولا برای تهیه پاپ کورن یا ذرت بو داده مورد استفاده قرار می‌گیرد. بهترین میزان رطوبت دانه برای حداکثر پف کردن، 14 درصد می‌باشد. ذرت سخت تمام آندوسپرم این نوع ذرت که در مرکز دانه می‌باشد، با لایه سختی از آندوسپرم پوشیده شده است. دانه‌های رسیده این نوع ذرت ، گرد ، صاف و کهربایی هستند. دوره رشد آنها هم 80 تا 100 روز است. بلالهای بدست آمده باریک بوده و تقریبا 8 ردیف دانه دارد. ذرت دندان اسبی این نوع ذرت دارای مخلوطی از نشاسته نرم و سخت می‌باشد. آن قسمت آندوسپرم که دارای نشاسته سخت است، پروتئین بیشتری دارد. این نوع ذرت معمولا در نواحی ذرت خیز ایالات متحده آمریکا به عمل می‌آید. بلال ذرت دندان اسبی نسبتا بزرگ بوده و 16 تا 30 ردیف دانه دارد. از خصوصیات ظاهری دانه آن، می‌توان به وجود نقطه‌ای فرو رفته در طرف تاج دانه اشاره نمود که به دلیل خشک شدن آندوسپرم نشاسته‌ای بوجود می‌آید. ذرت نرم یا آردی بخش عمده آندوسپرم این نوع ذرت ، نشاسته است. تنها لایه نازکی از آندوسپرم سخت این نشاسته را دربرمی‌گیرد. دانه‌های آن بر خلاف نوع دندان اسبی فرو رفتگی ندارد. این ذرت تنها به دلیل این که به رنگهای مختلف یافت می‌شود، برای تزئین غذاها از آن استفاده می‌شود. همچنین چون آندوسپرم آن نرم است، می‌توان به همان شکل و بدون خرد و له کردن آن ، در تغذیه دام بکار برده شود. ذرت شیرین آندوسپرم این نوع ذرت شیرین ، قندی و براق بوده و برخلاف آندوسپرم ذرتهای دیگر ، حالت نشاسته‌ای ندارد. پریکارپ آن نازک بوده که در زمان رسیدن دانه ، مواد قندی آن به نشاسته و سپس به دکسترین تبدیل می‌شود. ذرت شیرین انواع مختلفی دارد که به صورت تازه ، کنسرو شده و منجمد مورد مصرف قرار می‌گیرد. ذرت مومی آندوسپرم ذرت مومی ظاهرا به شکل موم می‌باشد. برخلاف ذرتهای دیگر که نشاسته آندوسپرم آنها 71 تا 72 درصد آمیلوپکتین و 28 تا 29 درصد آمیلوز دارد، آندوسپرم ذرت مومی تماما از آمیلوپکتین تشکیل شده که حالت چسبنده‌ای دارد و نرم هم هست. ذرت مومی جدا از مصرف خوراکی ، در صنایع چسب‌سازی هم استفاده می‌شود. شرایط لازم برای رشد گیاه دما ذرت با وجود آن که یک گیاه گرمسیری است، نمی‌تواند آب و هوای بسیار گرم را تحمل کند. مناسب‌ترین محیط برای کشت آن ، ناحیه‌ای است که دمای آن دست کم به مدت 3 تا 4 ماه متوالی ، 21 تا 32 درجه سانتیگراد باشد. در صورتی که دمای اواسط تابستان ناحیه کشت ذرت ، کمتر از 18 درجه سانتیگراد باشد یا میانگین دمای تابستان کمتر از 13 درجه باشد، میزان رشد گیاه کاهش یافته و در صورت طولانی شدن کاهش دما ، کشت ذرت غیر ممکن خواهد بود. آب معمولا در مراحل گسترش برگها ، گرده افشانی و تشکیل دانه که اغلب در ماههای گرم تابستان صورت می‌پذیرد، گیاه ذرت به آب زیادی نیاز دارد. تعداد دفعات آبیاری تحت تأثیر خاک ، آب و هوا و; قرار دارد که بین 2 تا 15 بار متغیر است. زراعت ذرت در مناطقی که بارندگی سالیانه 250 تا 2500 میلیمتر دارند به صورت دیم هم امکان‌پذیر می‌باشد. خاک میزان عملکرد ذرت در خاکهای عمیق ، حاصلخیز و زهکشی شده با بافت متوسط بیشتر است. ذرت نسبت به کمبود اکسیژن که ناشی از رطوبت یا وجود لایه‌های فشرده زیرزمینی می‌باشد، بسیار حساس است. همچنین ذرت قادر است در خاکهایی با PH حدود 55 تا 8 هم رشد نماید. البته PH مناسب برای آن 6 می‌باشد. PH کمتر از 6 معمولا میزان جذب کلسیم را در گیاه کاهش می‌دهد. زمان کاشت ذرت بهترین زمان برای کاشت ذرت ، زمانی است که دمای خاک در عمق 7 تا 8 سانتیمتری به مدت 3 تا 4 روز متوالی در فصل بهار ، تقریبا 13 درجه سانتیگراد باشد. اگر کشاورز قادر نیست که دمای خاک را اندازه‌گیری نماید، می‌تواند از میانگین دمای هوا در ساعت 7 صبح و 12 ظهر استفاده کند. کود کود شیمیایی ، بویژه کودهایی که دارای نیتروژن ، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و گوگرد و همچنین ، منگنز، آهن، روی و مولیبدن باشند برای بالا بردن سطح تولید ذرت بسیار ضروری هستند. مناسب‌ترین زمان برای استفاده از کود ، در بهار و قبل از بذرکاری یا هم زمان با آن است. بهترین روش برای ریختن کود ، به فاصله 5 سانتی از بذر و به عمق 3 تا 5 سانتی متری از بذر می‌باشد. آفات و بیماریهای ذرت از بیماریهای مهم گیاه ذرت ، سیاهک ذرت و سیاهک خوشه ذرت می‌باشد. عامل این دو بیماری به ترتیب ، U.maydis و Sphacelotheca reiliana می‌باشند. بیماری سیاهک معمولی ، برگها و ساقه‌ها را آلوده نموده و سیاهک بلال ذرت ، گل ماده یا بلال را آلوده نموده و توده‌ای از اسپورهای قارچ را جانشین بافتهای سالم گیاه می‌کند. بیماریهای عمده برگ ذرت عبارتند از: زنگ برگ و پژمردگی باکتریایی ، پوسیدگی دانه ، خوشه ، ریشه و ساقه هم از بیماریهای قارچی هستند که بندرت دیده می‌شوند. ضدعفونی نمودن بذر ذرت با تیزام ، ارتوساید و ارازان در کنترل این بیماریها مفیدند. برداشت محصول برای برداشت محصول ، رطوبت دانه باید بین 20 تا 25 درصد باشد. اگر قرار باشد که محصول برداشت شده را مورد مصرف دام قرار دهند، ذرت را می‌توان با رطوبت 25 تا 28 درصد هم برداشت کرد. امروزه برداشت بلال را با دستگاههای بلال چین و همچنین جدا نمودن دانه‌های ذرت را از بلال ، با دستگاه دانه کن انجام می‌دهند. دستگاه بلال چین ، بلالها را از بوته می‌چیند و غلافهای آن را جدا می‌کند. دستگاه دانه کن هم دانه‌های ذرت را از بلال جدا می‌نماید. برای انبار کردن دانه‌های بلال ، باید رطوبت آنها را به 17 درصد رساند. دمای انبار نباید بیش از 10 درجه سانتیگراد باشد. البته دانه‌های با رطوبت بیش از 17 درصد را می‌توان در دماهای بالاتر هم نگهداری نمود. موارد استفاده از ذرت دانه ذرت به رنگ سفید ، زرد یا مخلوطی از این دو یافت می‌شود. خوراکهایی که با ذرت سفید تهیه می‌شوند، معمولا مرغوب‌ترند. دانه ذرت دارای سه بخش آندوسپرم ، گیاهک و پریکارپ است. پروتئین موجود در دانه به عوامل مختلفی از جمله محیط ، نوع گیاه و شرایط کشت و زراعت بستگی دارد و بین 8 تا 15 درصد متغیر است. پروتئین عمده ذرت زئین می‌باشد نقش مهمی در تغذیه انسان ایفا می کنند. میزان روغن دانه ذرت ، 4 درصد بوده که بیشتر در گیاهک قرار دارد. از گیاه ذرت استفاده‌های مختلفی می‌کنند. از آسیاب نمودن دانه ذرت ، آرد ذرت تهیه می کنند که خود در تهیه غذاهای مختلف بکار می‌رود. از ساقه و برگهای ذرت در صنایع کاغذ و مقوا سازی و همچنین تولید کاغذ دیواری استفاده می‌کنند. از آرد ذرت در تولید چسب ، صابون و از نشاسته آن در صنایع رنگرزی ، داروسازی ، مرکب سازی و پلاستیک سازی استفاده می‌نمایند. ترکیبات شیمیایی انرژی 350 کالری آب 13 گرم پروتئین 9 گرم چربی 4 گرم مواد نشاسته ای 72 گرم کلسیم 22 میلی گرم سدیم 1 میلی گرم پتاسیم 285 میلی گرم فسفر 265 میلی گرم آهن 2 میلی گرم ویتامین آ 490 واحد ویتامین ب 1 0/4 میلی گرم ویتامین ب 2 0/12 میلی گرم ویتامین ب 3 2/2 میلی گرم ارسنیک 30 میلی گرمدر صد گرم دانه ذرت خام مواد زیر موجود است : همانطور که در جدول بالا مشاهده می شود کاکل ذرت دارای مقدار زیادی پتاسیم است وبعلت وجود این ماده معدنی است که کاکل ذرت ادرار آور است . ذرت دارای ارزش غذایی فراوانی است در آن بعلت نداشتن گلوتن (ماده چسب گندم) قابلیت تهیه نان را ندارد . بنابراین برای تهیه نان ذرت در آنرا با در سایر غلات مخلوط می کنند . خواص دارویی ذرت از نظر طب قدیم ایران سرد و خشک است . 1 پماد ذرت خشک کننده زخم ها می باشد . 2 ذرت غذای خوبی برای پیشگیری سرطان است. 3 استفاده مداوم از ذرت از کرم خوردگی دندان جلوگیری می کند . 4 روغن ذرت کلسترول خون را پائین می آرود . 5 روغن ذرت برای درمان اگزما و بیماریهای پوستی مفید است. کاکل ذرت دارای مواد معدنی مختلف و املاح پتاسیم و کلسیم می باشد . در صد گرم کاکل ذرت مواد زیر موجود است : گوگرد 2/8 میلی گرم کلر 3/6 میلی گرم فسفر 5/2 میلی گرم سیلیسیم 4 گرم آهن 0/06 میلی گرم کلسیم 1/7 میلی گرم منیزیم 1/4 میلی گرم سدیم 0/2 میلی گرم پتاسیم 26/5 میلی گرم خواص درمانی کاکل ذرت کاکل ذرت را قبل از رسیدن کامل میوه یعنی قبل از پژمرده شدن می چینند و بسرعت خشک می کنند . کاکل ذرت بعد از خشک شدن رنگ قهوه ای پیدا می کند . برای درست کردن دم کرده کاکل ذرت ،‌مقدار 30 گرم از آنرا در یک لیتر آب جوش ریخته و به مدت پنج دقیقه دم می کنند . 1 دم کرده کاکل ذرت ادرار آور است و آرام کننده دستگاه ادراری است . 2 درد و ناراحتی های دستگاه ادراری را تسکین می دهد . 3 سنگ مثانه ،‌التهاب ،‌ورم مثانه و درد مثانه را از بین می برد . 4 کاکل ذرت بطور کلی دستگاه ادراری را تمیز می کند . بغیر از کاکل ذرت از برگ و ریشه وساقه بلال نیز استفاده طبی بعمل میآید . 1 جوشانده ساقه وسط بلال خونریزی از بینی را بند می آرود. 2 برای دفع سنگ مثانه از جوشانده برگهای بلال استفاده کنید . 3 جوشانده ریشه ذرت برای سوزش مجاری ادراری مفید است . 4 جوشانده وسط بلال درد شکم و معده را از بین می برد . 5 در قدیم برای معالجه سوزاک از جوشانده ساقه بلال استفاده می کردند . مضرات:مضرات خاصی برای آن بیان نشده است .   ادامه خواندن مقاله ذرت

نوشته مقاله ذرت اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 106 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : تاریخچه و مبدأ پیدایش هلو هلو بومی مناطق گرم چین می باشد، ولی به نظر می رسد كه سالها قبل از معرفی شدن به اروپا كه از آنجا به آمریكای شمالی برده شد در ایران كشت می شده است. بجز سیب، هلو وسیعترین درخت میوه خزانه دار كشت شده در آمریكا می باشد و درختی است نسبتاً كم عمر كه دارای اندازه متوسط تا كوچك می باشد. از نظر ژنتیكی، هلو خیلی كمتر از سیب و گلابی متغیر می باشد و میوه هر نهال بذری كشت می شود و حداقل قابل خوراك می باشد و طبیعتاً زودبار می دهد لذا اصلاح ارقام جدید آسان می باشد. اغلب ارقام هلو كه امروز بكار می روند محصول برنامه های اصلاح نژاد آزمایشی می باشند. برنامه های اصلاح نژاد موفقیت آمیز در مناطق مختلف دنیا منجر به تولید ارقام تجارتی خیلی بیشتری از آنچه كه در مورد سیب و گلابی یافت می شود گردیده است كه كشت می شود. (1) گیاهشناسی هلوهلو (پرنوس پرسیكا) از خانواده رزاسه و زیرخانواده پرونوئیده دارای 16 كروموزوم (16=n2) و بومی چین می باشد. جنس پرونوس شامل هلو، شلیل، بادام، زردآلو، آلو، گوجه و بسیاری از پایه های زینتی می باشد. در این جنس جوانه های گل زودتر از برگ ها باز می شوند و همیشه جانبی بوده، هیچ گاه انتهایی نیستند – هلو و بادام به زیرجنس آمیگدالوس (Amigdalus) تعلق دارند كه دارای گل بدون دمگل یا دمگل كوتاه بوده میوه ها كركی هستند. اندازه درخت هلو. متوسط ارتفاع 3 تا 5 متر – شاخه ها در اطراف تنه گسترده و مركز آن باز است. درخت خزان كننده با سیستم ریشه ای تقریباً عمیق می باشد. جوانه های گل غالباً دوتایی روی شاخ های یكساله و به طور جانبی در طرفین جوانه، رویشی قرار می گیرند. اما در بعضی موارد تعداد جوانه های گل در یك نقطه می تواند متغیر و از یك یا چهار گل منفرد تغییر كند. میوه هلو از نوع شفت می باشد و ارقام آن به دو دسته هسته آزاد و یا چسبیده به گوشت تقسیم می شوند. اغلب ارقام هلو خود بارور می باشند ولی تعدادی ارقام خود عقیم نظیر Malberta، Mikade و Alamar وجود دارند. J.H Hale از ارقام خود ناسازگار هلو می باشد. هلو میوه زیادی تولید می كند و برای بدست آوردن میوه ای با اندازه و كیفیت خوب باید تنك شود.درختان هلو سالانه به هرس نسبتاً شدیدی نیازمندند تا علاوه بر تولید شاخه های یكساله با رشد مناسب برای حفظ باردهی خوب با ایجاد تعادل بین ریشه و قسمت هوایی بتوان تولید میوه را بیشتر كرد. (3) گلدهی:گلدهی در درختان میوه را می توان به دو فرآیند نموی اصلی تقسیم كرد. این فرآیندهای نموی عبارتند از آغازش و نمو جوانه های گل كه در طول تابستان و پاییز یك سال رخ می دهند و نیز فرآیند گلدهی كه در اوایل بهار سال بعد واقع می شود گلدهی در درختان میوه زمانی است كه درخت از نظر رشد به سن معینی رسیده باشد سالها طول می كشد تا درختان حاصل از رویش بذر به سن گلدهی برسد. (2) عادت گلدهی هلو:در هلو گلدهی منفرد از جوانه های جانبی ساده، برروی شاخه های فصل قبل تولید می شوند، لذا برای حفظ باردهی خوب هر سال 40 الی CM50 رشد جدید ضروری می باشد. تمایزیابی در اواسط تابستان شروع می شود و برای چندین هفته ادامه می یابد. هر سال گل كافی برای باردهی سالانه خوب تشكیل می شود ولی به دنبال یك سال پر محصول درختان تمایل به گلدهی كمتری نشان می دهند و اغلب در سال دوم یا سوم بعد از كاشت گل می دهند. (2) نونهالینونهالی را می توان بصورت مرحله فیزیولوژیكی یك نهال كه در طول آن نهال را نمی توان وادار به گلدهی می كرد تعریف كرد. بسته به نوع گونه ها، گیاهان بطور كلی تعداد زیادی از خصوصیات و صفات مرفولوژیكی خود را تغییر می دهند كه خود نشانه پایان دوره نونهالی گیاه است. شكل و ضخامت برگ و آرایش برگی روی ساقه، داشتن خار، توانایی تشكیل ریشه نابجا و صفات دیگر می تواند همزمان یا قبل از گلدهی تغییر كند. سرعت رشد گیاهان نونهال تنها تیماری است كه انتقال از دوره نونهالی به دوره گلدهی را سرعت می بخشد. فاست به نقل از وایزر و همكاران (1976) سرعت گلدهی دانهالهای سیب و گلابی را با یكدیگر مقایسه كردند. دانهالهایی كه رشد سریعتری داشتند زودتر از آنهایی كه سرعت رشد كمتری داشتند وارد مرحله زایشی شدند. (2) گرده افشانیتولید مثل جنسی و نمو دانه درختان میوه منوط به گرده افشانی یعنی انتقال دانه گرده از بساك به كلاله می باشد. دانه گرده بعد از رسیدن به كلاله جوانه زده و ایجاد لوله ای را می نمایند كه به طرف پایین خامه رشد می كند. لقاح وقتی صورت می گیرد كه هسته نر در لوله گرده، سلول تخم زای داخل كیسه جنینی تركیب شود. گل در هلو دو جنسه است و اكثر ارقام هلو خودباور هستند بنابراین شكل آنچنانی از نظر تلقیح و گره افشانی در ارقام هلو دیده نمی شود و تنها تعدادی از ارقام هلو از جمله رقم جی اچ هیل خود نابارور است كه برای گرده افشانی و تلقیح بهتر است توأم با ارقام تلقیح بهتر بصورت توأم با ارقام تلقیح كننده كشت می شوند. گرده افشانی در هلو توسط حشرات صورت می‌گیرد گلبرگها و عطر گلها حشرات را به سمت خود جلب كرده و پرچم ها در اثر تماس حشرات گرده خود را روی مادگی می افشانند. (1) تشكیل میوهبا تكمیل شدن گرده افشانی، لوله گرده از خانه عبور نموده و با نفوذ به میكروپیل تلقیح تخم صورت می گیرد (محرك هورمونی از جنین جوان در حال نمو و از ریزش میوه جلوگیری كرده و باعث بزرگ شدن تخمدان و نسوج مجاور آن و تبدیل به میوه در حال نمو می گردد. تشكیل میوه ها با پژمردگی گلبرگها و در بیشتر گیاهان با ریزش پرچم ها و كاسه گل همراه می باشد و معمولاً در هلو 30-25% گلهای باز شده به میوه تبدیل می شوند. (1 و 2) وقایع مهم در تشكیل میوهبعد از گرده افشانی، لقاح و شاید قبل از آن وقایع فیزیولوژیك متوالی مهمی اتفاق می افتد تا تشكیل و رشد میوه انجام پذیرد. نخستین پیش شرط برای تشكیل مناسب میوه، نمو به اصطلاح قوی جوانه های گل است كه در طول پاییز سال قبل یا تابستان صورت می گیرد و نیاز به مقدار مشخصی از فتوسنتز و ذخیره ازت دارد. این موضوع با نیاز مهم دیگری یعنی گستره درجه حرارت یعنی در طول دوره شكوفه دهی یا بلافاصله پس از آن به لحاظ حصول اطمینان از به لحاظ حصول اطمینان از گرده افشانی كامل رشد لوله گرده و لقاح دنبال می شود. شرایط دیگر مربوط به بعد از لقاح است. به عبارت دیگر زمانی كه میوه های جوان در حال نمو به مقدار نسبتاً بالایی از مواد فتوسنتزی نیاز دارند. چنانچه هر یك از این عوامل تأمین نگردد تشكیل میوه اندكی خواهد شد. این بدان مفهوم است كه بلافاصله پس از شكوفه دهی بیشتر میوه های جوان خواهد ریخت. (2) رشد و نمو میوهرشد و تكامل میوه هلو بصورت یك منحنی سیگموئیدی مضاعف تغییر می كند. بنابراین تكامل میوه را می توان به سه دوره رشد و نمو تقسیم كرد:1-در مرحله اول جنین هلو چند هفته پس از لقاح خیلی آهسته تكامل می یابد در حالیكه پریكارپ برون برا و بذر خیلی سریع رشد می كند. تقسیم سلولی در 2 و 3 هفته اول افزایش یافته سپس بسرعت كاهش می یابد و در اواخر هفته دوم یك افزایش سریعی در اندازه سلول دیده می شود كه مربوط به باروری تخمك می باشد. رشد و نمو بذر در این مرحله سریع است. بافت خودش و پوسته تخمك به حداكثر اندازه خود می رسد پیشنهاد شده است كه انتقال بین مرحله 1 و 2 در ارقام مختلف در مناطق یكسان همزمان صورت می گیرد. در پایان مرحله یك هسته تقریباً اندازه كامل خود را بدست می آورد و. طول این دوره ارتباط مستقیمی با زمان رسیدن میوه ندارد و 50-45 روز طول می كشد. مرحله دوم با یك افزایش آرام (كند) در مزوكارپ مشخص می شود و در این مرحله چوبی شدن آندوكارپ (درون بر) اتفاق می افتد. مرحله چوبی شدن آندوكارپ از اواخر مرحله یك شروع و در مرحله دوم تكمیل شده و تا مرحله سوم طول می كشد. در طول مرحله دوم عمدتاً بعلت تجمع ماده خشك در هسته درصد مواد جامد افزایش می یابد. در اواسط مرحله یك بین مزوكارپ و آندوكارپ ممكن است یك تفاوتی در ماده خشك مشاهده شود. در اواخر مرحله دوم جنین و لپه ها به حداكثر اندازه خود در ارقام دیررس می رسند در صورتیكه در ارقام زودرس ، مرحله سوم ادامه می یابد. مدت این مرحله 9-1 هفته می باشد. در مرحله سوم افزایش سریعی در وزن تر و خشك در مزوكارپ دیده شده بزرگ شدن سریع سلول در همه قسمتهای میوه دیده می شود و فضای بین سلولی كاهش یافته و مخصوصاً در زمان رسیدن میوه به صفر می رسد. در ارقام دیررس آندوكارپ هسته در ابتدای مرحله سوم به حداكثر وزن خود می رسد و بعد از آن اندازه میوه تركیب شده و چروكیده می شود. وزن خشك بذر افزایش یافته و تا مرحله رسیدن ادامه می یابد. جنین آخرین اندامی است كه می‌رسد و یك دوره 80 روزه برای رسیدن نیاز دارد و بستگی به اندازه نهایی طول چرخه رشد میوه دارد و این با مشاهداتی كه ارقام زودرس بذر زنده تولید نمی كند سازگار است. آخرین قسمت مرحله سوم رشد و نمو میوه مربوط به یك كاهش پیش رفته در سرعت رشد می شود كه مصادف با انتقال به مرحله رسیدن است و درصد مواد جامد در این مرحله با بزرگ شدن اندازه سلول كاهش می یابد. (1 و 2) ناهنجاریهای رشد و نمو میوهمیوه های فاقد بذر: میوه های با بذر و بارور نشده و تخریب شده. در بعضی از ارقام قادر به رشد و بقا می باشد. اسیر جیبرلیك (GA3) در میوه هایی كه قادر به بارور شدن نیستند سبب بزرگتر شدن سلول می باشد. هیچ اطلاع دقیقی در دست نیست كه تشكیل میوه های بدون بذر مربوط به كنترل تقسیم سلولی می باشد و GA3 و گرده افشانی سیب پارتنوكارپی شو.د و همچنین هیچ جیبرلین آشكاری در طول تقسیم سلولی دیده نمی شود. میوه های پارتنوكارپ با تیمار GA چهار هفته پس از گلدهی كامل زمانی كه تقسیم سلولی در بیشترین اندازه بود بدست آمد. میوه های پارتنوكارپ هم مثل میوه های دارای بذور از یك الگوی رشد سیگموئید تبعیت می كنند GA بدون اینكه چرخه رشد و زمان رشد را تحت تآثیر قرار دهد به افزایش میزان رشد در میوه های پارتنوكارپ كمك می كند. شكافتن هستهآندوكارپ میوه هلو ممكن است بعلت وجود حفرات یا مواد چسبنده در مغز میوه شكاف بردارد. شكافهای پوست نزدیك دو میوه بعلت ورود حشرات یا انگل می باشد. شكستگی خطوط درون بر میوه در امتداد عمودی و پشتی صورت می گیرد و در ابتدای چوبی شدن در طول یك دوره حساس كه كمتر از یك هفته طول می كشد اتفاق می افتد پیشنهاد شده است كه افزایش سختی و چروكیدگی بافت درون بر در طول چوبی شدن مربوط به تنگناهای فیزیكی می باشد. شكافتن هسته اگرچه در ارقام زودرس زیاد است به اندازه بزرگ میوه و شرایط رشد نامناسب مربوط می باشد كه این (شكافتن هسته) بعلت تنك، حلقه برداری، تغذیه، آبیاری و یا بعلت وجود بذور دوگانه می باشد. میوه های با هسته های شكاف دار یك افزایش بیش از حد در قطرشان نشان می دهد. دیویس مشاهده كرد كه شكافتن هسته ممكن است با اندازه گیری اندازه میوه 10 روز پس از شروع سخت شدن هسته پیش بینی شود. (2) تنظیم رشد میوهمطالعات هورمونی در میوه هلو و تنظیم رشد میوه را در بر می گیرد. جیبرلین ها هم در بذر و هم در پریكارپ در مرحله 1 و 3 رشد میوه سبب انبساط سلولی می شوند و در مرحله تقسیم سلولی در بذر و پریكارپ خیلی كم باقی می مانند. كاربرد جیبرلین خارجی میزان انبساط سلولی را افزایش می دهد. در صورتیكه مشكوك به نظر می رسد كه تقسیم سلولی را تحت تاثیر قرار دهد. حضور ساتیوكینین در بذر پریكارپ معلوم شده است و فعالیت ساتیوكینین با مرحله تقسیم سلولی آندوسپرم و جنین همزمان می باشد. انواع مختلف اكسین در رشد و نمو بافت خودش و آندوسپرم دخالت دارند (پاول و پوات). آبسیزیك اسید در مرحله 1 و 3 چرخه رشد و نمو میوه مشاهده شد و یك اثر منفی در شرعت رشد داشت و میزان آن در مسیرهایی كه بسرعت رشد می كردند كاهش یافت. حضور اتیلن با افزایش سریع وزن خشك در مرحله 3 ارتباط دارد ولی در مرحله 1 هیچ تاثیری ندارد. (1) ریزش میوهدر هلو برگها و میوه های كوچك بشدت ریزش می كنند و فقط 30-5% از گلها به میوه تبدیل شده و تا زمان رسیدن میوه روی درخت باقی می مانند كه برای ما ایده آل است. عمل ریزش، حذف اندامهای ضعیف و معیوب و تولید مناسب با انرژی كه در اختیار گیاه است می باشد. (1) دوره ریزشمسئله ریزش میوه هلو كه در طول رشد و نمو میوه اتفاق می افتد به چهار گروه عمده تقسیم می شود.الف- ریزش گل: در طول 3-2 هفته اول اتفاق می افتد و شامل جوانه های مربوط به مراحل اولیه گامتوفیت (گامتوفیت ماده) و گلهای با تخمكهای بارور نشده می باشد.ب-ریزش ژوئن: یك دوره طولانی ریزش از مرحله یك رشد میوه شروع شده و تا اواسط مرحله دوم ادامه می یابد.ج-ریزش قبل از برداشت: با شروع مرحله سوم یك مرحله ریزش در میوه شروع شده و تا مرحله رسیدن ادامه می یابد كه این ریزش معمولاً در ارقام زودرس بیشتر اتفاق می افتد و ممكن است كاهش محصول اتفاق بیافتد.4-ریزش در زمان رسیدن میوه: این ریزش مربوط به فرآیندهای فیزیولوژیكی بود، كه در داخل گیاه اتفاق می افتد و با شروع رسیدن میوه صورت می گیرد. (1 و 2) تنظیم طبیعی ریزشمعمولاً ریزش با هورمون های ساخته شده در كنار ناحیه ریزش تنظیم می شود كه بستگی به بذر دارد. بذر منبع غنی از هورمونهاست و زنده بودن بذر اغلب فاكتور محلی برای بقای مسیر است. آزمایشات نشان داد كه اكسین، جیبرلین و ABA ارتباط شدیدی با ریزش میوه دارد. در یك مطالعه اختصاصی توسط رامینا و مازیار برروی میوه های ریزش كرده و باقی مانده در درخت مشخص شد كه ABA در میوه های باقی مانده در درخت مشاهده شد و میزان آن در میوه های ریزش كرده به شدت كاهش یافت. اكسین ریزش میوه را افزایش داد و ABA برعكس اكسین عمل كرد و اتیلن در ریزش ژوئن و قبل از برداشت دخالت مستقیمی داشت. جری دریافت كه ریزش قبل از برداشت میوه درخت هلو مربوط به میزان بالا و زمان تولید اتیلن در میوه بود. و میزان ریزش میوه با استفاده از CO2 كاهش و با كاربرد اتیلن افزایش یافت. ریزش میوه های جوان مربوط به شرایط تغذیه ای در گیاه و رقابت با سایر اندامها می باشد. كاهش در تعداد میوه (تنك) یا شاخه ها (هرس) ریزش اولیه را كاهش می دهد گرن به اهمیت بذر در تحریك انتقال مواد غذایی به میوه تأكید كرد. میوه های فاقد بذر نیز برای بقا رقابت می كنند ولی عمدتاً میوه های دارای بذر باقی می مانند. از این مطالعات نتیجه گرفته شد كه ریزش میوه های جوان با تغذیه مناسب و وجود بذور كافی در میوه ها قابل كنترل است و مشخص شد كه ریزش میوه های جوان با ریزش برگها و توقف رشد شاخه ها و میوه در ارتباط است. (1) تنك میوهبرداشتن میوه های كوچك در مراحل اولیه رشد میوه جهت تولید میوه های با كیفیت مطلوب از بهترین عملیات باغداری است، این عمل همچنین رشد زایشی را توسعه داد. و یك اثر خوبی برای ادامه قدرت تولید و دوام گیاه می گذارد. آزمایشات تنك میوه و ریزش شاخه و برگ اثر مستقیم نسبت برگ به میوه را روی اندازه و كیفیت میوه نشان می دهد كه تنك زود هنگام نتایج خوبی نشان می دهد و در عملیات بهزراعی نسبت برگ – میوه با تنك و هرس كنترل می شود. هرس تعداد جوانه ها را كاهش داده و در نتیجه رقابت و تشكیل شاخه های بلند و سطح برگ را كاهش می دهد. تنك اندازه میوه را افزایش داد. ولی در كل عملكرد را كاهش می دهد. (1 و 2)رسیدن میوه هلوشاخص های عملكرد های عمده رسیدن هلو و تغییر رنگ گوشت میوه از سبز به كاهی، سفتی گوشت و تعداد روز از مرحله تمام گل می باشد (رود 1957) همانطور كه در مورد سایر میوه ها صادق است هوای گرم در طول دوره بعد از گلدهی تعداد روزهای لازم برای رسیدن به رسیدگی قابل برداشت را كاهش می دهد (بتجر و ماشین 1965) (1) هرس درختان هلوهرس درختان هلو در مقایسه با درختان سیب اهداف بسیار متفاوتی را به دنبال دارد. بطوریكه قبلاً نیز توضیح داده شد، درخت هلو، جوانه های گل خود را روی شاخه هایی كه در فصل رشد هستند بوجود می آورد (چوب یك لایه) از اینرو می بایست درخت هر ساله وادار به رشد شود. این حالت برعكس درخت سیب و درختان مشابهی كه جوانه های گل آنها در روی شاخه های چند ساله بوجود می آید؛ می باشد كه نیازی به رشد سالانه برای ایجاد محل گل ندارد تفاوت اساسی دیگر بین درختان سیب و هلو، غلبه انتهایی بسیار كمتر در هلو و یا در بعضی از ارقام از قبیل ردهون است كه عملاً فاقد غلبه انتهایی است. ناگزیر سرزدن شاخه ها درخت هلو از محل جوانه های تحتانی به منظور ایجاد زمینه رشد یا صرفاً ساده كردن اسكلت شاخه چند ساله و رویش شاخه های جدید بدون حذف جوانه انتهایی هر شاخه مطرح می شود. انتخاب بین هرس كوتاه و هرس ساده سازی با توجه به سرعت رشد درخت صورت می گیرد. در آب و هوای خشك، درختان آبیاری شده به هرس كوتاه احتیاج دارند زیرا باید درخت به حداكثر مقدار رشد وادار شود. در آب و هوا و شرایط خاكی كه رطوبت و غذای كافی در اختیار درخت هلو قرار می گیرد تنها هرس ساده سازی برای وادار ساختن درخت به رشد و نهایتاً ایجاد زمینه نمو جوانه های گل كافی است. شاخه هایی در ارتفاع 40 الی 60 سانتی متر است زیرا اینها شاخه هایی هستند كه تعداد بیشماری جوانه گل در روی آنها نمو می یابد. تیمان (1976) نمو جوانه گل برروی شاخه ها هلو را در پنج ناحیه طبقه بندی كرد. در ناحیه زیر تحتانی میزان رشد شاخه نسبتاً ضعیف است، فقط جوانه های رویشی تا اندازه‌ای كه نمو نموده اند یافت می شوند. در منطقه تحتانی شدت رشد به مقدار حداكثر خود می رسد و قوی ترین میانگره ها در این منطقه هستند. ناحیه مركزی دارای ویژگی رشد كمتری می باشد. خصوصیات رویشی این ناحیه تعداد كم جوانه های برگ است كه اكثراً جوانه های گل متفرق در گره ها مشاهده می گردد. در ناحیه زیر انتهایی معمولاً خصوصیات رویشی وجود ندارد. جوانه های گل منحصر و جدا از یكدیگرند. ناحیه انتهایی بوسیله میانگره های كوتاه مشخص می شود. تعداد كمی جوانه های (گل یا رویشی) نمو یافته قابل رویت اند. در شاخه های كوتاهتر از 30 سانتی متر ناحیه تحت قاعده ای كه قسمت فوقانی ناحیه مركزی نواحی زیر انتهایی نقاط با زرد مشخص گلدهی هستند. با ارزش ترین قسمت این نوع شاخه برای جوانه، یعنی ناحیه تحتانی و قسمت پایین تر از قسمت مركزی است كه نامشخص می باشد. در شاخه 10 سانتی متری یا كوتاهتر معمولاً نواحی تحتانی، زیرانتهایی و انتهایی وجود دارد. از این رو هرس باید به گونه ای باشد كه شاخه های 40 الی 60 سانتی متر تولید شوند. (2) اثر هرس بر كیفیت میوهكیفیت میوه بوسیله عوامل متعددی مشخص می گردد. فاست به نقل از میكا در سال 1986 اثر هرس دوره ركود بر اندازه میوه را بررسی نمود. هرس دوره ركود تعداد میوه درخت را كاهش داد و متقابلاً اندازه میوه را افزایش داد. فاست به نقل از پرستون و پرگین در سال 1974 اعلام داشت كه هرس تابستانه در اثر هرس سرشاخه های در حال رشد كه محل های مهم مصرف كلسیم هستند رقابت جذب كلسیم در اندام های گیاه را از بین می برد و نهایتاً موجب افزایش انتقال كلسیم به درون میوه می شود. (2)چهار نوع هرس اصلی كه در درختان هلو به كار می رود عبارتند از: 1-هرس اصلاحی: فقط شاخه های شكسته، خشك شده و یا شاخه هائی كه شدیداً با همدیگر تداخل می نماید حذف می شود.2-شاخه زنی: ابتدا شاخه های ثانویه تنك می شوند تا یك اسكلت باز تشكیل شده كلیه شاخه های كم بازده حذف می شوند باضافه حدود یك دوم شاخه های باقی مانده ولی هیچ نوع سرشاخه زنی صورت نمی گیرد.3-هرس معمولی: شاخه زنی انجام می گیرد و تقریباً نصف شاخه های بارده كوتاه می شود.4-هرس شدید: شاخه های ضعیف باضافه 50 الی 75 درصد شاخه های دیگر حذف و شاخه های باقی مانده از 10 تا 15 سانتی متر سربرداری می شوند.(1) ادامه خواندن مقاله تاريخچه و مبدأ پيدايش هلو

نوشته مقاله تاريخچه و مبدأ پيدايش هلو اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 27 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : چكیده :وظیفه سیستم تعلیق در یك خودرو جلوگیری از انتقال تكانها و نوسانات ناشی از سطح جاده به بدنه خودرو و به منظور راحتی سرنشین و رانندگی مطمئن می باشد .جهت كسب بهترین نتیجه ، سیستم تعلیق می بایستی نرم یا انعطاف پذیر باشد كه بدین ترتیب امكان حركت بیشتری برای حركت چرخها فراهم شود از سوی دیگر برای پایداری بیشتر خودرو، در تماس باقی ماندن چرخها با سطح جاده و نیز كنترل نوسانات درهنگام حركت بر روی سطوح ناهموار ضروری می‌باشد .در سیستمهای متداول تعلیق مكانیكی ، برآورده كردن تمامی این شرایط مشكل می باشد .   در خودروی زانتیا فنر لول و كمك فنر ، با یك گوی هیدرونیوماتیكی جایگزین شده است. اساس كار سیستم هیدرونیوماتیك ، همانطور كه از نام آن پیداست .بر پایه دو جزء اصلی آن یعنی یك گاز و یك مایع قرار دارد و این نكته مهم را به خاطر داشته باشید كه یك گاز قابل تراكم بوده ، در حالی كه یك مایع غیر قابل تراكم است .در سیستم هیدرونیوماتیك زانتیا ، از نیتروژن به عنوان گاز و از روغن LHM به عنوان مایع سیستم استفاده شده است . كلمه LHM مخفف (Liquid Hydraulic Mineral) به معنای روغن مایع هیدرولیك معدنی می باشد .   LHM یك روغن هیدرولیك سبز رنگ است كه آب را به خود جذب نمی كند . یك دیافراگم از جنس لاستیك مصنوعی گاز را از مایع در داخل گوی تعلیق جدا كرده و گوی توسط یك پیستون و سیلندر به چرخ متصل می گردد . این گاز همانند یك فنر در سیستمهای معمولی مكانیكی عمل می كند . هنگامی كه باری بر روی خودرو قرار می گیرد ، گاز مشابه فنر تراكم شده و حجم آن كاهش می یابد و هنگامی كه بار برداشته می شود ، گاز منبسط شده و سیستم به حالت اولیه خود باز میگردد.   چنانچه بخواهیم ارتفاع خودرو پس از قرا ر دادن بار بر روی آن ثابت باقی بماند می بایست مقداری روغن اضافی با فشار بالا به سیستم وارد شود . بنابراین با كم یا زیاد كردن مقدار روغن سیستم می توان ارتفاع خودرو را درحد مطلوب نگه داشت تا بدین ترتیب ملزومات یك رانندگی مطمئن و راحت تامین گردد. قسمتی كه در خودرو این وظیفه را بر عهده دارد قسمت تصحیح كننده ارتفاع (Height Corrector) نام دارد . یك تصحیح كننده ارتفاع در جلو و یكی دیگر در عقب خودرو تعبیه شده است . این تصحیح كننده های ارتفاع متصل به بازوهای سیستم تعلیق بوده و اجازه می دهند كه روغن اضافی به گوی وارد یا از آن خارج شده و به مخزن باز گردد. هنگامی كه خودرو در ارتفاع صحیح خود می باشد ، هیچ روغنی در شیرها جریان نمی یابد . چنانچه بار خودرو كاهش یابد ، اهرمی كه متصل به دستگاه تصحیح كننده ارتفاع است سوپاپ آنرا حركت داده و اجازه می دهد كه روغن از گوی بازگشته وارتفاع تصحیح شود و درحالت عكس یعنی هنگام قرار گرفتن بار بر روی خودرو سوپاپ مربوطه در جهت عكس حركت كرده و موجب جریان یافتن روغن تحت فشار به داخل گوی شده و ارتفاع افزایش می یابد . یك مكانیسم تاخیر دهنده در دستگاه تصحیح دهنده ارتفاع قرار دارد تا ازعكس العمل سریع سیستم جلوگیری كرده و موجب نرم عمل كردن سیستم و همچنین راحتی سرنشینان گردد.سیستم تعلیق همچنین دارای یك اهرم یا تنظیم كننده دستی ارتفاع بوده كه به وسیله آن می توان ارتفاع خودرو را تغییر داده وآنرا در حد بالاتری به عنوان مثال برای حركت درجاده های ناهموار قرار داد. این تنظیم كننده همچنین دارای دو حد نهایی ارتفاع می باشد كه حد بالایی صرفا برای تعویض چرخ و حد پائینی جهت انجام تعمیرات سیستم مورد استفاده قرار می گیرد . در سیستمهای تعلیق معمولی از كمك فنر یا دمپر (Damper) به منظور كنترل نوسانات چرخها و بدنه استفاده می شود . این وظیفه در سیستمهای هیدرونیوماتیكی توسط جزئی از گوی تعلیق انجام می گیرد . دمپر سرعت حركت روغن را كاهش می دهد و به علت طراحی ساده وموقعیت آن نیازی به تعویض نخواهد داشت . اكنون به جزئیات بیشتر سیستم می پردازیم برای تامین روغن سیستم یك مخزن وجود دارد و به منظور مراقبت از اینكه روغن در سیستم كاهش نیابد این سیستم دارای یك نشانگر سطح روغن و نیز یك سوئیچ مجزاست ، كه موجب روشن شدن چراغ هشدار دهنده وچراغ ایست برروی صفحه كیلومتر خواهد شد . روغن LHM از مخزن به وسیله یك پمپ كه توسط موتور به گردش در می آید به انباره اصلی ارسال می شود . انباره اصلی درحقیقت عبارت است از یك گوی دیگر كه با یك تنظیم كننده فشار یا رگلاتور تركیب شده است . روغن تحت فشار وارد گوی انباره شده ودیافراگم را به طرف دیگر حركت داده و یا به عبارتی گاز را فشرده می كند . روغن LHM اكنون در انباره ذخیره میشود تا زمانی كه سیستم به آن نیاز داشته باشد ، به طور یكنواخت یك مدار خاص را تغذیه نماید . رگلاتور وانباره فشار را در حد 140 تا 170 بار ثابت نگاه می دارد. روغن اضافی از طریق لوله نشان داده شده به مخزن باز گردانده میشود . هنگامی كه فشار سیستم بالاتر از 140 بار باشد ، روغن پمپ شده بدون آنكه به انباره برود به مخزن بر گردانده می شود . بنابراین پمپ بدون اینكه فشار روغن را افزایش دهد كاركرده و یا به عبارتی بصورت هرز می چرخد .پمپ تنها هنگامی فعال می شود كه فشار به كمتر از 140 بار افت می كند . نكته ایمنی : هنگام كار بر روی سیستم به منظور حفظ ایمنی خود بایستی بسیار با دقت عمل كنید ، چرا كه مایع با چنین فشار بالایی می تواند آسیبهای جدی به پوست بدن وارد كند . یكی از اجزایی كه تا كنون صحبتی راجع به آن نشده است شیر اطمینان است این شیر جزء نهایی قسمتی است كه به نام قسمت تامین و حفظ فشار می باشد . این شیر دو وظیفه عمده دارد ، وظیفه اول آن این است كه روغن تحت فشار را برای سیستم ترمز و تعلیق فراهم كند و وظیفه دوم آن این است كه در صورت معیوب شدن یك مدار ، فشار كافی برای سایر مدارات راحفظ كند . چنانچه فشار در سیستم به 80 تا 100 بار افت كند ، یك سوئیچ در شیر اطمینان چراغ هشدار دهنده را روشن می كند تا به راننده هشدار دهد كه خودرو را متوقف كند. از قسمت تامین و حفظ فشار روغن LHM به تصحیح كننده های ارتفاع و سپس به گوی های تعلیق می رود . روغن برگشتی از گوی های تعلیق از طریق تصحیح كننده های ارتفاع و از میان لوله های مجزا به مخزن باز میگردد. قسمت تامین و حفظ فشار مستقیما سیستم تعلیق جلو وعقب را تغذیه می كند . ترمز اكنون به شرح سیستم ترمز می پردازیم سیستم ترمز با مدار دوگانه به دو قسمت جلو وعقب تقسیم شده است ، انرژی خود را از مدار تغذیه فشار بالا كسب می كند . نكته مهمی كه می بایست خاطر نشان كرد این است كه این سیستم ترمز از نوع سیستم ترمز با تقویت هیدرولیكی بوده و با سیستمهای ترمز بوستری تفاوت دارد . نیروی لازم جهت توقف خودرو از طریق خود سیستم تامین می شود نه از طریق نیروی پای راننده هنگامی كه راننده پدال ترمز را فشار می دهد ، یك شیر كنترل روغن LHM را به داخل سیلندرهای ترمز هدایت می كند . این شیر كنترل ، تقسیم كننده ترمز نیز نامیده می شود . مدار ترمز جلو روغن را از شیر اطمینان و مدار ترمز عقب روغن را از گوی های تعلیق عقب دریافت می كند . این امر بدین معناست كه هر مدار ترمز به طور مستقل عمل می كند. شیر كنترل ترمز همچنین دارای یك خطر برگشت به مخزن نیز می باشد . نكته قابل توجه این است كه ، از آنجایی كه گوی های تعلیق عقب هم مدار ترمز عقب و هم تعلیق عقب را تغذیه می كند ، چنانچه بار چرخهای عقب زیاد شود ، باعث افزایش فشار هم در مدار تعلیق عقب وهم در مدار ترمز عقب خواهد شد .بنابراین حداكثر نیروی ترمز در چرخهای عقب بستگی مستقیم به میزان بار خواهد داشت . ترمز دستی تنها بر روی دیسكهای ترمز جلو عمل می كند . كابل ترمز دستی به سیلندرهای ترمز جلو متصل بوده و اهرم بندی مربوطه موجب كشیده شدن پیستونها و در نتیجه فشرده شدن لنت بر روی دیسك ترمز می گردد. زانتیا تنها خودرویی است كه از سیستم ترمز با تقویت هیدرولیكی استفاده می كند . چند ویژگی و امتیازی كه این نوع سیستم نسبت به سیتمهای دیگر دراد عبارتند از: 1- كورس كمتر پدال ترمز 2- كاهش زمان پاسخ ترمز 3- بكار گیری نیروی كمتر جهت ترمز گیری .سیستم های فرمان هیدرولیك همانطور كه می دانیم سیستم از یك پمپ تشكیل شده كه از نوع 2- 6 بوده كه دارای دو خروجی می باشد پمپ از دو قسمت تشكیل شده است كه از یك مخزن تغذیه می شوند قسمت اول كه سیستم فرمان را تغذیه می كند، از شش پیستون یا جزء پمپ كنند ه به اضافه یك رگلاتور فشار تشكیل شده است وقسمت دوم از دو پیستون تشكیل شده است كه سیستم تعلیق وترمز را تغذیه می كند . سیستم فرمان هیدرولیك جهت انجام وظیفه خود به مقادیر زیادی روغن هیدورلیك نیاز دارد . بنابراین این شش جزء پمپ كننده بدین منظور مورد استفاده قرار می گیرد. پمپ روغن را از مخزن كشیده و از طریق شیر كنترل و پیستون آنرا به رم هیدرولیكی شانه ای فرمان توزیع می كند . فشار این سیستم توسط یك رگلاتور فشار در قسمت شش پیستونه پمپ محدود می گردد. اكنون به شرح اصلاحات سیستمهای جدید می پردازیم . یكی از مشخصه های سیستمهای قدیمی تر این بوده است كه خودروها در طول مدتی كه خودرو خاموش بوده است دچار نشت می شدند .برای حل این مشكل در خودروهای جدید از یك شیر هیدرولیكی با نام شیر ضد نشت استفاده می شود . كه بین شیر اطمینان وتصحیح كننده ارتفاع قرار می گیرد . شیر ضدنشت جلویی در زیر مخزن و شیر ضد نشت عقبی در رو ی شاسی عقب خودرو قرار دارد . چنانچه در سیستم عیبی رخ دهد و شیراطمینان بسته شود ، به علت اینكه شیر ضد نشت نیز بسته شده است ورود روغن به ترمزهای عقب متوقف می گردد. به منظور جلوگیری از این مشكل یك گوی دیگر به سیستم اضافه شده است .این گوی به عنوان انباره ترمز عقب عمل می كند تا از آن طریق شیر كنترلی ترمز را تغذیه نماید . با مشاهده پمپ هیدرولیك می توان به این نكته پی برد كه سیستم از شیر ضد نشت استفاده می كند یا خیر . چنانچه پمپ از نوع 2-6 باشد ، مشخص می شود كه سیستم از شیر ضد نشت و یك انباره ترمز عقب استفاده می كند . نكته آخر اینكه كنترل نشتی و روانكاوری به طور طبیعی در كلیه اجزاء سیستم انجام می گیرد و روغن LHM از طریق لوله های برگشت به مخزن باز می گردد. عملكرد اجزای هیدرولیكی در این قسمت به شرح جزئیات بیشتر و عملكرد بعضی از اجزاء سیستم پرداخته می شود به منظور اطلاع رسانی كافی توضیحات این بخش را به سه قسمت تقسیم بندی می كنیم : 1- اصول اولیه قسمت تامین و حفظ فشار 2- اصول كاركرد سیستم تعلیق 3- عملكرد سیستم فرمان هیدرولیك 1- اصول اولیه قسمت تامین و حفظ فشار پیش از پرداختن به قسمت تامین و حفظ فشار ، بهتر است نگاهی به چند مورد از ویژگیهای لوله ها وتجهیزات آب بندی سیستم هیدرولیك داشته باشیم . لوله های هیدرولیك : همانطور كه قبلا توضیح داده شد ، روغن LHM تحت فشار از طریق لوله های فولادی با پوشش اپوكسی واجزای مختلف سیستم ، ارسال و از طریق لوله های لاستیكی یا پلاستیكی سازگار با LHM به مخزن باز گردانده می شود . ادامه خواندن مقاله وظيفه سيستم تعليق در خودرو

نوشته مقاله وظيفه سيستم تعليق در خودرو اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 30 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : برای طراح مکررا لازم می شود که قدرت را از یک شفت به شفت دیگری منتقل کند بطوریکه نسبت سرعت دورانی معینی بین دوشفت مذکورحفظ شود. همچنین ممکن است یک حرکت زاویه ای مشخص لازم بشود. سیستمهای چرخند ه ای گوناگونی جهت تامین این هدف طراحی و ساخته شده اند که به طور بی صدا و با افت اصطکاکی خیلی کمی کار می کنند. برا ی اینکه چرخنده ها به نرمی و بدون نوسان کار بکنند به دندانه های آنها شکل هندسی مخصوصی می دهند. نسبتهای دندانه چرخنده وهمچنین انداره های دندانه های ان استاندارد شده اند. این کار باعث تسهیل محاسبات طراحی و همچنین کاهش تعداد ابزار لازمه (تیغ فرزها) بحداقل مقدار خود می گردد. برای ساخت چرخنده ها باید از موادی استافده گردد که استحکام مقاومت در مقابل خستگی و سایش آنها مناسب باشد. اگر بنا بر این باشد که هزینه های ساخت کالا بحداقل خود برسد باید از روش ساخت و بازرسی ساده تری استفاده کرد. طراح باید تمام این مسائل را مدنظر قرار دهد.   دندانه های سیکلوئیدی:همچنین با استفاده از قمستهای منحنی اپی سیکلوئید و هیپوسیکلوئید در طرح دندانه چرخدنده نیز می توان قانون چرخدنده ها LAW OF TOOTH GEARING را تامین کرد . این منحنی توسط نقطه ای بر محیط دایره مولد که درجدار خارجی یا داخلی دایره گام چرخدنده بطور بدون لغزش می غلتد رسم می شود.قبلا چرخدنده های سیکلوئیدی چدنی با دندانه های ریخته شده بطور وسیعی مورد استفاده قرار می گرفت. اصولا فرم ابزار برش(تیغ فرزها) لازم جهت ساخت چرخدنده های اینولیوت ساده تر از فرم ابزرا لازم برای ساخت چرخدنده های سیکلوئیدی است و بهمین دلیل چرخدنده های اینولیوت جانشین چرخدنده های سیکلوئیدی شده اند.تغییر فاصله مرکزی چرخدنده ها هیچگونه اثری بردندانه های لینولیوت ندارد ولی در مورد چرخدنده های سیکلوئیدی انیطور نیست یعنی اگر فاله مراکز چرخدنده ها دقیقا حفظ نشود عمل دندانه ها صحیح نخواهد بود. در حال حاضر عمده ترین دلیل استفاده از چرخدنده های سیکلوئیدی استفاده متعصبانه از طرح سیکلوئیدی در مودر سیستم مرکب 141 می باشد. روتورهای ROOT POSISTIVE BLOWER نیز به شکل سیکلوئید می باشد. انواع گامهای داندانه هادر محاسبات چرخدنده ها چهار نوع گام مختلف زیر مورد استفاده قرار می گیرند.1- گام دایره ای: فاصله یک نقطه موجود در روی یکی از دندانه ها از نقطه نظیر در روی دندانه مجاور – در طول دایره گام – را گام دایره ای می نامند.2- گام قطری: عبارت است از تعداد دندانه های چرخدنده به ازای یک اینچ از قطر گام. روشهای تولید:دندانه دنده ها (چرخدنده ها) بوسیله عملیات فرزکاری milling یا ژنراتینگ(مولدی)generating تشکیل می شوند.1- تیغ فرز:دنده های ساده را می توان در روی ماشین فرز و با براده برداری از بین دندانه ها توسط تیغ فرز فرم تراش ساخت یک نوع تیغ فرز فرم تراش در شکل نشان داده شده است. سیستم دنده های مرکب 14 معمولا بدین روش ساخته می شوند. چون منحنی های تشکیل دهنده لبه های دندانه ها با تغییر تعداد دندانه ها در یک چرخدنده تغییر می کنند لذا برای هر گام 8 نوع تیغ فرز لازم است البته لازم بذکر است که چرخدنده های با اندازه های نهتلف می توانند گام یکسان داشته باشند. 8 تیغ فرز مذکور و محدوده عمل range هر یک از آنها در زیر آمده است. تیغ فرزها در هر محدوده فقط برای حداقل تعداد دندانه صحیح هستند موقعیکه تعداد دندانه چرخدنده مورد تراشکاری به طرف راست (بیشتر) محدوده عمل تیغ فرز نزدیک است بهتر است که دقت فرم دندانه تیغ فرز بیشتر باشد. البته تیغ فرزهائی با تعداد دندانه تمتوسط نیز وجود دارند که برای چنین شرایطی از آنها مناسب است. چرخدنده هائیکه دندانه های آنها درشت است اغلب در روی ماشین فرز و با استفاده از تیغ فرزهای فرم تراش ساخته می شوند چون برای این نوع چرخدنده ها معمولا ماشین ژنراتینگ و ابزار وجود ندارد.   تولید یا ژنراسیون دنده شانه ای:فرم دندانه های دنده ها را می توان بروش دیگری نیز بوجود آورد یک دنده شانه ای را یم توان بعنوان چرخدنده ای با شعاع بینهایت فرض کرد ابزاری مشابه دنده شانهای را می توان از یک فولاد سخت شده ساخته و مرز لبه های دندانه های آنرا تیز کرد. به این ابزار حرکت رفت و برگشتی داده و در ضمن قطعه خام چرخدنده بطور آهسته گرداده می شود وهمچنین به دنه شانه ای یک سرعت جانبی که با سرعت خط گام چرخدنده مساوی است می دهند بدین ترتیب ماده بین دندانه ها تراشیده شده و دندانه های اینولیوت تولید می شوند.   هابینگ:در روش ها بینگ دندانه ها توسط یک ابزار راست لبه تولید می شود. هاب را می توان استوانه ای فرض کرد که بدور آن نواری با مقطعی مشابه مقطع دندانه دنده شانه ای بطور هلیکال پیچانده شده است. تولید یا ژنراسیون نده شانه اای از دندانه ها اینولیوتWarm حاصله از بریده لبه هایش را برداشته و سپس سخت و سنگ زنی می کنند .هاب نسبت به عمق تراش لازمه تنظیم شده و گردانه می شود. از نقطه نظر تئوری می توان گفت که عمل هاب در روی قطعه خام چرخدنده معادل عمل تیغ فرزدنده شانه ای است. در موقع گردش هاب راه مارپیچ آن نظیر حرکت جانبی دنده شانه ای حرکت می کند . با پیشرفت عملیات براده برداری هاب در موازات محور قطعه خام چرخدنده حرکت کرده و در تمام عرض قطعه شیار دندانه را باز می کند. در تولید انبوه اغلب چرخدنده ها از روش هابینگ استفاده بعمل می آید.   روش کله زنی:این کی عملیات ژنراتینگ است که در آن از یک تیغ فرزی که مشابه چرخدنده سخت شده (مجهز به شیار های حرکت براده ها و مواد خنک کاری) است استافده بعمل می آید. ابزار و قعه خام چرخدنده را در روی محور های موازی سوارکرده و به آرامی می گردانند و به ابزار یک حرکت رفت و برگشتی در روی محور خود می دهند. دندانه ها در روی قطعه خام تولید می شوند. در آغاز ابزار به اندازه عمق تراش شعاعی بطرف مرکز قطعه کار (قطعه خام) نفوذ داده می شود. از روش fellows باید در تراشیدن چرخدنده های داخلی استافده گردد. از این روش همچنین در ساخت چرخدنده های شولدر که در یک طرف دندانه هایشان فاصله آزادی وجود ندارد (مانند چرخدنده های خوشه ای جعبه دنده اتومبیلها) استفاده می شود. تیغ فرزهای fellows می توانند چرخدنده های تمام سیستمها را بتراشند. در دندانه هائیکه بروش هابینگ وکله زنی درست شده اند یک فاصله آزاد کوچک بنام رلیف تعبیه می شود.ابزارهای برنده را طوری تعدیل می کنند که قسمت خارجی دندانه اندکی نازکتر باشد. در این شرایط بار (بار انتقالی) بر جفت دندانه درگیر شده بتدریج اعمال شده و بدین وسیله اشتباهات مربوط به فم و فاصله دندانه ها اثر کمتری در بوجود آمدن صا و ارتعاش می گذارند. روشهای پرداخت چرخدنده:در مواردیکه سرعت و بار اعمالی بر چرخدنده زیاد باشد انجام عملیات پرداخت کار یبعد از تراشیدن بر روی چرخدنده ضرورت پیدا می کند عملیات پرداختکاری موجب دقت وصافی بیشتر دندانه ها می گردد. برای اینکار از روشهای زیر استفاده بعمل می آید. پرداخت چرخدنده بروش شیوینگ:در این روش چرخدنده توسط یک ابزار مخصوصی که شبیه یک چرخدنده یا دنده شانه ای است به حرکت در می آید . دندانه ابزار داردای یک (مولفه) حرکت محوری در روی سطح دندانه چرخدنده می باشد که در اثر این حرکت براده های ریز موئی به شکل یا شبیه مو از روی داندانه ها برداشته مس شود عملیات شیوینگ را قبل از سخت کردن چرخدنده انجام می دهند و برای این عملیات باید ماده کافی در روی دندانه ها گذاشته شده باشد بعبارت دیگر چرخدنده بعد از عملیات شیوینگ به اندازه نهائی خود برسد . در تولید انبوده چرخدنده از روش شیوینگ جهت پرداختکاری بطور وسیعی استفاده می شود.   روش هنن کاری : در این روش چرخدنده سخت شده توسط ابزاری بشکل چرخدنده هلیکال (که از جنس پلاستیک بوده و از ذرات ساینده اشباع شده) بحرکت در می آید بدین وسیله فرم دندانه (اشتباهات کوچک در فرم دندانه )اصلاح شده و نیز سطح آن پرداخت می شود. لپن کاری:در این روش چرخدنده با یک ابزار لپن کاری چرخدنده ای شکل در فضائیکه حاوی ماده ساینده است می گردد در بعضی اوقات دو چرخدنده در گیر نیز بهمین شکل می گردند. برای چرخدنده های ساده و هلیکال یک حرکت نسبی محوری نیز ضروری است. لپن کاری بیش از حد مممکن است فرم اینولیت دندانه را ار بین ببرد. سنگ زنی:بعد از عملیات حرارتی می توان فرم نهائی را در دندانه ایجاد کرد. اشتباهات حاصل از آشفتگی موجود در عملیات حرارتی می تواند اصلاح شود برای سنگ زنی در موقع عملیات ماشینکاری یک اضافه اندازه کافی در روی دندانه ها در نظر می گیرند. بعضی از چرخدنده های ریزگام را تنها بوسیله سنگ زنی می سازند. برنیشینگ:در این روش قطعه کار را تحت فشار (فشار وارده از طریق ساچمه سنگ زنی می سازند)قرار داده و با ایجاد تغییر شکلهای پلاستیکی ناهماریهای کوچک موجود در روی سطح قطعه کار را پهن کرده و هموار می کنند. از یک ابزار مخصوص برنیشینگ که سخت شده نیز است در این روش استفاده بعمل می آید. در این عملیات اشتباهات حاصل از ماشینکاری قطعه کار اصلاح نمی شوند.   ظرفیت خنثی دندانه های چرخدنده ساده:در موقع کار دندانه ها در زیر تعداد دندانه های مماسی بطور همزمان از یک عدد به دو یا سه عدد و بیشتر تغییر می کند. ولی معمولا باید توانائی تحمل تار خمشی دندانه را در موقعیکه بار به گوشه ضعیفترین قسمت دندانه وارد می آید حساب کنیم. فرض کنیم نیروی هم راستا با خط فشار بر خط وسط دندانه اعمال گردد. در این ناحیه نیروی مزبور به دو مولفه شعاعی و مماسی تقسیم می شود . مولفه شعاعی یک تنش فشاری یکنواخت بر سطح مقطع وارد می کند ولی معمولا در موقع محاسبه تنش از این تنش صرفنظر می شود. مولفه مماسیf یک ممان خمشی fl در ضعیفترین قسمت یا پای دندانه بوجود می آورد. معمولا در موقع محاسبه تنش خمشی دندانه آنرا بعنوان یک تیر طره ای (یک سر آزاد) فرض می کنند .   اگر از معادله مقدماتی در محاسبه تنش خمشی استفاده شود در اینصورت بهترین نتیجه بدست آمده نیز تقریبی خواهد بود. دقت عمل کمتر خواهد بود زیرا که دندانه کوتاه و ضخیم بوده و همچنین سطح مقطع آن غیر یکنواخت است. بادی بیاد آورد که قبلا این معادله را برای یک تیر نازک و طویل با سطح مقطع یکنواخت نوشتیم . و در مورد بارهای متمرکز این معادله فقط در نقاطیکه به اندازه کافی از نقطه اعمال نیرو فاصله دارند صادق است. در غیر اینصورت از معادله مذکور بروش زیر استفاده بعمل می آید. ضرایب فرم یا لویس برای دندانه های چرخدنده ساده:ضریب فرم یا لویس را به افتخار یک مهندس به این نام می نامند. این مهندس اولین شخصی است که معادله خمش را در مورد دندانه های چرخدنده بکار گرفت. با وجود اینکه از زمان تدوین (1893) به این طرف تغییرات زیادی در مواد و روشهای تولید چرخدنده ها بوجود آمده ولی این ضرایب با تغییرات خیلی کمی کما کان مورد استافده است. مقادیر l,h که توسط آنها مقدار y از طریق معادله محاسبه می شود اندکی غیر مطمئن هستند زیرا این مقادیر بمقدار زیادی تحت تاثیر ا ندازه شعاع فیلت r ، قرار می گیرد. برای دندانه هائیکه از طریق تیغ فرزها تراشیده می شوند این شعاع ممکن است به کوچکی 05 برسد. در مورد این شعاعها مقادیر واقعی y کوچکتر از مقادیری است که در جدول داده شده و در نتیجه دندانه ها محکمتر از آنچه از معادله با استفاده از مقادیر جدول بدست می آید نخواهند بود. در مورد دندانه هائیکه ضخامتشان از نوک تا پا افزایش می یابد برای اندازه گیری با زوی ممان می توان یک سهمی در بین دندانه ها (طرح دندانه ها) محصور کرد . سهمی باید بر راس A و فیلتهای دو طرف دندانه مماس باشد سپس تنشهای خمشی مربوط به سطح مقطه های مار بر نقاط مایل را حساب می کنند. چون استحکامهای کششی مواد مورد استفاده در چرخدنده ها با افزایش سختی افزایش می یابند لذا مقادی تنش کار یا تنش مجاز بدست می آیند. بار حد برای استهلاک:دندانه های چرخدنده همچین باید در مقابل بار F ناشی از تنش تماسی یا فشاری موجود در بین دندانه ها استحکام کافی داشته باشند. با فرض دندانه ها بصورت استوانه های موازی مماس با هم محاسبات را انجام می دهند. شعاعهای این استوانه های موازی مماس با هم محاسبات را انجام می دهند. شعاعهای این استوانه را مساوی شعاعهای انحنای اینولیوتها در موقع تماس دندانه ها در نقطه گام O در نظر می گیرند. فرض کردن دندانه ها بعنوان استوانه های تقریبی رضایتبخش است زیرا اگر چه تنشهای فشاری خیلی زیاد هستند ولی در نقاط دور از ناحیه تماس بسرعت کاهش می یابند. باردینامیکی:نیروی اسب بخار مماسی F منتقله از یک چرخدنده به چرخدنده دیگر را می توان براحتی حساب کرد ولی بهر حال این کل بار عامل در بین دندانه ها نیست. عدم دقت های مربوط به فرم و فاصله دندانه ها همراه با اینرسی اجرام دوار اثرات دینامیکی تولید می کنند. این اثرات بر روی دندانه ها نیز عمل می کنند. بلحاظ اینکه دقت یک چرخدنده را نمی توان قبلا تعیین کرد لذا محاسبات باردینامیکی ممکن است عدم اطمینانهای تزرگی را در طراحی چرخدنده ها بوجود آورد. بر اساس فرضهایی می توان معادله زیر را برای بار دینامیکی ناشی از اشتباهات موجود در فرم و فاصله دندانه ها استخراج کرد. اشتباهات موجود در چرخدنده ها:اشتباهات بوجود آمده در فرم و فاصله دندانه ها در موقع تراشیدن آنها از عوامل مختلفی ناشی می شود و کنترل آنها خیلی مشکل است.تلرانسهای مجاز مربوط به دندانه های چرخدنده های چرخدنده های را می توان از کتاب Gear classification Manual 390.02.1964 مربوط به انجمن چرخدنده سازان امریکا بدست آورد. راحت تر این است که چنین تلرانسها بعنوان اشتباه انتظاری دردندانه های چرخدنده استفاده نمائیم. بعبارت دیگر از ماشین مذکور این مرغوبیت را می توان انتظار داشت. این مرغوبیت در سیستمهای انتقال قدرت عمومی بطور وسیعی مورد استفاده قرار می گیرد. چرخدنده های مرعوبتر ممکن است عملیات پرداختکاری ویژه ای لازم داشته و گرانقیمت باشند. بعنوان مثال چرخدنده های اتومبیلها دارای مرغوبیتی که قطعه مورد طراحی اجازه می دهد. استفاده نموده و کار مورد نظر را با آن اگر تعداد دندانه های چرخدنده را کاهش دهیم. به همان نسبت شعاعها کاهش ولی ارتفاع سردندانه افزایش می یابد. بدین ترتیب نقطه A منطبق می شود. اگر قرار باشد که تعداد دندانه و چرخدنده با زهم کمتر باشد در اینصورت تداخل interference of metal فلزی بوجود می آید مگر اینکه زیر دامنه داندانه تراشیده شود این مطلب در آینده تشریح خواهدشد. معادلات مربوط به طول تماس(در فوق) تنها در مورد چرخدنده ها ئیکه زیر تراش ندارند صادق است. ادامه خواندن مقاله ساخت چرخدنده

نوشته مقاله ساخت چرخدنده اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 62 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : فهرستعنوان صفحهچکیدهمقدمهطراحی ابزار اهداف طراحی ابزار معرفی جیگ وفیكسچر امتیاز های قید و بند انواع جیگ ساختمان قید ها انواع فیكسچرها اصول موقعیت دهیروش‌های موقعیت دهیاصول گیره بندیفیكسچرهای جوشكاریفیكسچرهای فرزكاریفیكسچرهای تراشكاری فیكسچرهای سنگ زنیفیكسچرهای خان كشی جیگ و فیكسچرهای نشانه گذار نمونه هایی از طراحی جیگ و فیكسچر منابع ومآخذ آشنایی با جیگ و فیکسچر چكیده جیگ یک وسیله مخصوص است که قطعه کار داخل آن قرار داده شده است و یا روی قطعه کار قرار داده می شود تا عملیات ماشین کاری روی آن انجام گیرد جیگ نه تنها قطعه کار را در خود مهار می کند بلکه ابزار را نیز به هنگام عملیات تولیدی هدایت می کند معمو لا جیگ ها بو شها ی هدایت کننده از جنس فولاد سخت شده دارند و برا ی عملیات سوراخ کاری و فرایندهای مشابه بکار می روند. معمولا جیگ های کوچک روی میز دستگاه درل محکم نمی شوند ولی چنانچه قرار باشد سوراخ هایی با قطر بیش از 25/0 اینچ سوراخ کاری شوند لازم است جیگ را روی میز دستگاه محکم نمود . فیکسچر یک وسیله نگه دارنده است که فقط قطعه کار روی آن محکم میشود تا عملیات ماشین کاری روی آن انجام گیرد . فیکسچر را باید روی میز دستگاه تولیدی کاملا محکم بست . فیکسچر ها معمولا روی ماشین فرز کاری بسته می شوند ولی از آنها در ماشینهای ابزار دیگر نیز استفاده می گردد. انواع جیگ ها : جیگ ها به دو طبقه اصلی تقسیم می شوند : جیگ های سوراخ کاری و جیگ های سوراخ تراشی . از جیگهای سوراخ تراشی هنگامی استفاده می شود که لازم باشد سوراخهای بزرگ و یا سوراخهایی با قطر غیر استاندارد را ماشین کاری نمود ولی جیگ های سوراخ کاری در فرایندهایی نظیر سوراخکاری با مته – برقوزنی – قلاویز کاری – پخ زنی خزینه کاری زاویه دار و راست گوشه و خزینه کاری پشت قطعه کار به کار گرفته می شود. مقدمه ای در موردجیگ و فیکسچر تقاضای جهانی برای کالاهای ساخته شده با سرعت مبهوت کننده ای رو به افزایش است.صنایع تولیدی نیز با روشهای جدید و گوناگون به این تقاضا پاسخ میدهند.از زمان ظهور تدریجی کنترل عددی و تولید به کمک کامپیوتر تا رسیدن روشهای مدرن تولید نظیر سیستمهای تولید قابل انعطاف(FMS) و روشهای کنترل آماری( SPC)تولید به هنگام (JIT )و روشهای تولید که در پاره ای موارد حقیقتا هنرمندانه هستند تغیرات و پیشرفتهای بسیاری کرده اند. ایجاد این تحولات نیازمند به کارگیری روشها وتجهیزاتی جهت نگهداشتن و مهار کردن قطعه کار در ماشین آلات است که صرفه اقتصادی وعملیات تولیدی ساده تر را تامیین کند.با توجه به اینکه تولید کنندگان امروزی تمایل دارند برای کاهش هزینه ها و افزایش سود سطح موجودی انبارها خود را کاهش دهند نیاز به استفاده از تجهیزات مطمئن و کار برای نگهداشتن قطعه کار برای رسیدن به تولید مداوم و هرچه بیشتر احساس میشود. با توجه به اینکه در طی مراحل مختلف تولیدی قطعات مختلف بر روی ماشین آلات مختلفی قرار می گیرد استفاده از یک نوع قید و بند برای نگهداشتن قطعات کافی نخواهد بود. با این وجود تجهیزات نگهدارنده مختلف شباهت هایی با یکدیگر دارند.جیگ و فیکسچر ها مجموعه از اتصالات و نگهدارنده ها و و ; است که باعث تسریع در امر تولید میشود. انتظارات ما از جیگ و فیکسچر ها عبارتند از:دارای هزینه کم در طراحی باشند سرعت بالایی در بستن باشند در تغیرات محیط مقاوم باشند قالب جامد محکم داشته باشند قابل بازیافت باشند .(قابل ذکر است قالبهایی که در بازار عموما استفاده میشود عبارتند از: ریختگریجیگ و فیکسچرپرسی یک فیکسچر میتواند جیگ باشد ولی یک جیگ نمیتواند فیکسچر باشد.از موارد مهم بعد از طراحی جیگ و فیکسچر ها و ثابت کردن آنها:حذف درجه آزادیحذف گشتاوردقت در تلرانس انواع فیکسچرها : فیکسچر ها به چندین دسته تقسیم می شوند از جمله : فیکسچرهای صفحه ای که ساده ترین نوع فیکسچرها هستند . قسمت اصلی این نوع فیکسچر یک صفحه پایه است که قطعات مختلفی نظیر پین های قرار و نگهدارنده ها بر روی آن نصب میشوند. سادگی این فیکسچر سبب شده که برای انجام اغلب فرایندهای ماشین کاری از آن استفاده شود همچنین شکل این فیکسچر برای بسیاری از فرایندها تناسب دارد و بنابراین از عمومی ترین انواع فیکسچر ها می باشد . جیگ و فیکسچر وسایل نگهدارنده ای هستند که به کمک آنها می توان قطعات مشابه هم را (سری)با دقت مورد نیاز تولید یا ماشین کاری نمود و بندها از نظر عمل کرد بسیار به هم شباهت دارد به طوری که اغلب اشتباه نامیده می شود تفاوت این دو در در نحوی هدایت ابزار برشی به طرف قطعه کار است.جیگ یک وسیله نگهدارنده مخصوص است که قطعه کار را داخل آن قرار می دهند تا اینکه عملیات ماشین کاری روی آن انجام گیرد جیگ نه تنها قطعه کار را در خود مهار می کند بلکه ابزار را نیز به هنگام عملیات تولیدی هدایت می کند. فیکسچر یک وسیله ای نگهدارنده است که فقط قطعه کار روی آن محکم می شود تا عملیات ماشین کاری روی آن انجام گردد.قید وبستها(جیگ و فیکسچر)به سه دسته تقسیم می شود1ـ قید و بستهای فراگیر مانند سه نظام دستگاه تراش2ـ قید و بستهای چند منظوره 3ـ قید و بستهای مخصوص قید وبستها از نظر میزان خودکار بودن به سه دسته تقسیم می شوند 1ـ قید و بستهای که باز و بست کردن قطعه به صورت دستی انجام می دهیم2ـ قید و بستهای نیمه خودکار3ـ قید و بستهای خودکار طراحی ابزارطراحی ابزار(جیگ وفیكسچر)عبارت است از فرآیند طرح،محاسبه وایجاد روش ها وفنونی كه برای افزایش بازدهی وبهره وری تولید ضروری هستند.به كمك این فرآیند است كه صنایع قادر شده اند ماشین آلات وابزارهای خاص مورد نیازشان رابرای رسیدن به تولید با ظرفیت بالا به خدمت بگیرند.فرآیند طراحی در حدی از كیفیت عرضه میشود كه هزینه های تولید یك محصول متعادل بوده وقابل رقابت با تولیدات مشابه باشد. فرآیند طراحی ابزار در سلسله مراحل تولید،بین فرایند طراحی محصول و تولید محصول واقع میشود.طراحی ابزار باید فرآیندی در حال تغییر،پویا وخلاق باشد.اهداف طراحی ابزارهدف اصلی در طراحی ابزار افزایش تولیدبا در نظر گرفتن كیفیت مورد نیاز و همچنین كاهش هزینه های تولید است.برای رسیدن به این هدف،طراح لازم است اهداف زیر را در نظر بگیرد. *ابزار هایی با عملكرد ساده خلق كند تا حداكثر بازدهی اپراتور تأمین شود.*ابزارهای طراحی شده به گونه ای باشد كه بتوان قطعه كار را با كمترین هزینه توسط انها تولید كرد.*با به كار گیری این ابزارها،تولید با گیفیت مستمر ویكنواخت حاتصل گردد.*بتوان از یك ماشین تولیدی،تولید بیشتری گرفت. *طراحی ابزار به گونه ای باشد كه به كارگیری آن به صورت غلط توسط اپراتور ممكن نباشد.*ابزار ها از موادی ساخته شود كه عمر كاری مناسبی داشته باشد.*ایمنی اپراتور در به كار گیری ابزار رعایت شود. جیگ و فیكسچرجیگ ها و فیكسچرها وسایل نگهدارنده‌ای هستند كه با به كارگیری آنها میتوان قطعات مشابه هم را با دقت مورد نیاز تولید نمود.با استفاده از این وسایل، موقعیت ابزارهای برشی نسبت به قطعه كار مشخص می‌گردد.برای تأمین این نظر،جیگ وفیكسچر به گونه‌ای باید طراحی وساخته شودكه بتوان قطعه‌كار را پس از قراردادن ومحكم كردن در آن ،به راحتی ماشینكاری كرد. جیگ وفیكسچر از نظر عملكرد بسیار به هم شباهت دارند،تفاوت این دو در نحوه هدایت ابزار به سمت قطعه كار است.از نقطه نظر قطعات به كار رفته ، نظیر پین های قرار و قطعات تعیین موقعیت ، جیگ و فیكسچر با هم مشابه هستند.میتوان گفت كه تفاوت اصلی بین این دو در جرم وحجم آنها است.با توجه به اینكه هنگام عملیات تولیدی به فیكسچرها نیروهای بیشتری وارد می شود،نسبت به جیگ مشابه ساختمان قویتر وبزرگتری دارد. جیگ یا قید یك وسیله نگهدارنده مخصوص است كه قطعه‌كار داخل آن نگه داشته شده یا روی آن قرار می گیرد تا عملیات ماشینكاری روی آن صورت گیرد.جیگ علاوه بر قطعه كار ابزار ماشینی را به صورت دقیق ،سریع و مطمئن هدایت می كند.معمولاً جیگ ها بوش های هدایت كننده از جنس فولاد سخت شده دارند و برای عملیات سوراخكاری ،برقوزنی ،قلاویزكاری وفرآیندهای مشابه به كار می‌روند. فیكسچر یا بند ،وسیله‌ای نگهدارنده است كه فقط قطعه‌كار روی آن محكم می شود تا عملیات ماشینكاری روی آن انجام شود.با استفاده از فیكسچر می‌توان موقعیت ابزار برشی نسبت به قطعه‌كار را، با استفاده از فیلر یا دستگاه تنظیم كننده، تنظیم نمود.فیكسچر را باید روی دستگاه تولیدی محكم بست.فیكسچرها ابزار هایی برای موقعیت دهی ونگهداری قطعات هنگام براده‌برداری روی ماشینهای تراش، فرز، صفحه تراش،سنگ و اره هستند وهنگام جوشكاری ومونتاژ نیز استفاده میشوند.در فیكسچرها وسایل راهنمای ابزار وجود ندارد و ابزار براده‌برداری مستقیماً با قطعه‌كار در تماس است. قواعد زیادی هنگام طراحی جیگ و فیكسچر باید رعایت شود:*اسكلت و چهار چوب اصلی قید بند باید به اندازه كافی محكم باشد تا در اثر نیروهای حاصل از ماشینكاری انحراف وپیچیدگی در آنها ایجاد نشود و در هنگام براده برداری لرزش ایجاد نگردد.*چهار چوب ممكن است از قطعات مختلفی ساخته شود كه این قطعات از طریق جوشكاری یا توسط پیچ ومهره به هم متصل می‌شوند.*در هنگام برداشتن و بستن قطعه‌كار، كلیه حركات ماشینكار منظم ودر حداقل زمان ممكن باشد. *همه گیره ها،پین های قرار و موقعیت دهنده ها در معرض دید قرار داشته باشند ودر دسترس ماشینكار جهت تمیز كردن یا موقعیت دهی یا محكم كردن باشند.*در طراحی قید وبست خروج براده در نظر گرفته شود تا براده ها به راحتی خارج شده ودر داخل قید وبست انبار نگردد زیرا وجود براده در وقت موقعیت دهی موٌثر است.*قید و بست توانایی موقعیت دهی قطعات در حد مجاز تولرانس را داشته باشند.*جایگزین كردن قطعه كار داخل قید و بست به راحتی صورت گرفته و قطعه‌كار در موقعیت صحیح قرار گیرد.*همه اصول ایمنی جهت حفاظت ماشینكار رعایت گردد. امتیاز های قید وبند1- بهره‌وریقید وبند؛علامت‌گزاری،استقرار وكنترل مكرر را حذف می نماید.این خاصیت زمان كاری را كاهش وبهره‌وری را افزایش می‌دهد.2-قابلیت تعویض و جایگزینیقید و بند كیفیت یكسانی در محصول پدید می آورد.هر یك از قطعات به طور صحیح در مجموعه متعلق به خود قرار دارند و تمامی قطعات مشابه قابلیت تعویض وجایگزینی را دارند. 3-كاهش هزینهتولید بیشتر، كاهش ضایعات،هم بندی راحت تر و صرفه جویی در هزینه های كارگری،كاهش قابل توجهی در قیمت تمام شده كالا خواهد گذاشت.4-كاهش نیاز به مهارت كارگرقید و بند استقرار و بستن قطعه كار راساده تر می‌كند.عناصر هدایت كننده ابزار ما را از استقرار درست آنها نسبت به قطعه‌كار اسوده خاطر می‌كند.جایگزین نمودن كارگر ماهر با كارگر غیر ماهر،صرفه‌جویی در هزینه‌ كارگری را در بر خواهد داشت. انواع جیگ‌هاجیگ‌ها به دو طبقه اصلی تقسیم بندی می‌شوند:* جیگ‌های سوراخكاری جیگ‌های سوراخ تراشیاز جیگ‌های سوراخ تراشی هنگامی استفاده می‌شود كه لازم می‌شود سوراخ‌های بزرگ یا سوراخ‌های با قطر استاندارد ماشینكاری شود.از جیگ‌های سوراخكاری در فرآیندهایی نظیر سوراخكاری با مته،برقوزنی،قلاویزكاری،پخ‌زنی،خزینه‌كاری زاویه دار استفاده می‌شود. ادامه خواندن مقاله اشنايي با جيگ وفيكسچر

نوشته مقاله اشنايي با جيگ وفيكسچر اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 39 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : شته کلزا در سال های اخیر کلزا Rapeseed آنقدر اهمیت پیدا کرده است که بی نیاز از تشریح توسط نگارندگان این نشریه باشد. ولی به دلیل رعایت اصول متداول،‌ لازم است اهمیت آن به صورت مختصر شرح داده شود مقدمه در سال های اخیر کلزا Rapeseed آنقدر اهمیت پیدا کرده است که بی نیاز از تشریح توسط نگارندگان این نشریه باشد. ولی به دلیل رعایت اصول متداول،‌ لازم است اهمیت آن به صورت مختصر شرح داده شود: کلزا «Golza» یا Rapeseed یا کانولا(نوعی رقم اصلاح شده کلزا) (3) در بین دانه های روغنی یکساله جایگاه بسیار مهمی را به خود تخصص داده است. در 20 سال اخیر میزان تولید کلزا از تمام دانه های روغنی یکساله وچند ساله، بیشتر بوده است و دلیل آن وجود امکانات بالقوه برای توسعه کشت، مزیت های نسبی تولید، توان و ایستایی و قدرت گیاه در مقابله با عوارض سوءطبیعی، و تحمل شرایط نامطلوب حرارتی (سرد) است. کوشش و فعالیت مختصصان برجسته اصلاح نبات در زمینه ایجاد رقم هایی با خصوصیات برجسته بوتانیکی از گونه های مختلف جنس براسیکا (Brassica campestris, B.oleracea., B – nigra) منجر به تولید B.napus, B.carinata, B.Juncea شده که بدلیل داشتن اسیدهای چرب با ارزش و پروتیین محتوی اسید امینه های اصلی موردنیاز بدن انسان و حیوانات، کلزا را به صورت یک گیاه مهم روغنی و پروتیینی با 49- 40 درصد روغن، 39 ـ 35درصد پروتیین(بعداز روغن کشی)در آورده است (4). کاهش ترکیبات نامناسب مانند اسیدروسیک ـ و گلوکوزینولیت های آلیفاتیک و فیتات ها در حد حذف آنها، نگرانی از مصارف ممتاز تغذیه ای آن را از بین برده است. (3) در حال حاضر کلزا به عنوان مهم ترین گیاه روغنی و پروتیینی یکساله در منطقه معتدله سرد و سرد مرطوب (در شرایطی که گیاهان روغنی دیگر قادر به رشد مطلوب نیستند) همچنین در مناطق نیمه گرم می تواند پروتیین و روغن قابل ملاحظه ای در واحد سطح تولید کند. در سال 1998 تولید جهانی کلزا با استناد به آمار (F.A.O Year Book vol.54)F.A.O 33568000 تن از 24987000 هکتار با میانگین تولید 1343 کیلو در واحد سطح در مقام سوم بعد از سویا(158327000) قرار گرفت. (2) تفاوت مقادیر، تولید در رشد سریع و میزان تولید در 20 ساله اخیر است. ممکن است در آینده ای نزدیک تولید کلزا به تولید بسیار وسیع سویا نزدیک شود. شواهد نشانگر افزایش سریع سطح زیرکشت و راندمان محصول درهکتار کلزاست تولید کلزا توانسته است از رقیبان برجسته ای چون آفتابگردان و بادام زمینی پیشی گیرد. مقدار قابل ملاحظه تولید در واحد سطح در برخی از کشورهای پیشرفته جهان چون فرانسه:‌ به مقدار 3537 کیلو در سال 97، 3269 کیلو در سال 98، و آلمان 3136 کیلو در 97 و 3364 کیلو در 98 در سطوح بالاتر از یک میلیون هکتار نشانگر مزیت توسعه این دانه روغنی است. مطالعات انجام شده تحقیقاتی در ایران نشان داد که در بین دانه های روغنی موجود، کلزا دارای امکانات ویژگی های توسعه تولید است و می تواند در شرایط مطلوبی در بین محصولات متداول در کشور به مرز اقتصادی قابل قبول، برسد (9). اهمیت تامین روغن از منابع داخلی که در حال حاضر برای تدارک مصرف سرانه روغن های مصرفی کشور (در حد 15 کیلوگرم سرانه) 95 ـ 93 درصد وابسته به واردات روغن خام می باشد، برهمگان روشن است. واردات روغن و کنجاله، 42 ـ 35 درصد کل ارز تخصیصی به واردات اقلام هم غذائی ـ گندم ـ برنج ـ شکر و;. را به خود اختصاص می دهد و وزارت کشاورزی ـ وزارت بازرگانی و وزارت صنایع را بر آن داشته است که در این مورد سعی لازم و وافر را مبذول دارند. (1) براساس بررسی های انجام شده نظر متخصصان امر بر این است که کلزا می تواند در بین دانه های روغنی موردکشت در کشور، سهم قابل ملاحظه ای را به خود اختصاص دهد. طرح جدید وزارت کشاورزی در تامین 50% از نیازهای واقعی روغن خوراکی از محل دانه های تولیدی داخلی عمدتاً بر تولید کلزا استوار است. براساس این طرح کشت کلزا از 31000 هکتار در سال پایه (سال 79 ـ 1378) در یک برنامه 5 ساله به 325000 هکتار بالغ می شود . این برنامه در چهار ناحیه از اقلیم های این مرز و بوم به شرح زیر قابل اجرا ست(17) 1) اقلیم سواحل خزر (دست مغان ـ گیلان ـ مازندران ـ گلستان) کشت در تناوب غلات پائیزه ـ در فاصله بین دو کشت شالی در اراضی غیرآبگیر با استفاده از رقم های بهاره یا تیپ رشد بهاره و پائیزه رزت طولانی 2) اقلیم گرم جنوب کشور ـ استان های خوزستان ـ بوشهر ـ سیستان و بلوچستان ـ هرمزگان مناطق گرم استان های کرمانشاه ـ ایلام ـ لرستان ـ خراسان ـ کهکیلویه و بویراحمد فارس ـ کرمان (جیرفت) 3) اقلیم سرد معتدل ـ شامل استان های تهران ـ (کرج ـ ورامین و هشتگرد) مرکزی (ساوه) یزد ـ کرمان ـ فارس (مرودشت ـ شیراز ) کرمانشاه ـ (کرمانشاه ـ ماهیدشت و اسلام آباد) ـ لرستان (خرم آباد ـ بروجرد) سمنان (گرمسار ـ سمنان) زاهدان (خاش) خراسان (نیشابور ـ مشهد ـ تربیت حیدریه) با رقم های بینابین ـ پائیزه ـ و تیپ رشد زمستانه 4) اقلیم سرد ـ استان های آذربایجان شرقی ـ غربی ـ زنجان ـ همدان ـ چهارمحال و بختیاری با رقم های بینابین زمستانه (1) زراعت کلزا یک کشت تکنیکی است و رعایت نکردن مسایل اگروتکنیکی در کنار توصیه های فنی موردنظر از انتخاب رقم های مناسب هر منطقه ـ تهیه بستر بذر مناسب ـ‌تناوب زراعی صحیح ـ کاشت متعادل و متناسب با نیاز هر رقم ـ آبیاری و تامین رطوبت و مواد غذایی موردنیاز ـ و استفاده از ادوات و وسایل برداشت ـ و مبارزه با آفات و امراض و علف های هرز، می تواند موجودیت این دانه روغنی را تهدید نموده و در نهایت به برداشت غیراقتصادی منجر شود (9). کلزا با آستانه حرارتی پایین در تناوب گندم نقش حمایتی وسیع دارد ـ آب کمتری نیاز داشته و باعث کاهش علف های هرز می شود. همچنین امکان تولید کاملا مکانیزه آن با هزینه پایین وجود دارد. در کشت شتوی شرایط را برای تولید محصول دوم و در تناوب برنج برای استفاده از صدها هزار هکتار آماده می کند (1). با توجه به الویت ها از عمده مشکلات تولید کلزا، آفات عمومی و اختصاصی آن است که دسترسی به محصول موردنظر را به رغم تامین نیازهای مذکور مشکل و غیرعملی می سازد. در ایران مهم ترین آفات کلزا شته ها هستند در بیشتر موارد به دلایلی که ذکر خواهد شد مشکلات بزرگی را ایجاد می کنند این نشریه، برای استفاده کارشناسان، مروجان و کشاورزان تدوین شده است و مسلماً به دلیل محدودیت مطالعات و بررسی ها و نیز وسعت قلمرو موردکشت دارای ایرادهایی است که از نظر صاحب نظران مخفی نخواهد ماند. امید است این نشریه مطلعی باشد برای بررسی های ناحیه ای دقیق تر متخصصان علاقمند که بتوانند به سهم خود باعث رونق زراعت و توسعه کشت کلزا شوند. 1) شته مومی یا شته خاکستری کلم Grey cabbage Aphid Brevicoryne brassicae L. به روایت آقایط دکتر بهداد این شته در سال 1317 توسط مرحوم افشار شرح داده شده است و در تمام نقاط ایران مورد گزارش بوده و به زراعت های: کلم، شلغم، خردل، تربچه، خردل وحشی، منداب، و بسیاری علف های هرز خانواده چلیپاییان، در سال های اخیر به کلزا خسارت وارد می سازد. شته های ماده به رنگ سبز روشن تا سبز تیره بوده و سر آفت نسبت به بدن تیره تر است و این تیرگی به صورت نواری تا انتهای شکم ادامه دارد.بدن از ماده مومی آرد مانندی پوشیده شده است. طول بدن حشره بالغ بی بال 3/2 میلی متر، طول شاخک 6/1 میلی متر، طول کورنیکول ها 16/0 و طول دم حدود 2/0 میلی متر است. شته های بالدار دارای بدنی به رنگ سبز پوشیده از ماده موی آرد مانند، سر و سینه خاکستری رنگ, کونیکول قهوه ای و دم سبز رنگ است. برابر گزارش های موجود این آفت در اغلب نواحی بخصوص در مناطق شمالی و مرکزی در زراعت کلزا ایجاد خسارت می نماید. شته با مکیدن شیره از کلیه قمستهای گیاه موجب ضعف عمومی گیاه و پیچیدگی برگ می شود و در نهایت باعث عقب افتادن رشد، عدم تلقیح بعضی از گل ها در اواخر فصل، ریزی دانه و کاهش محصول ودیررسی کل بوته و اختلال در امر برداشت مکانیزه شده و مهم تر از همه فعالیت شته باعث انتقال بیماری های ویروسی می شود که در نوع خود می تواند خطرناک ترین آسیب ها را وارد سازد. در اواخر تابستان و اوایل پاییز، شته های بالدار روی بوته های کلزا یا گیاهان دیگر این خانواده، و علف های هرز وابسته موجود در حاشیه و خود مزرعه فعالیت می کنند. هر شته ماده در طول زندگی خود 100 ـ 80 پوره می زاید که هر پوره نیز بعد از چند روز اقدام به تولید مثل می کند و در نتیجه جمعیت به شدت افزایش می یابد. اگر در تابستان غذای کافی موجود نباشد حشرات بالدار ظاهر و از مزرعه ای به مزرعه دیگر رفته و عامل انتقال آفت می شوند در شرایط مناسب بین 20 ـ 15 نسل ممکن است ایجاد کند که با توجه به دروه تکاملی طولانی تر در زمستان (30 ـ 19 روز) و کوتاه تر در تابستان (25 ـ 8 روز) کثرت جمعیت قابل ملاحظه می باشد (7). به همین دلیل حتی در زمستان های سرد نیز جمعیت یک کلنی در گیاه کلزا به نحو تعجب آور و باور نکردنی افزایش یافته و تکثیر شده و به سرعت محل های مجاور آلودگی را نیز آلوده می سازد. نباید تصور کرد در شرایط سرد که کلزا حرکت در جهت رشد ندارد فعالیت شته ها قطع می شود آستانه فعالیت شته ها از آستانه حرکتی کلزا (میانگین تا 5 درجه ) به مراتب پایین تر است از طرفی شته مومی چه به دلیل پوشش رویی خود یا عوامل دیگر، مقاوم به شرایط نامناسب طبیعی بوده و از 14ـ درجه تا حدودی 35+ درجه را تحمل می کند. این خصوصیات در اکثر مناطق کشور می تواند شرایط مناسب را برای بقای این حشره فراهم کند. حرارت بالای 40 درجه سانتی گراد باعث مرگ حشره می شود به غیر از موضوع تغذیه، دلیل کاهش جمعیت در تابستان را می توان به این عامل نسبت داد. این شته ها حتی در فصل سرما در استان مرکزی شمالی کشور بطور دایم حالت زنده زایی دارد، در سایر مناطق کشت کلزا نیز می تواند تولید مثل به صورت پارتنوژنز (بکرزائی) باشد. در یک بررسی تاریخ کاشت های زودتر از موعد توصیه شده یعنی 10 شهریور و 20 شهریور به مراتب از کشت های متعادل مورد توصیه اول مهر آلودگی شدیدتری نشان دادند و کشت 20 مهر ماه در سال 79 مطلقاً آلودگی طبیعی نداشت. رقم های مختلف در پذیرش شته مومی واکنش متفاوت دارند. برخی رقم ها که دارای پرزهای (Pubis) زیادی هستند، در مقابل شته مقاومت دارند (11). آزمایش روی 5 رقم نشان داد رقم های کبری (طلایه) و لیکورد حساس تر و کلورت و اوکاپی (فرانسوی) مقاوم ترند و فقط در شرایط تلقیح سنگین به نسبت محدود آلوده می شوند. 2) شته سبز هلو Myzus Mysodes) Persica sulz. Green peach aphid این آفت به نام شته سبز اسفناج نیزمشهور است در کلیه مناطق ایران وجود دارد. شته سبز هلو روی درختان هلو، مرکبات، گوجه، آلو، سیب، زردآلو و بعضی گیاهان زراعی از جمله سیب زمینی، چغندرقند، گوجه فرنگی، توتون، رازک، گل کلم، کلم پیچ و گون های مختلف غلات و در سال های اخیر روی کلزا نیز فعالیت کرده و خسارت وارد می کند. (7) مشخصات ماده بدن بال و بکرزا، بطول 4/2 ـ 3/2 میلی متر بوده، رنگ بدن سبز روشن تا سبز متمایل به زرد، روی شکم نوارهای رنگین تری به طور مشخص دیده می شود. روی سرحشره در ناحیه پیشانی دو غده شاخک مانند مجموعاً شیار عمیقی را می سازند وجود دارد. آخرین بند شاخک، کورنیکول ها و دم شته کمی تیره تر از رنگ سایر قسمتهای بدن است. کورنیکول ها به رنگ سبز در وسط کمی متورم و انتهای آن قهوه ای روشن می باشد دم دارای سه جفت مو در قسمت انتهایی و عقبی قرار دارد و کوتاه تر از کورنیکول ها و به رنگ روشن است (5و7). در ماده های بالدار و بکرزا شکم نستباً براق، سر و قفسه سینه نیز مایل به سیاه یا قهوه ای روشن می باشد. طول تقریباً 3/2 میلی متر، شاخک ها تقریباً برابر طول بدن و به رنگ سیاه، رنگ بدن سبز زیتونی و دارای لکه های تیره روی مفصل های سوم وششم می باشد در اطراف این لکه ها نیز نقاط و خطوط کوچک و پراکنده ای وجود دارد. کونیکول های ماده بالدار کوتاه تر از کورنیکول های ماده بی بال می باشد. رنگ کورنیکول ها مایل به سیاه و یا قهوه ای روشن، طول دم 2.3 طول کونیکول ها به رنگ تیره است طول بدن به اندازه تقریبی فرم های بی بال است. زیست شناسی شته سبز هلو زمستان را به صورت تخم های سیاه براق بر روی شاخه های درختان میزبان می گذارند. در بهار بسته به مناطق مختلف، تخم ها از اواسط بهمن ماه تا اواخر فروردین ماه تفریخ می شوند. شته های ماده مؤسس این نسل، به تولیدمثل به روش بکرزایی می پردازند و چندین نسل آن روی درختان میزبان زندگی می کند. حشرات بالدار از اواخر فروردین تا اوایل خردادماه ظاهر شده و با ترک میزبان های اصلی به روی میزبان های ثانویه مهاجرت می کنند. روی این گیاهان افراد بالدار چندین نسل به روش بکرزائی ایجاد کرده و موجب خسارت در گیاهان زراعی می شوند. این افراد در پاییز بسته به مناطق مختلف از اواسط شهریور ماه تا اوایل آذر ماه مجدداُ به روی میزبان های اصلی باز می گردند و همزمان با این مهاجرت افراد نر و ماده حقیقی ظاهر شده و ماده بعد از جفتگیری، تخم های خود را به طور انفرادی در روی شاخه های باریک به ویژه در قاعده جوانه ها و یا در کنار آنها قرار می دهند. تخم گذاری از اواسط مهر تا اوایل آذر ماه ادامه داشته و هر ماده 5 الی 10 تخم تولید می کند و تا بهار و زمستان گذرانی می کند (7). مراحل زندگی این آفت در مناطق با زمستان های معتدل به صورت هولوسیکلیک*[1]بوده در این مناطق ماده ها در طول سال به طریق بکرزایی زاد و ولد می کنند. ولی در بعضی مناطق با زمستان های مساعد تعدادی از افراد موجود به زندگی «آن هولوسیکلیک» و در بعضی دیگر نیز به زندگی هولوسیکلیک ادامه می دهند. به این ترتیب زیست شناسی این شته وضعیت بسیار پیچیده ای را نشان می دهد و با شرایط آب و هوایی، غذا، و روشنایی در ارتباط می باشد. شته سبز هلو در مناطق سردسیر و نیمه سردسیر در اواخر فصل (گل و رسیدن دانه کلزا) ظاهر می شود و به ندرت قبل از آن احتمال خسارت دارد، ولی در مناطق گرمسیر محدودیت فوق از بین می رود. (9) شته سبز هلو در طبیعت دارای دشمنان متعددی از جمله کفشدوزک ها، لارو مگس های سیرفید، بعضی زنبورهای پارازیت، همچنین 2 نوع کنه و 10 نوع قارچ بیماری زا می باشد. به رغم فزونی دشمنان طبیعی این آفت به علت زاد و ولد سریع این حشهر آنها هرگز قادر به رقابت با شته ها نیستند به علت دوره نشو و نمای بسیار کوتاه و سرعت جابه جایی شته ها این آفت سریعاً پخش و گسترش می یابد. شته سبز هلو در انتقال بیماری های ویروسی در گیاهان مختلف نقش مهم و خطرناکی دارد. عوامل محیطی مختلف در کاهش جمعیت شته ها تاثیر قابل ملاحظه ای دارد. به طوری که باران های شدید قسمت اعظم افراد بالدار را تلف کرده و همچنین سبب شسته شدن پوره ها و افراد بی بال از روی گیاه می شود. بنابراین بعد از باران های شدید کاهش قابل ملاحظه در جمعیت شته ها امری طبیعی می باشد. بعلاوه فرارسیدن سرمای زودرس پاییزه قدرت تکثیر ماده ها را به میزان زیادی تقلیل می دهد. خسارت شته ها شته ها به ترتیب اولویت، شته خاکستری Brevicoyne. Brassica و شته سبز هلو Myzus.persica و شته شلغم Lipaphis crysimi (که توسط متخصصان از اکثریت نقاط کشت کلزای کشور گزارش شده) به طور منفرد یا مجتمع ـ در حالت های مختلف موجب خسارت اقتصادی هستند. میزان خسارت شته ها بویژه شته مومی در مناطق سردسیر و نیمه سردسیر به دقت بررسی نشده است. در صورت عدم مبارزه دقیق و سریع ـ خسارت بسرعت با توجه به تعدد نسل ها انتشار می یابد. بوته های آلوده از رشد بازمانده و تشکیل گل و غلاف در آن به شدت تقلیل یافته یا مختل می شود، غلاف ها اکثراً تشکیل نشده (به علت ضعف مفرط گیاه) و یا خمیده و بد شکل شده، دارای دانه های بسیار اندک در حد 5 ـ 3 عدد (در مقابل 35 ـ 26 در شرایط معمولی) بوده و طول غلاف کم می شود. غنچه ها در رسیدن به مرحله شکوفایی دچار تاخیر شده و شاخه بندی ها متوقف و یا بسته به شدت آلودگی و دیگر فاکتورهای محیطی قطع می شود. با توجه به تصویر، هنگامی که شدت تراکم آفت زیاد است، غلاف ها اصلاً تشکیل نمی شود و تمام پایه غلاف ها خالی باقی می ماند. (غلاف ریزی) در صورت انجام مبارزه و حذف کامل آفت، گیاه شروع به رشد مجدد می کند. بوته های آفت زده در یک جامعه در مقایسه با بوته های سالم بین 45 ـ 20 روز در رسیدن تاخیر دارد و توام با کاهش شدید محصول است. آلودگی مصنوعی در مرحله به ساقه رفتن و مبارزه قطعی با آفت در مرحله غلاف بندی، باعث کاهش محصول از 2/4 تن به حد 200 کیلوگرم در هکتار (420 گرم در متر مربع به 20 گرم در متر مربع) شد، ‌وزن هزار دانه بسرعت پایین آمد و دانه ها پوک شدند. (2/95% خسارت) تحقیقات انجام شده در امریکا نشانگر گسترش آلودگی ها در سال های متوالی است. در یک بررسی در سال اول 9/9% آلودگی، سال دوم 4/30% و سال سوم 8/34% بوده است. بر خلاف آنچه در کاهش جمعیت آفت در اثر بارندگی ها در مورد شته ها عنوان شد ـ استرس آب ـ و فقدان رطوبت کافی در خاک باعث تجزیه بخشی از پروتیین ها به اسیدهای آمینه و در نتیجه افزایش آفت محصول می شود برگ ها بنفش رنگ و حرارت سطح آنها زیاد می شود. رشد و نمو و تولیدمثل شته ها سرعت پیدا می کند. در مزارع تحت استرس، جمعیت شته زیاد و در نهایت، خسارت وارده بیشتر می شود. با توجه به این که در کشت پاییزه، کلزا به مدت طولانی یعنی بین 9 ـ 7 ماه بسته به شرایط مکانی کاشت، روی زمین باقی می ماند،‌ باید به بیولوژی آفت و شرایط محیطی و مقدار خسارت و نحوه خسارت توجه کامل شود. خسارت د رمراحل اولیه (روزت) بطور مخفی با تغذیه آفت از شیره گیاهی و ایجاد ضعف عمومی و اختلال در فعالیت بیولوژیکی وارد می شود. چون به دلایل شرایط خاص زمستانه مزرعه مورد بازدید قرار نمی گیرد میزان ضایعات وارده حتی از چشم متخصصان هم دور می ماند و با پیشرفت مراحل رشد و گرمی هوا خسارت ظاهر می شود. کلنی های بزرگی در گوشه و کنار مزرعه ایجاد می شود. در این مرحله هر کسی متوجه خسارت می شود در حقیقت متاسفانه در مرحله ای آفت ظاهر می شود که خسارت قطعی وارد شده و مبارزه سود چندانی نخواهد داشت در کلزا خسارت شته بدلیل عقب انداختن رشد و سبز ماندن گیاه و اشکال در برداشت، از خسارت دیگر گیاهان بیشتر است. (9 و 10) موضوعی که تاکنون به دقت بررسی نشده احتمال انتقال بیماری های ویروسی توسط برخی از حشرات مکنده از جمله شته هاست به نظر می رسد انتقال حداقل بیماری فیلودی در کلزا (که قبلاً در مناطق گرمسیر و اخیراً مازندران مشاهده شده و با یک نوع زنجره منتقل می شود) از این طریق نیر عملی باشد. به هر حال خسارت شته به صورت تقلیل قطعی محصول از طریق کاهش تعداد دانه در کل، کاهش دانه در هر غلاف ، کاهش وزن هزار دانه، ایجاد مشکلات زیاد در امر برداشت، ایجاد قارچ فوماژین و تغییر ظاهر بذر و نیز افزایش رطوبت، فساد دانه بعد از برداشت دارای اهمیت فراوان است. هولوسیکلیک (Holocyclic) وجود یک بار تولیدمثل جنسی در داخل تولیدمثل غیرجنسی در طول سال * مبارزه شیمیایی در مرحله روزت مبارزه شیمیائی برای جلوگیری از خسارت در مراحل b1-bn (مرحله روزت) باید با بررسی اقتصادی کامل از کاربرد سموم، هزینه ایجاد خسارت در مراحل سمپاشی در مقایسه بادرصد خسارت وارده ارزیابی شود. به صورت بالقوه با سموم زیادی می توان با شته ها مبارزه نمود. چگونگی مبارزه و نوع سموم موردمصرف و کاربرد دستگاه های مورداستفاده در کاهش جمعیت آفت نقش ارزنده دارد. مقدار آب مصرف شده و فشار سمپاش بسیار موثر است (8). باید کاری انجام داد که مبارزه در مراحل اولیه ظهور آفت به نتیجه منجر شود. متاسفانه برخی از کشاورزان یا مبارزه نمی کنند یا از سموم غیرموثر برمکنده ها استفاده کرده و یا سموم مصرفی را به مقدار کم یا ناقص مورداستفاده قرار می دهند و یا تعداد دفعات مبارزه را افزایش می دهند. باید در نظر داشت که یک سمپاشی آگاهانه تحت نظر متخصصان بسیار موثر و با موفقیت قرین است. براساس بررسی های به عمل آمده توسط کارشناسان حفظ نباتات و محققان مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی در مناطق مختلف که ذیلاً به یک مورد جدید اشاره می شود نتایج زیر حاصل شده است : تیمار میانگین گروبندی (دانکن) 1) متاسیستوکس 5/1 ـ 1 لیتر در هکتار 22/93 A 2) اکاتین 2 لیتر درهکتار 25/92 A 3) پریمور 1 کیلو در هکتار 22/91 A 4) اکاتین 5/1 لیتر + سیتووت cc25 100 لیتر آب 76/89 A 5) دیازینون 2 لیتر در هکتار 83/66 AB 6) متاسیستوکس 1 لیتر در هکتار 98/40 BC 7) پی متروزین 1 کیلو در هکتار 01/38 BC 8) دی میتوات 2 لیتر در هکتار 71/37 BC 9) کونفیدور 5/0 لیتر + سیتووت 18/36 BC 10) پی تروزین 8/0 کیلو + سیتووت 72/34 C این آزمایش با ده ترکیب حشره کش در سه تکرار در منطقه زرنده ساوه روی شته مومی انجام شده است و نشان دهنده این است که چهار فرمول اول می تواند به طور قابل قبول اثر بخش باشد که در مورد توصیه تکرار آن بعد از دو هفته نیز باید توجه شود. موضوع قابل توجه میزان مصرف یک سم مشخص است که در این آزمایش در ردیف اول و شش کاملاً توجه به ابعاد دقیق سمپاشی و توصیه های کارشناسان را الزامی می سازد. در این سمپاشی ها می توان از سموم دیگر نیز استفاده کرد . در برخی از موارد حمله شته مصادف با حضور دیگر آفات کلزا مثل Meligethes. Sp پولن خوار و Ceuthorrhychus. Sp سرخرطومی کلم توام است که استفاده از دسیس یا دلتامترین به مقدار 5/7 گرم ماده خالص، در هکتار یا 300 سانتی متر مکعب از محلول 5/2 درصد در هکتار را توجیه می کند. (ولی دوام سم فقط سه روز است). استفاده از سموم دیگر چون فوزالن 3 لیتر در هکتار هوستاکوییک 1 در هزار توسط کارشناسان با توجه به منابع در دسترس و دستورالعملهای سازمان حفظ نباتات (به منبع 14 رجوع شود) در مورد شته های مربوط به سایر گیاهان مورد توصیه است. در سمپاشی ها باید توجه نمود وقتی سمپاشی صورت گیرد که احتمال بارش باران و حتی شبنم صبحگاهی در شستن سموم به حداقل رسیده باشد به نظر می رسد بهترین زمان در صورت عدم وجود باد بین ساعت های 14 ـ 10 باشد. مبارزه شیمیایی در مراحل بعد از رزت در مرحله C,D,E,F,G (ساقه رفتن، غنچه، گل و غلاف) بیشترین خسارت آفت ملاحظه می شود. کلنی های تشکیل شده عمدتاً در حاشیه مزرعه ها و در اکثریت قریب به اتفاق موارد در حاشیه غربی مزرعه ها به علت وزش ممتد بادهای غربی است. در این مرحله که ارتفاع بوته ها بسته به واریته های مختلف بین 220 تا 140 سانتی متر می باشد ورود انواع سمپاش وکارگردان سمپاشی کنند به داخل مزرعه مشکل و حتی غیرممکن می باشد و ممکن است خسارت وارده به محصول در اثر استفاده از سمپاش های معمول در کشور از خسارت آفت بیشتر شود. گر چه استفاده از هواپیمای سمپاش در این مرحله مطمئن ترین راه می باشد د رعین حال به دلایل تداخل فصل مبارزه با زمان سن گندم، کلیه هواپیماها درگیر عملیات سن بوده و امکان استفاده از آن ضعیف است از طرف دیگر چون قطعات کوچک می باشند امکان مانور هواپیما وجود نداشته و انجام سمپاشی مقرون به صرفه نیست این در حالی ات که وزارت جهادکشاورزی به دلیل وابستگی شدید استفاده از هواپیما به خارج و آلودگی شدید محیط زیست در سمپاشی هوایی و اتلاف حدود 40 تا 20% از سیم پاشیده شده در نظر دارد به تدریج سمپاشی زمینی را جانشین سمپاشی هوایی نماید. لذا با توجه به این که آفات یاد شده عموماً فعالیت خود را از حاشیه مزرعه ها شروع می کنند لذا عملی ترین راه مبارزه این است که از سمپاش های با کاربرد 50 ـ 30 متر استفاده و سمپاشی از حاشیه مزرعه انجام شود. نمونه این نوع سمپاش که با محلول تحت فشار و جریان شدید هوا کار می کند سمپاش اونیماک می باشد که تعدادی حدود 40 دستگاه از آن در سازمان های کشاورزی موجود می باشد با این که کارآیی آن بسیار خوب است ولی به دلیل حجم زیاد کامیون حامل سمپاش و کمبود لوازم یدکی و بهای ارزی گران استفاده از آن مشکلات زیادی در بردارد. در حال حاضر سمپاش های توربینی براساس جریان شدید هوا و محلول تحت فشار در کشورهای ایتالیا، فرانسه و دانمارک طراحی و ساخته شده که به راحتی به پشت تراکتور متصل و با شافت P.T.O کار می کند. سر توربین با داشتن ارتفاع زیاد در جهت های مختلف می چرخد و برای سمپاشی مزرعه های کلزا هم بسیار مناسب می باشد عرض پاشش آن تا 50 متر می رسد. با این که مزرعه های کلزای موجود در ایران کوچک بوده و پاشش از اطراف مزرعه کافی به نظر می رسد در عین حال در مزرعه های خیلی بزرگ می توان با ایجاد خطوط نکاشت به فاصله 100 متر از این نوع سمپاش به روش رفت و برگشت در روی همان خط استفاده نمود. با دستگاه های معمولی نیز می توان حاشیه مزرعه را در این مرحله با سمپاش های قوی تا عمق قابل ملاحظه سمپاشی کرد. اگر این سمپاشی با سموم مناسب مثل پریموریادسیس عملی شود ضن ایجاد تلفات قابل ملاحظه به آفت، با مهاجرت حشرات مفید چون کفشدوزک, شیر شته و غیره از نوارهای سمپاشی شده به نوارهای سمپاشی نشده جمعیت آفت را می توان به طور قابل ملاحظه ای کاهش داد. اکر مزرعه ای دارای دو هکتار وسعت باشد و امکان سمپاشی تا عمق 20 متری وجود داشته باشد 12000 =(2*200*20) + (2*100*20) متر مربع از حاشیه کناری و پر آفت سطح 20000 مترمربعی سمپاشی می شود که به نظر می رسد به دلیل مذکور، تاثیر عمده ای در کاهش خسارت داشته باشد. سمپاشی در مراحل ذکر شده وقتی که یک کلنی در هر متر مربع ملاحظه شود در تقلیل خسارت موثر خواهد بود. با مشورت کارشناسان، سموم ذکر شده را می توان به کار برد. نکته ای که حایز اهمیت است مبارزه قبل از ایجاد کلنی های شته می باشد. به اعتقاد برخی از متخصصان فرانسوی که سابقه طولانی در تولید کلزا دارند در اوایل فصل، مشاهده حداقل تعداد ممکن شته در مزرعه ها به ویژه در حاشیه ها، مبارزه با آفت از طریق مصرف زیاد آب و یک ماده مویان با سمی پایدار می تواند از گسترش دامنه خسارت جلوگیری کند. (12). دشمنان طبیعی شته ها و امکان مبارزه بیولوژیک: در روند حیات طبیعی کلیه موجودات زنده (از جمله حشرات) مکانیسم کنترل جمعیت به نحوی است که در شرایط عادی، تکثیر غیرعادی و خیلی زیاد غیرممکن می شود. مگر خواسته یا ناخواسته، فاکتورهای تولیدکننده و یا محدودکننده به دلایلی مختل شود. در مورد آفات ذکر شده در این نشریه نیز وضع چنین است: بسیاری از موجودات مفید برای کنترل حشرات مضر در محیط وجود دارند و در شرایط طبیعی می توانند از شدت خسارتی که در بعضی مواقع تا حد نابودی کلزا پیش می رود جلوگیری کرده و میزان صدمات وارده ازطرف آفت موردنظر را تا مرز هزینه های سم و سمپاشی یا تخریب های حاصله که در اثر سمپاشی به وجود می آید، پایین آورند. متاسفانه دخالت ناروا و سمپاشی های نامعقول با سمومی که مطلقاً توسط کارشناسان توصیه نمی شود، باعث کاهش جمعیت حشرات مفید در طبیعت شده است و حشرات مضر میدان را برای ایجاد ضایعاتی بس شدید مساعد می یابند. در شرایط خاص حرارتی هر چند ممکن است مبارزه بیولوژیک در مورد برخی از شته ها در فصلی خاص، وقتی جمعیت شته به دلیل محدودیت تعداد پرداتور یا پارازیت ها حالت انفجاری دارد، ممکن نباشد ولی باید توجه داشت نوع و مقدار سم مصرفی، نحوه و زمان مبارزه خیلی مهم بوده و امکان دارد حتی به جای حذف آفت،‌حشرات مفید را منهدم سازد. در مبارزه، توجه به شرایط استقرار بوته ها، و انبوهی مزرعه (به ویژه در مرحله گل و غلاف) روش سمپاشی نواری یا حاشیه ای، امکان مهاجرت و فعالیت حشرات مفید حتی زنبورعسل را از ناحیه سمپاشی شده به نواحی سالم فراهم آورده و اثرات تخریبی محدودی علیه حشرات مفید بااستفاده از سموم مجاز دارد و می تواند دامنه مبارزه را که احتمالاً صددرصد نیست به مرز قابل قبول برساند. الف) کفشدوزک هفت نقطه ای Coccinella septmpunctata.L کفشدوزک هفت نقطه ای از فراوان ترین و معروف ترین گونه های حشرات شکارچی است که در تمام نقاط مختلف دنیا در مبارزه بیولوژیک کاربرد فراوانی داشته است. لارو و حشرات بالغ از انواع شته های آزاد، گالزا و حتی شته های ریشه، شپشک های نباتی، پسپل ها، تخم و لارو جوان سایر حشرات تغذیه می کند، هر کفشدوزک در دوره لاروی، هزار و هر حشره کامل تا 9000 شته را طعمه خود قرار می دهد، حشره بالغ نسبتاً بزرگ و به طور 8 ـ 5/5 میلی متر، محدب، با سرسیاه رنگ که از دو طرفین دو چشم پیشرفتگی پیدا نموده است در حاشیه جلویی سرنوار باریک قرمزرنگی مشاهده می شود، شاخک ها دارای قاعده سیاه و بندهای خرمایی رنگ است. سینه سیاه رنگ و دارای حاشیه جلویی صاف که از دو طرف چشم ها را می پوشانند. حاشیه عقبی سینه قوسی است. بالپوش ها به رنگ قرمز نارنجی، کاملاً محدب با حاشیه های صاف و انتهای آن گرد است. سپرچه مثلثی و سیاه رنگ می باشد. روی هر بالپوش سه نقطه سیاه رنگ و یک نقطه سیاه رنگ دیگر نیز به صورت مشترک بین دو بالپوش قرار دارد. سطح زیرین بدن و پاها، سیاه و پوشیده از موهای ظریف و سفید رنگ است. تخم ها کشیده، و در ابتدا زرد روشن است که به تدریج نارنجی می شود. طول تخم 73/0 ـ 67/0 میلی متر است. لارو به رنگ زرد مایل به قهوه ای تا خاکستری مایل به سیاه، به طول 13 ـ 11 میلی متر و دارای لکه های نارنجی رنگ در امتداد طول بدن می باشند. نیم حلقه های پشتی بدن در ناحیه جانبی دارای برجستگی هایی است که روی آنها موهای کوتاه دیده می شود . شفیره به طول 7 ـ 6 میلی متر و از انتهای بدن به برگ متصل می شود. این کفشدوزک به صورت حشره کامل در پناهگاه ها نظیر زیر پوست درختان و شکاف دیواره ها زمستان گذرانی می کند. در بهار هنگامی که دما به 12 ریسد کفشدوزک ها از پناهگاه ها خارج و شروع به تغذیه می نمایند. سپس حشرات بالغ، جفت گیری کرده و در دمای بین 30 ـ 20 درجه سانتی گراد بعد از 4 روز تخمگذاری می نمایند، تخم ها به صورت دسته ای (100 ـ 50 عدد) در زیر برگ های گیاهان قرار می گیرد. تعداد تخم بین 300 ـ 70 عدد و حداکثر تا 3000 عدد گزارش شده است، لاروهای جوان از تخم خارج شده و در قسمت های مختلف گیاه به جستجوی طعمه می پردازد. این حشره دارای 5 سن لاروی بوده که 10 تا 7 روز طول می کشد. شفیره ها در زیر برگ یانقاط دیگر ثابت شده و پس از یک هفته تا ده روز به حشره بالغ تبدیل می شوند . این کفشدوزک دارای 5 تا 3 نسل در سال است. ب) زنبور پارازیت شته Aphdius matricariae جمعیت زیادی از شته ها در محیط های طبیعی و کمتر سمپاشی شده به وسیله این زنبور پارازیته می شوند و در آلودگی های محدود می تواند عامل کنترل آفت و جلوگیری از خسارت باشد. افراد بالغ این زنبور 2 ـ 8/1 میلی متر طول داشته رنگ آنها سیاه براق بدنی کشیده و پاهایی به رنگ روشن دارند. تخمگذاری در داخل بدن شته زنده صورت می گیرد و بعد از تفریخ تخم، نوزارد از بافت درونی بدن شته تغذیه می کند. و پس از تخریب اندام های درونی در همان جا شفیره می شود (7) طول دوره لاروی 9 روز، شفیرگی، 5 روز و حشره کامل 10 ـ 7 روز است. تطابق زندگی زنبور با شته هایی که در زمستان شدیداً فعال هستند در یک دوره خاصل مشکل به نظر می رسد ولی قبل و بعد از دوره سرما، شته های فراوانی توسط این زنبور در توده های طبیعی یا آلوده شده مصنوعی پارازیته می شوند. پ) شیر شته Chrsoperla. Spp گونه های فراوانی از این حشره در کنترل شته ها و تریپس ها موثر هستند. بسیاری زا این حشرات قابلیت پرورش مصنوعی و رهاسازی را دارا می باشند حشره بالغ و لارو این بالتوری از شته ها تغذیه می کنند. تخم های ساقه دار و منحصر بفرد آن معرف حضور این حشره مفید در مزرعه ها ست. استقرار با نسبت یک به ده بالتوری به شته باعث کنترل کامل آفت می شود. در مناطق سرد و معتدل سرد به دلیل شدت فعالیت این بالتوری در ابتدای شروع فعالیت شته ها (شهریور و مهرماه) و (فروردین و اردیبهشت ماه) می توان برکارایی آن در کنترل آفت تاکید کرد. ج) پشه شکاری و گالزا Aphidoletes ophidilimyza ظاهر این حشره مفید تفاوت قابل ملاحظه ای با پشه های معمولی ندارد رنگ قهوه ای روشن پاهای بلند کشیده ـ رنگ سیاه سر و شاخک های بلند باعث تمایز این پشه می شود. پشه ماده تخم های خود را در کلنی شته ها قرار می دهد و هر لارو پشه پس از تفریخ تخم در هر هفته می تواند 50 ـ 20 شته را شکار کرده و از آن تغذیه کند. لارو که به رنگ نارنجی روشن است بعد زا تغذیه کافی در خاک تبدیل به شفیره شده بعد از 14 روز شفیرگی در شرایط متعارف نسل جدید آغاز می شود. مبارزه بیولوژیک یا در مراحل بعدی مبارزی تلفیقی به همراه دیگر روش های مناسب مانند استفاده از رقم های مقاوم (پرزدار کلزا) و رعایت تاریخ کاشت ـ می تواند در امر مبارزه با این آفت خطرناک به جای استفاده از روش های غیراصولی دیگر موثر باشد و دامنه تکثیر آفت را در سال های بعد محدود ساخته با افزایش فعالیت زنبورهای عسل و دیگر حشرات مفید تلقیح کننده که با شدت سمپاشی ها در زمان غنچه و گل از مزرعه کلزا دور شده یا صدمه می بینند، به میزان تولید در هکتار کمک کند. با مشاهده حشرات شکارچی، مبارزه شیمیایی را که توصیه می شود برای جلوگیری از خسارت قبل از کلنیزه شدن باید صورت گیرد می توان به تعویق انداخت ـ چون با حرکت حشرات شکارچی در محیط تعداد محدود شته ها می تواند کنترل شود. ادامه خواندن مقاله شته کلزا

نوشته مقاله شته کلزا اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 61 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : عوامل وحدت بخش در قرآن و حدیث چکیده:گفتگو درباره عوامل و عناصر تشکیل دهنده وحدت، یکی از مبرم ترین نیازهای جامعه اسلامی است که باید هم مفهوم از وحدت و هم مراد از عوامل و اهمیت و اهداف آن را در قرآن و روایات توضیح داد.بی گمان قرآن کریم در پیش از پنجاه آیه به مسئله وحدت و عواملی که فراهم آورنده اختلاف، پرداخته و راههای رسیدن به وحدت را نشان داده است.از این راهها می توان به رفتار مسالمت آمیز با مخالفان، پرهیز ازطرح مسائل اختلاف برانگیز و بی ثمر مذهبی، جلوگیری از تحریک احساسات و توهین به مقدسات، پرهیز از تکفیر صاحبان فرقه های اسلامی، رعایت حقوق اجتماعی، رعایت اصول اخلاقی، و تعامل علمی میان دانشمندان و فرهیختگان مسلمان اشاره کرد و تأثیر این عوامل را در تحقق وحدت نشان داد. چنانکه اگر این اصول از سوی هر یک از عالمان و صاحبان مذاهب رعایت شود، دشمنان اسلام و کسانی که آب به آسیاب آنها می ریزند دیگر نمی توانند جنگ و خون ریزی در میان مسلمانان راه بیاندازد و این گونه جهان اسلام را پراکنده و دسته دسته مانند لشکر شکست خورده سازند تا جایی که بتوانند جهان اسلام را تحقیر و به مقدسات و شخصیت پیامبر گرامی و قرآن توهین کنند و کشورهای مسلمان را در این گوشه و آن گوشه جهان اشغال و تصاحب کنند. کلید واژه : وحدت، عوامل وحدت، اختلاف، نزاع، گفتگو، تعامل مذهبی. مقدمهوحدت اسلامی در شرایطی از مبرم ترین نیازهای جامعه اسلامی مطرح می شود که جدایی ها و ظهور جریاناتی آتشین کیان جهان اسلام را تهدید می کند.تقریب مذاهب اسلامی ،پیش از دوره اخیر در نتیجه تلاش و پایمردی مصلحان بزرگ و آرزومند وحدت اسلامی مطرح گردید.بی گمان اگر جدایی و تفرقه ای وجود نداشت و خطر تفرقه و نزاع و آتش تعصب های مذهبی نبود، و اگر ضرورتی عینی و سرنوشت ساز و سوء استفاده دشمنان نبود این عالمان آگاه و دلسوز موضوع تقریب را مطرح نمی کردند. درباره تقریب سخن های بسیار گفته شده،اما آنچه امروز طرح آن بایسته به نظر می رسد،طرح عوامل وحدت بخش، راه بردهایی که می تواند به وحدت و یکپارچگی جهان اسلام بینجامد و زمینه های تحریک، درگیری و جنگ های فرقه ای را خنثی کند.در قرآن مجید سخن از وحدت و مذمت اختلاف به میان آمده و خطرات آن بازگو شده است. با بررسی این آیات به خوبی عوامل وحدت بخش را می توان به دست آورد. زادگاه اختلاف از نظر قرآن در میان حاملان دین و از سوی برخی عالمان بسته اندیش است، آنان هستند که گاه به جای فروکاهش دادن اختلاف ها و نزدیک کردن افکار و اندیشه، زمینه های رویارویی را فراهم می سازند و با سطحی نگری، طرح موضوعات سست وبی پایه،برگزاری جلسات موهن ،استنادبه احادیث ضعیف ، همواره هیزم اختلاف راانباشته می سازند،وبه تعبیرقرآن: ما تَفَرَّقُوا إِلاَّ مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْیاً بَیْنَهُمْ وَ لَوْ لا كَلِمَهٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّكَ إِلى‏ أَجَلٍ مُسَمًّى لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ.( شوری /14)، باآگاهی به اختلاف دامن می زنند. به همین دلیل کسانی مانند علامه طباطبایی اختلاف در میان فرقه های دینی را بر خلاف فطرت و برخاسته از روح تجاوزگری می داند.(المیزان ،ج2،ص 24-122). تشویق به وحدت و پرهیز از اختلاف در صورتی موثر است ،که عوامل اختلاف شناسایی شود و با راه حل های مثبت در جهت وحدت گام برداشته شود.مراد از وحدت منظور از وحدت یکی کردن مذاهب، شیعی کردن سنیان و یا سنی کردن شیعیان نیست.منظور حصر مذاهب به یک مذهب و یا حتی گرفتن مشترکات مذاهب و طرد مفترقات آنها نیست. بلکه منظور از وحدت و یکپارچگی این است که با توجه به مشترکاتی که بین همه طوایف و فرقه های اسلامی وجود دارد و همگی اعتقاد به خداوند یگانه، پیامبر اسلام و کتاب الهی و قبله مشترک و اعتقاد به معاد و احکام اسلامی مثل نماز، روزه، حج و زکات دارند، با همدلی بایکدیگرهمکاری کنند. اختلاف در بعضی از اعتقادات و احکام واختلاف منابع،که نتیجه طبیعی اجتهاد و تفکر آزاد است، نباید موجب جدایی و دوری قلبهای مسلمانان از یکدیگر شود، بلکه باید همه فرقه های اسلامی با کمال شرح صدر و وسعت نظر عقاید و افکار یکدیگر را درک و تحمل نمایند و در عین حال که در صحنه کاوش و تحقیق و بحث و استدلال در فضای علمی تلاش می کنند، در عرص زندگی اجتماعی و تعامل با توجه به مصالح تمام امت اسلامی با سماحت یکدیگر را درک و به عناصر مهم تشکیل دهنده وحدت توجه و در راه تحقق آن بکوشند. بنابراین مراد از وحدت، برداشتن موانع مصنوعی و پیشگیری از اموری است که باعث جدایی،کینه و دشمنی میان مسلمانان می گردد. از یک طرف دست دشمنان اسلام بر آنان دراز و از طرف دیگر در درون خود گرفتار و از حرکت و پیشرفت و رفع فقر، وجهل وحل مشکلات جامعه بازمانده و به خود مشغول می گردند، عقل دینی وخردجمعی می گوید،حفظ آرمانهای اصلی مهم ترازنزاع های بخشی نگراست.مراد از عوامل وحدت بخش مراد از این عنوان،عناصری است که تشکیل دهنده وحدت هستند. این عناصر، اموری هستند که یا به صورت ایجابی به تقریب و همکاری و تعامل علمی میان مسلمانان می انجامد و یا به صورت سلبی باعث کاهش اختلافات می گردد و جدایی و کینه و متهم کردن یکدیگر را از بین می برد و موجب طرد هر نوع بدبینی و تعصب می شود، عناصری که وحدت بخش هستند و یا در رفع ضدیت بکار گرفته می شوند، از سوی کسانی آگاهانه یا ناآگاهانه نقض می شود و برخی از آنان را به گفتن و نوشتن سخنان نسنجیده، غیرمنطقی، غیرواقعی، غیر فراگیر، تند و زننده درباره یکدیگر وادار ساخته و فاصله میان مسلمین را بس زیاد می کند. طرح عوامل وحدت بخش و بررسی ضرورت بکارگیری آن در میان جوامع مسلمان، موجب می شود که به خودآگاهی واقع بینانه برسیم واندیشه وحدت را نهادینه کنیم وصورت عملی ببخشیم و فرصت را ازکسانی که آب به آسیاب دشمن می ریزند و زمینه گسترش اختلاف را فراهم می سازند، بگیریم، ودیگرنتوانند به روش گذشته خود ادامه دهند و در انزوا قرار گیرند. اهمیت وحدت در قرآن1- بی گمان نخستین منادی وحدت و امت واحده شدن قرآن کریم است که می فرماید: إِنَّ هذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّهً واحِدَهً وَ أَنَا رَبُّكُمْ فَاعْبُدُونِ (انبیاء/91)این دین شما و این امت شماست، دین یگانه و من پروردگار شمایم، پس مرا بپرستید.چنانکه در جایی دیگر: وَ إِنَّ هذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّهً واحِدَهً وَ أَنَا رَبُّكُمْ فَاتَّقُونِ (مومنون/52). با همین تعبیر آغاز می کند و می خواهد که با رعایت یکپارچگی فراگیر اسلامی پروا داشته باشندو کاری نکنند که این یگانگی دچار خلل شود و از آنجا که همه مومنان را یک امت و در یک جهت و با یک هدف خواسته که در آن پرستش خدایی یگانه است، باید مسلمانان آگاه، به اهمیت این شعار قرآنی (امت واحد)پی ببرند و عظمت آن را درک کنند و تفرقه ها را از میان بردارند و نابود سازند و هرگونه حرکتی که به دوگانگی و تفرقه مسلمانان بینجامد حرکتی خواسته دشمنان و برخلاف دعوت قرآن است. در این دعوت، وحدت به مذهب خاصی محدود نشده و معیار امت واحد، اعتقاد به وحدانیت الهی دانسته شده است. از سوی دیگر وحدت امت در ردیف توحید قرار گرفته و پرستش خدا متوقف بر این یگانگی شده است. وحدت، موعظه و یک پیشنهاد نیست، وظیفه است، یعنی همانگونه که موظفند براساس توحید،خدا را عبادت کنند، وظیفه دارند در تحصیل وحدت بکوشند. وحدت بر اساس این آیه حقیقت واحدی است که به همه مسلمانان خطاب شده و خواسته شده و آنان به هر نسبت که توان بیشتری از نظر علم، سیاست و اقتصاد دارند، در جهت انجام آن، وظیفه بیشتری دارند. 2- در قرآن کریم آمده است: إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَهٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (حجرات /10) در حقیقت مومنان با هم برادرند، پس میان برادرنتان سازش دهید و از خدا پروا بدارید. قرآن در این حصر با” انما” تاکید می کندکه مومنان برادر یکدیگر هستند و هیچ حیثیتی جز برادری با هم ندارند و مکلفند که مثل برادر با هم رفتار کنند (تفسیر امام خمینی،ج5،ص 199 ). ممکن است مومنان گاه در اثر سوء تفاهمات و یا منافع مادی و برخی اغراض سیاسی دچار بی تفاوتی و احیانا دشمنی شوند، اما قرآن با جمله خبری یادآور می شود که آنان برادر هستند و روشن است منظور از این برادری، که برادری نژادی نیست، بلکه برادری دینی و ایمانی است که تکلیف می آورد. بنابراین آیه مزبور امر می کند که مومنان با هم برادری و محبت کنند و اگر از هم دورشده خودرا بهم نزدیک سازند و اختلاف و نزاع پیشه نکنند واگر چنین اتفاقی افتاد، کسانی راه صلح و سازش پیشه کنند و از خدا پروا دارند. 3- در بیشتر مواردی که در قرآن مجید از برادری ووحدت سخن گفته و به مذمت اختلاف پرداخته و افزون بر دستور بر اخوت و برادری و دعوت به تعاون بر نیکی و تقوی، اتحاد و همدلی را از نعمت هایی می داند که به واسطه پذیرش اسلام در رسالت به جامعه اسلامی در عصر پیامبر هدیه شده و گویی می خواهد که این نعمت پاسداری شود و با تاکید و سفارش بر وحدت ایمانی و اجتماعی، مسلمانان به اختلاف های گوناگون توجه نکنند.عبارت هایی همچون و اعتصموا، اصلحوا، رابطوا، تعاونوا، در جهت تشویق به وحدت آمده است،یا حتی دستورهای اخلاقی اجتماعی مانندحرمت غیبت ،سوء ظن وافشاگری در جهت پیشگیری از اختلاف آمده است.به عنوان نمونه در جایی که می گوید:یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا یَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً أَ یُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ یَأْكُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتاً فَكَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِیمٌ (حجرات /11)،دشنام دادن و ریشخند گرفتن و سرزنش کردن از عوامل جدایی میان مسلمانان می گردد و یا دیگران را با نامه های زشت و القاب ناپسند یادکردن : وَ لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ بِئْسَ الاِسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِیمان (حجرات /10) راممنوع ساخته است . به همین دلیل رفع اختلاف و حفظ وحدت در جامعه اسلامی اهمیت بسیار پیدا می کند و هر حرکت اختلاف بر انگیز،کینه آور و تحریک کننده احساسات ممنوع می گردد: وَ لا تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَ تَذْهَبَ رِیحُكُمْ (انفال/46) و هرگز راه اختلاف و تنازع نپویید که قدرت و عظمت شما نابود خواهد شد.و نیز می فرماید: وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا وَ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْواناً (ال عمران/103).و همگی به رشته دین خدا چنگ زده و به راههای متفرق نروید و بیاد آورید این نعمت بزرگ خدا را که شما با هم دشمن بودید و خدا در دلهای شما الفت و مهربانی انداخت و به لطف خداوند همه برادر دینی یکدیگر شوید. همچنین آیات دیگری که به تجربه امت های پیشین اشاره می کند و می گوید از اختلاف و تفرقه آنان عبرت بگیرید و دیگر شما مانند آنان اختلاف نکنید: وَ لا تَكُونُوا كَالَّذِینَ تَفَرَّقُوا وَ اخْتَلَفُوا(آل عمران/105) .و یا می گوید: دسته بندی دینی درست می کنندوهرکسی به هردسته و گروه و حزب خود خوشحال می گردد . مِنَ الَّذِینَ فَرَّقُوا دِینَهُمْ وَ كانُوا شِیَعاً كُلُّ حِزْبٍ بِما لَدَیْهِمْ فَرِحُونَ (روم/32).در مجموع قرآن در پیش از پنجاه آیه به موضوع اختلاف، وحدت و روش های پیشگیری و راههای به دست آوردن اتحاد اشاره می کند که همگی نشان می دهد، این موضوع از نظر قرآن دارای چه اهمیتی است.اهداف وحدت بخشی چنانچه گفتیم وحدت اسلامی هدفی است که قرآن بر آن تاکید دارد و هر مسلمانی باید در پی تحقق آن باشد. اکنون در پی آن هستیم تاروشن کنیم که این هدف دارای چه مقاصدی است و اگر در گذشته از یکدیگر متفرق و پراکنده بودیم، اینک بر اسا س آرمان هایی در صدد تدارک و جبران مافات برآییم و در سایه قرآن واحد و قبله واحد مجتمع شویم، به همین دلیل می توان اهداف وحدت بخشی را در مسائل زیر خلاصه کرد:1- نخستین هدف برای وحدت بخشی ، کاستن تنش ها، اختلافات و از بین بردن کینه ها و پیشگیری ازجنگ ها و کشتارهای مذهبی است .این هدف بامشخص کردن مبرم ترین مسائل دینی وتعیین اولویتهامیسر می گردد. 2- جلوگیری از گسترش جریانهای افراطی مذهبی، تشدید تعصب های کور و غیر منطقی که معمولاً در سایه اختلافات مذهبی شکل می گیرد و هر چه این اختلاف ها افزوده می شود، زمینه رواج غلو، خرافات، افزون می شود.به جای تعمق در دین و معنویت، حرکات ظاهری و شعاری افزایش پیدا می کند و سطح دین از عمق به لایه های روبنایی و سطحی تنزل پیدا می کند، مراسم ورفتارهای ظاهرگرایانه فراوان می شود اماازحقیقت دین هیچ خبری نیست ،در صورتی که آگاهی از اهمیت وحدت و رویکرد به آن، دین منطقی و مستدل و با پشتوانه اعتقاد آگاهانه را فراهم می سازد. 3- حفظ هویت اسلامی در جهان با وحدت بخشی به جهان اسلام شکل می گیرد، حتی هویت شیعی باوحدت بیشترمی گردد، بویژه اگر این هویت همراه با عمران و آبادانی و توسعه اقتصادی و سیاسی وسماحت همراه باشد.4- تقویت بنیه جامعه اسلامی.عزت و شکوه صدر اسلام هنگامی باز می گردد که مسلمانان در یک صف قرار گیرند و امکانات و ثروت و قدرت و شکوه آنان رونقی برای اخلاق و معنویت شود. 5- جلوگیری از تشویش افکار غیر مسلمانان و پیشگیری از گریز از دین در جامعه اسلامی.زیرا هرگاه نزاع های فرقه ای و مذهبی اوج بگیرد، در داخل جوامع مسلمان سرخوردگی، تنفر و گریز از دین شکل می گیرد،واسلام به عنوان دین خشونت معرفی می گردد و طرفداران جنگ تمدنها و آنانی که از جنگ های صلیبی سخن می گویند، برآمد جنگ های مذهبی را ریشه در آموزه های دینی اسلام معرفی می نمایند و اگر مسلمانان در فلسطین و در جاهای دیگر به حق از خود دفاع می کنند، به حساب خشونت طلبی اسلام جا می زنند. این است که روشن کردن اهداف وحدت و نشان دادن عوامل موثر بخش، این فایده را خواهد داشت که روشن کند منظور از وحدت استحاله و از بین بردن مذهبی به نفع مذهبی دیگر نیست، نزاع و اختلاف نکردن وسعه صدر و تحمل دیگران داشتن و کاستن تنش ها و تکفیر ها و ایجاد دوستی و محبت در میان ملل اسلامی است.عوامل وحدت بخش در قرآن کریم،آیات بسیاری مسلمانان را به اختلاف افکار دسته ها ،گروه ها،ملت هاو طبایع بشری توجه می دهد و این گونه از چندگانگی را به عنوان یک سنت الهی می شناسد. یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى‏ وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا.(حجرات/13)ای مردم،ما شما را از مرد و زنی آفریدیم و شما را ملت ملت و قبیله قبیله گردانیدیم تا با یکدیگر شناسایی متقابل حاصل کنید. و یا در جایی دیگر می فرماید: وَ قَدْ خَلَقَكُمْ أَطْواراً (نوح/14) شما را به گونه های مختلف آفرید.این تنوع گونه ها، هم به لحاظ ذهنی و فکری و استعداد و فهم، وهم به لحاظ شرایط اجتماعی و فرهنگی و موقعیت زندگی و گرایش های عقیدتی می تواند باشد، و نیز این از مشیت الهی است که انسان ها از جهت هوش،ذکاوت،شجاعت،آرمان خواهی و روحیات علمی و اقتصادی متفاوت باشند: وَ رَفَعَ بَعْضَكُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِیَبْلُوَكُمْ فِی ما آتاكُمْ (انعام/165) برخی را بر برخی دیگر بالاتر ازدیگری گردانیدیم تا شما را در این تفاوت مراتب و درجات بیازماییم و درجایی دیگر می فرماید: وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّهً واحِدَهً (مائده/48)اگر خداوند می خواست همه شما را یک امت قرار می داد. از سوی دیگر،این اختلاف ،گاه در طبقه پیامبران شکل گرفته و قرآن به تفاوت درجات آنان اذعان کرده است: تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى‏ بَعْضٍ (بقره/253)برخی از این پیامبران را بر بعضی دیگر فضیلت و برتری دادیم، و این برتری با انتخاب خداوند و بر اساس حکمتی بوده است. وَ لَقَدْ فَضَّلْنا بَعْضَ النَّبِیِّینَ عَلى‏ بَعْضٍ (اسراء/55) .بی گمان برخی از پیامبران را بر برخی دیگر برتری دادیم .و این برتری در مقام رسالت،شریعت و بیان معارف تاثیر گذار در جامعه و عقاید و بینش آنان می گردد و همین زمینه چند فکری را فراهم می سازد،چنانکه در برابر ،جامعه هر چه بخواهد یکدست شود، باز به طور کلی ممکن نیست و اقوامی خواه ناخواه جنگ و اختلاف را دارند. تایید این مطلب با این بیان قرآن است که می فرماید: وَ أَلْقَیْنا بَیْنَهُمُ الْعَداوَهَ وَ الْبَغْضاءَ إِلى‏ یَوْمِ الْقِیامَهِ (مائده/63)خداوند بین یهود تا روز قیامت عداوت و دشمنی را قرار داده است، در حالی که اگر مسلمانان به دستورات الهی عمل کنند و از نزاع و جنگ بپرهیزند سیادت و آقایی خواهند داشت : وَ لا تَهِنُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ.( آل عمران/139) ترس و حزن به دل راه ندهید، شما اگر مومن باشید برتر خواهید بود. بنابراین،نفس چندگانگی و چند مذهبی گریز ناپذیر است. در مقام قضاوت نیستیم که بگوییم این مذهب خوب است یا آن مذهب و این هم ممکن نیست که گفته شود همه مذاهب یکی شوند،چون این هم عملی نیست و از قرآن استفاده می شود که همواره اختلاف مذهبی وجود دارد: وَ لَوْ شاءَ رَبُّكَ لَجَعَلَ النَّاسَ أُمَّهً واحِدَهً وَ لا یَزالُونَ مُخْتَلِفِینَ (هود/113)اگر پروردگار تو خواسته بود همه مردم را یک امت قرار می داد، ولی همواره در اختلاف خواهند بود.پس باید کاری کرد که این اختلاف به تشتت، نزاع،درگیری،کینه وکشتار نیجامد و اختلاف سلیقه ها،برداشت ها،موجب آثار عملی تنش زا نشود و مهم تر خود را از امت واحد جدا ندانند ،چون خداوند با همه این احوال فرموده است: إِنَّ هذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّهً واحِدَهً (انبیاء/92) این دین شما و این امت شما یگانه است. با این مقدمه آشکار می شود که چگونه باید به سراغ وحدت بخشی رفت و عوامل توجه به وحدت را شناخت. زیرا شناخت عوامل، به شناخت راه کارها می انجامد و هر مذهب و گروهی می داند که با واقعیتی به نام اختلاف مذاهب رو برو است و اگر بخواهد به تعالیم قرآن عمل کند، به دنبال یکی کردن نمی رودو به ریسمان الهی چنگ می زند، چون چاره ای ندارد که این اختلا ف را از راه دیگری چاره کند، چاره ای که عملی و مثمر ثمر باشد و با تحفظ مذهب خود، زمینه تشتت و نزاع را بر طرف کند. 1- رفتار مسالمت آمیز با پیروان مذاهب مخالفیکی از راههای وحدت بخش، احترام متقابل پیروان مذاهب مختلف با یکدیگر است. زیراهر چند اختلافات مذهبی عمیق باشد،امااین اختلافات نباید آثار عملی خشونت باری بین مسلمانان در پی داشته باشد و حساب اختلاف عقیدتی با حساب رفتار و حقوق اجتماعی مخالفان کاملاً جدا است و اختلاف در مذهب به تنهایی تاثیری در حقوق اجتماعی مسلمانان ندارد. سوکمندانه عمده ترین مشکل در رفتار مسالمت آمیز، نگاه فقیهانه به مسئله است، بسیاری از مخالفان رفتار مسالمت آمیز، با حکم فقهی به سراغ مسئله می روند، در حالی که نخست موضوع کلامی است تا فقهی و در مرحله بعد موضوع اخلاقی است و سپس حقوقی و در نهایت موضوع فقهی است، به همین دلیل بسیاری از آرای کلامی متاثر از اجتهادات فقهی ونگاه فقیهانه هستند و هر گونه اشتباه در اندیشه ، تاثیر بسیاری در خطاهای فقهی می گذارد. در خصوص مخالفان مذهبی به سراغ قرآن می رویم و بر مبنای معرفتی آن را از منظر قرآن بررسی می کنیم.طرد و برخوردهای خشن با مخالفان عقیدتی از آنجا سرچشمه می گیرد که فرد اعتقاد خود را صحیح و اعتقاد دیگران را باطل می داند، تا جایی که به خود اجازه می دهد برای نابودی آنان قدم بردارد.اما اگر ثابت شود که نگاه قرآن به انسانها بر این مبنا می باشد که اعتقاد انسان متکی به عوامل گوناگونی است.محیط تولد، پدر و مادر ، احساسات و ادراکات مختلف، شرایط تاریخی و اجتماعی و جغرافیایی و فرهنگی،که همه اینها در عقیده انسان تاثیر می گذارد و به صورت گریز ناپذیر شرایطی را به وجود می آورد که فردی در محیط زندگی تابع این مذهب و فردی در محیطی دیگر تابع مذهب دیگر می شود. با چنین تحلیلی از درک های متفاوت انسانها در فهم حقایق علمی و معارف دینی و اختلاف شرایط و محیط ها، اختلاف دینی طبیعی و به عنوان واقعیتی اجتناب ناپذیر تلقی می گردد. وقتی مطالعه بیشتر و کمتر فرد باعث اختلاف در فهم و تفسیر قرآن می گردد، وقتی شرایط روحی و اخلاقی، باعث اختلاف فهم ها می گردد، وقتی که عوامل بیرونی و محیطی و حتی رفتارهای حاکمان تاثیر گذار در اعتقاد فردی می گردد، نمی توان همه اختلافات ا عتقادی را به حساب سرکشی، طغیان ، عناد وسرپیچی از حق گذاشت. قرآن کریم به هر دو عامل توجه دارد، هم جایی که اختلاف، نتیجه شرایط طبیعی و نکات پیشین است، و هم جایی که در اثر سرکشی، طغیان ، عناد و سرپیچی از حق، اما واقعیت آن است که عمده این اختلاف ها در جوامع ناشی از جحد و انکار حقیقت و از روی سرکشی نیست و ثمره طبیعی و منطقی محیط وتربیت و ازقبیل اختلاف دسته نخست است که به تعبیر قرآن : وَ لا یَزالُونَ مُخْتَلِفِینَ (هود/118) .همواره در اختلاف هستند و این اختلاف در علم سابق و ازلی خداوند تعلق گرفته و بر طرف کردن آن به قهر و غلبه ساخته نیست و وقتی خداوند می گوید : وَ لَوْ شاءَ رَبُّكَ لامَنَ مَنْ فِی الْأَرْضِ كُلُّهُمْ جَمِیعاً أَ فَأَنْتَ تُكْرِهُ النَّاسَ حَتَّى یَكُونُوا مُؤْمِنِینَ .(یونس /99) مشیت خداوند تعلق نگرفته که همه در روی زمین ایمان آورند و همه یک گونه مومن باشند و عقیده واحدی داشته باشند و این انتخاب و اراده در گزینش راه و خصوصیات آن دخالت داشته ،بنابراین دلیلی ندارد که صاحبان مذاهب بخواهند آثار عملی و خشونت باری ایجاد کنند و رفتار مسالمت آمیز با پیروان مذاهب مخالف را به جنگ و نزاع تبدیل کنند. به همین دلیل روایات فراوانی از اهل بیت رسیده که این مسالمت را تشویق و ترویج می کنند.در روایتی از امام صادق رسیده است : اگر مردم بدانند که چگونه خداوند تبارک و تعالی این خلق را آفرید، هیچ کس دیگری را ملامت نمی کند.(حر عاملی،ج16،باب 14،ص 161، حدیث 21243، آل البیت). و در حدیثی دیگر از ایشان درباره مدارا و مسالمت با مخالفان می فرماید: خداوند اسلام را هفت سهم قرار داده، سپس آن را بین مردم تقسیم کرد و به بعضی یک سهم داد و به برخی دیگر دوسهم و ; پس برآنکه یک سهم دارد ،دو سهم از اسلام را تحمیل نکنید ،زیرا بر ایشان سنگین آمده، متنفرشان می کند ، بلکه با ایشان مدارا کنید و برای ایشان ورود به اسلام و مراتب آن را آسان بگیرید، آنگاه حضرت به شرایط تاریخی عصر خود اشاره می کنند و می فرمایند : اما علمت ان اماره بنی امیه کانت بالسیف والعسف والجور، وان امامتنا بالرفق والتالف والوقار والتقیه وحسن الخلطه والورع والاجتهاد، فرغبوا الناس فی دینکم وفی ماانتم علیه.(همان ،ح21248،ص165). بنی امیه با شمشیر و خشونت و ستم بود و رهبری وامامت ما با مدارا و الفت و آرامش و نگهداری و رفتار خوب و خویشتن داری و اجتهاد در راه علم و معرفت است، پس از این روش مردم را به دین جذب و ترغیب کنید. 2- پرهیز از طرح مسائل اختلاف برانگیز و بی ثمر مذهبی یکی از عوامل وحدت بخش در جامعه اسلامی، پرهیز ازطرح مسائل بی ثمر مذهبی و درگیرکردن جامعه به موضوعاتی است که نه تنها هویت دینی جامعه را تقویت نمی کند و به معنویت و اخلاق اسلامی مدد نمی رساند، بلکه موجب ایجاد افزایش تنش ، اختلاف در میان فرقه های مذهبی می گردد .معمولاً بسیاری از مسائل سطحی دینی که گاه شکل شعار به خود می گیرد و در تقویت معنویت و تعمق دین تاثیر ندارد، از سوی کسانی طرح می شودو فضای آرام جامعه به موضوعاتی درگیر می شود که نه در جهت تقویت فرهنگ اهل بیت است ونه در جهت رونق سنت نبوی.دراین زمینه چند نکته حائز اهمیت است: 1- روح کلی و جانمایه دعوت قرآن، نهی از جنگ و دشمنی و شقاق و قطعه قطعه کردن اجتماع مسلمانان است .بنابراین هر حرکتی که در جهت ضدیت همدلی وهمکاری باشد،برخلاف دستورقرآن است: وَ أَطِیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لا تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَ تَذْهَبَ رِیحُكُمْ وَ اصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ (انفال/46).از اختلاف و نزاع در دین بپرهیزید که سست شوید و مهابت شما ازبین برود.چنانکه از امام صادق نقل شده است: لا تخاصموا بدینکم فان المخاصمه ممرضه للقلب.برای دین خود با مردم ستیزه نکنید، زیرا ستیزه جویی بیمار کننده دل است.(مجلسی، ج2،ص133). 2- ازنظر قرآن ،چون تدبر در آیات و معارفش موجب بروز دیدگاههای مختلف می گردد،لذا قرآن دستور می دهدبا شیوه نیکو بحث انجام گیرد وتنهاراه دعوت به خداوند یک راه رسمیت دارد و آن برخورد با اندیشه از طریق جدال با احسن است: ادْعُ إِلى‏ سَبِیلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَهِ وَ الْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ (نحل/125) باحکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن با آنان به شیوه ای که نیکوتر باشد مجادله نما.نتیجه چنین برداشتی از عرضه دین وبرخورد با دیدگاه مخالف، پرهیز از اموری است که برخلاف جدال با احسن است، یعنی چیزهایی که موجب تشدید اختلاف و نتیجه گرفتن از دعوت می گردد، چون این آیه در مقام بیان شیوه تبلیغ و دعوت مردم به دین و راه الهی است که در آن تنها یک طریق راپیشنهاد می کند و آن را موفقیت آمیز در مقام دعوت دینی می شماردو آن روش حکمت و موعظه حسنه است که با بحث های بی ثمر و جدالهایی که ایجاد کینه می کنند سازش ندارد. 3- از لوازم جدال احسن ، پرهیز از مسائل اختلاف برانگیز و کاستن تنش ها است.زیرا وقتی فضای گفتگو و شنیدن فراهم می گردد که محیط دوستی و آرامش برقرار شود و افراد در پی شنیدن سخن یکدیگر و تامل درکلام باشندونه غلبه و تحکم بر دیگری .جدال احسن با تالیف قلوب حاصل گردد و اختلاف برانگیزی تحریک قلوب است و نه تالیف قلوب. قرآن مناظره و بحث را ممنوع نمی کند ،اما همین وظیفه را با عنوان تبلیغ و رساندن در جایی می داندکه فضا برای رساندن ایجاد گردد و اگر در جایی هیاهو و قیل و قال است و صداهابلند ویا فضای گفتگو مسموم است ، بحث بی ثمر و تبدیل به مخاصمه گردیده،مخاصمه ممنوع می شود.امام باقر درروایتی می فرماید : لاتخاصموا الناس فإن الناس لو استطاعوا ان یحبونا لأحبونا.(مجلسی ،ج2،ص132،ح21) با مردم( و مخالفان عقیدتی خود)مخاصمه نکنید،زیرا مردم اگر توان آن داشته که ما را دوست بدارند،دوست خواهندداشت. این نکته هم به لحاظ منطقی برای دعوت گران مهم است و هم به لحاظ روان شناسی ،بویژه آنکه اگر موضوعات از اموری باشد که در نهایت ثمر دینی و عملی ندارد و جنبه تاریخی دارد،که هم نقل قولها متفاوت است و هم تفسیرهای آن و اگر طرفدار مذهبی این نقل را بگیرد،مقابلش نقل دیگر را و اگر این طرف تحلیل و تفسیر خاص را به دیگری با تحلیل و تفسیری دیگر مقابله می کند و در نهایت جز آلوده شودفضای صمیمیت و دوستی و الفتی که قرآن از ما می خواهد ،چیزی عاید نخواهد شد، و تازه هر یک سر خط اول ایستاده اند. 3-جلوگیری از تحریک احساسات و توهین به مقدساتبی گمان یکی از عوامل وحدت بخش ،بلکه از مهمترین آن احترام به مقدسات صاحبان مذاهب و مواظبت بر رعایت ادب در گفتار در ذکر نام آنها ست.این اصل عقلایی است که آنچه را بر خود نمی پسندی بر دیگران مپسند.اگر ما نمی خواهیم به بزرگان ،علما و دانشمندان ما بی ادبی شود ،دیگران نیز چنین خواسته ای دارند.قرآن کریم این اصل را حتی درباره بت پرستان و کسانی که به جز خدا را می پرستند مطرح می کند:وَ لا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَیْرِ عِلْمٍ (انعام /108) و آنهایی راکه جز خدا را می خوانند،دشنام مدهید که آنان از روی دشمنی و به نادانی خدا را دشنام خواهند داد.این اصل است که خداوند در قرآن مطرح می کند: لِكُلِّ أُمَّهٍ عَمَلَهُمْ.( انعام /108) اینگونه برای هر امتی کردارشان آراسته می گردد و اعتقاد پیدا می کند. وقتی خداوند درباره غیر مسلمانان چنین می گوید ،این اصل درباره شخصیت های مورداحترام درمیان مسلمانان بیشتر صادق است که نباید زمینه اختلاف و کینه و تحریک احساسات را فراهم کرد. شاهد بر همین معنا، روایت امام رضا علیه السلام است که ابراهیم بن ابی محمود خراسانی به آن حضرت می گوید: من روایاتی را در فضل اهل بیت و مخالفین آنان می بینم که مانندش را پیش شما نمی شناسم ، حضرت پس از توضیحاتی در هدف سازندگان احادیث دروغین و دسته بندی آنها،درباره دشنام به آنان می فرماید:و ثالثها التصریح بمثالب اعداءنا، فاذاسمع الناس الغلو فینا کفروا شیعتنا و نسبوهم الی القول بر بویتنا ;واذا سمعوا مثالب اعداءنا باسماءهم و قد قال الله عزوجل: وَ لا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَیْرِ عِلْمٍ.(صدوق ،عیون اخبار الرضا،ج1،ص304). و دسته سوم کسانی هستند که با صراحت به بدگویی دشمنان ما می پردازند و آنگاه که مردم غلوهایی که آنان در حق ما ساخته اند را می شنوند، شیعیان ما را تکفیرمی کنند، وشیعیان ما را کسانی می دانند که قائل به ربوبیت ما هستند;و وقتی بدگویی دشمنان ما را در احادیث ساختگی که به نام و ذکر آنها آمده، می شنوند [ما را دشنام می دهند]،در حالی که خداوند فرموده است:و آنهایی که جز خدا را می خواننددشنام مدهید که آنان از روی دشمنی و به نادانی خدا را دشنام خواهند داد.از این روایات به خوبی استفاده می شود ،در عصر حیات اهل بیت روایاتی جعلی به نام آنان در جهت آلوده کردن فضای دینی در میان مسلمانان ساخته می شده است و هدف از وضع این روایات تشدید درگیری و مخالفت و تحریک احساسات و ایجاد دشمنی با اهل بیت بوده است و حضرت این حرکت را محکوم می کند و به ا ین آیه استشهاد می کند.بنابراین وقتی قرآن کریم حتی با کسانی که رفتار زشت و مخاصمه و جنگ طلبانه دارد می فرماید : وَ لا تَسْتَوِی الْحَسَنَهُ وَ لاَ السَّیِّئَهُ ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَكَ وَ بَیْنَهُ عَداوَهٌ كَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمِیمٌ. (فصلت/34) و نیکی با بدی یکسان نیست.بدی را به آنچه خود بهتر است دفع کن،آنگاه کسی که میان تو و میان او دشمنی است گویی دوستی یکدل می گردد.در فضای فرهنگی جامعه اسلامی نباید تقابل باشد ،نباید توهین باشد،در این آیه خداوند نمی خواهد که شما رقیب را رام کنید،بلکه می خواهد دشمنی را از بین ببرید،عداوت را طرد کنید و این با خوبی کردن و بدی را با نیکی پاسخ دادن است.قرآن مجید در یک منشور محکم اخلاقی می گوید: وَ قُلْ لِعِبادِی یَقُولُوا الَّتِی هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ الشَّیْطانَ یَنْزَغُ بَیْنَهُمْ إِنَّ الشَّیْطانَ كانَ لِلْإِنْسانِ عَدُوًّا مُبِیناً (اسراء/53). به بندگان من بگو نیکوترین سخن را بگویید و خوب بزنید ،همانا شیطان در دل ها وسوسه می کند و از آغاز دشمن آشکار انسان بوده است و تسلیم است که ناسزاگویی سبب فتنه و عداوت می شود.به همین دلیل مرحوم مجلسی از شیخ طوسی از حضرت علی علیه السلام درباره اصحاب پیامبر به یاران خود فرمود: اوصیکم فی اصحاب رسول الله لا تسبوهم، فانهم اصحاب نبیکم وهم اصحابه الذین لم یبتدعوا فی الدین شیئا و لم یوقروا صاحب بدعه، نعم اوصانی رسول الله فی هولاء.(مجلسی،حیاه القلوب،ج2،ص261 و قریب به همین مضمون، بحارالانوار، ج2،ص306) شما رادرمورداصحاب پیامبر خدا سفارش می کنم ،آنان را سب(ناسزا)نکنید که اینان اصحاب پیامبر شما هستند، اصحابی که در دین بدعتی نگذاشتند و بدعتگذار را احترام نکردند.آری رسول خدا در مورد اصحاب به من سفارش فرمود. حضرت این مسئله را در کلامی دیگر درجنگ صفین هنگامی که شنیدعده ای از اصحابش شامیان را دشنام می دادند، فرمود:انی اکره لکم ان تکونوا سبابین.(نهج البلاغه،خ206) من خوش ندارم که شما دشنام دهنده باشید و در ذیل می فرماید:اما اگر کردارشان را یاد آور می شدید و کارهای نا شایسته آنان را بر می شمرید، به راست نزدیک و معذورتر بود.شما به جای دشنام به آنان می گفتید:اللهم احقن دماءنا و دماءهم و اصلح ذات بیننا و بینهم.بار پروردگارا خون ما و آنهارا حفظ کن.بین ما و آنها اصلاح نما وآنان را ازگمراهی به راه راست هدایت فرما. این شیوه حضرت حتی در مورد کسانی که با او جنگیدند و خلافتی که مسلمانان با او بیعت کرده بودند نقض کرده و خون مسلمانان را ریخته بودند، انجام می گیرد و نشان می دهد که حضرت چگونه به مسئله ادب درگفتار و ناسزاگویی نکردن پایدار بوده است.و این شیوه در کنار سیره آن حضرت با خلفا و ارتباط و همکاری با آنان آشکارتر می شود.ایشان پس از انتخاب خلیفه اول، هنگامی که گروهی به سوی خانه امام سرازیر شدند تا در مقابل ابوبکر با وی بیعت کنند،بر خلاف انتظار در پاسخ کسانی که دست بیعت به سویش دراز کرده بودند چنین فرمود: شقوا امواج الفتن بسفن النجاه و عرجوا عن طریق المنافره، و صغوا تیجنان المفاخره، افلح من نهض بجناح او استسلم فاراح;(نهج البلاغه،خ5).ای مردم امواج کوه پیکر فتنه ها را با کشتی های نجات (علم،ایمان و اتحاد) در هم بشکنید،از راه اختلاف و پراکندگی کنار آیید.تاج تفاخر و برتری جویی را از سر بنهید.دو کس راه صحیح پیمودند.آنکس که با داشتن یارو یاور و نیروی کافی به پای خاست و پیروز شد و آنکس که با نداشتن نیروی کافی کناره گیری کرد و مردم را راحت ساخت.و لذا با شرافت و بزرگواری درباره یکایک خلفا سخن می گوید، اگر نقدی دارد در ضمن همکاری باآنان بیان می کند. او به مناسبت شهادت محمد بن ابی بکر در دوران خلافت خود به یاران خویش خطا به ای خواند و چنین گفت: چون ابوبکر زمامدار امور شد ،به آسان گیری و محکم کاری پرداخت و به مردم نزدیک شد و اعتدال به خرج داد،پس باوی از راه نصیحت و خیر خواهی مصاحبت کردم و در آن چه خدا را اطاعت می کرد،با کوشش تمام او را اطاعت نمودم و هیچگاه طمع نکردم که حادثه ای برای او پیش آید ومن زنده بمانم در زمام امری که باوی گفتگو داشتم به سوی من بازگردد.(ثقفی کوفی، الغارات،ج1،ص307). این شیوه را عملاً در دوران زمامداری ابوبکر و عمر و عثمان انجام داد و با همکاری خود در جاهای مختلف از اختلاف و درگیری پرهیز کرد. به عنوان نمونه باارائه نظرهای مشورتی و راهنمایی در جهت حفظ آنان در صورتی که مدینه را ترک کنند ، برای جنگ با رومیان در مشورت ابوبکر و برای جنگ با ایرانیان در مشورت عمر مانع از کشته شدن احتمالی آنان شد.(ابن کثیر،البدایه والنهایه،ح16،ص315،نهج البلاغه،خ34وخ146)وحتی به طور کلی در اثر جنگ های خلیفه دوم به ویژه در جنگ هایی که امر بر وی مشتبه می گردید و نیازمند مشاوره با امام علی بود، از مشورت دریغ نمی کرد.به همین دلیل در تاریخ آمده است که گاه حضرت علی جانشین خلیفه دوم در نبود وی می شد، چنانکه پس از اینکه امام علی مانع از شرکت مستقیم خلیفه دوم در جنگ ها شد، خلیفه عمر، تصمیم گرفت که سپاه مسلمین را از پشت سر مدیریت و تقویت کند.این امر مستلزم آن بود که خلیفه از شهر خارح شود و تا نزدیکی میادین جنگ پیش رود.از این رو یک بار وقتی قرار شد برای سپاه اسلام در جنگ قادسیه نیروی کمکی فرستاده شود، به همراه لشکریان برود، عملی را که افزون بر منصب قضاوت جانشینی خود در مدینه بگرداند.ابن اثیر جزری (م 630)در این باره می نویسد: و کان علی القضاء فیما ذکر علی بن ابی طالب ;ثم جمع وجوه اصحاب رسول الله (و اعلام العرب)و ارسل الی علی وکان استخلفه علی المدینه(الکامل،ج2، ص309، دارالکتب العربی، ط2،1387 ق) و علی بر قضاوت شهر حکمرانی داشت و اصحاب پیامبر خدا و اعلام بزرگان را گردآوری کرد و به دنبال علی فرستاد و او را جانشین خود در مدینه گردانید. و موارد دیگری از همکاری، تعامل میان اهل بیت پیامبر و خلفاء و صحابه وجود داشته و اگر کسانی در فضای تعارضات مذهبی این اختلافات را تبدیل به ضدیت ،توهین و خروج از فرهنگ دینی و ادبی جامعه اسلامی کرده ،اند ، نشان می دهد که با واقعیات تاریخی سازش ندارد و بر خلاف سیره و مشی امام علی است. و این داستان تنها منحصر به یک مورد نیست ، موارد دیگری از قبول جانشینی امیر مومنان نسبت به خلیفه دوم(ر ک ابن ابی الحدید،شرح نهج البلاغه ،ج3/37)و همکاری با خلیفه سوم عثمان بن عفان به اقتضای شرایط و رعایت مصالح بوده است، که اوج این همکاری ها در جریا ن حکومت خلیفه سوم و مشورت دادن درباره توحید مصاحف، نظارت بر صحت آنها و در جریان محاصره منزل عثمان مشاهده می گردد.زمانی که خلیفه سوم سخت گرفتار است و کمتر یار و یاوری دارد، و شهر مدینه مرکزآشوب و درگیری و افراد در اطراف خانه عثمان گرد آمده اند، درچنین شرایطی امام علی به عثمان کمک کرد و هر چند نسبت به تبعیض ها و حیف و میل هایی که از سوی اطرافیان و عمال عثمان انجام می گرفت و حضرت انتقاد می کرد، اما آن حضرت سعی داشت فتنه را فرو به خواباند و آنگونه که عثمان از امام علی خواست تا با مردم صحبت کند ونگذاردکه بر او بشورند، امام در خواست او را پذیرفت و با مردم صحبت کرد، مشروط بر آنکه عثمان به وعده هایی که می دهد، عمل کند.(بلاذری ، انساب الاشراف، ج5،ص111).و همه این موراد باز نشان می دهد این تعامل ها تا چه حدی در جهت کاهش دادن اختلاف ها و توجه به وحدت بوده است. 4- پرهیز از تکفیر صاحبان فرقه های اسلامییکی از عوامل وحدت بخش در راستای ایجاد فضای سالم ایمانی و دینی وفرو کاهش دادن اختلافات و کاستی از تنش ها ، پرهیز از تکفیر کردن است.متأسفانه یکی از بیماریهای جوامع مذهبی رواج تکفیر مخالفان فکری و عقیدتی است.این مذهب آن مذهب را تکفیر می کند و آن یکی این یکی را. این مذهب خود را برحق و دیگری را برباطل می شمارد و بر عکس. تا جایی که در میان پیروان مذاهب فضای سخت و شکننده ای ایجاد می شود که تحمل یکدیگر را ندارند و دست کم بدبینی و کینه در جامعه مسلمین ایجاد شده تا جایی که با ادیان دیگر تعامل می کنند و اما با معتقدان مذاهب اسلامی حاضر به همکاری نیستند.خدای آنها یکی است، قبله آنها یکی است، اما یکدیگر را به کفر نسبت می دهند. بیماری تکفیر عموماً درمحیط های رشد نیافته از آنجا شکل می گیرد که فرد تصور می کند چون نظرات او درست است، پس دیگری بر باطل و گمراه وقابل تکفیر است. البته طبیعی است که هر فردی نظرات خود را حق وصحیح بداند، اما باید احتمال بدهد که دیگری درباره عقیده او چنین فکر نمی کند و با مقدماتی که در زندگی و محیط دینی تربیت یافته، به نتایج فکر او نرسیده و بسا با مستندات و براهین دیگری به نتیجه ای مخالف آنچه اوعقیده دارد، واصل شده و لذا در پیشگاه خداوند عناد و لجاجی نکرده وبه اصطلاح قرآنی برحق سرپوشی (کفر)نگذاشته ومعذوراست و اگر قرار باشد، هرکس چنین انجام دهد، هر مذهبی مذهب دیگر را تکفیر کند. همه پیروان مذهبی توسط پیروان مذهب دیگر کافر شده اند و این روش موجب درگیری، دو دستگی و رواج تعصب کورکورانه وحب و بغضهای غیرمنطقی و دسته بندی های کاذب و احیاناً نسبتهای خلاف واقع خواهد شد و به رواج کینه، جنگ و برادر کشی خواهد انجامید و به نفع هیچ مذهبی نیست که با این روش با مخالفان خود برخورد کند.به هر حال در قرآن کریم این روش مذمت شده است: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا ضَرَبْتُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَتَبَیَّنُوا وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقى‏ إِلَیْكُمُ السَّلامَ لَسْتَ مُؤْمِناً. (نساء/94). ای کسانی که ایمان آورده اید، چون در راه خدا زمین را طی می کنید، وارسی کنید و به کسی که نزد شما اظهار اسلام می کند مگویید تو مؤمن نیستی.مفهوم این پیام قرآنی آن است که در گشت و گذار و ارتباط با جوامع و ملتها که انسان افکار و اندیشه های متفاوتی را می بیند، به مجرد اینکه دید کسی بر خلاف عقیده او سخن می گوید، آن کس را طرد ولعن نکند و به دیگران نسبت نا مسلمانی ندهد .ممکن است افراد آن گونه که شما می اندیشید، نیاندیشند، اما دلیل برآن نیست که آنها تکفیر شوند. در روایتی از امام صادق در مذمت تکفیر دیگران چنین رسیده است:ملعون ملعون من رمی مؤمنا بکفر و من رمی مؤمن بکفر فهو کقتله(قمی،عباس، سفینه النجاه ،ج4،ص232،ماده کفر، و بحار الانوار،ج72،ص209).از رحمت خدا بدور باد، بدور باد کسی که مؤمنی را بکفر نسبت می دهد و کسی که مؤمنی را به کفر نسبت می دهد مانند آن است که او را کشته است.و در روایتی دیگری آن حضرت نیز می فرماید:وای بر شما که لعن به مؤمنان داشته باشید و آنها را تکفیر کنید.(کلینی،اصول کافی، ج1،ص360).و نیز صدوق از سلیم بن قیس از امیر مؤمنان نقل می کند که شنیدم می فرمود: احذروا علی دینکم ثلاثه;رجلاًً قرأ القرآن حتی ذا رأیت علیه بهجه، اخترط سیفه علی جاره و رماه بالشرک، قلت یا امیرالمؤمنین ایها اولی بالشرک؟ قال الرامی.(خصال،ص 139، مجلسی، بحارالانوار، ج72، ص337، بیروت). از سه گروه در دین خود برحذر باشید.مردی که قرآن می خواند تا جایی که دیده می شود شوق و بهجتی نشان می دهد، اما شمشیر خود را بر همسایه خود می کشد و او را به شرک نسبت می دهد، پس گفتم ای امیر مؤمنان کدام یک به شرک نزدیک تر هستند، آن حضرت فرمود : آن کس که نسبت شرک به دیگران می دهد. جالبتر از همه اینکه امیر مؤمنان علی مخالفان خود را و حتی کسانی که علناً حضرت را دشنام می دادند و در مرحله ای با حضرت جنگیدند، تکفیر و متهم به کفر و ارتداد و امثال اینها نکرد و از این شیوه ها در برخورد با مخالفان خود استفاده نکرد.از امام باقر در این باره نقل شده است:ان علیاً لم یکن ینسب احداً من اهل حربه الی الشرک و لا الی النفاق و لکنه کان یقول هم اخواننا بغوا علینا.(حر عاملی،وسائل الشیعه، ج15، ص83،حدیث10،شماره سلسل 20032،آل البیت). علی هیچ یک از افرادی را که با او جنگیدند به شرک و نفاق متهم نکرد و آنان را تکفیر نکرد، بلکه می گفت آنها برادران ما هستند که به ما ستم کردند.البته منظور حضرت از اخوان و برادران، اصطلاح در فرهنگ کتابهای فقهی نیست.بویژه درمورد اهل شام. این کلمه قرآنی است، چنانکه قرآن می فرماید: إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَهٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْكُمْ.،بلکه مفهومی حتی توسعه یافته تر از آن است، چنانکه قرآن درباره قوم شعیب و ثمود تعبیر به اخ می کند : وَ إِلى‏ مَدْیَنَ أَخاهُمْ شُعَیْباً (هود/61). وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا إِلى‏ ثَمُودَ أَخاهُمْ صالِحاً. (هود/82).چنانکه همین معنا در روایتی از امام سجاد نقل شده است. (ر.ک:هویزی،نور الثقلین، ج2، ص45، ح108). یکی از نکات جالب توجه در ارتباط با تکفیر مذهبی، مذمت عجب است. عجب یعنی شیفتگی به دینداری خود است، که آثار و پی آمدهایی دارد که در روایات اهل بیت از آن برحذر داده شده است، چون کسی که همه محور دین و اسلام را خود می داند،گویی که سخنگوی اسلام است ، به راحتی دیگران را تکفیر می کند .در روایتی از پیامبر آمده است: شرار امتی الوحدانی المعجب بدینه، المرائی بعمله، المخاصم بحجته.(متقی هندی،کنز العامل، ج3، ص515، ح7675). بدترین امت من کسی است که شیفته دین وریا کننده به عمل خود است و با حجت و دلیل با دیگران به نزاع می پردازد و ستیزه جویی می کند. و در روایاتی از اهل بیت آمده است: کسانی که خود را به پندار خویش رهیافته و دیگران را گمراه می بینند، خوراک دوزخ و درقعر هلاکت هستند. (جعفریات ، ص192، صحیح مسلم،ج 4، ص129،ح2024). بنابراین، عنایت به زدودن فرهنگ تکفیر از جامعه دینی، وجهه دیگر وحدت است، زیرا مبدء نزاعهای مذهبی و مجوز دادن برای بی حرمتی و طرد ،از تکفیر آغاز می گردد و با توجیهاتی به ظاهر پسند مجوز قتل گرفته می شود،حال اگر این فرض گذاشته شود که معیار اسلام آن گونه که از پیامبر نقل شده،مشترکات است: من استقبل قبلتنا و صل صلاتنا و اکل ذبیحتنا فله ما لنا و علیه ما علینا .(صدوق، خصال، ج1،ص 178،ح237). کسی که مانند ما به قبله نماز می خواند و نمازی مانند مسلمانان می خواند، وهمانند مسلمانان حیوانات را ذبح می کند و می خورد، همه حقوق واحکام متقابل مسلمانان دارد.بدون شک اگر با تکفیر در هر سطحی مبارزه شود، نتیجه ای جز تعالی فکر وشفاف شدن حقایق ونزدیکی قلوب وکاهش اختلافات نخواهند داشت و دیگر کسی از این تکفیرها سوء استفاده برای ایجاد جنگ مذهبی نخواهد کرد.5- رعایت حقوق اجتماعی یکی دیگر از عوامل موثر در وحدت بخشی جوامع مسلمانان، توجه به حقوق متقابل صاحبان مذاهب واقلیت های مذهبی است.مراد از این رعایت حقوق اجتماعی و سیاسی، فرصت و امکان مساوی برای انجام مراسم و اعمال عبادی متناسب با دیدگاههای مذهبی آنان در یک کشور از سوی دولتهای اسلامی است.لازمه به رسمیت شناختن اختلاف و تنوع افکار، طبایع و سلایق بشری _ که در آغاز این نوشته به آن اشاره گردید و توضیح داده شد که این گوناگونی اندیشه ها وعقاید طبیعی است ـ پذیرش اصل رعایت حقوق متقابل یکدیگر است و گرنه آن وحدت طلبی که قرآن به آن دعوت می کند، عملاً تحقق نخواهد پذیرفت .زیرا بسیاری از منازعات اجتماعی و سیاسی از آنجا شکل می گیرد که افراد و گروهها و صاحبان مذاهب احساس ستم و بی عدالتی در حق خود می کنند و در صورتی که از حق آزادی اندیشه و بیان و برگزاری مراسم و انجام تکالیف نداشته باشند و یا در کشور حقوق اجتماعی و سیاسی آنان مانند دیگر شهروندان استیفا نگردد،احساس ظلم می کنند و به حساب ایجاد محدودیت و تبعیض مذهبی گذاشته می شود، و چون تبعیض در هر حال ستم است، با آموزههای قرآنی ناسازگار است.قرآن کریم با نفی اکراه در دین: (در آیات سوره بقره/256، یونس/ 99) یا به طور مستقیم حق آزادی دینی را پذیرفته ویا آن که با بیان آزادی انسان ها حتی در صورت انتخاب نادرست، و با بیان عدم مشروعیت الزام مخالفان به تظاهر به حق ـ که خود بخشی از هویت دینی و مذهبی حق است، زمینه اجازه فرصت برای انجام تکالیف را فراهم ساخته است، زیرا بین نفی اکراه در دین و آزادی ملازمه است.اگرنباید کسی رامجبورکرد، پس می توان اندیشه وعقیده ای متفاوت داشت ،ازاینرو وقتی اطلاع رسانی انحصاری است، یا انجام شعار دینی در محدودیت است، به صورت مستقیم افراد در محدودیت هستند.هنگامی که اقامه شعائر و ایجاد مراکز عبادی برای غیر مسلمانان جایز است و حکومت های کشورهای مسلمان پذیرفته اند که مسیحیان و یهودیان و زرتشتیان بتوانند مراکز عبادت داشته باشند و برخی از مفسران به مناسبت تفسیر این آیه شریفه : لَوْ لا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوامِعُ وَ بِیَعٌ وَ صَلَواتٌ وَ مَساجِدُ یُذْكَرُ فِیهَا اسْمُ اللَّهِ كَثِیراً(سوره حج /40). و اگر خدا بعضی از مردم را با بعضی دیگر دفع نمی کرد، صومعه ها و کلیساها و کنیسه ها و مساجدی که نام خدا در آنها بسیار برده می شود،سخت ویران می شد.گفته اند : این که قرآن فریضه جهاد و دفاع را به عنوان پیشگیری از انهدام صومعه ها ،کلیساها و کنیسه ها و مساجد ذکر کرده است، دلیلی براین است که نمی خواهد هرگز مراکز اقامه شعار مذهبی و عبادی غیر مسلمانان نابود شود، زیرا مدلول التزامی این سخن، احترام به مذاهب ،آزادی انسانی در مقام عبودیت و پرستش خداوند است.اگر قرآن برای مراکز مختلف عبادی انسانها ارزشی قائل نبود، یکی از نتایج دفاع و انگیزه جهاد را برای حفظ این مراکز ذکر نمی کرد.و از میان فوائد بسیار دفاع و جهاد، بقای پایگاه های عبادی رابر نمی شمرد. وَ لا تُجادِلْ عَنِ الَّذِینَ یَخْتانُونَ أَنْفُسَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ مَنْ كانَ خَوَّاناً أَثِیماً (نساء/107).و جدل برای جدل کردن نیز رفتاری شیطانی معرفی می گردد: وَ إِنَّ الشَّیاطِینَ لَیُوحُونَ إِلى‏ أَوْلِیائِهِمْ لِیُجادِلُوكُمْ (انعام/121). در حقیقت شیطانها به دوستان خود وسوسه می کنند تا با شما ستیزه کنند.چنانکه جدل کردن در آیات خدا بدون استدلال و دلیل مذموم شده است: إِنَّ الَّذِینَ یُجادِلُونَ فِی آیاتِ اللَّهِ بِغَیْرِ سُلْطانٍ أَتاهُمْ إِنْ فِی صُدُورِهِمْ إِلاَّ كِبْرٌ ما هُمْ بِبالِغِیهِ (غافر /56).آنان که درباره نشانه های خدا بی آنکه حجتی برایشان آمده باشد به مجادله بر می خیزند، در دلهایشان جز بزرگنمایی نیست و آنان به آن بزرگی که آرزویش را دارند نخواهند رسید.با این معیارها می توان زمینه وحدت بخشی را فراهم ساخت.گفت گوی بین مذاهب از دو بخش تشکیل می گردد، یکی فضای بدبینی را فروکاهش می دهد و روشن می سازد که بسیاری از بدفهمی ها در اثر دوری و جدایی بوده و یکی سخنانی که از دور و از منابع نچندان معتبر شنیده شده و یا همراه با تفسیرهایی بوده که یا کامل نبوده و یا مورد پذیرش همه نیست ،ویا می تواند با تفسیرهای دیگر قابل جمع باشد و فضای جدایی را به نزدیکی و مهر و محبت بدل سازد.تجربه منادیان وحدت در این یک قرن اخیر نشان داده است که چگونه تعامل علمی میان دانشمندان مسلمان رفع کدورت ها و بدفهمی ها شده است. البته عموماً آنان ادب گفتگو را رعایت کرده و در سخن خود از اخلاق نیکو و نرمخویی و جدال احسن استفاده کرده و همین نکات با عث تقریب شده است. نتیجه گیری و پیشنهاداکنون که روشن گردید ، وحدت بخشی بدون توجه به راه حل ها و روش هایی که در قرآن و سنت نبوی و ولوی آمده امکان پذیر نیست و این روش ها باید جنبه عمل به خود بگیرند و موالیان اهل بیت بیش از هر گروه و مذهب ، سزاوار اقتدار به روشی هستند که با سماحت کامل به آنان توصیه کرده و اصول وحدت بخشی را در طول زندگی پایبند بوده اند. آنان به شیعیان این نکات وحدت بخش را توصیه و می خواسته اند از هر گونه سخن و عملی که ایجاد اختلاف و نزاع و برافروختن جنگ مذهبی می کند پرهیز کنند.بدون شک این نکات نیازمند تنظیم منشور و تدوین روش کاربردی است که از سوی فرهیختگان انجام گیرد ، این منشور باید در جمع عالمانی از شیعه و سنی انجام گیرد و فرهنگ سازی و نهادینه شود و به صورت فرهنگی با هر حرکتی که در جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان است مبارزه شود. ادامه خواندن مقاله عوامل وحدت بخش در قرآن و حديث

نوشته مقاله عوامل وحدت بخش در قرآن و حديث اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 103 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : گیاهان اپارتمانی مقدمهدر میان كرات منظومه شمسی كره ای وجود دارد كه قدرت خداوند در قالب حیات آشكار نموده است یك كره ای خاكی بستر حیات را برای فراهم آورد و گیاهان سبز را برای ادامه زندگی در قلب خود رویانید . به انسان به عنوان موجودی متفكر منادی بخشیدین پس از آغاز حیات از زمین شكل گرفت انسان های غارنشین بفكر ساختن خانه افتادند. آنان بار دیگر نیاز به سوی زمین دراز كردند و زمین نیز، به محبت آنها پاسخ داد و این چنین تمدن از دل زمین آغاز شد.دیوارهای بلند و قطور «منع» و «مانع» شهرهای قدیم كه كوچكتر از روستاهای امروز بودند فروریخت و درهای بزرگ و كوچك كه باز شد و باز ماند و از اندیشه پدرانمان گذشت كه: به دنیایی بی در و دیوار و خانه های یكی شده و آدمهای بیگانه با مرز و در و دیوار می توان رسید.اندیشه بی راهی نداشتند. پرچین های ساده و كوتاه و سبز و پرگل و گیاه و میوه، با مهربانی هرچه بیشتر و درست تر بگویم با شرمی لطیف و انسانی میان املاكشان خط انداخته بود تا اختلافی هرچند كوچك هم پیش نیاید. سال و سالیانی گذشت، اما آن دیوار بزرگ گرد شهر را كه تكه تكه كرده بودند تا مرزها از میان برود، به میان شهر كشیدند و بندریج پرچین های پرگل و گیاه به دیوار، و باغهای پر درخت به خانه های چند طبقه بدل شد.هنوز مادربزرگها و پدربزرگها داشتند از درختهای سیب و انار و گردو و گلدانهای شمعدانی كنار حوض های بزرگ می گفتند كه نه از درخت نشانی ماند و نه از حوضها و شمعدانی ها. با پیشرفت علوم پزشكی و آموزش بهداشت و نطفه كشتن بسیاری از بیمتاریها و به واپس راندن مرگ و افزودن بر فرصت های زندگی و رشد جمعیت نیازهای جدیدی پدید آمد و زمینها از گل و گیاه خالی شد.و همه ماتم گرفتیم كه پس از این باید در دنیایی سنگی و سیمانی و بیگانه با گل و گیاه زندگی كنیم.اگر ماشین ها به جنگلها هجوم برده و طبیعت را با جاده و آسمان خراشهایش ویران كرده است و استخراج نفت و ساختن پالایشگاهها و ایجاد كارخانه ها بسیار و بارها كردن مقدار فراوانی سرب و سم و دودهای خفه كننده در فضای شهرها باید راهی برای آشتی كردن با طبیعت – طبیعتی كه انسان بخش بزرگی از آنست و هرچه كرده به امید آسان كردن زندگی بوده نه ویران كردنش – یافت. ناچار است كه از طبیعت استفاده كند اما تا نهایت ویرانیش نرود، چون دیگر چیزی برای سودآوری و سودبخشی نمی ماند. این است كه مهندسین طبیعت به یاری زمین آمدند و به جای گردو و بن های چنان عظیم كه فرو افتاده است و آسمان خراش های عظیم تری كه به آسمان سركشیده، گل و گیاه را و فضای سبز را جانشین بخشهای ویران شده جنگلها و باغها كردند و به یاری آنان گلستانهای تكه تكه شده جمع آؤری شد و هر تكه در گلدان و گلدانهایی جای گرفت و به آپارتمانها برده شد تا چون همیشه گل و گیاه و انسان به هم برسند و در برابر سنگ و سیمان و آهن تنها نمانند و این نیاز انسان شهرنشین برای بازگرداندن طبیعت سبز به محیط زندگی است، آن طبیعت سبزی كه بر اثر گسترش سطوح شخت و خشك شهرها و بزرگراهها و نفوذ تمدن در مناظر آن از میان رفته است.فارسی اصیل: ندارد فارسی رایج: آرالیانام انگلیسی: False castor oil plantگیاهی مقاوم به تغییرات درجه حرارت، متعلق به خانواده «آرالیاسه» برگها شبیه پاپیتال و پنجه ای با هفت بریدگی عمیق، همیشه سبز، با رنگ سبز روشن و براق، سریع الرشد و ارزان و نگهداری آن ساده است، در بعضی كتب، آن را به نام «فاتسیاژایونیكا» می شناسند، برگها نسبت به ماده براق كننده شیمیای خساس هستند، در اواسط تابستان گلهای سفید به صورت خوشه ظاهر می گردند، احتیاج به نور بیشتری دارد.نیازها نور: اگرچه مكانهای پرنور را ترجیح می دهد ولی در نیم سایه و نیم آفتاب قابل نگهداری است.دما: قابلیت تحمل زیادی دارد و در درجه حرارت صفر تا 21 درجه سانتیگراد به رشد خود ادامه می دهد.آبیاری: خاك را در تابستان همیشه مرطوب نگهدارید در تابستان هفته ای 2 بار و در زمستان هفته ای یكبار به آبیاری احتیاج دارد.رطوبت: در تابستان هر روز و در زمستان دوبار در هفته احتیاج به غبارپاشی دارد، گیاه شدیداً رطوبت دوست است.تغذیه: با كودهای مایع یا جامد محلول در آب مخصوص گیاهان زینتی هر 14 روز یكبار گیاه را تغذیه مصنوعی نمایید.خاك مناسب: خاك لیمونی بهترین خاك است. تعویض گلدان: هر سال با شروع فصل رشد گلدان را فقط با یك اندازه بزرگتر تعویض نمایید، گیاه دوست دارد ریشه هایش نزدیك بهم باشد از گلدان خیلی بزرگ استفاده نكنید. چنانچه شاخه ها دراز و منحرف و فاصله برگها زیاد باشد پس از تعویض گلدان احتمال دارد انتهای شاخه ها بشكند، محل قطع شده را با گوگرد ضدعفونی كنید.تمیز نمودن برگها: برگها باندازه كافی پهن هستند كه بتوان با پارچه یا اسفنج مرطوب آنها را تمیز نمود، از مواد براق كننده شیمیائی استفاده نكنید: در صورت تمایل هر 6 هفته یكبار. تكثیر: كاشت بذر و ریشه دار نمودن قلمه در بهارآرالیا:نام علمی: Aralia japanicaبرگها در بعضی از واریته های آرالیا ابلق و دارای لكه های سفید كرمی در متن سبز است، واریته های ابلق نسبت به برگ سبزها رشد كمتری دارند.ساقه دراز وضعیت و فلاصله بین دو برگ زیاد است: هوا خیلی گرم است گیاه را به محل خنك تر و مملو از اكسیژن منتقل نمایید، غبارپاشی با آب ولرم و سبك فراموش نفرمایید. گیاه خود را انداخته است: آبیاری زیاد از اندازه و خاك گلدان باتلاقی شده است، اجازه دهید سطح خاك بین دو آبیاری خشك شود سپس آبیاری كنید، ته گلدان با آب زیرگلدانی در تماس نباشد، زهكش را بازدید نمایید.عوارض و درمانبرگهای جوان سیاه رنگند: یخ زدگی عامل آن است و گیاه در هنگام شب پشت پرده پنجره و در تماس با شیشه بوده است برگهای صدمه دیده را حذف و گلدان را به محل گرمتری منتقل نمایید.برگها رنگ پریده هستند:كمبود مواد غذایی خاك عامل آن است، هر دو هفته یكبار طبق دستور گیاه را تغذیه مصنوعی نمایید.لكه های سوخته روی برگها مشاهده می گردد:علت آن غبارپاشی در آفتاب است، غبارپاشی را صبح زود یا عصر انجام دهید، اجازه ندهید نوك برگها با شیشه داغ در تماس باشند.برگها به طرف پایین خم می شوند:هوا گرم و خشك است، غبارپاشی هفته ای دو بار در زمستان و هر روز در تابستان را فراموش نفرمایید.برگها سقوط می كنند: گیاه خیلی تشنه است گلدان را بمدت 5 دقیقه درون تشت پر از آب قرار دهید، غبارپاشی روزانه در تابستان فراموش نكنید.اگرچه تغذیه مصنوعی انجام شده ولی تعداد برگهای جوان خیلی كم است:گلدان خیلی بزرگ است گیاه بجای تولید برگ به حجم ریشه های خود افزوده است، پس از دو سال گلدان جدید را فقط یك درجه بزرگتر انتخاب كنید.برگها بدشكل و چسبناك حشرات سبزرنگی روی آنها به چشم می خورند: هفته ای یكبار با سم حشره كش نفوذی طبق دستور سمپاشی نمایید تا علایم برطرف گردند.برگها زردرنگ و سطح زیرین آنها پر از تار عنكبوت است:عارضه مربوط به حمله كنه های قرمز ریز است، با سم كنه كش هر چهارده روز یكبار طبق دستور سمپاشی نمایید، غبار پاشی در كاهش آفت موثر است.فارسی اصیل: دارزی (دار= درخت + زی=زیستن) اشاره به دارچسب بودن آن است.فارسی رایج: اركیده نام انگلیسی: Slipper orchidبرخلاف تصور عموم اركیده به آسانی در منازل و آپارتمانها قابل نگهداری و به شرایط مختلف سازگاری نشان می دهند و تكثیر آن نسبتاً آسان است، بعلت وضع خاص گل و نامنظم بودن و پراكندگی رنگهای مختلف در قسمتهای متفاوت گلبرگ تشریح شكل گل و توضیح رنگ آن كمی مشكل است، شرایط نگهداری این اركیده از بقیه اركیده ها ساده تر است ولی در وضع خاك از نظر زهكش به خاطر حساسیت شدید ریشه ها به باتلاقی شدن لازم و ضروری است، اواخر تابستان گل می دهد، (برای اطلاعات بیشتر به منابع مراجعه فرمایید).نیازها:نور: نور غیر مستقیم كنار پنجره را ترجیح می دهد، گیاه را در معرض تابش مستقیم آفتاب بخصوص در ظهر تابستان قرار بدهید.دما: حداكثر درجه حرارت در تابستان 27 و در زمستان 10 است.آبیاری: در تابستان هفته ای دو تا سه بار آبیاری نمایید، در زمستان هفته ای یك بار كافی است، در بهار سطح خاك گلدان همیشه باید مرطوب باشد.رطوبت: در بهار و تابستان هر دو روز یك بار با آب ولرم و سبك فاقد املاح گیاه را غبارپاشی نمایید، جهت تأمین رطوبت دائمی و پایدار به زیر گلدانی حاوی سنگریزه آب اضافه نمایید تا زمانی كه در پاییز و زمستان گیاه در گل است در صورت پایین بودن درجه حرارت ( 13) غبارپاشی مضر است.تعذیه: از اول فصل رشد تا زمان پژمردگی گلها را با مواد غذایی مصنوعی گیاه زیستی طبق دستور سازنده تغذیه نمایید، بعد از پژمرده شدن گلها تا بهار آینده تغذیه را متوقف نمایید. خاك مناسب: اركیده به خاك مخصوص نیاز دارد بهتر است خاك آن را به صورت آماده از متخصصین تقاضا كنید، مخلوطی از خزه اسفاگتوم و خاك لوم و پیت و شن خاك خوبی برای اركیده است.تعویض گلدان: هر دو سال یك بار بعد از گل دهی احتیاج به تعویض دارد.تمیز نمودن برگها: برگها را با پاذچه نرم و یا اسفنج مرطوب تمیز نموده و از مواد براق كننده شیمیایی استفاده نمایید.تكثیر: تشریح روش ازدیاد اركیده ها به طور مختصر امكان ندارد، ضمن استفاده از منابع به توضیح مصور مراجعه فرمایید.پرورش اركیده نیاز به اطلاعات وسیع در باره شرایط رشد و مشكلات پرورشی دارد، به منابع مراجعه فرمایید.جوانه ها در شب آسیب می بینند: عامل آن حشره تریپس است، با سم حشره كش گیاه را هر هفته یك بتار سمپاشی نموده تا علائم برطرف گردند، ممكن است بجای ماندن قطرات آب حاصله از غبارپاشی روی گلها همین علائم را بوجود بیاورند.عوارض و درماندر زمستان گیاه سیاه می شود: شبها هوا سرد است گیاه را به محل گرمتری منتقل نمایید و یا اینكه صدمه مربوط به استفاده از مواد شیمیایی براق كننده است از آنها استفاده نكنید.زخمهای پنبه ای شكل سفید رنگ روی برگها و قاعده آنها تشكیل شده است:عامل آن حشره آفت است، گیاه را با سم خشره كش نفوذی هر چهارده روز یك بار سمپاشی نموده تا علائم برطرف گردند.اگرچه رطوبت كافی است ولی برگها و گلها خشك می شوند:عامل آن اشعه مستقیم آفتاب است گیاه را به محلی با اشعه غیرمستقیم ببید.رشد گیاه متوقف است: هوا سرد است گیاه را به محل گرمتری منتقل نمایید.غنچه ها منقبض شده و خشك می شوند:هوا گرم و خشك است، هر دو روز یك بار با آب ولرم و بدون املاح غبارپاشی كنید، با قرار دادن گلدانها در گلدانهای بزرگتر و پر نمودن حد فاصل دو گلدانها را با پیت و یا خزه مرطوب رطوبت دایمی و پادیار ایجاد نمایید.سطح برگها و گلها دارای تار عنكبوت است:كنه ریز قرمز عامل آن است، با اسفنج و یا پارچه پشت برگها را تمیز و گیاه را طبق دستور با سم كنه كش سمپاشی نموده تا علایم برطرف گردند، تأمین رطوبت در كاهش آفت مؤثر است.برگها می ریزند: آبیاری بیش از اندازه و خاك باتلاقی شده است، رهكش را بازدید و آب اضافی گلدانها و زیرگلدانی را خارج نمایید.برگ انجیرینام علمی: Monstera deliciosaفارسی اصیل: اژبن (اژ=مار + بن=ریشه) (اشاره به ریشه های مار مانند آن است)فارسی رایج: برگ انجیری نام انگلیسی: Swiss cheese plantچند گونه از فیلودندرون با برگهای پهن و بریدگی های عمیق در گلفروشی ها موجود است كه همه آنها تحت نام برگ انجیری به فروش می رسند ولی در گیاه شناسی كه اساس طبقه بندی روی گل و دستگاه زایشی است ممكن است دو گیاه ظاهراً مشابه دو نام مختلف را به خود اختصاص دهند، بر هر صورت آن گیاهان با هر نامی كه عرضه گردند. در این نیازها مشتركند. هوای گرم و مرطوب ایده آل آنهاست، تغییرات درجه حرارت را به راحتی می پذیرند، ریشه های هوایی آنها احتیاج به تغذیه و تكیه گاه خزه دارند، برای افراد مبتدی گیاهانی مناسب هستند. نیازهانور: نزدیك پنجره با نور غیر مستقیم نیم سایه نیم آفتاب نور دلخواه این گیاه است، مواظب اشعه مستقیم آفتاب باشید.دما: اگرچه تا 10 درجه سانتیگرالد مقاومت دارد ولی كمتر از 13 درجه را دوست ندارد، در تابستان تا حدود 30 درجه مقاومت می نماید ولی در درجات بالاتر باید غبارپاشی مداوم نمود. آبیاری: آبیاری زیاده از اندازه برای گیاه مضر و سطح خاك در فاصله دو آبیاری باید خشك شود، در تابستان هفته یا یكبار و در زمستان هر دو هفته یكبار احتیاج به آبیاری دارد، همیشه قبل از آبیاری رطوبت سطح خاك را بازدید نمایید.رطوبت: در تابستان هفغته ای دو تا سه بار و در زمستان هر هفته یكبار نیاز به غبارپاشی دارد، از آب ولرم و سبك فاقد املاح جهت غبارپاشی استفاده نمایید.تغذیه: نیاز چندانی به تغذیه مصنوعی نیست بیش از اندازع باعث تجمع املاح در خاك می شوند در صورت نیاز هر ماه یكبار تغذیه مصنوعی نمایید.خاك مناسب: خاك سبك لیمونی بهترین و مناسب ترین محیط برای رشد ریشه این گیاه است.تعویض گلدان: هر ساله در فصل بهار با شروعذ فصل رشد احتیاج به تعویض گلدان دارد در سالعلی بعد با سنگین شدن گلدان تعویض خاك سطح گلدان با خاك نو و غنی پیشنها می گردد. تمیز نمودن برگها: برگها را با احتیاط با پارچه یا اسفنج مرطوب تمیز نمایید، از مواد براق كننده حداكثر هر ماه یكبار استفاده نمایید.تكثیر: گرفتن قلمه در بهار، هر قلمه سه گره داشته باشد و در دمای 23 درجه ریشه دار گردد.رشد گیاه متوقف است: نور كافی نیست، گلدان را به محل پرنورتری منتقل نمایید.ریشه های هوایی را هرگز قطع نكنید بلكه با نصب قیم خزه دار آنها را وادار به فرورفتن در خزه مرطوب نمایید.لكه های قهوه ای در حاشیه برگها نمایان شده است: در آفتاب غبارپاشی نموده اید، عبور نور از قطعات آب بجای مانده روی برگها مانند عبور از شیشه است كه به برگها صدمه وارد می آورند، در سایه غبارپاشی كنید، برگهای صدمه دیده را با كارد تیز تا انتها قطع نمایید.عوارض و درمانبعضی از برگها شكاف طبیعی هم ندارند: گیاه از گونهد دیگرزی است و عدم شكاف عمیق در برگها كاملاً طبیعی است.زخمهای پنبه ای شكل سفید رنگ روی برگها مشاهده می گردد: عامل آن حشره آفت است، گیاه را با سم خشره كش نفوذی هر چهارده روز یك بار سمپاشی نموده تا علائم برطرف گردند.برگهای زیرین زردرنگ و سپس قهوه ای می گردند كه شدت آن در زمستان بیشتر است:آبیاری بیش از اندازه عامل آن است، اجازه دهید سطح خاك گلدان كاملاً خشك شود سپس آبیاری را با مقدار كمتری انجام دهید، هر دو هفته یكبار آبیاری كافی است، زهكش را بازدید نمایید. برگها بد شكل و شكافدار می شوند:گیاه را از محل پر تردد خارج نمایید، صدمات فیزیكی عامل آن استلكه های سیاه و زخم مانند روی برگها است:هوا سرد است گیاه را به محل گرمتری منتقل نمایید.برگها رنگ پریده اند: احتیاج به تغذیه مصنوعی دارد گیاه از كمبود عناصر در خاك رنج می برد هر سه هفته یكبار طبق دستور با كود مخصوص گیاه را تغذیه نمایید.نوك برگها قهوه ای رنگ می شوند:گیاه تشنه است، فوراً آبیاری نمایید، همیشه خاك سطح گلدان را بازدید كنید بخصوص در تابستان كه نیاز آبی بیشتر است.برگها رنگ پریده و سطح زیرین آنها دارای تار عنكبوت است:عامل آن گنه ریز قرمز است، گیاه را با سم كنه كش طبق دستور هر 2 هفته یكبار سمپاشی نمایید تا علایم برطرف گردند، غبارپاشی بخصوص زیر سطح برگها در كاهش آفت موثر است. فارسی اصیل: نداردفارسی رایج: بگونیا ببری (برگرفته از نام Begon فرانسوی حامی گیاهشناسی)نام انگلیسی: بگونیای ببری Tiger beginia زیبایی فوق العاده این گیاه زینتی در تضاد رنگها و مقایسه لكه های سبز در متن قهوه ای برگ است به طوری كه برگها شبیه پوست ببر هستند و نام انگلیسی آن هم به همین علت است، دمبرگ كاملاً بلند و رگبرگها، برگها حاشیه دار و كركهای بسیار ظریف در كناره آن به چشم می خورند، سبد آویزان آن بسیار رایج است و گیاه مناسبی جهت كاشت گروهی یا گیاهان دیگر است، خانواده آن «بگونیاسه» و زادگاهش برزیل است.نیازها: نور: نور طبیعی كنار پنجره نوز مطلوب برای این گیاه است، در معرض تابش مستقیم آفتاب قرار ندهید.دما: حداقل دما در زمستان 13 درجه و حداكثر در تابستان 20 درجه است.آبیاری: در تابستان هفته ای دو بار و در زمستان هر 10 روز یكبار كافی است، از آب سبك فاقد املذاح استفاده كنید، سعی نمایید روی برگها آب پاشی نشود، خاك را تقریباً همیشه مرطوب نگهدارید. رطوبت: در تابستان هر 4 روز یكبار غبارپاشی كنید در صورتی كه درجه حرارت زیر 10 درجه سانتیگراد است غبارپاشی ننمائید چون حمله قارچها بخصوص قارچ بوتری تیس بدنبال دارد. تغذیه: هر دو هفته یكبار با كودهای مایع یا جامد محلول در آب مخصوص گیاهان زینتی طبق دستور گلدان را تغذیه مصنوعی نمایید.خاك مناسب: مخلوطی از شن دانه ریز و كمپوسیت بهترین محیط برای رشد ریشه است.تعویض گلدان: گلدان كوچك را بر بزرگ ترجیح می دهد. در صورت متراكم بودن ریشه ها و احتیاج به تعویض گلدان مواظب برگهای ظریف آن باشید.تمیز بودن برگها: برگها نسبت به مالش حساس هستند، با برس مخصوص و نرم برگها را تمیز نمایید. از مواد براق كننده و مالش با پارچه پرهیز كنید.تكثیر: تقسیم ریشه و ریشه دار كردن قلمه ها (به طریقه ازدیاد مصور مراجعه فرمائید)بگونیای ببری: نام علمی: Begonia tigerزیبایی فوق العاده بگونیای ببری ناشی از متراكم بودن برگهاست، گلهای زرد رنگ و ریز بگونیا ارزش نزئینی چندانی ندارند با حذف آنها انرژی گیاه را متوجه برگ نمایید.برگهای جدید كمرنگ و تار عنكبوتی پشت آنها ظاهر شده است:كنه قرمز ریز باعث آن است، هر دو هفته یكبار گیاه را با سم كنه كش طبق دستور سمپاشی نمایید، غبارپاشی در كاهش آفت موثر است.لكه های قهوه ای روی برگها نمایان شده اند: خسارت با مربوط به استفاده از مواد براق كننده است كه استفاده نكنید و یا غبارپاشی در آفتاب عامل آن است، غبارپاشی باید در سایه انجام شود.برگها ریز و رنگ پریده، ساقه داراز و ضعیف است:نور كافی میست گیاه را به محل روشنتری منتقل نموده و مواظب اشعه مستقیم آفتاب بخصوص در ظهر باشید.برگها در زمستان می ریزند: هوا خیلی سرد است، گیاه را به محل گرمتری منتقل نمایید.برگهای جدید خیلی ریز هستند:گیاه از كمبود عناصر طبیعی رنج می برد آن را طبق دستور تغذیه مصنوعی نمایید.حاشیه برگها چین و چروك و به طرف بالا لوله می شوند:هوای خیلی گرم است، گیاه را به محل خنك تر و با جریان ملایم هوا منتقل و آن را غبارپاشی نمایید.برگها خم شده اند و گیاه در حال افتادن است: گاز آشپزخانه یا گاز نفتی عامل آن است، گلدان را به محل دیگر با هوای تمیز منتقل نمایید.برگها بد شكل و دایره های زردرنگی روی آنها مشاهده می گردد:گیاه مبتلا به بمیاری موزائیكی ویروسی است، درمان ندارد گیاه را از مجاورت بقیه گلدانها خارج و معدوم نمایید.زخمهای خاكستری متمایل به قهوه ای آردی شكل روی برگها مشاهده می شوند:بیماری قارچ عامل آن است كه خود ناشی از هوای سرد و مرطوب است، گیاه را به محل گرمتری منتقل نموئده و اجازه دهید سطح خاك در بین دو آبیاری خشك شود و با سم قارچ كش طبق دستور سمپاشی نمایید. فارسی اصیل: پاپتیال. (برعكس ظاهر نام آن فارسی اصیل است)فارسی رایج: پاپتیال، عشقه، پیچكنام انگلیسی: پیچك Ivy گیاهی است بالا رونده از خانواده «آرالیاسه» زادگاهش اروپا، هم در هوای آزاد و هم به عنوان گیاه گلدانی م رد استفاده قرار می گیرد، در جنگلها به طور وفور تنه درختان را پوشانده است، در فضای سبز و حیاط منازل به عنوان پوشاننده تنه لخت درختان مورد استفاده قرار می گیرد، در بعضی واریته ها برگها سبز و بعضی ابلق، در گلدانهای با كاشت گروهی به عنوان پوشاننده سطح خاك مناسب است، سریع الرشد و از ران، بعضی همیصشه سبز و بعضی خزان كننده اند، سطح برگها برحسب واریته های مختلف متفاوت متفاوت است و بالاخره هوای گرم و خشك را دوست ندارد.نیازها: نور: نور كامل را بر سایه و تاریكی ترجیح می دهد ولی از آفتاب مستقیم بیزار است، نور مستقیم باعث سفید و كمرنگ شدن برگها می گردد، واریته های ابلق به نور بیشتری احتیاح دارند.دما: حداقل درجه مطلوب برای اپارتمان در زمستان 8 درجه و حداكثر در تابستان 18 درجه سانتیگراد، چنانچه هوا گرم تر از حد معمول گردد غبارپاشی لازم است.آبیاری: در تابستان دو بار و در زمستان یكبار در هفته آبیاری كنید. رطوبت: در تابستان هر روز گیاه را غبارپاشی نمایید مگر اینكه گیاه در محل خنك تری نگهداری گردد كه در این صورت به هفته ای یكبار تقلیل می یابد: جهت دسترسی به رطوبت پایدار در زیرگلدانی سنگریزه دار آب بریزید، مواظب باشید ته گلدان با آب در تماس نباشد.تغذیه: منبود در عنصر معدنی خاك را با اضافه نمودن كودهای شیمیایی جامد محلول در آب مخصوص گیاهان زینتی طبق دستور جبران نمایید، هر دو هفته یكبار گیاه را تغذیه نمایید. خاك مناسب: از انواع خاكهای كمپوست لیمونی و پیت می توانید استفاده نمایید.تعویض گلدان: گیاه بالغ بالای 3 سال سن را در فصل بهار تغییر گلدان دهید. گیاهان در حال رشد ممكن است به هر سال دوبار تعویض گلدان نیاز داشته باشند. در صورت سنیگین بودن و عدم امكان، خاكهای سطحی گلدان را با خاك نو و غنی تعویض نمایید.تمیز نمودن برگها: غبارپاشی جهت تمیز شدن برگها كافی است، در صورت لزوم می توانید از پارچه یا اسفنج مرطوب استفاده نمایید، حتی الامكان از مواد براق كننده برگها استفاده نكنید. تكثیر: گرفتن قلمكه از شاخه هائی كه در حال رشد رویشی هستند در بهار یا تابستان، پیوند روی پایه های مقاوم.پاپیتالنام علمی: Hedra heloxچنانچه حیاط شما دارای درختانی مسنت یا تنه لخت هستند عشقه یم تواند به چوب تنه حیات و طراوت بخشد، با كاشت چند گلدان آن شاهد انبوهی اتز سبزی دور تنه درخت باشید.برگها در تابستان رنگ خود را از دست داده اند:نور زیاد است، گیاه را به محل كم نور منتقل نمایید.عوارض و درمانلكه های نقره ای روی برگها است: حشره ترپیس عامل این نارسائی است، سمپاشی با سم نفوذی حشره كش هر دو هفته یكبار طبق دستور توصیه می گردد.برگها چروكیده و خشك می شوند:هوا گرم و خشك است، غبارپاشی فراموش نكنید، گلدان را به محل خنك و مرطوب منتقل نمایید.برگها بد شكل و حشرات چسبنده و سبزرنگی روی آن مشاهده می گردد:با سم حشره كش نفوذی و سمپاشی طبق دستور این آفت را از بین ببرید.برگها رنگ پریده و لكه های قهوه ای روی آنها ظاهر شده اند: لكه ها را با پنبه آغشته به محلول سم حشره كش نفوذی خیس كنید و یا طبق دستور تا رفع علایم هر دو هفته یكبار سمپاشی نمایید.برگها حالت ابلق بودن خود را از دست داده و رنگ آنها سبز است:تغذیه مصنوعی زیاده از اندازه انجام شده یا مخیط تاریك است، گلدان را به محل روشن تر منتقل نمایید و یا تغذیه را تا بهار آینده قطع كنید.برگها زرد و در زیر آنها تارهای عنكبوت به چشم می خورد: با سم كنه كش كنه های قرمز رنگ ریز را طبق دستور از بین ببرید.ساقه ها بلند و منحرف شده اند و فاصله بین دو برگ زیاد و برگها می افتند:هوا سرد است و نور كافی نیست،‌گلدان را به محل گرم و با نور بیشتر منتقل نمایید.برگها در تمام سطوح گلدان سیاه می شوند: آبیاری زیاید باعث آن است، فلاصله بین دو آبیاری را تا خشك شدن خاكهای سطحی گلدان به تعویق بیاندازید.لكه های سیاه آبكی روی برگها است:قارچ عامل این بیماری است، با سم قارچ كش طبق دستور سمپاشی كنید.فارسی اصیل, سربك: به خاطر سربی بودن گلهای آن و یا به علت این كه گیاه داروی بیماری سرب است.فارسی رایج: یا آبی نام انگلیسی: Cape leadowortگیاهی است بالا رونده و محتاج قیم، از خانواده «پلمباجیناسه»، زادگاه آن آفریقای جنوبی، برگهای متقابل با سطح زیرین سفید، نام پلمباگو به علت معالجه بیماری سرب با این گیاله است، گلها آبی كمرنگ كه در انتهای شاخه در اواسط بهار ظاهر می گردند، بعد از اتمام زمان گل دهی گیاه را باید هرس شدید نمود و طول شاخه ها را به cm15 كاهش داد، در زمستان احتیاج به استراحت و توقف در آبیاری دارد.نیازها: نور: به نور كافی و كامل احتیاج دارد، گیاه را در برابر اشعه مستقیم آفتاب در ظهر قرار ندهید، در زمستان گیاه را به سایه ببرید.دما: گیاه را در زمستان در درجه حرارت 7 و در بهار و پاییز در درجه حرارت 20 نگهداری نمایید.آبیاری: در بهار و تابستان به آبیاری دو بار در هفته نیاز دارد، در هر حال خاك گلدان را مرطوب نگه دارید، هرگز اجازه ندهید آب اضافی در گلدان باقی بماند، آبیاری را در زمستان به هر ده روز یك بار كاهش داده و اجازه دهید سطح خاك در فاصله بین دو آبیاری خشك شود.رطوبت: در بهار و تابستان گیاه را هر دو روز یك بار غبارپاشی و دقت نمایید گلها مرطوب نشوند.تغذیه: بعد از ظهور گلها هر دو هفته یك بار با مواد غذایی مصنوعی مخصوص گیاهان زینتی طبق دستاور سازنده گیاه را تغذیه مصنوعی نمایید در پاییز و زمستان تغذیه را متوقف كنید. خاك مناسب: مخلوطی از خاك برگ گیاه پیت، خاك لوم و شن بهترین محیط است.تعویض گلدان: هر ساله در بهار گیاه را به گلدانی با یك اندازه بزرگتر از قبلی منتقل و در صورت عدم امكان تعویض خاكهای سطحی گلدان را با خاك نو تعویض نمایید.تمیز نمودن برگها: با غبارپاشی برگها را تمیز كنید، در آفتاب غبارپاشی ننمایید، از مواد براق كننده شیمیایی استفاده نگردد.تكثیر: كاشت قلمه ساقه در بهار یا تابستان، قلمه ریشه در بهار، كاشت بذر در اواخر زمستان، تقسیم بوته در بهار.یاس آبی نام علمی: Plambago capensisگلهای پلمباكو روی شاخه جدید بهاره تشكیل می گردند به همین علت نیاز شدید به هرس و حذف شاخه های چوبی سال قبل و كاهش ارتفاع آنها تا حدود 15 سانتیمتر دارد. در فصل بهار و تابستان تعداد گلها كم است:عمل هرس در سال گذشته به خوبی انجام نشده است، پس از پایان یافتن زمان گل دهی گیاه را هرس نموده و شاخه های اضافی را قطع نمایید.حشراتی با مواد چسبنده روی گلها و غنچه ها ظاهر شده اند:گیاه را با سم حشره كش نفوذی طبق دستور هر هفته سمپاشی نمایید تا علایم برطرف گردند.غنچه ها باز نمی شوند: هوا سرد است و نور كافی نیست، گیاه را به محل گرم و با اشعه مستقیم آفتاب منتقل نمایید.برگهای جدید ریز هستند:گیاه از كمبود عناصر غذایی در رنج است، هر دو هفته یك بار طبق دستور گیاه را تغذیه نموده تا گلها ظاهر شوند.برگهای قهوه ای و چین و چروكدار هستند. گلها و غنچه ها می ریزند:هوا گرم و خشك است گیاه را به محل سرد با جریان ملایم هوا منتقل نموده و غبارپاشی با آب سبك و ولرم را فراموش نفرمایید.برگهای زیرین گیاه می پوسند: آبیاری بیش از اندازه و خاك باتلاقی شده است، اجازه دهید سطح خاك خشك شود سپس آبیاری كنید، زیرگلدانی را خارج و زهكش را بازدید نمایید.زخمهای سفید و پنبه ای شكل روی برگها و در قاعده آنها تشكیل شده است:حشره آفت عامل آن است، زخمها را با پنبه یا اسفنج آغشته به محلول سم حشره كش نفوذی خیس و یا گیاه را هر دو هفته یك بار با این سم طبق دستور سمپاشی نمایید، در هنگام سمپاشی گلها را محفوظ نگه دارید. كلیه شرایط محیطی مناسب ولی برگها سیاه می شوند:عامل آن ممكن است استفاده از مواد براق كننده شیمیایی باشد، از آنها استفاده ننمایید.برگها چروكیده می شوند: ممكن است علل مختلف داشته باشند، هوا سرد و یا آبیاری بیش از اندازه است، شرایط را بازدید و در صورت نیاز گلدانها را به محل گرمتر منتقل نموده و یا اجازه دهید سطح خاك در فاصله بین دو آبیاری كاملاً خشك شود سپس آبیاری نمایید.فارسی اصیل: نداردفارسی رایج: داوودینام انگلیسی: Chrysanthemum گیاه ملی ژاپن، و خانواده آن «كمپوزیته» در سالهای اخیر كاشت و نگهداری آن در گلدان بخصوص انواع پاكوتاه آن در آپارتمانها معمول شده است، بعد از میخك از مهمترین و اقتصادی ترین گل تجارتی و علت آن طول عمر زیاد گل بریده آن در گلدان است، از مزایای دیگر این گیاه زینتی قابلیت تولید و گل دهی در تمام طول سال است كه با كوتاه و بلند كردن طول روز در گلخانه گیاه را وادار به گل دهی می نمایند، گلها با رنگهیا متنوع به صورت كم و پر و پر پر در واریته های مختلف به ظهور می رسند، با غنچه گیری و كم كردن تعداد آنها روی شاخه ها می توان به كیفیت عالی در درشتی دست یافت، پرورش نوع بلند آن در گلدان احتیاج به قیم دارد، جهت دستیابی به اطلاعات بیشتر به منابع مراجعه فرمایید. نیازها:نور: به نور كامل احتیاج دارد ولی اواسط روز از نور مستقیم بیزار است.دما: بهترین درجه حرارت برای این گیاه در تمام طول سال 16 سانتیگراد است اگرچه الی 21 سانتیگراد را نیز تحمل می نماید.آبیاری: هر دو هفته یك بار در تمام طول سال گیاه را آبیارزی و خاك را همیشه مرطوب نگهدارید. مواظب باتلاقی شدن خاك باشید. هرگز اجازه ندهید آب اضافی در گلدان باقی بماند. رطوبت: هفته ای یك بار غبارپاشی كنید ولی مواظب باشید به گلها صدمه یا وارد نشود، از آب سبك بدون املاح استفاده كنید، رطوبت زیادی باعث زردی برگها می گردد.خاك مناسب: مخلوطی از لوم و شن بهترین خاك برای این گیاه است.تعویض گلدان: لزومی به تعویض گلدان نیست. اصولاً زمانی كه داوودی به عنوان گیاه خانگی مورد استفاده قرار می گیرد طول عمر آن فقط یك سال است ولی گلكاری های حرفه ای از ریشه های زیرزمینی آن به عنوان تكثیر برای سال آینده استفاده می نمایند.تمیز نمودن برگها: غبارپاشی برگها را نیز تمیز می نماید، از مواد براق كننده شیمیایی استفاده ننمایید.تكثیر: كاشت بذر در گونه های یك ساله، ریشه دار نمودن قلمه در اواخر زمستان و تقسیم ریشه و بوتهداوودی نام علمی: Chrysanthemum indicumدر پائیز و زمستان كه گیاهان گلدار كمتری در دسترس است گلهای زیبا و پردوام داوودی زینت بخش محل زندگی شما است.غنچه ها بازنشده و بعضی از آنها خشك می شوند:گیاه خیلی تشنه است گدانها را به داخل سطل و یا تشت پرز از آب منتقل نموده سپس آن را خارج نمایید، سطح خاك را در تابستان همیشه مرطوب نگه دارید، آبیاری را تنظیم كنید. تعداد زیادی از غنچه ها باز نمی شوند:نور كافی نیست گیاه را به محل پرنورتری منتقل نمایید، غنچه گیری و حذف بعضی از آنها باعث تقویت غنچه های باقیمانده خواهد شد روی هر ساقه حداكثر پنج غنچه نگهدارید. برگهای پایین گیاه سیاه می شوند:قارچ بوتری تیس عامل آن است كه خود ناشی از هوای سرد و مرطوب است، گیاه را با محلول قارچ كش سمپاشی نموده و آن را به محیط گرمتری منتقل كنید، غبارپاشی را كاهش داده و یا متوقف نمایید، در فاصله بین دو آبیاری اجازه دهید سطح خاك خشك شود سپس آبیاری كنید.كلیه شرایط مناسب و گیاه سالم است ولی گلها می پوسند:عامل آن خیس شدن گلها در هنگام غبارپاشی است، در هنگام غبار و یا سمپاشی گلها را به طریقی محفوظ نگه دارید.برگها سیاه می شوند: هوا خیلی سرد است گیاه را به محل گرمتری منتقل كنید، اگر درجه حرارت مناسب است صدمه ممكن است مربوط به مواد براق كننه شیمیایی باشد از آنها استفاده نكنید.برگها و ساقه ها چروكیده می شوند:هوا خیلی گرم است، گیاه را به محلی خكتر و با جریان ملایم هوا منتقل نمایید، غبارپاشی با آب سبك و ولرم را فراموش ننمایید.فارسی اصیل: سمبرگ (اشاره به سمی بودن برگ آن)فارسی رایج: دیفن باخیانام انگلیسی عصای لالی Dump cane گیاهی است برگی زینتی و رایج در اكثر منازل از خانواده «آراسه» و زادگاهش برزیل، ساقه نرم و آبكی و نقش و نگار برگها برحسب گونه سبزرنگ و آراسته به لكه های سفید كرمی و زردرنگ كه از دو طرف برگ دیده می شوند، ساقه غالباً بدون انشعاب و برگهای انتهایی همیشه در حال رشد و فعالیت، برگهای پایینی به تدریج می ریزند و ساقه حالت لخت به خود می گیرد، نسبت به عدم تهویه هوای اتاق و آبیاری بیش از اندازه حساس است، گیاهان جوان و كم ارتفاع برای كاشت گروهی بسیار مناسب هستند.نیازها:نور: نور غیرمستقیم بهترین نور است، نژادهای برگ تیره نسبت به سایه مقاوم هستند، در صورتی كه تاریك باشد گیاهی علفی و بیش از اندازه دراز می شوند.دما: درجه 18-13 سانتیگراد را ترجیح می دهد، برای مدت كمی در 10 درجه نیز مقاومت می نمایند ولی ممكن است برگهای پایین ریزش نمایند در صورتی كه درجه حرارت بالاتر 24 باشد غبارپاشی و آبیاری زیادی توصیه می گردد.آبیاری: ابیاری با آب سبك بدوناملاح توصیه می گردد، در تابستان هفته ای 3-2 بار و در زمستان یكبار در هفته كافی است. اگر درجه حرارت پایین 16 درجه باشد اجازه دهید سطح خاك بین دو آبیاری خشك شود. رطوبت: در تابستان غبارپاشی روزانه پیشنهاد می گردد بخصوص اگر درجه بالای 24 باشد. ریختن آب در زیرگلدانی سنگریزه دار (بطوری كه ته گلدان با آب در تماس نباشد) جهت تأمین رطوبت اثر مثبت دارد.تغذیه: هر ماه یكبار با كود مخصوص گیاهان زینتی طبق دستور گیاه را تغذیه مصنوعی نمایید.خاك مناسب: خاك برگ، مخلوطی از لوم و كمپوستتعویض: هر سال در فصل بهار گلدان را با 2 اندازه بزرگتر تعویض نمایید.تمیز نمودنبرگها: با اسفنج یا پارچه مرطوب برگها را هر ماه تعویض نمایید. مواظب باشید برگها خراشیده نشوند (به توضیح مصور توجه فرمائید)تكثیر: ریشه دار نمودن قلمه های 5 سانتیمتری و دارای حداقل یك جوانه، این قلمه ها را بمدت یك تا دو روز خشك كرده و به طور افقی در شن قرار دهید ریشه و شاخ و برگ از محل گره ها شروع به رشد می نماید. جدا كردن پاگیاه در واریته هایی كه گیاه تولید می نماید در كلیه فصلهای.دیفن باخیا ادامه خواندن مقاله گياهان اپارتماني

نوشته مقاله گياهان اپارتماني اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 74 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : آماده نمودن گیاهان داوریی قبل از خشک کردن پس از جمع آوری اندامهای مورد نظر در زمان مناسب، آنها را برای خشک کردن آماده می نمایند. نحوه آماده کردن گیاهان نه تنها سبب تسریع در خشک شدن آنها می شود بلکه در کیفیت خشک شدن نیز تأثیر مثبت دارد. در این رابطه اضافاتی را که مد نظر نمی باشند جدا می سازند و اندامهای اصلی مورد نظر را به قطعات مناسبی تقسیم می نمایند. با رعایت این نکته نه تنها انرژی کمتری برای خشک کردن اندامها مصرف می شود بلکه خشک شدن آنها را تسریع هم می کند . در صورتی که اقدام به خشک کردن ریشه ها و یا ریزومها شود ( ریزوم سنبل الطیب ، ریش سنبل ختایی ;.. )، باید قبل از خشک کردن آنها را کاملاً شست، به طوری که از گل و لای پاک شود. برای این کار بهتر است که اندامهای مذکور در ظروف آبکش مانند متحرّ کی قرار گیرند و سپس با فشار آب شستشو شوند. ضرورتاً پوست ریشه ها را که فاقد مادّه مؤثّره می باشد نیز جدا می سازند ( مثال: ریش گیاه صابونی ) بعد از آن اقدام به قطعه قطعه کردن ریشه ها ( به قطعات مناسب ) می کنند .در صورتی که ریشه ها ضخیم باشند باید آنها را از ناحی طولی به دو یا چهار قسمت تقسیم نمود ( مثال: ریش شیرین بیان ). چنانچه هدف صرفاً استفاده از برگهای گیاهان دارویی می باشد، به ویژه در مقیاس کم بهتر است به جای خشک کردن گیاه کامل، ابتدا برگهای تازه آنرا از سایر قسمتهای گیاه جدا و مستقلاً خشک نمود تا برگها پس از خشک شدن، بدون اضافات و دارای کیفیت بهتری باشند . فرایندهای پس از برداشت گیاهان دارویی مقدمهوقتی از اندامهای مورد نظر یک گیاه دارویی بیشترین مقدار ممکن مواد مؤثّره استخراج گردد در واقع محصول دلخواه به بهترین وجه بدست آمده است. از اینرو، زمانی باید اقدام به جمع آوری گیاهان دارویی نمود که اندامهای مورد نظر محتوی حدّ اکثر مقدار مادّه مؤثّر باشد. مّواد مؤثّر موجود در پیکر رویشی در مرحله گل زایی از مناسبترین کیفیت برخوردار خواهند شد؛ گلهای حاوی مّواد دارویی هنگامی که کاملاً باز می شوند از بیشترین مقدار مادّ مؤثّره برخوردارند. میوه ها و بذور گیاهان داوریی وقتی کاملاً «رسیده» باشند از مقادیر فراوانی مادّه مؤثّر برخوردار هستند. مواد مؤثّر موجود در اندامهای زیر زمینی گیاهان ( ریشه، ریزوم و;;) در اواخر دوره رویشی به حداکثر مقدار می رسد . اندامهای دارویی مورد نظر (برگها، ساقه های جوان، گلها و ریشه ها و ; ) پس از جمع آوری از مقادیر فراوانی رطوبت برخوردارند. وجود رطوبت، مناسب رشد قارچها و سایر عوامل بیماریزا می باشد. به این دلیل نگهداری اندامهای جمع آوری شده را حتّی برای مدت بسیار کوتاه غیر مقدور می سازد .این اندامها را طوری باید خشک نمود که بعداً بتوان بخوبی از آنها استفاده کرد . در هر حال چون اندامهای جمع آوری شده را باید گاه برای مدّت نسبتاً طولانی انبار نمود ، و همچنین از آنجایی که واکنشهای بیوشیمیایی مضر و فاسد کننده صرفاً در اندامهای مرطوب انجام می پذیرد ، از اینرو ، خشک کردن اندامها ( به طور صحیح و مناسب) یک فرایند بسیار مهم تلقّی می شود . پس از جمع آوری اندام ها، تمهیدات لازم روی آنها انجام می گیرد . چون اندامهای جمع آوری شده پس از مدّتی تأخیر به کارخانجات مربوطه منتقل می شوند لذا تمهیدات مذکور تحت عنوان تمهیدات اوّلیه در مکان کاشت گیاهان دارویی خوانده می شود .از مهمترین و در عین حال رایج ترین تمهیدات مذکور، عملیات خشک کردن اندمهای گیاهی (دارویی) جمع آوری شده است . عملیات مربوط به استخراج اسانس نیز در برنامه های مربوط به استفاده از گیاهان دارویی جایگاه عمده ای دارد .خشک کردن خشک کردن عبارت است از: کاهش مقدار رطوبت در اندامهای جمع آوری شده ، به طوری که بتوان بدون هیچ خطری آنها را برای مدّتی نگهداری نمود.شکل 1-8 ، اندام وزمان لازم برای اینکار را نشان می دهد. همانطور که در این منحنی مشاهده می شود خشک شدن اندام شامل دو مرحله کلّی می باشد : مرحله اول که با یک آمادگی مقدّماتی مختصر انجام می گیرد بسیار سریع است و مرحله دوم که مرحله خشک شدن کند نام دارد، از سرعت کمتری برخوردار است. در مرحله اول تمام آب مکانیکی و مقداری از رطوبت پیوسته از گیاه خارج می گردد. در مرحله دوم اندام، تنها حاوی مقدار کمی آب پیوسته است که به کندی از آن خارج می گردد.در مرحله دوم در زمان مناسبی باید اقدام به خاموش کردن دستگاه نمود زیرا وجود مقادیر مناسبی رطوبت در اندام مورد نظر ضروری می باشد. به طوری که در صورت خشک شدن کامل اندام، مواد مؤثّر موجود در آن تغییر شکل یافته و در نتیجه کیفیت مواد مؤثّر کاهش می یابد . چنانچه میزان رطوبت موجود در اندامهای خشک شده کمتر از حدّ مطلوب باشد کیفیّت دارو را کاهش می دهد و در اینصورت ممکن است استخراج مواد مؤثّره ازنظر اقتصادی مقرون به صرفه نگردد. شکل 1-8 ، منحنی مربوط به خشک شدن گیاه (4)مدت زمان لازم برای خشک کردن به وضعیت دما و وضعیّت دستگاه تهویه بستگی دارد. در صورتی که هوای مورد استفاده برای خشک کردن گرمتر باشد و دستگاه تهویه هم تندتر کارکند عمل خشک کردن سریع تر صورت می گیرد. از آنجایی که گیاهان دارویی عمدتاً نسبت به درجه حرارتهای بالا حساس اند و به این سبب تغییراتی در مواد مؤثّر آنها پیدا می شود . لذا ، معمولاً از درجه حرارتهای بالا برای خشک کردن آنها استفاده نمی شود . چنانچه از درجه حرارتهای بسیار بالا و همچنین تهویه های سریع برای خشک کردن اندامها استفاده شود آب موجود در قسمتهای خارجی به سرعت خارج می گردد ولی رطوبت قسمتهای میانی اندام، قادر به خروج نمی شود و در همانجا باقی می ماند که در این حالت قسمتهای خارجی اندام به صورت قهوه ای و برشته درمی آید و رطوبت موجود در قسمتهای میانی آن سبب تجزیه و فاسد شدن مواد مؤثّر موجود می گردد .دستگاها و روشهای مورد استفاده برای خشک کردن گیاهان دارویی برای خشک کردن اندامهای مختلف گیاهان دارویی از دو روش طبیعی و مصنوعی استفاده می شود.استفاده از روش طبیعی از قدیم الایّام مرسوم بوده و از ساده ترین روشها می باشد . به طوری که پس از جمع آوری محصول با برخورداری از آفتاب در همان محل کاشت، اندامهای گیاهی مورد نظر را خشک می سازند.در خشک کردن به روش مصنوعی از دستگاههای مخصوص «خشک کن» بهره می برند. خشک کن های مذکور برحسب میزان درجه حرارت و وضعیت تهویه به سه دسته دارای جریان هوای خنک ، جریان هوای گرم و جریان هوای داغ تقسیم می شوند و هر سه دسته در خشک کردن گیاهان دارویی مورد استفاده قرار می گیرند .روش طبیعی این روش متکی به تابش آفتاب است و تغییرات اقلیمی، رطوبت زیاد و همچنین بارندگی سنگین مناسب اجرای این روش نمی باشد و برای جلوگیری از زیانهای حاصله از عوامل نامناسب مذکور، در اطاقها یا سالن های مخصوصی اقدام به خشک کردن اندامها می کنند.برای خشک کردن گیاهان در مقیاس وسیع کاشت، سالنها و مکانهای بزرگ و مناسبی مورد نیاز می باشد. در صورتی که اندامها به ضخامت زیاد روی هم قرار گرفته باشد باید متناوباً آنها را زیر و رو نمود. از اینرو توصیه می گردد که گیاهان را با ضخامت کم روی طبقات مخصوصی (توریسمی) که دارای سوراخهای مناسبی می باشد قرار داد. زیرا در این صورت نیازی به برهم زدن اندامهای گیاهی (که سبب خرد شدن و کاهش کیفیّت دارو می شود) نخواهد بود و جریان هوا به سهولت می تواند از زیر و روی طبقات عبور کند و اندامهای مورد نظر به صورت مطلوب و یکنواخت خشک شوند. چنانچه اندامهای گیاه با مقدار و تراکم مناسب بر روی طبقات مذکور قرار گیرند، پس از خشک شدن کیفیّت مطلوب خود را حفظ خواهند کرد. در این رابطه توصیه می شود که در هر متر مربع طبقات تور سیمی، به اندازه 5 ر0 کیلوگرم گل تازه یا 1 تا 2 کیلوگرم برگ تازه یا 2 تا 5 و2 کیلوگرم پوست و ریشه تازه پخش گردد .روش مصنوعی همانطور که بیان گردید خشک کردن اندامها به طور طبیعی ممکن است با تغییر اوضاع جوّی معّطل بماند و این کار تا چند هفته به تأخیر انجامد و یا تغییر اوضاع جوّی سبب بروز زیانهایی به محصول گردد. در اینصورت استفاده از روشهای مصنوعی ضرورت می یابد.استفاده از روشهای مصنوعی به منظور خشک کردن اندامهای گیاهان ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت به طول انجامد. در این روشها اساس کار برپایه وجود هوای گرم و وجود دستگاه تهویه که سبب جابجایی هوای گرم می شود، قرار دارد. استفاده از این روش نیاز کمتری به نیروی بدنی و کارگر زیاد دارد (زیرا در اینجا نیازی به زیرورو کردن اندامها و جابجایی طبقات نیست!). تأثیر خشک کردن بر گیاهان داروییخشک کردن سبب بروز تغییراتی در اندام مختلف گیاهان می گردد. یکی از تغییرات همه و آشکار، کاهش آب موجود در اندام و در نتیجه کاهش زیاد وزن آن می باشد. کاهش وزن ناشی از خشک شدن، در اندامهای مختلف یکسان نیست. مسئولین مربوطه برای محاسبات اقتصادی همواره باید میزان تقریبی نسبت وزن تازه به خشک اندام را بدانند تا در تصمیم گیری های مربوط به میزان مورد نیاز تولید بتوانند محاسبات لازم را انجام دهند. بررسیها نشان می دهد که برای به دست آوردن یک کیلو گرم وزن خشک از اندامهای مختلف به ترتیب 5 تا8 کیلوگرم گل تازه، 5 تا 6 کیلوگرم برگ تازه، 4 تا 5 کیلو گرم شاخه دارای برگ وگل ، 3 تا 4 کیلوگرم ریش تازه و 2 ر1 تا 5 ر1 کیلوگرم میو تازه مورد نیاز است. کاهش جدی آب سبب بروز واکنشهایی (غیرمفید) در مواد مؤثّر گیاهان می گردد. به طوری که بر کیفیت و کمیّت مواد مؤثّره تأثیر می گذارد. ولی، در صورتی که از روشهای علمی مناسب برای خشک کردن اندامها استفاده شود، تغییرات جدّی نامطلوبی در مواد مؤثّره حاصل نخواهد شد. ولی چنانچه از روشهای نامناسب (نظیر درجه حرارت زیاد) استفاده شود باعث تجزیه مواد مؤثّره می گردد. همانطور که اشاره شد خشک کردن نیز سبب تغییراتی در اجزاء تشکیل دهند مادّه مؤثّر گیامان می گردد. به طوری که میزان گلیکوزیدهای محرّک قلب در برگهای «گل انگشتانه» پس از خشک شدن افزایش می یابد. پوست تازه گیاه «سیاه توسه» به واسطه وجود برخی ترکیبات شیمیایی مذکور تجزیه شده و مادّه گیاهی مسهل و ملیّن می گردد.از مثالهای دیگر می توان از شابیزک نام برد. برگهای تازه این گیاه حاوی مقادیر فراوانی آلکالوئید «هیوسیامین» است که پس از خشک شدن به «آتروپین» تغییر شکل می یابد.به طور کلی خشک شدن باعث تغییراتی در، مزه، بو ورنگ اندام می گردد و اندام گیاه خشک شده برای عرضه مواد به بازار از نظر خصوصیات مذکور باید مورد آزمایشهای متعدّد تعیین کیفیّت قرار گیرد و در صورت تأیید به بازار عرضه شود.استخراج اسانس ها مواد معطّر موجود در گیاهان ، که قسمت اعظم آن را «اسانس» ها تشکیل می دهند از ترکیبات بسیار متفاوتی برخوردارند. به همین نظر استخراج آنها از گیاهان به یک صورت انجام نمی گیرد و برای استخراج هر یک باید از روش مناسب خاصّ خود استفاده نمود. به طور کلی سه روش برای استخراج مواد مذکور وجود دارد که عبارتند از: تقطیر گیاه با آب و بخار، استخراج مواد به وسیله حلاّلهای شیمیایی، فشردن گیاه در حرارت معمولی . اسانس ها عمدتاً از ترکیب ترپنوئیدی یا از ترکیبهایی که منشأ ترپنی دارند تشکیل شده اند. امّا برخی از اسانس ها نیز وجود دارند (نظیر اسانس پیاز و سیر یا اسانس خردل ) که از ترکیبات گوگرد دار حاصل شده اند . و بعضی دیگر هم از موادّی نظیر فنل ها، آلدئیدهای معطر و کومارنیها به وجود آمده اند(9).ترپن ها موادی هستند به فرمول کلّی 16 H 0 1 C که از واحدهای ساختمانی «ایزوپرن» ساخته شده و ممکن است به صورت خطّی یا حلقوی باشند. در گیاهان پنج اتم کربن به عنوان موادّ شیمیایی اوّلیه برای سنتز اینگونه مواد به کار می رود. که برحسب تعداد و چگونگی اتصال اتمهای کربن به یکدیگر موادّ شیمیایی مختلف نظیر ترپن ها (با ده اتم کربن)، سزکوییترپن ها (باپانزده اتم کربن)، دی ترپن ها (بابیست اتم کربن) را بوجود می آورند. وجود اکسیژن در ساختمان شیمیایی این مواد سبب بوجود آمدن مشتقات مختلفی از آنها می شود. یعنی برحسب اینکه اتم اکسیژن در کدام بخش از مولکول هر یک از مشتقات مذکور قرار گیرد، موادی چون: الکلها، استرها، آلدئیدهاو کتونها تشکیل می شود. معمولاً مجموعه ای از ترپنوئیدهای مختلف، اسانس یک گیاه یا اندام گیاهی را می سازند . لذا، هر ماده ترپنی نقطه جوش متفاوتی دارد. به طوری که مثلاً ترپن هیدروکربورها از نقطه جوش معادل 160 تا 180 درجه، ترپن الکلها 200 تا 230 درجه، سزکوئی ترپن ها و مشتقّات آنها از نقطه جوشی معادل 260 ت 290 درجه برخوردار هستند. اسانس ها بسته به ماهیّت مجموعی خود معمولاً از بو و طعم خاصّی برخوردارند و در دماهای معمولی (درجه حرارتهای کمتر از 100 درجه سانتیگراد) تبخیر می شوند. شدت تبخیر بستگی به فشار بخار و درجه حرارت محیط دارد.اسانس ها معمولاً در آب غیر محلول اند یا به سختی در آب حل می شوند ولی در ترکیبات آلی شیمیایی نظیر بنزول، گزیلول به خوبی حل می شوند(2).وزن مخصوص اسانس ها معمولاً از آب کمتر است و بندرت ممکن است وزن مخصوص اسانس حاصله از برخی از گیاهان از وزن مخصوص آب بیشتر باشد. شدت انتشار اسانس در فضا بستگی به کییفیّت اسانس، فشار هوا و دمای محیط دارد. مثلاً اگر درجه حرارت محیط بالا باشد ذرات اسانس با شدت بیشتری در محیط پراکنده می شوند. در این حالت، می توان بوی تند آنرا احساس نمود . 2-12- فرایند پس از برداشت امروز کلید توسعه بسیاری از بازارهای فرآورده های گیاهان دارویی و اسانسها، گسترش صنعت فرآوری این گیاهان با روشهای صحیح خشک کردن و استخراج مواد مؤثر است. بطوریکه کشورهای پیشرفته نظیر انگلیس و امریکا به این مهم توجه کافی مبذول داشته و تلاشهای زیادی به منظور تهیه تسهیلات جدید فرایند سازی نظیر خشک کن های پیشرفته، دستگاههای جدید استخراج نظیر دستگاه استخراج به روش سیال فوق بحرانی اعمال داشته اند.2-12-1- خشک کردن از مهمترین و در عین حال رایج ترین فرایندهای پس از برداشت عملیات خشک کردن اندامهای گیاهان دارویی است. خشک کردن عبارت است از کاهش مقدار رطوبت در اندامهای جمع آوری شده، به طوری که بتوان بدون هیچ خطری آنها را برای مدتی نگهداری نمود. ازآنجا که واکنشهای بیوشیمیایی مضر و فاسد کننده صرفاً در اندامهای مرطوب انجام می پذیرد، خشک کردن اندامها به طور صحیح و مناسب یک فرایند بسیار مهم تلقی می گردد(5).خشک کردن سریع جهت حفظ رنگ اصلی گیاه ، کاهش فساد قارچی ، کاهش یا توقف فعالیتهای آنزیمی که موجب تجزیه مواد مؤثره گیاهان دارویی می گردد و نیز برای تولید مواد باتراکم بیشتر جهت حمل ونقل ضروری است(98). روش خشک کردن به میزان و نوع رطوبت در اندام گیاه (از نظر پیوند شیمیایی) بستگی دارد. رطوبت از نظر پایه های شیمیایی ممکن است به صور مختلف زیر وجود داشته باشد : رطوبت شیمیایی : این رطوبت به رطوبت مولکولی نیز معروف می باشد. انرژی پیوند مولکولهای آب در این نوع رطوبت بسیار زیاد و مستلزم متلاشی کردن مولکولها برای خارج کردن این نوع رطوبت است . در خشک کردن اندام ها عموماً خارج کردن این نوع رطوبت امکان پذیر نمی باشد . رطوبت فیزیکی – شیمیایی : این رطوبت بر حسب میزان انرژی پیوندهای مولکولی به دو نوع رطوبت چسبنده و رطوبت آغشته تقسیم می شود . انرژی موجود بین پیوندهای آب چسبنده بسیار زیاد است و هنگام خشک کردن بسادگی نمی توان آن را از اندام مورد نظر خارج نمود . در حالی که آب آغشته به سطح خارجی سلّول انرژی پیوندی کمتری دارد وساده تر نیز خارج می شود . رطوبت مکانیکی : این نوع رطوبت توسط لوله های موئین گیاهان از محیط اطراف جذب گشته و در گیاه ذخیره می شود . مقدار رطوبت مکانیکی بستگی به اختلاف غلظت بین اندام مورد نظر و محیط خارج دارد و نقش درج حرارت در خروج این نوع رطوبت بسیار مهم است . دو فاکتور مذکور (اختلاف غلظت و درجه حرارت) تقش عمده ای در کاهش رطوبت اندامها ایفا می کند . به طوری که ، تحت تأثیر این دو فاکتور رطوبت از اماکنی که مقدار رطوبت در آن بالا ست به طرف اماکن خشک تر حرکت می کند .منظوراز خشک کردن ، عموماً خارج نمون رطوبت پیوسته ومکانیکی از درون آن اندامها می باشد . سرعت خارج شدن آب موجود در اندام به مقدار رطوبت محیط و میزان درجه حرارت آن بستگی دارد . فاکتورهای محیطی یاد شده (میزان رطوبت و مقدار دما) هر دو همزمان بر اندام گیاه مؤثّر می باشند .هنگام خشک کردن اندامهای جمع آوری شده ، رطوبت همواره از توده های متراکم تر به توده های کم تراکم حرکت می کند . همچنین در صورتی که گیاهان به طور یکنواخت پخش نشوند و به طور یکنواخت تحت تأثیر درجه حرارت قرار نگیرند رطوبت از توده های گرم تر به توده های خنک تر منتقل می شود. بنابراین درجه حرارت لازم و مدّت زمان اثر آن، برای خشک کردن اندامهای گیاه همواره باید با توجه به کمیّت و کیفیّت رطوبت درون آن تنظیم شود. شکل 2-12-1-1 رابطه بین سرعت خشک شدن اندام و زمان لازم برای این کار را نشان می دهد. همانطور که در این منحنی مشاهده می شود خشک شدن اندام شامل دو مرحله است : مرحله اول که پس از یک آمادگی مقدماتی مختصر انجام می گیرد بسیار سریع است و مرحله دوم که مرحله خشک شدن کند نام دارد، از سرعت کمتری برخوردار است. در مرحله اول تمام آب مکانیکی و مقداری از رطوبت پیوسته است که به کندی از آن خارج می گردد. در صورت استفاده از دستگاههای خشک کن، در مرحله دوم(خشک شدن کند)، در زمان مناسبی باید اقدام به خاموش کردن دستگاه نمود زیرا وجود مقادیر مناسبی رطوبت (حدود ده تا 14 درصد) در اندام مورد نظر ضروری می باشد. در صورت خشک شدن بیش از حد اندام، مواد مؤثر موجود در آن تغییر شکل یافته و در نتیجه کیفیت آن کاهش می یابد. چنانچه میزان رطوبت موجود در اندامهای خشک شده کمتر از حد مطلوب باشد کیفیت دارو را کاهش می دهد و در این صورت ممکن است استخراج مواد مؤثره از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نگردد. سرعت خارج شدن آب موجود در اندام به مقدار رطوبت محیط و میزان درجه حرارت آن بستگی دارد(5). از آنجایی که گیاهان دارویی عمدتاً به درجه حرارتهای بالا حساس اند و به این سبب تغییراتی در مواد مؤثره آنها پیدا می شود لذا معمولاً از درجه حرارتهای بسیار بالا و تهویه های سریع برای خشک کردن اندامها استفاده شود آب موجود در قسمتهای خارجی به سرعت خارج می گردد ولی رطوبت قسمتهای میانی اندام، قادر به خروج نمی باشد و در همانجا باقی می ماند که در این حالت قسمتهای خارجی اندام به صورت قهوه ای و برشته در می آید و رطوبت موجود در قسمتهای میانی آن سبب تجزیه و فاسد شدن مواد مؤثره موجود می گردد. درجه حرارت خشک کردن بسته به نوع ماده مؤثره متفاوت است به عنوان مثال درجه حرارت مناسب برای خشک کردن اندامهای حاوی اسانس 40 ت 50 درجه سانتیگراد است(5). شکل 2-12-1-1- منحنی مربوط به خشک شدن گیاه مهمترین نکاتی که هنگام خشک کردن گیاهان دارویی باید رعایت نمود، شامل نکات زیر است : معمولاً اندامهای مختلف گیاهان پس از جمع آوری حاوی مقادیر فراوانی رطوبت ( بین 60 تا80 درصد) می باشند.فعالیّتهای فیزیولوژیکی اندام گیاهان پس از جمع آوری کاملاً متوقّف نمی شود. بلکه اندامهای مذکور در این حالت نیز دارای نوعی فعالیّت کند و بطئی هستند که به متابولیسم حالت ضعف موسوم است .از اینرو، اگر گیاهان جمع آوری شده برای مدّت نسبتاً طولانی انبار گردند رطوبت موجود در آنها سبب بروز صدمات جبران ناپذیر بیولوژیکی، باکتریایی، قارچی، آنزیمی می گردد. به علاوه با انجام واکنشهای اکسیداسیون و امثال آن تغییراتی در رنگ و بو و طعم و به طور کلی کیفیّت محصول وارده می شود و به نحو بارزی مواد مؤثّر آنها کاهش یا دگرگونی می یابد . از اینرو مهمترین مسئله پس از جمع آوری محصول، خارج نمودن آب موجود در آنها به نحو مطلوب است.اگر گیاهان به صورت دم کردنی یا ادویه ای مورد استفاده قرار می گیرند باید هنگام خشک کردن آنها کاملاً متوجّه بود که هیچگونه تغییری در مزه، رنگ و بوی آنها ایجاد نشود. به طور کلی در خشک کردن گیاهان دارویی سه فاکتور مهم و اساسی همواره باید مدّ نظر باشد. یکی، عدم تغییر در میزان مواد مؤثّر موجود در گیاهان، دیگر عدم تغییر در صفات خارجی نظیر رنگ وبوو طعم و; عدم تأثیر نامطلوب اقتصادی برمحصول. گیاهان دارویی پس از خشک شدن باید در حدود 10 تا 14 در صد رطوبت باقی داشته باشند.با وجود این مقدار رطوبت، می توان اقدام به نگهداری گیاهان حتّی برای مدّت نسبتاً طولانی نمود، بدون اینکه به مواد مؤثّره و دیگر خصوصیّات گیاهان آسیب جدّی وارد شده باشد . رطوبت کمتر از حدّ ذکر شده (خشک شدن شدید گیاه) نه تنها موجبات کاهش اثر دارویی مواد گیاه را فراهم می آورد، بلکه داشتن چنین داروهایی از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه نخواهند بود.مقدار بیش از حدّ رطوبت نیز احتمال کپک زدن گیاهان و عوارض تبعی دیگر را در آنان افزایش می دهد.از آنجایی که اندامهای خشک شده شدیداً جاذب الرّطوبه می باشند، از اینرو برای نگهداری همواره باید از اماکن کاملاً خشک استفاده نمود.هنگام خشک گردن اندام گیاهان دارویی موارد زیر را همواره باید مدّ نظر داشت: 1- درجه حرارت مطلوب برای خشک کردن اندامهایی که حاوی اسانس می باشند 40 تا 50 درجه سانتیگراد می باشد . استفاده از درجه حرارتهای بیشتر سبب کاهش محصول اسانس به نحو چشمگیری می گردد .2- آلکالوئیدها در مقابل درجه حرارت از حسّاسیت کمتری برخوردار می باشند. درجه حرارت مناسب برای خشک کردن آن دسته از اندامهایی که حاوی آلکالوئید می باشند 60 تا 70 درجه سانتیگراد است(برای خشک کردن بعضی اقلام چون : تاتوره و تاجریزی و پروانش صغیر از جریانهای هوای داغ نیز می توان استفاده نمود).3- درجه حرارت مطلوب برای خشک کردن اندامهایی که گلیکوزید می باشند حدود 50 تا 60 درجه سانتیگراد ذکر شده است. 4- درجه حرارت مطلوب برای خشک کردن اندامهای حاوی ویتامین حدّ اکثر 80 درجه سانتیگراد گزارش شده است . استفاده از درجه حرارتهای بیشتر از 80 درجه سانتیگراد سبب تجزیه ویتامین ها می گردد. همچنین درجه حرارتهای بیش از 80 درجه سانتیگراد سبب تجزیه کلروفیل و تغییر رنگ طبیعی آنها به رنگ قهوه ای می شود . 2-12-1-1- روشهای خشک کردن گیاهان دارویی انتخاب روش مناسب خشک کردن اندامهای گیاهی از موارد مهم در فرآوری گیاهان دارویی است. استفاده از روش نامتاسب می تواند منجربه از بین رفتن اندام گیاهی یا از بین رفتن کل مواد مؤثره موجود در آنها شود. میزان و زمان حرارت نیز در خشک کردن گونه های دارویی به ویژه گونه های اسانس دار قبل از انبارداری بسیار مهم می باشد. از طرفی دیگر روش خشک کردن بر کیفیت ظاهری گیاهان دارویی نیز اثر دارد. به طور مثال در روش نامناسب خشک کردن برگهای سبز به قهوه ای و یا سیاه تغییر رنگ می دهد و کیفیت ظاهری و بازار پسندی گیاه دارویی کاهش می یابد(161). خشک کردن اندامهای مختلف به یکی از دو روش طبیعی یا مصنوعی انجام می گردد(98 و5 ).برای خشک کردن اندامهای مختلف گیاهان دارویی از دو روش طبیعی و مصنوعی استفاده می شود.استفاده از روش طبیعی از قدیم الایّام مرسوم بوده و از ساده ترین روشها می باشد . به طوری که پس از جمع آوری محصول با برخورداری از آفتاب در همان محل کاشت، اندامهای گیاهی مورد نظر را خشک می سازند. در خشک کردن به روش مصنوعی از دستگاههای مخصوص «خشک کن» بهره می برند. خشک کن های مذکور برحسب میزان درجه حرارت و وضعیت تهویه به سه دسته دارای جریان هوای خنک ، جریان هوای گرم و جریان هوای داغ تقسیم می شوند و هر سه دسته در خشک کردن گیاهان دارویی مورد استفاده قرار می گیرند . 2-12-1-1-1- روش طبیعی یا در هوای آزاد استفاده از روش طبیعی از قدیم الایام مرسوم بوده و از ساده ترین روشها می باشد. در این روش از گرمای مصنوعی استاده نمی شود و خ9شک کردن در شرایط سایه یا آفتاب ، در هوای آزاد و یا اطاقها و سالنهای مخصوص صورت می گیرد. به منظور خشک کردن در هوای آزاد بهتر است از نرده ها و پایه های خشک کن استفاده شود. این نرده ها و پایه ها امکان رسیدن همه جانبه جریان هوا را به محصول می دهند. به منظور تسریع فرایند خشک کردن باید اندام گیاه مورد نظر را به صورت لایه های نازک به شکلی بگستراند که در معرض جریان همه جانبه هوا قرار گیرد. البته اندامهای گونه های اسانس دار نباید به طور مستقیم در معرض تابش آفتاب قرار گیرند زیرا نور خورشید اغلب رنگ محصولات و مواد تشکیل دهنده آنها را تغییر می دهد لذا اندامهای گیاهان اسانس دار به استثنای بعضی ریشه ها باید در سایه خشک شوند(5). خشک کردن در سایه باید به گونه ای انجام گیرد که رنگ گیاه تغییر نکند. برای این منظور باید از سالنهای سرپوشیده با قفسه بندی مناسب استفاده کرد. این محوطه ها باید تمیز، نورگیر و گرم باشد. پنجره های انبار را باید در ایام غیر بارانی باز گذاشت تا جریان هوا برقرار گردد و گیاهان سریعتر خشک شوند. برای جلوگیری از نفوذ نور شدید باید از پرده های مشبک که تقریباً مانع از نفوذ نور می شوند ولی از جریان هوا ممانعت نمی کنند، استفاده شود. انواع گیاهان با کاربردهای مختلف را باید جدا از هم پهن و خشک نمو د. به هنگام استفاده از نرده های خشک کن بر روی هر یک از طبقه ها فقط یک نوع گیاه دارویی قرار گیرد.1-3-6 . انواع نرده ها یا طبقات خشک کن الف – طبقه های روی هم انباشته:در این نوع ، طبقهای خشک کن روی هم انباشته شده اند.ب- طبقه های پایه دار:در این نوع ، طبقهای خشک کن با پایه مخصوص روی هم قرار می گیرند.ج- طبقه های معلق:در این نوع، طبقهای خشک کن روی یکدیگر آویخته می شوند. از طبقه های روی هم انباشته، که طبقه های خشک کن آنها با هم فاصله اندکی دارند (فاصله عمودی 10 تا 15 سانتیمتر)، فقط از فضایی که توزیع گرما در آنجا بخوبی صورت می گیرد و ضمناً بادگیر بوده و بادگیرهای آن دریچه های قابل تنظیم داشته باشد، می توان استفاده کرد. البته بندرت چنین شرایط مناسبی در فضای زیر شیروانها وجود دارد. طبقه های پایه داری که طبقه های خشک کن آنها روی نرده ای چوبی قرار می گیرد، برای فضای خشک کن کمکی ، خوب و مناسب است. برای آنکه بتوان طبقه های خشک کن را براحتی بیرون کشیده و سرویس نمود، آنها را به نرده ها آویخته و یا روی نرده ها قرار می دهند، به طوری که هر یک از طبقه ها را بتوان جداگانه درآورده، به جای خود آویخت ویا بیرون کشیده وبه جای خود بازگرداند.در فضای زیر شیروانی می توان به آسانی نرده ای پایه دار را به تیرکهای ساختمان محکم کرد. نرده های معلق که طبقه های آنها عمودی بر روی هم آویخته شده اند به ویژه برای استفاده زیر شیروانیها مناسب می باشند. نرده های معلق از لحاظ مقدار مصالح نیز بسیار با صرفه اند، زیرا فقط باید طبقه های خشک کن آنها را ساخت. برای آویختن طبقه های خشک کن، از سیمهای آهنی 5/1 میلیمتری با روکش مسی استفاده می شود. سیم را به تیرکهای آزاد ساختمان بسته و سپس در قسمت باریک چهار گوشه هر طبق خشک کن، یک میخ قلابدار می کوبند و به چهار قطعه سیم مساوی، در فواصل 25 سانتیمتری از هر قاب گره ای می زنند. البته بهتر است، روی هر سیم یک گره بیشتر از تعداد طبقه های آویخته شده زد تا بعدها به هنگام خشکاندن بتوان به دلخواه هر یک از طبقهای خشک کن را در سطحی بالاتر یا پایین تر آویزان نمود. طبقه های خشک کن را می توان به وسیله قلابهای ساده به گره سیمهای آهنی آویزان نمود.شیوه گره زدن به این صورت است که سیم را روی میخی یا پیچ گوشتی قرار داده و با انبردست آن را به دور میخ یا پیچ گوشتی می چرخانند.2-3-6 برپا کردن یا برقرار کردن نرده های خشک کن نرده های خشک کن را در فضای خشک کن به شیوه ای مستقر می سازند که از گرما و هوای خشک کن حداکثر استفاده به عمل آید. نرده های خشک کن نباید در گوشه ای خفه و دور از جریان هوا قرار داده شوند. همچنان که نباید در کوران شدید هوا نیز قرار گیرند، چرا که این امر از پخش شدن محصول جلوگیری می نماید.اگر جریان هوا در میان نرده های روی هم انبار شده، ضعیف باشد، به طوری که هوای مرطوب روی محصول خشک کردنی ثابت بماند، باید با قرار دادن قطعاتی چوبی در زیر هر یک از طبقهای خشک کن، آنها را به شکل مورب درآورده تا جریان هوا بهبود یابد. برای کج کردن نرده های آویزان از گر بالایی استفاده می شود. بدین طریق که یکی از قسمتهای باریک طبقه خشک کن را به گره بالاتری می آویزند. در نرده های پایه دار با طبقه های خشک کن متحرک، تیرک چوبی را که از آن به عنوان ریل لغزنده استفاده می شود، باید مورب کار گذاشته شود. با قرار دادن قطعه ای چوب در زیر طبقه های خشک کن روی نرده ها، می توان طبقه ها را به صورت مایل درآورد.3-3-6 چگونگی ساخت نرده ها برای ساختن طبقهای خشک کن، چهار باریک چوب را به صورت یک مستطیل چوبی در آورده و به هم میخ می کنیم. سپس مصالح روکش را به میخ های سر پهنی که روی لب بلند باریکه های چوبی کوبیده شده، محکم می بندیم تا طبقه های خشک کن از حالت عادی خارج نشود. سطح مفید یک طبقه خشک کن، معمولاً حدود 1 الی 2 متر مربع می باشد. طبقه های خشک کن بزرگتر از اینه اندازه غیر قابل استفاده و کوچکتر از آن نیز غیر اقتصادی هستند.هر چه طبقه خشک کن بزرگتر باشد، به همان اندازه نیز باید از قطعات چوبی محکمتر استفاده شود. در نرده های معلق، چوب طبقه ها باید قویتر از چوب طبقه نرده های روی هم انباشته شده و پایه دار باشد . برای نرده های آویزان با طبقه های خشک کن به بزرگی 2×1 متر، تخته هایی به ضخامت 5×5 سانتیمتر یا 5/2×5/2 سانتیمتر در صورتی قابل استفاده می باشد که در وسط طبقه، تخته ای با همان ضخامت به صورت مورب قرار داده شود.4-3-6 استفاده از روکش جهت طبقه های خشک کن برای روکش کردن طبقه های خشک کن از موادی که هوا را بخوبی عبور می دهند، استفاده می شود. توریهای درشت بافت که در باغداری جهت سایه افکنی روی گلخانه ها، پنجره های مخازن و پوشاندن گیاهان جوان بکار برده می شوند، برای این کار مناسب می باشند. روی این گونه روکشها می توان هر نوع گیاه یه قسمتهای گیاه را خشک کرد. گاهی نیز از تورهای ماهی گیری ریز بافتاستفاده می شود، ولی این تورها باید بی بو باشند . برگها وگیاهان درشت تر را می توان روی این گونه طبقه های توری خشک نمود. گاهی برای خشکاندن گلها و بذرها، روی این تورها کاغذ قرار می دهند. مقوا یا کاغذ ضخیم نیز برای پوشاندن روی طبقه خشک کن مناسب می باشد، اما عیب آن این است که هوا را از خود عبور نمی دهند. 5-3-6 فواصل طبقه های خشک کنفاصله عمودی طبقه های خشک کن از یکدیگر، برای کلیه نرده ها حدوداً 25 سانتیمتر می باشد. پایین ترین طبقه خشک کن باید تا سطح زمین حداقل 50 سانتیمتر فاصله داشته باشد. فواصل کوتاهتر، کارکردن را مشکل می نماید. طبقات خشک کن باید حداقل به فواصل عمودی ده تا 15 سانتیمتر از هم باشد. در ضمن توزیع گرما در محیط آنها باید به خوبی صورت گیرد. فاصله طبقه های خشک کن باید طوری باشد که بتوان آنها را به راحتی جابجا نمود. در زمان استفاده از نرده ها باید به نکات زیر توجه نمود :1- نرده ها باید از هر طرف قابل دسترسی باشند.2- طبقه های خشک کن باید در زمان پهن نمودن اندامهای تازه آماده و نظافت آنها نیز ساده و سریع باشد.3- گیاهان تازه روی طبقات باید در جریان همه جانبه هوا قرار گیرند تا عمل خشک شدن به سرعت و با احتیاط عملی گردد.4- نرده ها در فضای خشک کن باید به شیوه ای مستقر شوند که حداکثر استفاده از گرما و جریان هوا صورت گیرد.5- نرده ها در فضای خشک کن نباید در گوشه ای بدون جریان هوا و یا در جریان شدید هوا قرار گیرند.توصیه می گردد که گیاهان با ضخامت کم (دو تا پنج سانتیمتر) بر روی طبقات روکش شده با تور سیمی قرار گیرند. در این رتبطه توصیه می گردد که در متر مربع طبقات تورسیمی، نیم کیلوگرم گل تازه، یک تا دو کیلوگرم برگ تازه یا دو الی دو و نیم کیلوگرم پوست و ریشه تازه پخش گردد.زمان لازم برای خشکاندن گیاه بسته به شرایط آب و هوا، نوع و اندام گیاه متفاوت است. برخی اندامهای گیاهی به ویژه گلها را باید در مقابل تابش شدید و نافذ نور حفظ کرد حتی در صورت لزوم باید فضای خشک کن را تاریک نمود(5). حرارت لازم جهت خشک کردن گیاهان بر حسب قسمتهای مختلف آن متفاوت است. معمولاً این حرارت برای گلها 30 40 درجه و برای ریشه ها 50 تا60 درجه سانتی گراد می باشد. حرارت لازم برای برگها، میوه ها و بذرها حدود 45 تا 50 درجه سانتی گراد است. سریعترین راه تبخیر آب محصولات خشک کردنی، این است که گیاهان یا قسمتهای گیاه مورد نظر را به صورت لایه نازک، به شکلی بگسترانیم که در معرض کوران همه جانبه گرما و هوا قرار گیرد. البته محصول نباید مستقیماً در معرض تابش آفتاب گسترده شود، زیرا نور خورشید، اغلب رنگ محصولات و مواد متشکله آنها را تغییر می دهد. در خشک کردن گیاهان دارویی و یا اعضای آنها، باید نکات فنی زیر را رعایت نمود:1- کلیه اعضای گیاهان دارویی را به استثنای بعضی از ریشه ها، باید در سایه خشک نمود.2- محصول تازه را باید بلافاصله گسترده، یا توسط دستگاه خشک کن، خشک نمودو در صورت عدم امکان وسیع و وسایل کافی، نباید مقادیر زیادی از گیاهان را جمع آوری کرد.3- در جریان خشک کردن محصول باید یک بار دیگر قسمتهای نامناسب، مانند علفهای هرز، ساقه های اضافی، سنگریزه ها، برگهای زرد یا برگهایی که لکه قهوه ای و یا آلوده به کفک یا زیگیل دارند را از محصول جدا نمود.4- انواع گیاهان با قیمتهای مختلف را باید جدا از هم، گسترده و خشک نمود. به هنگام استفاده از نرده های خشک کن بر روی هر یک از طبقه ها فقط یک نوع گیاه دارویی، گسترده شود. 5- هرگز در ایام بارانی و نامساعد نباید اقدام به جمع آوری گیاهان نمود و اگر اشتباهاً به علت عدم اطلاع این عمل انجام گرفت نباید آنها را خشک کرد زیرا نمونه های خشک شده، قابلیت فروش نداشته و مورد توجه قرار داده نشده است.6- محصول مورد نظر را باید به صورت قشری نازک (5-2 سانتیمتر) پهن نمود.7- تا زمانی که محصول خشک نشده است نباید به آن دست زد. بندرت محصول را جهت خشک شدن سریعتر، زیر و رو می کنند، زیرا این کار از ارزش کالا می کاهد.8- گلها و برگهای دارویی را در هوای آزاد زیر سایه خشک می کنند. از خشک کردن گیاهان دارویی در گرمای مستقیم خورشید باید خودداری نمود، زیرا رنگ وخواص ظاهری آنها از بین رفته وبه صورتی در می آیند که مورد توجه خریداران قرار نمی گیرند.9- میوه ها، بذرها، ساقه های زیر زمینی و قسمتهای گوشتی گیاهان را از ابتدا، در هوای آزاد خشک کرده و سپس در فضای گرم ، مانند کنار شوفاژ، در نزدیکی بخاری، تنور با حرارت ملایم، فر ویا روی اجاق، مجدداً خشک می نمایند.10- نباید گلها، برگها، گیاهان، میوه ها و بذرها را شست. فقط ریشه ها، ساقه های زیرزمینی و قسمتهای گوشتی گیاهان را از قبل خشکاندن بخوبی شسته و بر حسب بزرگی به 3 یا 4 قطعه تقسیم می کنند.11- به هنگام نخ کردن دسته هایی از گیاهان و ریشه ها باید میان دسته ها و هر کدام از نخها به اندازه کافی (10-15 سانتیمتر) فاصله گذاشت.12- همه گیاهان و قسمتهای گیاهی، به ویژه گلها را باید در مقابل تابش شدید و نافذ نور حفظ کرد. حتی در صورت لزوم باید فضای خشک کن را تاریک نمود.13- زمان لازم برای خشکاندن گیاه نسبت به شرایط آب و هوا، نوع گیاه، قسمتنهای گیاهی و حرارت به کار رفته متغیر است. وقتی قسمتهای مختلف گیاه کاملاً خشک شد، عمل خشکاندن به پایان رسیده است. در این موقع ساقه ها به هنگام خم کردن شکسته شد ه و برگها در دست، باید با صدای مخصوص خرد شوند. درون بذرها، میوه ها و ریشه ها نباید نرم باشد ولی سطح آنها باید شکستگی سخت و صیقلی را نشان دهد. 14- پس از خشکاندن باید بلافاصله محصول را بسته بندی کرد، و دقت نمود تا گیاهان دارویی خشک شده خرد و بد شکل نشوند. همچنین باید دقت شود که محصول خشک شده در هوای نمناک یا در هوایی با درجه رطوبت بالا قرار نگیرد زیرا مجدداً رطوبت هوا را به خود جذب خواهد نمود.15- بعد از جمع آوری و بسته بندی محصول، محیط کار، نرده ها، وسایل و دستگاه خشک کن به دقت تمیز گردد. زمان مورد نیاز برای خشک شدن گیاهان دارویی در روش طبیعی بستگی به شرایط آب وهوای محل دارد. در صورتی که که هوا گرم و خشک باشد گیاهان سریع خشک خواهند شد. ولی چنانچه، هوا رطوبت روبه بارندگی داشته باشد نه تنها اندامها خشک نخواهد شد بلکه با جذب رطوبت توسط آنها، درصد رطوبت اندامها افزایش می یابد و سبب بروز زیانهایی به محصول می گردد (در اثر رشد قارچها، باکتریها و ;. در محیط مرطوب). در صورتی که اوضاع جوّی مناسب باشد باید درب انبار را باز نمود تا هوای داخل آن جابجا گردد. همچنین بهتر است که پس از مدّت مناسبی جای طبقات با یکدیگر عوض شوند تا تمام اندامها به طور یکنواخت خشک گردند. 2-12-1-1-2- خشک کردن مصنوعی خشک کردن اندامها به طور طبیعی ممکن است با تغییر اوضاع جوی معطل بماند و این کار تا چند هفته به تأخیر انجامد و یا تغیر اوضاع جوی سبب بروز زیانهایی به محصول گردد. در اینصورت استفاده از روشهای مصنوعی ضرورت می یابد. این روشها از چند دقیقه تا چند ساعت به طول می انجامد. در این روشها اساس کار بر پایه وجود هوای گرم و وجود دستگاه تهویه که سبب جابجایی جریان هوای گرم می شود، قراردارد. استفاده از این روش نیاز به نیروی بدنی و کارگر کمتری دارد زیرا نیازی به زیر ورو کردن اندامها و جابجایی طبقات نیست(5). خشک کن های مصنوعی به سه شکل وجود دارند : خشک کن های داری جریان هوای خنک، خشک کن های دارای جریان هوای گرم و خشک کن های دارای جریان هوای داغ.خشک کن های دارای جریان هوای خنک درجه حرارت مورد استفاده در این روش همان درجه حرارت محیط می باشد و منظور از هوای خنک نیز همان هوای معمولی است که به جریان افتاده است. تنها وجود تهویه های مناسب سبب جابجایی هوا در داخل سیستم و خنکی محیط می گردد . از جریان هوای خنک زمانی استفاده از سایر خشک کن ها وجود نداشته باشد.استفاده از تهویه تنها در روزهای گرم و خشک جایز می باشد. روزهایی که رطوبت هوا زیاد باشد (بیشتر از 50 درصد) استفاده از این نوع تهویه مناسب نیست و رطوبت داخل خشک کن بالا می رود.طول زمان لازم برای خشک کردن اندامها به شرایط آب و هوای محل بستگی دارد و معمولاً بین هشت تا بیست روز است . این روش شباهت زیادی به روش طبیعی دارد (به جهت نیاز به زمان زیاد) معمولاً مقرون به صرفه نیست . شکل 2-8 ، ساختمان دستگاههای خشک کن بالا می رود.اگر در سیستمهای هوای خنک علاوه بر تهویه مناسب دمای مناسبی نیز (بکمک دستگاههای مخصوص) جریان داده شود، خشک شدن اندامهای گیاهی تسریع می گردد. در این صورت بذور، میوه ها و سایر اندامهای گیاهی بدون هیچ زیانی به مواد مؤثّر آنها، و همچنین با اطمینان بیشتری خشک می گردند. به طوری که هم اکنون برخی از اقلام زراعی رایج نظیر ذرّت، برنج و گندم با استفاده از این روش خشک می گردند .اساس این دستگاه بروجود سیستم های تهویه قوی که قادر به جابجایی مقادیر عظیمی از هوا می باشد (20 تا 30هزار متر مکعب در ساعت) قرار دارد . در صورتی که هوای خارج خشک کن مرطوب و بارانی باشد با روشن کردن دستگاه گرم کن آن می توان رطوبت مذکور را خنثی کرد و سبب تسریع در خشک کردن اندامهای گیاهان شد.شکل 2-8 ، شمایی از یک «خشک کن» دارای جریان هوای خنک (8) خشک کن های دارای جریان هوای گرماین نوع خشک کن ها در مقایسه با خشک کن های دارای جریان هوای خنک از کیفیّت بهتر و سرعت عمل بیشتری برخوردار می باشد . از اینرو، به منظور خشک کردن گیاهان اغلب از این نوع دستگاهها استفاده می شود. درجه حرارت و مقدار رطوبت داخل دستگاه در این نوع خشک کن ها می توان تنظیم نمود. همچنین، میزان جابجایی هوای گرم داخل آنها توسط سیستم های مناسب تهویه، قابل تنظیم است . در این روش اندامها در زمان کوتاهی (برخلاف زمان طولانی روش طبیعی و روش جریان هوای خنک) خشک شده و آماده بهره برداری می گردند. از خصوصیات دیگر خشک کن های مذکور این است که نه تنها هوا در داخل آنها به خوبی جریان می یابد، بلکه، اندامهای گیاه در آنها جابجا می شوند. به طوری که، جهت جهت جابجایی اندامهای گیاهی مخالف جهت جریان هوا می باشد و این عمل خشک شدن آنها را بسیار تسریع می کند.براین اساس در ده – پانزده سال اخیر انواع متعدّدی از خشک کن های مذکور ساخته شده و به بازار عرضه گردیده است. یکی از انواع، مدل خشک کن های «کابینتی» می باشد. از مدلهای دیگر می توان به خشک کن تسمه ای اشاره نمود. خشک کن کابینتی از مزایای این خشک کن کوچک بودن آن است به طوری که جای کمی را اشغال می کند . همچنین می توان درجه حرارت داخل دستگاه و سرعت تهویه آن را تنظیم نمود. اندامهای گیاهان نظیر گلها، برگها و ریشه ها در این دستگاه به نحو مطلوبی خشک می شوند . زیرا، آنها در فواصل زمانی مناسب جابجا می گردند.بازدهی این دستگاه بستگی به اندام مورد نظر در این دستگاه جابجا می شوند، لذا این سیستم برای خشک کردن ساقه ها و انشعابات شاخه ای مناسب نمی باشد. زیرا بر اثر جابجایی، اندامهای مذکور خرد گشته و از کیفیّت موادّ دارویی می کاهد . نظر به اینکه کار پرکردن ظروف مخصوص دستگاه، از اندام گیاهان مورد نظر و قرار دادن آنها در طبقات مربوطه توسط آدمی انجام می گیرد و پس از اتمام کار باز یابد به طور دستی اقدام به خارج کردن اندامهای خشک شده نموده لذا، کار با این دستگاه متضمّن زحمت زیادی خواهد بود. به همین دلیل امروزه دستگاه مذکور عملاً کمتر مورد استفاده است.شکل 3-8 ، یک نوع خشک کن کابینتی صفحه مخصوص قراردادن اندام 2- صفحات خشک کن 3- فن 4- لوله خروجی هوا 5-لوله مزبوط به ورود هوا داخل خشک کن 6- حد فاصل ورودی هوا از لوله به سیستم 7- رادیاتورهای تولید کنند هوای گرم (5).2-12-1-2-انواع خشک کناهمیت فرآیند خشک کردن و توجه روز افزون بازارهای جهانی به استانداردهای کنترل کبفی گیاهان دارویی و افزایش نیاز این بازارها به داروهای گیاهی، توجه تولید کنندگان دتروهای گیاهی را به ساخت و تولید خشک کن های مناسب جلب کرده است. ساخت خشک کن های سینی در پرو(184)، خشک کن های فله ای که به صورت وسیعی برای خشک کردن فرآورده هایی نظیر برگ تنباکو، فلفل قرمز، قارچ، جین سنگ، گیاهان دارویی و غیره در کره استفاده می شود(95) از آن جمله است در ذیل به برخی از انواع خشک کن اشاره می شود: 2-12-1-2-1- خشک کن تسمه ای این نوع خشک کن از مدرنترین خشک کن های دارای جریان هوای گرم می باشد که به منظور خشک کردن اندامهای گیاهان دارویی همواره مورد استفاده قرار می گیرند (شکل 2-12-1-2-1-1-). در این خشک کن سه تا پنج تسم متحرک تعبیه شده است. حرکت تسمه ها برخلاف جهت جریان هوا است و با تنظیم دقیق حرارت و زمان، محصول پس از چندین بار چرخش، دستگاه به صورت خودکار، عمل خشک کردن را انجام می دهد. از مزایای این دستگاه بازدهی زیاد، عدم نیاز به توقف دستگاه جهت خروج گیاهان خشک شده، قابلیت تنظیم درجه حرارت، سرعت تهویه و میزان رطوبت و عدم نیاز به کار دائمی است. از معایب آن گران بودن و مصرف زیاد انرژی است(5).شکل 2-12-1-2-1-1- تصویر شماتیک یک خشک کن تسمه ای (5) 2-12-1-2-3- خشک کن خورشیدی پلاستیکی با خاصیت جذب نور دراین نوع خشک کن که اخیراً در مؤسسه تحقیقات کشاورزی دانشگاه هوهن هیم ساخته شده است از انرژی خورشیدی برای گرم کردن خشک کن استفاده می شود. سقف آن از یک نوع پلاستیک مخصوص گلخانه ای پوشیده شده است که از آن به عنوان یک سطح گرم کننده به کمک انرژی خورشیدی استفاده می شود. هنگامی که گردش هوا مطلوب باشد، دمای هوای خشک کن به 70 درجه سانتیگراد می رسد. این دما مربوط به ماه آگوست و با تابش کلی 2 w /m 760 می باشد. زمان خشک کردن بین سه تا چهار روز برای خشک کردن گلهای بابونه که سریعترین گیاه خشک شده بود، متغیر است. بررسی های اقتصادی نشان داد این نوع خشک کن هنگامی که به سیستم گرم کننده تکمیلی مجهز شود نسبت به سیستم خشک کن با جریان هوای طبیعی کارآیی و بازده بیشتری دارد(120). شکل 2-12-1-2-3-1- تصویر شماتیک خشک کن پلاستیکی با خاصیت جذب نور (120) جریان هوای داغ معمولاً از این روش برای خشک کردن محصولات کشاورزی و عمدتاً علوف دامی استفاده می شود. در میان گیاهان دارویی تنها می توان اقدام به خشک کردن گیاهانی چون: تاتوره، پروانش صغیر، تاجریزی و. . . توسط این دستگاه نمود. چنانکه دیدیم دمای مورد استفاده در سیستم دارای جریان هوای گرم بین 40 تا 80 درجه سانتیگراد می باشد، و طی چند ساعت می شود اقدام به خشک نمودن اندامها نمود. در حالی که در روش هوای داغ دمای بین 200 تا 1000 درجه سانتیگراد به کار برده می شود و محصول در فاصله دو تا پنج دقیقه می شود. این سیستم قادر به خشک کردن قریب دو تن وزن تازه محصول می باشد. از آنجایی که گرم کنند این نوع دستگاها توسط نفت (یا گازوئیل) کار می کند، دودهای حاصله روی اندامهای گیاه تأثیر سوء برجای می گذارد. لذا، در مورد گیاهان دارویی از این سیستم کمتر استفاده می شود.2-12-1-3- تأثیر روشهای مختلف خشک کردن بر گیاهان گیاهان دارویی حاوی اسانس اگر بلافاصله خشک نشوند یا اسانس آنها استخراج نشود، رایحه شان را از دست می دهند. خشک کردن سریع و کامل، به حفظ رنگ و مواد معطر گیاه کمک می کند. عموماً برگها، پیکر رویشی و گلها باید در دمای بین 20 تا 40 درجه سانتیگراد خشک شوند (159).برای داشتن تولیدات با کیفیت بالا و با رطوبت نهایی پنج تا ده درصد، خشک کردن صحیح ضروری است(183). در صورت خشک کردن به طور صحیح و مناسب رنگ و رایحه اولیه حفظ خواهد شد(209). کاهش مناسب رطوبت در دسترس در طی خشک کردن، از رشد میکروارگانیسم های مسبب فساد یا سمیت غذایی جلوگیری می کند(61) هر چه دمای خشک کردن بالاتر باشد اثر کشندگی آن بر میکروارگانیسم ها بیشتر خواهد بود(57) با این وجود باید توجه شود که افزایش دما معمولاً مقدار اساسنسها را کاهش می دهد و اثر منفی بر کیفیت آنها نیز دارد(59). در برخی موارد فرایند خشک کردن بر افزایش عملکرد اسانس مؤثر است. چنین فرایندی در برگ درخت چای وجود دارد. در این گیاه افزایش اسانس بعد از برداشت در نتیجه تغییر مقدار رطوبت نیست بلکه بنظر می رسد به دلیل تولید اسانس بعد از برداشت باشد. ابن نتایج نشان می دهد نیاز به استخراج فوری اسانس محصولات برداشت شده این گیاه نیست زیرا این تأخیر عملاً مقدار اسانس را افزایش می دهد. این نتایج نقش اقتصادی مهمی در صنعت تولید اسانس در این گیاه داشت (188). نظیر چنین افزایش اسانس در گونه ای اکالیپتوس نیز گزارش شده است(195). در زعفران به عنوان گرانترین گیاه ادویه ای، کیفیت محصول شدیداً تحت تأثیر خشک کردن قرار می گیرد. خشک کردن ناکامل و ناصحیح منجر به اتلاف کل محصول به خاطر تجزیه ترکیبات و رشد قارچها می گردد(26). اگر خشک کردن یا انبارداری به طور ناصحیح انجام شود کیفیت رنگ، طعم و عطر بعد از چند هفته از بین می رود(110 و18). در زمانهای گذشته روش معمول خشک کردن زعفران قرار دادن آن در محیط گرم تحت فشار کامل بین تخته های سنگین بود. امروزه آتش حاصل از خار و خاشاک یا زغال به صورت تجاری برای خشک کردن زعفران استفاده می شود(86) ولی خشک کردن در حضور نور خورشید تأثیر منفی شدیدی بر کیفیت زعفران دارد(127 و 90 ). محققین در سال 1993 نشان دادند دماهای مختلف تا 100 اثری بر کیفیت ظاهری زعفران نداشت فقط دمای 100 خیلی بالا بود و اثر نا مطلوبی بر رنگ زعفران حاصل گذاشت(26).خشک کردن همچنین می تواند سبب تغییراتی در اجزاء تش کیل دهنده ومقدار مواد مؤثره گیاهان گردد. شناسایی اجزاء متشکله اسانس گیاهان تازه و خشک بادرنجبویه پرورش یافته در مصر نشان داد خشک کردن این گیاه قبل از اسانس گیری تغییری در ترکیب کیفی اسانس ایجاد نکرد ولی مقدار نسبی برخی ترکیبات تحت تأثیر قرار گرت. ترکیباتی نظیر میرسن، لیمونن ،گاما – ترپینن، اکتانال ، سیترونلال ،بتاکاریوفیلن ،اکسید کاریوفیلن وآلفا ترپینئول با خشک کردن افزایش و درمقابل ترکیباتی نظیر کامفن ، لینالول ، ژرانیل استات ، نرال ونریل استات کاهش یافت(160). تغییرات میزان گلیکوزیدها در برگهای گل انگشتانه تا حد بالایی تابع شرایط خشک کردن است. خشک کردن برگهای این گیاه خصوصاً در دمای بالاتر از 40 اثرات مضری بر گلیکوزیدهای آن دارد. مواد خام با مقدار بالای گلیکوزیدها با خشک کردن اولیه با دمای 30 در طی 48 ساعت و پس از آن تثبیت مقدار رطوبت در حدود هشت درصد بدست می آید(165).بسته به گونه گیاهی و ترکیبات مؤثره موجود در اندام گیاه روش خشک کردن می تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال در گیاه دارویی دروزرا که 7- متیل جوگلان ماده مؤثره اصلی این گیاه است، خشک کردن در شرایط انجماد با ازت مایع بهتر است از خشک کردن در معرض جریان هوای اتاق بود ولی در گونه هایی که ماده مؤثر اصلی پلومباجین بود خشک کردن در شرایط انجماد با ازت مایع روش مناسبی نبود (97) لذا روش مناسب خشک کردن یک ماده گیاهی می تواند بر عملکرد و کیفیت مواد مؤثره آن اثر بگذارد. در تحقیقی دیگر در سال 2000 سه روش خشک کردن اکلیل کوهی که شامل :1- خشک کردن در شرایط انجماد 2- خشک کردن در آون در دمای 45 تا رسیدن به وزن ثابت 3- خشک کردن در تبخیر کننده چرخان در 35 تا رسیدن به وزن ثابت بود، بررسی شد. روش خشک کردن در شرایط انجماد بالاترین مقدار اسانس را در اکلیل کوهی حفظ کرد. بعد از آن خشک کردن در آون 45 بود و در نهایت خشک کردن با تبخیر کننده چرخان خلایی پایین ترین مقدار اسانس را ایجاد کرد.با این وجود، به دلیل فعالیت آنتی اکسیدانتها، خشک کردن در دمای محیط و با حضور تهویه مناسب بهترین نتیجه را داد(99). در گیاهان ادویه ای، تشکیل ترکیبات معطر ثانویه در طی خشک کردن می تواند طعم فرآورده را تغییر دهد. در آزمایشی اثر خشک کردن با هوای داغ و خشک کردن در شرایط انجماد بر ترکیبات فرارشبت بررسی شد. در طی خشک کردن با جریان هوای داغ ترکیبات معطر این گیاه شدیداًَ کاهش یافت ولی خشک کردن به روش انجماد باعث حفظ بهتر ترکیبات معطر آن گردید. با این وجود مشکل عمده در کاهش کیفیت فرآورده های خشک شده به روش انجماد که تشکیل ترکیبات معطر ثانویه خصوصاً فیتادین ها بود، باقی ماند(85).در تحقیقی دیگر در سال 1994 نیز تغییرات طعم در طی روشهای مختلف خشک کردن در شبت بررسی شد. در این تحقیق چهار تیمار خشک کردن به صورت زیرا اعمال گردید : 1- خشک کردن در یک خشک کن با جریان مستقیم در دمای 2 45 به مدت 9 ساعت2- خشک کردن در یک خشک کن با جریان غیر مستقیم (عرضی) در دمای 2 40 به مدت 5 ساعت3- خشک کردن در یک خشک کن قفسه ای در شرایط خلاء در دمای 45 به مدت 75/8 ساعت4- خشک کردن به روش انجماد در دمای 45 به مدت 5/7 ساعتدر این بررسی گیاهان خشک شده به روش چهارم مقدار اسانس را بیشتر از سایر روشها حفظ کرد و کیفیت ظاهری و رنگ گیاهان خشک شده مطلوب بود ولی این روش ازنظراقتصادی مقرون به صرفه نبود. بررسی نتایج حاصل از کروماتوگراف گازی – طیف سنج جرمی نشان داد گیاهان خشک شده به روش دوم نسبت به سایر روشها کیفیت بالاتری داشتند(140). در آزمایش دیگر توسط همین محققین دوروش دیگر خشک کردن شامل خشک کردن طبیعی با جریان هوا (دمای تقریبی 45) و خشک کردن با میکروویو بر روی برگهای اکلیل کوهی بررسی شد. روش خشک کردن کردن با میکروویو، علیرغم خشک کردن سریعتر و حفظ خوب رنگ برگها روش مناسبی برای خشک کردن اکلیل کوهی نبود زیرا اسانس آن در طی خشک کردن تا حد زیادی از اندام خارج شد (142).در مقایسه دو روش خشک کردن در آون و خشک کردن در شرایط طبیعی در انبار (در نعناع) نتایج نشان داد حذف آب در روش خشک کردن طبیعی در انبار روش بهتری است زیرا مقدار اسانس با این روش حفظ می شود(159). عوامل متعدی بر عملکرد و ترکیب شیمیایی اسانس گیاه جعفری معطر اثر دارد. در بررسی اثر روشهای مختلف خشک کردن بر عملکرد اسانس مشخص شد از نظر عملکرد اسانس، به ترتیب گیاهان تازه، گیاهان خشک شده در شرایط سایه و گیاهان خشک شده در شرایط آفتاب قرار داشتند. ترکیب اسانس نیز تحت تأثیر روش خشک کردن قرار گرفت به عنوان مثال بتا – پنتنن به طور معنی دار در اثر خشک کردن در آفتاب کاهش یافت. ولی آپیول و پی سیمن در اسانس گیاهان خشک شده در آفتاب نسبت به دو اسانس دیگر افزایش یافت(91). درتحقیق بر روی روشهای خشک کردن گیاهان خانواده نعناع اسطوخودوس ، نعناع ، بادرنجبویه اکلیل کوهی و آویشن مشخص شد گیاهانی که در نور مستقیم خورشید خشک شده بودند 24% کاهش اسانس داشتند در حالیکه با خشک کردن این گیاهان در سایه فقط 1 تا 2% اسانس آنها کاهش یافت(159).در سال 1993 اثر خشک کردن طبیعی و خشک کردن با دماهای 30 ، 50 و 80 و پنج طول دوره (صفر ، 12 ، 24، 36 یا 48 ساعت) بر مقدار آرتمیزین در برگهای گونه ای آرتیمزیا بررسی شد. مقادیر آرتیمزین هنگامی که گیاهان در شرایط محیط طبیعی خشک شدند در مقایسه با خشک شدن با دماهای متفاوت بجز هنگامی که در 80 برای کوتاهترین دوره خشک شدند، به بهترین شکل حفظ شد(49). در سال 1994 گیاه دارویی سبززول اثر دو روش خشک کردن ، یکی خشک کردن در یک خشک کن کابینتی با جریان هوای گرم و دیگری خشک کردن دریک خشک کن خورشیدی بررسی شد خشک کردن در خشک کن خورشیدی کاهش بیشتری را در مقدار اسانس این گیاه باعث شد(155 و154 ).در سال 1997 اثر دو روش خشک کردن، یکی خشک کردن با جریان هوای سرد و دیگری خشک کردن با میکروویو بر کیفیت ادویه ای گیاه مرزنجوشتر مطالعه شد. نتایج نشان داد خشک کردن با جریان هوای سرد کیفیت ادویه ای مرزنجوشتر را بهتر از خشک کردن با میکروویو حفظ کرد(141).مطالعه روی اثر خشک کردن در معرض جریان هوا ( 30)، خشک کردن به روش انجماد و تابش اشعه گاما و بتا (3،10، یا 30 کیلوگایگی) برترکیبات فرار آویشن نشان داد از نظر کمی اختلافی در ترکیب نمونه های تابش شده و تابش نشده وجود نداشت ولی مقدار برخی ترکیبات فرار بعد از خشک کردن در معرض جریان هوا نسبت به خشک کردن به روش انجماد کاهش بیشتری نشان داد(181). در تحقیقی دیگر اثر تیمارهای خشک کردن به روش انجماد و خشک کردن در آون در آون 30 و 60 بر ترکیبات فرار آویشن و مریم گلی بررسی شد . مقدار ترکیبات فرار استخراج شده فقط در گیاهان خشک شده در آون با دمای 60 کاهش معنی دار داشت که عمدتاً به خاطر از بین رفتن مونوترین های غیراکسیژنه بود(180).گلهای برداشت شده را باید با ضخامت کم در سایه پهن کرد تا خشک شوند. همچنین برای خشک کردن گلها می توان از خشک کن های الکتریکی استفاده نمود. درجه حرارت مناسب برای خشک کردن گل با استفاده از چنین دستگاههایی 35 تا40 درجه سانتیگراد می باشد. دماهای بالاتر سبب تغییر رنگ گلها به قهوه ای و در نتیجه کاهش شدید کیفیت مواد مؤثره آنها می گردد (13 و10 و6). روشهای متفاوت خشک کردن بر جمعیت میکروبی گیاهان خشک شده نیز اثر دارد. در تحقیقی در سال 1991 اثر روشهای خشک کردن، بسته بندی و نگهداری بر کیفیت میکروبیولوژیکی شبت، ریحان، و دو گونه مرزنجوش بررسی شد. نتایج نشان داد میکروبها در روش خشک کردن طبیعی نسبت به روش خشک کردن در شرایط انجماد بهتر زنده می ماندند. نگهداری در دمای 23 درجه سانتیگراد نسبت به 35 درجه سانتیگراد گروههای میکروبی را بیشتر حفظ کرد و بسته بندی در کیسه های پلی اتیلن حاوی اکسیژن جمعیت میکروبی را کاهش داد که احتمالاً به خاطر واکنشهای اکسیداسیونی کشنده بود (107). تحقیقات مندیک و همکاران (1993) نیز نشان داد مقدار اسپورهای هوازی باکتری داخل نمونه های خشک شده در شرایط کنترل شده سه برابر کمتر از نمونه های انتخاب شده به روش تصادفی بود(108). اعمال پس از خشک کردن روی اندام دارویی خشک شده قبل از عرضه به بازار (برحسب نوع مادّه مؤثّره و چگونگی استفاده از آن) باید اعمالی انجام گیرد که مهمترین این اعمال عبارتست از: – جدا کردن اضافات نامناسب و تمیز کردن اندامهای خشک شده از آنها در صورتی که هنگام جمع آوری محصول قسمتهایی از گیاهان دیگر با اندامهای گیاه مورد نظر مخلوط شده باشند. استقرار تهویه های مناسب هنگام تمیز کردن اندامها نیز سبب خارج شدن ذرّات گرد و غبار حاصل از آنها می گردد.– الک کردن اندام مورد نظر با دستگاههای مخصوص – گاهی اوقات گلهای جمع آوری شده از دمگلهای طویلی برخوردار می باشند که باید اقدام به جدا کردن آنها از دمگل نمود. برای انجام این کار نیز دستگاههای مخصوصی طرّاحی و ساخته شده است .– پیکره برخی از گیاهان نظیر ریحان و گونه ای از مرزنجوش ، نیز گلها و برگهای برخی دیگر از گیاهان، قبل از عرضه به بازار باید کاملاً خرد شده و به صورت پودر در آیند . این عمل توسط دست یا با ماشینهای مخصوص انجام می گیرد.– معمولاً اندامهای گیاهانی که به عنوان چای (دم کردنی) مورد استفاده قرار می گیرند باید به صورت خرد شده مصرف شوند، میزان خرد کردن اندامهای مذکور برحسب اندام گیاه و چگونگی استفاده از آن متغیّر می باشد. 2-12-2- نگهداری و انبارداری نگهداری و حفظ صحیح دارویی ومعطر یکی از عوامل مهم در ثابت نگهداشتن مواد مؤثره و معطر و در نتیجه حفظ اثرات درمانی آنهاست. انبارها باید به طور کامل ضد حریق بوده و از فولاد، بتون و یا آجر ساخته شده و نسبت به گرما و حشرات نفوذ ناپذیر باشند. از آنجایی که اندامهای خشک شده شدیداً جاذب الرطوبه می باشند، از این رو برای نگهداری همواره باید از اماکن کاملاً خشک استفاده نمود(5). نگهداری در شرایط مناسب از نظر نور، دما، رطوبت، بسته بندی وغیره میتواند عمر انباری گیاهان دارویی را افزایش دهد. به عنوان مثال نگهداری اسانس جعفری در ظروف شیشه ای تیره در دمای اتاق( 25 تا 35 ) و در صندوق های مخصوص یخ ( 5 و 10 ) به مدت شش ماه تغییرات معنی داری در ترکیب اسانس نشان نداد (91). در یاسمن نیز بسته بندی در کسیه های پلی اتیلنی هوادار و نگهداری در انبار سرد عمر انباری جوانه های گل را افزایش داد(15).تحت شرایط نامناسب انبارداری، اسانس گیاهان دستخوش تغییرات فزیکوشیمیایی می گردد. تغییرات کمتر در انبار سرد ایجاد می شود بنظر می رسد فرایندهای تجزیه کنندهاسانس، با وجود گرما، اکسیژن، رطوبت و کاتالیزورهایی چون یونهای فلزی و نور فعال می گردد(159).تحقیقات نشان داد نگهداری آویشن خشک شده در بسته های پلی اتیلنی دربسته به مدت بیش از ده ماه باعث کاهش هیدروکربنهای مونوترپن شد(181).نگهداری گیاه دارویی درورزا به مدت طولانی نیز منجر به کاهش چشمگیر ترکیبات مؤثره این گیاه شد. این کاهش بعد از5/2 سال نگهداری به طور متوسط حدود 60 درصد بود(37). تحقیقات نشان داد 20 ماه نگهداری اسانس شبت در ظروف نفوذناپذیر به هوا در تاریکی یا نور اثری بر شاخص های کمی اسانس نداشت. در حالیکه نگهداری اسانس در ظروف درباز سبب از بین رفتن اسانس بعد از چهار تا پنج ماه شد (159). دمای نگهداری عامل مهمی در مدت نگهداری ترکیبات مؤثره است. در بابونه آلمانی، مقدار اسانس گلهای نگهداری شده در دمای 20 تا 23 درجه سانتیگراد در طی سال اول از 8/0 درصد به 5/0 درصد ودر سال دوم به 3/0 درصد تقلیل یافت، در حالیکه در دمای صفر تا دو درجه سانتیگراد مقدار اسانس بین 5/0 تا 6/0 درصد در طی 24 ماه نگهداری بعد از برداشت حفظ شد. در این آزمایش استفاده از ظروف پلاستیکی با دربهای پیچدار نسبت به پاکتهای کاغذی برتری داشت (62) .گیاهان دارویی خانواده نعناع که معمولاً به صورت تازه مصرف می شوند به دلیل سرعت بالای سوخت وساز که بعد از برداشت بیشتر می شود، آسیب پذیرند. آهارونی و همکاران (1993) فنون بعد از برداشت متعددی را برای حفظ کیفیت ادویه ای این گیاهان توصیه کرده اند. این فنون شامل حذف سریع گرمای مزرعه ای، جلوگیری از دست رفتن آب گیاه، نگهداری در دماهای حتی الامکان نزدیک به صفر بجز برای ریحان که دمای اپتیمم نگهداری ایش 12 است ،می باشد. در گیاهان غیر حساس به زرد شدن، بسته بندی در کارتن های آستر شده با پلی اتیلن سوراخ دار توصیه شد ولی در گیاهان حساس به زرد شدن، بسته بندی در کیسه های پلی اتیلن بدون بدون سوراخ به دلیل ایجاد یک اتمسفر تغییر یافته قابلیت نگهداری را حفظ کرد. تیمار قبل از برداشت این گیاهان با اسید جیبرلیک و پس از آن بسته بندی در شرایط اتمسفر تغییر یافته بهترین نتیجه را داد(17). با توجه به همه آنچه گفته شد، هر چند فرایند کردن باعث جلوگیری از فساد و نگهداری طولانی مدت تر فرآورده های دارویی می شود ولی در بسیاری موارد گیاهان تازه از نظر خواص دارویی ارجحند. برای مثال در بابونه گاوی (مخلصه) خشک کردن در دمای محیط و خشک کردن در شرایط انجماد با ازت مایع اثر منفی بر عملکرد پارتنولید در گیاهان، در مقایسه با گیاهان تازه داشت(80). 2-12-3- استخراج اسانس انتخاب روش مناسب استخراج اسانس با توجه به نوع و حالت گیاه و اندام گیاهی، درصد رطوبت اندام در زمان اسانس گیری، نوع ترکیبات تشکیل دهنده اسانس و سر انجام درجه خلوص محصول نهایی انتخاب می شود (12). هر چند استخراج اسانسها به نظر ساده می رسد ولی ترکیب یک اسانس تا حد زیادی به روش استخراج آن بستگی دارد(156).تحقیقات متعددی مبنی بر مقایسه روشهای مختلف استخراج ترکیبات مؤثره (163 و144و 138و133)، از جمله مقایسه روش تقطیر و استخراج با سیال فوق بحرانی (163 و144) انجام شده است.2-12-3-1- استخراج به روش تقطیر عمل تقطیر یکی از متداولترین روشها برای استخراج اسانس مس باشد. منظور از تقطیر جداسازی ترکیبات فرار اسانس از اندامهای گیاهی به کمک بخار آب است. بررسی منابع نشان دادکه حدود نود درصد تحقیقات در رابطه با استخراج اسانس، روش تقطیر با آب یا بخار را برای استخراج اسانس به کار برده اند. در حدود پنجاه درصد این تحقیقات از دستگاه استخراج با روش تقطیر برای استخراج اسانس استفاده شده است. طول مدت تقطیر از یک تا ده ساعت متغیر است ولی در اکثر موارد تقطیر سه تا چهار ساعت ادامه می یابد (156). محققین متعددی، اسانس بابونه رومی را به روش تقطیر استخراج کرده اند (146 و118 و82 و27 و23 و22 ). رینولدز و همکاران در این روش عملکرد اسانس سرشاخه های گلدار بابونه رومی را 75/1 درصد وزن تر گیاه گزارش کردند (146). در تحقیقی دیگر در ایتالیا اسانس گلهای بابونه رومی رقم فلوراپلنا ورقم گل زردبه روش تقطیر استخراج و با یکدیگر مقایسه شد. نتایج نشان داد ترکیب شیمیایی این دو واریته یکسان بود ولی درصد این ترکیبات در دو رقم با یکدیگر تفاوت داشت. عمده ترکیبات اسانس این دو رقم به ترتیب شامل ان – بوتیل آنجلات، ایزوآمیل آنجلات، 2- متیل بوتیل 2- متیل بوتیرات، ایزوبوتیل ایزووالرات، ایزوآمیل بوتیرات و ایزوآمیل تیگلات بود(118). شکل 4-4-1- مقایسه مقدار ترکیبات عمده اسانس بابونه رومی در دو روش استخراج اسانس (1- استخراج با سیال فوق بحرانی 2- تقطیر با آب)4-5- نتیجه گیری نهایی بر اساس نتایج بدست آمده در این تحقیق روش خشک کردن گلها در شرایط سایه از نظر مقدار اسانس بر روشهای دیگر (خشک کردن در آفتاب و خشک کردن در آون با دمای 40 درجه سانتیگراد) بطور بسیار معنی داری برتری داشت و در بین دو روش دیگر نیز اختلاف معنی دار بود(0001/0 > a ) . مقایسه میانگین ها، پائین ترین میانگین اسانس هر تیمار نشان داد روشهای مختلف خشک کردن، اثر چشمگیری برنوع اجزاء تشکیل دهنده اسانس نداشت ولی مقدار این اجزاء بسته به روش خشک کردن متفاوت بود . مقایسه دو روش استخراج اسانس با سیال فوق بحرانی و استخراج به روش تقطیر با آب نشان داد روش تقطیر با آب به دلیل استخراج ترکیبات اسانسی مورد نظر با درصد باز یافت بالاتر، خالص بودن و عدم نیاز به جداسازی ترکیبات ناخواسته نظیر مومها، هیدروکربنهای سنگین و سایر ترکیبات نیمه فرار یا غیر فرار، مقرون به صرفه بودن، سهولت و در دسترس بودن وسایل استخراج اسانس بر روش استخراج با سیال فوق بحرانی برتری دارد.4-6- پیشنهادات باتوجه به اهمیت روز افزون گیاهان دارویی و نقش آنها در صنایع داروسازی، غذایی و آرایشی – بهداشتی، ضرورت توجه به گونه های دارویی موجود و غنی سازی فلور گیاهی کشور با گیاهان دارویی جدید و نیز اهمیت مطالعات گسترده در زمینه کاشت، داشت، برداشت، و فرآیندهای پس از برداشت این گیاهان آشکار می گردد. در این میان بابونه رومی رقم فلوراپلنا از گیاهان دارویی مهم است که اخیراً زینت بخش فلور گیاهی ایران شده است. این گیاه تا کنون سازگاری اکولوژیکی مناسبی با شرایط اقلیمی ایران داشته و می تواند منبع ژنتیکی و اقتصادی مناسبی برای کشورمان باشد لذا تحقیق روی جنبه های مختلف بهره وری از این گیاه از جمله فرآیندهای پس از برداشت نظیر خشک کردن و روشهای استخراج از جمله موارد بسیار مهمی است که بر کیفیت و کمیت مواد مؤثره و جنبه های اقتصادی این گگیاه مؤثر است. بطوریکه عدم آگاهی به روش مناسب فرآوری می تواند کلیه زحمات صرف شده در مراحل قبل از برداشت را هدر دهد. با توجه به نتایج تحقیق حاضر به منظور دستیابی به حد اکثر عملکرد اسانس، خشک کردن گلها در شرایط سایه در فضاهای سرپوشیده و ترجیحاً تاریک مخصوص خشک کردن گیاهان دارویی توصیه می شود و خشک کردن گلها در شرایط آفتاب هرگز توصیه نمی گردد. به منظور استخراج گلهای این گیاه، روش تقطیر با آب به دلیل بازیافت بیشتر اسانس و سهولت و مقرون به صرفه بودن توصیه می گردد. ادامه خواندن مقاله آماده نمودن گياهان داوريي قبل از خشک کردن

نوشته مقاله آماده نمودن گياهان داوريي قبل از خشک کردن اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.

 nx دارای 82 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : آماده نمودن گیاهان داوریی قبل از خشک کردن پس از جمع آوری اندامهای مورد نظر در زمان مناسب، آنها را برای خشک کردن آماده می نمایند. نحوه آماده کردن گیاهان نه تنها سبب تسریع در خشک شدن آنها می شود بلکه در کیفیت خشک شدن نیز تأثیر مثبت دارد. در این رابطه اضافاتی را که مد نظر نمی باشند جدا می سازند و اندامهای اصلی مورد نظر را به قطعات مناسبی تقسیم می نمایند. با رعایت این نکته نه تنها انرژی کمتری برای خشک کردن اندامها مصرف می شود بلکه خشک شدن آنها را تسریع هم می کند . در صورتی که اقدام به خشک کردن ریشه ها و یا ریزومها شود ( ریزوم سنبل الطیب ، ریش سنبل ختایی ;.. )، باید قبل از خشک کردن آنها را کاملاً شست، به طوری که از گل و لای پاک شود. برای این کار بهتر است که اندامهای مذکور در ظروف آبکش مانند متحرّ کی قرار گیرند و سپس با فشار آب شستشو شوند. ضرورتاً پوست ریشه ها را که فاقد مادّه مؤثّره می باشد نیز جدا می سازند ( مثال: ریش گیاه صابونی ) بعد از آن اقدام به قطعه قطعه کردن ریشه ها ( به قطعات مناسب ) می کنند .در صورتی که ریشه ها ضخیم باشند باید آنها را از ناحی طولی به دو یا چهار قسمت تقسیم نمود ( مثال: ریش شیرین بیان ). چنانچه هدف صرفاً استفاده از برگهای گیاهان دارویی می باشد، به ویژه در مقیاس کم بهتر است به جای خشک کردن گیاه کامل، ابتدا برگهای تازه آنرا از سایر قسمتهای گیاه جدا و مستقلاً خشک نمود تا برگها پس از خشک شدن، بدون اضافات و دارای کیفیت بهتری باشند . فرایندهای پس از برداشت گیاهان دارویی مقدمهوقتی از اندامهای مورد نظر یک گیاه دارویی بیشترین مقدار ممکن مواد مؤثّره استخراج گردد در واقع محصول دلخواه به بهترین وجه بدست آمده است. از اینرو، زمانی باید اقدام به جمع آوری گیاهان دارویی نمود که اندامهای مورد نظر محتوی حدّ اکثر مقدار مادّه مؤثّر باشد. مّواد مؤثّر موجود در پیکر رویشی در مرحله گل زایی از مناسبترین کیفیت برخوردار خواهند شد؛ گلهای حاوی مّواد دارویی هنگامی که کاملاً باز می شوند از بیشترین مقدار مادّ مؤثّره برخوردارند. میوه ها و بذور گیاهان داوریی وقتی کاملاً «رسیده» باشند از مقادیر فراوانی مادّه مؤثّر برخوردار هستند. مواد مؤثّر موجود در اندامهای زیر زمینی گیاهان ( ریشه، ریزوم و;;) در اواخر دوره رویشی به حداکثر مقدار می رسد . اندامهای دارویی مورد نظر (برگها، ساقه های جوان، گلها و ریشه ها و ; ) پس از جمع آوری از مقادیر فراوانی رطوبت برخوردارند. وجود رطوبت، مناسب رشد قارچها و سایر عوامل بیماریزا می باشد. به این دلیل نگهداری اندامهای جمع آوری شده را حتّی برای مدت بسیار کوتاه غیر مقدور می سازد .این اندامها را طوری باید خشک نمود که بعداً بتوان بخوبی از آنها استفاده کرد . در هر حال چون اندامهای جمع آوری شده را باید گاه برای مدّت نسبتاً طولانی انبار نمود ، و همچنین از آنجایی که واکنشهای بیوشیمیایی مضر و فاسد کننده صرفاً در اندامهای مرطوب انجام می پذیرد ، از اینرو ، خشک کردن اندامها ( به طور صحیح و مناسب) یک فرایند بسیار مهم تلقّی می شود . پس از جمع آوری اندام ها، تمهیدات لازم روی آنها انجام می گیرد . چون اندامهای جمع آوری شده پس از مدّتی تأخیر به کارخانجات مربوطه منتقل می شوند لذا تمهیدات مذکور تحت عنوان تمهیدات اوّلیه در مکان کاشت گیاهان دارویی خوانده می شود .از مهمترین و در عین حال رایج ترین تمهیدات مذکور، عملیات خشک کردن اندمهای گیاهی (دارویی) جمع آوری شده است . عملیات مربوط به استخراج اسانس نیز در برنامه های مربوط به استفاده از گیاهان دارویی جایگاه عمده ای دارد .خشک کردن خشک کردن عبارت است از: کاهش مقدار رطوبت در اندامهای جمع آوری شده ، به طوری که بتوان بدون هیچ خطری آنها را برای مدّتی نگهداری نمود.شکل 1-8 ، اندام وزمان لازم برای اینکار را نشان می دهد. همانطور که در این منحنی مشاهده می شود خشک شدن اندام شامل دو مرحله کلّی می باشد : مرحله اول که با یک آمادگی مقدّماتی مختصر انجام می گیرد بسیار سریع است و مرحله دوم که مرحله خشک شدن کند نام دارد، از سرعت کمتری برخوردار است. در مرحله اول تمام آب مکانیکی و مقداری از رطوبت پیوسته از گیاه خارج می گردد. در مرحله دوم اندام، تنها حاوی مقدار کمی آب پیوسته است که به کندی از آن خارج می گردد. در مرحله دوم در زمان مناسبی باید اقدام به خاموش کردن دستگاه نمود زیرا وجود مقادیر مناسبی رطوبت در اندام مورد نظر ضروری می باشد. به طوری که در صورت خشک شدن کامل اندام، مواد مؤثّر موجود در آن تغییر شکل یافته و در نتیجه کیفیت مواد مؤثّر کاهش می یابد . چنانچه میزان رطوبت موجود در اندامهای خشک شده کمتر از حدّ مطلوب باشد کیفیّت دارو را کاهش می دهد و در اینصورت ممکن است استخراج مواد مؤثّره ازنظر اقتصادی مقرون به صرفه نگردد.شکل 1-8 ، منحنی مربوط به خشک شدن گیاه (4) مدت زمان لازم برای خشک کردن به وضعیت دما و وضعیّت دستگاه تهویه بستگی دارد. در صورتی که هوای مورد استفاده برای خشک کردن گرمتر باشد و دستگاه تهویه هم تندتر کارکند عمل خشک کردن سریع تر صورت می گیرد. از آنجایی که گیاهان دارویی عمدتاً نسبت به درجه حرارتهای بالا حساس اند و به این سبب تغییراتی در مواد مؤثّر آنها پیدا می شود . لذا ، معمولاً از درجه حرارتهای بالا برای خشک کردن آنها استفاده نمی شود . چنانچه از درجه حرارتهای بسیار بالا و همچنین تهویه های سریع برای خشک کردن اندامها استفاده شود آب موجود در قسمتهای خارجی به سرعت خارج می گردد ولی رطوبت قسمتهای میانی اندام، قادر به خروج نمی شود و در همانجا باقی می ماند که در این حالت قسمتهای خارجی اندام به صورت قهوه ای و برشته درمی آید و رطوبت موجود در قسمتهای میانی آن سبب تجزیه و فاسد شدن مواد مؤثّر موجود می گردد .دستگاها و روشهای مورد استفاده برای خشک کردن گیاهان دارویی برای خشک کردن اندامهای مختلف گیاهان دارویی از دو روش طبیعی و مصنوعی استفاده می شود.استفاده از روش طبیعی از قدیم الایّام مرسوم بوده و از ساده ترین روشها می باشد . به طوری که پس از جمع آوری محصول با برخورداری از آفتاب در همان محل کاشت، اندامهای گیاهی مورد نظر را خشک می سازند. در خشک کردن به روش مصنوعی از دستگاههای مخصوص «خشک کن» بهره می برند. خشک کن های مذکور برحسب میزان درجه حرارت و وضعیت تهویه به سه دسته دارای جریان هوای خنک ، جریان هوای گرم و جریان هوای داغ تقسیم می شوند و هر سه دسته در خشک کردن گیاهان دارویی مورد استفاده قرار می گیرند .روش طبیعی این روش متکی به تابش آفتاب است و تغییرات اقلیمی، رطوبت زیاد و همچنین بارندگی سنگین مناسب اجرای این روش نمی باشد و برای جلوگیری از زیانهای حاصله از عوامل نامناسب مذکور، در اطاقها یا سالن های مخصوصی اقدام به خشک کردن اندامها می کنند. برای خشک کردن گیاهان در مقیاس وسیع کاشت، سالنها و مکانهای بزرگ و مناسبی مورد نیاز می باشد. در صورتی که اندامها به ضخامت زیاد روی هم قرار گرفته باشد باید متناوباً آنها را زیر و رو نمود. از اینرو توصیه می گردد که گیاهان را با ضخامت کم روی طبقات مخصوصی (توریسمی) که دارای سوراخهای مناسبی می باشد قرار داد. زیرا در این صورت نیازی به برهم زدن اندامهای گیاهی (که سبب خرد شدن و کاهش کیفیّت دارو می شود) نخواهد بود و جریان هوا به سهولت می تواند از زیر و روی طبقات عبور کند و اندامهای مورد نظر به صورت مطلوب و یکنواخت خشک شوند. چنانچه اندامهای گیاه با مقدار و تراکم مناسب بر روی طبقات مذکور قرار گیرند، پس از خشک شدن کیفیّت مطلوب خود را حفظ خواهند کرد. در این رابطه توصیه می شود که در هر متر مربع طبقات تور سیمی، به اندازه 5 ر0 کیلوگرم گل تازه یا 1 تا 2 کیلوگرم برگ تازه یا 2 تا 5 و2 کیلوگرم پوست و ریشه تازه پخش گردد .روش مصنوعی همانطور که بیان گردید خشک کردن اندامها به طور طبیعی ممکن است با تغییر اوضاع جوّی معّطل بماند و این کار تا چند هفته به تأخیر انجامد و یا تغییر اوضاع جوّی سبب بروز زیانهایی به محصول گردد. در اینصورت استفاده از روشهای مصنوعی ضرورت می یابد.استفاده از روشهای مصنوعی به منظور خشک کردن اندامهای گیاهان ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت به طول انجامد. در این روشها اساس کار برپایه وجود هوای گرم و وجود دستگاه تهویه که سبب جابجایی هوای گرم می شود، قرار دارد. استفاده از این روش نیاز کمتری به نیروی بدنی و کارگر زیاد دارد (زیرا در اینجا نیازی به زیرورو کردن اندامها و جابجایی طبقات نیست!). تأثیر خشک کردن بر گیاهان داروییخشک کردن سبب بروز تغییراتی در اندام مختلف گیاهان می گردد. یکی از تغییرات همه و آشکار، کاهش آب موجود در اندام و در نتیجه کاهش زیاد وزن آن می باشد. کاهش وزن ناشی از خشک شدن، در اندامهای مختلف یکسان نیست. مسئولین مربوطه برای محاسبات اقتصادی همواره باید میزان تقریبی نسبت وزن تازه به خشک اندام را بدانند تا در تصمیم گیری های مربوط به میزان مورد نیاز تولید بتوانند محاسبات لازم را انجام دهند. بررسیها نشان می دهد که برای به دست آوردن یک کیلو گرم وزن خشک از اندامهای مختلف به ترتیب 5 تا8 کیلوگرم گل تازه، 5 تا 6 کیلوگرم برگ تازه، 4 تا 5 کیلو گرم شاخه دارای برگ وگل ، 3 تا 4 کیلوگرم ریش تازه و 2 ر1 تا 5 ر1 کیلوگرم میو تازه مورد نیاز است. کاهش جدی آب سبب بروز واکنشهایی (غیرمفید) در مواد مؤثّر گیاهان می گردد. به طوری که بر کیفیت و کمیّت مواد مؤثّره تأثیر می گذارد. ولی، در صورتی که از روشهای علمی مناسب برای خشک کردن اندامها استفاده شود، تغییرات جدّی نامطلوبی در مواد مؤثّره حاصل نخواهد شد. ولی چنانچه از روشهای نامناسب (نظیر درجه حرارت زیاد) استفاده شود باعث تجزیه مواد مؤثّره می گردد.همانطور که اشاره شد خشک کردن نیز سبب تغییراتی در اجزاء تشکیل دهند مادّه مؤثّر گیامان می گردد. به طوری که میزان گلیکوزیدهای محرّک قلب در برگهای «گل انگشتانه» پس از خشک شدن افزایش می یابد. پوست تازه گیاه «سیاه توسه» به واسطه وجود برخی ترکیبات شیمیایی مذکور تجزیه شده و مادّه گیاهی مسهل و ملیّن می گردد.از مثالهای دیگر می توان از شابیزک نام برد. برگهای تازه این گیاه حاوی مقادیر فراوانی آلکالوئید «هیوسیامین» است که پس از خشک شدن به «آتروپین» تغییر شکل می یابد.به طور کلی خشک شدن باعث تغییراتی در، مزه، بو ورنگ اندام می گردد و اندام گیاه خشک شده برای عرضه مواد به بازار از نظر خصوصیات مذکور باید مورد آزمایشهای متعدّد تعیین کیفیّت قرار گیرد و در صورت تأیید به بازار عرضه شود.استخراج اسانس هامواد معطّر موجود در گیاهان ، که قسمت اعظم آن را «اسانس» ها تشکیل می دهند از ترکیبات بسیار متفاوتی برخوردارند. به همین نظر استخراج آنها از گیاهان به یک صورت انجام نمی گیرد و برای استخراج هر یک باید از روش مناسب خاصّ خود استفاده نمود. به طور کلی سه روش برای استخراج مواد مذکور وجود دارد که عبارتند از: تقطیر گیاه با آب و بخار، استخراج مواد به وسیله حلاّلهای شیمیایی، فشردن گیاه در حرارت معمولی . اسانس ها عمدتاً از ترکیب ترپنوئیدی یا از ترکیبهایی که منشأ ترپنی دارند تشکیل شده اند. امّا برخی از اسانس ها نیز وجود دارند (نظیر اسانس پیاز و سیر یا اسانس خردل ) که از ترکیبات گوگرد دار حاصل شده اند . و بعضی دیگر هم از موادّی نظیر فنل ها، آلدئیدهای معطر و کومارنیها به وجود آمده اند(9).ترپن ها موادی هستند به فرمول کلّی 16 H 0 1 C که از واحدهای ساختمانی «ایزوپرن» ساخته شده و ممکن است به صورت خطّی یا حلقوی باشند. در گیاهان پنج اتم کربن به عنوان موادّ شیمیایی اوّلیه برای سنتز اینگونه مواد به کار می رود. که برحسب تعداد و چگونگی اتصال اتمهای کربن به یکدیگر موادّ شیمیایی مختلف نظیر ترپن ها (با ده اتم کربن)، سزکوییترپن ها (باپانزده اتم کربن)، دی ترپن ها (بابیست اتم کربن) را بوجود می آورند. وجود اکسیژن در ساختمان شیمیایی این مواد سبب بوجود آمدن مشتقات مختلفی از آنها می شود. یعنی برحسب اینکه اتم اکسیژن در کدام بخش از مولکول هر یک از مشتقات مذکور قرار گیرد، موادی چون: الکلها، استرها، آلدئیدهاو کتونها تشکیل می شود. معمولاً مجموعه ای از ترپنوئیدهای مختلف، اسانس یک گیاه یا اندام گیاهی را می سازند . لذا، هر ماده ترپنی نقطه جوش متفاوتی دارد. به طوری که مثلاً ترپن هیدروکربورها از نقطه جوش معادل 160 تا 180 درجه، ترپن الکلها 200 تا 230 درجه، سزکوئی ترپن ها و مشتقّات آنها از نقطه جوشی معادل 260 ت 290 درجه برخوردار هستند. اسانس ها بسته به ماهیّت مجموعی خود معمولاً از بو و طعم خاصّی برخوردارند و در دماهای معمولی (درجه حرارتهای کمتر از 100 درجه سانتیگراد) تبخیر می شوند. شدت تبخیر بستگی به فشار بخار و درجه حرارت محیط دارد.اسانس ها معمولاً در آب غیر محلول اند یا به سختی در آب حل می شوند ولی در ترکیبات آلی شیمیایی نظیر بنزول، گزیلول به خوبی حل می شوند(2).وزن مخصوص اسانس ها معمولاً از آب کمتر است و بندرت ممکن است وزن مخصوص اسانس حاصله از برخی از گیاهان از وزن مخصوص آب بیشتر باشد. شدت انتشار اسانس در فضا بستگی به کییفیّت اسانس، فشار هوا و دمای محیط دارد. مثلاً اگر درجه حرارت محیط بالا باشد ذرات اسانس با شدت بیشتری در محیط پراکنده می شوند. در این حالت، می توان بوی تند آنرا احساس نمود . 2-12- فرایند پس از برداشت امروز کلید توسعه بسیاری از بازارهای فرآورده های گیاهان دارویی و اسانسها، گسترش صنعت فرآوری این گیاهان با روشهای صحیح خشک کردن و استخراج مواد مؤثر است. بطوریکه کشورهای پیشرفته نظیر انگلیس و امریکا به این مهم توجه کافی مبذول داشته و تلاشهای زیادی به منظور تهیه تسهیلات جدید فرایند سازی نظیر خشک کن های پیشرفته، دستگاههای جدید استخراج نظیر دستگاه استخراج به روش سیال فوق بحرانی اعمال داشته اند.2-12-1- خشک کردن از مهمترین و در عین حال رایج ترین فرایندهای پس از برداشت عملیات خشک کردن اندامهای گیاهان دارویی است. خشک کردن عبارت است از کاهش مقدار رطوبت در اندامهای جمع آوری شده، به طوری که بتوان بدون هیچ خطری آنها را برای مدتی نگهداری نمود. ازآنجا که واکنشهای بیوشیمیایی مضر و فاسد کننده صرفاً در اندامهای مرطوب انجام می پذیرد، خشک کردن اندامها به طور صحیح و مناسب یک فرایند بسیار مهم تلقی می گردد(5).خشک کردن سریع جهت حفظ رنگ اصلی گیاه ، کاهش فساد قارچی ، کاهش یا توقف فعالیتهای آنزیمی که موجب تجزیه مواد مؤثره گیاهان دارویی می گردد و نیز برای تولید مواد باتراکم بیشتر جهت حمل ونقل ضروری است(98). روش خشک کردن به میزان و نوع رطوبت در اندام گیاه (از نظر پیوند شیمیایی) بستگی دارد. رطوبت از نظر پایه های شیمیایی ممکن است به صور مختلف زیر وجود داشته باشد : رطوبت شیمیایی : این رطوبت به رطوبت مولکولی نیز معروف می باشد. انرژی پیوند مولکولهای آب در این نوع رطوبت بسیار زیاد و مستلزم متلاشی کردن مولکولها برای خارج کردن این نوع رطوبت است . در خشک کردن اندام ها عموماً خارج کردن این نوع رطوبت امکان پذیر نمی باشد . رطوبت فیزیکی – شیمیایی : این رطوبت بر حسب میزان انرژی پیوندهای مولکولی به دو نوع رطوبت چسبنده و رطوبت آغشته تقسیم می شود . انرژی موجود بین پیوندهای آب چسبنده بسیار زیاد است و هنگام خشک کردن بسادگی نمی توان آن را از اندام مورد نظر خارج نمود . در حالی که آب آغشته به سطح خارجی سلّول انرژی پیوندی کمتری دارد وساده تر نیز خارج می شود . رطوبت مکانیکی : این نوع رطوبت توسط لوله های موئین گیاهان از محیط اطراف جذب گشته و در گیاه ذخیره می شود . مقدار رطوبت مکانیکی بستگی به اختلاف غلظت بین اندام مورد نظر و محیط خارج دارد و نقش درج حرارت در خروج این نوع رطوبت بسیار مهم است . دو فاکتور مذکور (اختلاف غلظت و درجه حرارت) تقش عمده ای در کاهش رطوبت اندامها ایفا می کند . به طوری که ، تحت تأثیر این دو فاکتور رطوبت از اماکنی که مقدار رطوبت در آن بالا ست به طرف اماکن خشک تر حرکت می کند .منظوراز خشک کردن ، عموماً خارج نمون رطوبت پیوسته ومکانیکی از درون آن اندامها می باشد . سرعت خارج شدن آب موجود در اندام به مقدار رطوبت محیط و میزان درجه حرارت آن بستگی دارد . فاکتورهای محیطی یاد شده (میزان رطوبت و مقدار دما) هر دو همزمان بر اندام گیاه مؤثّر می باشند .هنگام خشک کردن اندامهای جمع آوری شده ، رطوبت همواره از توده های متراکم تر به توده های کم تراکم حرکت می کند . همچنین در صورتی که گیاهان به طور یکنواخت پخش نشوند و به طور یکنواخت تحت تأثیر درجه حرارت قرار نگیرند رطوبت از توده های گرم تر به توده های خنک تر منتقل می شود. بنابراین درجه حرارت لازم و مدّت زمان اثر آن، برای خشک کردن اندامهای گیاه همواره باید با توجه به کمیّت و کیفیّت رطوبت درون آن تنظیم شود. شکل 2-12-1-1 رابطه بین سرعت خشک شدن اندام و زمان لازم برای این کار را نشان می دهد. همانطور که در این منحنی مشاهده می شود خشک شدن اندام شامل دو مرحله است : مرحله اول که پس از یک آمادگی مقدماتی مختصر انجام می گیرد بسیار سریع است و مرحله دوم که مرحله خشک شدن کند نام دارد، از سرعت کمتری برخوردار است. در مرحله اول تمام آب مکانیکی و مقداری از رطوبت پیوسته است که به کندی از آن خارج می گردد. در صورت استفاده از دستگاههای خشک کن، در مرحله دوم(خشک شدن کند)، در زمان مناسبی باید اقدام به خاموش کردن دستگاه نمود زیرا وجود مقادیر مناسبی رطوبت (حدود ده تا 14 درصد) در اندام مورد نظر ضروری می باشد. در صورت خشک شدن بیش از حد اندام، مواد مؤثر موجود در آن تغییر شکل یافته و در نتیجه کیفیت آن کاهش می یابد. چنانچه میزان رطوبت موجود در اندامهای خشک شده کمتر از حد مطلوب باشد کیفیت دارو را کاهش می دهد و در این صورت ممکن است استخراج مواد مؤثره از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نگردد. سرعت خارج شدن آب موجود در اندام به مقدار رطوبت محیط و میزان درجه حرارت آن بستگی دارد(5). از آنجایی که گیاهان دارویی عمدتاً به درجه حرارتهای بالا حساس اند و به این سبب تغییراتی در مواد مؤثره آنها پیدا می شود لذا معمولاً از درجه حرارتهای بسیار بالا و تهویه های سریع برای خشک کردن اندامها استفاده شود آب موجود در قسمتهای خارجی به سرعت خارج می گردد ولی رطوبت قسمتهای میانی اندام، قادر به خروج نمی باشد و در همانجا باقی می ماند که در این حالت قسمتهای خارجی اندام به صورت قهوه ای و برشته در می آید و رطوبت موجود در قسمتهای میانی آن سبب تجزیه و فاسد شدن مواد مؤثره موجود می گردد. درجه حرارت خشک کردن بسته به نوع ماده مؤثره متفاوت است به عنوان مثال درجه حرارت مناسب برای خشک کردن اندامهای حاوی اسانس 40 ت 50 درجه سانتیگراد است(5). شکل 2-12-1-1- منحنی مربوط به خشک شدن گیاه مهمترین نکاتی که هنگام خشک کردن گیاهان دارویی باید رعایت نمود، شامل نکات زیر است : معمولاً اندامهای مختلف گیاهان پس از جمع آوری حاوی مقادیر فراوانی رطوبت ( بین 60 تا80 درصد) می باشند.فعالیّتهای فیزیولوژیکی اندام گیاهان پس از جمع آوری کاملاً متوقّف نمی شود. بلکه اندامهای مذکور در این حالت نیز دارای نوعی فعالیّت کند و بطئی هستند که به متابولیسم حالت ضعف موسوم است . از اینرو، اگر گیاهان جمع آوری شده برای مدّت نسبتاً طولانی انبار گردند رطوبت موجود در آنها سبب بروز صدمات جبران ناپذیر بیولوژیکی، باکتریایی، قارچی، آنزیمی می گردد. به علاوه با انجام واکنشهای اکسیداسیون و امثال آن تغییراتی در رنگ و بو و طعم و به طور کلی کیفیّت محصول وارده می شود و به نحو بارزی مواد مؤثّر آنها کاهش یا دگرگونی می یابد .از اینرو مهمترین مسئله پس از جمع آوری محصول، خارج نمودن آب موجود در آنها به نحو مطلوب است.اگر گیاهان به صورت دم کردنی یا ادویه ای مورد استفاده قرار می گیرند باید هنگام خشک کردن آنها کاملاً متوجّه بود که هیچگونه تغییری در مزه، رنگ و بوی آنها ایجاد نشود. به طور کلی در خشک کردن گیاهان دارویی سه فاکتور مهم و اساسی همواره باید مدّ نظر باشد. یکی، عدم تغییر در میزان مواد مؤثّر موجود در گیاهان، دیگر عدم تغییر در صفات خارجی نظیر رنگ وبوو طعم و; عدم تأثیر نامطلوب اقتصادی برمحصول.گیاهان دارویی پس از خشک شدن باید در حدود 10 تا 14 در صد رطوبت باقی داشته باشند.با وجود این مقدار رطوبت، می توان اقدام به نگهداری گیاهان حتّی برای مدّت نسبتاً طولانی نمود، بدون اینکه به مواد مؤثّره و دیگر خصوصیّات گیاهان آسیب جدّی وارد شده باشد .رطوبت کمتر از حدّ ذکر شده (خشک شدن شدید گیاه) نه تنها موجبات کاهش اثر دارویی مواد گیاه را فراهم می آورد، بلکه داشتن چنین داروهایی از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه نخواهند بود.مقدار بیش از حدّ رطوبت نیز احتمال کپک زدن گیاهان و عوارض تبعی دیگر را در آنان افزایش می دهد.از آنجایی که اندامهای خشک شده شدیداً جاذب الرّطوبه می باشند، از اینرو برای نگهداری همواره باید از اماکن کاملاً خشک استفاده نمود.هنگام خشک گردن اندام گیاهان دارویی موارد زیر را همواره باید مدّ نظر داشت:1- درجه حرارت مطلوب برای خشک کردن اندامهایی که حاوی اسانس می باشند 40 تا 50 درجه سانتیگراد می باشد . استفاده از درجه حرارتهای بیشتر سبب کاهش محصول اسانس به نحو چشمگیری می گردد . 2- آلکالوئیدها در مقابل درجه حرارت از حسّاسیت کمتری برخوردار می باشند. درجه حرارت مناسب برای خشک کردن آن دسته از اندامهایی که حاوی آلکالوئید می باشند 60 تا 70 درجه سانتیگراد است(برای خشک کردن بعضی اقلام چون : تاتوره و تاجریزی و پروانش صغیر از جریانهای هوای داغ نیز می توان استفاده نمود).3- درجه حرارت مطلوب برای خشک کردن اندامهایی که گلیکوزید می باشند حدود 50 تا 60 درجه سانتیگراد ذکر شده است.4- درجه حرارت مطلوب برای خشک کردن اندامهای حاوی ویتامین حدّ اکثر 80 درجه سانتیگراد گزارش شده است . استفاده از درجه حرارتهای بیشتر از 80 درجه سانتیگراد سبب تجزیه ویتامین ها می گردد. همچنین درجه حرارتهای بیش از 80 درجه سانتیگراد سبب تجزیه کلروفیل و تغییر رنگ طبیعی آنها به رنگ قهوه ای می شود . 2-12-1-1- روشهای خشک کردن گیاهان دارویی انتخاب روش مناسب خشک کردن اندامهای گیاهی از موارد مهم در فرآوری گیاهان دارویی است. استفاده از روش نامتاسب می تواند منجربه از بین رفتن اندام گیاهی یا از بین رفتن کل مواد مؤثره موجود در آنها شود. میزان و زمان حرارت نیز در خشک کردن گونه های دارویی به ویژه گونه های اسانس دار قبل از انبارداری بسیار مهم می باشد. از طرفی دیگر روش خشک کردن بر کیفیت ظاهری گیاهان دارویی نیز اثر دارد. به طور مثال در روش نامناسب خشک کردن برگهای سبز به قهوه ای و یا سیاه تغییر رنگ می دهد و کیفیت ظاهری و بازار پسندی گیاه دارویی کاهش می یابد(161). خشک کردن اندامهای مختلف به یکی از دو روش طبیعی یا مصنوعی انجام می گردد(98 و5 ).برای خشک کردن اندامهای مختلف گیاهان دارویی از دو روش طبیعی و مصنوعی استفاده می شود.استفاده از روش طبیعی از قدیم الایّام مرسوم بوده و از ساده ترین روشها می باشد . به طوری که پس از جمع آوری محصول با برخورداری از آفتاب در همان محل کاشت، اندامهای گیاهی مورد نظر را خشک می سازند.در خشک کردن به روش مصنوعی از دستگاههای مخصوص «خشک کن» بهره می برند. خشک کن های مذکور برحسب میزان درجه حرارت و وضعیت تهویه به سه دسته دارای جریان هوای خنک ، جریان هوای گرم و جریان هوای داغ تقسیم می شوند و هر سه دسته در خشک کردن گیاهان دارویی مورد استفاده قرار می گیرند . 2-12-1-1-1- روش طبیعی یا در هوای آزاد استفاده از روش طبیعی از قدیم الایام مرسوم بوده و از ساده ترین روشها می باشد. در این روش از گرمای مصنوعی استاده نمی شود و خ9شک کردن در شرایط سایه یا آفتاب ، در هوای آزاد و یا اطاقها و سالنهای مخصوص صورت می گیرد. به منظور خشک کردن در هوای آزاد بهتر است از نرده ها و پایه های خشک کن استفاده شود. این نرده ها و پایه ها امکان رسیدن همه جانبه جریان هوا را به محصول می دهند. به منظور تسریع فرایند خشک کردن باید اندام گیاه مورد نظر را به صورت لایه های نازک به شکلی بگستراند که در معرض جریان همه جانبه هوا قرار گیرد. البته اندامهای گونه های اسانس دار نباید به طور مستقیم در معرض تابش آفتاب قرار گیرند زیرا نور خورشید اغلب رنگ محصولات و مواد تشکیل دهنده آنها را تغییر می دهد لذا اندامهای گیاهان اسانس دار به استثنای بعضی ریشه ها باید در سایه خشک شوند(5). خشک کردن در سایه باید به گونه ای انجام گیرد که رنگ گیاه تغییر نکند. برای این منظور باید از سالنهای سرپوشیده با قفسه بندی مناسب استفاده کرد. این محوطه ها باید تمیز، نورگیر و گرم باشد. پنجره های انبار را باید در ایام غیر بارانی باز گذاشت تا جریان هوا برقرار گردد و گیاهان سریعتر خشک شوند. برای جلوگیری از نفوذ نور شدید باید از پرده های مشبک که تقریباً مانع از نفوذ نور می شوند ولی از جریان هوا ممانعت نمی کنند، استفاده شود. انواع گیاهان با کاربردهای مختلف را باید جدا از هم پهن و خشک نمو د. به هنگام استفاده از نرده های خشک کن بر روی هر یک از طبقه ها فقط یک نوع گیاه دارویی قرار گیرد.1-3-6 . انواع نرده ها یا طبقات خشک کن الف – طبقه های روی هم انباشته:در این نوع ، طبقهای خشک کن روی هم انباشته شده اند.ب- طبقه های پایه دار:در این نوع ، طبقهای خشک کن با پایه مخصوص روی هم قرار می گیرند.ج- طبقه های معلق:در این نوع، طبقهای خشک کن روی یکدیگر آویخته می شوند. از طبقه های روی هم انباشته، که طبقه های خشک کن آنها با هم فاصله اندکی دارند (فاصله عمودی 10 تا 15 سانتیمتر)، فقط از فضایی که توزیع گرما در آنجا بخوبی صورت می گیرد و ضمناً بادگیر بوده و بادگیرهای آن دریچه های قابل تنظیم داشته باشد، می توان استفاده کرد. البته بندرت چنین شرایط مناسبی در فضای زیر شیروانها وجود دارد. طبقه های پایه داری که طبقه های خشک کن آنها روی نرده ای چوبی قرار می گیرد، برای فضای خشک کن کمکی ، خوب و مناسب است. برای آنکه بتوان طبقه های خشک کن را براحتی بیرون کشیده و سرویس نمود، آنها را به نرده ها آویخته و یا روی نرده ها قرار می دهند، به طوری که هر یک از طبقه ها را بتوان جداگانه درآورده، به جای خود آویخت ویا بیرون کشیده وبه جای خود بازگرداند.در فضای زیر شیروانی می توان به آسانی نرده ای پایه دار را به تیرکهای ساختمان محکم کرد. نرده های معلق که طبقه های آنها عمودی بر روی هم آویخته شده اند به ویژه برای استفاده زیر شیروانیها مناسب می باشند. نرده های معلق از لحاظ مقدار مصالح نیز بسیار با صرفه اند، زیرا فقط باید طبقه های خشک کن آنها را ساخت. برای آویختن طبقه های خشک کن، از سیمهای آهنی 5/1 میلیمتری با روکش مسی استفاده می شود. سیم را به تیرکهای آزاد ساختمان بسته و سپس در قسمت باریک چهار گوشه هر طبق خشک کن، یک میخ قلابدار می کوبند و به چهار قطعه سیم مساوی، در فواصل 25 سانتیمتری از هر قاب گره ای می زنند. البته بهتر است، روی هر سیم یک گره بیشتر از تعداد طبقه های آویخته شده زد تا بعدها به هنگام خشکاندن بتوان به دلخواه هر یک از طبقهای خشک کن را در سطحی بالاتر یا پایین تر آویزان نمود. طبقه های خشک کن را می توان به وسیله قلابهای ساده به گره سیمهای آهنی آویزان نمود.شیوه گره زدن به این صورت است که سیم را روی میخی یا پیچ گوشتی قرار داده و با انبردست آن را به دور میخ یا پیچ گوشتی می چرخانند.2-3-6 برپا کردن یا برقرار کردن نرده های خشک کن نرده های خشک کن را در فضای خشک کن به شیوه ای مستقر می سازند که از گرما و هوای خشک کن حداکثر استفاده به عمل آید. نرده های خشک کن نباید در گوشه ای خفه و دور از جریان هوا قرار داده شوند. همچنان که نباید در کوران شدید هوا نیز قرار گیرند، چرا که این امر از پخش شدن محصول جلوگیری می نماید.اگر جریان هوا در میان نرده های روی هم انبار شده، ضعیف باشد، به طوری که هوای مرطوب روی محصول خشک کردنی ثابت بماند، باید با قرار دادن قطعاتی چوبی در زیر هر یک از طبقهای خشک کن، آنها را به شکل مورب درآورده تا جریان هوا بهبود یابد. برای کج کردن نرده های آویزان از گر بالایی استفاده می شود. بدین طریق که یکی از قسمتهای باریک طبقه خشک کن را به گره بالاتری می آویزند. در نرده های پایه دار با طبقه های خشک کن متحرک، تیرک چوبی را که از آن به عنوان ریل لغزنده استفاده می شود، باید مورب کار گذاشته شود. با قرار دادن قطعه ای چوب در زیر طبقه های خشک کن روی نرده ها، می توان طبقه ها را به صورت مایل درآورد.3-3-6 چگونگی ساخت نرده ها برای ساختن طبقهای خشک کن، چهار باریک چوب را به صورت یک مستطیل چوبی در آورده و به هم میخ می کنیم. سپس مصالح روکش را به میخ های سر پهنی که روی لب بلند باریکه های چوبی کوبیده شده، محکم می بندیم تا طبقه های خشک کن از حالت عادی خارج نشود. سطح مفید یک طبقه خشک کن، معمولاً حدود 1 الی 2 متر مربع می باشد. طبقه های خشک کن بزرگتر از اینه اندازه غیر قابل استفاده و کوچکتر از آن نیز غیر اقتصادی هستند. هر چه طبقه خشک کن بزرگتر باشد، به همان اندازه نیز باید از قطعات چوبی محکمتر استفاده شود. در نرده های معلق، چوب طبقه ها باید قویتر از چوب طبقه نرده های روی هم انباشته شده و پایه دار باشد . برای نرده های آویزان با طبقه های خشک کن به بزرگی 2×1 متر، تخته هایی به ضخامت 5×5 سانتیمتر یا 5/2×5/2 سانتیمتر در صورتی قابل استفاده می باشد که در وسط طبقه، تخته ای با همان ضخامت به صورت مورب قرار داده شود.4-3-6 استفاده از روکش جهت طبقه های خشک کن برای روکش کردن طبقه های خشک کن از موادی که هوا را بخوبی عبور می دهند، استفاده می شود. توریهای درشت بافت که در باغداری جهت سایه افکنی روی گلخانه ها، پنجره های مخازن و پوشاندن گیاهان جوان بکار برده می شوند، برای این کار مناسب می باشند. روی این گونه روکشها می توان هر نوع گیاه یه قسمتهای گیاه را خشک کرد. گاهی نیز از تورهای ماهی گیری ریز بافتاستفاده می شود، ولی این تورها باید بی بو باشند . برگها وگیاهان درشت تر را می توان روی این گونه طبقه های توری خشک نمود. گاهی برای خشکاندن گلها و بذرها، روی این تورها کاغذ قرار می دهند. مقوا یا کاغذ ضخیم نیز برای پوشاندن روی طبقه خشک کن مناسب می باشد، اما عیب آن این است که هوا را از خود عبور نمی دهند. 5-3-6 فواصل طبقه های خشک کنفاصله عمودی طبقه های خشک کن از یکدیگر، برای کلیه نرده ها حدوداً 25 سانتیمتر می باشد. پایین ترین طبقه خشک کن باید تا سطح زمین حداقل 50 سانتیمتر فاصله داشته باشد. فواصل کوتاهتر، کارکردن را مشکل می نماید. طبقات خشک کن باید حداقل به فواصل عمودی ده تا 15 سانتیمتر از هم باشد. در ضمن توزیع گرما در محیط آنها باید به خوبی صورت گیرد. فاصله طبقه های خشک کن باید طوری باشد که بتوان آنها را به راحتی جابجا نمود. در زمان استفاده از نرده ها باید به نکات زیر توجه نمود :1- نرده ها باید از هر طرف قابل دسترسی باشند. 2- طبقه های خشک کن باید در زمان پهن نمودن اندامهای تازه آماده و نظافت آنها نیز ساده و سریع باشد.3- گیاهان تازه روی طبقات باید در جریان همه جانبه هوا قرار گیرند تا عمل خشک شدن به سرعت و با احتیاط عملی گردد.4- نرده ها در فضای خشک کن باید به شیوه ای مستقر شوند که حداکثر استفاده از گرما و جریان هوا صورت گیرد.5- نرده ها در فضای خشک کن نباید در گوشه ای بدون جریان هوا و یا در جریان شدید هوا قرار گیرند. توصیه می گردد که گیاهان با ضخامت کم (دو تا پنج سانتیمتر) بر روی طبقات روکش شده با تور سیمی قرار گیرند. در این رتبطه توصیه می گردد که در متر مربع طبقات تورسیمی، نیم کیلوگرم گل تازه، یک تا دو کیلوگرم برگ تازه یا دو الی دو و نیم کیلوگرم پوست و ریشه تازه پخش گردد.زمان لازم برای خشکاندن گیاه بسته به شرایط آب و هوا، نوع و اندام گیاه متفاوت است. برخی اندامهای گیاهی به ویژه گلها را باید در مقابل تابش شدید و نافذ نور حفظ کرد حتی در صورت لزوم باید فضای خشک کن را تاریک نمود(5). حرارت لازم جهت خشک کردن گیاهان بر حسب قسمتهای مختلف آن متفاوت است. معمولاً این حرارت برای گلها 30 40 درجه و برای ریشه ها 50 تا60 درجه سانتی گراد می باشد. حرارت لازم برای برگها، میوه ها و بذرها حدود 45 تا 50 درجه سانتی گراد است. سریعترین راه تبخیر آب محصولات خشک کردنی، این است که گیاهان یا قسمتهای گیاه مورد نظر را به صورت لایه نازک، به شکلی بگسترانیم که در معرض کوران همه جانبه گرما و هوا قرار گیرد. البته محصول نباید مستقیماً در معرض تابش آفتاب گسترده شود، زیرا نور خورشید، اغلب رنگ محصولات و مواد متشکله آنها را تغییر می دهد. در خشک کردن گیاهان دارویی و یا اعضای آنها، باید نکات فنی زیر را رعایت نمود:1- کلیه اعضای گیاهان دارویی را به استثنای بعضی از ریشه ها، باید در سایه خشک نمود.2- محصول تازه را باید بلافاصله گسترده، یا توسط دستگاه خشک کن، خشک نمودو در صورت عدم امکان وسیع و وسایل کافی، نباید مقادیر زیادی از گیاهان را جمع آوری کرد. 3- در جریان خشک کردن محصول باید یک بار دیگر قسمتهای نامناسب، مانند علفهای هرز، ساقه های اضافی، سنگریزه ها، برگهای زرد یا برگهایی که لکه قهوه ای و یا آلوده به کفک یا زیگیل دارند را از محصول جدا نمود.4- انواع گیاهان با قیمتهای مختلف را باید جدا از هم، گسترده و خشک نمود. به هنگام استفاده از نرده های خشک کن بر روی هر یک از طبقه ها فقط یک نوع گیاه دارویی، گسترده شود.5- هرگز در ایام بارانی و نامساعد نباید اقدام به جمع آوری گیاهان نمود و اگر اشتباهاً به علت عدم اطلاع این عمل انجام گرفت نباید آنها را خشک کرد زیرا نمونه های خشک شده، قابلیت فروش نداشته و مورد توجه قرار داده نشده است.6- محصول مورد نظر را باید به صورت قشری نازک (5-2 سانتیمتر) پهن نمود.7- تا زمانی که محصول خشک نشده است نباید به آن دست زد. بندرت محصول را جهت خشک شدن سریعتر، زیر و رو می کنند، زیرا این کار از ارزش کالا می کاهد.8- گلها و برگهای دارویی را در هوای آزاد زیر سایه خشک می کنند. از خشک کردن گیاهان دارویی در گرمای مستقیم خورشید باید خودداری نمود، زیرا رنگ وخواص ظاهری آنها از بین رفته وبه صورتی در می آیند که مورد توجه خریداران قرار نمی گیرند.9- میوه ها، بذرها، ساقه های زیر زمینی و قسمتهای گوشتی گیاهان را از ابتدا، در هوای آزاد خشک کرده و سپس در فضای گرم ، مانند کنار شوفاژ، در نزدیکی بخاری، تنور با حرارت ملایم، فر ویا روی اجاق، مجدداً خشک می نمایند.10- نباید گلها، برگها، گیاهان، میوه ها و بذرها را شست. فقط ریشه ها، ساقه های زیرزمینی و قسمتهای گوشتی گیاهان را از قبل خشکاندن بخوبی شسته و بر حسب بزرگی به 3 یا 4 قطعه تقسیم می کنند.11- به هنگام نخ کردن دسته هایی از گیاهان و ریشه ها باید میان دسته ها و هر کدام از نخها به اندازه کافی (10-15 سانتیمتر) فاصله گذاشت.12- همه گیاهان و قسمتهای گیاهی، به ویژه گلها را باید در مقابل تابش شدید و نافذ نور حفظ کرد. حتی در صورت لزوم باید فضای خشک کن را تاریک نمود.13- زمان لازم برای خشکاندن گیاه نسبت به شرایط آب و هوا، نوع گیاه، قسمتنهای گیاهی و حرارت به کار رفته متغیر است. وقتی قسمتهای مختلف گیاه کاملاً خشک شد، عمل خشکاندن به پایان رسیده است. در این موقع ساقه ها به هنگام خم کردن شکسته شده و برگها در دست، باید با صدای مخصوص خرد شوند. درون بذرها، میوه ها و ریشه ها نباید نرم باشد ولی سطح آنها باید شکستگی سخت و صیقلی را نشان دهد. 14- پس از خشکاندن باید بلافاصله محصول را بسته بندی کرد، و دقت نمود تا گیاهان دارویی خشک شده خرد و بد شکل نشوند. همچنین باید دقت شود که محصول خشک شده در هوای نمناک یا در هوایی با درجه رطوبت بالا قرار نگیرد زیرا مجدداً رطوبت هوا را به خود جذب خواهد نمود.15- بعد از جمع آوری و بسته بندی محصول، محیط کار، نرده ها، وسایل و دستگاه خشک کن به دقت تمیز گردد. زمان مورد نیاز برای خشک شدن گیاهان دارویی در روش طبیعی بستگی به شرایط آب وهوای محل دارد. در صورتی که که هوا گرم و خشک باشد گیاهان سریع خشک خواهند شد. ولی چنانچه، هوا رطوبت روبه بارندگی داشته باشد نه تنها اندامها خشک نخواهد شد بلکه با جذب رطوبت توسط آنها، درصد رطوبت اندامها افزایش می یابد و سبب بروز زیانهایی به محصول می گردد (در اثر رشد قارچها، باکتریها و ;. در محیط مرطوب). در صورتی که اوضاع جوّی مناسب باشد باید درب انبار را باز نمود تا هوای داخل آن جابجا گردد. همچنین بهتر است که پس از مدّت مناسبی جای طبقات با یکدیگر عوض شوند تا تمام اندامها به طور یکنواخت خشک گردند. 2-12-1-1-2- خشک کردن مصنوعی خشک کردن اندامها به طور طبیعی ممکن است با تغییر اوضاع جوی معطل بماند و این کار تا چند هفته به تأخیر انجامد و یا تغیر اوضاع جوی سبب بروز زیانهایی به محصول گردد. در اینصورت استفاده از روشهای مصنوعی ضرورت می یابد. این روشها از چند دقیقه تا چند ساعت به طول می انجامد. در این روشها اساس کار بر پایه وجود هوای گرم و وجود دستگاه تهویه که سبب جابجایی جریان هوای گرم می شود، قراردارد. استفاده از این روش نیاز به نیروی بدنی و کارگر کمتری دارد زیرا نیازی به زیر ورو کردن اندامها و جابجایی طبقات نیست(5). خشک کن های مصنوعی به سه شکل وجود دارند : خشک کن های داری جریان هوای خنک، خشک کن های دارای جریان هوای گرم و خشک کن های دارای جریان هوای داغ.خشک کن های دارای جریان هوای خنک درجه حرارت مورد استفاده در این روش همان درجه حرارت محیط می باشد و منظور از هوای خنک نیز همان هوای معمولی است که به جریان افتاده است. تنها وجود تهویه های مناسب سبب جابجایی هوا در داخل سیستم و خنکی محیط می گردد . از جریان هوای خنک زمانی استفاده از سایر خشک کن ها وجود نداشته باشد.استفاده از تهویه تنها در روزهای گرم و خشک جایز می باشد. روزهایی که رطوبت هوا زیاد باشد (بیشتر از 50 درصد) استفاده از این نوع تهویه مناسب نیست و رطوبت داخل خشک کن بالا می رود. طول زمان لازم برای خشک کردن اندامها به شرایط آب و هوای محل بستگی دارد و معمولاً بین هشت تا بیست روز است . این روش شباهت زیادی به روش طبیعی دارد (به جهت نیاز به زمان زیاد) معمولاً مقرون به صرفه نیست . شکل 2-8 ، ساختمان دستگاههای خشک کن بالا می رود.اگر در سیستمهای هوای خنک علاوه بر تهویه مناسب دمای مناسبی نیز (بکمک دستگاههای مخصوص) جریان داده شود، خشک شدن اندامهای گیاهی تسریع می گردد. در این صورت بذور، میوه ها و سایر اندامهای گیاهی بدون هیچ زیانی به مواد مؤثّر آنها، و همچنین با اطمینان بیشتری خشک می گردند. به طوری که هم اکنون برخی از اقلام زراعی رایج نظیر ذرّت، برنج و گندم با استفاده از این روش خشک می گردند . اساس این دستگاه بروجود سیستم های تهویه قوی که قادر به جابجایی مقادیر عظیمی از هوا می باشد (20 تا 30هزار متر مکعب در ساعت) قرار دارد . در صورتی که هوای خارج خشک کن مرطوب و بارانی باشد با روشن کردن دستگاه گرم کن آن می توان رطوبت مذکور را خنثی کرد و سبب تسریع در خشک کردن اندامهای گیاهان شد.شکل 2-8 ، شمایی از یک «خشک کن» دارای جریان هوای خنک (8) خشک کن های دارای جریان هوای گرماین نوع خشک کن ها در مقایسه با خشک کن های دارای جریان هوای خنک از کیفیّت بهتر و سرعت عمل بیشتری برخوردار می باشد . از اینرو، به منظور خشک کردن گیاهان اغلب از این نوع دستگاهها استفاده می شود. درجه حرارت و مقدار رطوبت داخل دستگاه در این نوع خشک کن ها می توان تنظیم نمود. همچنین، میزان جابجایی هوای گرم داخل آنها توسط سیستم های مناسب تهویه، قابل تنظیم است . در این روش اندامها در زمان کوتاهی (برخلاف زمان طولانی روش طبیعی و روش جریان هوای خنک) خشک شده و آماده بهره برداری می گردند. از خصوصیات دیگر خشک کن های مذکور این است که نه تنها هوا در داخل آنها به خوبی جریان می یابد، بلکه، اندامهای گیاه در آنها جابجا می شوند. به طوری که، جهت جهت جابجایی اندامهای گیاهی مخالف جهت جریان هوا می باشد و این عمل خشک شدن آنها را بسیار تسریع می کند.براین اساس در ده – پانزده سال اخیر انواع متعدّدی از خشک کن های مذکور ساخته شده و به بازار عرضه گردیده است. یکی از انواع، مدل خشک کن های «کابینتی» می باشد. از مدلهای دیگر می توان به خشک کن تسمه ای اشاره نمود. خشک کن کابینتی از مزایای این خشک کن کوچک بودن آن است به طوری که جای کمی را اشغال می کند . همچنین می توان درجه حرارت داخل دستگاه و سرعت تهویه آن را تنظیم نمود. اندامهای گیاهان نظیر گلها، برگها و ریشه ها در این دستگاه به نحو مطلوبی خشک می شوند . زیرا، آنها در فواصل زمانی مناسب جابجا می گردند.بازدهی این دستگاه بستگی به اندام مورد نظر در این دستگاه جابجا می شوند، لذا این سیستم برای خشک کردن ساقه ها و انشعابات شاخه ای مناسب نمی باشد. زیرا بر اثر جابجایی، اندامهای مذکور خرد گشته و از کیفیّت موادّ دارویی می کاهد . نظر به اینکه کار پرکردن ظروف مخصوص دستگاه، از اندام گیاهان مورد نظر و قرار دادن آنها در طبقات مربوطه توسط آدمی انجام می گیرد و پس از اتمام کار باز یابد به طور دستی اقدام به خارج کردن اندامهای خشک شده نموده لذا، کار با این دستگاه متضمّن زحمت زیادی خواهد بود. به همین دلیل امروزه دستگاه مذکور عملاً کمتر مورد استفاده است.شکل 3-8 ، یک نوع خشک کن کابینتی صفحه مخصوص قراردادن اندام 2- صفحات خشک کن 3- فن 4- لوله خروجی هوا 5-لوله مزبوط به ورود هوا داخل خشک کن 6- حد فاصل ورودی هوا از لوله به سیستم 7- رادیاتورهای تولید کنند هوای گرم (5).2-12-1-2-انواع خشک کن اهمیت فرآیند خشک کردن و توجه روز افزون بازارهای جهانی به استانداردهای کنترل کبفی گیاهان دارویی و افزایش نیاز این بازارها به داروهای گیاهی، توجه تولید کنندگان دتروهای گیاهی را به ساخت و تولید خشک کن های مناسب جلب کرده است. ساخت خشک کن های سینی در پرو(184)، خشک کن های فله ای که به صورت وسیعی برای خشک کردن فرآورده هایی نظیر برگ تنباکو، فلفل قرمز، قارچ، جین سنگ، گیاهان دارویی و غیره در کره استفاده می شود(95) از آن جمله است در ذیل به برخی از انواع خشک کن اشاره می شود: 2-12-1-2-1- خشک کن تسمه ای این نوع خشک کن از مدرنترین خشک کن های دارای جریان هوای گرم می باشد که به منظور خشک کردن اندامهای گیاهان دارویی همواره مورد استفاده قرار می گیرند (شکل 2-12-1-2-1-1-). در این خشک کن سه تا پنج تسم متحرک تعبیه شده است. حرکت تسمه ها برخلاف جهت جریان هوا است و با تنظیم دقیق حرارت و زمان، محصول پس از چندین بار چرخش، دستگاه به صورت خودکار، عمل خشک کردن را انجام می دهد. از مزایای این دستگاه بازدهی زیاد، عدم نیاز به توقف دستگاه جهت خروج گیاهان خشک شده، قابلیت تنظیم درجه حرارت، سرعت تهویه و میزان رطوبت و عدم نیاز به کار دائمی است. از معایب آن گران بودن و مصرف زیاد انرژی است(5).شکل 2-12-1-2-1-1- تصویر شماتیک یک خشک کن تسمه ای (5) 2-12-1-2-3- خشک کن خورشیدی پلاستیکی با خاصیت جذب نور دراین نوع خشک کن که اخیراً در مؤسسه تحقیقات کشاورزی دانشگاه هوهن هیم ساخته شده است از انرژی خورشیدی برای گرم کردن خشک کن استفاده می شود. سقف آن از یک نوع پلاستیک مخصوص گلخانه ای پوشیده شده است که از آن به عنوان یک سطح گرم کننده به کمک انرژی خورشیدی استفاده می شود. هنگامی که گردش هوا مطلوب باشد، دمای هوای خشک کن به 70 درجه سانتیگراد می رسد. این دما مربوط به ماه آگوست و با تابش کلی 2 w /m 760 می باشد. زمان خشک کردن بین سه تا چهار روز برای خشک کردن گلهای بابونه که سریعترین گیاه خشک شده بود، متغیر است. بررسی های اقتصادی نشان داد این نوع خشک کن هنگامی که به سیستم گرم کننده تکمیلی مجهز شود نسبت به سیستم خشک کن با جریان هوای طبیعی کارآیی و بازده بیشتری دارد(120).شکل 2-12-1-2-3-1- تصویر شماتیک خشک کن پلاستیکی با خاصیت جذب نور (120) جریان هوای داغ معمولاً از این روش برای خشک کردن محصولات کشاورزی و عمدتاً علوف دامی استفاده می شود. در میان گیاهان دارویی تنها می توان اقدام به خشک کردن گیاهانی چون: تاتوره، پروانش صغیر، تاجریزی و. . . توسط این دستگاه نمود. چنانکه دیدیم دمای مورد استفاده در سیستم دارای جریان هوای گرم بین 40 تا 80 درجه سانتیگراد می باشد، و طی چند ساعت می شود اقدام به خشک نمودن اندامها نمود. در حالی که در روش هوای داغ دمای بین 200 تا 1000 درجه سانتیگراد به کار برده می شود و محصول در فاصله دو تا پنج دقیقه می شود. این سیستم قادر به خشک کردن قریب دو تن وزن تازه محصول می باشد. از آنجایی که گرم کنند این نوع دستگاها توسط نفت (یا گازوئیل) کار می کند، دودهای حاصله روی اندامهای گیاه تأثیر سوء برجای می گذارد. لذا، در مورد گیاهان دارویی از این سیستم کمتر استفاده می شود.2-12-1-3- تأثیر روشهای مختلف خشک کردن بر گیاهان گیاهان دارویی حاوی اسانس اگر بلافاصله خشک نشوند یا اسانس آنها استخراج نشود، رایحه شان را از دست می دهند. خشک کردن سریع و کامل، به حفظ رنگ و مواد معطر گیاه کمک می کند. عموماً برگها، پیکر رویشی و گلها باید در دمای بین 20 تا 40 درجه سانتیگراد خشک شوند (159).برای داشتن تولیدات با کیفیت بالا و با رطوبت نهایی پنج تا ده درصد، خشک کردن صحیح ضروری است(183). در صورت خشک کردن به طور صحیح و مناسب رنگ و رایحه اولیه حفظ خواهد شد(209). کاهش مناسب رطوبت در دسترس در طی خشک کردن، از رشد میکروارگانیسم های مسبب فساد یا سمیت غذایی جلوگیری می کند(61) هر چه دمای خشک کردن بالاتر باشد اثر کشندگی آن بر میکروارگانیسم ها بیشتر خواهد بود(57) با این وجود باید توجه شود که افزایش دما معمولاً مقدار اساسنسها را کاهش می دهد و اثر منفی بر کیفیت آنها نیز دارد(59). در برخی موارد فرایند خشک کردن بر افزایش عملکرد اسانس مؤثر است. چنین فرایندی در برگ درخت چای وجود دارد. در این گیاه افزایش اسانس بعد از برداشت در نتیجه تغییر مقدار رطوبت نیست بلکه بنظر می رسد به دلیل تولید اسانس بعد از برداشت باشد. ابن نتایج نشان می دهد نیاز به استخراج فوری اسانس محصولات برداشت شده این گیاه نیست زیرا این تأخیر عملاً مقدار اسانس را افزایش می دهد. این نتایج نقش اقتصادی مهمی در صنعت تولید اسانس در این گیاه داشت (188). نظیر چنین افزایش اسانس در گونه ای اکالیپتوس نیز گزارش شده است(195).در زعفران به عنوان گرانترین گیاه ادویه ای، کیفیت محصول شدیداً تحت تأثیر خشک کردن قرار می گیرد. خشک کردن ناکامل و ناصحیح منجر به اتلاف کل محصول به خاطر تجزیه ترکیبات و رشد قارچها می گردد(26). اگر خشک کردن یا انبارداری به طور ناصحیح انجام شود کیفیت رنگ، طعم و عطر بعد از چند هفته از بین می رود(110 و18). در زمانهای گذشته روش معمول خشک کردن زعفران قرار دادن آن در محیط گرم تحت فشار کامل بین تخته های سنگین بود. امروزه آتش حاصل از خار و خاشاک یا زغال به صورت تجاری برای خشک کردن زعفران استفاده می شود(86) ولی خشک کردن در حضور نور خورشید تأثیر منفی شدیدی بر کیفیت زعفران دارد(127 و 90 ). محققین در سال 1993 نشان دادند دماهای مختلف تا 100 اثری بر کیفیت ظاهری زعفران نداشت فقط دمای 100 خیلی بالا بود و اثر نا مطلوبی بر رنگ زعفران حاصل گذاشت(26). خشک کردن همچنین می تواند سبب تغییراتی در اجزاء تش کیل دهنده ومقدار مواد مؤثره گیاهان گردد. شناسایی اجزاء متشکله اسانس گیاهان تازه و خشک بادرنجبویه پرورش یافته در مصر نشان داد خشک کردن این گیاه قبل از اسانس گیری تغییری در ترکیب کیفی اسانس ایجاد نکرد ولی مقدار نسبی برخی ترکیبات تحت تأثیر قرار گرت. ترکیباتی نظیر میرسن، لیمونن ،گاما – ترپینن، اکتانال ، سیترونلال ،بتاکاریوفیلن ،اکسید کاریوفیلن وآلفا ترپینئول با خشک کردن افزایش و درمقابل ترکیباتی نظیر کامفن ، لینالول ، ژرانیل استات ، نرال ونریل استات کاهش یافت(160). تغییرات میزان گلیکوزیدها در برگهای گل انگشتانه تا حد بالایی تابع شرایط خشک کردن است. خشک کردن برگهای این گیاه خصوصاً در دمای بالاتر از 40 اثرات مضری بر گلیکوزیدهای آن دارد. مواد خام با مقدار بالای گلیکوزیدها با خشک کردن اولیه با دمای 30 در طی 48 ساعت و پس از آن تثبیت مقدار رطوبت در حدود هشت درصد بدست می آید(165).بسته به گونه گیاهی و ترکیبات مؤثره موجود در اندام گیاه روش خشک کردن می تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال در گیاه دارویی دروزرا که 7- متیل جوگلان ماده مؤثره اصلی این گیاه است، خشک کردن در شرایط انجماد با ازت مایع بهتر است از خشک کردن در معرض جریان هوای اتاق بود ولی در گونه هایی که ماده مؤثر اصلی پلومباجین بود خشک کردن در شرایط انجماد با ازت مایع روش مناسبی نبود (97) لذا روش مناسب خشک کردن یک ماده گیاهی می تواند بر عملکرد و کیفیت مواد مؤثره آن اثر بگذارد. در تحقیقی دیگر در سال 2000 سه روش خشک کردن اکلیل کوهی که شامل :1- خشک کردن در شرایط انجماد 2- خشک کردن در آون در دمای 45 تا رسیدن به وزن ثابت 3- خشک کردن در تبخیر کننده چرخان در 35 تا رسیدن به وزن ثابت بود، بررسی شد. روش خشک کردن در شرایط انجماد بالاترین مقدار اسانس را در اکلیل کوهی حفظ کرد. بعد از آن خشک کردن در آون 45 بود و در نهایت خشک کردن با تبخیر کننده چرخان خلایی پایین ترین مقدار اسانس را ایجاد کرد.با این وجود، به دلیل فعالیت آنتی اکسیدانتها، خشک کردن در دمای محیط و با حضور تهویه مناسب بهترین نتیجه را داد(99).در گیاهان ادویه ای، تشکیل ترکیبات معطر ثانویه در طی خشک کردن می تواند طعم فرآورده را تغییر دهد. در آزمایشی اثر خشک کردن با هوای داغ و خشک کردن در شرایط انجماد بر ترکیبات فرارشبت بررسی شد. در طی خشک کردن با جریان هوای داغ ترکیبات معطر این گیاه شدیداًَ کاهش یافت ولی خشک کردن به روش انجماد باعث حفظ بهتر ترکیبات معطر آن گردید. با این وجود مشکل عمده در کاهش کیفیت فرآورده های خشک شده به روش انجماد که تشکیل ترکیبات معطر ثانویه خصوصاً فیتادین ها بود، باقی ماند(85).در تحقیقی دیگر در سال 1994 نیز تغییرات طعم در طی روشهای مختلف خشک کردن در شبت بررسی شد. در این تحقیق چهار تیمار خشک کردن به صورت زیرا اعمال گردید :1- خشک کردن در یک خشک کن با جریان مستقیم در دمای 2 45 به مدت 9 ساعت2- خشک کردن در یک خشک کن با جریان غیر مستقیم (عرضی) در دمای 2 40 به مدت 5 ساعت3- خشک کردن در یک خشک کن قفسه ای در شرایط خلاء در دمای 45 به مدت 75/8 ساعت4- خشک کردن به روش انجماد در دمای 45 به مدت 5/7 ساعتدر این بررسی گیاهان خشک شده به روش چهارم مقدار اسانس را بیشتر از سایر روشها حفظ کرد و کیفیت ظاهری و رنگ گیاهان خشک شده مطلوب بود ولی این روش ازنظراقتصادی مقرون به صرفه نبود. بررسی نتایج حاصل از کروماتوگراف گازی – طیف سنج جرمی نشان داد گیاهان خشک شده به روش دوم نسبت به سایر روشها کیفیت بالاتری داشتند(140). در آزمایش دیگر توسط همین محققین دوروش دیگر خشک کردن شامل خشک کردن طبیعی با جریان هوا (دمای تقریبی 45) و خشک کردن با میکروویو بر روی برگهای اکلیل کوهی بررسی شد. روش خشک کردن کردن با میکروویو، علیرغم خشک کردن سریعتر و حفظ خوب رنگ برگها روش مناسبی برای خشک کردن اکلیل کوهی نبود زیرا اسانس آن در طی خشک کردن تا حد زیادی از اندام خارج شد (142).در مقایسه دو روش خشک کردن در آون و خشک کردن در شرایط طبیعی در انبار (در نعناع) نتایج نشان داد حذف آب در روش خشک کردن طبیعی در انبار روش بهتری است زیرا مقدار اسانس با این روش حفظ می شود(159). عوامل متعدی بر عملکرد و ترکیب شیمیایی اسانس گیاه جعفری معطر اثر دارد. در بررسی اثر روشهای مختلف خشک کردن بر عملکرد اسانس مشخص شد از نظر عملکرد اسانس، به ترتیب گیاهان تازه، گیاهان خشک شده در شرایط سایه و گیاهان خشک شده در شرایط آفتاب قرار داشتند. ترکیب اسانس نیز تحت تأثیر روش خشک کردن قرار گرفت به عنوان مثال بتا – پنتنن به طور معنی دار در اثر خشک کردن در آفتاب کاهش یافت. ولی آپیول و پی سیمن در اسانس گیاهان خشک شده در آفتاب نسبت به دو اسانس دیگر افزایش یافت(91). درتحقیق بر روی روشهای خشک کردن گیاهان خانواده نعناع اسطوخودوس ، نعناع ، بادرنجبویه اکلیل کوهی و آویشن مشخص شد گیاهانی که در نور مستقیم خورشید خشک شده بودند 24% کاهش اسانس داشتند در حالیکه با خشک کردن این گیاهان در سایه فقط 1 تا 2% اسانس آنها کاهش یافت(159).در سال 1993 اثر خشک کردن طبیعی و خشک کردن با دماهای 30 ، 50 و 80 و پنج طول دوره (صفر ، 12 ، 24، 36 یا 48 ساعت) بر مقدار آرتمیزین در برگهای گونه ای آرتیمزیا بررسی شد. مقادیر آرتیمزین هنگامی که گیاهان در شرایط محیط طبیعی خشک شدند در مقایسه با خشک شدن با دماهای متفاوت بجز هنگامی که در 80 برای کوتاهترین دوره خشک شدند، به بهترین شکل حفظ شد(49).در سال 1994 گیاه دارویی سبززول اثر دو روش خشک کردن ، یکی خشک کردن در یک خشک کن کابینتی با جریان هوای گرم و دیگری خشک کردن دریک خشک کن خورشیدی بررسی شد خشک کردن در خشک کن خورشیدی کاهش بیشتری را در مقدار اسانس این گیاه باعث شد(155 و154 ).در سال 1997 اثر دو روش خشک کردن، یکی خشک کردن با جریان هوای سرد و دیگری خشک کردن با میکروویو بر کیفیت ادویه ای گیاه مرزنجوشتر مطالعه شد. نتایج نشان داد خشک کردن با جریان هوای سرد کیفیت ادویه ای مرزنجوشتر را بهتر از خشک کردن با میکروویو حفظ کرد(141).مطالعه روی اثر خشک کردن در معرض جریان هوا ( 30)، خشک کردن به روش انجماد و تابش اشعه گاما و بتا (3،10، یا 30 کیلوگایگی) برترکیبات فرار آویشن نشان داد از نظر کمی اختلافی در ترکیب نمونه های تابش شده و تابش نشده وجود نداشت ولی مقدار برخی ترکیبات فرار بعد از خشک کردن در معرض جریان هوا نسبت به خشک کردن به روش انجماد کاهش بیشتری نشان داد(181).در تحقیقی دیگر اثر تیمارهای خشک کردن به روش انجماد و خشک کردن در آون در آون 30 و 60 بر ترکیبات فرار آویشن و مریم گلی بررسی شد . مقدار ترکیبات فرار استخراج شده فقط در گیاهان خشک شده در آون با دمای 60 کاهش معنی دار داشت که عمدتاً به خاطر از بین رفتن مونوترین های غیراکسیژنه بود(180).گلهای برداشت شده را باید با ضخامت کم در سایه پهن کرد تا خشک شوند. همچنین برای خشک کردن گلها می توان از خشک کن های الکتریکی استفاده نمود. درجه حرارت مناسب برای خشک کردن گل با استفاده از چنین دستگاههایی 35 تا40 درجه سانتیگراد می باشد. دماهای بالاتر سبب تغییر رنگ گلها به قهوه ای و در نتیجه کاهش شدید کیفیت مواد مؤثره آنها می گردد (13 و10 و6).روشهای متفاوت خشک کردن بر جمعیت میکروبی گیاهان خشک شده نیز اثر دارد. در تحقیقی در سال 1991 اثر روشهای خشک کردن، بسته بندی و نگهداری بر کیفیت میکروبیولوژیکی شبت، ریحان، و دو گونه مرزنجوش بررسی شد. نتایج نشان داد میکروبها در روش خشک کردن طبیعی نسبت به روش خشک کردن در شرایط انجماد بهتر زنده می ماندند. نگهداری در دمای 23 درجه سانتیگراد نسبت به 35 درجه سانتیگراد گروههای میکروبی را بیشتر حفظ کرد و بسته بندی در کیسه های پلی اتیلن حاوی اکسیژن جمعیت میکروبی را کاهش داد که احتمالاً به خاطر واکنشهای اکسیداسیونی کشنده بود (107). تحقیقات مندیک و همکاران (1993) نیز نشان داد مقدار اسپورهای هوازی باکتری داخل نمونه های خشک شده در شرایط کنترل شده سه برابر کمتر از نمونه های انتخاب شده به روش تصادفی بود(108). اعمال پس از خشک کردن روی اندام دارویی خشک شده قبل از عرضه به بازار (برحسب نوع مادّه مؤثّره و چگونگی استفاده از آن) باید اعمالی انجام گیرد که مهمترین این اعمال عبارتست از: – جدا کردن اضافات نامناسب و تمیز کردن اندامهای خشک شده از آنها در صورتی که هنگام جمع آوری محصول قسمتهایی از گیاهان دیگر با اندامهای گیاه مورد نظر مخلوط شده باشند. استقرار تهویه های مناسب هنگام تمیز کردن اندامها نیز سبب خارج شدن ذرّات گرد و غبار حاصل از آنها می گردد.– الک کردن اندام مورد نظر با دستگاههای مخصوص – گاهی اوقات گلهای جمع آوری شده از دمگلهای طویلی برخوردار می باشند که باید اقدام به جدا کردن آنها از دمگل نمود. برای انجام این کار نیز دستگاههای مخصوصی طرّاحی و ساخته شده است . – پیکره برخی از گیاهان نظیر ریحان و گونه ای از مرزنجوش ، نیز گلها و برگهای برخی دیگر از گیاهان، قبل از عرضه به بازار باید کاملاً خرد شده و به صورت پودر در آیند . این عمل توسط دست یا با ماشینهای مخصوص انجام می گیرد.– معمولاً اندامهای گیاهانی که به عنوان چای (دم کردنی) مورد استفاده قرار می گیرند باید به صورت خرد شده مصرف شوند، میزان خرد کردن اندامهای مذکور برحسب اندام گیاه و چگونگی استفاده از آن متغیّر می باشد. 2-12-2- نگهداری و انبارداری نگهداری و حفظ صحیح دارویی ومعطر یکی از عوامل مهم در ثابت نگهداشتن مواد مؤثره و معطر و در نتیجه حفظ اثرات درمانی آنهاست. انبارها باید به طور کامل ضد حریق بوده و از فولاد، بتون و یا آجر ساخته شده و نسبت به گرما و حشرات نفوذ ناپذیر باشند. از آنجایی که اندامهای خشک شده شدیداً جاذب الرطوبه می باشند، از این رو برای نگهداری همواره باید از اماکن کاملاً خشک استفاده نمود(5). نگهداری در شرایط مناسب از نظر نور، دما، رطوبت، بسته بندی وغیره میتواند عمر انباری گیاهان دارویی را افزایش دهد. به عنوان مثال نگهداری اسانس جعفری در ظروف شیشه ای تیره در دمای اتاق( 25 تا 35 ) و در صندوق های مخصوص یخ ( 5 و 10 ) به مدت شش ماه تغییرات معنی داری در ترکیب اسانس نشان نداد (91). در یاسمن نیز بسته بندی در کسیه های پلی اتیلنی هوادار و نگهداری در انبار سرد عمر انباری جوانه های گل را افزایش داد(15).تحت شرایط نامناسب انبارداری، اسانس گیاهان دستخوش تغییرات فزیکوشیمیایی می گردد. تغییرات کمتر در انبار سرد ایجاد می شود بنظر می رسد فرایندهای تجزیه کنندهاسانس، با وجود گرما، اکسیژن، رطوبت و کاتالیزورهایی چون یونهای فلزی و نور فعال می گردد(159). تحقیقات نشان داد نگهداری آویشن خشک شده در بسته های پلی اتیلنی دربسته به مدت بیش از ده ماه باعث کاهش هیدروکربنهای مونوترپن شد(181).نگهداری گیاه دارویی درورزا به مدت طولانی نیز منجر به کاهش چشمگیر ترکیبات مؤثره این گیاه شد. این کاهش بعد از5/2 سال نگهداری به طور متوسط حدود 60 درصد بود(37).تحقیقات نشان داد 20 ماه نگهداری اسانس شبت در ظروف نفوذناپذیر به هوا در تاریکی یا نور اثری بر شاخص های کمی اسانس نداشت. در حالیکه نگهداری اسانس در ظروف درباز سبب از بین رفتن اسانس بعد از چهار تا پنج ماه شد (159). دمای نگهداری عامل مهمی در مدت نگهداری ترکیبات مؤثره است. در بابونه آلمانی، مقدار اسانس گلهای نگهداری شده در دمای 20 تا 23 درجه سانتیگراد در طی سال اول از 8/0 درصد به 5/0 درصد ودر سال دوم به 3/0 درصد تقلیل یافت، در حالیکه در دمای صفر تا دو درجه سانتیگراد مقدار اسانس بین 5/0 تا 6/0 درصد در طی 24 ماه نگهداری بعد از برداشت حفظ شد. در این آزمایش استفاده از ظروف پلاستیکی با دربهای پیچدار نسبت به پاکتهای کاغذی برتری داشت (62). گیاهان دارویی خانواده نعناع که معمولاً به صورت تازه مصرف می شوند به دلیل سرعت بالای سوخت وساز که بعد از برداشت بیشتر می شود، آسیب پذیرند. آهارونی و همکاران (1993) فنون بعد از برداشت متعددی را برای حفظ کیفیت ادویه ای این گیاهان توصیه کرده اند. این فنون شامل حذف سریع گرمای مزرعه ای، جلوگیری از دست رفتن آب گیاه، نگهداری در دماهای حتی الامکان نزدیک به صفر بجز برای ریحان که دمای اپتیمم نگهداری ایش 12 است ،می باشد. در گیاهان غیر حساس به زرد شدن، بسته بندی در کارتن های آستر شده با پلی اتیلن سوراخ دار توصیه شد ولی در گیاهان حساس به زرد شدن، بسته بندی در کیسه های پلی اتیلن بدون بدون سوراخ به دلیل ایجاد یک اتمسفر تغییر یافته قابلیت نگهداری را حفظ کرد. تیمار قبل از برداشت این گیاهان با اسید جیبرلیک و پس از آن بسته بندی در شرایط اتمسفر تغییر یافته بهترین نتیجه را داد(17). با توجه به همه آنچه گفته شد، هر چند فرایند کردن باعث جلوگیری از فساد و نگهداری طولانی مدت تر فرآورده های دارویی می شود ولی در بسیاری موارد گیاهان تازه از نظر خواص دارویی ارجحند. برای مثال در بابونه گاوی (مخلصه) خشک کردن در دمای محیط و خشک کردن در شرایط انجماد با ازت مایع اثر منفی بر عملکرد پارتنولید در گیاهان، در مقایسه با گیاهان تازه داشت(80). ادامه خواندن مقاله قران و ضرورت ان

نوشته مقاله قران و ضرورت ان اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.