October 14, 2018, 12:31 pm
nx دارای 111 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
بررسی ویروسهای DNA دار
1) پارو ویروسها :این گروه از ویروسها در واقع از كوچكترین ویروسهای شناخته شده در طبیعت می باشند كه اندازه أی در حدود nm 26ـ18 دارند. DNA این ویروسهای تك رشته أی بوده و در واقع تنها ویروس هائی كه هستند كه DNA آنها تك رشته أی است. این ویروسها فاقد پوشش بوده و تقارنشان چند وجهی منظم است. تكثیر این ویروسها در هسته ، سلول های میزبان صورت می گیرد. اغلب این ویروسها تنها در محیط های كشت سلولی قادر به رشد می باشند كه قبلاً در آن محیط گروه آدنو ویروسها رشد كرده باشد به همین دلیل به این دسته از پاروویروسها ، ویروسهای وابسته به آدنو نیز می گویند. از مهمترین ویروسهای این گروه می توان از ویروس پاروویروسها B-19 عامل بیماری آپلازی حاد نام برد.
2) پاپووا ویروسها :ویروسهای این گروه فاقد پوشش بوده و مقاوم به اتر هستند. این ویروسها دارای DNA دو رشته أی و حلقوی بوده و تقارن آنها به صورت چند وجهی منظم می باشد. برخی از این ویروسها در بیماران مبتلا به نقص ایمنی با عامل ناشناخته و یا بیماران مبتلا به كاهش ایمنی به واسطه داروها مشاهده می گردند. پاپووا ویروسهای شناخته شده در رابطه با عفونتهای انسانی عبارتند از :
ویروسهای مسبب زگیل. عاملی كه از بافت مغزی بیماران مبتلا به انسفالوپاتی پیشرونده و چند كانونه ماده سفید مغزی بنام ویروس JC ایزوله می گردد. عاملی كه از ادرار افراد دریافت كننده پیوند كلیه ، سیستم ایمنی آنها مهار گردیده است بنام ویروس BK ایزوله و جدا می گردد ، نام برد.پاپووا ویروسهای عفونت زا در حیوانات عبارتند از : پاپیلوما ویروسها كه باعث زگیل می گردد. پولیما ویروسها كه باعث تومورهای مختلفی در موش می شود. ویروس واكوئل دهنده مثل سیمین ویروس 40 كه موجب تومور در انسان و حیواناتی مثل موش می گردد. 3) آدنو ویروسها :
ویروسهای این گروه فاقد پوشش بوده و اندازه آنها n m 90ـ70 می باشد. DNA این ویروسها دو رشته أی بوده ، تقارنشان چند ضلعی منظم می باشد. اولین بار این ویروسها را از غدد لنفاوی بینی جدا نمودند و تا كنون تیپ های زیادی در انسان و جانوران شناخته شده اند. حداقل 47 گونه از این ویروسها باعث عفونتهایی در انسان ( به ویژه در غشاء مخاطی) ، می گردند. بعضی از ویروسهای این گروه باعث عفونتهای تنفسی حاد التهاب حلق و التهاب ملتحمه چشم می گردند. برخی از این ویروس ها باعث عفونت روده أی می شوند. تعداد از انواع این ویروسها باعث تومور در حیوانات نوزاد همستر می شوند.4) هرپس ویروسها :
ویروسهای این گروه دارای پوشش DNA دو رشته أی بوده و اندازه آنها n m 200ـ150 می باشد. تقارن این ویروسها چند وجهی منظم است. از انواع انسانی این ویروسها می توان از : ویروسهای هرپس سیمپلكس نوع یك و دو كه باعث ضایعاتی در دهان و ناحیه تناسلی می شوند ، ویروس آبله مرغان (عامل بیماری آبله مرغان) ، ویروس سیتو مگال و ویروس اپشتن بار نام برد.
5) ویروسهای آبله :ویروسهای این گروه بزرگترین ویروسها بوده و تخم مرغی شكل می باشند. ویروسهای این گروه دارای پوشش بوده و اندازه آنها n m 140*270*4000 می باشد. این ویروسها تقارن پیچیده دارند. DNA آنها دو رشته أی بوده و بطور كلی در سیتوپلاسم سلولهای میزبان تكثیر می شوند. برخی از ویروسهای این گروه باعث عفونت هایی مثل آبله نسانی می شود ، ویروس مولوسكوم كونتاجیوم (نوعی بیماری پوستی كه در آن توبركل ها یا برآمدگیهایی حاوی ماده نیمه مایع یا خمیری شكل در پوست انسان ایجاد می گردد. ) و همچنین برخی باعث عفونتهایی در حیوانات می گردد مثل ، آبله گاوی و آبله میمونی .
6) هپادتا ویروسها :اندازه این ویروسها كوچك حدود n m 45ـ40 بوده و DNA آنها قسمتی دو رشته أی و بخشی تك رشته أی به صورت كروی می باشند. این ویروسها سبب یرقان در انسان می گردند. ویروس هپاتیت B نقش مهمی در سرطان كبدی نیز در انسان دارد.دیگر ویروسها :
به علت عدم اطلاعات كافی برخی دیگر از ویروس ها را در طبقه بندی خاصی قرار نداده اند. از بین این ویروسها ها می توان از عوامل مسبب اختلالات نورولوژیك شامل بیماریهای كورو ، اسكراپی گوسفند نام برد. دسته اخیر به پریون موسوم اند و فاقد هر نوع اسید نوكلئیك بوده تنها از پروتئین ساخته شده اند. انتقال و سرایت ویروس ها :انواع ویروس ها به طرق مختلف و ویژه أی وارد بدن میزبان شده و موجب عفونت های خاص خود در انسان می گردند. برخی از راههای انتقال و سرایت ویروس ها به شرح زیر است :
1) سرایت از راه تنفس : ویروس هایی مثل آنفلوآنزا ، آبله ، آبله مرغان ، و سرخك از طریق تنفس وارد بدن میزبان می گردند.2) سرایت از راه دهان : برخی از ویروسها از طریق دهان (به واسطه مواد غذایی و مواد آلوده و … ) وارد بدن میزبان می شوند. در این میان می توان از ویروس های روده أی انترو ویروسها مانند ویروس های پولیو نام برد.
3) سرایت از طریق گزش حیوانات : به عنوان نمونه ویروس هاری از طریق گزش سگ مبتلا ، به انسان منتقل می شود.4) سرایت از طریق گزش بندپایان : بندپایانی نظیر پشه ، كنه و غیره در حین مكیدن خون ویروسهایی از قبیل تب زرد و یا ویروس آنفالیت بهار و تابستان روسی را وارد بدن میزبان می نماید.
5) سرایت از طریق فرآورده های بیولوژیكی و یا ابزار بیمارستانی آلوده : به عنوان مثال ؛ ویروس هایی جون ویروس هپاتیت B ، ویروس سیتومگال ، ویروس های HIV , 1,2 می تواند از طریق انتقال خون ، تزریق داروهای سروتراپی آلوده ، سرنگ آلوده و غیره وارد بدن میزبان گردند.6) سرایت از طریق شیر مادر : ویروسهایی چون هپاتیت B ، سیتومگال ، و AIDS می تواند از طریق شیر مادر وارد بدن نوزاد گردند.7) سرایت از طریق آمیزش : ویروسهای چون هپاتیت B ، AIDS ، هرپس نوع 2 و ویروس سیتومگال قادراند از طریق آمیزش جنسی منتقل گردند.8) سرایت از راه خراش ها و جراحات پوستی : ویروسهایی چون ویروس پاپیلوما ، (عامل زگیل) در انسا ، و هرپس سیمپلكس نوع 1 و 2 می توانند از طریق خراش و جراحات پوستی به بدن میزبان راه یابند.
تكثیر ویروسها:همان گونه كه قبلاً ذكر شد ویروسها تنها در داخل سلولهای زنده تكثیر می یابند و در واقع سلولهای میزبان به منزله تأمین كننده انرژی ، و مولكولهای اولیه (جهت سنتز پروتئین ها و اسید نوكلئیك ویروسی) عمل می كنند. ویروسها حامل اطلاعات ژنتیكی جهت به كارگیری موارد فوق می باشند. در برخی موارد ، به محض ورود اسید نوكلئیك ویروسی به داخل سلول میزبان ، متابولیسیم سلول میزبان به صورت انحصاری ، به منظور سنتز ذرات ویروسی جدید ، تغییر جهت می دهد و در موارد دیگر روندهای متابولیك سلول میزبان (گرچه سلول در همان زمان در حال سنتز مواد مورد نیاز برای ویروس است) تغییر محسوسی نمی یابد. با اینكه روندهای تكثیری در ویروسهای مختلف متفاوتند. ولی مراحل ذیل به عنوان یك طرح عمومی مورد بررسی قرار می گیرند :
الف ـ جذب یا اتصال :اولین مرحله در عفونت ویروسی ، اتصال ویروس به سطح سلول میزبان می باشد. به نظر می رسد كه این عمل به واسطه فعل و انفعالات بین پروتئیهای ویروسی با گیرنده های اختصاصی در سطح سلول میزبان انجام می گیرد. این گیرنده ها دارای ساختمانهای ویژه و متفاوتی هستند. بهعنوان نمونه برخی از این گیرنده ها مثل گیرنده مربوط به پیكور ناویروسها پروتئین بوده و برخی مثل گیرنده مربوط به پارامیكو ویروسها از جنس گلیكو پروتئین می باشند. وجود یا عدم گیرنده ویروسی بر روی سلولها
شاخص مهمی در زمینه تروپیسم و بیماریزایی ویروسها بشمار می رود. به عنوان مثال ویروس های پولیو ، تنها قادر به اتصال بر روی سلولهای سیستم عصبی مركزی (CNS) و سلولهای روده أی میزبان می باشد. زوائد خاری شكل موجود بر روی سطح ویروسهای واجد پوشش مثل ، پارامیكو و توگا نقش اساسی را در روند اتصال این ویروسها بازی می كنند. جنس این زوائد از گلیكو پروتئین بوده و به آنها VAP نیز می گویند. از مهمترین زوائد شناخته شده می توان از هم اگلوتینین و نور آمینید از نام برد
كه هم اگلوتینین سبب چسبندگی ویروس به سلول میزبان و نور آمینید از باعث اثر بر روی اسید نورآمنیك موجود در ساختمان گیرنده می گردد. آدنو ویروسها (كه نوعی ویروس فاقد پوشش بشمار می روند) دارای پروتئین های رشته أی بعنوان VAP در سطح خود می باشند. در ویروسهائی مثل پیكورنا كه فاقد پوشش و پروتئین های رشته أی فوق الذكر می باشند. ورود ویریون به واسطه برخورد تركیبات و پلی مرهای سطحی نوكلئوكپسید ویروسی با گیرنده سلول میزبان صورت می پذیرد. در برخی از ویروسها نیز مكانیسم دقیق جذب هنوز روشن نشده است.
ب ـ نفوذ و برهنه شدن :مكانیسمی كه طی آن ویریون پس از اتصال به غشاء سلول میزبان وارد آن می گردد ، نفوذ نامیده می شود. نحوه این مكانیسم بستگی به نوع ویروس دارد. به نظر می رسد كه بسیاری از ویروسهای فاقد پوشش توسط غشاء سلول میزبان فرا گرفته می شوند و متعاقب آن با تغییر ساختمانی كه در كپسیدشان به وقوع می پیونند ، نوكلئیك اسید خود را بداخل سلول میزبان آزاد می نماید. برخی از ویروسهای فاقد پوشش نیز ممكن است توسز نوعی روند فاكوسیتوزی كه با ایجاد واكوئل همراه است وارد سلول میزبان گشته و بعد در داخل سلول آزاد گردند. برخی دیگر از ویروسهای فاقد پوشش نیز ممكن است به قدری كوچك باشند كه بتواند به طور مستقیم وارد سلول میزبان شوند.
در ارتباط با ویروسهای دارای پوشش در برخی از این ویروسها پس از اتصال ویروس به غشاء سلول میزبان و اتحاد پوشش ویروس با غشاء سیتوپلاسمی ، نوكلئوكپسید ویروس به داخل سیتوپلاسم سلول آزاد می گردد. در برخی دیگر از این ویروسها پس از اتصال ویروس به غشاء سلول میزبان ، ویروس توسط واكوئل به داخل سلول میزبان كشیده می شود.
نكته : ورود نوكلئوكپسید به داخل سیتوپلاسم برای آن دسته از ویروسهایی كه آنزیم های مربوط به همانند سازی نوكلئیك اسید خود را به همراه دارند (مثل رترو ویروسها) بسیار حیاتی و حائز اهمیت است. روند برهنه شدن عبارت است از آزاد شدن نوكلئیك اسید ویروسی در داخل سلول میزبان از ویریونهایی كه ساختمان آنها شامل نوكلئوكپسید و یا (نوكلو.كپسید همراه با پوشش) می باشد. پس از مرحله برهنه شدن تا مدتی اثری از ویروس در سلول میزبان دیده نمی شود. این مرحله كه بسته به نوع ویروس و سلول میزبان بین 12 تا 24 ساعت طول می كشد مرحله نهفتگی نامیده می شود.
پ ـ سنتز اجزاء ویروس پس از مراحل نفوذ و برهنه شدن ، مرحله بعدی در تكثیر و توسعه ویروسها در داخل سلول میزبان مرحله بلوغ می باشد. در طی این مرحله ، همانند سازی ژنوم ویروسی و سنتز پروتئینها و اجزاء ویروسی مورد نیاز جهت ایجاد ویروسهای بالغ صورت می گیرد. این مرحله خود به سه دوره متوالی به نامهای مرحله اولیه پروتئین ، مرحله میانی پروتئین و مرحله آخر پروتئین قابل تفكیك است.
در مرحله نخستین پروتئین اتفاقاتی بدین شرح رخ می دهد : بر اساس نوع ویروس اختلالاتی در عمل سلول میزبان به وقوع می پیونند. اینن اختلالات عملی در سلول (و در موارد شدید مهار فونكسیون سلولی ) بطور مستقیم یا غیر مستقیم (بسته به عملكرد سلول) صورت می گیرد. بدین ترتیب كه برخی از ویروسها در این مرحله
پروتئینهای خاصی را جهت مهارت مستقیم m RNA سلول میزبان سنتز می كنند و از این طریق موجب اختلال در آن می شوند. برخی دیگر از ویروسها متعاقب سنتز مقادیر زیادی m RNA ویروسی (به واسطه رقابت با m RNA سلولهای میزبان) باعث بوجود آمدن اختلالات فونكسیونال در سلول میزبان می شوند. مهار سنتز DNA میزبان (توسط ویروسها) می باشد. علاوه بر موارد فوق در مرحله زمانی اولیه پروتئینی سنتز آنزیم های ویروسی جهت تولید ژنوم ویروسی نیز صورت می پذیرد. میزان سنتز پروتئینهای ویروسی اخیر بستگی تامی به اندازه ژنوم ویروسی دارد. ویروسهای بزرگی نظیر هرپس و آبله متكی به آنزیم های خود از قبیل RNA و DNA پلیمرازها می باشند ، در
حالی كه ویروسهای كوچكتر در این زمینه بیشتر به آنزیم های سلول میزبان متكی هستند. نحوه سنتز نوكلئیك اسید ویروسی بستگی به نوع نوكلئیك اسید و نوع ویروس دارد و ما موارد اساسی آن را به طور مختصر بررسی می كنیم. همانند سازی در ویروسهای DNA دار به استثنای آبله ، همانند سازی سایر ویروسهای DNA در هسته سلول میزبان به وقوع می پیوندد. با وجود اختلافات موجود بین همانند سازی DNA ویروسی و DNA سلولهای میزبان ، اصول كار تا حدودی مشابه می باشد. MRNA های اخیر به سیتوپلاسم ( به جوار ریبوزومها) منتقل شده و طی روند ترجمه پروتئینهای ویروسی ساخته می شوند. پروتئینهای اخیر به هسته وارد شده و به همراه DNA های ویروسی كه در هسته طی روند همانند سازی تكثیر یافته اند ، مجتمع می شوند و بدین ترتیب ذرات ویروسی جدید را حاصل می كنند. نكته : تكثیر پاكس ویروسها برخلاف دیگر ویروسهای DNA دار در سیتوپلاسم سلول میزبان انجام می شود.
همانند سازی ویروسهای RNA دار :در این دسته از ویروسها روند همانند سازی از راههای مختلف صورت می گیرد. علت این اختلافات در نحوه همانند سازی تفاوت در نوع RNA (تك رشته أی یا دو رشته أی) و قطبیت آن RNA 0رشته منفی یا مثبت) می باشد. بر همین اساس برای توضیح روند همانند سازی در ویروسهای RNA دار آنها را به 4 نوع تقسیم كرده اند كه به طور اختصار به بررسی آنها می پردازیم.
نكته 1 : اگر RNA ویروس پس از ورود به درون سیتو پلاسیم سلول میزبان مستقیماً وارد ریوزوم شود یعنی نقش m RNA را بازی كند و از روی آن پروتئین سنتز گردد ، آن را RNA مثبت می نامند ، اما اگر مكمل آن سنتز شده و RNA مكمل وارد ریبوزوم شود آنرا RNA منفی می نامند. نكته 2 : تنها RNA های رشته مثبت می توانند به عنوان m RNA عمل كنند.
ویروسهائی از قبیل پیكورنا ، توگا و كرونا دارای RNA تك رشته أی با قطبیت مثبت هستند. روند تكثیری این ویروسها در سیتوپلام سلولس میزبان به انجام می رسد و ژنوم RNA این ویروسها بنحو خاصی این روند را كنترل می كنند ، بدین ترتیب كه پس از ورود این ویروسها به داخل سیتوپلاسم سلول میزبان RNA این ویروسها (به دلیل قطبیت مثبت) قادر است عمل كرد m RNA را انجام دهد و به واسطه دستگاه پروتئین سازی سلول میزبان (ریبوزومها) سنتز پروتئیهای ویروسی از جمله RNA پلی مراز و آنزیمهای مورد نیاز جهت سنتز اجزای ویروسی را با انجام برساند. از سویی متعاقب سنتز این گونه آنزیمها به ویژه RNA پلی مراز سنتز RNA های رشته مثبت جدید نیز
صورت می گرید. بدین ترتیب كه توسط آنزیم پلی مراز اخیر ، از روی RNA رشته مثبت ویروسی ، RNA رشته منفی مكملی به عنوان الگو جهت سنتز RNA های رشته مثبت جدید ساخته می شود و به دنبال آن پس از سنتز RNA های رشته مثبت جدید (و همچنین سنتز اجزاء ساختمانی جدید) ویروسهای جدید تولید می گردند.
ویروسهایی از قبیل اورتومیكسو و پارمیكسو و رابدو دارای RNA تك رشته أی با قطبیت منفی می باشند. این ویروسها آنزیم RNA پلی مراز مورد نیاز خود را به همراه دارند و به واسطه ان از روی RNA رشته منفی خود RNA منفی جدید (مشابه RNA های مادری) و نیز به عنوان m RNA (جهت ساخت سایر اجزاء پروتئینی مورد نیاز) رونویسی می كنند و به همین طریق سیكل خود را در جهت ساخت ذرات ویروسی جدید مشابه موارد قبلی انجام می دهند. در برخی از ویروسها ، موسوم به رئو ویروسها ژنوم ویروسی به صورت RNA دو رشته است. یكی از رشته های این RNA ، از نوع مثبت بوده و رشته دوم از نوع منفی (و مكمل رشته دیگر) می باشد.
RNA این ویروسها قطعه بوده و آنزیم RNA پلی مراز مورد نیاز را به همراه دارند. پس از برهنه شدن نوكلئوكپسید این ویروسها آنزیم RNA پلی مراز مذكور فعال شده و از روی RNA رشته منفی ، RNA های رشته مثبت مكملی را رونویسی می كنند. RNA های رشته مثبت اخیر در دو جهت انجام وظیفه می كنند. از یك جهت به عنوان m RNA دستور سنتز پروتئینهای ویروسی را می دهند و از جهت دیگر به عنوان یكی از رشته های ویروسی های آینده عمل می كنند.
رترو ویروسها دسته خاصی از ویروسهای تومورزا هستند كه ژنوم آنها از دو تك رشته مشابه RNA و با قطبیت مثبت تشكیل یافته اس. این ویروسها واجد آنزیم ترانس كیپتاز معكوس می باشند. پس از برهنه شدن نوكلئوكپسید در داخل سلول میزبانی از روی این RNA (توسط آنزیم ترانس كیپتاز معكوس) DNA دو رشته أی خطی ایجاد می گردد. این DNA از طرفی جهت ایجاد m RNA برای سنتز پروتئینها و آنزیم های مورد نیاز ویروس به عنوان الگو قرارگرفته و از طرقی از روی آن مجدداً مقادیر زیادی RNA ویروسی برای ایجاد ویروسهای جدید ساخته می شود. علاوه بر اینها DNA اخیر می تواند وارد ژنوم سلول میزبان شده سبب ایجاد سرطان و تومور گردد. اجزاء پروتئینی ویروس در مراحل میانی و آخر همانند سازی تولید شده و طی روندی موسوم به تجمع گردهم می آیند و بدین ترتیب ذرات ویروسی جدید حاصل گردیده و آماده خروج از سلول میزبان می گردند. خروج ویروس از سلول را رها شدن می گویند.
ت ـ آزاد شدن ویروسهای بدون پوشش مكانیسم خاصی جهت آزاد شدن از سلول میزبان ندارند. در ویروسهای دارای پوشش پس از اجتماع ژنوم و كپسید ویروسی كه بسته به نوع ویروس در هسته یا در سیتوپلاسم صورت می گیرد ، این ویروسها در حین عبور از غشاء سیتو پلاسمی یا غشاء سلول میزان (مجدداً بسته به نوع ویروس) غشائی مشتمل بر لیپید و گلیكو پروتئین عنوان پوشش دریافت می دارند. گلیكو پروتئین فوق درست در انتهای مرحله بلوغ ویروسی به دستور ژنوم ویروسی به غشاء
سیتوپلاسمی یا غشاء هسته میزبان (مجدداً بسته به نوع ویروس) غشائی مشتمل بر لیپیدو گلیكو پروتئین به عنوان پوشش دریافت می رداند. گلیكو پروتئین فوق درست در انتهای مرحله بلوغ ویروسی به دستور ژنوم ویروسی به غشاء سیتو پلاسمی یا غشاء هسته میزبان (بسته به نوع ویروس) افزوده می شود ، و پس از آن نوكلئوكپسید ویروسی به سوی این مناطق رفته و توسط این غشاها پوشیده شده و طی روندی موسوم به جوانه زدن از سول میزبان جدا می شود. كشت ویروسها
همانگونه كه بارها اشاره گردید ، ویروسها تنها در سلولهای زنده تكثیر می شوند. به منظور انجام اعمال مختلف تشخیصی و تحقیقی (از قبیل مطالعه تكثیر و تولید اجزاء ویروسی ، مطالعه اثرات ویروسها بر سلولهای میزبان ، مطالعه بیماریزائی و سرطانزائی ویروسها و غیره) روشهای خاصی از جمله كشت ویروسها در سیستم های In vivo, In vitro صورت می گیرد. منظور از سیستم های In vitro در ویروس شناسی محیط های كشت سلولی و یا بافت بوده و اصطلاح سیستم های In vivo اشاره بر حیوانات زنده آزمایشگاهی و تخم مرغ جنین دار دارد.
از سال 1940 به بعد تولید محیطهای كشت سلولی پیشرفتهای شایان توجهی داشت. این پیشرفتها مرهون دسترسی به تكنیكها ، وسائل و موادی چون آنزیمها مواد تغذیه أی (برای رشد سلولها) ، آنتی بیوتیكها و مواد ضد قارچی (برای جلوگیری از آلودگی محیطهای كشت توسط باكتریها و قارچها) و غیره می باشند. در سال 1949 Weller,Eders & Robbins نشان دادند كه پولیو ویروسها قادرند در سلولهای اپیتلیال جنینی تكثیر یافته و در این قبیل محیطهای كشت سلولی تغییرات مرفولوژیك ایجاد نمایند. این یافته ، دوره جدیدی را برای مطالعه عفونتهای ویروسی ایجاد نمود و تكنیكهای كشت سلولی به طور روزافزونی در ویروس شناسی بالینی و تخصصی مورد استفاده قرار گرفتند.
الف ـ كشتهای سلولی :محیطهای كشت سلولی برای پرورش و تكثیر سلولهای مجزا شده از بافت یا عضو موردنظر ساخته می شوند. در برخی مواقع این گونه سلولهای مجزا شده قادرند كه به صورت معلق در سوسپانسیون تغذیه أی مناسب رشد كنند ، در حالی كه در اغلب موارد این سلولها به صورت تك لایه أی بر روی جدار ظرف حاوی محیط كشت (از قبیل جدار لوله های مخصوص كشت سلولی ) رشد می نمایند. به موارد اخیر اصطلاحاً كشتهای سلولی تك لایه می گویند. اصولاً سه نوع كشت سلولی منولایر به نامهای كشتهای سلولی اولیه ، كشتهای سلولی دیپلوئیدی و كشتهای سلولی ممتد وجود دارد. علاوه بر این كشتهای سلولی دیگری نیز از جمله كشتهای سلولی حاوی سلولهای خونی انسان به طور وسیعی مورد استفاده قرار می گیرند كه در زیر به شرح آنها می پردازیم.
كشتهای سلولی اولیهدر این نوع محیط های كشت سلولی ، سلولهای مورد نیاز مستقیماً از بافتها گرفته می شوند. برای ساخت چنین محیطهای كشتی ، سلولهای بافت مورد نظر را (مثل بافت كلیه میمون) توسط موادی چون آنزیم پروتئولیتیك ترسپین از هم جداكرده و در محلولی محتوی مواد ضروری رشد (شامل مواد مغذی و مواد ضد باكتریائی و ضد قارچی) معلق می نمایند و بدین ترتیب سوسپانسونی شامل سلولهای مجزا شده و مواد ضروری رشد سلولی حاصل می گردد. بعد از این مرحله سوسپانسیون بطور خودبخودی (به صورت تك لایه أی) به كف بطری كشت سلولی مذكور اتصال می یابند و بدین ترتیب محیط كشت اولیه أی از نوع تك لایه أی را ایجاد می كنند. سلولهای
اپی تلیال قادرند تا ده بار و سلولهای فیبروبلاست تا 60ـ50 بار در این گونه شرایط بدون تغییر ماهیت تقسیم گردند. كشتهای اولیه سلولی برای رشد اغلب ویروسها مناسب بوده و درنتیجه برای ایزوله كردن ویروسها از نمونه أی بیمار مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان نمونه از كشتهای سلولی كلیه میمون برای تكثیر ویروسهایی چون پولیو ، كشتهای سلولی كلیه خرگوش برای تكثیر ویروس سرخجه و از كشتهای سلولی جنین تخم مرغ برای تكثیر ویروسهایی چون ویروس هاری ، سرخك و اوریون استفاده می شود.
كشت رده های سلولی دیپلوئیدی :در این گونه محیطهای كشت ویروسی از سلولهائی استفاده می گردد كه بر اثر كشتهای متوالی و پاساژهای متعدد ساختمان كروموزمی و ماهیت آنها از حالت دپیلوئیدی (n2 كروموزومی) خارج نگردد. به عنوان نمونه كشت و پاساژهای متوالی سلولهای فیبرو بلاست بافت ریه جنین انسانی باعث تغییر خصوصیات دپیلوئیدی آنها نمی شود. از كشت سلولی اخیر (سلولهای فیبرو بلاست بافت ریه جنینی) در تكثیر ویروس هاری و تهیه واكسن هاری استفاده می شود. این گونه كشتهای سلولی به طیف وسیعی از انواع مختلف ویروسها حساس بوده و معمولاً برای ایزوله كردن ویروسها از نومنه های آزمایشگاهی بیماران و همچنین برای تهیه واكسن های زنده ویروسی مورد استفاده قرار می گیرند.
كشت رده های سلولی ممتداین گونه كشتهای سلولی معمولا از سلولهای سرطانی (مثل سلولهای كارسینومائی و ساركومایی) تشكیل یافته اند. در صورتی كه این قبیل سلولها در لوله های مخصوص سلولها در لوله های مخصوص كشت سلولی و در شرایط مناسب قرار گیرند ، قادرند كه به طور روبه فزون و پویا تقسیم و تكثیر یابند. این قبیل سلولها ممتد می باشند. از مثالهای معروف این قبیل كشتهای سلولی ، كشت سلولی Hela می باشد. در این نوع كشت از سلولهای سرزانی موسوم به Hela استفاده می گردد. این سلولها اولین بار در سال 1951 از زهدان خانمی بنام Hela (كه مبتلا به سرطان گردن رحمی بود) گرفته شده و تا به امروز به صورت متوالی تكثیر و پاساژ داده شده اند. از كشت سلولی Hela برای تشخیص ویروسهایی مثل اكو ویروسها و پارامیكسو ویروسها و غیره استفاده می شود. علاوه بر این به طور كلی از كشتهای ممتد برای كشت و تشخیص بسیاری دیگر از ویروسها نیز استفاده می شود.
كشت رده های سلولی خونساز انسانیدر این نوع محیطهای كشت از سلولهای سفید خون انسانی ، سلولهای غدد لنفاوی انسانی و یا از سلولهای سرطانی خون استفاده می گردد. عمر گلبولهای سفید خون و سلولهای لنفاوی در این گونه كشتها كوتاه است ، به طوری كه این قبیل سلولها در سوسپانسیون كشتی تنها به مدت چند روز زنده می مانند. كشتهای اخیر را جهت تكثیر ویروسهایی چون اپشن بار مورد استفاده قرار میدهند. از بین سلولهای سرطان خونی كه به صورت محیط كشت سلولی استفاده قرار می شوند نیز می توان از موارد زیر نام برد :
ـ كشت رده سلولی لنفوبلاستوئیدی : این قبیل سلولها را از نمونه های سرطانی لوزه جدا كرده و جهت كشت ویروسهایی چون اپشن بار مورد استفاده قرار می دهند.ـ كشت رده سلولی لنفوما : این قبیل سلولهای سرطانی را به طور عمده از سلولهای موجود در نوعی سرطان لنفومائی به نام لنوفم بروكیت تهیه می كنند.از این سری سلولها نیز برای كشت ویروسهایی چون اپشن بار مورد استفاده قرار می گیرند. ـ كشت رده سلولی میلوما : این نوع سلولها را از نمونه های مغز استخوان بدست می آورند. كشت این سری از سلولها بسیار دشوار بوده بیشتر جهت ساختن آنتی بادیهای منوكلونال استفاده می شوند.ـ كشت رده سلولی لوسمی : این نوع سلولها زا سلولهای سفید سرطانی خون تشكیل یافته اند. نگهداری این سلولها نیز بسیار دشوار است. كشتهای عضوی یا بافتی
در این قبیل محیط های كشت از قطعات و برشهای نازك بافتها یا اندامهای مورد نظر استاده می گردد. برای زنده نگاهداشتن و حفظ این قطعات بافتی ، آنها را در محیط های مناسب تغذیه أی و استریل قرار می دهند. ضخامت كم این قطعات باعث سهولت جذب مواد غذائی در آنها می گردد. از ویژگی های منحصر به فرد این گونه محیط های كشت ، محفوظ ماندن بسیاری از صفات مهم سلولهای موجود در آنهاست. مثلاً سلولهای موجود در كشتها ، درجات بالایی از خصوصیات تمایزی و نیز اعمال
اختصاصی خود را طی هفته ها حفظ نموده و محیط نسبتاً طبیعی را بریا تكثیر ویروسهای خاصی وجود می آورند. از مثالهای بسیار بارز این قبیل محیط های كشت ویروسی ، محیط كشت بافتی درای سلولهای اپی تلیال مژه دار تنفسی است كه جهت كشت ویروسهائی كه باعث عفونتهای دستگاه تنفسی گردیده و قادر به تكثیر در كشتهای سلولی نیستند مانند رینو ویروسها مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله بافتهایی كه به كرات به عنوان محیط كشت بافتی یا عضوی مورد استفاده قرار می گیرند. عبارتند از : اپی تلیومهای دستگاه تنفسی و دستگاه گوارش ، قطعاتی از بافتهایی چون تخمدان ، بافت عصبی ، تیروئید و غیره. تكثیر ویروسها در تخم مرغ جنین دار :
در سال 1930 روش كشت ویروسها در تخم مرغ جنین دارد مطرح گردید و طی دو دهه به طور گسترده أی مورد استفاده قرار گرفت . پس از آن محیطهای مختلف كشت سلولی جای این روش را در كشت بسیاری از ویروسها گرفتند ولی بااینوجود هنوز هم برای كشت برخی از ویروسها از جمله ویروسهای ایجاد كننده پوستولهای آبله مانند ویروسهای آبله و هرپس ویروسها و همچنین ویروسهای آنفلوآنزای نوع A از تخم مرغ هیا جنین دار استفاده می شود. انواع مختلف ویروسها قادرند كه در غشاهای جنین
محصور كننده آمنیون و كوریو الانتوئیك و یا در كیسه زرده جنین تخم مرغ رشد نمایند. در این میان غشاء كوریوالانتوئیك به عفونت آبله انسانی بسیار حساس و مستعد بوده و به همین دلیل ایزوله كردن و شناسائی این ویروسها از طریق تلقیح آنها به این غشاء صورت می گیرد. علاوه بر این كیسه های غشائی مختلفی نیز در جنین تخم مرغ جهت تلقیح برخی ویروسها در مایع آمنیون مورد استفاده قرار می گیرد. تلقیح ویروس آنفلوآنزای نوع A در این مایع باعث ایجاد عفونت می گردد. روشهای آزمایشگاهی جهت تشخیص عفونتهای ویروسی
تشخیص دقیق ویرولوژیكی ، از موارد ضروری جهت مطالعه اپیدمیولوژی عفونتهای ویروسی و كنترل اپیدمیها و عفونتهای بیمارستانی میباشند . در برخی موارد ، اقدامات بالینی بستگی تامی به تشخیص های آزمایشگاهی ویرولوژیك دارد . به عنوان مثال زمانی كه در ابتدای دوران حاملگی مادر ، گمان آلودگی به عفونت سرخجه أی میرود یا زمانی كه بخواهیم حاملان ویروس هپاتیت B را از افراد خون دهنده جدا كنیم ، اهمیت این موارد بیشتر به چشم می خورد . علاوه براین موارد ، تشخیص عفونتهای ویروسی و تعیین سروتیپ های آنها زمینه اساسی را جهت پیشرفت اقداماتی نظیر تهیه واكسنها و كنترل كیفیت آنها پایه گذاری میكند . بدین ترتیب آشنایی با برخی از تكنیكهای آزمایشگاهی تشخیصی در این زمینه امری ضروری می نماید و برای انجام این مهم می توان بررسی خود را در طی سه روند متفاوت زیر دنبال كرد : الف ـ جدا سازی 1 :
ایزوله كردن ویروسهای عفونی از نمودارهای بیماران به واسطه تلقیح آنها در محیطهای كشت سلولی ، بافتی و یا حیوانات آزمایشگاهی و مطالعه آثار و نتایج حاصل صورت می گیرد . به عنوان نمونه پس از تزریق ویروسهای كوكساكی A و كوكساكی B به موش با مطالعه علائم بالینی حاصل ، میتوان ویروسهای اخیر را از هم تشخیص داد . ب ـ شناسائی مستقیم ویروسها و یا آنتی ژنهای ویروسی :
برای انجام این روند امروزه از وسایل و روشهای پیشرفته أی از جمله استفاده از اولترافیلترها ، الكترون میكرسكوپی و نیز وسایلی چون میكروسكوپ دارای منبع نور ماوراء بنفش جهت آزمایشهایی از قبیل آزمایش ایمونو فلورسنت و غیره استفاده می شود . به عنوان مثال از میكروسكوپ الكترونیكی برای مطالعه و تشخیص مستقیم بسیاری از ویروسها از جمله پاكس ، هرپس ، آدنو ، روتا، هاری و غیره استفاده می شود . در این قبیل آزمایشها از نمونه هایی چون مایع وزیكولی ( مثل ویروس آبله و هرپس ) نمونه بافت ( مثل بافت عصبی در مورد ویروسهای هرپس و هاری ) و یا نمونه مدفوع ( مثل آدنو ویروس و روتا ویروس و از این قبیل استفاده می كنند . لازم به توضیح است كه مشاهده ویروس های موجود در مایع نخاع و یا سرم توسط روش میكروسكوپ الكترونیكی دشوار است . ج ـ تشخیص سرولوژیكی ویروسها : به میمنت تلاشهای دانشمندان ، امروزه پیشرفتهای شایانی در زمینه روند های تشخیصی سرولوژیكی حاصل گردیده است و ما در ذیل به ذكر برخی از معروفترین آنها می پردازیم :
1 ـ آزمایش ایمنودی فیوژن 1 : برای اولین بار در سال 1964 Blumberg با استفاده از این آزمایش موفق به كشف ویروس هپاتیت B گردید . این آزمایش نسبت به آزمایشهایی چونI FوElisa و از حساسیت كمتری برخوردار است. موارد زیر برای انجام تست لازم می باشد :
1ـ ژل آگاروز ،2ـ لام، 3ـ سوراخ كن، 4ـ محیط مرطوب 5ـ آنتی بادی اختصاصی علیه ویروس مورد نظر، 6ـ سرم بیمار حاوی آنتی ژن ویروسی، 7ـ لوله مویین. در ژل مقدار 3cc ژل آگاروز را روی لام قرار داده و سپس دو حفره توسط سوراخ كن در آن ایجاد كنید. بعد، در درون یكی از حفره ها توسط لوله مویینه سرم بیمار ریخته و در حفره دیگر آنتی بادی اختصاصی ضد ویروس مورد نظر را می ریزند . لام را در یك محیط مرطوب در دمای اتاق قرار داده و پس از 24 ساعت نتیجه را قرائت می كنند. در صورت وجود آنتی ژن ویروسی در سرم بیمار ـ خط سفید رسوبی حاكی از مثبت بودن تست ( به واسطه واكنش رسوبی آنتی ژن ـ آنتی بادی ) مشاهده خواهد شد. در صورت عدم مشاهده خط سفید رسوبی تست منفی خواهد بود.
2ـ آزمایش سی ای ئی پی :اساس كار این تست ، مشابه تست قبل I D می باشد ، بدین ترتیب كه پس از ریختن سرم بیمار و آنتی بادی اختصاصی ضد ویروسی در حفره های مربوط ، لام را در یك میدان الكتریكی قرار می دهند . نتیجه این آزمایش نیز همانند آزمایش قبلی I D بوده و تنها تفاوت در مدت اخذ نتیجه است . بدین ترتیب كه نتیجه این تست پس از یك ساعت قابل بررسی است . از این آزمایش برای تشخیص ویروسهایی مثل ویروس هپاتیت B استفاده می گردید . 3ـ آزمایش ایمنو فلورسانس :این تست به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام می گیرد . ( معمولاً ماده فلورسنت مورد استفاده در این آزمایش فلورسین ایزوتیاسیانات می باشد . ) الف ـ روش مستقیم ایمنو فلورسانس : در این روش ابتدا آنتی ژن های ویروسی را ( كه در بافت یا كشت سلولی و یا نمونه بیمار می باشند ) توسط استون و الكل برروی لام ثابت نمود ، سپس محلول كونژوگه ( حاوی آنتی بادی اختصاصی اتصال شده به ماده فلورسئین ) اضافه می گردد. بعد از اینكوباسیون لام را با محلول بافر شستشو داده و بعد توسط میكروسكوپ فلورسانت آن را بررسی می كنند . در صورت مثبت بودن تست نقاط درخشان مایل به زردی بر روی سلولها مشاهده خواهد شد و در صورت عدم مشاهده چنین نقاطی ، تست منفی خواهد بود .
ب ـ روش غیر مستقیم ایمنو فلورسانس :در این روش ابتدا آنتی ژن ویروسی ( موجود در نمونه بیمار یا كشت سلولی یا بافت آسیب دیده ) را توسط الكل و استون بر روی لام ثابت نموده سپس آنتی بادی اختصاصی را به آن اضافه می نمایند . بعد از ، اینكوباسیون لام را با بافر شستشو داده سپس بر روی آن محلول كونژوگه ( از تركیب آنتی بادی ضد آنتی بادی انسانی متصل به ماده فلورسئین ) را اضافه می نمایند. بعد از شستشو لام را خشك نموده و توسط میكروسكوپ فلورسنت آزمایش را می نمایند . در صورت مثبت بودن تست ذرات رنگی سبز مایل به زردی قابل مشاهده است . در صورت عدم مشاهده ذرات رنگی مذكور تست منفی خواهد بود. 4ـ آزمایش هم آگلوتیناسیون :
این تست به سه طریق به شرح زیر انجام می گردد. الف ـ روش مستقیم هم آگلوتیناسیون :برخی از ویروسها قادرند به طور مستقیم باعث آگلوتینه شدن گلبولهای قرمز می شوند . به عنوان مثال ویروس های هاری و سرخجه به ترتیب می توانند باعث آگلوتیناسیون گلبولهای سرخ بز و كبوتر شوند . معمولاً برای انجام این آزمایش از پلیتهای مخصوصی كه دارای حفره های U شكل یا V شكل می باشند، استفاده می شود . ابتدا مقدار معینی ( مثلاً حدود 005cc ) بافر در هر كدام از حفره ها ریخته ، سپس مقدار معینی (حدود 005cc ) آنتی ژن را به حفره شماره یك اضافه می گردد . سپس رقتهای 1:32,1:16,1:8,1:4,1:12 و … تهیه می كنند. در مرحله بعد میزان005cc گلبول قرمز را به كلیه حفره های مورد آزمایش اضافه می گردد و نتیجه آزمایش بعد از دو ساعت قرائت می شود . در حفره هایی كه عمل آگلوتیناسیون صورت گرفته باشد تا آن میزان رقت آزمایش مثبت و در غیر اینصورت عدم آگلوتیناسیون گلبولهای قرمز ، نتیجه آزمایش منفی قرائت می شود.
ب ـ روش غیر مستقیم هم آگلوتیناسیون :برخی از ویروسها از جمله ویروس هپاتیت B قادر به آگلوتیناسیون مستقیم گلبولهای قرمز گروه o منفی انسانی و یا بز و پرندگان نیست . از این رو برای تشخیص كیفی و كمی این ویروسها از تست HA استفاده می كردند . در این تست نیز از همان پلیتهای حفره دار مخصوص بهره می گرفتند ، بدین ترتیب كه ابتدا در تمام حفره ها همانند آزمایش قبل به میزان استاندارد ، محلول بافر ریخته ، سپس با سرم بیمار كه حاوی آنتی ژن ویروسی بود ، رقتهای1:32,1:16,1:8,1:4,1:12 و … تهیه می كردند. در مرحله بعد گلبولهای قرمز اتصال شده به آنتی بادی ضد آنتی ژن HBSAg به میزان مساوی به كلیه حفره های مورد آزمایش اضافه می گردید و نتیجه آزمایش را پس از 2 ساعت قرائت می شد. وجود آگلوتیناسیون نشان دهنده مثبت تست و عدم ایجاد آگلوتیناسیون نشان دهنده منفی آزمایش است. این آزمایش در حال حاضر به خاطر عدم حساسیت آن ، كاربردی برای تشخیص آنتی ژن های ویروسی هپاتیت B را ندارد.
ج ـ آزمایش مهار هم آگلوتیناسیون :همان گونه كه قبلاً یاد شد، برخی از ویروسها مثل ویروس های هاری و سرخجه به طور مستقیم باعث آگلوتیناسیون گلبولهای سرخ بز و یا پرندگان می گردند. حال اگر پس از رقیق نمودن سرم بیمار مشابه روشهای قبل ، رقت ثابت آنتی ژن (سرخجه) را به تركیب حاصل گردد، در صورتی كه بیمار مبتلا به بیماری مثلاً سرخچه باشد، آنتی بادیهای ضد سرخچه نیز در سرم وی وجود خواهد داشت . حال در صورتی كه گلبولهای سرخ مذكور ( مثلاً گلبول سرخ پرنده برای ویروس سرخچه ) به میزان معین به موارد فوق اضافه گردد، در صورت مثبت بودن تست در حفره ها ( یعنی وجود آنتی بادی در سرم شخص) بواسطه خنثی كردن آنتی ژن توسط آنتی بادی ، هم گلوتیناسیون اتفاق نخواهد افتاد و در صورت منفی بودن تست در تمام حفره ها هم گلوتیناسیون مشاهده خواهد شد . آزمایش H I در حاضر برای برخی از ویروسهایی چون آنفلوانزا نوعA وB استفاده می گردد.
5 ـ آزمایش نوترالیزاسیون:خنثی شدن ویروس (آنتی ژن) توسط آنتی بادی اختصاصی را نوترالیزاسیون گویند. تست نوترالیزاسون بیشتر برای تشخیص آنتروویروسكها بكار می رود . در این تست ابتدا رقت های مختلف سرم حاوی آنتی بادی اختصاصی ویروسی را در لوله لوله های آزمایش ریخته ، سپس مقدار دوز مشخص ویروس را ( بنام C I D50 بمعنی میزانی از ویروس كه پس از تزریق به كشت سلولی آزمایشگاهی باعث كشته شدن 50 % از آنها گردد) به تمامی لوله های آزمایش یاد شده اضافه می گردد. بعد از انجام موارد فوق آزمایش را به مدت یك ساعت در درجه حرارت 37 درجه سانتی گراد در اینكو باتور قرار داده ، سپس به كشت سلولی آزمایشگاهی تزریق می گردد. تیتری از آنتی بادی كه بتواند از كشته شدن 50% از كشت سلولی جلوگیری كند ، به عنوان تیتر نوترالیزاسیون نامیده می شود.
6ـ آزمایش كمپلیمان :سیستم كمپلیمان به سیستم پیچیده ای از پروتئینهای سرمی اطلاق می شود كه اجزاء آن نقش مكمل بسیار با اهمیتی را در واكنشهای ایمنی هومورال (آنتی ژن ـ آنتی بادی) ایفا می كنند . حدود 9 جزء پروتئینی از پروتئینهای سرمی به عنوان اجزاء عمل كننده این سیستم شناخته شده اند . این اجزاء به نامهای C9,…, C3,C2,C1 نامگذاری شده اند . حرارت 56 درجه سانتی گراد به مدت 30 دقیقه سرم باعث از كار افتادن این سیستم پروتئینی می گردد. یكی از این راهها ، ایجاد كمپلكس آنتی ژن ـ آنتی بادی می باشد. (لازم به تذكر است كه تنها آنتی بادیهای lgM,lgG توان فعالیت نمودن این سیستم پس از واكنش با آنتی ژن خاص خود را دارد) یكی از نتایج فعال شدن سیستم كمپلمان از بین بردن آنتی ژن می باشد حال با این توضیحات مختصر به شرح تست CF می پردازیم:
1ـ سرم بیمار ، 2ـ آنتی ژن ویروس مورد نظر، 3ـ كمپلمان خوكچه هندی (تهیه شده از سرم حیوان)، 4ـ همولیزین ( گلبول قرمز گوسفند كه به آن آنتی بادی ضد گلبول سرخ متصل است).
روش آزمایش بدین ترتیب است كه ابتدا سرم بیمار را در درجه حرارت 56 درجه سانتی گراد بمدت نیم ساعت قرار داده (با این كار پروتئینهای سیستم كمپلمان سرم بیمار غیر فعال می شوند) حال به این سرم، آنتی ژن ویروسی مورد نظر را افزوده و سپس كمپلمان خوكچه هندی به میزان معینی به آن اضافه می گردد. سپس حاصل را در دمای 37 درجه سانتی گراد به مدت 30 دقیقه در اینكوباتور قرار داده و آن گاه گلبول قرمز گوسفند (متصل به آنتی بادی ضد گلبول قرمز) را بدان اضافه می كنند.
نتیجه : اگر هیچ گونه همولیزی صورت نگیرد تست مثبت خواهد بود چرا كه در این صورت در سرم فرد بیمار آنتی بادی ضد آنتی ژن ویروسی وجود داشته و با ایجاد كمپلكس با آنتی ژن ویروسی تمامی اجزاء كمپلمان خوكچه هندی را قبل از افزودن همولیزین جذب می كند و در واقع كمپلمان آزادی در محیط باقی نمی ماند . اگر همولیز صورت گرفت تست منفی بوده و نشانگر این است كه در سرم فرد بیمار آنتی بادی ضد ویروسی وجود نداشته و در واقع كمپلمان آزاد به آنتی بادی اتصال شده بر روی گلبولهای سرخ گوسفند و باعث لیز شدن گلبول قرمز می شود.
7ـ آزمایش هتروفیل آنتی بادی :آنتی بادیهای ایجاد شده علیه ویروسهایی چون اپشتن بار و سیتومگال قادر به آگلوتیناسیون گلبولهای سرخ گوسفند می باشند. به این گونه آنتی بادیها هتروفیل آنتی بادی اطلاق می گردد و بر همین اساس تستی ه همین نام ابداع گردیده است. البته این گونه تستها در واقع جنبه غیر اختصاصی دارند زیرا انواع مختلفی از آنتی بادیها (مثل آنتی بادیهای ضد سل) ممكن است با این نوع آزمایش نیز مثبت شوند. به هر حال از تست اخیر جهت تشخیص بیماری مونكلئوز استفاده می گردد.8 ـ آزمایش رادیوایمنواسی :
این تكنیك با روشهای بسیار دقیق و نوینی جهت سنجش مقادیر اندك آنتی ژنهای ویروسی یا آنتی بادیهای اختصاصی ویروسی انجام می گردد. اساس این تست، رقابتی است كه بین آنتی ژن متصل به مواد رادیواكتیو بوجود و آنتی ژن غیر متصل به مواد رادیواكتیو بوجود می آید. حساسیت این تست حدود 100 تا 200 برابر تست CF بوده و كاربرد آن در ویروس شناسی جهت تشخیص ویروسهایی چون ویروس هپاتیت B می باشد . این تست در مقاصد علوم زیستی و آزمایشگاهی (از جمله تعیین مقادیر هورمونهاو…) نیز به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد.
9 ـ آزمایش الیزا:این آزمایش در حال حاضر یكی از حساسترین، ساده ترین و ارزانترین آزمایشهای سرولوژیكی است. حساسیت این آزمایش همانندRIA بوده و كاربرد آن نیز در جهت تشخیص سرولوژیك بسیاری از ویروسها ، باكتریها، كلامیدیاها و … و تعیین مقادیر مواد بیولوژیكی چون هورمونها می باشد. در ویرولوژی از این آزمایش جهت تشخیص ویروسهایی چون هپاتیت B ، سرخچه ، سرخك ، هاری ، هپاتیت A ، دلتا آنتی ژن و غیره استفاده می شود. در این تكنیك آنتی بادی اختصاصی ضد آنتی ژن ویروسی را بر روی سطح حفره های پلیت الیزا متصل می كنند و سپس سرم بیمار را در آن می ریزند.(در صورت وجود آنتی ژن ویروسی در سرم، این آنتی ژن به آنتی بادی اختصاصی فیكس شده متصل می گردد.) پس از مدت معینی حاصل را با بافر چند بار شتشو می دهند و محلول كونژوگه (حاوی آنتی بادی اختصاصی ضد ویروسی متصل به یك
آنزیم) اضافه می گردد، محلول كونژوگه نیز به جایگاه دیگر آنتی ژن متصل شده و كمپلكس شبیه به ساندویچ بوجود می آورد، حال پس از شستشوی مجدد محیط توسط بافر ، سوبسترای خود واكنش داده و بسته به نوع آنزیم اضافه می گردد. آنزیم موجود در كمپلكس با سوبسترای خود واكنش داده و بسته به نوع آنزیم و نوع سوبسترای مورد استفاده ، واكنش خاصی ( مانند ظهور رنگ در محیط) بوقوع می پیوندد. در صورت مشاهده همچون واكنشی تست مثبت خواهد بود. از آنزیمهایی كه بیش از همه در تست ELISA مورد استفاده قرار می گیرند می توان ، آلكالین فسفاتاز HRP را نام برد . سوبسترای آنزیم آلكالین فسفاتاز كه بیش از همه مورد استفاده قرار می گیرد پارانیتروفنیل فسفات و سوبسترای HPR محلول TMB می باشد. 10ـ آزمایش ایمنوپلات اسی :
آزمایش ایمنوپلاست یك آزمایش بسیار حساس است كه جهت تائیدی آزمایش الیزا برای تشخیص آنتی بادیهای ضد ویروسی مورد استفاده قرار می گیرد. وجود برخی آنتی بادی های ضد ویروسی چون HIV_I,II و یا هپاتیت (HCV)C نشان دهنده عفونتهای ویروسی ایدز و هپاتیت C در بیمار است از این رو در صورت مثبت بودن آزمایش الیزا این موارد آنتی بادیهای ضد ویروسی كه در برخی موارد ممكن است نتایج كاذب مثبت را در برداشته باشد ، از آزمایش تائیدی ایمنوبلات اسی استفاده می گردد. 11ـ آزمایش منونوكلئوز : این تست یكی از آزمایشهای ارزان و نسبتاً اختصاصی است كه برای تعیین آنتی بادیهای ضد ویروسهای مولد منونوكلئوز مورد استفاده قرار می گیرد. در این تستس بجای گلبولهای سرخ گوسفند از گلبولهای قرمز اسب بهره گرفته می شود.12ـ آزمایش حساسیت پوستی :
در این تست مقدار معینی از ویروسهایی چون اوریون یا آنسفالیت اسب غربی را به طریق زیر پوستی به بیماری كه مشكوك به عفونت توسط یكی از ویروسهای فوق باشد تزریق نموده و پس از 12 تا 48 ساعت نتیجه را بررسی می نمایند. در صورت مثبت بودن تستس در محل تزریق واكنش التهابی بصورت قرمزی و تورم دیده خواهد شد و در صورت نداشتن واكنش ، تست منفی خواهد بود.13ـ آزمایش پی سی آر :
آزمایش PCR یك روش مولكولی است كه با استفاده از پرایمرهای خاص ویروسی می توان در اسرع وقت در كمتر از 10 ساعت عامل ویروسهایی را كه به كندی در كشت سلولی رشد می كنند مانند ویروس سیتومگال ، یا برخی از ویروسهای سرطان زا را چون ویروسهای پاپیلومای تیپهای 16،18 و 32 توسط این روش ژنتیكی شناسائی نمود. اخیراً آزمایش PCR برای دیگر عفونتهای باكتریائی چون عامل بیماری سل TB استفاده می گردد. اثرات عفونتهای ویروسی بر سلولهای میزبان
ویروسهای مختلف اثرات متفاوتی را بر سلولهای میزبان خود اعمال می نمایند. برخی از این اثرات به شرح زیر می باشد : اثرات سیتو پاتیك : اصولاً به ویروسهایی كه موجب نابودی یا لیز شدن سلولهای میزبان می شوند ، سیتو پاتیك می گویند. از مثالهای موجود در این زمینه اثرات فلج كننده ویروس پولیو در میزبان می باشد كه بیانگر مرگ برخی از سلولهای عصبی موجود در شاخ قدامی نخاع است.
ایجاد اجسام انكلوزیونی : در خلال تكثیر برخی از ویروسها در داخل سیتوپلاسم و یا هسته سلول میزبان اجسام غیر متعارفی موسوم به اتكلوژنی در سیتوپلاسم یا هسته سلول و یا در هر دو ظاهر می شوند. برای مشاهده و بررسی این اجسام می توان از رنگ آمیزیهای بافت شناسی استفاده نمود. برخی از این اجسام اسید و فیلیك بوده و برخی بازوفیلیك می باشند. منشاء اجسام انكلوزیونی ممكن است از پروتئینهای ویروسی یا اسید نوكلئك ویروسی یا ویرونهای بالغ و یا محصولات غیر متعارف و غیر معمول خود سلول (در نتیجه عفونت) باشند. برخی از انكلوژنها به قدری مشخص اند كه می توان بر اساس وجود آنها به تشخیص نوع عفونت ویروسی پی برد. در
این میان می توان انكلوژنهای حاصل از عفونتهای ویروسی زیر را نام برد. انكلوژنهای حاصل از آدنو ویروسها كه بازوفیلیك بوده و در هسته سلولهای میزبان قرار دارند. انكلوژنهای حاصل از هریس ویروسها كه در هسته سلولهای میزبان قراردارند. انكولوژنهای حاصل از ویروسهای آبله كه گارنری نیز خوانده می شوند و اسید و فیلیك بوده و در سیتو پلاسم سلولخای میزبان قرار دارند. انكلوژنهای حاصل از ویروس سرخك كه هم در هسته و هم در سیتوپلاسم سلولهای میزبان قراردارند. انكلوژنهای حاصل از ویروس هاری كه نام دیگر آنها اجسام نگری بوده در هسته و سیتوپلاسم سلولهای میزبان جای گزین اند.
آمیختگی سلولی : بسیاری از ویروسهای واجد پوشش مثل پارمیكو ویروسها و هرپس ویروسها موجب آمیختگی سلولهای میزبان در خلال عفونت می گردند. علت این موضوع را در پارامیكو ویروسها به نوع گلیكو پروتئین به نام F كه در سطح پوشش این ویروسها یافت می شود نسبت می دهند. معتقدند كه این پروتئین باعث آمیختگی در سطح غشاء سلول میزبان و چند سلول میزبان اطراف می گردد. نتیجه اتصال آمیختگی چندیدن سلول با یكدیگر ایجاد سلولهای بزرگ ند هسته أی یا سلولهای (سن سی شیال) می نماید. همچنین این سلولهای بزرگ و ند هسته أی را ژانت سل می نامند.
اثرات ویروسها بر روی اعمال سلولهای اختصاصی : در این زمینه می توان از اثر عفونت ویروسی رینو بر روی سلولهای اپیتلیال مژكدار تنفسی نام برد. ویروس اخیر بدون اینكه موجب مرگ سلولهای اپیتلیال یاد شده گردد ، باعث كاهش و نقصان عمل مژكهای موجود بر سطح این سلولها شده و در موارد شدید باعث جداشدن مژكها از سلول می شود.
تغییر در آنتی ژنهای سطحی : در خلال عفونت ویروسی خصوصیات آنتی ژنتیك سطحی سلولهای میزبان تغییر می نماید. یكی از انواع این گونه تغییرات كه بیشتر در عفونتهای ویروسی حاصل از ویروسهای واجد پوشش دیده می شود ، به واسطه اتصال گلیكو پروتئینهای اختصاصی ویروس به سطح غشاء سیتوپلاسمیك سلول میزبان می باشد.
ویروسهای فاقد پوشش نیز قادر به كد نمودن پروتئینهایی هستند كه با سطح سلول میزبان تركیب می گردند و در نتیجه باعث تغییر در خصوصیات آنتی ژنتیك سطح سلول می شوند. نهایتاً پروتئینهای اختصاصی ویروسی متعاقب تغییر آنتی ژنتیك سطح سلول میزبان ، موجب تحریك سیستم ایمنی اختصاصی شامل ایمنی هومورال و ایمنی سلولی می شوند. این ایمنی علیه سلول میزبان صورت می گیرد.
دگرگونی سلولی : انواع متفاوتی از ویروسها قادر به تغییر بارز خصوصیات رشدی سلول میزبان می باشند. از مهمترین نشانه های این تغییرات كه اصطلاحاً دگرگونی سلولی نامیده می شوند ، افزایش میزان میتوز در سلولهای مبتلا می باشد. به عبارت دیگر در سلولهای دگرگون شده محدودیت میتوزی و تكثیری ، كه از ویژگیهای سلولهای طبیعی می باشد ، از بین رفته و این سلولها به طور بی رویه فزونی می گیرند. روند دگرگونی از نتایج عفونت حاصل از ویروسهای تومورزا می باشد. مكانیسم ایجاد دگرگونی در ویروسهای تومورزای مختلف متفاوت بوده و خود زمینه تحقیقاتی خاصی را شامل می گردد. علاوه بر موارد فوق ، در خلال دگرگونی سلولی ، تغییرات مرفولوژیك سلولی نیز به وقوع می پیوندد. از جمله این تغییرات ، می توان اختلال كروموزومی سلولو دگرگون را نام برد. به عنوان نمونه آدنو ویروس تیپ 12 كه از تیپهای
تومورزا بشمار می رود. یاعث شكستگی در كروموزومهای 1و 17 در سلولهای انسانی می شود. و یا ویروس اپشتن بار باعث عفونت در سلولهای لنفوسیت B از كروموزم 8 به كروموزم 14 صورت می گیرد. علاوه بر تغییر در خصوصیات رشدی و مرفولوژیك در سلولهای دگرگون شده ، تغییرات بارز متابولیكی نیز در این سلولها مشاهده می گردد. به علاوه دگرگونی سلولی حاصل از ویروسها موجب ظهور آنتی ژنهای خاصی در این سلولها می شود و این موضوع خود خصوصیت تشخیصی بسیار با اهمیتی بشمار می رود.
در این رابطه دو نوع متفاوت از آنتی ژنهای اختصاصی ویروسی كشف شده اند. نوع اول به TST ag موسوم بوده و در غشاء سیتوپلاسمیك سلول میزبان وجود دارد. علیرغم نام این آنتی ژن یا شاید آنتی ژنها میزان اختصاصی بودن آنها در سیستمهای مختلف معلوم نبوده و به همین دلیل روشن نیست كه پروتئینهای كد شده ویروسی به چه میزانی در تغییر خواص آنتی ژنتیك سطحی سلولهای دگرگون شده نقش دارند. نوع دوم آنتی ژنهای اختصاصی ویروسی ، كه در سلولهای دگرگون شده یافت می شوند ، این آنتی ژن ها در هسته یا سیتوپلاسم سلول دگرگون شده و بسته به موضع عمل ویروس ، ظاهر می گردند.
به عنوان نمونه می توان از وجود این آنتی ژن در هسته سلولهای سرطانی فیبروساركوما در نوزاد هامتر كه توسط ویروس SV40 ایجاد می شود نام برد. تولید اینتر فورن : یكی از اثرات عفونتهای ویروسی تولید پروتئینهای خاصی موسوم به اینتر فرونها می باشد. اینتر فرونهایی مانند گاما اینتر فرون بعد از عفونتهای سرماخوردگی ناشی از ویروسهای آنفلونرا ، رینو در سلولهای سالم دستگاه تنفسی ایجاد می گردند و بدین وسیله بدن را در مقابل عفونتهای متعاقب ویروسی مقاوم می سازند.
عوامل و داروهای ضد ویروسی :به علت خصوصیات ویژه ویروسها نسبت به سایر میكرو ارگانیسمها ( از قبیل ، باكتریها ، پروتوزوئرها و … ) استفاده از آنتی بیوتیكها و موادی از این قبیل برای از بین بردن ویروسها امر موفقی نبوده است. در واقع با توجه به خصوصیات ویروسها ، راهها و روشهای جلوگیری از عفونتهای ویروسی با دیگر موارد متفاوت بوده و متأسفانه دشواری های بسیاری در این زمینه وجود داشته اند. علت این امر این است كه ویروسها به طور خاصی متكی به متابولیسم سلول میزبان خود بوده و این موضوع خود محدودیتهای فراوانی را در زمینه مهار انتخابی فعالیتهای ویروسی به دنبال داشته است. از لحاظ تئوریك هر مرحاله أی از چرخه تكثیری ویروسها می تواند به عنوان نقطه هدفی برای داروهای ضد ویروسی باشد ، ولی به علت تداخل بی نظیر این چرخه با روندهای متابولیكی سلول میزبان ، در عمل سلول میزبان نیز مورد هدف قرار می گیرد. پس بدین ترتیب واضح است كه تركیب یا داروی ضد ویروسی ایده آل همان دارویی است كه حداكثر اثر مهاری خود را بر سیستم ویروسی اعمال نموده و اثر جانبی بر روی سلول میزبان نداشته باشد. اخیراً تركیبات با ارزشی در زمینه درمان بیماریهای ویروسی یافت و ساخت گردیده اند و تلاش برای دست یابی هرچه بیشتر به تركیبات موثرتر و مطلوب تر ادامه دارد. لذا به بررسی اجمالی مهمترین داروهای ضد ویروسی كه به طور رایج مورد استفاده قرار می گیرند می پردازیم :
الف ـ آنالوگهای نوكلئوزیدی : بسیاری از عوامل ضد ویروسی موجود در واقع آنالوگهای نوكلئوزیدی می باشند. آنالوگهای اخیر روند تكثیر اسید نوكلئیكی ویروسی را به طرق مختلفی مهار می نمایند. یكی از این راهها ، مهار آنزیمهای مربوط به راههای متابولیسیمی پورینها و پریمیدنها می باشد. از طرق دیگر می توان مهار آنزیمهای پلی مراز را نام برد. به علاوه برخی از آنالوگهای اخیر قادرند كه با دخول و اتصال به اسید نوكلئیك سبب بسته شدن سنتز و یا تغییراتی در عمل آنها گردند. لازم به توضیح است كه این
قبیل آنالوگها قادرند آنزیمهای سلولی را نیز همانند آنزیمهای ویروس مهار نمایند. بدین ترتیب استفاده بالینی این تركیبها محدود بوده و بستگی به ضرورت درمان دارد. لازم به تذكر است كه بسیاری از این تركیبات تنها محدود به درمان عفونتهای هرپس ویروسی می باشند. امروزه آنالوگهای نوكلئوزیدی جدیدی سنتز و كشف گردیده كه دارای اثرات نسبتاً اختصاصی علیه ویروسها هستند و حداقل اثرات جانبی را بر میزبان دارند. از جمل داروهای آنالوگی كه امروزه مورد مصرف قرار می گیرند. عبارتند از :
1) اسیكلوویر : این تركیب نوع آنالوگ گوانوزین و یادزوكسی گرانوزین بوده و در مهار ویروسهای هرپس سیمپلكس بسیار موثر است. این دارو بر روی سایر DNA ویروسها اثر ضعیفی داشته و بر روی سلول میزان تقریباً تاثیر ندارد. این دارو توسط آنزیم ویروسی تیمیدین كیتاز فسفر پله شده و در این فرم به طور بسیار موثری آنزیم DNA پلی مراز ویروسی را مهار می كند و بر آنزیمهای DNA پلی مراز سلول میزبان تاثیر چندانی ندارد. هر پس ویروسهایی كه واجد اطلاعات لازم جهت كد كردن آنزیم تیمیدین كیتاز می باشند ، از قبیل ویروسهای هرپس سیمپلكس و همچنین ویروس آبله مرغان نسبت به آنهایی كه قادر به انجام این عمل نیستند ، از قبیل ویروسها سیتومگال و اپشتن بار ، به داروی اخیر حساستر می باشند. هرپس ویروسهای جهش یافته أی كه قادر به كد كردن آنزیم تیمیدین كیتاز نیستند نسبت به این دارو مقاوم خواهند بود. داروی آسیكلو ویر به صورت موضعی جهت كنترل ضایعات هرپتیك چشمی و التیام ضایعات هرپتیك پوستی اولیه در انسان مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از این دارو جهت التیام زخمهای هرپتیك راجعه بی تاثیر است.
2) گانسیكلوویر : داروی گانسیكلوویر از مشتقات آسیكلوویر است. این دارو فعالیت آنزیم پلی مراز ویروسی را غیر فعال می كند. از داروی گانسیكلوویر در درمان ویروس سیتومگال استفاده می گردد. 3) لامیودین : داروی لامیو دین یك آنالوگ نوكلئوزدی است. این دارو فعالیت آنزیم Reverse Transcrpatase در وبروسهای Hiv-I ,II و هپاتیت B را متوفق می كند. لذا از تكثیر این ویروسها جلوگیری می نماید. اخیرا از داروی لامیودین برای درمان ویروس هپاتیت B استفاده می شود. برخی از سوشهای ویروسهای هپاتیت B و HIV-I,II به داروی لامیودین مقاوم هستند. 4) دی دانوزین : این دارو فعالیت آنزیم (RT) ویورسهای HIV-I,II را متوقف می سازد و لذا از تكثیر اسید نوكلئیك این ویروسها جلوگیری می شود. این دارو در سال 1991 برای درمان بیماری ایدز مورد استفاده قرار گرفت.
5) استودین : خواص ضد ویروسی داروی استودین علیه آنزیم RT است. این دارو در سال 1994 برای درمان بیماری ایدز مورد تایید قرارگرفت. 6) ذالسیتاین : داروی ذالسیتاین یك آنلوگ نوكلئوزیدی است. این دارو فعالیت آنزیم Rt ویروسهای HIV-I,II را متوقف می سازد. این دارو در سال 1996 برای درمان بیمار ایدز مورد استفاده قرار گرفت. این دارو تا حدودی در درمان ویروس هپاتیت B موثر است.
7) ویدرایین : این دارو به واسطه ی مهار آنزیمهای اختصاصی ویروسی از قبیل DNA پلی مراز باعث مهار سنتز DNA ویروسی می گردد. ویدرابین به صورت موضعی جهت درمان ضایعات قرنیه أی حاصل از ویروسهای هر پس سیمپلكس مورد استفاده قرار می گیرد . این تركیب در واقع داروی انتخابی و رایج جهت عفونت های سیستمیك شدید حاصل از ویروس های هرپس سیمپلكس و آبله مرغان می باشد . این دارو در مراحل ابتدایی كومای حاصل از انسفالیت ، ویروس هرپس سیمپلكس نیز مؤثر می باشد . ویدرابین برای انسان نسبتاً غیر سمی بوده ولی ممكن است باعث تهوع و التهاب وریدی گردد. این دارو مهار كننده ایمنی نبوده و به آهستگی در بدن انسان متابولیزه می شود.
8) ایودكسی ریدین: ایودكسی ریدین آنالوگ تیمین است . این تركیب قادر به مهار كردن آنزیم تیمیدین كیناز در ویروسهای گروه تبخال می باشد . این دارو به صورت موضعی جهت درمان ضایعات قرینه ای حاصل از ویروس هرپس سیمپلكس مورد استفاده قرار می گیرد . لازم به توضیح است كه داروی اخیر سمی بوده و قادر به مهار كردن سنتز DNA سلولی نیز می باشد و به همین دلیل به صورت سیستمیك مورد مصرف قرار نمی گیرد .9) تری فلوریدین :این دارو به طور موفقیت آمیزی در درمان موضعی التهاب هرپسی قرنیه مورد استفاده قرار گرفته است.10) برومورینی ایدكسی یوریدین:
این دارو نتایج بسیار سودمندتری را به ارمغان آورده است. این دارو سمی نبوده و بسیار مؤثر می باشد. همچنین نیاز به آنزیم تیمیدین كیناز جهت فسفریلاسیون خود دارد. اثر این دارو بر روی آبله مرغان بیشتر از هرپس سیمپلكس می باشد.11) سیتارابین :
این دارو به طور تقریبی سنتز DNA ویروسی و سنتز DNA سلول میزبان را مهار می كند. این دارو به عنوان یك داروی سیستمیك در عفونتهای ویروسی مؤثر نبوده و سمی است. به علاوه این دارو دارای اثرات مهاری برروی سیستم ایمنی بدن نیز می باشد. 12) ریباویرین :
این تركیب نوعی آنالوگ نوكلئوزیدی است كه بر روی ویروسهای D NA دار و RNA دار در شرایط In virto مؤثر است ، ومكانیسم عملكرد این ویروس هنوز روشن نبوده و احتمال دارد كه نقطه اثر آن برروی یك روند داخل سلولی ( مثلاً سنتز m RNA ) باشد این دارو به طور آزمایشی جهت درمان عفونت حاصل از ویروسهای آنفلوانزای نوع B و RSV بكار رفته و بخصوص در كودكان مبتلا مؤثر بوده است. تزریق داخل وریدی ریباویرین نیز در درمان تب لاسا مؤثر بوده است.ب ـ داروهای آنالوگ نوكلئوتیدی
سیدوفوویر داروی سیدوفوویر یك داروی آنالوگ نوكلئوتیدی است. این دارو حاوی تركیب فسفاتی است و بعد از ورودشان در سلول قادرند برای مدت طولانی خواص ضد ویروسی خود را افزایش دهند. این دارو فعالیت آنزیم DNA پلیمر از ویروسهای گروه تبخال را متوقف می كند . این دارو در سال 1996 برای درمان عفونت شبكیه چشمی ناشی از ویروس سیتومگال مورد تایید قرار گرفت . پ ـ داروهای نامشابه نوكلئوتیدها نویراپین
ادامه خواندن مقاله بررسي ويروسهاي DNA دار
نوشته مقاله بررسي ويروسهاي DNA دار اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 14, 2018, 12:31 pm
nx دارای 53 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
دستگاه ایمنی بدن نگاه کلی انسان در محیطی زندگی میکند که عوامل و میکروارگانیسمهای بیماریزای متعددی سلامتی وی را بطور دائم تهدید میکند. پوست و پردههای مخاطی به نوان یک سد حفاظتی از ورود این عوامل به بدن جلوگیری مینمایند. با وجود این ، عبور عوامل بیماریزا از نواحی آسیب دیده و ضعیف این سد حفاظتی امکان پذیر میباشد.
مکانیسم کار لنفوسیت B
بدن برای مقابله با عوامل بیماریزا مجهز به سیستم دفاعی یا ایمنی است که از نظر عملکردی آنرا به دو نوع : سیستم ایمنی طبیعی و سیستم ایمنی اکتسابی میتوان تقسیم کرد. عوامل عملکردی سیستم ایمنی یا دفاعی بدن عبارتند از : فاگوسیتها ، لنفوسیتها و سلولهای عرضه کننده آنتی ژن. فاگوسیتها
شامل ماکروفاژهای بافت همبند ، سلولهای کوپفر کبد ، ماکروفاژهای آلوئلی ریه ، میکروگلیهای بافت عصبی ، لکوسیتهای پلی مورنونوکلئر و مونوسیتهای خونی میباشد که در مجموع سیستمی را بوجود میآورند که اصطلاحا سیستم ایمنی طبیعی نامیده میشود. عملکرد فاگوسیتها به این ترتیب است که پس از نفوذ میکروارگانیسم از سطوح اپیتلیال و ورود آن به بدن ، ترشح عوامل واسطهای توسط سلولهای آسیب دیده ، سبب بروز واکنش التهابی و جلب فاگوسیتها به محل آسیب میگردد. در محل آسیب ، فاگوسیتها تحت تاثیر عاملی به نام فاکتور کموتاکسی به طرف میکروارگانیسمها کشیده شده و پس از چسبیدن به میکروارگانیسمها ، آنها را فاگوسیته مینمایند.
نحوه عملکرد ماکروفاژها به عنوان فاگوسیت اصلی بدن ماکروفاژها پس از فاگوسیته کردن میکروارگانیسم ، مولکول آنتی ژنیک آن را حفظ کرده و باظاهر ساختن آن در سطح خود به عنوان یک معرفی کننده آنتی ژن آن را به لنفوسیتها عرضه میکنند. این عمل که باعث فعال شدن لنفوسیتها میشود چگونگی ارتباط بین عوامل عملکردی سیستم ایمنی را نشان میدهد. علاوه بر اعمال فوق ، سایر فعالیتهای ماکروفاژها عبارتند از: سنتز و ترشح تعدادی از پروتئینهای سیستم کمپلمان ، ترشح عوامل فعال کننده رشد و تکثیر لنفوسیتها و سایر سلولها و تولید عوامل کشنده باکتریها و سلولهای توموری.
اپسونین و اپسونیزاسیون فاگوسیتوز میکروارگانیسمها و سایر آنتی ژنها در اثر اپسونیزاسیون یعنی پوشیده شدن آنها توسط پروتئینهای ویژهای به نام اپسونین تسهیل و تسریع میگردد. اپسونینها شامل کمپلمان و آنتی بادیها میباشند. کمپلمانها به دسته بزرگی از پروتئینهای موجود در سرم خون اطلاق میگردد که از حدود 20 پروتئین مختلف تشکیل شدهاند و به سیستم کمپلمان مشهورند.
این پروتئینها که توسط ماکروفاژها و کبد سنتز میگردند با حرف C و یک پسوند عددی مثل نمایش داده میشود. علت نامگذاری این پروتئینها به عنوان مکمل ، چگونگی عملکرد آنهاست که تکمیل کننده عمل آنتی بادیها میباشند به این معنی که کمپلمان ، با اتصال به آنتی بادی چسبیده به آنتی ژن ، فعال شده و خاصیت پروتئولیتیک پیدا میکند و یا باعث اتصال آن به فاگوسیتها میگردد. سیستم کمپلمان به دو طریق فعال میگردد.
1 توسط کمپلکس آنتی ژن – آنتی بادی که مسیر کلاسیک نامیده میشود.2 توسط عوامل عفونی که مسیر فرعی نامیده میشود.فعال شدن سیستم کمپلمان اعمال زیر را سبب می شود: جلب و فعال سازی فاگوسیتها ، انهدام سلولها و میکروارگانیسمها و اپسونیزاسیون میکروارگانیسمها و کمپلکس آنتی ژن – آنتی بادی. کمپلمانها در مقایسه با آنتی بادیها ، عوامل حساس به حرارت سرمی را تشکیل میدهند.
ساختمان لنفوسیت
لنفوسیتها ایمنی حاصله توسط لنفوسیتها در مقایسه با ایمنی طبیعی کاملا اختصاصی بوده و مصونیتزا میباشد. منظور اینکه ابتلا به یک بیماری عفونی باعث میشود بدن در مقابل آن برای مدتی مصونیت پیدا کند. سلولهای لنفوسیت B و T عوامل اجرایی سیستم ایمنی اکتسابی میباشند.
انواع ایمنی در بدن
ایمنی اکتسابی حاصله توسط لنفوسیتهای B را ایمنی هومورال مینامند که بدن را در مقابل عوامل مهاجم و بیماریزا محافظت میکند. در حالی که ، ایمنی حاصله توسط لنفوسیتهای T را ایمنی با واسطه سلولی مینامند. که عهدهدار شناسایی و نابود کردن سلولهای غیر طبیعی میباشد. با وجود این تقسیم بندی فوق مطلق نمیباشد و در موارد متعددی پاسخهای ایمنی هومورال و با واسطه سلولی باهم تداخل دارند. ایمنی هومورال
وابسته به لنفوسیت B و تولید آنتی بادی توسط آنها میباشد. لنفوسیتهای B پس از تشکیل و مهاجرت به اعضای لنفاوی ، در صورت عدم مواجه شدن با آنتی ژن فعال شده و سپس تحت تاثیر فاکتورهای مترشحه از لنفوسیتهای T ، تکثیر و تمایز یافته و سلولهای یادگار و پلاسماسلهای تولید کننده آنتی بادیها را بوجود میآورند.
پلاسماسلها بلافاصله شروع به سنتز و ترشح آنتی بادی نموده و پاسخ ایمنی اولیه را سبب میشوند، سلولهای خاطرهدار ، دارای عمری طولانی بوده و در ضمن گردش در لنف و اعضای لنفی ، در صورت مواجهه مجدد با همان نوع آنتی ژن سریعا عکسالعمل نشان داده و با سنتز و ترشح آنتی بادیها باعث بروز پاسخ ایمنی ثانویه میگردند.
آنتی بادیها یا ایمونوگلوبولینها پروتئینهایی هستند که توسط پلاسماسلها بطور اختصاصی بر علیه آنتی ژنهای وارده به بدن سنتز و ترشح میگردند و با اتصال به آنتی ژن زمینه انهدام آن را فراهم میسازند. آنتی ژن ممکن است ویروس ، باکتری ، قارچ ، انگل ، پروتئین یا پلی ساکارید باشد، آنتی بادی قابل اتصال به همه قسمتهای آنتی ژن نمیباشد. ایمنی باواسطه سلولی
ایمنی باواسطه سلولی به ایمنی حاصله از لنفوسیتهای T اطلاق میگردد که بدون ترشح آنتی بادی انجام میگیرد و مسئول شناسایی و انهدام سلولهای غیر طبیعی میباشد. منظور از سلولهای غیر طبیعی سلولهایی هستند که تحت تاثیر عوامل مختلف پروتئینهایی را سنتز میکنند که با بسته شدن به مولکول MHC و ظهور در سطح سلول ، توسط لنفوسیتهای T قابل شناسایی میگردند. لنفوسیتهای T به سه دسته کمک کننده ، سرکوبگر یا مهارکننده و سیتوکسیک تقسیم میشوند.
عملکرد T-cell کمک کننده در ارتباط با ایمنی هومورال میباشد. T-cellهای مهارکننده فعالیت سلولهای تولید کننده آنتی بادی و سیتوتوکسیک را مهار نموده و در تنظیم فعالیت این سلولها اهمین بسزایی دارند. T-cellهای سیتوتوکسیک یا کشنده به T-cellهای عمل کننده نیز موسومند و در واقع واکنش ایمنی سلولی را عهدهدار میباشند و در شناسایی و انهدام سلولهای آلوده به ویروس ، سلولهای آلوده به باکتری و انگلهای داخلی سلولی و همچنین سلولهای تغییر یافته سرطانی و سلولهای تغییر یافته در اثر مواد شیمیایی نقش دارند.
بافتها و اعضای لنفی برای اینکه سیستم ایمنی بتواند وظایف خود را به نحو مطلوب انجام دهد، سلولهای دخیل در پاسخهای ایمنی به صورت بافتها و اعضای سازمان دهی شدهاند. مجموعه این بافتها و اعضای سیستم لنفی نیز نامیده میشوند. بافتهای لنفاوی شامل ندولهای لنفاوی میباشد که در همه اعضای لنفاوی به جز تیموس و یا به صورت مستقل در بافت همبند آستر و زیر مخاط دستگاههای گوارشی ، تنفسی و تناسلی دیده میشوند. که ندولها به دو صورت اولیه و ثانویه دیده میشوند که در ندولهای اولیه تراکم سلولها یکنواخت میباشد ولی ندولهای ثانویه دارای یک ناحیه متراکم و تیره محیطی و یک ناحیه کم تراکم روشن و مرکزی میباشند.
بافت لنفاوی
اعضای لنفاوی به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم میگردند که اعضای لنفاوی اولیه شامل مغز استخوان و تیموس میباشد که محل تمایز لنفوسیتها هستند و اعضای لنفاوی ثانویه شامل عقدههای لنفی ، طحال ، رودهها ، پلاکهای پییر میباشد که محل استقرار لنفوسیتهای تمایز یافته میباشند. لوزهها نیز اجتماعی از ندولهای دارای مرکز زایا و بافت لنفاوی منتشر میباشند که به صورت حلقهای در ابتدای لوله گوارش قرار گرفتهاند.
پیوند بافتها امروزه پیوند بافتها ، راهی مناسب برای ترمیم بافتهای آسیب دیده غیر قابل ترمیم ارگانهای از کار افتاده میباشد. پیوند بافت به چند صورت امکان پذیر است:
• Autograft: در این حالت برای پیوند از بافتهای بدن خود فرد استفاده میشود. • Isograft: حالتی است که در آن پیوند بین دو فرد که از نظر ژنتیکی یکسان هستند، انجام میگیرد مانند پیوند دوقلوهای یک تخمه.• Allograft: در این حالت پیوند بین دو فرد که از لحاظ ژنتیکی با یکدیگر متفاوت هستند صورت میگیرد که معمولترین پیوند در پزشکی محسوب میشود.• Hetrograft: حالتی است که در آن بافت پیوندی برای انسان از یک حیوان تهیه میشود.در دو مورد اول به علت همسانی ژنتیکی ، سیستم ایمنی عکسالعملی نشان نمیدهد ولی در دو مورد بعدی در صورت ناسازگار بودن بافتها سلولهای T کشنده بافت پیوندی را به عنوان بیگانه تشخیص و آن را تخریب مینمایند که این عمل را رد پیوند گویند.ایمنی شناسی
ایمنی نوع ویژهای از مقاومت است که اولا در طول زندگی فرد بر اثر تماس با مواد خارجی مشخص ایجاد میشود. دوما اغلب تنها در برابر یک میکروب بیماریزا یا سم که محرک تولید آن بوده است، نقش حفاظتی دارد. سوما موجب حفاظت در برابر عامل محرک ایمنی برای مدت طولانی است.
مقدمه از زمان کخ و پاستور پیشرفت فوق العادهای در درک اساسی نظریههای ایمنی شناسی حاصل شده است. گرچه برخی وسایل دفاع غیر اختصاصی در جانوران پست و عالی یافت شده است ولی ظرفیت واکنش ایمنی اختصاصی منحصرا درطی تکامل مهره داران پیدا شده و در جانوران بیمهره وجود ندارد. ویژگی واکنشهای ایمنی شناسی افق جالب توجهی برای پژوهش در این زمینه را فراهم مینماید و بدین وسیله مولکولهایی که در چنین واکنشهایی تمایل به یکدیگر دارند مشخص میشود. معلوم گشته مکانیسمهای اختصاصی برای انواع واکنشهایی که با دفاع ضد میکروبی ارتباطی ندارد دخالت دارد.
بدین نحو تحت شرایط اختصاصی واکنشهای ایمنی میتواند آسیب بافتی یا اثرات سوء در بدن میزبان ایجاد نماید (واکنشهای آلرژیک) و این قبیل واکنشها همچنین در رد پیوندها دخالت دارد. واکنشهای ایمنی اختصاصی در گروهبندی خون ، در تشخیص بیماریها ، در رده بندی باکتریها و حتی تشخیص هویت انسانها در پژوهشهای جنایی بکار گرفته میشود. دامنه ایمنی شناسی وسیعتر گشته و شامل ایمنوشیمی ، ایمنوژنتیک ، ایمنی شناسی پیوند و ایمنی شناسی تومورها و ایمنی شناسی جنین میباشد.
تاریخچه سالها قبل از کشف میکروبها معلوم شده بود که یکبار ابتلا به بیماری نظیر آبله فرد بهبود یافته را اختصاصا در برابر آن بیماری ایمن میسازد. قبل از سال 1800 ادوارد جنر اظهار داشت افرادی که در معرض آبله گاوی قرار میگیرند غالبا نسبت به آبله انسانی حساس نمیباشند. در قرن 19 لویی پاستور ، رابرت کوخ و سایرین کوششی جهت بررسی امکان ایمن سازی انسان با میکروبهای سیاه زخم ، هاری و سایر بیماریها به عمل آوردند. آنها دریافتند که ایجاد ایمنی در صورتی امکان دارد که این قبیل میکروبها طوری تغییر داده شوند که قدرت بیماریزایی خود را از دست داده (ضعیف شده) یا کشته شوند. بدین نحو ایمنی شناسی در رشته میکروب شناسی توسعه پیدا کرد. ایمنی طبیعی و اکتسابی
ایمنی طبیعی موروثی بوده و مستقل از برخورد قبلی با آنتی ژنها است و غالبا به فعالیت فاگوسیتها و فاکتورهای دفاعی غیر اختصاصی وابسته است. از طرف دیگر ایمنی اکتسابی در اثر برخورد با عامل بیگانه بوجود میآید. بطور کلی ایمنی اکتسابی به تولید یا کسب آنتی کور یا سلولهای ایمنی اختصاص یافته بستگی داشته و از اینرو فوقالعاده اختصاصی میباشد.
آنتی کور و آنتی ژن آنتی کور پروتئینی است که بدن در پاسخ به وجود یک آنتی ژن تولید کرده و این ماده اختصاصا میتواند با همان آنتی ژن ترکیب شود. آنتی ژن مادهای است که قادر به تولید آنتی کور اختصاصی بوده و اختصاصا با آن واکنش میدهد. ویژگی یک مولکولی آنتی ژن یا آنتی کور با اندازه و شکل شاخص آنتی ژن و محل واکنشگر آنتی کور مربوطه تعیین میشود. تناسب دقیق بین شاخص آنتی ژنی و محل واکنشگر مولکول آنتی کور هنگامی قابل فهم است که ماهیت پیوند دو مولکول بررسی شود. نیرویی که موجب انجام واکنش بین آنتی ژن و آنتی کور میشود مانند پیوندهای هیدروژنی ضعیف است و از اینرو برای نگهداشتن دو مولکول متصل بهم پیوندهای ضعیف بین آن دو برقرار گردد.
ایمنی همورال از آنجا که این ایمنی وابسته به مولکولهای مشخصی به نام پادتن است و در مایعات بدن قابل حل است، هومورال نامیده میشود. با ورود یک پادگن به بدن ، پادتن تولید میگردد که قادر به ایجاد پیوند اختصاصی با پادگن محرک تولید آن است. پادتنها تحت نام کلی ایمونوگلوبولین نیز شناخته میشوند، زیرا جزء گروهی از پروتئینها به نام گلوبولینها هستند. ایمونوگلوبولینها بر مبنای خواص فیزیکی ، شیمیایی و ایمونولوژیکی به 5 گروه عمده IgA ، IgM ، IgG ، IgD ، IgE تقسیم میشوند.
ایمنوگلوبولینها با وجود تنوع ساختاری اغلب از چهار رشته پروتئینی تشکیل شدهاند که به شکل ساختار « Y » به یکدیگر پیوند یافتهاند. دو رشته کوتاهتر را رشتهها یا زنجیرههای سبک (L) مینامند که با پیوند کووالانسی به انشعابات رشتهها یا زنجیرههای درازتر سنگین (H) متصل میشوند. اختصاصی بودن نقاط اتصال بوسیله ترتیب قرار گرفتن آمینو اسیدها در بخش متغیر هر دو رشته H و L تعیین میشود.
ایمنی وابسته به سلول ایمنی که با فعال شدن سلولهای ایمنی اختصاص یافته نه آنتی کورهای هومورال پدید میآید ایمنی وابسته به سلول نامیده میشود. در حالی که ایمنی هورمورال را میتوان با انتقال سرم واجد آنتی کور با سلولهای مولد آنتی کور بطور اکتسابی به فرد غیر ایمن انتقال داد. ایمنی وابسته به سلول را منحصرا میتوان با انتقال سلولهای حساس شده پدید آورد. لنفوسیتهای T و ماکروفاژها هر دو در ایمنی وابسته به سلول شرکت دارند.
ایمنی وابسته به سلول اهمیت زیادی در واکنش نسبت به اغلب تومورها و سلولهای بیگانه دربافت پیوند شده نظیر کلیه و پوست دارد. برای از بین رفتن یک سلول بیگانه بوسیله سلول T بایستی تماس نزدیکی بین سلول T ایمن و سلول واجد آنتی ژن حاصل گردد. مکانیسم از بین رفتن این سلولها در ایمنی وابسته به سلول به خوبی شناخته نشده است ولی آنچه مسلم است این است که بیش از یک مکانیسم دخالت دارد.
تحمل پذیری ایمنی فاکتورهای متعددی از جمله سازمان ژنتیکی درتعیین واکنش میزبان نسبت به آنتی ژن خاص دخالت دارد. عدم توانایی ایجاد پاسخ ایمنی نسبت به آنتی ژن قوی را تحمل پذیری ایمنی مینامند و این حالت به راههای مختلف بوجود میآید. تشخیص بافت خودی و در نتیجه عدم واکنش ایمنی نسبت به ماده خودی شکلی از تحمل پذیری است.مکانیسمهای کنترل پیچیدهای در این پدیده عمل میکند که در حال حاضر فقط تعداد معدودی از آنها بطور کامل شناخته شده است. ارتباط با سایر علوم
رشته ایمنی شناسی با بسیاری از رشتههای علوم پزشکی و علوم پایه پزشکی از جمله زیست شناسی ، میکروبیولوژی ، ویروس شناسی ، انگل شناسی و بیوشیمی بالینی ارتباط نزدیک دارد.دستگاه لنفاوی دستگاه لنفاوی یک راه فرعی برای جریان مایع از فضاهای میان بافتی به سوی خون میباشد. مهمترین نکته این است که دستگاه لنفاوی میتواند پروتئینها و ذرات بزرگ را از فضاهای بافتی دور کند، در حالی که هیچ یک از آنها نمیتوانند مستقیما جذب خون مویرگی شوند. ضرورت این عمل برداشت پروتئینها از فضاهای میان بافتی به گونهای است که بدون آن ظرف 24 ساعت خواهیم مرد.
برش عرضی عقده لنفاوی
بافتهای لنفاوی عمدهترین سلولهای تشکیل دهنده بافتهای لنفاوی ، لنفوسیتها هستند که به همراه آنها سلولهای دیگری نظیر پلاسماسلها و ماکروفاژها نیز دیده میشوند. سلولهای تشکیل دهنده بافتهای لنفاوی بر روی داربستی از سلولها و الیاف رتیکولر قرار دارند و معمولا به دو صورت ندولر و منتشر دیده میشوند. ندولها یا همان گرهک به دو صورت اولیه و ثانویه وجود دارد. ندولهای اولیه ندولهایی هستند که در آنها تراکم سلولها یکنواخت میباشد و عمدتا از لنفوسیتهای کوچک تشکیل شدهاند. ندولهای ثانویه ندولهایی هستند که دارای یک ناحیه متراکم و تیره محیطی و یک ناحیه کم تراکم روشن مرکزی به نام مرکز زایا میباشد. اعضای لنفاوی
اعضای لنفاوی در مقایسه با بافتهای لنفاوی توسط کپسولی از بافت همبند احاطه شدهاند و به عنوان ارگانی مستقل محسوب میشوند. اعضای لنفاوی به دو دسته تقسیم میگردند. اعضای لنفاوی اولیه شامل مغز استخوان و تیموس میباشد که محل تمایز لنفوسیتها هستند و اعضای لنفاوی ثانویه شامل عقدهای لنفی ، طحال ، لوزهها و پلاکهای پییر میباشد که محل استقرار لنفوسیتهای تمایز یافته میباشد.
اعضای لنفاوی اولیه • مغز استخوان: که بافت نرم و پر عروقی است که حفره مرکزی استخوانهای دراز و فضاهای بین ترابکولی استخوانهای اسفنجی را پر میکند.• تیموس: تیموس ارگانی است که در زیر قسمت فوقانی جناغ سینه رشد و تکامل مییابد. وزن تیموس در مقایسه با وزن کل بدن در زمان تولد حداکثر میباشد و به عنوان عضو لنفاوی اولیه محل تولید لنفوسیت T می باشد. وظیفه اصلی تیموس این است که محلی برای تکثیر و تمایز لنفوسیتهای T میباشد که این امر تحت تاثیر فاکتورهای مترشحه از تیموس انجام میگیرد. تیموس پس از بلوغ سیر قهقرایی آغاز میکند که طی آن جمعیت لنفوسیتها کاهش یافته و بوسیله بافت چربی جایگزین میشود.
اعضای لنفاوی ثانویه • عقدهای لنفی:
عقدهای لنفی ساختمانهایی هستند لوبیایی شکل پوشیده شده بوسیله کپسولی همبندی که در سراسر بدن در مسیر رگهای لنفی قرار گرفتهاند، عقدهای لنفی در زیر بغل ، کشاله ران ، در امتداد رگهای بزرگ گردن ، قفسه سینه و مزانتر به تعداد زیاد و به صورت گروهی یافت میشوند. هر عقده دارای یک قسمت محدب و یک ناحیه فرو رفته به نام ناف میباشد که ناف عقده محل ورود شریان و اعصاب و خروج رگهای لنفی وابران و وریدی میباشد. لنف توسط رگهای لنفی آوران و از سطح محدب وارد عقده شده و پس از فیلتره شدن در عقده توسط رگهای لنفی وابران از ناحیه ناف عقده خارج میگردد. از نظر ساختمان بافتی هر عقده دارای یک ناحیه قشری و یک ناحیه مغزی است.• طحال:
طحال به وزن تقریبی 200 گرم بزرگترین ارگان لنفی بدن است که در حفره شکمی زیر دیافراگم و پشت معده قرار دارد. طحال در مسیر گردش خون قرار دارد و نسبت به آنتیژنهایی که وارد خون میشوند حساسیت نشان میدهد و بنابراین محل تصفیه خون است. علاوه بر فعالیتهای ایمنی ، طحال محل برداشت گویچههای قرمزپیر و پلاکتها میباشد. در طحال نواحی سفید رنگی به نام پالپ سفید دیده میشوند که در زمینه قرمز و پر خونی به نام پالپ قرمز قرار گرفتهاند. با توجه به اعمال طحال برداشت طحال با پیدایش گلبولهای قرمز غیره طبیعی ، افزایش پلاکها و افزایش احتمال بروز عفونتهای خونی همراه میباشد ولی مشکل جدی ایجاد نمیکند.• لوزهها:
لوزهها مجموعهای از ندولهای هستند که در ابتدای لوله گوارش قرار گرفتهاند. لنفوسیتهای تولید شده در لوزهها به داخل اپیتلیوم پوشاننده آنها نفوذ کرده و نهایتا دفع میشوند. لوزهها بر اساس موقعیت خود تحت عنوان کامی ، زبانی و حلقی نامگذاری شدهاند:• پلاکهای پییر: در دیواره روده باریک بخصوص ایلئوم ، چندین ندول لنفاوی مجتمع شده و تودههای وسیعی را بوجود میآورند که پلاک پییر (peyers patch) نامیده میشوند.
تشکیل لنف مایع میان بافتی که وارد عروق لنفاوی میشود لنف را میسازد لذا ترکیب لنف اولیهای که در بافت جریان مییابد تقریبا با مایع میان بافتی یکسان است. غلظت پروتئین در مایع میان بافتی اکثر بافتها بطور متوسط حدود 2g/dl است و غلظت پروتئین لنف جاری در این بافتها نیز نزدیک مقدار مزبور است غلظت پروتئین در لنفی که در کبد تشکیل میشود تا حد 6g/dl میرسد و غلظت پروتئین لنفی که در رودهها تشکیل میشود تا 43g/dl میرسد.
حدود 3/2 کل لنف بدن در حالت طبیعی از کبد و رودهها بوجود میآید لذا غلظت پروتئین در لنف مجرای توراسیک (کانالی که لنف تمام قسمتهای تحتانی از آن به بالا جریان مییابد) که مخلوطی از لنف تمام بدن است معمولا 53g/dl میباشد.(dl همان دسی لیتر است) صمنا دستگاه لنفی یکی از راههای اصلی جذب مواد غذایی از دستگاه گوارشی است، زیرا مسئولیت اصلی جذب چربیها را بر عهده دارد. بالاخره اینکه حتی ذرات بزرگ نظیر باکتریها نیز میتوانند از طریق سلولهای اندوتلیال مویرگهای لنفاوی به لنف راه یابد. هنگامی که لنف از غدد لنفاوی میگذرد، این ذرات برداشته و تخریب میشود. عوامل موثر بر جریان لنف
تاثیر فشار مایع میان بافتی بر جریان لنف تاثیر فشار مایع میان بافتی بر جریان لنف اگر عملکرد عروق لنفاوی طبیعی باشد، هر عاملی که فشار مایع میان بافتی را افزایش دهد، در حالت طبیعی جریان لنف را نیز زیاد میکند. برخی از این عوامل عبارتند از افزایش فشار مویرگی ، کاهش فشار اسمزی کلوئیدی پلاسما ، افزایش پروتئین مایع میان بافتی و افزایش نفوذپذیری مویرگها. کلیه این عوامل باعث میشوند تعادل تبادل مایع در محل غشای مویرگ خونی به گونهای تغییر کند که مایع بیشتری وارد فضای میان بافتی شود، و در نتیجه بطور همزمان حجم مایع میان بافتی ، فشار مایع میان بافتی و جریان لنف نیز افزایش یابد.
البته اگر فشار مایع میان بافتی 1تا 2 میلیمتر جیوه از فشار جو بیشتر باشد، دیگر باعث افزایش جریان لنف نمیشود، زیرا افزایش فشار بافت علاوه بر افزون بر مایعی که وارد مویرگهای لنفاوی میشود، سطح خارجی عروق لنفاوی بزرگتر را نیز میفشارد و مانع از جریان لنف میشود. این دو عامل در فشارهای بالا تقریبا بطور کامل همدیگر را خنثی میکنند، به نحوی که جریان لنف به حداکثر میزان خود میرسد.
پمپ لنفاوی جریان لنف را افزایش میدهد تصاویر متحرک بدست آمده از عروق لنفاوی انسان و حیوان نشان میدهد که هر گاه مایع باعث کشیدگی لنفاتیک جمع کننده یا عروق لنفی بزرگتر شود، عضله جدار رگ بطور خودکار منقبض میشود. ضمنا هر یک از قطعات رگ که بین دو دریچه متوالی قرار دارد، به عنوان یک پمپ خودکار مجزا عمل میکند. به عبارت دیگر پر شدن هر قطعه باعث انقباض آن میشود و مایع از طریق دریچه بعدی وارد قطعه بعدی میشود. این روند در سراسر طول رگ لنفی ادامه مییابد تا نهایتا مایع لنف تخلیه شود. پمپ ناشی از فشار متناوب خارجی بر لنفاتیک
هر گونه عامل خارجی که رگ لنفی را به تناوب بفشارد، میتواند آن را وارد به پمپ نماید. این عوامل به ترتیب اهمیت عبارتند از انقباض عضلات اطراف ، حرکت فسمتهایی از بدن ، ضربانات شریانی و فشار اجسام خارج از بدن بر بافت پمپ لنفاوی هنگام فعالیت فرد بسیار فعال است و جریان لنف را غالبا 10 تا 30 برابر میکند. از طرف دیگر لنف در حین استراحت بسیار کند (در حد صفر) است.
پمپ مویرگهای لنفاوی علاوه بر عمل پمپی انقباض لنفاوی عضلانی بزرگتر ، ممکن است حداقل بخشی از پمپ لنفاوی ناشی از انقباض سلولهای اندوتلیال مویرگهای لنفی باشد. نقش دستگاه لنفاوی در کنترل غلظت پروتئین ، حجم و فشار مایع میان بافتی
دستگاه لنفاوی در کنترل موارد زیر نقش محوری دارد. اول غلظت پروتئینهای مایعات بینابینی ، دوم مایع میان بافتی و سوم فشار مایع میان بافتی. همواره مقدار کمی از مویرگهای خونی به فضای میان بافتی نشست میکند. مقدار پروتئینی که از طریق سر وریدی مویرگهای خونی به گردش خون باز میگردد ناچیز یا صفر است. لذا این پروتئینها معمولا در مایع میان بافتی جمع میشوند و فشار اسمزی کلوئیدی آن افزایش میدهد.
افزایش فشار اسمزی کلوئیدی مایع میان بافتی باعث فیلتراسیون بیشتر مایع به درون فضای میان بافتی میشود و لذا حجم و فشار مایع میان بافتی افزایش مییابد. افزایش فشار مایع میان بافتی تا حدود زیادی جریان لنف را تسریع میکند و بدین ترتیب مایع میان بافتی و پروتئینهای اضافی که در فضاها جمع شده بود از بافتها دور میشود. بازگشت پروتئین و مایع از طریق دستگاه لنفاوی تا حدی زیاد میشود که میتواند با میزان نشست پروتئین و مایع از مویرگهای خونی به تعادل کامل برسد.
ماکروفاژ مقدمه اولین عملی که در ارتباط با سیستم ایمنی بدن به وقوع میپیوندند عبارت است از به داماندازی و نابود کردن و به عبارتی فاگوسیت کردن هر ماده خارجی که وارد بدن میشود. سلولهایی که مسئول این عمل در بدن پستانداران میباشند در دو سیستم طبقهبندی میشوند. اول سیستم میلویید که شامل سلولهایی است که دارای عمل سریع بوده ولی قادر به ادامه این عمل به مدت طولانی نیستند و شامل نوتروفیلها ، ائوزینوفیلها و بازوفیلها میباشد. دوم سلولهای سیستم فاگوسیتیک تکهستهای که کندتر عمل کرده ولی در عوض بارها عمل فاگوسیتوز را تکرار میکنند. این سلولها مسوول پردازش آنتیژن برای پاسخ ایمنی هستند.
سیستم فاگوسیتیک تکهستهای از سلولهایی به نام ماکروفاژ که دارای یک هسته مدورند، تشکیل شده است. برخلاف نوتروفیلها ، ماکروفاژها قادر به انجام فاگوسیتوز بطور مداوم هستند. ماکروفاژها ، آنتیژن را مورد پردازش قرار داده و آنرا برای پاسخ ایمنی مهیا میسازند. این سلولها همچنین با از بین بردن بافتهای مرده ، در حال مرگ و یا تخریب شده مستقیما در عمل ترمیم نسوج شرکت مینمایند.
حضور ماکروفاژها در بافتهای مختلف بدن ماکروفاژها انتشار وسیعی در سرتاسر بدن دارند. ماکروفاژهای نابالغ موجود در جریان خون به مونوسیت موسومند. مونوسیتها بطور معمول حدود 5% از جمعیت لوکوسیتها را تشکیل میدهند. ماکروفاژهای بالغ موجود در بافت پیوندی هیستوسیت (Histiocyte) نام دارد و آنهایی که جدار سینوزوییدهای کبد را میپوشانند به سلولهای کوپفر (Kupffer cells) موسومند.
ماکروفاژهای موجود در مغز میکروگلیا (Microglia) و بالاخره آنهایی که در ریهها وجود دارند، ماکروفاژهای آلوئولار نامیده میشوند. تعداد زیادی از ماکروفاژها در طحال ، مغز استخوان و عقدههای لنفاوی ساکن هستند. صرفنظر از نام و مکان ، تمام این سلولها ماکروفاژ بوده و جزیی از سیستم فاگوسیتیک تکهستهای به شمار میروند. ساختمان ماکروفاژها
شکل ظاهری ماکروفاژها با توجه به تنوع محل استقرار آنها در بدن متفاوت است. در سوسپانسیون ، آنها به شکل سلولهایی مدور با قطر تقریبی 14-20 میکرومتر هستند. ماکروفاژها دارای سیتوپلاسم فراوان و یک هسته واحد در مرکزشان میباشند. این هسته ممکن است گرد و یا لوبیایی شکل باشد. سیتوپلاسم اطراف هسته واجد میتوکندری ، تعداد زیادی لیزوزوم ، مقداری شبکه آندوپلاسمی دانهدار (خشن) و دستگاه گلژی میباشد و این نشاندهنده توانایی سلول برای سنتز و ترشح پروتئینهاست. سیتوپلاسم محیطی معمولا فاقد ارگانلهای سلولی بوده و دائما در حرکت است. به حرکت در آوردن این جز سیتوپلاسم با ایجاد مداوم پاهای کاذب به انجام میرسد.
ماکروفاژها خیلی محکم به سطوح شیشهای چسبیده و سپس با خارج ساختن فیلامانهای سیتوپلاسمی باریک و طویل روی این سطوح پخش میشوند. بعضی ماکروفاژها دارای اختلافاتی با ساختمان پایه فوقالذکر میباشند. مثلا مونوسیتهای خون محیطی دارای هستههایی گرد هستند که با پیشرفت روند بلوغ سلول به تدریج از حالت گرد خارج شده و طویل میگردند، ماکروفاژهای آلوئولار معمولا فاقد شبکه آندوپلاسمیک دانهدار بوده و در عوض سیتوپلاسمشان پر از گرانول است و بالاخره سلولهای میکروگلیا موجود در سیستم عصبی مرکزی دارای هسته میلهای شکل و زواید سیتوپلاسمی طویلی هستند که این زواید در صورت تحریک سلول توسط آسیب بافتی از بین میروند.
پاسخ ایمنی سلولی به برخی از ارگانیسمها سبب رشد ماکروفاژها و نیز افزایش تعداد لیزوزومهای موجود در آنها میگردد. سلولهایی که بدین طریق حاصل میشوند، ماکروفاژ فعال شده نام دارند. در صورتی که ماده بیگانه برای مدت طولانی در بدن باقی بماند، تعداد زیادی ماکروفاژ در اطراف این ماده تجمع حاصل کرده و از نظر بافتشناسی منظرهای شبیه به این تلیوم پیدا میکنند. از اینرو ، این سلولها به سلولهای اپیتلیویید موسومند. در صورتی که لزوم به دربرگیری ذراتی بزرگ که قابل بلعیده شدن توسط یک سلول واحد نیستند احساس شود، سلولهای اپیتلیویید میتوانند به یکدیگر متصل شده و تشکیل سلولهای چند هستهای به نام Gaint cell را بدهند.
اعمال ماکروفاژها ماکروفاژها علاوه بر دربرگیری مواد بیگانه ، دارای اعمال مهم دیگری نیز در ارتباط با دفاع بدن میباشند. این سلولهای علاوه بر به انجام رساندن فاگوسیتوز ، عهدهدار ترشح فاکتورهایی هستند که باعث ایجاد تب شده و برروی پاسخهای التهابی نیز تاثیر میگذارند. آنها همچنین مسوول پردازش آنتیژن برای ایجاد پاسخ ایمنی بوده و بالاخره باعث تقویت فرآیند ترمیم بافتها میگردند. در اثر تحریک ماکروفاژ توسط باکتریها ، فرآوردههای باکتریایی و یا تخریب بافتی ، از این سلولها ، پروتیینی موسوم به اینترلوکین 1 ترشح میشود که باعث ایجاد یک پاسخ عمومی به جراحت میگردد.
برخی از اعمال اینترلوکین 1 عبارتند از ایجاد تب ، تحریک نوتروفیلها و تاثیر بر روی راههای متابولیکی بدن از طریق بسیج کردن منابع انرژی به منظور از بین بردن عامل مهاجم. ماکروفاژها یکی از عناصر فعال موثر بر فرآیند التهاب هستند. این سلولها به سمت محل تهاجم میکروب جلب شده و علاوه بر کمک به حذف عامل مهاجم فاکتورهایی را نیز از خود ترشح میکنند. ماکروفاژها با داشتن شبکه آندوپلاسمی خشن ، قادر به سنتز و ترشح پروتئینها میباشند. برخی از این پروتئینها بطور مداوم آزاد میشوند. مانند آنزیم لیزوزیم و بعضی از تولیدات ماکروفاژها تنها در حین فاگوسیتوز آزاد میشوند که این ترکیبات باعث تخریب بافتی شده و تاثیر بسزایی بر التهاب دارند. گیرندههای سطحی ماکروفاژها
ماکروفاژها دارای گیرندههای سطحی مختلفی هستند بر روی سطح ماکروفاژهای انسان و موش گیرندههایی برای آنتیبادیها وجود دارد. در نتیجه ذراتی که بوسیله آنتیبادی پوشیده شدهاند میتوانند خیلی محکم به ماکروفاژها متصل شوند و آنتیژن را در درون ماکروفاژ به این ترتیب نابود میگردد.
پردازش آنتیژن توسط ماکروفاژها
اگر تمام مواد بیگانه بطور کامل توسط سلولهای فاگوسیتیک بالغ و هضم و نابود میشدند، دیگر نه محرکی برای ایجاد پاسخ ایمنی وجود داشت و نه نیازی به آن . بنابراین مقداری از آنتیژن باید به صورت دست نخورده برای تحریک سلولهای حساس به آنتیژن حفظ شود. آزمایشهایی که با استفاده از آنتیژن نشاندار شده توسط مواد رادیواکتیو انجام شده نشاندهنده این حقیقت است که با وجود هضم و از بین رفتن قسمت اعظم آنتیژن ، چند مولکول از آن در داخل تعدادی ماکروفاژ ، دست نخورده باقی مانده و بر روی غشای سطحی سلول یافت میشوند. همه ماکروفاژها قادر به پردازش آنتیژن برای پاسخ ایمنی نیستند
فاگوسیتوز
دید کلی در طی عمل فاگوسیتوز ذرات جامد بزرگ مولکولها به درون سلول بلعیده میشوند. فقط بعضی از سلولها قادرند که عمل فاگوسیتوز را انجام دهند که بزرگترین آنها ماکروفاژهای بافتی و برخی از گویچههای سفید خون هستند. یک علت فرضی برای انجام فاگوسیتوز وجود بارهای الکتریکی مثبت بر روی سطوح ذرات فاگوسیته شده است بیشتر ذرات طبیعی در مایع خارجی سلولی بار منفی دارند که مشابه بار الکتریکی سطوح خارجی ماکروفاژها و گویچههای سفید خون است.
ادامه خواندن مقاله دستگاه ايمني بدن
نوشته مقاله دستگاه ايمني بدن اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
↧
October 14, 2018, 12:31 pm
nx دارای 29 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
بودجه بندی بر مبنای فعالیت
در سیستمهای سنتی هزینه یابی ، بر حجم تولید و واحدهای محصولات تاکید می شود و همچنین فرض می شود که محصولات منابع را مصرف میکنند. در هزینه یابی بر مبنای فعالیت استدلال بر این است که تولید محصولات مستلزم انجام فعالیتهایی است و فعالیتها مصرف کننده منابع اند .بنابراین ،در هزینه یابی بر بنای فعالیت ابتدا هزینه های سر بار به فعالیتها تخصیص داده می شود (انباشت هزینه ها تحت عنوان مخزن هزینه ها ) و سپس هزینه های تخصیص یافته به فعالیتها بر اساس عاملی تحت عنوان محرک هزینه ، به محصولات یا خطوط تولید تخصیص می یابد. در هزینه یابی بر مبنای فعالیت ، فعالیتهای عمده در فرایند تولید به چهار طبقه سطح واحد محصول ،سطح دسته محصول ، سطح پشتیبانی محصول ، و سطح کارخانه تفکیک می شود.
بودجه بندی بر مبنای فعالیت ،فرایند تهیه بودجه است که بر هزینه فعالیتها یا محرکهای هزینه مرتبط با عملیات ،تاکید و تمرکز دارد. بودجه بندی بر مبنای فعالیت ،هزینه ها را با توجه به محرکهای هزینه که منتج از هزینه یابی بر مبنای فعالیت است ،بر حسب مخزن هزینه ها تفکیک می کند. بنابراین ،بودجه بندی بر مبنای فعالیت با تفکیک بودجه هزینه ها به مخازن متشابه هزینه ها ،نظیر فعالیتهای سطح واحد محصول ،دسته محصول ،سطح پشتیبانی محصول و سطح کارخانه ،شروع می شود.معیار لازم
برای منظور کردن هزینه در یک مخزن هزینه ان است که هزینه های ان مخزن متناسب با تغییرات در سطح فعالیت مربوط ،تغییر می کند.شرکتی که از هزینه یابی بر مبنای فعالیت استفاده میکند قبلا هزینه ها را با توجه به مخزن هزینه ها تفکیک کرده است.به هر حال ، بررسی مجدد درستی انتخاب مخزن هزینه ها برای دوره بودجه ،قبل از انتخاب مخزن هزینه ها طبق هزینه یابی بر مبنای فعالیت برای مقاصد تهیه بودجه بر مبنای فعالیت ضروری است.این بررسی بخصوص وقتی که شرکت هنگام به کارگیری هزینه یابی بر مبنای فعالیت با مغایرتهای درخور ملاحظه و توجیه ناپذیر روبرو بوده است ،اهمیت بیشتری دارد.
مقایسه بودجه بندی سنتی و بودجه بندی بر مبنای فعالیت :بودجه بندی سنتی بودجه بندی بر مبنای فعالیت ;واحد بودجه بندی هزینه هر یک از دوائر(وظایف) سازمانی یا عوامل هزینه انجام فعالیتهای مختلف محور توجه منابع و نهاده های مورد نیاز سازمان بازده یا کارهایی که باید انجام شودتاکید زمانی دوره معین اینده بهبود مستمر
نقش فروشندگان و مشتریان فروشندگان و مشتریان بطور رسمی در بودجه بندی با فروشندگان هماهنگ می شود و نیاز مشتریان درمورد توجه قرار نمی گیرند. بودجه بندی مورد توجه قرار می گیردهدف کنترل کنترلها،عملکرد مدیریت را حداکثر می کند فرایندهای کنترل ،فعالیتهای شرکت را هماهنگ می کندمبنای بودجه توجه به گرایش و تغییر پذیری هزینه ها ،هزینه های توجه به ظرفیتهای استفاده شده و ظرفیتهای استفاده نشدهثابت و متغیر
مقایسه بودجه بندی بر مبنای فعالیت و بودجه بندی سنتی در جدول بالا نشان داده شده است.بودجه بندی بر مبنای فعالیت ،بیانگر پیشبینی هزینه های انجام فعالیتهای مختلف است.اما بودجه بندی سنتی معرف هزینه های بودجه شده برای هر یک از وظایف خاص سازمان (نظیر تدارکات ، مهندسی ، فروش ، تولید ) یا هر یک از عوامل هزینه است.در حالی که بودجه بندی سنتی بر عوامل هزینه نظیر مواد ،دستمزد و هزینه های مورد انتظار برای انجام فعالیتهای مختلف را مورد توجه قرار می دهد.بودجه بندی بر مبنای فعالیت ،بهبود مستمر را تسهیل می کند. فرایند تهیه بودجه بر مبنای فعالیت ،فرصتهای کاهش هزینه ها و همچنین حذف فعالیتهای فاقد ارزش افزوده را مشخص میکند و مجموعه اقدامات لازم برای دستیابی به هدفهای سازمانی را به حداقل ممکن کاهش می دهد.
فرایند بودجه بندی سنتی محدود به فعالیتهای درون سازمان است و بندرت به فراتر از ان توجه می شود . بنابراین ،در بودجه بندی سنتی به وضعیت فعلی فروشندگان مواد و کالا و مشتریان توجه می شود . در مقابل ، بودجه بندی بر مبنای فعالیت ایجاب می کند که هماهنگی بسیار با فروشندگان موادو کالا و تامین نیازهای مشتریان مورد توجه قرار گیرد.
بودجه بندی سنتی به عنوان ابزار کنترل بر مقایسه ارقام بودجه بندی شده با نتایج واقعی عملیات و انحرافات و حداکثر کردن مسئولیت و پاسخگویی عملکرد واحدها تمرکز دارد ،اما هدف اصلی کنترل در بودجه بندی بر مبنای فعالیت ،هماهنگ و همخوان کردن فعالیتهای مختلف شرکت به منظور ارائه خدمات به مشتریان است.
بودجه بندی بر مبنای فعالیت ،فرایند تهیه بودجه است که بر هزینه فعالیتها یا محرکهای هزینه مرتبط با عملیات ،تاکید و تمرکز دارد. بودجه بندی بر مبنای فعالیت ،هزینه ها را با توجه به محرکهای هزینه که منتج از هزینه یابی بر مبنای فعالیت است ،بر حسب مخزن هزینه ها تفکیک می کند. بنابراین ،بودجه بندی بر مبنای فعالیت با تفکیک بودجه هزینه ها به مخازن متشابه هزینه ها ،نظیر فعالیتهای سطح واحد محصول ،دسته محصول ،سطح پشتیبانی محصول و سطح کارخانه ،شروع می شود.معیار لازم
برای منظور کردن هزینه در یک مخزن هزینه ان است که هزینه های ان مخزن متناسب با تغییرات در سطح فعالیت مربوط ،تغییر می کند.شرکتی که از هزینه یابی بر مبنای فعالیت استفاده میکند قبلا هزینه ها را با توجه به مخزن هزینه ها تفکیک کرده است.به هر حال ، بررسی مجدد درستی انتخاب مخزن هزینه ها برای دوره بودجه ،قبل از انتخاب مخزن هزینه ها طبق هزینه یابی بر مبنای فعالیت برای مقاصد تهیه بودجه بر مبنای فعالیت ضروری است.این بررسی بخصوص وقتی که شرکت هنگام به کارگیری هزینه یابی بر مبنای فعالیت با مغایرتهای درخور ملاحظه و توجیه ناپذیر روبرو بوده است ،اهمیت بیشتری دارد.
مقایسه بودجه بندی سنتی و بودجه بندی بندی بر مبنای فعالیتبودجه بندی سنتی بودجه بندی بر مبنای فعالیتواحد بودجه بندی هزینه هر یک از دوائر(وظایف) سازمانی یا عوامل هزینه انجام فعالیتهای مختلف محور توجه منابع و نهاده های مورد نیاز سازمان بازده یا کارهایی که باید انجام شودتاکید زمانی دوره معین اینده بهبود مستمر
نقش فروشندگان و مشتریان فروشندگان و مشتریان بطور رسمی در بودجه بندی با فروشندگان هماهنگ می شود و نیاز مشتریان درمورد توجه قرار نمی گیرند. بودجه بندی مورد توجه قرار می گیرد هدف کنترل کنترلها،عملکرد مدیریت را حداکثر می کند فرایندهای کنترل ،فعالیتهای شرکت را هماهنگ می کندمبنای بودجه توجه به گرایش و تغییر پذیری هزینه ها ،هزینه های توجه به ظرفیتهای استفاده شده و ظرفیتهای استفاده نشدهثابت و متغیر
مقایسه بودجه بندی بر مبنای فعالیت و بودجه بندی سنتی در جدول بالا نشان داده شده است.بودجه بندی بر مبنای فعالیت ،بیانگر پیشبینی هزینه های انجام فعالیتهای مختلف است.اما بودجه بندی سنتی معرف هزینه های بودجه شده برای هر یک از وظایف خاص سازمان (نظیر تدارکات ، مهندسی ، فروش ، تولید ) یا هر یک از عوامل هزینه است.در حالی که بودجه بندی سنتی بر عوامل هزینه نظیر مواد ،دستمزد و هزینه های مورد انتظار برای انجام فعالیتهای مختلف را مورد توجه قرار می دهد.بودجه بندی بر مبنای فعالیت ،بهبود مستمر را تسهیل می کند. فرایند تهیه بودجه بر مبنای فعالیت ،فرصتهای کاهش هزینه ها و همچنین حذف فعالیتهای فاقد ارزش افزوده را مشخص میکند و مجموعه اقدامات لازم برای دستیابی به هدفهای سازمانی را به حداقل ممکن کاهش می دهد.
فرایند بودجه بندی سنتی محدود به فعالیتهای درون سازمان است و بندرت به فراتر از ان توجه می شود . بنابراین ،در بودجه بندی سنتی به وضعیت فعلی فروشندگان مواد و کالا و مشتریان توجه می شود . در مقابل ، بودجه بندی بر مبنای فعالیت ایجاب می کند که هماهنگی بسیار با فروشندگان موادو کالا و تامین نیازهای مشتریان مورد توجه قرار گیرد.
بودجه بندی سنتی به عنوان ابزار کنترل بر مقایسه ارقام بودجه بندی شده با نتایج واقعی عملیات و انحرافات و حداکثر کردن مسئولیت و پاسخگویی عملکرد واحدها تمرکز دارد ،اما هدف اصلی کنترل در بودجه بندی بر مبنای فعالیت ،هماهنگ و همخوان کردن فعالیتهای مختلف شرکت به منظور ارائه خدمات به مشتریان است. سیستم بودجه بندی بر مبنای عملکرد و تاثیر آن بر عملکرد و مسئولیت پاسخگویی دولت
بودجهبندی بر مبنای عملکرد از سال 1970 در دولتهای ایالتی امریکا به عنوان یک نوآوری و ابداع و به منظور تحول در نظام بودجهبندی آغاز شد. کشورهای دیگری نیز این نظام بودجهبندی را برگزیدهاند. الگوهای مورد استفاده میان کشورهای جهان در این زمینه یکسان نیست. هدف از پیادهسازی این نظام چیست؟ موفقیت و نارساییهای آن چیست؟ هدف اصلی این نوشتار بررسی این موضوع است که از میان هدفهای مورد نظر برای پیاده-سازی نظام بودجهبندی برمبنای عملکرد، کدامیک دستیافتنی است و
کدامیک در اولویت قرار دارد. بررسیها نشان میدهد که هدف پاسخگویی، مبنا و پایه قویتری برای تعیین موفقیت بودجهبندی بر مبنای عملکرد، نسبت به تخصیص بودجه، ایجاد میکند. همچنین اثر اجرای این سیستم بر عملکرد دولتها هم بررسی شده است. روشن شدن این موضوع می-تواند تاثیر عمیقی بر جهتگیری، نحوه پیادهسازی، و انتظارات از نظام بودجهبندی بر مبنای عملکرد در ایران، که در آغاز فرایند پیادهسازی آن هستیم، داشته باشد.
بودجه مهمترین سند مالی کشور است. براساس تعریف ماده 1 قانون محاسبات عمومی بودجه کل کشور برنامه مالی یکساله دولت است که درامدها و سایر منابع تامین اعتبار را پیشبینی میکند و هزینههای انجام عملیاتی را که منجر به تحقق سیاستها و هدفهای قانونی میشود، براورد میکند. با توسعه وظایف دولت و افزایش سریع هزینههای دولتی و پیوند آن با وضعیت عمومی اقتصاد کشور، کنترل مخارج اهمیت خود را از دست داد و نیاز به بهبود در سیستمهای برنامهریزی، کنترل و مدیریت منابع
بخش عمومی مطرح شد تا تصمیمگیرندگان بتوانند دید وسیعتری پیدا کنند و اطلاعات گستردهتری در مورد نتایج عملکردها و هزینه-های اجرای فعالیتها داشته باشند. این امر موجب توجه دولتها به اقتصادی بودن، کارایی و اثربخشی منابع دولت و به عباری مدیریت مالی دولت شد. روبرو شدن با این شرایط نه تنها نیاز به بهبود روشها و رویههای بودجهبندی موجود برای افزایش هماهنگی در سیستم را مطرح ساخت، بلکه بُعد جدیدی برای تصمیمگیری در مدیریت و مدیریت مالی دولت ایجاد کرد و باعث ایجاد سیستم بودجهبندی بر مبنای عملکرد برای بازنگری و ارزیابی مدیریت فعالیتهای دولتی شد. از آنجا که اختصاص هدفمند اعتبار به فعالیتهای هر سازمان میتواند ضمن شفافسازی نحوه توزیع منابع، امکان پایش عملیاتی و انتظار برای دسترسی به نتایج هزینهها را فراهم سازد، استفاده از بودجهبندی بر مبنای عملکرد گام موثری در افزایش کارایی و اثربخشی اعتبارات خواهد بود.
مفاهیم بودجهبندی بر مبنای عملکردبیشتر پژوهشگران و کارشناسان بودجهبندی دولتی، بر روی این نظر توافق دارند که بودجه-بندی بر مبنای عملکرد به عنوان تخصیص منابع برای دستیابی به هدفها، مقاصد برنامهریزی شده و همچنین دستیابی به بعضی از شاخصهای کار، یعنی کارایی و اثربخشی است.به گفته جان میکسل(John Mikesell)، بودجهبندی بر مبنای عملکرد در اساس ارتباط دادهها و درامدها یا هزینهها با هدفها و فعالیتهای برنامههاست. او میگوید که بودجهبندی بر مبنای عملکرد ممکن است طبق روال معمول شامل یکی از عوامل زیر باشد:
• اطلاعات حجم کار، • اطلاعات تولید(هزینه هر واحد فعالیت)، • اطلاعات تاثیرگذار (سطح حصول هدفها).
فیلیپ جویس (Philip Joice) بودجهبندی بر مبنای عملکرد را به عنوان شبکه ارتباطی کارامد میشناسد که برای اطمینان از دستیابی به هدفهای بودجهبندی، منابع را به نتایج پیوند میدهد.با توجه به تعاریف ارائه شده میتوان گفت بودجهبندی بر مبنای عملکرد بیشتر حول دو محور «ارتباط بودجه با نتایج» و «ارتباط بودجه با شاخصهای عملکرد و ارزیابی» میچرخد.
بدین ترتیب میتوان گفت که بودجهبندی بر مبنای عملکرد عبارت است از برنامه سالانه به همراه بودجه سالانه که رابطه میان میزان وجوه تخصیص یافته به هر برنامه و نتایج به دست آمده از آن برنامه را نشان میدهد. این بدان معنی است که با میزان مشخصی مخارج انجام شده در هر برنامه باید مجموعهای معین از هدفها تامین شود.با توجه به تعاریف ارائه شده میتوان بودجهبندی بر مبنای عملکرد را به عنوان فرایندی برای تهیه و تدوین بودجه دانست که با تاکید بر فعالیتها و برنامهها و مدیریت عملکرد، این امکان را فراهم میسازد که تصمیم برای تخصیص یا عدم تخصیص اعتبارات تا حدودی براساس کارایی و اثربخشی خدمات ارائه شده صورت بگیرد. وظایف و ویژگیهای بودجهبندی بر مبنای عملکرد
فرایند بودجهبندی سه نوع متفاوت از وظایف را برعهده دارد؛ وظایف برنامهریزی، مدیریتی و کنترل. در بودجه سنتی فقط وظیفه کنترلی وجود داشت در حالی که در بودجهبندی بر مبنای عملکرد، وظیفه مدیریتی و برنامهریزی هم بدان اضافه شده و به عبارتی به ستانده نیز توجه شده است. در واقع بودجهبندی بر مبنای عملکرد بر دو موضوع تاکید دارد (ورمزیار، 1382):• ستانده و ارتباط بین داده و ستانده یا تولید،
• نتیجه یا رضایت مردم.در بودجهبندی وظیفه برنامهریزی بر انتخاب درون برنامهای تاکید دارد. وظیفه مدیریتی بر انتخاب فرا برنامهای تاکید دارد. وظیفه کنترلی بودجهبندی بر تحقق هدفها یا سایر محدودیتها در اعتبارات عمومی برای مراقبت از مسئولیت واگذاری از طرف پرداختکنندگان مالیات است. هدفهای بودجهبندی بر مبنای عملکرد
هدف اصلی بودجهبندی بر مبنای عملکرد، کمک به تصمیمگیری عقلایی درباره تخصیص و تعهد منابع دولت براساس پیامدهای سنجشپذیر است. میتوان هدفهای بودجهبندی برمبنای عملکرد را به صورت زیر بیان کرد (قادری،1382):• ارائه مبنای صحیح برای تصمیمگیری در مورد تخصیص منابع،
• تعیین نتایج سنجش پذیر و مورد انتظار از یک تخصیص بودجه خاص، • تمرکز فرایند تصمیمگیری روی مهمترین مسائل و چالشهایی که دستگاه با آن روبروست، • ایجاد ارتباط میان بودجه و نتایج عملکرد برنامه،
• پربار ساختن خدمات دریافتی یا همان مدیریت کیفیت جامع، • ارائه مشوقهایی برای مدیریت عملکرد بر مبنای بهبود مستمر، • ارائه مبنایی برای پاسخگویی بیشتر در ازای استفاده از منابع کشور، • امکان نظارت موثر بر اجرای عملیات،
• بهبود روابط با مردم از طریق انتشار اطلاعات صریح و روشن درباره برنامههای عمومی.در این مقاله کوشش میشود که تاثیر بودجهبندی بر مبنای عملکرد بر مسئولیت پاسخگویی دولت و عملکرد آن مورد بررسی واقع شود. این دو مورد به عنوان هدفهای بودجهبندی بر مبنای عملکرد در بالا ذکر شده است.
بودجهبندی بر مبنای عملکرد و مسئولیت پاسخگویی دولتدر کشورهای پیشرفته، مسئولیت پاسخگویی، جایگاه ویژهای در چارچوب نظری حسابداری و گزارشگری مالی دولتها پیدا کرده و به اصیلترین عامل ارزیابی و مقایسه نظامهای حسابداری و گزارشگری مالی دولتها بدل شده است. در ارزیابی و مقایسه نظامهای حسابداری و گزارشگری مالی دولتی، ظرفیت مسئولیت پاسخگویی نقش اساسی ایفا میکند و مطلوبیت سودمندی نظامهای حسابداری دولتی در گرو قابلیتهای این گونه نظامهای اطلاعاتی در تهیه اطلاعات سودمند و درخور استفاده برای ادای مسئولیت پاسخگویی دولتها از یک سو و تهیه اطلاعات برای ارزیابی این مسئولیتها توسط شهروندان از سوی دیگر است. مفهوم مسئولیت پاسخگویی میتواند به عنوان معیاری اساسی در ارزیابی قابلیتهای نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولت مورد استفاده قرار گیرد (باباجانی، 1379).
بیانیه شماره 34 هیئت استانداردهای حسابداری دولتی امریکا بیشتر بر معیار اندازهگیری جریان منابع اقتصادی تاکید دارد. این معیار اندازهگیری با هدف اطمینان یافتن از میزان کارایی، اثربخشی و صرفهجویی ناشی از مصرف منابع اقتصادی، تعیین بهای تمام شده کالاها و خدمات و افزایش سطح مسئولیت پاسخگویی عملیاتی، در سیستمهای حسابداری مالی مورد استفاده قرار میگیرد. وظیفه اصلی این سیستمها، تهیه اطلاعات شفاف در مورد چگونگی مصرف منابع اقتصادی و اندازهگیری میزان دستیابی به هدفهای تعیین شده در قالب میزان تولید و عرضه کالاها و خدمات و ارزیابی اثربخشی کالاها و خدمات تولید و عرضه شده است. اهمیت استفاده از این نوع معیارهای اندازهگیری در سیستمهای حسابداری زمانی آشکار میشود که دولتها اقدام به تهیه و تنظیم بودجه بر مبنای عملکرد میکنند (باباجانی،1382) .
در پژوهشهای انجام شده توسط جوردن و هاکبارتِ (Jordan&Hackbart,2005)، میزان اهمیت مسئولیت پاسخگویی و همچنین تحقق مناسب آن با اجرای سیستم بودجه-بندی بر مبنای عملکرد نشان داده میشود. پژوهشگران یاد شده برای گردآوری دادههای لازم از پرسشنامه استفاده کردند. این پرسشنامهها برای کارشناسان بودجه در ایالتهای امریکا ارسال شد. این مطالعه بر دو نتیجه مهم تاکید داشت:
• هدف دولت از استقرار سیستم بودجهبندی بر مبنای عملکرد چیست؟ • بینشها در مورد راهبرد و رویکردهای مربوط به اجرای سیستم بودجهبندی بر مبنای عملکرد به چه صورت است؟پاسخدهندگان، هدفهای دولت از اجرای سیستم بودجهبندی بر مبنای عملکرد را بهصورت زیر بیان کردند. بیشترین نمره به بهبود مسئولیت پاسخگویی برنامهای(31/2) و کمترین نمره به تغییرات در سیاستهای ایالتی داده شده است (جدول 1) .
سپس این پژوهشگران به بررسی موفقیت دستیابی به هدفهای استقرار سیستم بودجهبندی بر مبنای عملکرد پرداختند و نمرههای موفقیت برای هر کدام از هدفها به صورت میانگین استفاده شد. موفقیت به صورت رتبهای شامل رتبههای خیلی موفق، موفق، به طور متوسط موفق و ناموفق مورد بررسی قرار گرفت و ارزش هر کدام از آنها به ترتیب 1،2،3 و 4 بود و یا به عبارتی هر پاسخ خیلی موفق ضریب 4 به خود میگرفت.
در این حالت هم میزان موفقیت در دستیابی به هدف بهبود پاسخگویی برنامهای بالاترین نمره را داشت و کمترین نمره به هدف تغییر در تخصیص بودجه مربوط میشد(جدول 2).در ادامه، پژوهشگران یادشده به بررسی موفقیت نسبی بودجهبندی بر مبنای عملکرد در ارتباط میان وظایف و برنامهها پرداختند و به این نتیجه رسیدند که فعالیتهای مربوط به آموزش در بیشترین مرتبه هستند.
همچنین در بررسیهای مربوط به بودجهبندی بر مبنای عملکرد به عنوان ابزاری برای پاسخگویی، به این نتیجه رسیدند 199 مورد از 21 مورد پاسخدهنده) که اندازهگیری عملکرد باعث بهبود مسئولیت پاسخگویی نسبت به دستگاههای اجرایی میشود. 15 مورد از پاسخدهندگان پذیرفتند که اندازهگیری عملکرد باعث فراهم کردن مسئولیت پاسخگویی نسبت به شهروندان میشود. 14 مورد اذعان کردند که اندازهگیری عملکرد باعث فراهم شدن پاسخگویی مالی میشود. 13 مورد هم تاکید کردند که اندازهگیری عملکرد باعث فراهم شدن مسئولیت پاسخگویی نسبت به قانونگذاران میشود (جدول 3).
بودجهبندی بر مبنای عملکرد و تاثیر آن بر عملکرد دولتیکی از هدفهای سیستم بودجهبندی بر مبنای عملکرد پربار کردن خدمات دریافتی یا همان مدیریت کیفیت جامع است. مدیریت کیفیت جامع بیشتر بر رضایت مشتریان و مصرف-کنندگان تاکید دارد. در واقع «مدیریت»، همان استفاده بهینه از منابع سازمان برای جلب رضایت مشتری، «کیفیت» میزان پاسخگویی محصولات و خدمات عرضه شده به نیاز مصرفکنندگان، «جامع» هماهنگی و همکاری در کل سازمان برای کسب رضایت مصرف-کنندگان است. در این سیستم، پس از تعیین هدفهای عملیاتی بهطور همزمان شاخصها و ابزارهایی را برای مشخص کردن میزان اثربخشی و کارایی اقدامهای انجام شده در حوزه خدمات دریافتی نیز تعیین میکنند که این عمل خدمات دریافتی را با کیفیتتر میسازد.
مدیریت کیفیت جامع و برنامههای مشابه آن جزو اقدامهای راهبردی و مدیریتی هستند که در این سیستم در همه سطوح بخش دولتی جای گرفته و بر بهرهوری تاکید دارند. در واقع مدیریت کیفیت جامع و سایر برنامههای مشابه آن بر رضایت مصرفکنندگان و همکاری کارکنان و گروههای کاری و سنجش عملیات و همچنین بر ساختار انعطافپذیر و باز تمرکز دارند. در نتیجه یکی از هدفهای اساسی بودجهبندی بر مبنای عملکرد، مدیریت کیفیت جامع است (2003Young,).
برای بالابردن کارایی و اثربخشی بودجهبندی بر مبنای عملکرد باید هدفها و مقاصد برنامهها بهطور مناسب توسط برنامهریزان و سیاستگذاران تعیین شود. همچنین شاخصهای مناسب که مشخصکننده درجه تحقق هدفها با توجه به میزان منابع مصرف شده است، تعیین گردد. از آنجا که مدیران اجرایی، سازوکار اجرایی برنامهها را میشناسند، میتوانند فعالانه به سیاستگذاران در تعریف و بازنگری برنامههای سالانه سازمان خود یاری رسانند. سیاستگذاران و برنامهریزان هم تنها در صورت همکاری نزدیک با سطوح اجرایی، میتوانند از پایبندی مدیران اجرایی به هدفهای تعیین شده مطمئن شوند. بودجهریزی برمبنای عملکرد میتواند از طریق افزایش درک تصمیمگیران از پیوندهای منابع درخواستی و نتایج عملیات مورد نظر، باعث بهبود فعالیتهای دولت شود. در نهایت اجرای بودجهبندی بر مبنای عملکرد و به تبع آن افزایش عملکرد فعالیتهای دولت مستلزم وجود انگیزههای مدیریتی و پرسنلی قوی در میان کارکنان، گروههای کاری متخصص، برنامههای توسعه فعالیتها، اجرای نظام حسابداری تعهدی و تهیه نرمافزارهای جامع برای محاسبه بهای تمام شده، است.
اطلاعات عملکرد، بیشتر مورد استفاده مدیرانی است که مایلند کارایی عملیاتی برنامهها و فرایندهای کاری خود را افزایش دهند. تشویق مدیران به استفاده از بودجهبندی عملیاتی، مستقیمترین پیوند میان اطلاعات عملکرد و افزایش کارایی و کیفیت خدمات است. این رویکرد با استفادههای منفی از اطلاعات عملکرد، از جمله استفاده برای تنبیه و مجازات یا تشویق و پاداش افراد که خطر قانونگریزی یا سوءاستفاده از سیستم به جای بهبود عملکرد را در پی دارد، متفاوت است.شاخصهای کارایی، حجم کار، کیفیت خدمات و رضایت مشتریان شاخصهایی است که برای بهبود عملکرد مدیران ارزش زیادی دارد. این شاخصها را میتوان برای تعیین هدفهای عملکرد و طراحی راهبردهایی برای نیل به هدفها، ردگیری عملکرد در طول زمان، مقایسه عملکرد سازمان با عملکرد سازمانهای دیگر و انعقاد قراردادهایی مبنی بر عملکرد میان کارکنان دولت و بخش خصوصی به کار برد.
سیستم بودجهبندی بر مبنای عملکرد میتواند از طریق کاهش هزینهها و افزایش کیفیت خدمات و همچنین حذف فعالیتهای فاقد ارزش افزوده و افزایش رضایت مصرفکنندگان بر عملکرد دولت تاثیر بگذارد و باعث افزایش کارایی و اثربخشی فعالیتهای دولتی شود. نتیجهگیری
بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در تلاشند نظام بودجهبندی خود را در یک فرایند بهبود یا تغییر به نظامی عملکرد محور یا عملیاتی که در آن ارتباط بین اعتبارات بودجهای و عملکرد دستگاههای اجرایی شفاف و مفهوم است، نزدیکتر سازند و از این طریق اطلاعاتی معتبر و قابل اطمینان برای تصمیمهای بودجه ای دولت و مجلس فراهم آورند. بودجهبندی بر مبنای عملکرد با الزام دستگاههای اجرایی به تمرکز بر نتایج برنامهها باعث بهبود اثربخشی، کارایی و پاسخگویی برنامههای دولت،
میشود. سیستم بودجهبندی بر مبنای عملکرد از طریق استفاده از مدیریت کیفیت جامع و کاهش هزینهها و همچنین افزایش رضایت مصرفکنندگان باعث بهبود عملکرد دولت شده و در واقع منجر به بهره-برداری اثربخشتر از منابع سازمان خواهد شد و مدیران میتوانند از منابع موجود در راستای دستیابی به هدفهای مورد انتظار تبیین شده در بودجه به طور اثربخشتری بهرهبرداری کنند. براساس نتایج تجربی و مشاهدات انجام شده توسط جوردن و هاکبارت، هدف اصلی از استقرار سیستم بودجهبندی بر
مبنای عملکرد، بهبود مسئولیت پاسخگویی برنامهای در برابر فرایند بودجه و تخصیص آن است. بودجهبندی بر مبنای عملکرد، ابزار ارزشمندی برای ایجاد درک بنیادی و اساسی از تلفیق میان منابع به کار گرفته شده و عملکرد ایجاد شده است. در نتیجه مسئولان برنامهها، فرصتی برای بررسی اثر متقابل درونی میان منابع و نتایج مورد انتظار در دست دارند. این تجربه به شکل مطلوبی مدیریت کلی برنامهها را بهبود میبخشد.
ماخذ فصلنامه حسابرسنوشته شده توسط رامین جعفری علمداری
ادامه خواندن مقاله بودجه بندي بر مبناي فعاليت
نوشته مقاله بودجه بندي بر مبناي فعاليت اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 14, 2018, 12:31 pm
nx دارای 23 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
بافت خون خون بافت همبند تخصص یافتهای است که سلولهای آن در داخل ماده زمینهای مایعی به نام پلاسمای خون شناورند.
نگاه اجمالی خون 7 الی 8 درصد وزن بدن را تشکیل میدهد و حجم آن در یک فرد بالغ بطور متوسط 5 لیتر میباشد. خون به واسطه گردش در داخل رگهای خونی عامل اصلی توزیع مواد غذایی ، اکسیژن و حرارت در بدن و انتقال دیاکسید کربن و مواد زاید حاصل از فعالیت سلولها از بافتها به ارگانهای دفعی است. خون همچنین هورمونهای مترشحه از غدد داخلی را به ارگانهای مورد نظر حمل میکند.
خون در خارج از بدن منعقد شده و سلولها و مواد غیر محلول آن به صورت تودهای نسبتا سفت به نام لخته خون (Blood clot) درمیآید. و قسمت محلول آن به صورت مایعی زرد و روشن به نام سرم (Serum) از آن جدا میگردد. برای جلوگیری از انعقاد خون ، به منظور مطالعات خونی ، مقداری هپارین (یک ماده ضد انعقاد) یا سیترات به آن افزوده میشود. در این حالت اگر اجازه داده شود سلولهای خونی ته نشین شوند ، ملاحظه خواهد شد از نظر حجمی حدود 55 درصد خون از پلاسما و 45 درصد آن از سلولهای خونی تشکیل شده است. سلولهای خونی شامل گویچه های قرمز ، گویچه های سفید و پلاکتها هستند.
پلاسمای خون پلاسما 55 درصد خون را تشکیل میدهد. مایعی است که 91 درصد آن را آب ، 7 درصد آن را پروتئینها ، یک درصد آن را املاح معدنی و یک درصد بقیه را ویتامینها ، مواد قندی و مواد لیپیدی ، هورمونها و اسیدهای آمینه تشکیل میدهند.
پروتئینهای عمده پلاسما آلبومین پروتئین اصلی خون میباشد که بوسیله کبد ساخته میشود و مهمترین وظیفه آن حفظ فشار اسمزی خون میباشد. در ضمن در حمل مواد غیر معمول در آب ، نظیر اسیدهای چرب آزاد نقش عمدهای دارد. فیبرینوژن ، پروتئینی است که در کبد سنتز میشود. و پس از تبدیل شدن به فیبرین در انعقاد خون شرکت میکند. گلوبینها از نظر وزن مولکولی به سردسته گاما گلبولینها ، بتا گلبولینها و آلفا گلبولینها تقسیم میشوند. که مهمترین آنها گاما گلبولینها هستند که به آنتی بادیها یا ایمونو گلبولینها نیز مشهورند.
گلبولهای قرمز (Erthrocytes) به سلولهای قرمز خون مشهورند. و بیشترین سلولهای خونی را تشکیل میدهند. سلولهایی بدون هسته و مقعرالطرفین هستند. در شرایط طبیعی قطر آنها بطور متوسط 75 میکرون میباشد. اگر اندازه سلول کوچکتر از 6 میکرون باشد میکروسیت و اگر بزرگتر از 9 میکرون باشد، ماکروسیت نامیده میشوند. حضور گویچههای قرمز با اندازههای مختلف در خون را آنیزوسیتوزیس Anisicytosis و حضور گویچههای قرمز با اشکال متفاوت در خون را پوی کیلو سیتوزیس Poikilocytosis مینامند. که در حالات مرضی دیده میشوند.
تعداد گویچههای قرمز در حالت طبیعی در خون زنان 36 تا 55 میلیون در هر میکرولیتر و در خون مردان 41 تا 6 میلیون در هر میکرولیتر میباشد. نسبت حجم سلولهای خون به کل خون برحسب درصد را هماتوکریت مینامیم. هماتوکریت در زنان سالم و بالغ 45 – 35 درصد و در مردان سالم و بالغ 50 – 40 درصد میباشد.
ساختمان و کار گلبولهای قرمز گلبولهای قرمز سلولهایی مقعرالطرفین و قابل انعطاف هستند که ضمن عبور از مویرگها بهم چسبیده و به صورت میلهای استوانهای درمیآیند که رولکس (Rouleaux) نامیده میشود. شکل ویژه و انعطاف پذیری زیاد گویچههای قرمز را به پروتئینهای محیطی ویژهای نسبت میدهند که به سطح داخلی غشای اریترویسیتها چسبیدهاند. برخی از بیماریهای ارثی خون مانند کروی یا بیضی شکل بودن گویچههای قرمز از نقص پروتئینهای فوق ناشی میگردد.
غشای این سلولها همچنین حاوی رسپتورهای مربوط به گروههای خونی میباشد. گویچههای قرمز خون حاوی مولکول پیچیدهای به نام هموگلوبین میباشد. که از یک قسمت پروتئینی به نام گلوبین و یک رنگ دانه آهندار به نام «هم» تشکیل شده است. گلوبین مرکب از 4 زنجیره پلیپپتیدی است که به هر زنجیره یک پورفیرین آهندار متصل شده است. هموگلوبین به علت داشتن آهن که در حالت احیا شده میباشد. میتواند با اکسیژن و دیاکسید کربن ترکیب شده و به ترتیب آهن ، هموگلوبین و کربامینو هموگلوبین تشکیل دهد.
با توجه به بالا بودن فشار اکسیژن در ریه ها ، اکسی هموگلوبین در ریهها تشکیل شده و پس از رسیدن به بافتها ، اکسیژن جدا شده و دیاکسید کربن به آن متصل میگردد. بدین ترتیب امکان حمل اکسیژن از ریه به بافتها و دیاکسید کربن از بافتها به ریه امکانپذیر میگردد.عمر گلبولهای قرمز 120 روز میباشد. و پس از پایان این مدت بوسیله ماکروفاژهای طحال ، کبد و مغز استخوان فاگوسیته میشوند. کاهش تعداد گویچههای قرمز در خون را کم خونی Anemia و افزایش گویچههای قرمز در خون را پلی سیتمی Polycytemia مینامند.
گویچههای سفید خون لکوسیتها یا گویچههای سفید خون بر اساس حضور یا عدم حضور گرانولهای اختصاصی در سیتوپلاسم خود به دو دسته گرانولوسیتها یا دانهدارها و آگرانولوسیتها یا بدون دانهها تقسیم بندی میشوند. لکوسیتها در مقایسه با اریتروسیتها سلولهایی هستهدار و متحرک هستند. گرانولوسیتها بر اساس رنگ پذیری گرانولهای اختصاصی آنها به سه دسته نوتروفیلها ، اسیدوفیلها و بازوفیلها تقسیم میگردند. آگرانولوسیتها به دو دسته لنفوسیتها و مونوسیتها تقسیم میشوند.
نوتروفیلها فراوانترین لکوسیتها در خون میباشند و در عفونتهای باکتریایی مقدار آنها افزایش مییابد. اسیدوفیلها یا ائوزینوفیلها بیشتر پاسخهای آلرژیک را کنترل میکنند. لنفوسیتها که به دو دسته لنفوسیت B و A تقسیم میشوند نقش عمدهای در دستگاه ایمنی بدن دارند. تحت شرایط بالینی از جمله التهابات عفونی و غیر عفونی ، بیماری سل و بیماریهای قارچی و برخی از سرطانها تعداد مونوسیتهای خون افزایش مییابد.
پلاکتها (Plackets) اجسام کروی یا بیضوی کوچکی به قطر 4 – 2 میکرون هستند که از قطعه قطعه شدن سیتوپلاسم سلولهای بزرگی به نام مگا کاریوسیت (Mega karyocytes) در مغز استخوان حاصل میشود، فاقد هستهاند. با وجود این در مهره داران پست سلولهای هسته داری به نام ترومبوسیت معادل پلاکت می باشد. پلاکتها را ترومبوسیت نیز می نامند. تعداد پلاکتها 400 – 200 هزار در هر میکرولیتر خون می باشد. و عمر آنها 11 – 8 روز می باشد. هر پلاکت توسط غشایی غنی از گلیلو پروتئین محصور شده و بررسیها بیانگر وجود آنتی ژنهای گروههای خونی ABO در غشای پلاکتها می باشد.
کار اصلی پلاکت جلوگیری از خونریزی است. که این عمل با چسبیدن پلاکتها به همدیگر و محل آسیب دیده رگ و ترشح مواد دخیل در انعقاد انجام میگیرد. تحریک پلاکتها در محل آسیب عروقی باعث ترشح ADP میگردد که ADP چسبیده به سطح پلاکت موجب چسبیدن پلاکتها بهم و تشکیل توده پلاکتی را میکند که به صورت درزگیر عمل کرده و از ادامه خونریزی جلوگیری میکند. همزمان با ترشح ADP ، سروتونین و ترومبوبلاستین پلاکتی نیز ترشح میگردد. که اولی باعث انقباض عروق و دومی باعث تبدیل پروترومبین به ترومبین میشود. ترومبین ، فیبرینوژن محلول پلاسما را به فیبرین غیر محلول تبدیل مینماید که سلولهای خونی در لابهلای توری ظریف حاصل از فیبرین گرفتار شده و لخته تشکیل میگردد.
پلاسمای خون
خون فاقد سلولهای خونی ، پلاسما نام دارد که در واقع قسمت مایع خون است. میتوان پلاسما را به صورت پودر در آورد. در انسان به آسانی بوسیله آب استریل دوباره آنرا آماده ساخت. اگر چه به هر حال پلاسما همه آثار حیات را ندارد، اما نقش زیادی در جراحیهای فوری بخصوص در زمان جنگ دارد.
مقدمه خون بافت پیوندی تخصص یافتهای است که سلولهای آن در داخل ماده زمینهای مایعی به نام پلاسما شناورند. حجم خون در یک فرد بالغ بطور متوسط 5 لیتر میباشد. خون به واسطه گردش در داخل رگهای خونی اصلی ، توزیع مواد غذایی ، اکسیژن و حرارت در بدن و انتقال دیاکسید کربن و مواد زاید حاصل از فعالیت سلولها به ارگانهای دفعی است. خون در محیط خارج از بدن منعقد شده و به صورت لخته در میآید و قسمت محلول آن به صورت مایعی زرد و روشن به نام پلاسما ، از آن جدا میگردد. برای جلوگیری از انعقاد خون به منظور مطالعات خونی مقداری هپارین یا سیترات به آن افزوده میشود. از نظر حجمی حدود 55 درصد خون از پلاسما و 45 درصد آن از سلولهای خونی تشکیل شده است.
-=مواد تشکیل دهنده پلاسما : آب – یونهای معدنی – پروتئینهای پلاسما – گلوکز و چربی – مواد دفعی.=-
آب پلاسما بخش اعظم پلاسما ، آب است. آب پلاسما دارای دو منشا غذایی و آب متابولیک حاصل از آب میان بافتی سلولهاست. میزان آب بوسیله دستگاههای تنفس و دفع به دقت تنظیم میشود. آب پلاسما ، فشار خون را تحت تاثیر قرار میدهد و وسیله انتقال عنصرهای سلولی ، مواد غذایی محلول و ; است. روش تعیین حجم آب پلاسما
برای تعیین آب پلاسما از ترکیباتی استفاده میشود که پس از تزریق داخل وریدی نتوانند از دیواره عروق بگذرند. این ترکیبات بیشتر رنگهایی با مولکولهای درشت مانند آبی اوانز (Blue Of Chicago) آبی شیکاگو (Evans blue) هستند که تعیین مقدار آنها از طریق رنگ سنجی بسیار آسان است و یا ترکیباتی مانند آلبومین دو دقیقه پس از تزریق یکی از ترکیبات فوق از بیمار خون گرفته و غلظت جسم تزریق شده را تعیین کرده و از نسبت دقت آن جسم ، حجم خون را محاسبه میکنند.
غلظت الکترولیتی پلاسما یونهای معدنی پلاسما از نوع یونهای معدنی موجود در آب میان بافتی و بطور کلی در سلولهاست. این یونها در حفظ موازنه نمک ، PH و فشار اسمزی بین پلاسما و آب میان بافتی و سلولهای بافتها دخالت دارند. یون سدیم ، کاتیون اصلی و یون کلر ، آنیون اصلی پلاسما است و در صورتی که غلظتها را بر حسب میلی اکی والان در لیتر مشخص کنیم کاتیونها و آنیونهای پلاسما کاملا متعادل هستند.
تامپون پلاسما تامپون اسید کربنیک – بیکربنات ، اگر چه حداکثر قدرت تامپونی را در حدود PH = 6 دارد. (Ph اسید کربنیک 61 است.) بنابرین مهمترین تامپون پلاسما محسوب میگردد. این اهمیت نه تنها از نظر کمی ، بلکه بیشتر از نظر قابلیت تنظیم غلظت آن از طریق دفع گاز کربنیک توسط ریههاست.
پروتئینهای پلاسما این مواد تراکم قابل توجه در پلاسما دارند. جز موادی هستند که تراکمشان باید پایدار بماند. بیشتر این مواد در کبد ساخته میشوند. مانند یونهای کانی ، در برقراری فشار اسمزی خون و PH آن سهم مهمی دارند. پروتئینهای موجود در پلاسما به قرار زیر است.
• آلبومینها: در کبد ساخته میشوند. ناقل هورمونها در خون بوده ، وجود آلبومین در خون موجب جذب آب به داخل خون میشود. اگر مقدارش کم باشد، خون را جذب نمیکند و آب خود را از موئین رگها خارج کرده . در زیر جلد تجمع کرده و باعث خیز میشود. مبنای نامگذاری این پروتئنیها شباهت آنها به سفیده تخم مرغ است.• گلوبولینها: مبنای تنوع گروههای خونی هستند، به صورت آنتی کور عمل میکنند. در بسیاری از بیماریهای کبدی ، بیماریهای عفونی و نفریت مقدار گلوبولین خون پلاسما خون زیاد میشود. و ازدیاد گلوبولین خون ، ته نشین شدن گلبولهای قرمز را تسریع میکند.
• آلگوتینین: آلگوتینین که گلبولهای قرمز خون را به یکدیگر میچسباند و همچنین ماده ضد گروههای خونی RH , B , A است.• فیبرینوژن و پروترومبین که در انعقاد خون دخالت دارند. پروتئینها در پلاسما فشار اسمزی کلوئیدی ایجاد میکنند
پروتئینها تنها مواد محلول در پلاسما و مایع میان بافتی هستند که از غشای مویرگی انتشار پیدا نمیکنند. علاوه بر این هنگامی که مقادیر اندکی پروتئین به داخل مایع میان بافتی انتشار مییابد به زودی از راه رگهای لنفاوی از فضاهای میان بافتی به خارج برده میشود. فقط موادی که نمیتوانند از منافذ یک غشای نیمه تراوا عبور کنند فشار اسمزی تولید میکنند. پروتئینهای محلول در پلاسما و مایعات میان بافتی مسئول فشار اسمزی در غشای مویرگی هستند.
قند پلاسما قند به شکل گلوکز در پلاسما وجود دارد و مقداری آن 11 گرم در لیتر خون است. گلوکز خون از تجزیه مواد نشاستهای و یا گلیکوژن کبد حاصل میشود. مواد چربی پلاسما مقدار چربی و لیپوئیدهای پلاسما مخصوصا در کلسترول ، متغیر است. پس از یک غذای پر چرب ، مقدار آن در پلاسما زیاد شده و رنگ پلاسما کدر میشود. مقدمه تصلب شرائین و فشار خون نشست ذرات چربی کلسترول به جدار عروق است. مواد دفعی پلاسما مواد دفعی سلولهای بدن در پلاسمای خون عبارتند از: ترکیبات نیتروژندار ، آمونیاک ، اوره ، اسید اوریک، کراتین و بعضی از اسیدهای آمینه است.
گروههای خونی
گروههای خونی آنتی ژنهایی هستند که در سطح گویچههای قرمزخون و سلولهای دیگر قرار دارند و از والدین به فرزندان به ارث میرسند. گلبولهای قرمز مانند همه سلولهای هستهدار بدن واجد اختصاصات آنتی ژنتیکی در سطح خود میباشند. این آنتی ژنها ، آنتی ژنهای گروه خونی نامیده میشوند.
نگاه کلی گاهی دیده میشود که خون شخصی را به شخص دیگری تزریق میکنند خون شخص دهنده در بدن فرد گیرنده لخته میکند و رسوب میدهد. چگونگی این عمل با انعقاد خون متفاوت است و به وجود گروههای خونی مختلف مربوط میشود. در سطح خارجی گلبولهای قرمز افراد دو نوع آنتی ژن از جنس پروتئین وجود دارد که به نامهای A و B معروف هستند. برخی افراد آنتی ژن نوع A و برخی نوع B ، برخی هر دو آنتی ژن A و B را دارا هستند و برخی هیچ یک از آنتی ژنها را ندارند این افراد را به ترتیب در گروه های خونی AB ، B ، A و O قرار میدهند.
بیان آنتی ژنهای گروههای خونی تحت کنترل ژنهای خاصی است و توارث آنها از قوانین ساده مندل تبعیت میکند. برای هر سیستم گروه خونی ، تعداد متغیری از آللهای مختلف وجود دارد. آللها به نوبه خود تعداد متغیری از آنتی ژنهای غشایی گلبول قرمز را کنترل مینمایند. حیوانات سالم علاوه بر داشتن آنتی ژنهای گروههای خونی بر سطح خود ممکن است واجد آنتی بادیهای سرمی بر علیه آنتی ژنهای گروه خونی که خود فاقد آنها نیز هستند، باشند. مثلا افرادی که گروه خونی آنها فاقد آنتی ژن A است، در سرم خود آنتی بادی بر ضد آنتی ژن A دارند. تصور میشود این آنتی بادیهای طبیعی حاصل برخورد با گلبولهای قرمز گروه A نبوده بلکه متعاقب تماس با آنتی ژنهای مشابهی هستند که در طبیعت به وفور یافت میشوند.
انتقال خون گلبولهای قرمز را میتوان به سهولت از حیوانی به حیوان دیگر انتقال داد. اگر گلبولهای قرمز فرد دهنده ، آنتی ژنهای مشابه با گلبولهای قرمز گیرنده داشته باشند، پاسخ ایمنی در حیوان گیرنده گلبول ایجاد نمیشود. اما اگر گیرنده آنتی بادیهایی بر علیه آنتی ژنهای گلبول قرمز دهنده داشته باشد، در آن صورت گلبولهای دهنده در معرض خطر تهاجم سریع قرار خواهند گرفت. زمانی که این آنتی بادیها به آنتی ژنهای موجود در سطح گلبولهای قرمز بیگانه متصل گردند، ممکن است سبب همولیز و فاگوسیتوز این سلولها شوند. در صورت فقدان آنتی بادیهای طبیعی ، گلبولهای قرمز تزریق شده موجب برانگیخته شدن پاسخ ایمنی در فرد دریافت کننده خون میشوند. سپس گلبولهای تزریقشده مدتی در خون گردش میکنند.
دومین انتقال خون با این گلبولها یا گلبولهای شبیه به گلبولهای قبلی باعث تخریب سریع این گلبولها میگردد که منجر به بروز واکنشهای پاتولوژیک شدید میگردد. علایم این روند تخریبی ناشی از همولیز گسترده داخل عروقی است. این علایم عبارتند از : لرزش بدن ، فلج و تشنج و انعقاد داخل عروقی ، تب و پیدایش هموگلوبین در ادرار. درمان واکنشهای انتقال ناشی از چنین انتقال خونی شامل متوقف کردن انتقال خون و زیاد کردن حجم ادرار بوسیله یک دیورتیک میباشد، چرا که تجمع هموگلوبین در کلیه ممکن است موجب تخریب توبولهای کلیه شود. بهبود وضعیت فرد به دنبال حذف همه گلبولهای قرمز بیگانه حاصل میگردد. انواع گروههای خونی (سیستم ABO)
در سال 1901 میلادی کارل لاند اشتاینر ، ایمونولوژیست آلمانی برای نخستین بار ، وجود آنتی ژنهای گروه خونی بر روی گلبولهای قرمز و نیز آنتی بادیهایی بر علیه همان آنتی ژنها را در سرم انسان ثابت نمود. لاند شتاینر ، ابتدا گلبولهای قرمز را از سرم جدا کرد و سپس به مطالعه نتایج حاصل از مخلوط کردن سرم و گلبولهای قرمز افراد مختلف پرداخت. وی دریافت که سرم بعضی از افراد قادر به آگلوتینه کردن گلبولهای قرمز برخی دیگر از افراد میباشد، اما بر روی گلبولهای قرمز همه افراد موثر نیست. در تجزیه و تحلیل نتایج ، او فهمید که میتوان افراد را از نظر گروههای خونی به گروههایی تقسیم نمود:
گروه خونی A : آنتی ژن نوع A را سطح گلبول قرمز خود دارند و در پلاسمای خونشان نیز آنتی کور B (ضد آنتی ژن B) را دارا هستند.
گروه خونی B : آنتی ژن نوع B را در سطح گلبو لهای قرمز خود را دارند و در پلاسمای خونشان نیز آنتی کور A (ضد آنتی ژن A) را دارند.
گروه خونی AB : آنتی ژن نوع A و B را در سطح گلبولهای قرمز خود را دارند و در پلاسمای خونشان نیز هیچ یک از آنتی کورها را ندارند.
گروه خونی O : هیچ یک از آنتی ژنها را در سطح گلبولهای قرمز خود ندارند ولی هر دو آنتی کور را دارا هستند.
::
آنتی بادی موجود در سرم فنوتیپ ژنوتیپ AA,OA A anti-B BB,OB B anti-A AB AB oo o anti-A,anti-B ::
نحوه تعیین گروه خونی برای پی بردن به گروه خونی هر کس ، مقداری از خون را با آنتی کورهای معین شده A یا B مخلوط میکنیم. از تولید یا عدم تولید رسوب که در اثر به هم چسبیدن گلبولهای قرمز ایجاد میشود میتوان گروه خونی شخصی را معین کرد. اگر بخواهیم به فردی از گروه خونی B خون تزریق کنیم، چون پلاسمای خون او آنتی کور A را دارد نمیتوان خونی را که دارای آنتی ژن A باشد به او داد. این آنتی ژن در گروه های A و AB یافت میشود پس او نمیتواند از این گروهها ، خون دریافت کند. رسوب خونی
• گروه خونی A : با آنتی کور B رسوب نمیدهد ولی با آنتی کور A رسوب میدهد. • گروه خونی B : با آنتی کور B رسوب میدهد ولی با آنتی کور A رسوب نمیدهد. • گروه خونی AB : با هر دو آنتی A و B رسوب میدهد. • گروه خونی O : با هیچ یک از آنتی کورهای A و B رسوب نمیدهد. درصد گروههای خونی در مردم
در میان جمعیت مردم در حدود 42 درصد گروه خونی A حدود 9 درصد گروه خونی AB و 42 درصد گروه خونی O را دارا هستند. با این وجود لازم به ذکر است که یک آنتی ژن گروه خونی هیچگاه نمیتواند به همراه آنتی بادی ضد خود در بدن یک فرد وجود داشته باشد. زیرا در آن صورت وقوع همولیز ، گردش خون را مختل نموده و گلبولهای فرد تخریب میشود. گروههای خونی O ، AB ، B ، A نمایانگر فتوتیپ گلبولهای قرمز یک فرد است که مطابق با یک سیستم ساده که متشکل از سه ژن آللی A ، B ، O میباشد، به ارث میرسند.
عکس پیدا نشد
افرادSecretor , Nonsecretor تقریبا 75% از انسانها مواد آنتیژن A و B را نه تنها در سطح غشای سلولی بلکه به صورت آزاد در ترشحات مختلف نظیر سرم ، ادرار ، بزاق دارا میباشند. مواد آنتی ژن گروه خونی در سطح غشای سلولی به مولکولهایی از جنس گلیکوپروتئین متصلند. این صفت بوسیله یک ژن به نام Se= Secretor کنترل میگردد. عمل ژن se در صورتی که وجود داشته باشد کنترل اتصال ساده آنتی ژنی به مولکولهای گلیکوپروتئینی است. در افراد هموزیگوت مغلوب اتصال مواد آنتی ژنی به مولکولهای گلیکوپروتئین تحت کنترل نبوده ، در نتیجه آنتی ژنهای A و B اجازه حضور در مایعات بدن را نمییابند.
سیستم RH در سال 1940 ، لاندشتاینر و وینر نشان دادند آنتی بادیهایی که بر علیه گلبولهای قرمز میمون رزوس (Rhesus) تولید میگردد، قادرند گلبولهای قرمز 85% از جمعیت انسانی را نیز آلگوتینه نمایند. این آنتی بادیها بر علیه مولکولی که (RH) نامیده شده ، بوجود میآمدند و افرادی را که واجد این مولکول بودند Rh مثبت نام گرفتند و به 15 درصد بقیه که فاقد این مولکول بودند، افراد Rh منفی اطلاق گردید. آنتیبادیهای طبیعی بر علیه آنتی ژنهای Rh در بدن تولید نمیشوند. بیماری همولیتیک نوزادان
بیماری همولیتیک نوزادان معمولا زمانی بوجود میآید که یک مادر Rh منفی حامل جنین Rh مثبت باشد. بطور طبیعی گلبولهای خون جنین به واسطه لایههایی از سلولهای ترفوبلاست از گردش خون مادر جدا شده است. اما در اواخر حاملگی و بخصوص در حین تولد نوزاد ، گلبولهای قرمز جنین ممکن است وارد گردش خون مادر شوند. همین که این گلبولها به جریان خون مادر برسند به عنوان یک عنصر خارجی تلقی شده و پاسخ ایمنی مادر را جهت تولید آنتی بادی برمیانگیزند.
معمولا آنتی بادی بر علیه گلبولهای قرمز جنین قبل از تولد اولین بچه ساخته نمیشود. اما حاملگیهای مکرر نهایتا منجر به افزایش سطح آنتی بادی در خون مادر میشود. این آنتی بادیها پس از گذشتن از سلولهای ترفوبلاست مادر به گردش خون جنین میرسند و در آنجا با گبولهای قرمز جنین وارد واکنش شده و موجب تخریب آنها میشوند. ممکن است روند تخریب گلبولهای قرمز جنین به قدری شدید باشد که موجب مرگ جنین شود. از طرف دیگر جنین ممکن است زنده بماند و در یک وضعیت آنمیک شدید و همراه با یرقان متولد شود.
بدن جنین ممکن است در راه تلاش جهت جبران گلبولهای از دست رفته گلبولهای قرمز نابالغ را از مغز استخوان به داخل خون آزاد نماید. تخریب گسترده گلبولهای قرمز جنین میتواند منجر به آزاد شدن مقادیر سمی بیلی روبین به داخل جریان خون شود. از آنجایی که کبد جنین هنوز نابالغ است، این بیلی روبین ممکن است در سلولهای مغز رسوب نموده و موجب آسیب شدید مغز گردد.
ادامه خواندن مقاله بافت خون
نوشته مقاله بافت خون اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 14, 2018, 12:31 pm
nx دارای 27 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
چهارشنبهسوری
مقدمهچهارشنبهسوری نام جشنی باستانی و برگرفته از آیین زرتشتی است که ایرانیان در آخرین شب چهارشنبه(سه شنبه شب) هر سال، آن را با روشن کردن آتش و پریدن از روی آن، برگزار میکنند.در این شب رسم است که آتش روشن کنند و از روی آن بپرند و در زمان پریدن بخوانند: «زردی من از تو، سرخی تو از من».در شاهنامه فردوسی اشارههایی درباره بزم چارشنبهای در نزدیکی نوروز وجود دارد که نشان دهنده کهن بودن این جشن است. مراسم سنتی مربوط به این جشن ملی، از دیرباز در فرهنگ سنتی مردمان ایران زنده نگاه داشته شدهاست.
امروزه در شهرهای سراسر جهان که جمعیت ایرانیان در آنها زیاد است، آتشبازی و انفجار ترقهها و فشفشهها نیز متداول است. در سالهای اخیر، رسانههای ایران توجه بیشتری به خطرات احتمالی ناشی از این مواد نشان میدهند. چهارشنبه سوری جشن سور از گذشته بسیار دور در ایران مرسوم بوده است. قبل از ورود اسلام به ایران هر سال 12 ماه ، و هر ماه به 30 روز بوده که هر کدام از این 30 روز اسمی مشخص داشته است که بعد از ورود اسلام به ایران تقسیمات هفته نیز به ان اضافه شد. در ایران باستان در پایان هر ماه جشن و پای کوبی با نام سور مرسوم بوده است. مختار برای کشتن یزید که در شهر کوفه که اکثر آنان ایرانی بوده اند از این فرصت استفاده کرده و در زمان همین جشن که مصادف با چهارشنبه بود یزید را قصاص نمود. بعد از گذشت چند سال بعد از ورود اسلام به ایران به آرامی جشن سور در ایران کم رنگ و به آخرین چهارشنبه سال محدود شد. جشن سور از مراسم اصیل ایرانی است و منشاء خارجی ندارد.آتش از عناصر چهارگانه است و تنها عنصری است که آلوده نمی شود به همین منظور از گذشته بسیار کهن تا کنون این کار مرسوم بوده است.
یکی از آئینهای سالانه ایرانیان چهارشنبه سوری یا به عبارتی دیگر چارشنبه سوری است. ایرانیان آخرین سه شنبه سال خورشیدی را با بر افروختن آتش و پریدن از روی آن به استقبال نوروز می روند. چهارشنبه سوری، یک جشن بهاری است که پیش از رسیدن نوروز برگزار می شود.مردم در این روز برای دفع شر و بلا و برآورده شدن آرزوهایشان مراسمی را برگزار می کنند که ریشه اش به قرن ها پیش باز می گردد. مراسم ویژه آن در شب چهارشنبه صورت می گیرد برای مراسم در گوشه و کنار کوی و برزن نیز بچه ها آتش های بزرگ می افروزند و از روی آن می پرند و ترانه (سرخی تو از من ، زردی من از تو ) می خوانند.
ظاهرا مراسم چهارشنبه سوری برگرفته از آئینهای کهن ایرانیان است که همچنان در میان آنها و با اشکال دیگر در میان باقی بازماندگان اقوام آریائی رواج دارد. اما دکتر کورش نیکنام موبد زرتشتی و پژوهشگر در آداب و سنن ایران باستان، عقیده دارد که چهارشنبه سوری هیچ ارتباطی با ایران باستان و زرتشتیان ندارد و شکل گیری این مراسم را پس از حمله اعراب به ایران می داند.
در ایران باستان هفت روز هفته نداشتیم.در ایران كهن هر یك از سی روز ماه، نامی ویژه دارد، كه نام فرشتگان است. شنبه و یکشنبه و; بعد از تسلط اعراب به فرهنگ ایران وارد شد. بنابراین اینکه ما شب چهارشنبه ای را جشن بگیریم( چون چهارشنبه در فرهنگ عرب روز نحس هفته بوده ) خودش گویای این هست که چهارشنبه سوری بعد از اسلام در ایران مرسوم شد.”
“برای ما سال 360 روز بوده با 5 روز اضافه ( یا هر چهار سال 6 روز اضافه ). ما در این پنج روز آتش روشن می کردیم تا روح نیاکانمان را به خانه هایمان دعوت کنیم.” “بنابراین، این آتش چهارشنبه سوری بازمانده آن آتش افروزی 5 روز آخر سال در ایران باستان است و زرتشتیان به احتمال زیاد برای اینکه این سنت از بین نرود، نحسی چهارشنبه را بهانه کردند و این جشن را با اعتقاد اعراب منطبق کردند و شد چهارشنبه سوری.”
بخش كردن ماه به چهار هفته در ایران ،پس از ظهور اسلام است و شنبه و یك شنبه و دوشنبه و ;;..نامیدن روز های هفته از زمان رواج آن .شنبه واژه ای سامی و درآمده به زبان فارسی و در اصل “شنبد” بوده است. “سور “در زبان و ادبیات فارسی و برخی گویش های ایرانی به معنای “جشن”،”مهمانی”و “سرخ” آمده است
مراسم چهارشنبه سوری بوته افروزی در ایران رسم است كه پیش از پریدن آفتاب، هر خانواده بوته های خار و گزنی را كه از پیش فراهم كرده اند روی بام یا زمین حیاط خانه و یا در گذرگاه در سه یا پنج یا هفت «گله» كپه می كنند. با غروب آفتاب و نیم تاریك شدن آسمان، زن و مرد و پیر و جوان گرد هم جمع می شوند و بوته ها را آتش می زنند. در این هنگام از بزرگ تا كوچك هر كدام سه بار از روی بوته های افروخته می پرند، تا مگر ضعف و زردی ناشی از بیماری و غم و محنت را از خود بزدایند و سلامت و سرخی و شادی به هستی خود بخشند. مردم در حال پریدن از روی آتش ترانه هایی می خوانند.
زردی من از تو ، سرخی تو از من غم برو شادی بیا ، محنت برو روزی بیا ای شب چهارشنبه ، ای كلیه جاردنده ، بده مراد بنده
خاکستر چهارشنبه سوری، نحس است، زیرا مردم هنگام پریدن از روی آن، زردی و ییماری خود را، از راه جادوی سرایتی، به آتش می دهند و در عوض سرخی و شادابی آتش را به خود منتقل می کنند. سرود “زردی من از تو / سرخی تو از من”
هر خانه زنی خاكستر را در خاك انداز جمع می كند، و آن را از خانه بیرون می برد و در سر چهار راه، یا در آب روان می ریزد. در بازگشت به خانه، در خانه را می كوبد و به ساكنان خانه می گوید كه از عروسی می آید و تندرستی و شادی برای خانواده آورده است.در این هنگام اهالی خانه در را به رویش می گشایند. او بدین گونه همراه خود تندرستی و شادی را برای یك سال به درون خانه خود می برد. ایرانیان عقیده دارند كه با افروختن آتش و سوزاندن بوته و خار فضای خانه را از موجودات زیانكار می پالایند و دیو پلیدی و ناپاكی را از محیط زیست دور و پاك می سازند. برای این كه آتش آلوده نشود خاكستر آن را در سر چهارراه یا در آب روان می ریزند تا باد یا آب آن را با خود ببرد.
ظهور آتش بازیآتش بازی در شب چهار شنبه سوری در زمان ناصرالدین شاه و به وسیله ی فرانسوی ها در ایران رواج پیدا کرد.در ابتدا فقط برای سرگرمی شاه این نمایش انجام می شد پس از آن مردم هم در این سرگرمی سهیم شدند و دستور نمایش آن در میدان توپ خانه صادر شد و مردم در آن جا به تماشای آتش بازی می ایستادند و کم کم به شکلی که امروزه اجرا می شود در آمد.مراسم كوزه شكنی
مردم پس از آتش افروزی مقداری زغال به نشانه سیاه بختی،كمی نمك به علامت شور چشمی، و یكی سكه دهشاهی به نشانه تنگدستی در كوزه ای سفالین می اندازند و هر یك از افراد خانواده یك بار كوزه را دور سر خود می چرخاند و آخرین نفر ، كوزه را بر سر بام خانه می برد و آن را به كوچه پرتاب می كند و می گوید: «درد و بلای خانه را ریختم به توی كوچه» و باور دارند كه با دور افكندن كوزه، تیره بختی، شور بختی و تنگدستی را از خانه و خانواده دور می كنند.
همچنین گفته میشود وقتی میتراییسم از تمدن ایران باستان در جهان گسترش یافت،در روم وبسیاری از کشورهای اروپایی ،روز 21 دسامبر ( 30 آذر ) به عنوان تولد میترا جشن گرفته میشد.ولی پس از قرن چهارم میلادی در پی اشتباهی كه در محاسبه روز كبیسه رخ داد . این روز به 25 دسامبر انتقال یافت
فال گوش نشینی زنان و دخترانی كه شوق شوهر كردن دارند، یا آرزوی زیارت و مسافرت، غروب شب چهارشنبه نیت می كنند و از خانه بیرون می روند و در سر گذر یا سر چهارسو می ایستند و گوش به صحبت رهگذران می سپارند و به نیك و بد گفتن و تلخ و شیرین صحبتكردن رهگذران تفال می زنند. اگر سخنان دلنشین و شاد از رهگذران بشنوند، برآمدن حاجتو آرزوی خود را برآورده می پندارند. ولی اگر سخنان تلخ و اندوه زا بشنوند، رسیدن به مراد و آرزو را در سال نو ممكن نخواهند دانست. قاشق زنی
زنان و دختران آرزومند و حاجت دار، قاشقی با كاسه ای مسین برمی دارند و شب هنگام در كوچه و گذر راه می افتند و در برابر هفت خانه می ایستند و بی آنكه حرفی بزنند پی در پی قاشق را بر كاسه می زنند. صاحب خانه كه می داند قاشق زنان نذر و حاجتی دارند، شیرینی یا آجیل، برنج یا بنشن و یا مبلغی پول در كاسه های آنان می گذارد. اگر قاشق زنان در قاشق زنی چیزی به دست نیاورند، از برآمدن آرزو و حاجت خود ناامید خواهند شد. گاه مردان به ویژه جوانان، چادری بر سر می اندازند و برای خوشمزگی و تمسخر به قاشق زنی در خانه های دوست و آشنا و نامزدان خود می روند. آش چهارشنبه سوری
خانواده هایی كه بیمار یا حاجتی داشتند برای برآمدن حاجت و بهبود یافتن بیمارشان نذر می كردند و در شب چهارشنبه آخر سال «آش ابودردا» یا «آش بیمار» می پختند و آن را اندكی به بیمار می خوراندند و بقیه را هم در میان فقرا پخش می كردند. تقسیم آجیل چهارشنبه سوری
زنانی كه نذر و نیازی می كردند در شب چهارشنبه آخر سال، آجیل هفت مغز به نام «آجیل چهارشنبه سوری» از دكان رو به قبله می خریدند و پاك می كردند و میان خویش و آشنا پخش می كردند و می خورند. به هنگام پاك كردن آجیل، قصه مخصوص آجیل چهارشنبه، معروف به قصه خاركن را نقل می كردند. امروزه، آجیل چهارشنبه سوری جنبه نذرانه اش را از دست داده و از تنقلات شب چهارشنبه سوری شده است.
گرد آوردن بوته، گیراندن و پریدن از روی آن و گفتن عبارت “زردی من از تو، سرخی تو از من” شاید مهمترین اصل شب چهارشنبه سوری است. هر چند که در سالهای اخیر متاسفانه این رسم شیرین جایش را به ترقه بازی و استفاده از مواد محترقه و منفجره خطرناک داده استپس امیدورام دوستان عزیز با خواندن این مطالب قشنگی این رسم را با انجام كارهای خطرناك و استفاده از ترقه های خطرناك خراب نكنند مراسم دیگری مانند توپ مروارید ، فال گوش ، آش نذری پختن ، آب پاشی ، بخت گشائی دختران ، دفع چشم زخمها ، کندرو خوشبو ، قلیا سودن ، فال گزفتن هم در این شب جزو مراسمات جالب و جذاب می باشد
تحریف آیین چهارشنبه سوری یافته های پزوهشی نشان می دهد كه تمامی آیین ها و یادمان هایی كه مردم ایران در هنگامه گوناگون بر پا می داشتند و بخشی از آنها همچنان در فرهنگ این سرزمین پایدار شده است ، با منش ، اخلاق و خرد نیاكان ما در آمیخته بود و در همه آنها ، اعتقاد به پروردگار ، امید به زندگی ، نبرد با اهریمنان و بدسگالان و مرگ پرستان ، در قالب نمادها ، نمایش ها و آیین های گوناگون نمایشی گنجانده شده بود .
رفتار خشونت آمیز و مغایر با عرف و منش جامعه نطیر آنچه كه امروزه تحت نام چهارشنبه سوری شاهد آن هستیم ، در هیچكدام از این آیین ها دیده نمی شود . بهتر است بگوییم ، كسانی كه با منفجر كردن ترقه و پراكندن آتش سلامتی مردم را هدف می گیرند ، با تن دادن به رفتاری آمیخته به هرج و مرج روحی ، آیین چهارشنبه سوری را تحریف كرده اند.
قدمت چارشنبهسوری چقدر است و آیا درست است كه چون در ایران باستان ایام هفته وجود نداشته و زرتشتیان هم این رسم را برگزار نمیكنند، پس سنتی جدید است؟اسناد نویافته، نظریه نبودن روزهای هفته در ایران باستان را با قاطعیت رد میكند. نخست اینكه شمار هفتگانه روزهای هفته، در زمانهای بسیار دور از اهله هفتروزه ماه برگرفته شده و از آنجا كه گاهشماری مهی (قمری) سادهترین و ابتداییترین شكل گاهشماری است و تشخیص اهله ماه، آسانترین و سریعترین شیوه درك گذر زمان است؛ بیگمان جوامع بشری از گذشتههای دور و بدون آموختن از یكدیگر، به آن پی برده و از آن بهره گرفتهاند.
دوم اینكه در شاهنامه فردوسی بیشتر از یكصد و بیست بار واژه هفته بكار رفته است. از آنجا كه شاهنامه فردوسی را ترجمان وفادار داستانها و بازگویههای دوران باستان میدانند، بعید است كه استاد بدون اینكه چنین مفهومی در متون مبنا بكار رفته باشد، تا این اندازه از آن بهره برگیرد.
سوم اینكه نگارنده در بررسیهای تقویم آفتابی نقشرستم (كعبه زرتشت) به سازوكار تعبیهشده برای تشخیص چهار هفته شهریور ماه، پی برده كه جزئیات آن در كتاب «بناهای تقویمی و نجومی ایران» باز آمده است.
چهارم اینكه متون مانوی، كاربرد فراگیر و گسترده روزهای هفته را تأیید میكنند. در نوشتارهای مانوی یافتشده در «تورفان» و نیز در «موگتاگ» از روزهای یكشنبه و دوشنبه با نامهای «مهر روز/ خور روز» و «ماه روز» یاد شده و این دو، روزهای روزهداری مانویان دانسته شده است. البته در متون مانوی، همراه با روزهای هفته، از نامهای سیگانه برای روزهای ماه نیز استفاده میشده است و همچنین میدانیم كه روز دوشنبه، روز مقدس و تعطیل مانویان بوده است.
پنجم اینكه متون و منابع كهن چینی نیز كاربرد هفته در ایران باستان و حتی نام روزهای آن را گزارش كردهاند. در یك متن نجومی كهن بودایی كه در سال 759 میلادی از سانسكریت به چینی ترجمه شده و «یانگ چینگ فنگ» در سال 764 میلادی حاشیهای بر آن بازنوشته است؛ از نام روزهای هفته در زبان چینی و معادل آنها با روزهای هفته در فارسی میانه و سغدی یاد كرده است. در این متن، نام ایرانی روزهای هفته كه از یكشنبه آغاز میشوند، بدینگونه بازگو شده است: یوشمبت (روز تعطیل)، دوشمبت، سهشمبت، چرشمبت، پنجشمبت، شششمبت، شمبت. در همان متن، معادل سغدی (در ورارودان/ آسیای میانه) این نامها بدینگونه با مبدأ یكشنبه باز آمده است: مهر روز (خورشید روز)، ماه روز، بهرام روز، تیر روز، اورمزد روز، ناهید روز و جیان روز (كیوان روز). همانگونه كه دیده میشود این نامها از نام هفت اختر سیار آسمان، یعنی خورشید و ماه و پنج ستاره روان (سیاره) شناختهشده آن زمان برگرفته شده است.
به این ترتیب دانسته میآید كه روزهای هفته، همراه با نامهایی ویژه، در گاهشماریهای ایران باستان كاربرد داشته و حتی تعطیلی روز یكشنبه در تقویم میلادی از روز تعطیل ایرانی برگرفته شده است. میدانیم كه نام روز یكشنبه در هر دوی آنها به یك معنا است و Sun day دقیقاً به معنای «خورشید روز» است. اما در دوره ساسانی و همراه با دیگر تحریفهای بیشمار آنان از آیین و فرهنگ ایران باستان، روزهای هفته را نیز از گاهشماری خود حذف میكنند و تنها نام روزهای ماه را بكار میگیرند. البته نامهای سیگانه روزهای ماه، در همه تقویمهای ایرانی بكار میرفته و خاص تقویم ساسانی نبوده است.
اما در باره بخش بعدی پرسش میتوان گفت كه هر چند اسناد كافی از دیرینگی چارشنبه سوری در دست نیست، اما اشارههایی كوتاه كه در تاریخ بخارای نرشخی و نیز در داستان نبرد بهرام چوبینه با پسر ساوهشاه در شاهنامه فردوسی باز آمده است و استاد حتی از واژه چارشنبه نیز بهره برده است، نشاندهنده دیرینگی بسیار آن است. اما بدلیل كمبود منابع نمیتوان قدمت قطعی آنرا مشخص كرد.
برگزار نشدن چارشنبهسوری توسط زرتشتیان نیز دلیل تازگی آن نمیتواند بود. چرا كه همه اقوام و ادیان ایرانی بخشی از فرهنگ باستانی را پاس داشتهاند و بخشی دیگر را فراموش كردهاند. خوشبختانه بتازگی بسیاری از هممیهنان زرتشتی نیز به برگزاری این آیین كهن روی آوردهاند.بعضی محققان چارشنبه سوری را شكل عوضشده جشن سده یا آتش نوروزی میدانند. آیا این درست است یا دلیل دیگری دارد؟
بررسی آداب و آیینهای مردمی، روشنگر این پرسش است. همه سنتها، ترانهها، باورها و مراسمی كه مردمان نواحی گوناگون در این شب انجام میدهند، با وجود تفاوتهایی كه با یكدیگر دارند، در یك ویژگی با هم همسانند: «راندن ناپاكیها و بدیها». ترانهها و باورهایی كه به بلاگردانی، راندن چشم شور، گرهگشایی، آجیل مشكلگشا، بختگشایی دختران و امثال این میپردازند؛ و همچنین سوزاندن شاخههای خشكیده و علفهای هرز باغها و مزارع در نواحی روستایی، همگی نشان از پیوند این آیین با خانهتكانی، زدودن ناپاكیها و آمادگی برای زایش دوباره گیتی است. در برخی نواحی اروپایی همچون رومانی و بلغارستان نیز در نزدیكهای بهار مراسمی در سوزاندن اشیای غیرلازم برگزار میشود. چارشنبهسوری ارتباطی با سده و آتش نوروزی ندارد و هر كدام آنها، جشن و مناسبت خاص خود را دارند. در بسیاری از نواحی ایران، هر سه جشنِ آتش نامبردهشده برگزار میشود كه نشانه مناسبتهای گوناگون آنها است.
چرا ایرانیان چهارشنبه را نحس میدانستند؟ایرانیان نه تنها چارشنبه، كه هیچ روز و شبی را به خودی خود نحس و بد یوم نمیدانستند و هنوز هم نمیدانند. در باورهای ایرانی هر روز سال به یكی از ایزدان منتسب است و گرامی داشته میشده است. بویژه روزهای پایانی سال كه زمان بازگشت روان و فروهر درگذشتگان بشمار میآمده و آیینهایی بسیار زیبا و باشكوه در استقبال نمادین آنان برگزار میكردهاند. باورهایی اینچنین، به فرهنگهای وارداتی دیگر وابسته است.
ارتباط مراسم چهارشنبه سوری با آب در چیست و چرا دختران میبایست آب چشمه را بیاورند؟از یكسو میتوان گفت كه در بسیاری از جشنهای ایرانی، آب و آتش در كنار یكدیگر و مكمل هم هستند. اما از سوی دیگر، از آنجا كه چارشنبهسوری با پاكیزگی پایان سال در پیوند است، حضور آب جنبه كاربردی هم دارد. شكستن كوزههای آب علاوه بر نماد سال پرباران و حاصلخیز، كاركردی بهداشتی نیز دارد. میدانیم كه جنس سفال كوزه آب با سفالهای دیگر متفاوت است. سفالگران، كوزه آب را بگونهای متخلخل برمیساختهاند كه موجب نفوذ اندكی آب به رویه بیرونی، و تبخیر آن موجب خنكی آب درون كوزه شود. روزنههای كوزه در گذر سال انباشته از ذراتی میشده است كه آنرا برای سلامتی مفید نمیدانستهاند، در نتیجه آنرا میشكسته و از كوزه تازه دیگری بهره میبردهاند. اما در باره آوردن آب بدست دختران باید گفت كه این منحصر به چارشنبهسوری نبوده و عموماً بر این باور بودهاند كه مظهر چشمه، خاستگاه آناهید است و تنها دختران اجازه نزدیك شدن به آن را دارند. این باور هنوز هم در بسیاری از روستای ایران روایی دارد.
چرا چارشنبهسوری در سهشنبه برگزار میشود و آیا چهارشنبه درست است یا چارشنبه؟مبدأ شبانروز یك قرارداد است. در زمانها و نواحی گوناگون، گاه نیمه شب، گاه هنگام برآمدن خورشید، گاه هنگام نیمروز و گاه هنگام فروشدن خورشید را مبدأ و آغاز شبانروز میگرفتهاند. اینگونه رسوم هنوز هم در برخی نقاط ایران متداول است و برای نمونه در تاجیكستان و آسیای میانه همواره آغاز سال نو را از هنگام غروب خورشید در آخرین روز سال برمیشمارند و جشن میآرایند. برگزاری چارشنبهسوری در سهشنبه شب به روزگاری مربوط میشود كه هنگام فروشدن خورشید، آغاز شبانروز و آغاز
چارشنبه دانسته میشده است. امروزه نیز این باور همچنان پایدار مانده است و مثلاً وقتی از «شب جمعه» سخن میرانند، در واقع «پنجشنبه شب» را در نظر دارند. اما در باره پرسش دیگر میتوان گفت كه امروز هر دو گونه این واژگان در متون ادبیات فارسی بكار رفته و هیچكدام اشتباه نیستند. در شاهنامه فردوسی و بسیاری از متون منظوم به شكل چارشنبه بكار رفته و در تداول عموم نیز همینگونه بر زبان میآید. البته این جشن با نامهای دیگری نیز تداول دارد.
آیا پریدن از روی آتش عمل توهینآمیز به آتش نیست؟آداب و رسوم مردمان، گوناگون است و ممكن است هر باوری از دید دیگران عملی نادرست دانسته شود. در نتیجه هنگامی میتوان كاری را توهینآمیز خواند كه مجری آن آهنگ توهین داشته باشد. هممیهنان ما هیچكدام از اینكار، چنین قصدی را ندارند و پریدن از روی آتش، بگونهای نمادین برای زدودن و سوزاندن بدیهای هر شخص انجام میشود و مردمان خواستهاند تا با اینكار، آتش به آنان پاكی و تازگی هدیه كند. اما آنچه به گمان من نادرستتر است، كارهای ناهنجاری است كه امروزه متداول شده و عملاً چارشنبهسوری را به شب تباهی و آلودگی شهرها كشانده است. آیینی كه نیاكان ما برای پاكیزگی زیستبوم خود انجام میدادهاند، ما همان كار را برای تباهی و آلودگی آن انجام میدهیم. بویژه كه اخیراً كسانی كوشش كردهاند تا با توزیع مواد منفجره و ترغیب غیرمستقیم كودكان و نوجوانان به استفاده فراگیر از آن، آسیبی جدی به این جشن كهن و شادیبخش ایرانی وارد كنند.
آیا چارشنبهسوری در مناطق دیگر ایرانیتبار هم برگزار میشود؟از سوی باختر، در بخشی از كردستان كه در بیرون از ایران امروزی واقع است؛ و در سوی خاور، در استان سینكیانگ چین و سرزمینهای ایرانیتبارِ یاركند، تاشقورغان و كاشغر با تفاوتهایی برگزار می شود. در تاشقورغان این جشن در سومین روز سال نو برگزار میشود و ضمن آتشافروزی و پریدن از آن، بر بالای بامها نیز به تعداد نفرات خانه، جام آتشی برمیافروزند. در سرزمینهای اَران و قفقاز، بمانند استانهای آذربایجان، در هر چهار چارشنبه اسفندماه این مراسم را تكرار میكنند. اما در آسیای میانه، تاجیكستان، تركمنستان و ازبكستان، این آیین كاملاً فراموش شده است و برگزار نمیشود. اما در بخشهایی از قرغیزستان با تفاوتهایی همچنان پایدار مانده است. این مراسم در قرغیزستان در غروب نوروز برگزار شده و تنها شاخههای خشك درختی به نام «آرچا» سوزانده میشود.
در پایان به این نكته هم اشاره كنم كه آیینهای چهارشنبه سوری منحصر به آتشافروزی نیست؛ بلكه مراسم پیوسته دیگری همچون غذاهای دستهجمعی، سرودهای ویژه، قاشقزنی، فالگوش، بازیهای گروهی و نمایشهای سنتی هم دارد كه امروزه بجای آن به سوزاندن لاستیك و انفجارهای مهیب و تباهی گذرهای شهر میپردازند. شیوه امروزی این جشن در شهرهای بزرگ هیچ ارتباطی با چارشنبهسوری نداشته و تنها نام آنرا بر خود دارد.آداب چهاشنبه سوری در استان های مختلف
1- استان آذربایجان شرقیتبریزی ها در شب چهارشنبه سوری به روی هم آب یا گلاب می پاشند و معتقدند آب پاشیدن، زندگی را با سعادت قرین می كند. از دیگر رسوم ضروری این شب، فرستادن خُنچه از منزل داماد به منزل عروس است. در این خنچه معمولاً میوه،شیرینی، گلدانهای پرگل، ماهی و خلعت(پارچه) برای خانواده ی عروس و خود عروس گذارده می شود. دختران دم بخت تبریزی هنگام پریدن از روی آتش می خوانند:
« بختم آچیل چهارشنبه» یعنی: چهارشنبه! بختم را بازكن.2- استان آذربایجان غربی
خانواده های ارومیّه ای در این شب به خانه ی مسن ترین فرد فامیل می روند و به خوردن آجیل سرگرم می شوند. آجیل حتماً باید از هفت نوع خوراكی تهیه شود. این هفت نوع خوراكی می تواند از بین خوراكیهای زیر باشد: انجیر، كشمش، مویز، خرما، توت خشك، فندق، بادام، گردو، سنجد، نخودچی، آب نبات، تخمه بدون نمك، باسلق، برنجك(برنج بوداده) برگه هلو، برگه زردآلو و گندم برشته. كسی كه مرادی و حاجتی دارد، باید تقسیم آجیل را به عهده بگیرد تا مرادش برآورده شود.3- استان اردبیل
در مغان، مردم پیش از طلوع آفتاب روز چهارشنبه، دسته جمعی به كنار رودخانه می روند، آتشی بر می افروزند و جوانان در آنجا به سواركاری می پردازند و هنگام بازگشت، زنان ظرف هایشان را از آب رودخانه پر می كنند و به خانه می آورند و آب آن را به دور و برخانه می پاشند كه با این كار، سال جدید، سالی سرشار از روشنی و زلالی و پاكی خواهد بود.
4- استان بوشهربوشهری ها پس از آتش افروزی در خانه هایشان و پریدن از روی آن، باقایق از روی آب می گذرند و معتقدند با این كار نحسی این شب از بین می رود. در ضمن كوزه ی نویی را كه تا آن زمان استفاده نكرده اند، به دیوار می زنند تا شكسته شود تا بلا و بدبختی، مثل كوزه شكسته شود.5- استان خراسان
در خراسان مراسم كوزه شكستن به این طریق است كه درون كوزه های كهنه مقدار نمك كه علامت شور بختی است و مقداری ذغال كه علامت سیاه بختی است و یك سكه كم ارزش پول می ریزند و تمام افراد خانواده آن را به دور سر می چرخانند و آخرین نفر كوزه را از پشت بام به كوچه پرت می كند و می گوید:«درد و بلام توكوزه
راه بیفته بره تو كوچه»در بعضی از نقاط خراسان در این شب به جای آش، چهار نوع پلو می پزند. این پلوها عبارتند از: رشته پلو، عدس پلو، زرشك پلو و ماش پلو كه معمولاً به فقرا، نزدیكان و همسایگان می دهند. در آجیل خراسانی ها مطلقاً نمك وجود ندارد، چون نمك را علامت شوربختی می دانند.6- استان خوزستان
در اهواز ،پس از پریدن از روی آتش، مراسم قاشق زنی انجام می گیرد كه خانواده ها، خوراكی یا آجیل شور و شیرین در ظرف قاشقزنان می ریزند.7- استان سیستان و بلوچستاندر سیستان مردم گونی، پتو و نمد كهنه را به صورت گلوله در می آورند و آن را در غروب آخرین چهارشنبه سال، آتش می زنند و معتقدند كه نحوست این شب با این عمل از بین می رود.
8- استان فارسدر شیراز برای گشودن بخت دختران در شب چهارشنبه سوری به سعدیه می روند و از آب استخر سعدیه بر سر وروی دختران می ریزند. زنان نیز با ریختن این آب به روی خود، معتقدند كه مهرشان در دل شوهر بیشتر می شود. در این شب زنان برای برآورده شدن حاجاتشان زیر منبر مسجد جامع شهر دعا می خوانند و پس از دعا خواندن، حلوا و آش می پزند.
9- استان كردستانمردم كردستان مخصوصاًروستائیان، دسته جمعی به صحرا و كنار چشمه سارها می روند و پس از مدتی كه به شادی و پایكوبی و كشتی گرفتن گذراندند، هنگام مراجعت به خانه، هركسی مقداری سنگریزه جمع می كند و بدون آنكه به پشت سرخود نگاه كند، سنگریزه را از روی شانه به عقب پرتاب می كند و بدین ترتیب بلا و آفت را از خود دور می سازد.
از دیگر مراسم این شب، شال اندازی است كه عده ای از جوانان بالای پشت بام خانه ها و كنار درها و پنجره های همسایگان و ثروتمندان می روند و ضمن خواندن سرود و تصنیف، از دریچه ای ،شال را آویزان می كنند. اهل خانه هدیه ای را به شال می بندند كه معمولاً سكه، تخم مرغ، شاخه نبات، كله قند، جوراب یا نخودچی و كشمش است.
10- استان كرماندر كرمان مقداری ذغال، نمك، سكه ی كم ارزش پول و كمی نان دركوزه خالی می ریزند و شب چهار شنبه سوری آن را از بالای بام به كوچه پرتاب می كنند تا بلا و كمبود از همه چیز مخصوصاً از آنچه در كوزه است دور شود.11- استان گیلاندر روستاهای اطراف رشت، غروب شب چهارشنبه سوری، در پنج منطقه پوشال برنج را با فاصله كنار هم می چینند، سپس آنها را آتش می زنند و برای دفع چشم زخم، اسپند در آتش می ریزند و افراد هرخانواده از بزرگ به كوچك، سه مرتبه از روی آن می پرند و این ترانه را به گویش گیلكی می خوانند:«گل گل چهارشنبه به حق پنجشنبه نكبت بی شه دولت بی یه زردی بی شه سرخی بی یه»یعنی: آتش سرخ چهار شنبه! به حق پنجشنبه نكبت برود، دولت بیاید. زردی برود، سرخی بیاید.پس از پریدن از روی آتش ترقه در می كنند به این معنی كه از نحوست چهارشنبه در امان باشند.در این شب خورشت«ترشه تره» می پزند و آن را با كته، ماست و دوغ می خورند. صبح فردا (روز چهارشنبه) خاكستر برجای مانده از آتش شبانه را جمع می كنند و پای درختان میوه می ریزند به این نیّت كه درختان بارورشوند و میوه ی بیشتری بدهند.12- استان لرستاندر این شب در خرم آباد هیزم را به هفت دسته تقسیم می كنند و با فاصله های معینی در یك ردیف می چینند و آتش می زنند و باخواندن: «زردی مه د تو، سرخی تو د مه» یعنی: زردی من از تو و سرخی تو از من و از روی آن می پرند.13- استان مازندران
در روستاهای مازندران در شب چهار شنبه سوری، علاوه بركشتی گرفتن و اسپند دودكردن، انواع آشها پخته می شود از جمله «آش هفت ترشی» كه از هفت نوع سبزی و هفت نوع ترشی و هفت نوع حبوبات در آن استفاده می شود و نیز«گزنه آش » كه یكی از سبزی های مصرفی در آن، گزنه است. اعتقاد براین است كه خوردن این آش بسیاری از بیماریها و كسالتها را از بین می برد.14- استان مركزی
در این استان، علاوه بر مراسم آتش بازی، برای آمرزش اموات مقداری خرما یا شكر پنیر تهیه می كنند؛ و یا حلوا درست می كنند و سرگذر می ایستند و به عابران تعارف می كنند. هر رهگذر وظیفه دارد یك دانه بردارد و قبل از خوردن، برای آمرزش اموات خیرات دهنده، حمد و سوره ای بخواند و سپس خوراكی را بخورد.
ادامه خواندن مقاله چهارشنبهسوري
نوشته مقاله چهارشنبهسوري اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
↧
October 14, 2018, 11:17 pm
nx دارای 26 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
معرفی رشته پزشکی به صورت اجمالی
درباره رشته پزشکی هدف :هدف تربیت پزشك عمومی با خصوصیات زیر است:1) در راه آشنایی بیشتر با مكتب و تزكیه و تعالی روح كوشا باشد. كمك به تامین بهداشت و درمان دردهای مردم را وسیلهای برای رضای خدا و تقرب به او بداند.2) با فرهنگ اسلامی و نظام جمهوری اسلامی آشنا باشد و خود را ملزم به رعایت قوانین و مقررات حاكم به جامعه اسلامی بداند.3) از شناخت مسائل عمده بهداشت و درمان و نظام ارائه خدمات بهداشتی و درمانی كشور به قدر كافی برخوردار و از مسئولیتها و وظایف خود در این نظام آگاه باشد.4) قابلیت علمی و عملی كافی در تشخیص بیماریها و ارجاع بیماران به سطوح بالاتر بهداشتی و درمانی كشور و شركت در برنامههای پیشگیری و بهداشت عمومی را دار باشد.
5) قادر به استفاده از آخرین منابع علمی و بهرهگیری از اطلاعات جدید كار خود باشد.دوره آموزش دكترای حرفهای پزشكی شامل مراحل زیر است:الف ) علوم پایه: طول این دوره 2 سال است كه در پایان این دوره دانشجو در آزمونی شامل كلیه دروس این دوره شركت میكند و در صورت موفقیت به دوره بعدی راه مییابد. هر دانشجو حداكثر دوبار میتواند در این آزمون شركت كند.
ب) فیزیوپاتولوژی : طول این دوره 6 ماه است و طی آن دانشجو ضمن آگاهی از مبانی فیزیولوژیك ، با مكانیزم بیماریها و عوامل موثر در آنها به طریق تحلیل گرانه آشنا میشود و نشانههای بیماریها و تشخیص و درمان آنها را یاد میگیرد.ج ) كارآموزی بالینی : طول این دوره 20 ماه است و هدف شناخت آثار و علائم بیماریها از دیدگاه بالینی و آزمایشگاهی به دست آوردن تواناییهای لازم در به كاربردن اندیشه ، استدلال و نتیجهگیری سریع، به منظور برخورد منطقی و صحیح با بیمار و طراحی عملیات پیشگیری درمانی است.د) كارورزی بالینی: طول دوره 18 ماه است و هدف پرورش مهارتها، تقویت قدرت تصمیمگیری ، افزایش اتكاء به نفس و تكمیل پرورش اندیشه از طریق رویارویی مستقیم كارورز با مسائل بهداشتی ، درمانی و تقبل مسوولیت مستقیم امور بهداشتی، درمانی به عهده همه است.
هـ ) كارورزی: دانشجویان قبل از شروع مرحله كارورزی ، در كنكور كارورزی كه شامل كلیاتی از دروس پایه و اصلی و عمومی فیزیولوژی علوم بالینی است و به طور سراسری برگزار میشود شركت میكنند چون گذراندن موفقیتآمیز این آزمون برای راهیابی به دوره كارورزی ضروری است. فارغالتحصیلان ملزم به خدمت در مناطق محروم كشور هستند.تواناییهای فارغالتحصیلانفارغالتحصیلان این رشته میتوانند بعد از پایان تحصیلات، مسوولیتهای متفاوتی را عهدهدار شوند، از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره نمود:1) تشخیص – درمان و پیگیری بیماران در مطبهای شخصی، درمانگاهها و بیمارستانها.2) مدیریت و سرپرستی مراكز ارائه خدمات بهداشتی و درمانی.
3) مشاركت در امر تحصیلی و پژوهشی در ارتباط با بیماریهای مختلف.دوره پزشكی شامل 4 مرحله : علوم پایه ، فیزیوپاتولوژی (نشانهشناسی) ، كارآموزی و كارورزی میباشد. مرحله علوم پایه درواقع عامل ارتباطیای بین درسهای دبیرستان و پایه با درسهای تخصصی پزشكی است، بدین ترتیب كه شامل آن قسمت از درسهای پایه است كه به بدن انسان مربوط میشود؛ برای مثال، بیوشیمی قسمتی از علم شیمی است كه در مورد شیمی بدن موجود زنده (در اینجا انسان) صحبت میكند و همینطور سایر درسهای این مرحله كه در بخش درسها شرح داده میشوند. مرحله شناخت نشانه و علایم بیماری و چگونگی پیدایش علایم بیماری، در ارتباط با عامل بیماریزا و چگونگی پیدا كردن آن در معاینهها و آموزش نظری دستگاههای تشخیص ، بدون توجه به درمان است. در این دوره ، دانشجو مفهوم بیماری و علایم آن و نحوه تشخیص آن را به صورت نظری مطالعه نموده، چگونگی آن را با توجه به درسهای علوم پایه فرا میگیرد.
مرحله بعدی شامل دوره كارآموزی (استاژری) است كه دانشجو در این مرحله ، به بیمارستان و بالین بیماران میرود و در كنار درسهای نظری، روشهای تشخیص و درمانی را در بالین بیمار میآموزد. در این قسمت، استادان در مورد هر بیمار، توضیحات لازم را به دانشجویان ارائه میدهند و دانشجو نیز زیرنظر استاد، فرآیندهای معاینه بالینی و فنون تشخیص را به كار میبرد و شیوه درمان و تجویز دارو را نیز در هر مورد میآموزد. در این مرحله درسهای نظری نیز ارائه میشود كه مكمل كار بالینی در بخش خواهد بود.
مرحله بعد دوره كارورزی (انترنی) است ، دانشجو پس از فراگیری راههای تشخیص و درمان به صورت مستقل و با نظارت كلی روزانه استادان ، اقدام به بیماریابی، تشخیص و درمان نموده، مواد آموخته شده در مرحله كارآموزی (استاژری) را در عمل به كار میبرد و تجربه میاندوزد.در كل دوره پزشكی عمومی دو امتحان اصلی (حیاتی) وجود دارد كه شامل امتحان جامع علوم پایه و دیگری امتحان جامع پرانترنی میباشد. قبولی در این دو امتحان، لازمه ورود به مرحله بعدی است.
آینده شغلی ، بازار كار ، درآمد:عمدهترین موقعیتهای شغلی كه بیشتر پزشكان میتوانند جذب آنها شوند، عبارتنداز:الف ) مطبهای شخصی كه بر حسب تمایل پزشك و نیاز منطقه در شهرها و روستاها دایر میگردد و پزشكان ویزیت مراجعان را در مطبها انجام میدهند.ب ) بیمارستانها و درمانگاههای خصوصی و دولتی كه در آنها پزشكان به تشخیص و درمان بیماریهای مراجعان خود میپردازند.ج ) مراكز بهداشتی درمانی شهری یا روستایی كه اغلب مدیریت و سرپرستی این مراكز به عهده پزشكان عمومی میباشد و همچنین این مراكز از پزشكان عمومی برای تشخیص، درمان و پیگیری بیماریها نیز استفاده مینمایند.
تواناییهای مورد نیاز و قابل توصیه :سلامت تن و روان برابر ضوابط مربوط به تشخیص كمیسیون پزشكی متعهد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی برای داوطلبان رشته پزشكی امری ضروری است.علاوه بر آن داوطلبان ورود به رشته پزشكی باید از دانش و علاقه بالایی در زمینه درسهای زیستشناسی و علوم پایه نیز برخوردار بوده، دقت كافی و حوصله زیاد در زمینه فراگیری جزئیایت مربوط به بیماریهای مختلف را داشته باشند.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر :ادامه تحصیل دانشجویان رشته پزشكی بعد از اتمام دوره پزشكی عمومی در دو مرحله امكانپذیر است:الف ) ادامه تحصیل در رشتههای تخصصی بالینی كه داوطلب بعد از قبولی در امتحان پذیرش دستیاری سراسری كشور میتواند در رشتههای تخصصی كه در حال حاضر در داخل كشور ارائه میشوند ادامه تحصیل دهد.
رشتههای تخصصی بالینی در حال حاضر شامل 23 رشته میباشد كه عبارتند از : جراحی عمومی ، جراحی مغز و اعصاب، جراحی استخوان و مفاصل (ارتوپدی) ، جراحی كلیه و مجاری ادراری تناسلی (ارولوژی) ، بیماریهای اعصاب، بیماریهای داخلی ، بیماریهای عفونی و گرمسیری ، بیماریهای قلب و عروق ، بیماریهای كودكان، بیهوش ، پزشكی اجتماعی، پزشكی هستهای ، آسیبشناسی (پاتولوژی) ، پوست ، پزشكی فیزیكی و توانبخشی، چشمپزشكی ، پرتودرمانی (رادیوتراپی) ، پرتوشناسی تشخیصی (رادیولوژی) ، زنان و زایمان ، روانپزشكی، گوش و حلق و بینی ، پزشكی قانونی و طب كار میباشد.
ب) ادامه تحصیل در رشتههای علوم پایه ، فارغالتحصیلان رشته پزشكی میتوانند در تخصصهای علوم پایه پزشكی نظیر فیزیولوژی ، ایمونولوژی، ژنتیك، ویروسشناسی پزشكی، میكروبشناسی پزشكی ، انگلشناسی پزشكی، بیوشیمی ، آمار حیاتی و تغذیه نیز شركت نمایند.دوره علوم پایهمرحله علوم پایه، اولین مرحله آموزش پزشكی بوده، مدت این مرحله دو سال است. در این مرحله ، دانشجویان بخش اول درسهای عمومی و درسهای پایه و اصلی را میگذرانند. هدف از این مرحله، آموزش ساختمان بدن انسان و اعمال فیزیولوژیك و نقش آن در سلامت انسان و همچنین شناخت عوامل بیولوژیك بیماریزا و شیوههای دفاعی بدن در برابر آنها و اصول آسیبهای بدن انسان و آشنا ساختن دانشجو با اصول مسائل بهداشتی است. دانشجویان باید در هر نیمسال تحصیلی 20 واحد درسی ارائه شده از طرف دانشكده را به طور اجباری بگذرانند. حداكثر زمان مجاز برای گذراندن این مرحله 3 سال است .در ذیل به شرح برخی از این درسها میپردازیم :
بیوشیمی: مربوط به بدن موجودات زنده و انسان است. در این درس، با شیمی آلی مولكولها و اتمها و واكنشهای آنها در بدن آشنا میشویم.آناتومی: در آناتومی، دانشجو با كلیه ساختهای بدن شامل انواع ماهیچهها ، استخوانها، اعصاب و احشا و با محل آنها و اعضای مجاور آنها به طور دقیق و در حالت طبیعی بدن، آشنا میشود، به طوری كه بتواند اجزای هر ناحیه را به صورت سه بعدی شناسایی كند.فیزیولوژی : در این درس چگونگی عملكرد اندامها و بافتها مورد مطالعه قرار میگیرد؛ به این ترتیب كه دانشجو بعد از آشنایی با آناتومی و بافتشناسی اندامها با شیوه عمل آنها در شرایط مختلف و در وضعیتهای ویژه آشنا میشود.
ایمونولوژی: این درس به بررسی سازمان دفاعی بدن ، سلولهای دفاعی و واكنشهای موثر در این شبكه میپردازد.انگلشناسی: این درس به انگلهای موثر در ایجاد بیماریهای انسانی اعم از حشرات ، كرمها ، قارچهار و غیره میپردازد. در این درس، این انگلها به طور دقیق شناسایی شده، در درس عملی نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت و به این وسیله چشم دانشجو با انواع انگلها آشنا میگردد.پاتولوژی عمومی : در این درس انواع آسیبهای بافتی و تغییرهای بافتهای بدن در هنگام بروز یك ناهنجاری ، تحریك و یا آزار مورد بررسی قرار میگیرد.دوره فیزیوپاتولوژی (نشانه شناسی)
مدت مرحله دوم شش ماه است. در این مرحله دانشجو پس از این كه با آموختن درسهای فیزیولوژی به چگونگی عملكرد طبیعی سازمان بدن پی برد و در درس پاتولوژی وضعیت واكنشهای بدن در بیماری و تغییرهای بافتها را در هنگام ورود عوامل مضر به خوبی فراگرفت، به مرحلهای میرسد كه اكنون باید بتواند با تلفیق این دو ، واكنشهای بدن را در هنگام یك بیماری از زمان شروع تا انتهای آن دنبال كرده، سلسله توالی نشانههای آشكار و ماهیت یكایك آنها را شناسایی كند.
در این قسمت دانشجو در مقطعهایی كه با عنوان كورس (دوره)از آن یاد میشود، یك سرفصل از بیماریهای داخلی مثل بیماریهای خون را به طور مشروح مطالعه میكند و در هر قسمت، عوامل شروع كننده، شیوه عمل، واكنش بدن ، سیر بیماری و نشانههای اختصاصی مربوط را بررسی مینماید. این مطالعه صرفا شامل نشانهشناسی بیماریهاست و شامل مباحث درمان و تشخیص در بالین بیمار و معاینههای فیزیكی نمیشود. در این دوره دانشجو، فارماكولوژی را به صورت مروری كلی بر دستههای دارویی و چگونگی اثر داروها، میگذراند. این آشنایی با فارماكولوژی به صورت كلی بوده، دستههای اختصاصی داروها و راههای تجویز آنها رد هر بیماری ، در فارماكولوژی اختصاصی به طور مشروح مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.
دوره كارآموزی (استاژری)دوره سوم كه از آن به عنوان دوره كارآموزی یاد میشود، شامل دو مجموعه درسهای نظری و كار عملی است. اساس تدریس درسهای نظری مانند سایر درسهای علوم پایه و فیزیوپاتولوژی است ولی در برنامه عملی، دانشجو در بالین بیمار با مجموعهای از دانستههای نظری خود با نشانههای بیمای به صورت مستقیم مواجه میشود و با صحبت با بیمار و به دست آوردن تاریخچه بیماری، نوع آن را تشخیص داده، اقدامهای درمانی لازم را فراخواهد گرفت. برنامه كار در دوره كارآموزی به طور خلاصه شامل كنفرانسهای صبحگاهی در مورد بیماران بستری در بخش، صحبت در بالین توسط استاد مربوط و یادگیری معاینهها و گرفتن شرح حال، انجام كارهای تشخیصی و تا
حدودی نسخهنویسی است. عموما درسهای نظری بعد از ظهرها تدریس میشود و صبحها به كار در بیمارستان و برنامههای آن اختصاص دارد. زمان گذراندن كارآموزی بالینی به طور مطلوب 20 ماه و حداكثر 27 ماه است كه طی آن ، دورههای داخلی ، جراحی ، كودكان ، زنان و زایمان ، چشم ، گوش و حلق و بینی ، روانپزشكی ، رادیولوژی و پوست و واحدهای باقی مانده درسهای عمومی گذرانده میشود. محل گذراندن كارآموزیها بیمارستانهای آموزشی است.دوره كارورزی (انترنی)
دوره انترنی یا كارورزی در واقع نقطه عطف آموزش بالینی دانشجویان رشته پزشكی است. كارورز پس از آموختن علوم پزشكی و گذراندن یك دوره كارآموزی بالینی در تمام بخشهای بیمارستانی، اینك بدان حد از اطلاعات پزشكی و قضاوت بالینی رسیده است كه به طور مستقل در مواجهه با بیماران قرار بگیرد و با به كار بستن عملی تمام آموختهها ، به طور مستقیم با بیماران در تماس باشد و با انجام معاینههای بالینی و دستور آزمایشهای پاراكلینیك، به تشخ یص رسیده، به درمان بیمار بپردازد. این فعالیتها همگی زیر نظر استادان و دستیاران مربوط صورت میگیرد.
تواناییهای فارغالتحصیلان دوره دكترای تخصصی پزشكی و فرصتهای شغلی آناناین فارغالتحصیلان میتوانند در بیمارستانهای آموزشی یا غیرآموزشی كشور استخدام و كار درمان بیماران و آموزش دانشجویان رشته پزشكی و پیراپزشكی مشغول شوند. همچنین میتوانند به كار درمان بیماران در درمانگاههای تخصصی یا مطبهای خصوصی مبادرت ورزند.ریاست بیمارستانهای دولتی یا خصوصی معمولا به عهده پزشكان متخصص است. همچنین ریاست و معاونت دانشكده و دانشگاهها علوم پزشكی كشور نیز به عهده پزشكان متخصص میباشد.
رشته پزشکیمقدمه
مطلب قابل بیان در خصوص رشته پزشکی، طول دوره این رشته است. پشتکار درونی و حقیقی عامل موفقیت و حفظ نشاط در سپری کردن این رشته با ارزش هست، تأمل و دقت در انتخاب این رشته جایگاه ویژه ای دارد که با انتخاب آگاهانه می توان به وظایف سنگین این انتخاب به خوبی عمل کرد و در پایان سرافراز و پیروز به درجه دکتری رسید. • نظام آموزش پزشکی عمومی شامل 5 دوره است: • علوم پایه • فیزیوپاتولوژی • کارآموزی بالینی • کارورزی بالینی • کارورزی
دوره علوم پایه: این دوره ضمن آشنانمودن دانشجویان با مباحث پایه، آمادگی لازم را برای یادگیری علوم بالینی در آنان بوجود می آورد. طول این دوره 5 نیم سال است.
دوره فیزیوپاتولوژی: آگاهی از مبانی فیزیولوژیک، شناخت مکانیزم بیماریها و عوامل موثر در آنها نشانه های بیماریها و تشخیص و درمان آنها مطالبی است که شما می توانید آنها را فرا بگیرید. طول این دوره 6 ماه است.
کارآموزی بالینی: شناخت آثار و علائم بیماریها از دیدگاه بالینی و آزمایشگاهی و بدست آوردن توانائی های لازم در به کار بردن اندیشه، استدلال و نتیجه گیری سریع در طراحی عملیات پیشگیری و درمان است. طول این دوره 20 ماه است.
کارورزی بالینی: پرورش مهارت ها، تقویت قدرت تصمیم گیری در مقابل با مسائل بهداشتی و درمانی و قبول مسئولیت در مقابل اقدام لازم هدف های این دوره مهم است. طول این دوره 18 ماه است
کارورزی: این دوره کنکور کارروزی دارد که کلیاتی از دروس 4 دوره قبل می باشد. فارغ التحصیلان ملزم به خدمت در مناطق محروم کشور هستند.
سطوح رشته
ردیف نام دانشگاه کاردانی کارشناسی ارشد دکترا 1 آزاد- تبریز * 2 آزاد- تنکابن * 3 آزاد- تهران * 4 آزاد- شاهرود * 5 آزاد- قم * 6 آزاد- مشهد * 7 آزاد- نجف آباد * 8 آزاد- کازرون * 9 آزاد- یزد * 10 آزاد-اردبیل *
درسهای رشته
ردیف نام درس ردیف نام درس 1 آزمایشگاه فیزیولوژی 1 2 آزمایشگاه فیزیولوژی 2 3 آناتومی اندام 3 4 آناتومی تنه 2 5 اخلاق اسلامی 6 اخلاق پزشکی 7 اصول نگارش 8 انقلاب اسلامی و ریشههای ان 9 انگل و قارچ شناسی 10 ایمنیشناسی 11 بافتشناسی 12 بهداشت 1 13 بهداشت 2 14 بهداشت 3 15 بهداشت 4 16 بهداشت 5 17 بیماریهای اطفال 18 بیماریهای اعصاب 19 بیماریهای تنفسی 20 بیماریهای جراحی 1 21 بیماریهای جراحی 2 22 بیماریهای خون و سرطان 23 بیماریهای رماتیسمی و مفاصل 24 بیماریهای روانپزشکی 25 بیماریهای زنان 26 بیماریهای عفونی 27 بیماریهای غدد درونریز 28 بیماریهای قلب و عروق 29 بیماریهای گوارش و کبد 30 بیماریهای کلیوی 31 بیوشیمی عملی 32 بیوشیمی نظری 33 پاتالوژی اختصاصی 34 پاتالوژی عمومی 35 پایاننامه 36 پزشکی قانونی 37 تاریخ اسلام 38 تغذیه 39 جنینشناسی 40 روان شناسی 41 زبان پیشدانشگاهی 42 زبان تخصصی 43 زبان عمومی 1 44 زبان عمومی 2 45 ژنتیک 46 فارسی عمومی 47 فارماکولوژی 1 و 2 48 فرماکولوژی 2 49 فیزیولوژی 1 50 فیزیولوژی 2 51 فیزیک پزشکی 52 متون اسلامی 53 معارف اسلامی 2 54 مقدمات پزشکی تئوری 55 مقدمات پزشکی عملی 56 میکروبشناسی 57 ورزش 1 58 ورزش 2 59 کارآموزی اطفال 1 60 کارآموزی بهداشت 61 کارآموزی بیهوشی 62 کارآموزی توانبخشی 63 کارآموزی جراحی 64 کارآموزی جراحی 2 65 کارآموزی چشم 66 کارآموزی داخلی 67 کارآموزی داخلی 2 68 کارآموزی رادیولوژی 69 کارآموزی روانپزشکی 70 کارآموزی زنان 71 کارآموزی گوش و حلق و بینی 72 کارورزی اتفاقات 73 کارورزی اطفال 1 74 کارورزی اطفال 2 75 کارورزی بهداشت 76 کارورزی پوست 77 کارورزی جراحی 78 کارورزی داخلی 79 کارورزی زنان
صنعت و بازارکار
رشته پزشکی با همه سختی هایی که یک دانشجو در راه آن متحمل می شود متأسفانه در بازار کار خود دچار مشکلات فراوانی شده که بعضی مطالب نگران کننده آن در حد حرفهای معمولی مردم کوچه بازار درآمده ولی واقعیت هر رشته – جدای از مدیریت توانمندی که جهت جذب فارغ التحصیلان دانشگاه ها لازم است- این است که دانشجوی باانگیزه و دارای پشتکار، کار شایسته خود را می یابد.
بازار کار رشته پزشکی از منزل شخصی پزشکان شروع و تا بیمارستانها، کلینیک ها، درمانگاه ها، اورژانس ها و کلیه مراکز درمانی در بخش های دولتی و خصوصی، ورزشگاه ها و غیره گسترش می یابد و در صورت بضاعت و توانائی مالی امکان تأسیس مطب را نیز می توان یکی از بخش هایی دانست که پزشک اشتغال خود را فراهم می کند.
ادامه خواندن مقاله معرفي رشته پزشکي به صورت اجمالي
نوشته مقاله معرفي رشته پزشکي به صورت اجمالي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 14, 2018, 11:19 pm
nx دارای 80 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
اپیدمیولوژی
واژگان كلیدیاصول اپیدمیولوژی، اپیدمیولوژی بیماری ها، مبانی بیماریزاییتعاریف اپیدمیولوژیشما در كتاب های مختلف با تعاریف متعددی از اپیدمیولوژی مواجه میشوید كه شاید با نگاهی دقیقتر به كلمات كلیدی آنها بتوان تصویری جامع از این علم را استنباط كرد. گرچه تمامی این تعاریف در اصول مشترك هستند اما با مراجعه به هركدام میتوان از منظری متفاوت با اصول و اهداف این علم آشنا شد. آنچه مورد موافقت همگان است این است كه اپیدمیولوژی، پایه علم
بهداشت عمومی است، و ریشه آن از كلمه یونانی اپی (Epi) به معنای بر یا روی، دموس (Demos) به معنای مردم و لوژی (Logy) یعنی مطالعه، برگرفته شده است. با توجه به تاریخ ارائه تعاریف مختلف اپیدمیولوژی قادر خواهیم بود تا حدودی به سیر تكوین و تكامل آنچه كه امروزه به عنوان علم اپیدمیولوژی در جهان مطرح است نیز پی ببریم. ابتدا به برخی از این تعاریف اشاره میشود:تعاریف مختلف• • بقراط حدود 2400 سال قبل اوّلین بار واژه اپیدمی را بكار برد و كاربرد اپیدمیولوژی را در مطالعه اپیدمی بیماری های واگیر، مخاطرات محیطی و مسائل تغذیه ای نام برد.• • اپیدمیولوژی رشته ای از علوم پزشكی است كه همه گیری ها را بررسی میكند (پاركین 1873). • • اپیدمیولوژی علم بررسی توزیع وضعیت سلامت، بیماری، و سایر مسائل مربوط به سلامتی انسان در ارتباط با سن، جنس، نژاد، وضعیت جغرافیایی، مذهب، آموزش، شغل، رفتار، زمان، مكان، شخص و غیره است (سوسر 1973).• • اپیدمیولوژی علم بررسی فراوانی، الگوها، چگونگی علل، انتشار و كنترل بیماری ها در گروه های مردم است كه شامل جمعآوری و تجزیه و تحلیل منظم داده های مربوط به بیماری هاست (هنیكنز و بورینگ1987).
• • اپیدمیولوژی مطالعه سلامتی و بهداشت در جوامع انسانی است (تریس 1992). • • اپیدمیولوژی یكی از علوم پایه پزشكی است كه در مورد توزیع و عوامل تعیین كننده فراوانی بیماری ها در جوامع بشری بحث میكند (گرینبرگ و همكاران 1992).• • اپیدمیولوژی تلاش هایی عمومی، سازمان یافته و هدفمند برای پیشگیری از بیماری ها و ارتقاء سلامت است و یا توصیف و تحلیل وجود بیماری ها در جامعه و كنترل عوامل مؤثر در وقوع بیماری ها است (بیگل هول و همكاران 1993).
• • اپیدمیولوژی یك روش تحقیقی برای جستجوی علّت یا منبع یك بیماری، ناتوانی، سندرم و یا وضعیت بد است (لیلین فلد و استولی 1994).• • اپیدمیولوژی مطالعه چگونگی توزیع و تعیینكننده های توزیع حالات و وقایع مربوط به سلامت در جمعیتی مشخص، و بهره گیری از این مطالعه برای حل مشكلات بهداشتی است (جان لست 2000).• • اپیدمیولوژی اندازه گیری عوامل خطرزایی است كه در ایجاد، تأثیر و توزیع بیماری ها، ناتوانی و مرگ مؤثرند (بركمن و كوواچی 2000).• • اپیدمیولوژی مطالعه توزیع، و اندازه گیری فراوانی بیماری ها در جوامع انسانی است (روتمن 2002).• • اپیدمیولوژی مطالعه چگونگی، علت، كنترل، و اندازه گیری فراوانی و توزیع بیماری، ناتوانی و مرگ در جوامع انسانی است (بوپال 2002).• • اپیدمیولوژی مطالعه چگونگی توزیع بیماری ها در جمعیت و بررسی عواملی است كه در این توزیع تاثیر میگذارد (گوردیس2004)
• • اپیدمیولوژی رشته ای پژوهشی است كه با توزیع و تعیین كننده های بیماری در جوامع سروكار دارد یا اپیدمیولوژی مطالعه رخداد بیماری در جمعیت های انسانی است (فلچر 2005).• • اپیدمیولوژی مطالعه وقایع مرتبط با سلامتی در جمعیت های تعریف شده است كه شامل بررسی وضعیت های خاص و مواجهه ها و عوامل مربوط به میزبان است كه در رخداد بیماری ها سهیم هستند (مندل و همكاران 2005). آن چه از تعاریف بالا میتوان استنتاج كرد این است كه اپیدمیولوژی:استنتاج از تعاریف مختلف تأكید بر گروه دارد نه فرد. اپیدمیولوژی علم كمیت هاست و با اندازه ها و اندازه گیری ها سروكار دارد. علم بررسی ارتباط ها، اختلاف ها، و تغییرات روند و الگوی سلامت و بیماری در جمعیت های انسانی است. علم بررسی تفاوت و مقایسه (Compare & Contrast) سلامتی و بیماری است. فقط به بیماری و ناتوانی توجه ندارد و سلامتی و مرگ هم در دامنه فعالیت هایش قرار دارد. به جنبه های مختلف پیشگیری توجه دارد. هم علم (Science) است و هم عمل (Practice).
بنابراین عملكردهای اپیدمیولوژی شامل موارد ذیل است:عملكردهای اپیدمیولوژی1- بررسی عوامل بیماریزا، عوامل فیزیكی و عوامل محیطی كه روی سلامتی اثر میگذارند تا با شناخت آنها بتوان از بیماری ها و مصدومیت ها پیشگیری كرد و سلامتی را ارتقاء بخشید.2- بررسی عوامل یا علل مهم مؤثر بر رخداد بیماری ها، ناتوانی و مرگ، تا بتوان اولویت ها را به درستی شناسایی كرد.3- مشخص كردن قسمت هایی از جمعیت كه بیشتر از سایرین در معرض خطر بیماری، ناتوانی یا مرگ هستند.4- طراحی و ارزیابی تأثیر برنامه ها و خدمات بهداشتی بر گسترش سلامتی در جمعیت.مهمترین تلاش های تاریخی زیربنایی در توسعه علم اپیدمیولوژی:– بقراط حكیم در 400 سال قبل از میلاد مسیح (ع) در كتاب در باره هواها، آب ها، و مكان ها (On Airs, Waters, and Places) كه شامل 24 قسمت بود به نقش عوامل مرتبط با شیوه زندگی و عوامل محیط خارجی در ایجاد بیماری در انسان، اشاره كرد. وی را پدر علم بهداشت عمومی نیز میشناسند.– ابداع قرنطینه (quarantine) در قرن چهاردهم توسط ونیزی ها كه برای محافظت مردم از اپیدمی های طاعون انجام شد از تلاش های بسیار مهم بشر در عرصه اپیدمیولوژی بود. در آن زمان برای اطمینان از عدم انتقال بیماری طاعون به ونیز ـ ایتالیا به كشتی هایی كه به آن جا میآمدند تا 40 روز اجازه ورود نمیدادند. ریشه قرنطینه از كلمات ایتالیایی quaranta giorni به معنای 40 روز گرفته شده است.– در اوایل قرن هفدهم میلادی فرانسیس بیكن (F. Bacon,1561-1626) دانشمند انگلیسی و همكاران او اصول تفكر، و نگرش منطقی و فلسفی اپیدمیولوژی را بنیان نهادند. – جان گرانت (1620-1674 J Graunt,) آمارهای مربوط به تولّد و مرگ در لندن را تحلیل كرد و اندازه های بیماری را محاسبه نمود.
– جیمز لیند (J. Lind,1716 – 1794) جراح نیروی دریایی اسكاتلند، اوّلین كارآزمایی بالینی تجربی را در سال 1747 برای درمان اسكوربوت (كمبود ویتامین C) انجام داد. او با افزودن میوه تازه و مواد غذایی حاوی ویتامین C به رژیم غذایی دریانوردان انگلیسی، این بیماری را تحت كنترل درآورد.– در سال 1839 میلادی ویلیام فار (W. Farr, 1807-1883) كه در آن زمان رئیس اداره ثبت احوال انگلستان بود، سیستمیبرای جمعآوری و خلاصه كردن داده های مربوط به علل مرگها در لندن بنا نهاد. گرچه فار، اوّلین كسی نبود كه از علم آمار برای مشخص كردن علّت مرگ ها استفاده كرد (اوّلین فرد ویلیام هبردن W. Heberden در سال 1734 میلادی بود)، لكن او را به نام پدر علم آمار حیاتی میشناسند.
– جان اسنو (J Snow, 1813-1858 ) ازجمله برجسته ترین دانشمندانی است كه در تاریخ اپیدمیولوژی وجود دارند. بنابراین وی را به عنوان پدر اپیدمیولوژی مدرن میشناسند. او در سال 1849 تا 1854 اوّلین مطالعه تحلیلی اپیدمیولوژی را در لندن با آزمودن فرضیه ای در خصوص بیماری وبا انجام داد و ازجمله اوّلین كسانی بود كه فهمید ابتلاء به بیماری وبا در ارتباط با مصرف آب آلوده است و به اهمیّت و نقش بهداشت محیط در كنترل و پیشگیری از بیماری ها و كنترل اپیدمی ها پرداخت. – در سال1920 گلدبرگر (J Goldberger, 1874-1929) دانشمند اتریشی ـ مجارستانی در زمانی كه بحران بیماری پلاگر جنوب امریكا را فرا گرفته بود، اوّلین مطالعه توصیفی در عرصه (Descriptive field study) را برای نشان دادن تاثیر عوامل تغذیه ای بر رخداد این بیماری در داوطلبین زندانی در می سی سی پی، انجام داد.
– در سال 1949 مطالعه فرامینگهام بعنوان اوّلین مطالعه همگروهی توسط موسسه ملّی قلب امریكا بر روی 5209 مرد وزن 30 تا 62 ساله ساكن شهر فرامینگهام، ایالت ماساچوست امریكا آغاز شد تا بتواند مهمترین عوامل خطرزا را در ارتباط با بیماری های عروق تاجی قلب شناسایی كند. – ریچار دال(Richard Doll, 1912-2005) و همكارانش در سال 1950 اوّلین مطالعه مورد ـ شاهدی را بر روی تاثیر مصرف سیگار بر سرطان ریه انجام دادند. آنها دریافتند كه در رخداد بیماری ها
عواملی وجود دارند كه الزاماً باعث بیماری نمیشوند بلكه شانس و احتمال بیماری را در گروهی كه با آن عوامل مواجهه دارند افزایش میدهند كه میتوان به آنها عوامل خطرزا (Risk factor) گفت. تلاش های دال و همكارانش طی حدود 6 دهه باعث ایجاد و توسعه اپیدمیولوژی سرطان در جهان شد.– در سال 1954 بزرگترین كارآزمایی در عرصه (Field trial) بر روی حدود یك میلیون كودك، كه كارآیی واكسن فلج اطفال نوع تزریقی (Salk) را میآزمود انجام شد. حجم داده های حاصل از مطالعه تا زمان انجام این مطالعه بیسابقه بود. – مانتل و هنزل در سال 1959 روش آماری موسوم به همین نام (Mantel-Haenszel Test) را برای تجزیه و تحلیل آماری داده های طبقه بندی شده مربوط به مطالعات مورد ـ شاهدی را ارائه دادند. – مك ماهون (Brian MacMahon) متولد 1923 در انگلستان، اوّلین كتاب مرجع (Text) اپیدمیولوژی تحت عنوان روش های اپیدمیولوژیك
(Epidemiologic Methods) را در سال 1960 منتشر كرد. او در این كتاب به صورت سیستماتیك بر روی طراحی مطالعه، كار كرد. این كتاب بعد ها با عنوان اپیدمیولوژی : مبانی و روش ها (Epidemiology: Principles and Methods) نامیده شد. – در سال 1964 كمیته مشورتی دخانیات و سلامتی جراحان عمومی امریكا (The US Surgeon General’s Advisory Committee on Smoking and Health )، معیار های ارزشیابی علّیّت را منتشر كرد.
– مطالعات سه جامعه در استانفورد و پروژه كارولینای شمالی طی سال های 1971-72 میلادی بعنوان اوّلین مطالعه مبتنی بر جامعه (Community-based) با هدف برنامه های پیشگیری از بیماری های قلبی ـ عروقی آغاز شد.ـ در اوایل دهه 1970 میلادی روش های جدید آماری مانند آنالیزLog-Linear و Logistic ارائه شد. ـ از دهه 1990 به بعد نیز در زمینه توسعه و به كارگیری روش های نوین بیولوژی مولكولی در اپیدمیولوژی تلاش های زیادی انجام شده است.
انواع اپیدمیولوژیاپیدمیولوژی را میتوان از منظرهای مختلف، طبقه بندی كرد. برخی آن را براساس رویكرد مطالعاتی اپیدمیولوژی به موضوعات مختلف مانند: اپیدمیولوژی تغذیه (Nutritional E.)، اپیدمیولوژی اجتماعی (Social E.)، اپیدمیولوژی محیط (Environmental E.)، اپیدمیولوژی شغلی یا حرفه ای (Occupational E.)، اپیدمیولوژی مولكولی (Molecular E.)، اپیدمیولوژی بالینی (Clinical E.) دسته بندی میكنند. برخی دیگر آن را به دو دسته كلّی اپیدمیولوژی بیماری های واگیر و اپیدمیولوژی بیماری های غیرواگیر طبقه بندی مینمایند و گروهی دیگر آن را از زاویه رویكرد خاص این علم به
بیماری های مختلف (مانند اپیدمیولوژی سرطان، اپیدمیولوژی دیابت، اپیدمیولوژی حوادث، اپیدمیولوژی بلایا و مانند اینها) میبینند. گاهی نیز این علم را به اپیدمیولوژی روش شناختی (Methodologic E.). اپیدمیولوژی تحقیق (Research E.)، اپیدمیولوژی آمار زیستی (Biostatistics E.)، اپیدمیولوژی اقتصادی (Economic E.)، اپیدمیولوژی عملی یا كاربردی (Applied/Practical E.)، طبقه بندی میكنند.یكی از متداولترین طبقه بندی ها براساس روش مطالعه و بررسی سلامت و بیماری است كه البته هیچ كدام از آنها الزاماً منحصر به فرد نیستند. بر این اساس اپیدمیولوژی را به اپیدمیولوژی توصیفی (Descriptive)، تحلیلی (Analytical)، گذشته نگر (Retrospective) آینده نگر (Prospective)، تجربی (Experimental)، و سرولوژی(Serological) طبقه بندی میكنند.
در اپیدمیولوژی توصیفی، ویژگی های عامل بیماریزا، گروهها و جمعیت های درگیر، و عوامل مرتبط محیطی توصیف میشوند و توزیع بیماری در ارتباط با زمان و مكان مشخص میشود. اپیدمیولوژی تحلیلی به علّت رخدادها، علّیّت و سبب شناسی، و تاثیر عوامل خطرزا می پردازد. اپیدمیولوژی گذشته نگر یا مورد – شاهدی با استناد به مستندات (یا مصاحبه با افراد بازمانده از بیماری) وجود یا عدم وجود (یا نسبت فراوانی) عوامل سببساز یا خطرزای بیماری را در افراد واجد بیماری با افراد فاقد بیماری مقایسه نماید. در اپیدمیولوژی آینده نگر ویژگی ها و اندازه های بیماری در جمعیت در طول زمان، پیگیری و بررسی میشوند. اپیدمیولوژی تجربی با استفاده از مدل های انسانی
، یا حیوانی، مداخلات مختلف را میآزماید، جمعیت برای انجام یك كارآزمایی (Trial) برنامه ریزی شده بررسی میشود و اثرات روش تحت مطالعه با مقایسه پیامدهای آن (Outcomes) در گروه تحت تجربه (Treatment) با پیامدهای روشهای دیگر در گروه شاهد (Control) تعیین میشود. اپیدمیولوژی سرولوژی كه شكل خاصی از اپیدمیولوژی مشاهده ای است از نمونه های خون (سرم خون) یك جمعیت تعریف شده در مطالعه استفاده میشود. اهداف و كاربرد های اپیدمیولوژی به طور کلّی پنج هدف به شرح زیر برای اپیدمیولوژی تدوین شده است:1- مشخص کردن عوامل سببساز و علل بیماری ها و عوامل خطرزایی که میتوانند خطر افزایش بیماری را در یک فرد یا یک جمعیت، افزایش دهند. در صورتی که ما بتوانیم این علل و عوامل را به درستی شناسایی کنیم قادر خواهیم بود مواجهه با آنها را کاهش یا قطع کنیم و در نتیجه برای پیشگیری مؤثر از بیماری ها برنامه ریزی کنیم.
2- مشخص کردن وضعیت و اندازه بیماری ها در جامعه، و بار بیماری ها تا بتوان تسهیلات و نیازهای لازم برای کنترل و پیشگیری از آنها را تامین کرد.3- مطالعه تاریخچه طبیعی و عوامل پیش آگهی بیماری ها. از آنجا که برخی بیماری ها بیش از سایرین وخیمتر، یا کشنده تر هستند با تامین این هدف قادر خواهیم بود روش های مداخله ای موثرتر و واقعیتری برای کنترل یا پیشگیری از آنها اتخاذ کنیم.4- ارزشیابی روش های حاضر و جدید درمانی و شیوه های مختلف خدمات و مراقبت های بهداشتی.5- پایه گذاری و ایجاد روش ها، سیاستگذاری ها و تصمیمگیری های مناسب برای کنترل مخاطرات و عوامل خطرزا در محیط کار، و زندگی. نیاز به اپیدمیولوژی در رشته های مختلف علوم پزشكی، روز به روز در حال گسترش است و به این سبب كاربرد های این رشته در آزمایشگاه ها، بیمارستان ها، مراكز بهداشتی ـ درمانی، همینطور در حوزه های تحقیق، مدیریت و برنامه ریزی های بهداشتی، سیاستگذاری، تصمیمگیری و ارزیابی رو به افزایش است.اپیدمیولوژی میتواند در زمینه های زیر مفید واقع شود: فهمیدن این كه علل و عواملی كه در ثبات بیماری در جمعیت ها چه هستند، پیشگیری و كنترل بیماری در جمعیت ها، هدایت و راهنمایی برنامه ریزی ها و سیاستگذاری های خدمات و مراقبت های بهداشتی كمك به مدیریت و مراقبت سلامت و بیماری افراد جامعه اپیدمیولوژی را میتوان به عنوان یك علم (Science)، عمل (Practice)، و یا یك هنر و مهارت (Craft) مورد بررسی قرار داد. مطالعات اپیدمیولوژی نیز با رویكرد های متنوع تلاش میكند كه در سه عرصه فوق قدم بردارد.
رویكرد های اپیدمیولوژی• • آزمون تكنیك ها (Testing the techniques) مانند درستی اندازه گیری ها، توافق و چگونگی انجام سنجش ها، ابزارهای اندازه گیری، مشاهدات.• • اندازه گیری بیماری ها (Counting disease) مانند تعیین فراوانی، و میزان های شیوع و بروز تولد، بیماری و مرگ و برآورد سایر نسبت های مربوط به رخداد های سلامتی و بیماری.• • انجام مطالعات مربوط به تعیین اطلاعات، نگرش و رفتار جمعیت ها و گروه های جمعیتی در ارتباط با مسائل مربوط به سلامت و بیماری (KAP studies)
• • تعیین روابط علّیّتی شامل سبب شناسی، مشخص كردن عوامل خطرزا، و ارزیابیخطر• • انجام و ارزیابی مداخلات و تجارب جدید در زمینه روش های درمانی، كنترل و پیشگیری، سیاستگذاری، اثربخشی هزینه، و مانند اینها.• • بررسی مواجهه یافتگی با عوامل بیماریزا یا خطرزا (شامل تاثیرات مواجهه یافتگی، دوز، طول مدت، چگونگی، پیامد ها)• • توصیف حقایق (مانند مطالعات مروری و مرور موارد)• • مطالعه و بررسی بیماری های جدید، همه گیری ها• • ارزیابی و ارزشیابی خدمات بهداشتی ـ درمانی • • غربالگری • • مراقبت و پایش
براساس تعاریف و مفاهیم اپیدمیولوژی كاربرد های زیر را میتوان برای این علم خلاصه كرد:خلاصه كاربردهای اپیدمیولوژی مطالعه و تحقیق براساس اصول روش شناسی پژوهش و آمار توصیف اندازه های سلامتی و بیماری در جمعیت ها و گروه های انسانی و توزیع وقایع مربوط به سلامت در ارتباط با زمان، مكان و شخص تعیین این كه بیماری ها چرا؟ چگونه؟ چه زمانی؟ در چه مكان هایی؟ و در بیشتر چه گروههایی از جمعیت؟ رخ میدهند. تمركز بر چرایی رخداد های مربوط به سلامتی و بیماری با توجه به نه تنها عوامل و علل زیستی، بلكه بررسی عوامل محیطی، رفتاری، و مانند اینها.مدل های اكولوژیك در ارتباط با علّیّت بیماری ها
مدل مثلث اپیدمیولوژی شكل 1 ـ مدل مثلث اپیدمیولوژیمدل مثلث اپیدمیولوژی یك مدل اكولوژیك است كه سالهاست مورد استفاده قرار میگرفته و هنوز هم به آن توجه میشود. این مدل نشان دهنده تعامل متقابل سه عامل میزبان، عامل بیماریزا و محیط در تعیین علّیّت بیماری ها است. در گذشته كه مطالعات اپیدمیولوژی منحصر به بیماری های
واگیر بود عوامل بیماریزا جزئی مجزا و علتی لازم برای رخداد بیماری محسوب میشد، در صورتی كه در مورد بیماری های غیر واگیر، مانند مصدومیت های ناشی از حوادث یا بیماری های قلبی ـ عروقی نمیتوان عامل بیماریزای بخصوصی را مورد توجه قرار داد. از این رو عامل بیماریزا را جزئی از عوامل مرتبط با محیط یا میزبان دانسته و یا از مدل های دیگر استفاده میكنند.مدل چرخ (Wheel Model)
این مدل بر هماهنگی و تعامل ژن ها، و میزبان با محیط تاكید دارد. دارای یك هسته مركزی است كه حاوی ساختار ژنتیكی میزبان كه در بروز بیماری نقش دارد، میباشد. در اطراف آن عوامل مربوط به میزبان و حول آن عوامل محیط اجتماعی، عوامل شیمیایی و فیزیكی و عوامل بیولوژیك محیط قرار دارند. اندازه نسبی اجزای چرخ با توجه به نقش هر عامل در رخداد بیماری های مختلف فرق
میكند. برای مثال در مورد بیماری های اسهالی هسته چرخ بسیار كوچك ولی در مورد بیماری هموفیلی یا تالاسمی كه عامل ژنتیك نقش مهمی در رخداد بیماری دارد هسته مركزی به نسبت بسیار بزرگ خواهد بود. روی هم افتادن منطقه مربوط به اجزای محیط تاكید بر رجحان مطلق آنها دارد. این مدل نیز برای تفسیر ساده تر علّیّت، كاربرد دارد و ابتدا برای بررسی علّیّت بیماری فنیل كتونوریا كه یك بیماری اتوزومال (غیر وابسته به جنسیت) است از آن استفاده شد.
مدل اعتقاد به سلامتی یا باور بهداشتیمدل اعتقاد به سلامتی سالها است كه اساس پیشگیری از بیماری ها، آموزش و ارتقاء بهداشت است. اعتقاد بر این كه سلامتی یك ارزش است و برای حفظ و ارتقای آن باید تلاش كرد، دیدگاهی است كه باید منجر به تغییر رفتار شود. این اعتقاد نه تنها در توده مردم و استفاده كنندگان از خدمات بهداشتی ـ درمانی، بلكه در محققین علوم بهداشتی، و شاغلین حرف نیز بسیار موثر است. عمده ترین علل وقوع بیماری های مزمن بخصوص غیر واگیر یا پیشگیری و كنترل آنها به رفتار، مربوط است. این بیماری ها عمدتاً در نتیجه باور فرد، اعتقاد و شیوه زندگی او مربوط میشود. برای مثال عادات غذایی فرد، ورزش كردن یا بیتحرّكی وی، و یا چگونگی گذران اوقات فراغتش میتواند در وقوع این گونه بیماری ها موثر باشد.
چهار ضابطه اساسی در مدل اعتقاد به سلامتی كه در اپیدمیولوژی كاربرد دارد عبارتند از:• • شخص یا جامعه باید به این امر معتقد باشد كه سلامتی او در معرض خطر میباشد.• • شخص یا جامعه باید احساسی منطقی در باره مسایلی كه در زندگیش باعث بیماری یا ناتوانی او میشود داشته باشد.• • شخص یا جامعه باید اعتقاد داشته باشد كه در مقابل بیماری ها آسیب پذیر است و برای حفظ و ارتقاء سلامتی خود سرمایه گذاری نماید، و متقاعد شود كه این سرمایه گذاری به نفع اوست و سلامتی برایش دست یافتنی است.
• • شخص یا جامعه باید دركی منطقی از اثرات سوء عدم رعایت موازین بهداشتی، داشته باشد و عكسالعملی منطقی در پاسخ به آنچه پیرامون او رخ میدهد نشان بدهد. مدل استخوان ماهیاین مدل نیز یكی از مدل های مربوط به تفسیر رابطه علّت و معلولی بیماری هاست كه مجموعه عوامل ممكن كه در ایجاد بیماری، ناتوانی یا مرگ، سهیم هستند را توضیح میدهد. دیاگرام استخوان ماهی به اپیدمیولوژیست ها در زمانی كه میخواهند علل ممكن بیماری را تعیین یا اندازه گیری كنند، كمك میكند. تدوین این مدل شامل چند مرحله زیر است:
• • مرحله اوّل در این مدل شامل فهرست كردن تمامی علل اساسی یا عوامل خطر موثر در ایجاد بیماری است. سپس قرار دادن گروه هایی از علل روی استخوان های دیاگرام است تا بتوان با قابل مشاهده كردن آنها علل را به آسانی برسسی و تجزیه و تحلیل كرد.• • مرحله دوم گسترش زیر گرو ه هایی (subcategories) از علل ایجاد كننده بیماری برای هركدام از مناطق دیاگرام است. هر شاخه از استخوان ماهی یك برچسب (Label) كه عوامل مرتبط با بیماری را نشان میدهد، خواهد گرفت.
• • سطح سوم علل را نیز ممكن است به استخوان ها اضافه كرد. • • سر ماهی را معلول (بیماری، ناتوانی، مصدومیت یا مرگ) تشكیل میدهد. تعیین رابطه علّت و معلولی برای هر كدام از گروه ها با پاسخ “بلی” یا “خیر” یا “True” و “Not true” با مطالعه هر كدام از روابط مشخص میشود.
مدل شبکه علّیّتاین مدل در سال 1960 توسط برایان مك ماهون و همكارانش ارائه شد و مفهومش آن است كه معلول ها (Effects) همیشه نتیجه یك علّت مشخص نیستند بلكه مجموعه ای از علل (Causes) یا عوامل كه همچون شبكه ای به هم اتصال دارند باعث ایجاد معلول میشوند. شبكه علّیّت را میتوان به صورت نمودار علّیّتی (Causal diagram) یا مدل شبكه عنكبوتی (The spider’s web)نمایش داد. نمودار علّیّتی یك نمایش روابط علّتی بین متغیرها است كه به هر متغیّر یك محل ثابت تخصیص مییابد و در آن هر رابطه علّت و معلول یك متغیر با متغیر دیگر با استفاده از یك پیكان كه نوك پیكان به سمت معلول و انتهای آن به طرف علّت است رسم میشود.
چگونگی تشكیل شبكه علّیّت:o o مسئله را مشخص كنید و یك تشخیص درست و دقیق از معلول (بیماری) به دست آورید.o o معلول تشخیص داده شده را در مركز یا پایین شبكه (web) قرار دهید.o o تمامی علل یا منابع ممكن معلول را فهرست كنید.o o تمامی عوامل خطرزا و عوامل زمینه ای موثر در ایجاد معلول را مشخص و فهرست نمایید.o o سوّمین لایه شبكه را برای شاخه های فرعی مرتبط با معلول (Narrow list) گسترش دهید.o o فهرستی از منابع یا عوامل خطرزای معلول كه بطور عمومی و غیر مستقیم با آن در ارتباط هستند را مشخص كرده، هرچه ارتباط قویتر است آن را به مركز شبكه نزدیكتر كنید.o o در مورد هریك از عوامل خطر جدیدی كه طی مطالعات جدید مشخص میشوند شبكه را توسعه بخشیده و روی آن كار كنید.در مدل شبكه عنكبوتی معلول یا بیماری در مركز تار و علت ها در اطراف آن رسم میشوند.
شكل 4 ـ مدل شبكه عنكبوتی (The spider’s web)فاكتورهای علّیّت• • عوامل زمینه ساز (Predisposing factors) مانند سن، درآمد، جنس• • عوامل تشدیدكننده(Enabling factors) که در گسترش بیماری موثرند مانند تغذیه نامناسب، عدم دسترسی به امکانات بهداشتی ـ درمانی• • عوامل تسریع کننده (Precipitating factors)مانند مواجهه یافتگی با عوامل خطرزا• • عوامل تقویت کننده (Reinforcing factors) مانند طول و مدّت مواجهه یافتگی با عوامل خطرزا• • تعامل (Interaction) وجود چند عامل خطرزا در کنار یکدیگر مانند سیگار کشیدن و کار در محیط پر گرد و غبارعوامل موثر بر علّیّتاستحکام (Strength) یك ارتباط قوی بین علّت و معلول میتواند بر عوامل دیگر یا مخدوش كننده ها اثر خنثی كننده داشته باشد. اگر میزان خطر نسبی بیشتر از 2 باشد ارتباط علّت و معلولی را میتوان مستحكم قلمداد كرد. برای مثال مصرف سیگار تقریباً 2 برابر امكان بروز سكته قلبی و 4 برابر خطر بروز سرطان ریه را افزایش میدهد. بنایراین میتوان یك رابطه علّت و معلولی مستحكم بین مصرف سیگار و این بیماری ها متصوّر بود.معقول بودن (Plausibility)علّیّت باید منطبق با عقل باشد، یعنی با اطلاعات ما راجع به بیماری و عوامل ایجاد كننده آن همخوانی داشته و بدیهیات علمی پیشین مرتبط با این ارتباط را نقض نكند. گاه ممكن است برخی یافته های آماری وجود ارتباطی جعلی بین دو یا چند عامل را نشان دهد كه این رابطه، عقلایی نیست.ثبات (Consistency)ثبات یا پایایی علّیّت زمانی به اثبات میرسد كه انجام چندین بار آزمایش یا مطالعه مشابه، دقیقاً همان نتایج را به دست دهد. هرچند كه یكسان نشدن نتایج چند آزمایش، علّیّت را بطور كلّی نقض نمیكند (زیرا سطوح مختلف مواجهه یافتگی یا شرایط موثر دیگر در مطالعه ممكن است دخالت جدّی در علّیّت داشته باشد)، ولی اگر شرایط مواجهه یافتگی و بقیه عوامل موثر دیگر ثابت نگه داشته شود، ثبات نتایج و در نتیجه علّیّت باید حاصل شود.
ارتباط موقت (Temporal Relationship) در مواردی كه علّت رخداد یك معلول مواجهه یافتگی با یك عامل است كه این مواجهه میتواند در سطوح مختلف وجود داشته باشد، مهم خواهد بود كه مدّت زمان و مقدار كافی فرد با عامل مورد نظر (علت) مواجهه داشته باشد. در غیر این صورت ممكن است حتی با وجود علّت و مواجهه با آن معلول حاصل نشود. بنابراین گاه ارتباط موقت با علّت میتواند در رخداد معلول غیر موثر باشد. برای مثال سروصدای مزاحم یك علّت ثابت شده برای رخداد افت شنوایی است، امّا این مواجهه باید مدّت زمان معیّنی وجود داشته باشد تا معلول بروز كند.
اصول کخ در تعیین علّیّت برای بیماری های عفونیدر اثبات رابطه علّیّتی برای بیماری های عفونی، جهت آن كه بتوانیم یك رابطه علّت و معلولی منطقی بین یك عامل بیماریزا و بیماری را اثبات كنیم از اصول كخ، دانشمند آلمانی استفاده میشود.1 ـ عامل بیماری در هر مورد بیماری باید وجود داشته باشد.2 ـ باید بتوان عامل بیماریزا را از فرد مبتلا جدا کرد و در محیط مناسب کشت داد.3 ـ عامل بیماریزا باید بتواند در هر فرد یا حیوان مستعد دیگر ایجاد بیماری با علایم یا نشانه های بیماری اوّلیه ایجاد کند.4 ـ باید بتوان عامل بیماریزا را مجدّداً در این فرد یا حیوان ثالث جدا کرده در محیط مناسب کشت داد.مبانی بیماریزایی (نقش عوامل بیماریزا، میزبان، محیط)الف ـ عامل بیماریزا (Agent)
بطور کلی در اپیدمیولوژی بیماری های واگیر، یكی از 8 گروه عوامل بیماریزای باکتری ها، ویروس ها، ریکتزیاها، پروتوزوئرها، قارچ ها، انگل ها، بندپایان و پرایون ها دخالت دارند. این عوامل علیرغم نوعشان، جزء (علت) لازم در زنجیره عفونت محسوب میشوند و بدون وجود آنها بیماری عفونی امكان رخداد ندارد. عامل بیماریزا اگر از طریق محیط باعث ایجاد بیماری همراه با علائم بالینی در فرد شود از اهمیّت اپیدمیولوژیك بیشتری برخوردار خواهد بود. سه ویژگی اصلی عامل بیماریزا در ارتباط با اهمیّت اپیدمیولوژیك آنها میبایست مورد توجه قرار گیردكه شامل:
1) ویژگی هایی كه با انتشار یا انتقال عامل بیماریزا در / از محیط تاثیر دارند مانند روش انتقال عامل بیماریزا، 2) خصوصیاتی كه به ایجاد عفونت، مربوط میشود مانند قابلیّت بیماریزایی عامل بیماریزا در میزبان و 3) ویژگی هایی كه به ایجاد بیماری و ارتباط بین عامل بیماریزا و میزبان مانند حساسیت فرد یا وضع ایمنی او ارتباط دارند.
باکتری ها اندازه ای بین 2/0 تا 5 میكرون دارند. به اشكال مختلف (كوكسی، باسیل، ویبریون، اسپیروكت) دیده میشوند. به صورت هوازی، بی هوازی یا بی هوازی اختیاری وجود دارند و میتوانند با تغییرات شیمیایی در مواد غذایی و تبدیل آنها به مواد ساده تر، نیاز های غذایی خود را برآورده كنند. عامل سببی بیماری های مختلف مانند سل، مخملك و تب مالت را باكتری ها تشكیل میدهند.
ویروس ها كوچكتر از باكتری ها (بین 2 تا 400 میلی میكرون) هستند. دارای اشكال مختلف هندسی بوده و ساختمان كامل سلولی ندارند. قدرت نفوذ بسیار زیادی دارند، و برای رشد و تكثیر ، لازم است در بافت زنده زندگی كنند. عامل سببی بیماری های مختلف مانند سرخك، سرخجه، آبله ویروس ها هستند.ریکتزیاها اندازه ای بین 3/0 تا 1 میكرون دارند. از لحاظ تكاملی حد واسط بین باكتری ها و ویروس ها هستند. اكثر آنها بوسیله بندپایان از مخزن به میزبان جدید منتقل میشوند. در خارج بدن موجود زنده نسبت به عوامل محیطی بسیار حساس و آسیب پذیرند. عامل سببی بیماری های مختلفی مانند تیفوس، تب Q ، ریكتزیاها میباشند.
پروتوزوئرهاتك سلولیاند و ساختمان كامل سلّولی دارند. عامل سببی بیماری های مختلفی مانند مالاریا، لیشمانیوز، شیستوذومیاز، پروتوزوئرها هستند.
قارچ ها قارچ ها موجودات پست گیاهی هستند. فاقد كلروفیلاند، و لذا نمیتوانند از مواد معدنی، مواد آلی بسازند. به اشكال مختلف دیده میشوند. معمولاً دارای اسپور هستند. عامل بیماریزای بیماری های مختلف مانند انواع كچلی ها، عفونت های قارچی سوند ادراری میباشند.
انگل ها (كرم ها) گستردگی زیادی در جهان دارند. شامل دو گروه بزرگ كرم های پهن و دراز هستند. اندازه آنها از چند میلیمتر تا چند متر متغیر است. در اندامهای مختلف بدن (مثل روده، كبد، زیر جلد) میتوانند جایگزین شوند.
بندپایان بندپایان، هم ناقل، هم عامل بیماریزا و هم میزبان بیماری ها هستند (مثلاً كنه ناقل و مخزن تب راجعه، كك نافل طاعون). بدن آنها از تكه های مجزا و چسبیده بهم تشكیل شده و سطح بدنشان كتینی است. بزرگترین گونه جانوری در كره زمین هستند. عامل بیماریزای بیماری های مختلف مانند گال و میازیس میباشند.
پرایون ها (Prions) مواد پروتئینی قابل تكثیر و بسیار مقاومی هستند كه معمولاً در بدن میزبان، رشد بسیار آهسته ای داشته باعث ایجاد بیماری های خطیری نظیر جنون گاوی و واریانت بیماری كروتسفلد ـ جاكوب (vCJD) میگردند. طرز تاثیر عوامل بیماریزابطور كلّی هم جسم عامل بیماریزا و هم سمومی كه ترشح میكنند ممكن است تاثیر و اختلالاتی بر روی میزبان ایجاد كنند. بنابراین:• • برخی باعث تحریك فرد بدون عارضه سلولی میشوند (مانند عامل وبا)• • بعضی باعث آزردگی و آسیب سلول میشوند (مانند جذام)• • برخی نیز حیات سلول را مختل میكنند (مانند برخی مسمومیت ها) روش های ایجاد بیماری توسط عوامل بیماریزاعوامل بیماریزا به روش های مختلفی میتوانند در میزبان حساس، ایجاد بیماری كنند كه شامل موارد زیر است: • • عوارض سمی (بصورت آندوتوكسین یا اگزوتوكسین) : اكثر عوامل بیماریزای عفونی دارای سمومی هستند كه ممكن است به صورت سم داخل جسم عامل بیماریزا (اندو توكسین) بوده و در نتیجه مرگشان این سموم را در بدن میزبان آزاد میكنند. گاهی نیز عامل بیماریزا در حال حیات خود سم را ترشح میكند (اگزوتوكسین). علائم و عوارض بیماری بر حسب مقدار سم، و خاصیت سمّی عوامل بیماریزا متغیر است. • • ایجاد ضایعات نسجی (مانند خراب شدن نسوج سطحی روده در برخی اسهال ها)• • رقابت در تغذیه (مانند آلودگی با تنیا ساژیناتا)• • عوارض مكانیكی (مانند تجمع كرم آسكاریس در روده یا پارگی مویرگ ها در اثر مالاریای فالسیپاروم)• • پارازیتیسم (مانند برخی بیماری های قارچی)شرایط ایجاد بیماری بوسیله عوامل بیماریزا (بیماریزایی عوامل بیماریزا)بیماریزایی عامل بیماریزا و شرایطی كه میتواند در ایجاد بیماری یا شدت آن در میزبان تاثیر داشته باشد شامل یك یا چند ویژگی زیر است:
ویرولانس یا درجه قابلیت بیماریزاییعبارت است از قدرت تولید بیماری توسط عامل بیماریزا در یك میزبان خاص. اندازه این عامل را از نسبت تعداد موارد واضح عفونت به تعداد كل افراد عفونت دار كه با عیار ایمنی تعیین میشود به دست میآورند.
پاتوژنیسیته یا قدرت بیماریزایی خاصیت یك زیستمند (میكروارگانیسم) است كه درجه ایجاد یك بیماری آشكار را در بین افراد عفونت دار تعیین میكند و عبارت است از نسبت تعداد افراد مبتلا به بیماری بالینی به تعداد افراد مواجهه یافته با عفونت..
قدرت سمی (Toxigenicity) میزان سمیّت عامل بیماریزا برای بدن
سینرژیسم (هم افزایی) یا همكاری عوامل بیماریزا این عامل حاصل موقعیتی است كه در آن اثر تجمعی دو یا چند عامل از مجموعه اثرات تك تك آنها زیاد تر است. دو عامل بیماریزا در صورتی با یكدیگد هم افزایی دارند كه اگر فردی با هردو عامل با هم مواجه شود بیمار میگردد، اما مواجهه با هركدام از این عوامل به تنهایی باعث ایجاد بیماری نخواهد شد. نقطه مقابل همافزایی تضاد (Antagonism) است كه در نتیجه آن اثر تجمعی دو یا چند عامل كمتر از جمع اثرات هریك از آن عوامل به تنهایی یا به صورت جدا از هم باشد.
اختصاصی بودن عامل بیماریزا (ایجاد بیماری در یك میزبان خاص)
محیط زیست (مثل هوازی یا بیهوازی بودن آنها)عوامل بیماریزا برخی هوازی، گروهی بیهوازی و دسته دیگر بیهوازی اختیاری هستند. برخی در درجه حرارت خاصّی زندگی میكنند و گروهی در حضور یا غیاب نور بهتر رشد مینمایند. بنابراین محیط زیست میتواند بر بیماریزایی عامل بیماریزا تاثیر داشته باشد.
جایگزینی ابتداییاین خاصیت معمولاً در مورد ویروس های روده ای مشاهده میشود. بدین ترتیب كه با ورود یك عامل بیماریزا به داخل سلول میزبان، از ورود سایر عوامل بیماریزا جلوگیری میشود. حتی اگر چند نوع عامل بیماریزا با همدیگر وارد سلول شوند آن كه قویتر است پیروز و باعث ایجاد بیماری خواهد شد.
سرعت تكثیر و تعداد عامل بیماریزا برخی عوامل بیماریزا باید به تعداد معیّنی برسند تا بتوانند در میزبان ایجاد بیماری كنند. سرعت تكثیر آنها از عوامل موثر دیگر در بیماریزایی عوامل بیماریزا محسوب میشود.
سیر تكاملی عامل بیماریزا برخی عوامل بیماریزا دارای سیر تكاملی دوره ای نزد میزبان یا ناقل یا هردو هستند و تا این سیر طی نشود عامل بیماریزا قابلیت بیماریزایی پیدا نمیكند . . . برای مثال انگل مالاریا در خون انسان و در بدن پشه آنوفل سیر تكامل خود را طی میكند.
راه ورود به بدن میزبان هر عامل بیماریزا راه ورود مشخصی به بدن میزبان باید داشته باشد تا بتواند بیماریزا واقع شود. برای مثال معمولاً مننگوكوك بر روی پوست بدن انسان نمیتواند ایجاد بیماری كند یا وجود این عامل در درون بینی میزبان غیر بیماریزا است. اما وقتی وارد مغز و مننژ میشود ایجاد بیماری مننژیت مینماید.ب ـ عوامل مربوط به شخص/میزبان (Host Factors)عوامل مربوط به عامل میزبان كه میتواند در وضعیت اپیدمیولوژی بیماری ها تاثیر داشته باشند متنوع هستند. عمومی ترین این عوامل عبارتند از : سن، جنس، نژاد و قومیّت، وضع تاهل، شغل، مصونیت، و سایر خصوصیّات مانند تحصیلات، رتبه تولد، سن ازدواج كه در اینجا به شرح مختصری در باره برخی از آنها میپردازیم:
سن (Age) در مورد اغلب بیماری ها، وخامت بیماری در سنین مختلف، متفاوت است. عامل سن در توزیع ناهمگن بیماری ها مؤثر است و فراوانی یا رویداد بیماری در سنین مختلف، فرق میكند. عامل سن در بسیاری از مطالعات اپیدمیولوژی به عنوان یك عامل مخدوش كننده محسوب میشود و لازم است نقش آن را كنترل كرد. یكی از راههای كنترل سن، استانده كردن آن میباشد كه میتواند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم باشد. بطور معمول كودكان و سالخوردگان بیشتر از سایر گروه های سنی در معرض خطر بیماری ها، وخامت یا مرگ ناشی از آنها قرار دارند. به طور مثال تیفوس بر
عكس سیاه سرفه معمولاً در افراد زیر یك سال رخ نمیدهد و سكته مغزی در افراد بالای 70 سال بیشتر است. به طور كلّی در بسیاری از جوامع، میزان شیوع بیماری های مزمن در بزرگسالان و میزان شیوع بیماری های حاد در خردسالان بیشتر از سایر گروه های سنی است.
علت توزیع متفاوت الگوهای سلامت و بیماری در سنین مختلف، متنوع است. ممكن است رفتارهای متفاوت مقتضی سن، شانس ابتلاء به بیماری را تغییر دهد. برای مثال مصدومیت ناشی از سقوط از بلندی در كودكان، بیشتر از بالغین است، حوادث رانندگی بیشتر در سنین 40-20 سال اتفاق میافتد و خودكشی در 40-15 سالگی شایع تر است.ممكن است تفاوت در اندازه یا میزان رشد و نمو، شانس ابتلاء یا مرگ را در سنین مختلف تغییر دهد. به طور مثال كودكان قبل از 4 ماهگی بیشتر در معرض خطر كم خونی ناشی از فقر آهن هستند و یا شدّت مصدومیّت و مرگ ناشی از حوادث عابرین پیاده با خودروها در كودكان به خاطر كوتاه تر بودن قد آنها و در نتیجه امكان بیشتر صدمه به سرشان بیشتر از بزرگسالانی است كه در شرایط یكسان اغلب دچار آسیب اندام های تحتانی میشوند.سیستم ایمنی افراد در سنین مختلف نیز متغیر است. برای مثال كودكان در چند ماه اوّل زندگی به همین علّت سرخك و یا برخی بیماری هایی را كه علیه آنها بصورت مادرزادی مصونیت موقت دارند نمیگیرند.
شیوه زندگی و عادات افراد در سنین مختلف، متفاوت است. این تفاوت میتواند میزان مواجهه یافتگی آنها را با عوامل بیماریزا یا خطرزا تغییر دهد. رفتارهای تغذیه ای فرد هم كه میتواند در شانس رخداد برخی بیماری ها موثر باشد در سنین مختلف هم متفاوت است.به طور كلّی همان گونه كه گفته شد، بیماری های مزمن در سنین بالا و بیماری های واگیر در سنین پایین شانس رخداد بالاتری دارند. رخداد بیماری ها یا مرگ ناشی از بیماری ها نسبت به سن دارای منحنی جی شكل (J – Shape) است و باز و بسته بودن شكل J بستگی به وضعیت سلامتی در جامعه دارد. به طوری كه این احتمال در سنین پایینتر نسبتاً بالا، با افزایش سن روند رو به كاهش و در سالمندی مجدّداً رو به افزایش میگذارد. باید توجه داشت این الگو در جوامع مختلف متفاوت و تابع الگوی اپیدمیولوژی بیماری ها در آن جمعیت است.
هرم های سنی ـ جنسی (Age – Sex Pyramids)هرم های سنی ـ جنسی یا جمعیتی سال هاست كه توسط متخصصین جمعیت شناسی، همین طور اپیدمیولوژیست ها مورد استفاده قرار میگیرد. با استفاده از این هرم ها، ساختار و تغییرات جمعیت ها مشخص میشوند و با توجه به تاثیری كه سن و جنسیت بر الگوی اپیدمیولوژی بیماری ها دارند میتوان با استناد به این هرم ها تفسیر منطقیتری از وضعیت سلامت و بیماری در جامعه ارائه نمود. در این هرم جمعیتی دو منحنی سنی كه یكی مربوط به افراد مذكّر و دیگری مربوط به افراد مونّث است در كنار هم وجود دارد. هرم دارای دو محور است:محور افقی ـ نمایشگر تعداد جمعیت و فراوانی گروههای سنّی مختلفمحور عمودی ـ بیانگر اندازه گروههای سنی
در این هرم اگر با افزایش سن از تعداد افراد كاسته شود، شكل آن بیشتر حالت هرمی یا مثلثی خواهد داشت. از روی چنین هرمی تا حدودی میتوان به وقایعی مانند جنگ، مرگ و میر و غیره كه روی مرگ ها در گذشته تاثیر داشته پی برد. میتوان تغییرات جمعیت را از روی هرمهای سنّی تشخیص داد. ولادت، مرگ و میر، مهاجرت، عوامل افتصادی سیاسی، جنگها، امراض همه گیر و بحرانهای اقتصادی بر این هرمها مؤثرند.
ادامه خواندن مقاله اپيدميولوژي
نوشته مقاله اپيدميولوژي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 14, 2018, 11:21 pm
nx دارای 39 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
پیش از آن که دعوت اسلام در عربستان آغاز شود و در نتیجه مساعی حضرت رسول و مجاهدین اولیه تمام قبایل عرب تحت یک لواء درآیند و تابع یک حکم و پیرو یک رشته آیین و آداب متحد شوند ، افراد هر قبیله اخلاق و آداب و دین مخصوصی داشتند و هر یک محکوم امر و پیرو فرمان و مقتضای رأی رئیس خود بودند .
با (نگاهی به وضع جغرافیایی عربستان پر واضح است )که این سرزمین وسیع غیر از یکی دو نقطه هیچ مرکز مساعدی ندارد که یا به علت حاصلخیزی و یا ثروت معدنی یا علتی دیگر مردم را به خود جلب نماید و بالنتیجه در آن، بلاد آباد بزرگ و اجتماعات مفصل به وجود آید بلکه برخلاف وسعت بی پایان شبه جزیره و سختی آب و هوا و ندرت آب و مواد معیشت علاوه بر آن که طبعاً از عدد جمعیت می کاهد ، آنها را هم که تصادف تاریخ به چنین سرزمین نامساعدی انداخته باشد ، پیوسته به
حرکت از نقطه ای به نقطه دیگر مجبور می سازد و مابین قبایل مختلفه بیابانها و اراضی لم یزرع غیر قابل عبور چنان فاصله می شود که گویی هر کدام از ایشان در جزیره ای از جزایر بعیده اقیانوس بی کرانی ساکنند و از حال یکدیگر بی خبر . این کیفیت هیچ وقت نمی گذاشته است که جمیع ساکنین عربستان با وجود کمی عده همه گرد یکدیگر جمع آیند و به اصطلاح امروز تشکیل ملتی واحد دهند چه ملت از جماعتی تشکیل می شود که منافع مادی و معنوی مشترک داشته باشند و یک رشته آداب قومی واحد که آن نیز نتیجه
سالها زیستن با یکدیگر است ، ایشان را به هم مرتبط سازد و نسبت به هم پیوسته و متحد نگاه دارد . گذشته از اینکه این مقتضی در عربستان وجود نداشته ، خلاف آن یعنی تنافر قبایبل از یکدیگر و اختلاف اخلاق و آداب و ادیان همیشه حکمفرما بوده و هیچ وقت هم از لحاظ مادی و نظر جلب نفع عربستان و مساکن آن لیاقت آن را نداشته است که دول جهانگیر خارجی با منفعت جویان داخلی ، خود را به تسخیر سراسر آن به زحمت بیندازند و اساساً این کار با وسایل ناقص قدیم و وضع جغرافیایی ناسازگار عربستان در آن ایام امکان پذیر نبود .
اگر چه پیغمبر اسلام با شمشیر و موعظه حسنه و وعد وعید قلوب جمیع قبایل عرب را تابع یک ایمان کرده و همه از این نظر سالک مسلکی واحد شده اند اما همین که آن شور و جوش اولی رو به آرامش گذاشته و مصالح دنیایی ایمان قلبی را مغلوب کرده عربستان به همان حالت اول برگشته و بدویت که تنها معیشت مقتضی این قبیل اقالیم است به قوت سابق عود کرده و همان تعصب جاهلیت و تفرق و تشتت احیا شده است و امروز نیز عربستان با وجود سلطنتهای اسمی و نظارت دولت مقتدر خارجی و وسایل تمدن جدید از این لحاظ چندان با قرون قبل از اسلام فرق نکرده .
به همین ملاحظات در میان قبایل عربستان تحقیق تمدن و آداب قومی مفصل و دین و آیینی شایسته اعتنا از جهات عقلانی و فکری بی مورد و خارج از موضوع است فقط چنانکه در سایقاً هم گفتیم وضع جغرافیایی عربستان که تقریباً در همه جای آن یکسان بوده است که بعضی از آنها مثل مهمان نوازی و وفای به عهد و کرم و جوانمردی و رشادت پسندیده و بعضی دیگر مثل کینه جویی و دزدی و غارتگری و زنده در خاک کردن دختران که از شدت غیرت عرب ناشی شده نکوهیده است .
در میان قبایلی که با متمدنین مجاور همسایگی و رفت و آمد داشتند و یا آن که از این ملل تجاوز و مسافرین و مبلغینی به مساکن ایشان راه یافته بودند ، آداب و عقاید و آرائی نفوذ یافته بود مقتبس از این ملل خارجی و عرب بتدریج آنها را مورد احترام و پرستش خود قرار داده بودند . چنانکه جمعی از عرب به دین صائبین یعنی آیین ستاره پرستان قدیم کلده و بابل و گروهی به کیش زردشتی و
جماعتی به مذاهب یهود و عیسوی آشنا شده بودند، لیکن اغلب قبایل به همان درجه بت پرستی که در مرحله دیانت پست ترین درجات است باقی بودند و از هر قبیله بت مخصوصی داشتند که از چوب یا فلز یا سنگ یا عاج می ساختند و آن را در نقطه ای می گذاشتند و جمیع افراد آن قبیله به زیارت و پرستش آن می رفتند ، چنانکه ودّ بت قبیله کلب در محل دومه الجندل قرار داشت و سواع بت قبیله هذیل و یغوث بت قبیله مذحج و نسر ( کرگس) بت ذوالکلاع در یمن و یعوق بت قبیله همدان و لات بت بنب ثقیف در طائف بود . بت مخصوص قریش غزّی و منات بت دو قبیله اوس و خزرج و هبل بزرگترین اصنام این قبایل را در خانه کعبه جا داده بودند و کعبه قبل از ظهور اسلام بزرگترین بتخانه عربستان و زیارتگاه و مطاف بت پرستان عرب زده است .
از آداب مخصوص عرب که قسمتی از آنها هم از آداب عبرانیان مقتبس است و اسلام نیز آنها را باقی گذارده عدم ازدواج با محارم و زن پدر و حج خانه کعبه و احرام و عمره و طواف و سعی و رمی جمره و غسل و ختان و بریدن دست دزد و نذر و قربانی و غیره است . برخلاف این آداب اسلام به شدت زنده در خاک کردن دختران و بسیاری دیگر از آداب زشت و تعصبهای جاهلیت را نهی نموده است .
مکه علاوه بر آن که بتخانه بزرگ و زیارتگاه و مقصد حجاج عرب بود به علت وقوع آن بر محل تقاطع چندین راه کاروانی مم همیشه قوافلی از یمن و بلاد غساسنه و سواحل خلیج فارس و عمان و بحر احمر به آنجا برای تجارت می آمدند و قریش ساکن مکه هم هر سال دو سفر به قصد داد و ستد یکی در زمستان به سمت یمن دیگری در تابستان به طرف جبل حوران و بصری می نمدند .
این کیفیت یعنی مطاف و مزار بودن کعبه و موقع تجارتی آن بتدریج ساکنین آن را به تأسیساتی جهت رفاه حال زوار و تجار وادار کرد و جهت جمعی از مردم آنجا مناصبی پیدا شد که غالباً به ارث می رسید و در خاندان یا قبیله ای باقی می ماند . اهم این مشاغل مأموریت کلیدداری و پرده داری خانه کعبه بود که به عربی آن را سدانت و مأمور آن را سادن می گویند و شخص سادن که در میان قبیله خود حکم همان کاهن را در میان بنی اسرائیل داشت ، رئیس قبیله خویش نیز بود یعنی قبیله ای که این شغل در میان ایشان می گشت سدانت را جز به رئیس خود به دیگری نمی دادند .
در مکه شخص دیگری صاحب السّقایه نام داشت و مأموریت او این بود که چون در مکه آب به قدر کافی وجود نداشت با مشک و شتر برای رفاه حجاج و زوار آب شیرین از خارج بیاورد . صاحب الرّفاده شخص دیگری بود که از نذور و موقوفاتی که عرب به عنوان خانه کعبه می دادند برای زیارت کنندگان و فقرا طعام کافی فراهم نماید . حلیل عقاید دینی عرب جاهلی، خاصه تحلیل و تبیین بت پرستی و ستاره پرستی ایشان کاری بسیار صعب و دشوار است. این صعوبت در درجه نخست به آشفتگی، تضاد و ناهماهنگی گزارشها و اطلاعات موجود مربوط است و در درجه بعد به پیچیدگی و ابهام عقاید دینی و ماهیت بت پرستی و تفاوت ویژهای که بت پرستی و ستاره پرستی عرب جاهلی با بت پرستی سایر جوامع بدوی دارد. اگر چه در مؤلفهها و ترکیب باورهای بت پرستی عرب جاهلی تقریبا تمام خصایص اعتقادات یک جامعه بدوی به چشم میخورد؛ همچنین در بت پرستی عرب جاهلی صفات عمومی و
ادیان ابتدایی، نظیر تقدس اشیاء، اعتقاد به مانا، فتی شیسم، تابو، سحر و جادو، آنیمیسم و باور به وجود روح طبیعت (1) وجود دارد؛ با تمام این احوال، در مرکز ثقل همه این باورها، عقیده به مقام خالقیت الله نیز موجود است، عقیدهای که در هیچ کدام از باورهای دینی جوامع بدوی که دین شناسان مورد مطالعه قرار داده و صفات مشترک باورهایشان را طبقه بندی و توصیف کردهاند، دیده نمیشود.
به عبارتی دیگرآنچه مانع تحلیل همگون بت پرستی عرب جاهلی با مذاهب ابتدایی میشود این است که در دین دوره جاهلی، اولین باورهای دینی یا باورهای ساده و اولیه انسانهای عهد اولیه تاریخ و دوره بداوت، زندگی انسان با خداپرستی چنان با یکدیگر پیوند خورده و به گونهای درهم تنیده شدهاند که نه به سادگی قابل تفکیک هستند و نه امکان تحلیل به گونه تحلیلهای دین شناسان غیر الهی را میسر میکنند. دین شناسان غیر الهی معتقدند که، خداپرستی در روند
عقیده دینی و به دنبال طی مراحل باور دینی از ساده به پیچیده پدید آمده است. مطابق این تحلیلهای کلی و استقرارهای بسیار جزئی و محدود و بدون بنیادهای منطقی و واقعا استقرایی این دین شناسان و حتی برخی از دین شناسان الهی، نظیر هیوم، (2) اعتقاد به خالقیت الله در عقاید دینی جامعه جاهلی، در تحول و تکامل و سیر طبیعی دین از ساده به پیچیده پدید آمده و بر باورهای بدوی، تاخر زمانی ملموسی داشته باشد، حال آنکه گذشته از حضور مشترک بت پرستی و خدا پرستی در عقاید اعراب دوره جاهلی، مطابق گزارشهای مورخان عرب (که طبعاً نقض آنها باید مبتنی بر اصول نقادی علمی باشد نه صرفاً با انکار آنها)، دین نخستین جامعه حجاز و اعراب عدنانی، یکتاپرستی ابراهیمی بوده است، نه باورهای بدوی و از جمله بتپرستی، تاریخ تحول عقاید دینی، اگر نه در میان همه سامیان، لااقل در میان اعراب اسماعیلی گویای تقدم خداپرستی بر بتپرستی است و این دقیقاً نشان میدهد که تحلیلهای مبتنی بر تحول دین از ساده به پیچیده ، کلی گوییهایی است که از گزارش برخی انسانشناسان و مردمشناسان و بعضی مطالعات غیردقیق تاریخی، استنتاج شده است و نه از بررسی تاریخ عقاید دینی در تمام جوامع، به بیان دیگر، این تحلیلهای کلی نه بر استقراری کلی و تام مبتنی بودهاند و نه مستند بر پژوهش دقیق تاریخی و وارسی روایات تحول عقاید دینی در همه جوامع و تحلیل و تبیین نقیضهای عدیده آن تحلیلهای سطحی و کلی.
پیچیدگی و نارسایی جدی تحلیل عقاید بتپرستی عرب جاهلی زمانی بیشتر خواهد شد که بدانیم اساساً برخی از دینشناسان نظیر ویلهلم اشمید بر این باورند که تمام اعراب در اصل و از آغاز موحد بودهاند و شرک و بتپرستی در میان ایشان بر توحید تأخر داشته است. اشمید پس از تحلیل انواع معتقدات قبایل عرب و پس از غو و بررسی در محتوای آنها به این نتیجه میرسد که تمام عقاید قبایل مذکور در تحلیل نهایی بر محور اعتقاد به یک خالق بزرگ قدیم یا پدراکبر، یعنی «اله واحد» استوار است و به همین یکتاپرستی برمیگردد. اشمید این باور به توحید قدیمی و اولیه را در لاتینی urmono theis mus مینامد. (3)
از کاستیهای پژوهشی تحلیل دیگری از ستارهپرستی و بتپرستی اعراب، در بحث از ادیان جنوب عربستان به اشاره و اجمال سخن گفتهایم. برخی از مستشرقان و دینشناسان همان تحلیل پیوند ستارهپرستی و بتپرستی با شیوه زندگی و مرحله فعالیت اقتصادی را به دین اعراب شمالی نیز تعمیم دادهاند، اما حقیقت این است که نه تنها آن تحلیل و تبیین در اینجا نیز صادق نیست و موارد نقیض فراوان دارد، بلکه اساساً در جامعه شمال بیش از جنوب سمبلهای ماه، زهره و خورشید و انواع ستارگان و خدایان، یکجا و در یک شهر پرستش میشوند و هرگز با مرحله زندگی شبانی
یا کشاورزی و یا تجارت پیوند ندارند. تبیین و تحلیل ساخت دینی حجاز با تفسیر دورکیمی دین نیز میسر نیست، چرا که سمبلهای دینی و انواع تنهای مورد پرستش در هر بطن، عشیره و قبیله و شعب، نه تنها تجسم و تبلور روح جمعی نیستند،(4) بلکه میان قبایل و عشیرههای متخاصم نیز مشترکند. همین اشتراک سمبلها و بتها در میان قبایل متخاصم و در عین حال با اذعان و اعتراف قبیله در وحدت پدر اولیه، بارزترین نقیض تحلیل دورکیمی از پدیده دین در جامعه حجاز است.
از آنچه بیان شد میتوان چنین نتیجه گرفت که در جامعه حجاز در دوره جاهلی و آستانه ظهور اسلام، ادیان متعددی وجود داشتند که بر روی هم هویت دینی این جامعه را تشکیل میدادند. مطالعه کلی این ادیان نیز نشان میدهد که پدیده دین در این جامعه پیچیدگی خاصی دارد و تحلیل آن جز بر مبنای تعاملات عدیده فرهنگی و ذهن ساده بدوی و نیاز روحی آنها به پرستش میسر نیست. تأثیرات متقابل این عناصر بر روی یکدیگر اصلیترین دلیل تعدد ادیان در حجاز است. تأثیرات
متقابل این عناصر بر روی یکدیگر اصلیترین دلیل تعدد ادیان در حجاز است. مسلماً در این جامعه، چنانکه تاریخ تحول دینی آن نشان میدهد، دین با توحید آغاز شده و به مرور ایام به بتپرستی انحطاط پیدا کرده است. این درست عکس سخنی است که قائلین به تکامل دین از شرک به توحید عنوان کرده و آن را تعمیم نیز دادهاند.
خداپرستی در جامعه حجاز صرفنظر از اولویت، تقدم و قدمت خداپرستی در جامعه حجاز، این عقیده که ریشه در آیین ابراهیم (ع) داشت، در آستانه ظهور اسلام نیز در میان ساکنان حجاز روایت داشت و شالوده باور اعراب را نسبت به هستی و منشأ جهان و مسأله خلقت تشکیل میداد. برخی از محققان عربشناس بارزترین تفاوت دین عرب جنوبی و شمالی را در اولویت و اهمیت پرستش ماه در جنوب و ارزش بیشتر خورشید در شمال دانستهاند. حال آنکه اگر نگاهی دقیقتر به تفاوت بتپرستی
و ستارهپرستی جنوب و شمال داشته باشیم، میتوانیم بگوییم که بارزترین وجه تمایز دین جنوب با شمال آن است که در شمال پرستش خدا یا الله به عنوان خالق هستی و آسمان و زمین، شالوده جهانشناسی عرب حجاز است ولی در جنوب جایی برای پرستش الله وجود ندارد. دین جنوب عربستان و حتی عقاید دینی تمدنهای نبط و تدمر در شمال، ماهیت دینی ادیان بینالنهرین را دارند. در جوهره دین جنوب نه تنها جایی برای الله به عنوان خالق یگانه هستی وجود ندارد، بلکه در آنجا ستارگان و بتها به عنوان سمبلهای الهی آفرینندگان عدیدهای هستند که مقام الوهیت، خالقیت و تقدیر و تدبیر هستی را دارند، حال آنکه در بتپرستی حجاز، بتها مقام الوهیت و خالقیت ندارند. این معنی بوضوح از تأثیر یکتاپرستی ابراهیمی در دین عرب حجاز، که از طریق نخستین فرزندان اسمایل در این منطقه پراکنده شد حکایت میکند. قرآن معتبرترین سند تاریخی ماست که آشکارا از عقیده ساکنان حجاز به خالقیت الله سخن میگوید. به آیات زیر توجه کنید:
«ولئن سألتهم من خلق السموات و الارض و سخّر الشمس و القمر لیقولن الله»، «ولئن سألتهم من نزل من السماء ماء فاحیا به الارض من بعد موتها لیقولن الله» (عنکبوت/61و63). گذشته از تصریح قرآن مبنی بر پرستش الله در میان اعراب به عنوان خالق آسمان و زمین، در نامهای اشخاص نیز مکرراً به نامهایی نظیر عبدالله و عبدالرحمن برمیخوریم که نشان میدهد عربهای عهد جاهلیت، الله را میشناخته و مورد پرستش قرار میدادهاند. در بتپرستی شمال بتها به تصریح قرآن از زبان اعراب، مقام شریکالله را داشتند و شفیعان خود در نزد خداوند تلقفی میشدند. به همین دلیل باید توجه داشت که اعراب دوره جاهلی بتها را آفریننده نمیشمردند و در مقام خالقیت نمیشناختند.
متأسفانه منابع تاریخی در باب چگونگی رواج بتپرستی اطلاعات قابل اعتماد و روشنی نداشته و در گزارشی قصهگونه به تفسیر آن پرداختهاند؛ گزارشی که اگرچه در تفسیر رواج بتپرستی قابل اعتماد نیست، لااقل در آن به تقدم خداپرستی و توحید بر بتپرستی در میان اعراب اسماعیلی تأکید شده است. ابنکلبی، معتبرترین مورخی که اطلاعات وسیعی درباره بتپرستی اعراب داشته و غالب مورخان بعد از او گزارشهای وی را در کتابهای خود آوردهاند، دو تفسیر در توجیه رواج بتپرستی در میان فرزندان اسماعیل دارد: مطابق تفسیر نخست، به مرور ایام بر تعداد فرزندان اسماعیل و ساکنان مکه افزوده شد و بنابراین برخی از آنان ناگزیر شدند تا به سرزمینهای دیگر پراکنده شوند. به نظر ابنکلبی این مهاجرت آغازی بود بر پرستش تدریجی بتها، او مینویسد:
و چیزی که باعث شد آنان از دین «ابراهیم» به پرستش بتان و سنگها بپردازند، این بود که کوچ نمی کرد از مکه هیچ کوچکنندهای مگر اینکه سنگی از سنگهای «حرم» را با خود میبرد- از لحاظ بزرگداشت «حرم» و دلبستگی به «مکه» – پس هرجا وارد میشدند، آن سنگ را مینهادند و دور آن به طواف میپرداختند، همچنان که دور «کعبه» طواف میکردند، برای تیمن و تبرک به «کعبه» و دلبستگی و دوستی به «حرم». و در عین حال هنوز «کعبه» و «مکه» را بزرگ میشمردند و بنا بر عادت موروثی که از «ابراهیم» و «اسماعیل» (علیهماالسلام) به ایشان رسیده بود، حج و عمره به جا میآوردند. سپس رفتهرفته این عمل، آنان را به پرستش آنچه دوست داشتند (و میپسندیدند)
کشانید و فراموش کردند آنچه را که بر آن بودند، و دین (ابراهیم) و «اسماعیل» را دگرگون ساختند و بتان را پرستیدند و بازگشتند به آنچه امتهای پیش از ایشان بر آن بودند و با وجود این در میان ایشان بقایایی از (رسوم) دوره «ابراهیم» و «اسماعیل» باقی مانده بود که از آن پیروی میکردند، از قبیل: تعظیم و طواف «کعبه» و حج و عمره و وقوف بر «عرفه» و «مزدلفه» و قربانی شتران و اهلال (به هنگام) حج و عمره با افزودن چیزهایی در آن که از آن نبود. چنانکه قبیله «نزار» هنگام «تلبیه» میگفت:
لبیک اللهم لبیک! لبیک! لاشریک لک الا شریک هو لک تملکه و یا ملک! و خدای را در ضمن «تلبیه» یگانه میشمردند، ولی شریک میکردند با او خدایان خود را و خدایان خویش را ملک خدای (یگانه) قرار میدادند.(5) گزارش و تفسیر دوم ابنکلبی ماهیتی کاملاً افسانهآمیز دارد. مطابق این گزارش: پس اولی کسی که دین «اسماعیل» -علیهالسلام- را دگرگون ساخت و بتان را بپا داشت، و «سائبه» و «وصیله» و «بحیره» را رسم کرد، «عمرو» پسر «ربیعه» بود، و او «لحیّ» پسر «حارثه» پسر «عمرو» پسر «عامرازدی» است که نیای قبیله «خزاعه» بوده است . پس چون «عمرو» پسر «لحی» به حد بلوغ رسید با «حارث» در امر تولیت خانه به نزاع برخاست و با کمک «بنیاسرائیل»
با قبیله «جرهم» جنگید و برایشان پیروز شد و آنان را از کعه راند . آنگاه «عمرو» پسر «لحی» به بیماری سختی دچار شد و به او گفتند که در «بلقاء» چشمه آب گرمی است که اگر به آنجا روی (و در آب شستشوکنی) بهبود خواهی یافت. پس به آنجا رفت و در آن چشمه حمام گرفت و بهبود یافت. (در آنجا) اهالی «بلقاء» را دید که بتانی میپرستند، پرسید اینها چیسند؟ گفتند به شفاعت آنها طلب باران میکنیم، و با توسل به آنان بر دشمن چیره میشویم. از آنها خواست که به او نیز بتهایی چند ببخشند، و بخشودند، و آن بتها را وی با خود به «مکه» آورد، و در پیرامون کعبه نصب کرد.(6) گزارش پرستش الله و تقدم آن بتپرستی در میان اسماعیلیان تنها اختصاص به علمای اخبار و مورخین ندارد. یکی از عربشناسان براساس مطالعاتی بر روی الواح کشف شده در عربستان و نیز براساس مطالعات نامشناسی مینویسد: الله نام قدیمی است و در دو لوح جنوبی که یکی معینی و دیگری عنوان خالق و معطی بزرگ و یکتا میشناختهاند، از آیات قرآن قابل استنباط است و مسلم است که الله معبود سابق قریش بوده است.(7)
علیرغم افسانهآمیز بودن گزارش ابنکلبی و گذشته از تصریح به تقدم خداپرستی بر بتپرستی در متن گزارش او، براساس همین اطلاعات وی میتوان گفت که اگر نه اقدام عمروبن لحی، ولی پیوندهای اجتماعی و فرهنگی اسماعیلیان در عربستان، عامل مهمی در انحطاط خداپرستی در میان ایشان و گرایش تدریجی آنان به بتپرستی بوده است. گذشته از آمیزش طولانی اسماعیلیان با عمالقه و سپس جرهمیان پس از سیل عرم، طوایف و عدیدهای از جنوب عربستان در خاک حجاز استقرار یافتند و همانها آیین بتپرستی را در میان فرزندان اسماعیل رواج دادند. گذشت زمان
و کمرنگ شدن باورهای توحیدی و ایین ابراهیمی در میان اسماعیلیان، خود عامل مهمی در تأثیر پذیری ایشان از فرهنگ و باورهای دینی مهاجران عربستان جنوبی بود. این تأثیرپذیری ایشان از فرهنگ و باورهای دینی مهاجران عربستان جنوبی بود. این تأثیرگذاریها در زندگی اجتماعی اعراب شمالی در زمانهای بعدی نیز به دلیل تعاملات فرهنگی مستمر آنان با شامات و یمن همچنان ادامه یافت و به گسترش بتپرستی در حجاز کمک زیادی کرد. اگر به فرض داستان انتقال هبل به وسیله عمروبن لحی به مکه صحت داشته باشد، این اقدام خود نمونهای از تأثیرپذیری جامعه حجاز از
و اعتقادات دینی تمدنهای مجاور حجاز است. این تأثیرات اگرچه شدید، مستمر و عمیق بود، هرگز نتوانست تمام آموزشهای ابراهیمی را از حجاز محو کند و چنانکه خواهیم گفت سرانجام نیز جمعی از بتپرستان، با استعانت از بقایای آیین ابراهیم، آیین حنیف را در حد امکان احیا کردند و به آن گرویدند. بتپرستی و ستارهپرستی بتپرستی با همان هویت خاص و تفاوتهای ویژهاش با بتپرستی جنوب عربستان رایجترین دین عرب در دوره جاهلی بود. ساکنان حجاز بتهای گوناگون و متعددی داشتند. بتها با توجه به جنس مادهای که از آن ساخته میشدند، سه دسته بودند: انتصاب، اصنام و اوثان. انصاب عبارت از همه سنگهایی بود که پرستش میشدند؛(8) اصنام بتهای شکلداری بودند که از طلا و نقره یا چوب ساخته شده بودند؛(9) اوثان نیز نام بتهای تراشیده از سنگ بود که طواف آنها را «دوار» مینامیدند.(10)
با تأمل و دقت در فهرست اصنام، اوثان و انصابی که انکلبی و دیگران ارائه دادهاند، تاثیرات بارزی از ستارهشناسی بینالنهرین، جنوب عربستان و شمال شرقی عربستان، در بتپرستی حجاز دیده میشود. درست است که خدایان بینالنهرین، مانند ود، سواع، یغوث، یهوق و نسر،(11) که در حجاز پرستش میشدند، هم در مقایسه با بتهای بزرگ و معروف این منطقه مقام درجه دوم را داشتند و هم به عنوان بت و نه ستاره و یا سمبل کواکب پرستیده میشدند، ولی به هرحال این بتها در فهرست خدایان عدیده حجاز قرار داشتند و تأثیرات دینی بینالنهرین را در حجاز بروشنی نشان میدهند. قدمت مدنیت در عربستان جنوبی و تقدم پرستش بتهای بینالنهرین در جنوب عربستان نشان میدهد که باورهای دینی بینالنهرین جنوب عربستان و مهاجرت قبایل جنوب به شمال، به حجاز راه یافتهاند.
ودّ خدای ماه در عقیده جامعه معینی، به نزد سبأییان «القمه» نام داشت؛ قتبانیان او را به نام «عمّ»میشناختند؛ همین صنم که در جامعه حضرموت «سن» یا «سین» نام داشت، در حجاز با نام ودّ پرستیده میشد.(12) عبدود که به عنوان لقب برخی از مردان قریشی انتخاب شده بود،(13) حاکی از پرستش این بت در حجاز و اشتهار آن در میان ساکنان این منطقه است. پیامبر اسلام از غزوه تبوک خالدبن ولید را برای انهدام بت ودّ فرستاد، چون خالد قصد اینکار را کرد، بنوعبدود و بنوعامر اجدار مانع شدند؛ به همین دلیل خالد با ایشان جنگید و پس از کشتن ایشان جنگید و پس از کشتن ایشان بت ودّ را منهدم کرد.(14)
سواع یکی از بتهای بدویان حاشیه یثرب بود. نوشتهاند که بنیکنانه، هذّبل، مزینه و آل ذیالکلاع آن را میپرستیدند. سواع در رهاط از سرزمین ینبع در نزدیکی یثرب قرار داده شده بود.(15) پردهبرداری این بت را بنیلحیان به عهده داشتند.(16) یغوث یکی دیگر از بتهایی بود که در حجاز پرستیده میشد و از جمله بتهای پنجگانهای بود که از بینالنهرین وارد عربستان شد. ابنکلبی پرستندگان اصلی یغوث را قوم مذج و اهل جرش دانسته است،(17) اما اطلاعات دیگری حاکی است که بنی غطیف از قبیله مراد قریش، بنی هوازن و بنی تغلث را میپرستیدند.(18) بت دیگر یعوق نام داشت
که قبیله خیوان آن را میپرستیدند.(19) برخی عبادت این بت را به کهلان نسبت داده و نوشتهاند که از طریق ایشان به میان همدان راه یافت. بت نسر در میان قبیله حمیره پرستیده میشد و در جایی به نام بلخع قرار داشت. آل ذی اکلاع از حمیر پرستیده می شد و درجایی به نام بلخع قرار داشت.(20) آل ذی الکلاع از مشخصترین پرستندگان این بت بودند.(21) عدم اشاره منابع خبری به پرستندگان یعوق و نسر و انحصار پرستش آن در جنوب عربستان نباید این تصور را پدید آورد که دو بت مذکور در حجاز باشد. قبلاً گفتیم که ودّ، سواع و یغوث در شمار بتهای درجه اول حجاز نبودند. طرح نام یعوق و نسر در قرآن (نوح/23) بر این معنی دلالت دارد که این دو بت نیز همانند سه بت دیگر در حجاز پرستش میشدهاند.
آخری مطلب درباره بتهای پنجگانه، گزارش افسانهای ویژهای است که در برخی از منابع در باب این بتنها آمده است. به موجب این گزارش ود، سواع، یغوث، یعوق و نسر نام پنج نفر از مردان صالحی بود که در فاصله زندگی حضرت آدم و نوح زندگی میکردند.(22)
جالب است بدانیم که ابنکلبی و به پیروی از او ابنجوزی، منشأ اولیه بتپرستی را پسران قابیل دانسته و مینویسند: پس از مرگ حضرت آدم فرزندان شیث جسد آدم را که در غاری گذاشته بودند، زیارت میکردند. در این حال یکی از فرزندان قابیل به دیگر پسران وی گفت: فرزندان شیث طوافی دارند و ما از آن بیبهرهایم. پس هم و برای بنیقابیل بتی تراشید تا ایشان نیز چیزی برای طواف داشته باشند. این پسر قابیل، نخستین کسی که بت تراشید.(23)
مشهورترین بتهای حجاز که در میان تمامی بتهای این منطقه مقام اول را داشتند، بتهای ثلاثه، یعنی لات، عزّی و منات بودند که به دختران خدا موسوم شدند.(24) لات صخره چهارگوش سفیدی بود که در طائف قرار داشت و ثقیف پرستندگان اصلی آن بودند بر روی این سنگ بنایی ساخته شده بود و بنوعتاب یا بنومعتّب پسران مالک پردهداری بت را میکردند.(25) مطابق نسبت علمای اخبار که پرستش تمام بتهای حجاز را به عمروبن لحی نسبت میدهند، پرستش لات نیز به عمرو نسبت داده شده است. برخی نوشتهاند که لات مردی از ثقیف بود که
درگذشت، عمروبن لحیّ به ثقیف گفت که او نمرده، بلکه در این صخره داخل شده است. پس ثقیف به دستور پسر لحّی بر روی آن صخره بنایی ساختند و آن را لات نام گذاشتند.(26) در زیر صخره لات، حفرهای به نام غبغب وجود داشت که هدایا و اموالی را که به لات تقدیم میشد، نگهداری می کردند. چون مغیره بن شعبه و ابوسفیان، پس از اسلام آوردن ثقیف مأمور خراب کردن بنای لات و تخریب صخره شدند آن اموال را برداشته و نزد پیامبر اسلام بردند.(27) برخی از مفسرین نوشتهاند که لات، از الله مشتق شده است، چنانکه عزّی نیز از عزیز اشتقاق یافته است.(28) تاء در اللات برای تأنیث است چنانکه مونث عمرو، عموره و مونث عباس، عباسه است.(29)
ویلیام روبرتسون- سمیت( Robertson- Smith 1846-1896) پژوهشگری كم نظیر درقلمرو نقد كتاب مقدس و فرهنگ اقوام سامی بود. او تقریباً با هم زبانهای سامی آشنایی داشت و كرسی استاد زبان عبری و تورات شناسی دانشگاه آبردین اسكاتلند به او سپرده شده بود. بعد از آنكه از دانشگاه آبردین اخراج شد،کرسی استادی زبان عربی در دانشگاه كمبریج را به دست آورد. سمیت با بیشتر زبانهای اروپایی آشنایی داشت و گویا زبان فارسی را نیز میدانسته است. او تحت تاثیر دوستش مك لنان به مسائل انسان شناسی علاقه مند شدوتحت تاثیر نظریات او در بار توتمیسم و خویشاوندی از طریق مادری قرار گرفت. سمیت زمانی نیز به تدریس فیزیك پرداخت و اگر به پژوهشهای انسان شناسی وتورات شناسی نپرداخته بود، میتوانست در ریاضیات ومنطق نیز به پیشرفتهای علمی درخشانی نائل آید. سمیت در دائرهالمعارف بریتانیكا مقالاتی درباره سفر تثنیه و كتاب مقدس نوشت كه به مذاق اعضای كلیسای آزاد اسكاتلند خوش نیامد، بنابراین او را كه
بود خلع لباس كردند واز دانشگاه نیز عذرش را خواستند. این عمل، سبب اعتراضهای شدید شد؛ دانشگاههای بسیاری در آمریكاو انگلستان كرسی استادی به او پیشنهاد كردند؛ از جمله دانشگاه كمبریج انگلستان كه كرسی استادی زبان عربی را به او سپرد. سمیت، پژوهشگری پر كار بود؛ چهار كتاب نوشت كه هریك از آنها شاهدی بر نبوغ تاریخی، وانسان شناختی او هستند آثار او به این شرح اند:عهد عتیق در كنیس یهودیانبیای بنیاسراییلخویشاوندی وازدواج در عربستان قدیم (منظور پیش از اسلام است)درس گفتارهایی درباره دین اقوام سامیاین سخنرانی ها به علت بیماری او ناتمام ماند و روبرتسون- سمیت در سن 48 سالگی در گذشت. دو كتاب اخیر مهمترین آثار او هستند،مخصوصاً دین اقوام سامی تاثیر زیادی بر ذهن دینشناسان، جامعه شناسان دین، مورخان دین، و انسان شناسان داشته است
ادامه خواندن مقاله اديان قديم در عربستان
نوشته مقاله اديان قديم در عربستان اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 14, 2018, 11:23 pm
nx دارای 59 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
کار اموزی بانک کشاورزی
بانک کشاورزی بانک همه مردم ایران
معرفی بانک
بانک کشاورزی در بیست و یکم خرداد سال 1312 تاسیس شده است. این بانك هم اكنون با پشتوانه سالها تجربه خدمت رسانی به عنوان یك بانك پیشرو در زمینه ارائه خدمات بانكداری به مردم عزیز كشورمان در سراسر كشور فعال است. این بانك همواره به منظور استفاده از دانش، كسب تجربه و نوآوری در خدمات بانكی، از دستاوردهای علمی داخلی و مطالعه بانك های پیشرو در دنیا بهرهمند بوده است.
چكیده ای از دستاوردهای بانك به شرح زیر است:
تهیه، اجرا و استقرار نظام جامع بانكداری الكترونیكی (مهرگستربرای اولین بار در نظام بانكی كشور (Core Banking) )
توسعه و گسترش نظام مدیریت کیفیت در سطح بانک
بازمهندسی مستمر فرایندها و روشهای انجام کار، انعطاف پذیری سازمانی
توجه و تمركز بر سرمایه انسانی (ایجاد كارگاههای توانمندسازی، یادگیری، آموزش روشهای نوین مشتری مداری(
استفاده از آخرین یافته های بازاریابی بانكی
ایجاد ساختار مدیریت ارتباط با مشتریان عمده در قالب تفاهم نامه های ویژه
ایجاد ساختار مدیریت ارتباط با مشتریان (CRM)
بانك برتر از طرف نشریه TheBanker سال 2005
بانك برتر از طرف نشریه TheBanker سال 2006
بانك برتر در جشنواره خدمت رسانی و پاسخگویی، سال 1385
بانك برتر از طرف نشریه EUROMONEY سال 2005
دریافت گواهینامه ISO9001 سال 2008
تقدیر از طرف جشنواره شهید رجایی سال 1385
دریافت لوح تقدیر و كسب رتبه اول در جشنواره خدمت رسانی و پاسخگویی سال 1384
نوآوریهای بانك
بومی سازی و استقرار نرم افزار جامع بانکداری متمرکز (مهرگستر) Core Banking – سال 1385
راه اندازی اولین مركز ارتباط 24 ساعته با مشتریان (Call Center) – سال 1373
اجرا و استقرار طرح سیستم نوبت دهی مشتریان نظام بانكی – سال 1381
تشكیل دهنده اولین گروه بانكهای عضو شبكه شتاب نظام بانكی كشور
طراحی و اجرای سامانه ارتباطی و صندوق صوتی برای ارتباط مشتریان با مدیران بانك – سال 1378
طراحی و اجرای طرح راهنمایان مطلع مشتریان در شعب – سال 1383
طراحی و اجرای پایگاه اطلاع رسانی (وب سایت) در نظام بانكی كشور – سال 1378
طراحی و اجرای طرح آتیه در نظام بانكی – سال 1377
طراحی و اجرای طرح كودك و نوجوان – سال 1379
طراحی، اجرای و صدور کارتهای اعتباری در نظام بانكی – سال 1382
طراحی و اجرای طرح نظارت بر امور شعب بانك توسط مشتریان
بخشی از موفقیتهای بانك بانك برتر سال 2006بانك كشاورزی از سوی نشریه بین المللی TheBankerارگان بانكی موسسه تایمز مالی (FinancialTimes) برای چهارمین سال متوالی، به عنوان بانك برترجمهوری اسلامی ایران در سال 2006 میلادی معرفی شد.
به گزارش روابط عمومی بانك كشاورزی، در آخرین بررسیهای به عمل آمده از سوی موسسه بین المللی TheBanker كه امسال در 138 كشور انجام شد ، بانك كشاورزی جمهوری اسلامی ایران در نظام بانكی كشور به عنوان بانك برتر در سال 2006 میلادی معرفی شد.
این گزارش می افزاید: موسسه مذكور بر اساس شاخصهای تخصصی كمی نظیر:بازده سرمایه، بازده دارایی، سودآوری، رشد سود، نسبت هزینه ها به درآمدها، نسبت سود به متوسط سرمایه، رشد داراییها و بعضی شاخصهای كیفی نظیر توسعه فناوری، كیفیت خدمات و ; هرساله بانكها را مورد ارزیابی قرار میدهد و برترینها را در سطح جهانی، منطقهای وكشوری معرفی میكند كه بر اساس این ارزیابی درسال2006 میلادی، بانك كشاورزی مانند 3 سال گذشته به عنوان بانك برتر جمهوری اسلامی ایران معرفی شد.
قابل ذكر است كه این نشریه از سال 1305 هجری شمسی برابر با سال 1926 میلادی سالانه بانكهای مختلف جهان را مورد ارزیابی قرار می دهد.
بانك كشاورزی رتبه برتر جشنواره پاسخگویی و خدمترسانی را به خود اختصاص داددر سومین جشنواره خدمترسانی و پاسخگویی كه عرصه رقابت داوطلبانه دستگاههای دولتی در خدمترسانی با قضاوت مردم است و در راستای لبیك به پیام عالمانه مقام معظم رهبری در خصوص نهادینهسازی نهضت خدمترسانی و پاسخگویی برگزار شد از بین 137 دستگاه دولتی، 40 دستگاه داوطلب ارزیابی و سنجش شدند. كه در این میان و در بین دستگاههای تابعه، بانك كشاورزی و شركت پخش و پالایش و فرآوردههای نفتی رتبه برتر جشنواره را به خود اختصاص دادند.شرح بانك برتر سال 2005
در آخرین ارزیابی به عمل آمده از سوی موسسه بینالمللی TheBanker كه امسال در 138 كشور انجام شد، بانك كشاورزی جمهوری اسلامی ایران برای سومین سال پیاپی در نظام بانكی كشور به عنوان بانك برتر در سال 2005 میلادی معرفی شد.این گزارش میافزاید: موسسه مذكور بر اساس شاخصهای تخصصی كمی نظیر: بازده سرمایه، بازده دارایی، سودآوری، رشد سود، نسبت هزینهها به درآمدها، نسبت سود به متوسط سرمایه، رشد داراییها و بعضی شاخصهای كیفی نظیر توسعه فنآوری، كیفیت خدمات و ; هرساله بانكها را مورد ارزیابی قرار داده و برترینها را در سطح جهانی، منطقهای و كشوری معرفی مینماید كه بر اساس این ارزیابی درسال2005 میلادی، بانك كشاورزی همانند دو سال گذشته به عنوان بانك سال جمهوری اسلامی ایران معرفی شد.
EUROMONEYدر آخرین بررسی های به عمل آمده از سوی نشریه بین المللی EUROMONEY، بانك كشاورزی جمهوری اسلامی ایران، برای اولین بار بر اساس شاخصهای علمی این نشریه مورد ارزیابی قرار گرفته و درنظام بانکی کشور به عنوان بانك برتر در سال 2005 میلادی معرفی شد. نشریه مذكور بر اساس شاخص های بانکداری خرد نظیر: سهم بازار سپردهها، سهم بازار تامین مالی مشتریان به استثنای کارتهای اعتباری، سهم بازار تامین مالی کارتهای اعتباری، تعداد محصولات و خدمات ارائه شده در سطح خرد، بهرهوری هر کارمند، تعداد مشتریان الکترونیکی و سهم آنان از کل پایگاه مشتریان خرده فروشی، بازده حقوق صاحبان سهام و سودآوری و برخی اطلاعات تجاری قابل
اندازه گیری نظیر: کل داراییها، کل درآمدهای عملیاتی، کل سود خالص، نسبت بازده داراییها، نسبت بازده حقوق صاحبان سهام، نسبت کفایت سرمایه، ناخالص دارایی های غیر عملیاتی و ; هرساله بانك ها را مورد ارزیابی قرار داده و برترین ها را در سطح جهانی، منطقهای و كشوری معرفی مینماید كه بر اساس این ارزیابی درسال2005 میلادی، بانك كشاورزی به عنوان بانك برتر جمهوری اسلامی ایران معرفی شد.دریافت گواهینامه استاندارد ISO 9001
در راستای ارتقا ارائه خدمات به مشتریان محترم و ارزشآفرینی آنان و با عنایت به اینكه سیستم مدیریت كیفیت (ISO 9001:2000) توام با دیدگاه فرآیندگرایی، مشتریمحوری و بهبود مستمر بوده و وسیلهای برای رسیدن به اهداف عالی سازمان در خصوص كیفیت میباشد. بانك كشاورزی از سوی شركت D.Q.S آلمان كه اولین سازمان گواهیدهنده سیستمهای مدیریت كیفیت است، موفق به استقرار سیستم مدیریت كیفیت در بانك و اخذ گواهینامه ISO 9001 سری 2000 شد. تقدیر از سوی جشنواره شهید رجایی
بر اساس تصویب شورای مركزی جشنواره شهید رجایی، بانك كشاورزی برای سومین سال متوالی به عنوان دستگاه قابل تقدیر معرفی شد . در اجرای آیین نامه ارزیابی عملكرد دستگاههای اجرایی كشور مدارك و مسندات ارسالی از سوی این بانك مورد بررسی وارزیابی كارشناسی قرار گرفت و بر اساس نتایج حاصله بانك كشاورزی به عنوان دستگاه قابل تقدیر معرفی شد . از دستگاهها و نفرات منتخب كه توسط دبیرخانه جشنواره شهید رجایی معرفی شدند طی مراسمی ، باحضور ریاست جمهوری قدردانی گردید .
با اتكال به الطاف خداوند متعال، همكاری و مشاركت مردم و مشتریان، حمایت موثر دولت و مجلس شورای اسلامی، مجمع محترم عمومی و شورای عالی بانكها، وزارت محترم امور اقتصادی و دارایی، وزارت محترم جهاد كشاورزی، بانك محترم مركزی جمهوری اسلامی ایران و سایر وزارتخانهها و سازمانهای ذیربط و به ویژه كوشش بیوقفه نیروی انسانی توانمند بانك كه در كنار مشتریان بهترین ذخایر بانك محسوب میگردند، امیدواریم در آینده با دستیابی به اهداف مورد نظر بانك شاهد توفیق بیشتر در تامین منابع مالی بخش كشاورزی و سایر فعالیتهای وابسته به این بخش باشیم و بتوانیم به كشاورزان، تولیدكنندگان و همه مردم عزیز كشورمان خدمات متنوع و بهتری در سطح استانداردهای جهانی ارائه دهیم.
دریافت لوح تقدیرو كسب رتبه اول در دومین جشنواره خدمات رسانی و پاسخگویی
در دومین جشنواره خدمت رسانی و پاسخگویی كه هجدهم اسفندماه سال1384 با حضور آقای رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام ،مدیران برگزیده سازمانها و نهادها و خانواده معظم شهدا برگزار شد، بانك رتبه نخست خدمت رسانی و پاسخگویی را به خوداختصاص دادولوح تقدیرجشنواره رادریافت كرد.دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به وظایف و شرایط دولت پاسخگو اظهار داشت : دولت اسلامی بر اساس انتخاب عادلانه مردم تشكیل می شود و با توجه به مسئولیت مهمی كه در هدایت جامعه دارد می بایست نسبت به آحاد جامعه پاسخگو باشد و مردم نیز باید در قبال جامعه مسئولیت پذیر باشند.در حاشیه این مراسم نمایشگاهی از دستاوردهای سازمانها و نهادها در زمینه خدمت رسانی برگزار شد كه بانك كشاورزی نیز دستاوردهای درخشان خود را در این زمینه به معرض دید عموم قرار داد.
• iso چیست • استقرار ،تضمین و توسعه سیستم مدیریت كیفیت (ISO 9001:2000) در واحدهای منتخب بانك كشاورزی • خط مشی كیفیت بانك كشاورزی
isoچیست حروف ISO از نام سازمان بین المللی استاندارد (Internatonal Organization Standard) گرفته شده است . این سازمان را نمایندگان موسسات استاندارد كشورها بوجود آورند و مرجع جهانی است كه با دارا بودن كمیته های مختلف فنی مبادرت بـه تعیین و آماده سازی استانداردهای بین المللی می نماید .
در حال حاضر ایزو متجاوز از 14000 استاندارد بین المللی بوجود آورده است . بطوریكه این استانداردها در برخی از كشورها بعنوان بخشی از مقررات ملی درآمده و هدف از آن ایجاد سهولت در تجارت بین المللی از طریق بهبود و گسترش استانداردهای جهانی در مورد سیستمها ، تولیدات و خدمات است . در این بین استانداردهای سری 9000 راهنمایی برای عملكردصحیح مدیریتی است كه اجرای آن منجربه استقرار سیستم مدیریت كیفیت می گردد . سازمانها و موسساتی كه موفق به اخذ گواهینامه استانداردهای سری 9000 می گردند میتوانند ادعا نمایندكه دارای یك سیستم مدیریت كیفیت هستند كه بطور مستمر آن را بكار می بندند و بطور پیوسته آن را پیگیری و مقوله كیفیت را با مسئولیت همه كـاركنان بـا هـدف ارائه محصول یـا خدمات قـابل قبول به مشتریان و كسب رضایت مشتریان رعایت می نمایند.
منافع حاصله ازاستقرار سیستم مدیریت كیفیت ISO 9001 : 2000 در بانك عبارتند از :• نهادینه شدن دیدگاه فرآیندگرایی ، مشتری محوری و بهبود مستمر فرآیندها در بین كاركنان بانك. • مقدمه ای برای استقرار سیستم مدیریت كیفیت فراگیر T.Q.M • كسب اعتبار بیشتر برای بانك از منظر مشتریان بالقوه و بالفعل، اعلام متفاوت بودن عملكرد بـانك كشاورزی در مقایسه بـا عملكرد سایر رقبـا در قـالب استراتژیها و تاثیر آن در برنامه های عملیاتی بانك .
• كاهش هزینه ها از طریق كارائی و اثربخشی سیستم و حذف اشكالات و جلوگیری از اتلاف وقت. • سهولت در انجام امور كنترلی مدیریتی با عنایت به اینكه هر یك از كاركنان به خوبی خواهند دانست چه كاری را چگونه انجام دهند . • انجام درست امور و به تبع آن جلوگیری از ایجاد اشكال و وقفه در ارائه خدمات به مشتریان و مطرح شدن در بازار رقابتی . • وسیله عالی است برای بازاریابی ، جلب سرمایه ها و تجهیزمنابع در داخل و خارج كشور. بهبود مستمر سیستم مدیریت كیفیت
اصول مدیریت كیفیت (Q.M principal)
1-متمركز بر مشتری (Customer focus)2-رهبری (Leadership)3-مشاركت كاركنان (Involvement of people)4-رویكرد فرایند گرا (Process approach)5-رویكرد سیستمی به مدیریت (System Approach to Management)6-بهبود مستمر (continual Improvment)7-رویكرد واقع گرایانه به تصمیم گیری (Factual approach to decision making)8- ارتباطات با تامین كننده بر اساس منافع متقابل (Mutual beneficial supplier reletionships)
استقرار ،تضمین و توسعه سیستم مدیریت كیفیت (ISO 9001:2000) در واحدهای منتخب بانك كشاورزی 1-نحوه استقرار سیستم مدیریت كیفیت در واحدهای منتخب بانك كشاورزی
بانك كشاورزی با توجه به این مسئله كه ارائه خدمات از خصایص كاملاً ویژه ای همچون اهمیت تاثیر انسان در زمینه ارائه خدمات ، غیر ملموس بودن خدمات ، همزمان بودن ارائه و مصرف خدمات برخوردار و بقای بانك درگرو تضمین و ارتقاء كیفیت خدمات و به تبع آن كسب رضایت مشتریان ، كسب سهم بیشتری از بازار و سوددهی در محیط رقابتی می باشد ، همواره به ارتقاء كیفیت خدمات بانك توجه ویژه ای داشته و در جهت نهادینه نمودن این امر مهم كوشیده است .
اما از آنجائیكه ارتقاء كیفیت خدمات مستلزم شناخت حقیقی از فرآیندهای مربوط به خدمات و ارتباط مستقیمی با درك وضعیت موجود همراه با بازنگری فرآیندها دارد و تا زمانی سازمانی وضعیت موجود را شناسایی ننماید قادر نخواهد بود قدمی را در جهت ارتقاء كیفیت امور بردارد ، بانك را بر آن داشت تا قبل از پرداختن به مقوله سیستم مدیریت كیفیت و استقرار آن در واحدها و امور مختلف خود، ضرورت بازنگری فرآیندهای اصلی و در ارتباط با مشتریان را احساس نمود تا با انجام آن مراحل زاید و اضافی انجام خدمات شناسایی و با حذف آن و با بهبود و بازمهندسی فرآیند ارائه خدمات موجبات ارائه خدمات با دقت و سرعت بالا به مشتریان را فراهم نماید .
لذا در این راستا بانك كشاورزی قبل از پرداختن به مقوله سیستم مدیریت كیفیت و استقرار آن در امور و واحدهای مختلف بانك ، طرح مهندسی مجدد فرآیندها و روشهای اختصاصی در زمینه ارائه خدمات به مردم و مشتریان در سه حوزه سیستمها و روشهای اعتباری ، سیستمها و روشهای تجهیز منابع و فرآیندها و روشهای مورد عمل ادارات ستادی، مدیریت شعب بانك در استانها و شعب با مشاركت موسسه پژوهشی و تحقیقاتی وابسته به وزارت علوم و تحقیقات و فنآوری را با دیدگاه انجام بهبود و اصلاحات بنیادی در شاخص های عملكردی امور نظیر سرعت ، كیفیت و هزینه به اجرا درآورد كه اهم موارد اصلاحی بشرح ذیل می باشد .
• ساده سازی فرایندها و روشهای انجام كار به منظور كاهش تماس ارباب رجوع و بانك . • استاندارد نمودن روشهای ساده شده با قابلیت تبدیل آنها به سیستم رایانه ای خودكار . • بهسازی روشها در سطوح مورد اشاره در حوزه های ذیربط از لحاظ سرعت ، هزینه ، دقت و صحت. • آزمون میزان افزایش و رضایتمندی ارباب رجوع از روشهای اصلاح شده . • نظارت ، ارزیابی و دریافت بازخورد از مشتریان و كاركنان.
بانك كشاورزی پس از كسب نتایج مثبت فوق از اجرای طرح مهندسی مجدد و به نوعی فراهم نمودن مقدمات استقرار سیستم مدیریت كیفیت و با نگاه ویژه ای كه به منافع حاصل از رعایت استاندارد و الزامات سیستم مدیریت كیفیت بشرح ذیل داشت و با توجه به این امر كه سیستم مدیریت كیفیت پس از انجام طرح مهندسی مجدد ، به سهولت برای امور و واحدهای منتخب بانك قابل استقرار بوده و استقرار سیستم مزبور با رویكرد فرایند گرایی ، مشتری محوری و بهبود مستمر ، بانك را قادر می نمود بعنوان یكی از زیر سیستمهای T.Q.M علاوه بر توانمندسازی بانك ، پیاده سازی سایر زیر سیستمهای مكمل را تسهیل نموده و تحقق گام به گام اجراء سیستم مدیریت كیفیت فراگیر را میسر می سازد ، در پایان سال 1382 در اولین مرحله طرح پیاده سازی سیستم مزبور را برای كلیه فرآیندهای مربوط به خدمات بانك را در دستور كار خود قرار داد.
منافع حاصل از استقرار سیستم مدیریت كیفیت ISO 9001 : 2000 در بانك عبارتند از : • نهادینه شدن دیدگاه فرآیندگرایی ، مشتری محوری و بهبود مستمر فرآیندها در بین كاركنان بانك. • مقدمه ای برای استقرار سیستم مدیریت كیفیت فراگیر T.Q.M • كسب اعتبار بیشتر برای بانك از منظر مشتریان بالقوه و بالفعل، اعلام متفاوت بودن عملكرد بـانك كشاورزی در مقایسه بـا عملكرد سایر رقبـا در قـالب استراتژیها و تاثیر آن در برنامه های عملیاتی بانك .
• كاهش هزینه ها ازطریق كارائی واثربخشی سیستم وحذف اشكالات وجلوگیری ازاتلاف وقت. • سهولت در انجام امور كنترلی مدیریتی با عنایت به اینكه هر یك از كاركنان به خوبی خواهند دانست چه كاری را چگونه انجام دهند . • انجام درست امور و به تبع آن جلوگیری از ایجاد اشكال و وقفه در ارائه خدمات به مشتریان و مطرح شدن در بازار رقابتی . • وسیله عالی است برای بازاریابی ، جلب سرمایه ها و تجهیزمنابع در داخل و خارج كشور.
بر این اساس بانك طرح پیاده سازی سیستم مدیریت كیفیت ایزو و اخذ گواهینامه مربوطه را برای كلیه فرآیندهای موجود در 4 شعبه ممتاز مركزی ، توحید ، ولیعصر و بهشتی را بعنوان مطلوبترین گزینه مد نظر قرارداد و در جهت فراهم نمودن مقدمات اجرای طرح یكی از شركتهای مشاوره ای سیستمهای كیفیت و دارای تجربه در خصوص پیاده سازی سیستم مدیریت كیفیت را انتخاب نمود تا با ارائه مشاوره و برنامه مطلوب موجبات استقرار سیستم مدیریت كیفیت دربانك و اخذ گواهینامه مربوطه از شركت D. Q.S آلمان فراهم آید . لازم به اشاره است شركت D . Q . S آلمان اولین سازمان گواهی كننده سیستمهای مدیریت دركشور آلمان می باشد كه بیش از 19 سال
سابقه فعالیت در زمینه ممیزی سیستم های مدیریت را داراست و بیش از 44 شعبه در سرتاسر دنیا دارد و مدت اعتبار گواهینامه صادره شركت مذكور سه سال بوده كه پس از انجام ارزیابی و ممیزی های مجدد و كسب نتیجه مطلوب قابل تمدید می باشد . پس از انتخاب ایزو 9001 سری 2000 بعنوان استاندارد مورد نظر بانك و انتخاب شركت مشاوره ای سیستمهای مدیریت كیفیت و شركت خارجی تائید كننده سیستم مدیریت كیفیت و صادر كننده گواهینامه ایزو ، با مشورت و هماهنگی های بعمل آمده با شركت مشاوره ، سازمان ذیل در ساختار شركت مذكور و بانك ایجاد گردید تا نسبت به پیاده سازی سیستم مدیریت كیفیت در واحدهای منتخب بانك اقدام شود .
سپس بانك در راستای عملیاتی شدن و فراهم نمودن مقدمات استقرار سیستم مدیریت كیفیت برای كلیه فرآیندهای موجود در شعب چهارگانه منتخب ، از بین كاركنان بانك در واحدهای مختلف ستادی و شعب چهارگانه و متناسب با ساختار سازمانی پیش بینی شده برای طرح ، مبادرت به انتخاب و تعیین اعضای كمیته راهبری ، مدیر
برنامه ، مدیر كنترل پروژه و مدیران و اعضای تیمهای كاری پروژه های چهارگانه فرآیندهای مدیریت ، منابع ، شكل گیری خدمات و تجزیه و تحلیل و بهبود ، صدور احكام برای كلیه افراد منتخب ، برگزاری سمینارها و دوره های آموزشی و توجیهی برای افراد منتخب طرح و كلیه كاركنان شعب چهارگانه نمود. پس از انجام مراحل مقدماتی فوق و فراهم نمودن زمینه های اجرای طرح مزبور ، اعضای تیمهای كاری پروژه های چهارگانه تحت نظر مدیران منتخب بانك و شركت مشاور ، موضوع چگونگی استقرار سیستم مدیریت كیفیت در شعب چهارگانه بانك را ضمن در نظر گرفتن الزامات سیستم مدیریت كیفیت ، شناسایی و مستند نمودن كلیه سوابق فرآیندها و تطابق اقدامات انجام
شده با روشهای تعریف شده در استاندارد والزامات سیستم مزبور ، مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرارداده و نتیجه حاصله را در قالب نظامنامه كیفیت بانك ، خط مشی كیفیت بانك ، فرآیندهای كاری شعب و روشهای اجرایی مورد نیاز تدوین نمودند كه پس از تائید و امضای اعضای كمیته راهبری برای اجرای سیستم به واحدهای منتخب ارسال گردید . در مرحله بعدی نیز به منظور خودآزمایی و تطبیق اقدامات انجام شده با الزامات سیستم مدیریت كیفیت ، با همكاری اعضای منتخب طرح ، سیستم مستقر شده مدیریت كیفیت در شعب چهارگانه با انجام دو مرحله ممیزی داخلی مورد محك قرار گرفت و پس از انجام دو مرحله ممیزی داخلی و مشخص شدن موارد عدم انطباق
با همكاری واحدهای ذیربط ، نسبت به رفع كلیه موارد عدم انطباق مشخص شده اقدام گردید و در آخرین مرحله ، طرح مستقر شده سیستم مدیریت كیفیت آماده انجام مراحل پیش ممیزی و ممیزی نهایی از سوی شركت خارجی ممیزی كننده (D.Q.S) گردید . سرانجام بانك در سایه تلاشهای بی وقفه و مستمر شش ماهه مدیران ، اعضای پروژه ، همكاری روسا و كاركنان شعب چهارگانه منتخب ، پشتیبانی امور از سوی واحدهای ستادی ذیربط و تائید اقدامات انجام شده بانك از سوی شركت خارجی ممیزی كننده ، طی انجام دو مرحله پیش ممیزی و ممیزی نهایی از سوی شركت معتبر خارجی D.Q.S آلمان ، در شهریور ماه 1383 موفق به استقرار سیستم مدیریت
كیفیت در شعب چهارگانه منتخب برای كلیه خدمات بانك و اخذ گواهینامه ایزو 9001 سری 2000 از طرف شركت D.Q.S آلمان و شبكه جهانی كیفیت Iqnet گردید كه هم اینكه چهار شعبه منتخب بانك بر اساس الزامات تعریف شده سیستم مدیریت كیفیت مشغول فعالیت بانكی می باشند. البته لازم به اشاره است استقرار سیستم مدیریت كیفیت در سطح شعب منتخب و اخذ گواهینامه ISO9001 : 2000 پایان راه بانك در زمینه ارتقاء كیفیت خدمات و كسب حداكثر رضایت مشتریان محسوب نگردیده است . بطوریكه هم اینك بانك كشاورزی استقرار سیستم مدیریت كیفیت برای كلیه خدمات بانكی شعب و اخذ گواهینامه آن را با توجه به اتخاذ استراتژی مشتری مداری
، آغاز راه تلقی نموده و درصدد است سیستم مزبور را در كل واحدها و فعالیتهای بانك مستقر نماید ، بطوریكه هم اینك به منظور استمرار و تضمین سیستم پیاده شده و توسعه آن، واحد معینی را تحت عنوان“ واحد تضمین و توسعه سیستم مدیریت كیفیت” تحت نظارت یكی از واحدهای ستادی خود ایجاد نموده است و در حال حاضر با توجه به تاكید فراوان مدیران ارشد بانك بر استراتژی مشتری مداری و ضرورت اعمال الزامات و انتظارات مشتریان در عملكردها و فرآیندهای بانك ، استقرار سیستم مدیریت
كیفیت را در سه واحد ستـادی خود كـه از جمله واحدهای پشتیبانی كننده ارائـه خدمـات ویژه بـه مشتریان داخلی و خارجی می باشند در دستور كار خود قرار داده و مقرر است تا پایان اردیبهشت ماه سالجاری سیستم مزبور در واحدهای ستادی منتخب نیز مستقر گردد. لازم به اشاره است خط مشی كیفیت بانك كشاورزی و ویژگی عمده طرح استقرار سیستم مدیریت كیفیت در واحدهای منتخب بانك عبارت است از : • الف – خط مشی كیفیت بانك كشاورزی :
بانك كشاورزی در راستای طراحی و استقرار نظام مدیریت كیفیت و نظام مند نمودن فعالیتها بانك بر مبنای استاندارد ISO 9001 : 2000 خط مشی كیفیت خود رابه شرح زیر اعلام نموده است :• مدیران و كاركنان بانك خود را متعهد به تامین همه جانبه انتظارات عموم مشتریان اعم از شهری و روستایی می دانند. • تلاش در جهت ارتقاء مستمر كیفیت خدمات قابل ارائه به مشتریان ، اولویت نخست همه كاركنان بانك است . • مدیریت بانك مصمم به بهره گیری از فناوری روز جهت افزایش سرعت ، دقت و سهولت ارائه خدمات به مشتریان می باشد .
• مدیران و كاركنان بانك ، پیشنهاد و انتقاد مشتریان را بهترین فرصت برای اصلاح و بهبود امور بانك دانسته و از اینرو همراهی آنها را در این زمینه ارج می نهند. • مدیریت بانك اصلاح و بهبود مستمر سیستمها و روشهای انجام كار را لازمه ارتقاء كیفیت خدمات دانسته و تحقق آنرا در گرو مشاركت همه اركان بانك می داند . • نیروی انسانی سرمایه اصلی بانك است . از اینرو تواناسازی كاركنان در كلیه رده های شغلی در راستای ارتقاء كارایی ، اثربخشی و بهبود عملكرد بانك جهت جلب رضایت مشتریان ، مورد تاكید است .
• بانك به عنوان یك نهاد اقتصادی ، خود را متعهد به ایفای نقشی شایسته در توسعه ایران اسلامی می داند. ب – ویژگی عمده طرح استقرار سیستم مدیریت كیفیت در واحدهای منتخب بانك: این پروژه 4 حوزه از فرایندهای مدیریت كیفیت (شامل فرایند مدیریت ، فرایند منابع ، فرایند شكل گیری خدمت ، فرایند تجزیه و تحلیل و بهبود ) را بشرح زیر در بر گرفت :• فرایندهای مدیریتی :
• – استراتژی ها ، خط مشی ها ، اهداف كیفیت و برنامه های دستیابی به آنها شناسایی و تعریف گردید .– تعریف فرایندها (نتایج پروژه مهندسی مجدد فرایندها ):در این مرحله ورودی ، خروجی ، پردازش ، منابع ، كنترل و شاخص ها ، برای هر یك از فرایندهای تعریف شده در پروژه مهندسی مجدد مورد بررسی و برای شاخصهای مرتبط با اهداف كیفیت ، هدف گذاری شد .
– شرح وظایف و اختیارات كاركنان سطوح مختلف بانك با توجه به نمودار سازمانی گردآوری و كدگذاری شد .• فرایند منابع :– نیروی انسانی :مستندات مربوط به شرایط احراز نیروی انسانی بانك شامل آموزش ، تجربه ، مهارت و تحصیلات به تفكیك هر پست سازمانی مورد شناسایی و برنامه ریزی آموزشی مناسب و منطبق با شرایط احراز مشاغل تعریف گردید.– نگهداری و تعمیرات :در این مرحله برای تمامی دستگاه ها و تجهیزات ، برنامه نگهداری و تعمیرات سالانه ، ماهانه ، هفتگی و روزانه تهیه گردید.– زیرساختها :زیرساختها شامل : ساختمان ، فضای كار ، امكانات رفاهی ، تجهیزات و خدمات پشتیبانی (مثل وسایل حمل و نقل و ارتباطات) می باشد ، در این بخش از پروژه ، استاندارد زیر ساختهای مذكور تهیه و ضمن مقایسه وضع موجود بـا آن ، نسبت بـه تهیه برنامه اصلاحی و اجـرای آن اقدام گردید.• شكل گیری خدمات :
– برای تمامی بخش های سازمانی بانك ، برنامه كاری و اهداف مشخص در مقاطع زمانی معین تهیه و تدوین گردید.– مراحل طراحی و توسعه خدمات ، نحوه بازنگری ، تایید ، صحه گذاری ، مدون و مستند و مبنای تعمیم آن درسطح بانك قرار گرفت .– فرایند ارزیابی سیستم وعملكرد تامین كنندگان ، تعیین اطلاعات دقیق خرید و تصدیق كالا و خدمت خریداری شده تعریف و درسطح سازمان به اجرا در آمد .– نحوه پشتیبانی ازخدمات ارائه شده به مشتریان مشخص و از انطباق آن با استاندارد اطمینان حاصل شد .
– روش شناسایی و ردیابی خدمات ارائه شده یا در حال طراحی بررسی و پس از تدوین ، مبنای ردیابی خدمات بانك قرار گرفت .– مطابق خواسته استاندارد از دارائیهای فیزیكی مشتریان بنحو مناسب حفاظت و در صورت بروز خسارت ضمن مطلع كردن مشتری نسبت به جبران آن اقدام و تجزیه وتحلیل و مستند سازی این فرایند جزو فعالیتهای استقرار استاندارد قرار گرفت.– به منظور اطمینان از صحت قضـاوت بازرسین بانك بـه روز بودن دستور العملها ،
آئین نامه های اجرایی و ضوابط نظارت بر فعالیتهای واحدهای مربوطه و دانش بازرسین فرایندها مورد بررسی قرار گرفت .• فرآیند اندازه گیری تجزیه ، تحلیل و بهبود :– دراین مرحله روش اندازه گیری رضایت مشتری از خدمات ارائه شده ، تهیه و میزان رضایت مشتریان بر مبنای آن در مقاطع زمانی معین اندازه گیری و سپس برنامه های اجرائی لازم با هدف افزایش رضایت مشتریان تهیه و ارائه گردید .– بر اساس خواسته های استاندارد 2000 : 9000 ISO بانك موظف شد سیستم مدیریت كیفیت را در فواصل زمانی مشخص (هر شش ماه یكبار ) ضمن انجام ممیزی داخلی مورد ارزیابی و در صورت مشاهده موارد عدم انطباق ، برنامه ریزی لازم جهت رفع آنها اقدام نماید . دراین زمینه روش اجرائی و برنامه زمانبندی ممیزی تهیه و ممیزی داخلی انجام می شود.
– استاندارد پایش و اندازه گیری فرایندها و خدمات تعریف و مبنای اجرا قرار گرفت .– كنترل خدمت نامنطبق : مطابق خواسته استاندارد نحوه اقدام در مورد چگونگی شناسایی ، تجزیه و تحلیل و تعیین تكلیف خدمات نامنطبق مشخص و از روش اجرائی مورد نیاز تهیه و از اجرای مناسب آن در سیستم اطمینان حاصل شد .– تجزیه و تحلیل داده ها : تصمیم گیریها در بانك بر اساس تجزیه و تحلیل اطلاعات صورت می پذیرد. لـذا میزان رضایت مشتریان ، میزان انطباق خدمت و فرآیند بـر اساس نیازمندیهای تعـریف شده و عملكرد تامین كنندگان مـورد تجـزیه و تحلیل قـرار می گیرد.– بهبود مداوم :
– بهبود مداوم در موارد زیر مطمح نظر شد :تعیین و بازنگری خط مشی ، بهبود اهداف كیفیت ، كم شدن تعداد مغایرتهای ممیزی ها ، تجزیه و تحلیل داده ها و از بین بردن نارسائی ها ، اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه و برگزاری مستمر جلسات بازنگری مدیریت از جمله مواردی است كه با پیاده سازی استاندارد در سطح بانك جاری شده و بهبود مداوم را به ارمغان آورده است .– سیستم اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه : سیستمی طراحی گردید تا مغایرتهای مشاهده شده در زمینه استاندارد را اصلاح و از بروز مغایرتهای احتمالی پیشگیری نماید .
2-نحوه تضمین و توسعه سیستم مدیریت كیفیت در واحدهای منتخب بانك كشاورزی : پس از موفقیت یاد شده و استقرار سیستم مدیریت كیفیت ، موضوع پایان یافته تلقی نگردید لذا بر اساس مصوبه بانك ، واحدهای ذیربط موظف گردیدند ضمن تعمیم و توسعه سیستم مزبور به سه واحد ستادی اداره كل امور بین الملل ، اعتبارات و هدایت سرمایه گذاری و خدمات كارت كه هم اكنون در مرحله ممیزی داخلی قرار دارد . تضمین سیستم مدیریت كیفیت در شعب چهارگانه منتخب را نیز ضمن تعیین مسئولین تضمین در واحدهای دارای سیستم و ایجاد واحد تضمین و توسعه سیستم مدیریت كیفیت در ساختار بانك در دستور قرار دهند. همچنین در نظر است پس از
استقرار سیستم مزبور در واحدهای ستادی منتخب كه پیش بینی گردیده است تا پایان سال جاری به اتمام رسد ، برنامه حفظ و تضمین سیستم مدیریت كیفیت واحدهای ستادی مذكور و تعمیم سیستم مذكور به دیگر واحدهای بانك را علاوه بر برنامه حفظ و تضمین سیستم مدیریت كیفیت شعب چهارگانه منتخب در برنامه های آتی بانك قرار گیرد. لازم به اشاره است شرح وظایف تعیین شده برای مسئولین تضمین كیفیت شعب منتخب بانك كشاورزی و واحد تضمین و توسعه سیستم مدیریت كیفیت عبارت است از :
ادامه خواندن مقاله کار اموزي بانک کشاورزي
نوشته مقاله کار اموزي بانک کشاورزي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
↧
October 14, 2018, 11:25 pm
nx دارای 28 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
انقلاب اسلامی و انقلاب مشروطه
پیروزی انقلاب اسلامی در ایرانانقلاب 1357انقلاب 1357 (خورشیدی) ایران، همچنین شناخته شده به انقلاب اسلامی، قیامی بود که با شرکت اكثر مردم و احزاب ملی، مذهبی، کمونیستی، و روشنفکران ایران، نظام پادشاهی این کشور را سرنگون، و پیشزمینه روی کار آمدن نظام جمهوری اسلامی در ایران را فراهم کرد. 22 بهمن سال 1357 را روز پیروزی این انقلاب میدانند. این انقلاب به رهبری آیتالله خمینی به پیروزی رسید.
پیشینه و عللانقلاب 1357ایران بعد از تجربه نهضت مشروطه و کودتای 28 مرداد و به دنبال قیام 15 خرداد1342 به وقوع پیوست.رهبران انقلاب از آغاز بر سه نکته بیش از هرچیز تاکید داشتند:چیرگی بر استبداد حاکم،ایستادگی در برابر استعمار خارجی و مسائل فرهنگی(به خصوص اسلامی)،همین سه عامل زمینه ای برای اتحاد اکثر احزاب،جریانها و گروهها شد.هرچند انقلاب ایران بعدها تا حدودی از این اتحاد فاصله گرفت و زمینه برای ایجاد اپوزسیون مخالف محیا شد،ولی همچنان بسیاری از شخصیتها و احزاب موثر در جریان انقلاب به طور قانونی در داخل کشور فعالیت سیاسی دارند.28 مرداد 1332مقاله اصلی: کودتای 28 مردادانگلستان پس از كوتاه شدن دست خود از صنعت نفت ایران، منابع بسیاری را در منطقه و خصوصا ایران از دست داده بود، با قطع امید از رسیدن به توافق، وارد مطالعه طرح یك كودتای نظامی شد. آمریکا نیز با انگلیس در این طرح همکاری داشت.
16 آذر 1332از مهمترین حركتهای سیاسی و دانشجویان در تاریخ ایران، اعتراض دانشجویان در 16 آذر 1332 به ورود معاون رییس جمهور آمریكا، نیكسون، به خاك ایران پس از كودتای 28 مرداد بود.دانشجویان دانشكدههای فنی، حقوق و علوم سیاسی، علوم، دندانپزشكی، پزشكی و داروسازی در دانشكدههای خود، تظاهرات پرشوری علیه رژیم كودتا برپا كردند. روز 15 آذر، تظاهرات به خارج از دانشگاه كشیده شد و مأموران در زد و خورد با دانشجویان، شماری را مجروح و گروهی را دستگیر و زندانی كردند. که منجر به شهادت سه تن از دانشجویان توسط حکومت پهلوی گردید.
2 فروردین 1342حمله به مدرسه فیضیه قم درروز دوم فروردین 1342 شمسی مطابق با روز شهادت امام جعفر صادق (ع) روی داد.پس از اینکه رژیم پهلوی لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی و نیز لوایح ششگانه و انقلاب سفید(شاه و ملت) را مطرح کرد،روحانیون ساکت ننشستند و در راس آنهاامام خمینی عید سال 42 را عزای عمومی اعلام كردند.شاه نیز به مدسه فیضیه حمله ور شد .در این حمله بسیاری از طلاب کشته شدند.
15 خرداد1342در سحرگاه 15 خرداد 1342،رژیم شاه به خانه آیت الله حمینی در قم یورش بردند و آیت الله خمینی را كه روز پیش از آن در روز عاشورای حسینی در مدرسه فیضیه قم، طی سخنانی اقدام به افشاگری علیه حکومت کرده بود،دستگیر و به زندانی در تهران منتقل کردند.چند ساعت بعد از حادثه مردم قم به خیابانها ریختند و دست به تظاهرات زدند . همین صحنه در تهران و چند شهر دیگر به وجود آمد.رژیم نیز برای آرام کردن این تظاهرات دست به اسلحه برد. در این روز حدود 15 هزار نفرانقلابی به خاك و خون كشیده شدند.پس از این واقعه در تهران و قم و سایر شهرها دولت به دستگیری و محاكمه روحانیون و مردم پرداخت.
4 آبان 1343آیت الله خمینی در این روز بر ضد تصویب لایحه كاپیتولاسیون در مجلس شورای ملی در شهر قم به سخنرانی پرداخت،وی در این سخنرانی سعی کرد ضمن تبیین نظرات خود در مورد لایحه مذبور خطر آن برای مردم و استقلال و تمامیت ارضی کشور را گوشزد کند.در طی این سخنرانی وی بارها به آمریکا و شخص شاه حمله لفظی کرد.
گوشه ای از این سخنرانی:اگر یك خادم امریكایى یا یك آشپز امریكایى مرجع تقلید شما را در وسط بازار ترور كند، زیر پاى خود منكوب كند، پلیس ایران حق ندارد جلوى او را بگیرد! دادگاههاى ایران حق محاكمه ندارند! ;باید پرونده به امریكا برود و در آنجا اربابها تكلیف را معین كنند;دولت ایران با كمال وقاحت از این امر ننگین طرفدارى كرد.ملت ایران را از سگهاى امریكایى پستتر كردند! ..چرا! براى اینكه مىخواستند وام بگیرند امریكا خواست كه این كار انجام شود.
13 آبان 1343در پی سخنرانی آیت الله خمینی در روز 4 آبان بر علیه تصویب لایحه کاپیتولاسیون،حکومت وقت تصمیم به تبعید وی به ترکیه گرفت،در روز 13آبان 1343 ماموران ساواک((سازمان امنیت و اطلاعات کشور)) آیت الله خمینی را در قم دستگیر و به وسیله هواپیمای نظامی به ترکیه تبعید کردند.
وقایع سال 1357• 10 فروردین در روزهای نهم و دهم فروردین مردم یزد طی اعتراضاتی که به خشونت کشیده شد خواستار آزادی زندانیان سیاسی و بازگشت رهبران انقلا(در راس آنها آیت الله خمینی)شدند.
• 25 اردیبهشت در پی اوجگیری تظاهرات و درگیریهای مردم با عوامل رژیم پهلوی ، دولت جمشید آموزگار به مأمورین نظامی و انتظامی در برابر آشوبها دستور شدت عمل داد.• 15 خرداد به مناسبت سالگرد 15 خرداد در تهران و شهرستانها تعطیل و اعتصاب سراسری اعلام گردید.• 21 مرداد درگیری خونین در اصفهان و اعلام حكومت نظامی در این شهر كه توسط فرماندار نظامی شهر به اجرا درآمد.• 25 مرداد اعلام حكومت نظامی توسط دولت جمشید آموزگار.
• 28 مرداد آتش سوزی در سینما ركس آبادان توسط رژیم پهلوی به منظور ارعاب و ایجاد وحشت در میان مردم.• 5 شهریور سقوط دولت جمشید آموزگار و تشكیل دولت شریف امامی.• 17 شهریور این روز(17 شهریور 1357) بعدها به جمعه سیاه مشهور شد،در این روز راهپیمایی و اعتراضات مردم در میدان ژاله(شهدای فعلی) تهران به خشونت کشیده شد و عده زیادی کشته و مجروج شدند.• 2 مهر
منزل آیت الله خمینی(رهبر انقلاب 1357 ایران) در عراق توسط پلیس این كشور محاصره گردید .• 3 مهر حزب رستاخیز كه توسط حکومت پهلوی تأسیس شده بود منحل گردید.• 10 مهر به دلیل افزایش فشارها در عراق آیت الله خمینی تصمیم به ترک این کشور و ورود به کویت گرفت،اما دولت کویت به وی مجوز ورود نداد.
• 13 مهر در پی عدم ورود آیت الله خمینی به كویت و جلوگیری دولت عراق از بازگشت ایشان به نجف، آیت الله خمینی تصمیم میگیرد برای ادامه مبارزه به فرانسه مهاجرت کند.• 17 مهر تغییر مكان آیت الله خمینی از پاریس به دهكده نوفل لوشاتو.• 19 مهر اعتصاب كاركنان مطبوعات در سراسر كشور آغاز گردید.• 29 مهر اعتصاب كاركنان صنعت نفت.• 8 آبان آیتالله طالقانی(یکی از رهبران انقلاب)از زندان آزاد شد.
• 10 آبان ارتش كنترل تأسیسات نفتی كشور را در دست گرفت.
مبارزه مسلحانه در تهران• 13 آبان تظاهرات دانشآموزان و دانشجویان در مقابل دانشگاه تهران به خشونت كشیده شد.• 23 دی به دستور آیت الله خمینی شورای انقلاب تشكیل گردید.
• 26 دی آخرین شاه ایران ظاهرا به منظور معالجات پزشکی کشور را ترک کرد.وی در آخرین مصاحبه خود در خاک ایران(در فرودگاه مهرآباد) چنین گفت:• شاه:یک مدتی است که احساس خستگی می کنم و احتیاج به استراحتضمنا هم گفته بودم تا خیالم راحت بشود و دولت مستقر بشودبعد مسافرت خواهم کرد. • خبرنگار:اعلی حضرت چه مدت در مسافرت خواهند بود؟ • شاه:بستگی به حالت مزاجی من می توانم بگویم دارد.
• خبرنگار:نخستین نقطه ای که اعلی حضرت تشریف فرما می شوند کجا خواهد بود؟ • شاه:فکر می کنم به آسوان(مصر) برای استراحت برویم و اولین نقطه اقامت ما در آسوان خواهد بود. (در ادامه):حرفی غیر از حس وضعیت مملکت و انجام وظیفه براساس میهن پرستی ندارم.• 3 بهمن شورای سلطنت كه برای حفظ رژیم سلطنتی در ایران تشكیل شده بود منحل گردید.
• 4و5 بهمن: دولت بختیار به منظور جلوگیری از حضور آیت الله خمینی در کشور به مدت سه روز فرودگاههای کشور را بسته اعلام کرد.• 9 بهمن فرودگاه مهرآباد بازگشایی شد.
ورود آیت الله خمینی به تهران• 12 بهمن ساعت 9 و 27 دقیقه و 30 ثانیه آیت الله خمینی پس از پانزده سال تبعید وارد ایران شد.فرمانداری نظامی بر اثر فشار مردم راهپیمایی و تظاهرات را برای 3 روز آزاد اعلام كرد.نظامیان مستقر در تلویزیون به طور ناگهانی پخش مراسم استقبال را قطع كردند.
• 17 بهمن بر اساس پیشنهاد شورای انقلاب،آیت الله خمینی دولت موقت را به مردم معرفی نمودند. دولت موقت به ریاست مهندس مهدی بازرگان تشكیل گردید.• 19 بهمن نیروی هوایی ارتش با آیت الله خمینی پیمان بستند.• 20 بهمن طرفداران قانون اساسی با تجمع در استادیوم امجدیه (شهید شیرودی) دست به تظاهرات زدند.ساعت 9 شب سربازان گارد شاه به پادگان نیروی هوایی در شرق تهران(خیابان دماوند) حمله نمودند.• 21 بهمن دولت بختیار زمان حكومت نظامی را افزایش داده و حكومت نظامی را از ساعت 4 بعدازظهر اعلام نمود.آیت الله خمینی دستور شكستن زمان حكومت نظامی و حضور مردم در خیابانها را صادر نمود.• 22 بهمن با تسلیم تمامی نیروهای نظامی حکومت سلتنطی ایران(پهلوی) پس از 57 سال سقوط کرد.وقایع سال 1358• 12 فروردین در این روز مردم ایران در یک همه پرسی به و به دعوت آیت الله خمینی شرکت کردند و با اکثریت قاطق(بیش از 98 درصد) به جمهوری اسلامی(به عنوان نظام حکومتی آینده) رای دادند.
• 13 آبان در این روز دانشجویان پیرو خط امام با کسب اجازه ضمنی از آیت الله خمینی به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و افراد حاضر در سفارت را به گروگان گرفتند.• 5 بهمن سید ابولحسن بنی صدر به عنوان اولین رییس جمهور ایران انتخاب شد ودر بیمارستان قلب تهران حکم ریاست جمهوری را از آیت الله خمینی دریافت کرد.انقلاب مشروطه
وقایع پیش از انقلاب مشروطه در سالهای پایانی حکومت ناصرالدین شاه قاجار اوضاع ایران به تدریج رو به وخامت نهاد و با مرگ شاه اوضاع آشفتهتر شد. مظفرالدین شاه که پس از کشتهشدن پدر به سلطنت رسید فردی بیمار و ملایم بود و دست کم مدتی برای پذیرش افکار اصلاحطلبانه آمادگی داشت. وی امینالسلطان را که مورد تنفر عامه بود برکنار و امینالدوله را به جای او منصوب کرد او برای پرداخت حقوق حرمسرای پدر، برآوردن خواستهای مالی مکرر درباریان تازه وارد که سالها متنظر چنین فرصتی بودند و سفر «درمانی» به چشمههای آب معدنی اروپا به پول فراوان نیاز داشت. ولی صدراعظم نتوانست وام جدیدی از انگلیس دریافت کند. بدین سبب شاه امینالدوله را برکنار و بار دیگر امینالسلطان را به صدراعظمی انتخاب کرد.
مظفرالدین شاهامین لسلطان
امینالسلطان، دو وام بزرگ از روسها گرفت. در وام نخست، ایران تعهد کرد تمام بدهی خود را به انگلستان بپردازد و از این پس، بدون جلب رضایت روسها، از کسی وام نگیرد. در برابر وام دوم، امینالسلطان روسها را از امتیازات اقتصادی عمدهای بهرهمند ساخت. افزون بر این، روسها بر امضای یک معاهده گمرکی پای میفشردند. براساس این معاهده که سرانجام در 1902م به امضا رسید بر اقلام وارداتی روس تعرفهای کمتر از 5% ارزش کالا که مرسوم زمان بود، گمرک بسته می شد. روسها برای تضمین وامها فردی بلژیکی به نام نوز را که به آنها تمایل داشت به عنوان رئیس گمرک ایران تحمیل کرده بودند با تسلط بلژیکیها بر گمرک ایران به دلیل تبعیضی که آنها در مورد بازرگانان ایرانی در مقابل تجاوز روس روا میداشتند شکایات فراوانی از بازرگانی ایرانی میرسید. این دو وام و درآمد ناشی از گمرک بیشتر در سه سفر شاه به اروپا در سالهای 1907-1900م هزینه گردید و شرایط اقتصادی بیش از پیش رو به وخامت نهاد.
در این موقعیت ناخشنودی از سلطه بیگانگان بر گمرک، افزایش نفوذ روسها، بیعدالتی و فقر و ناامنی و وجود مشکل نان در کشور، دولت را زیر فشار قرار داد. اولین مرحله از اعتراضها به بهانه نان شروع شد. عصیانها در هر شهر از سوی چند روحانی با نفوذ رهبری و پشتیبانی میشد. حمایت روحانیان بزرگ شهرها از این اعتراضها، حمایت علمای نجف را نیز جلب کرد به تدریج فشار مخالفان فزونی یافت و سرانجام در سال 1903م به استعفای امینالسلطان که اکنون به بالاترین لقب یعنی اتابک دست یافته بود، انجامید شاه عینالدوله را به عنوان صدراعظم انتخاب کرد. اما نارضایتیها پایان نیافت. همزمان با تشکیل انجمنهای مخفی مخالفان خصوصاً در تهران و تبریز
پخش شبنامهها به زبان فارسی در خارج از کشور به چاپ میرسید گسترش یافت. در این زمان شکست روسیه از ژاپن و وقوع تحولات انقلابی در روسیه به مردم جسارت و روحیه بخشید. ایرانیان میدانستند که روسها برای حفظ منافعشان از حکومت قاجار حمایت میکنند ولی مشاهده پیروزی یک کشور کوچک آسیایی دارای قانون اساسی بر یک قدرت غول پیکر اروپایی بدون قانون اساسی و وقوع تحولات انقلابی در روسیه ترس آنها را از مقابله با روسها فرو ریخت.
چگونگی آغاز انقلاب مشروطه استعفای امینالسلطان و صدراعظمی عینالدوله و مشکلات گمرک، شکست روسیه از ژاپن و برخی عوامل دیگر سبب آغاز این نهضت شد. مهمترین حوادث، دو واقعه که در بر افروختن آتش خشم مردم مؤثر بود عبارتند از: 1-کردار توهین آمیز نوز در پوشیدن لباس روحانی که سبب بسته شدن بازار و تجمع مردم در حضور روحانیان شد.
2-چوب و فلک کردن دو بازرگان به جرم گران فروختن شکر البته دو بازرگان اصرار داشتند که افزایش بهای شکر وارداتی به دلیل جنگ روسیه و ژاپن سبب بالا رفتن قیمت شکر شده است. مردم به رهبری علما در برابر این حوادث لب به اعتراض گشودند. لجاجت عینالدوله در مقابل اعتراضها، به مهاجرت علما به حرم حضرت عبدالعظیم انجامید. (مهاجرت صغری) در آنجا برای اولین بار حکومت آشکارا مورد انتقاد قرار گرفت و سخنرانان درباره ستمکارگزاران حکومت و تیره روزی مردم سخن گفتند. مردم دولت را برای بازگرداندن سریع علما زیر فشار قراردادند. روحانیان تأسیس عدالتخانه برکناری نوز بلژیکی رئیس گمرک و عینالدوله را شرط بازگشت خویش شمردند با پافشاری مردم، دولت ناگزیر خواست علما را پذیرفت. به دنبال آن خشونت کارگزاران دولتی علیه مردم و عدم پایبندی حکومت به تعهداتش سبب گسترش اعتراضهای مردم و روحانیان شد.
بدین ترتیب، تجمع اعتراض آمیز مردم تهران در مسجد جامع با حمله سربازان به خاک و خون کشیده شد. علما در واکنش به این مساله به قم مهاجرت کردند. گروهی از مردم نیز که بر جان خویش بیمناک بودند به سفارت انگلیس پناه بردند. این تحصن یک ماهه در سفارت بیگانه از نقاط مذموم و تاریک انقلاب مشروطه است. متحصنان نخست از شرع احمدی و سنت محمدی سخن میراندند ولی بتدریج این خواستهها دگرگون شد و مضامین فرهنگ غربی در درخواستها وارد شد. تحصن در سفارت انگلیس فرصت مناسبی برای هدایت نهضت توسط انگلیسیها فراهم نمود. لفظ مشروطه در همین سفارت ورد زبانها شد. قبل از آن خواستهها محدود به عدالتخانه بود. در این زمان تعداد بسیار اندکی معنای مشروطه و تبعات آنرا میدانستند و از میان 10 هزار نفری که به سفارت انگلیس رفتند فقط 10 نفر بودند که واقعاً مشروطه خواه بودند و میدانستند چه میخواهند. این مهاجرت به مهاجرت کبری مشهور است.
تحصن مشروطهخواهان در سفارت انگلیس
نحوه پیروزی اولیه و شکست نهایی انقلاب مشروطه با ادامه اعتراضات مردم با دو مهاجرت و نیز خواسته مردم مبنی بر عزل عینالدوله و همچنین اندیشه تأسیس مجلس شورای ملی در افکار مردم شاه مجبور به برکناری عینالدوله شد و با تأسیس مجلس موافقت کرد. از مشروطه خواهان هنگام ورود به مسجد سپهسالار
پس از تهیه نظامنامه انتخابات و امضای آن بوسیله شاه انتخابات مجلس در شهریور 1285 هـ .ش برگزار شد و نخستین مجلس مشروطه در مهر ماه همان سال گشایش یافت این مجلس نوشتن قانون اساسی رابه کمیتهای منتخب واگذار کرد. این کمیته به سرعت با بهرهگیری از قوانین اساسی بلژیک و فرانسه قانون فراهم آورد و به امضای شاه رساند. شاه بیمار اندکی بعد از امضای قانون اساسی درگذشت ومحمد علی شاه به سلطنت رسید.
در این زمان، اهداف و ماهیت جناحهای مختلف آشکار میشد. بعضی از روزنامههای نوظهور مقدسات مذهبی مردم را مورد حمله قرار میدادند گروهی از روحانیون تهران به رهبری شیخفضلا… نوری به منظور رویارویی با این تحرکات، مشروطه خواهان را به باد انتقاد گرفتند و با تجمع در حرم حضرت عبدالعظیم خواستار مشروطه مشروعه شدند. در زمان محمد علی شاه متمم قانون اساسی تدوین شد و به امضای شاه رسید. این متمم که در آن حق نظارت پنج مجتهد بر قوانین در نظر گرفته شده بود. به اصرار روحانیانی مانند شیخ فضلا… شکل گرفت.
محمد علی شاه برای رویارویی با مشروطه خواهان در پی بهانه بود و دولت روسیه نیز به عنوان حامی در کنار او قرارداشت. حمله به کالسکه شاه که برخی از مورخان آن را نقشه دربار شمردهاند بهانهای مناسب در اختیار شاه نهاد. او در دوم تیر ماه 1287 هـ .ش به پیشنهاد لیاخوف فرمانده روسی قزاقها فرمان حمله به مجلس را صادر کرد. هر چند در ظاهر همه چیز به سود شاه تمام شد ولی سرانجام مقاومت علمای نجف که در فتوای خود به دفاع از نهضت و سرزنش محمد علی شاه پرداختند تلاش ستارخان و باقرخان به فتح تهران و برکناری محمد علی شاه و به قدرت رسیدن فرزند دوازده سالهاش انجامید.
پس از آن، افول مشروطه آغاز شد حضور روسها در شمال و انگلیسیها در جنوب کشور و مداخلات بیاندازه آنها که موجب ضعف قدرت مرکزی میشد. اعتماد به مخالفان مشروطه مانند عینالدوله، قدرت یافتن مجدد فرصتطلبان، خانها و اشراف قدیمی، آغاز جنگ جهانی اول، قحطیهای وسیع، عدم موفقیت دولت در تأمین امنیت و معیشت مردم و ناخشنودی فراگیر ملت، زمینه را برای ظهور دوباره استبداد فراهم ساخت. گروهی از مشروطه خواه با فرمان مشروطیت در خانه حاج امین الضرب
زمینهها و علل آغاز نهضت مشروطه به طور کلی زمینهها و علل وقوع انقلاب مشروطه در سه بعد فکری، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی قابل بررسی است. 1-زمینهها و علل فکری و فرهنگی: در این زمان آگاهی سیاسی در جامعه ایران به دلیل تلاشهای فکری روحانیان و روشنفکران و افزایش ارتباطات فرهنگی با جهان خارج و انتشار روزنامهها که روز به روز بر تعدادشان افزوده میشد و همچنین انتشار غیر رسمی ولی گسترده آثار سیاسی انتقادی رشد چشمگیری یافته بود و مردم با مفاهیم مجلس، مشروطیت و آزادی آشنا شده بودند و همچنین مراجع نجف از جمله میرزای نائینی با استناد به متون مذهبی به مخالفت با نفوذ بیگانه، استبداد و ظلم و ستم قاجاری برخاستند و توده مردم را علیه دولت برانگیختند. مهاجرت ایرانیان به کشورهای همسایه برای کار نیز در بالابردن آگاهی سیاسی مردم مؤثر بود.
2-زمینهها و علل سیاسی: نارضایتی مردم از دولت قاجار، بیکفایتی شاهان و مدیران قاجاری، فساد حاکم بر دربار، ساخت سیاسی کشور، نفوذ بیگانگان در ساختار سیاسی و ضعف و تسلیم دولت در برابر آنان که با حضور روز افزون اتباع خارجی همراه شد. اکثریت مردم مذهبی و علما را نسبت به حکومت بدبین میکرد و نفرت عمومی علیه قاجار رادامن میزد. از سوی دیگر عقد قراردادهای استعماری مانند گلستان، ترکمانچای، امتیازات اقتصادی و تحمیل کاپیتولاسیون، بذر نفرت را در میان ایرانیان آگاه بارور میساخت و همچنین ظلم و تعدی حاکمان مردم را به ستوه آورده بود. حاکمان مناصب را خریداری میکردند و هیچ کس پاسخگو نبود. گاهی مردم از ترس مأموران مالیاتی خانه و کاشانه خود را رها می کردند. تشدید این ظلمها در کنار آگاهی مردم و حرکت موفقیت آمیز جنبش تنباکو و شکست روسیه از ژاپن را میتوان از علل سیاسی آن نام برد.
3-زمینهها و علل اقتصادی: از علل اقتصادی میتوان به موارد زیر اشاره نمود: -آغاز بحران اقتصادی دولت قاجار بعد از شکست در جنگهای ایران و روس -از دست رفتن مناطق حاصلخیز با عهدنامههای ترکمانچای و گلستان -اعطای امتیازات تجاری خاص به بیگانگان که سبب انحطاط سریع اقتصادی داخلی گردید. -واردات بیرویه کالاها که سبب از بین رفتن صنایع کوچک داخلی میگردید مثل صنعت نساجی که با ورود پارچههای انگلیسی از بین رفت. -عدم حمایت دولت از صنایع داخلی
-عدم رونق کشاورزی بدلیل فقدان راههای مطمئن، سختی مبادله اقتصادی و کاهش قیمت محصولات کشاورزی -ترغیب انگلیسیها به کاشت تریاک به جای محصولات کشاورزی -قحطیهای متعدد که هر چند سال یکبار تعدادی از مردم را به کشتن میداد. سختترین دوره قحطی سال 1871م بود که صدها هزار نفر را به کام مرگ کشید. -مشکل نان در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه و دوران سلطنت مظفرالدین شاه -کاهش ارزش پول ایران به دلیل ضعف دولت و کاهش ارزش جهانی نقره -کاهش بهای مواد خام صادراتی ایران
با توجه به مشکلات اقتصادی یاد شده دولت برای تأمین هزینههای خود به افزایش مالیات، فروش مناسب و مقامات دولتی، اعطای امتیازات و استقراض از بانکهای خارجی روی آورد که نارضایتیهای بیشتری در پی داشت. در مقابل تشریفات دربار و سفرهای پر هزینه شاه خشم مردم را برانگیخت. نیروهای درگیر در انقلاب مشروطه نیروهای اصلی درگیر در انقلاب مشروطه را میتوان به دو نیروی اصلی روحانیت و روشنفکران دستهبندی نمود:
روحانیت
روحانیت به لحاظ پیوند عمیق جامعه ایران با دین از دیر باز در این کشور از اقتدار و نفوذ زیادی برخوردار بوده است. در دوره صفویه با گسترش مذهب شیعه در ایران روحانیت به عنوان عالیترین نهاد مردمی و تنها نهاد قدرتمند غیر دولتی مطرح شد. نهاد مرجعیت در شیعه هر فرد معتقدی را به روحانیت پیوند میداد. حتی شاه که مشروعیت خود را از مسلمان بودن خود میگرفت به لحاظ مذهبی فقط یکی از مقلدان پر شمار مراجع بزرگ محسوب میشد و شرعاً حق تخطی از فتوای مراجع را نداشت. ظهور سیاسی علما در تاریخ معاصر ایران اوایل قرن 19 میلادی باز میگردد (جنگ ایران و روس و قتل گریبایدوف)
روحانیت تنها پناهگاه مردم در برابر ظلم و ستم حاکمان به شمار میرفتند و مهمترین عامل قدرت سیاسی روحانیت پایگاه وسیع مردمی آنان بود. روحانیت همیشه با مردم مرتبط بود. افزایش علمای بزرگ و رشد سریع مدارس و حوزههای دینی نیز به گسترش کمیت و کیفیت نهاد روحانیت انجامید. در حمایت از مشروطه میتوان از میرزای نائینی نام برد همچنین پس از پیروزی روسیه و آشکار شدن اهداف برخی از سران مشروطه خواه، گروهی از علما از مشروطه فاصله گرفتند که شیخ فضلا… نوری برجستهترین آنهاست. وی را به هنگام فتح تهران دستگیر و در یک دادگاه فرمایشی محکوم به اعدام کردند. چندی بعد ترور آیتا… بهبهانی نیز ضربه دیگری به روحانیت وارد نمود و بدین ترتیب هدایت مشروطه به دست غرب زدگان افتاد. آیتالله عبدالله بهبهانی
روشنفکران: جریان روشنفکران از ابتدا قرن 19 میلادی در ایران شکل گرفت. ایرانیانی که نتوانستند شناخت دقیق و بنیادین از مبانی نظری توسعه و رشد تمدن غربی داشته باشند مجذوب آن شده و ظواهر آنرا تقلید مینمودند. در عصر ناصری تعداد تحصیل کردههای فرهنگ دیده و روشنفکران آشنا به غرب افزایش یافت. راهحلهایی که آنان ارائه میدادند. حاصل انتقال بدون تعمق اندیشهها و تجربیات دیگران به شمار میرفت. برخی آنها عبارتند از:
آخوندزاده از اولین روشنفکران ایرانی که به انتقاد از جامعه ایرانی عصر خود پرداخت و مفاهیم جدیدی را مطرح کرد و برای توسعه ایران پیشنهادهایی ارائه داد. او از تبعه روس به شمار میرفت و با صراحت به مذهب و اعتقادات مردم میتاخت. جنبههای ضد دینی باعث شد که کمتر خوانندهای در ایران داشته باشد. میرزا ملک خان ناظمالدوله از دیگر روشنفکران دوره ناصری بود که پینشهاداتی در مورد اصلاح سیستم سیاسی و نظام اقتصادی ایران به ناصرالدین شاه ارائه کرد. وی وزیر مختار ایران در لندن و واسطه
امتیاز رویتر شد امتیاز لاتاری (بخت آزمایی) را گرفت و باتوجه به فتوای علما مبنی بر تحریم لاتاری آنرا به یک انگلیسی فروخت و به جرم کلاهبرداری محاکمه و از مقامش عزل گردید وی روزنامه قانون را منتشر کرد و اصطلاحات قانون مشروطیت علوم جدید آزادی و نفی استبداد را مطرح میکرد و توسعه ایران را روی کار آوردن مستشاران و کمپانیهای خارجی میدانست. او بعد از عزلش به انتقاد از دولت پرداخت و در این زمان به حق السکوت رضایت داد.
سپهسالار دولتمرد و روشنفکر دیگر عصر ناصری که مدتها به عنوان نماینده سیاسی ایران در خارج از کشور به خصوص عثمانی فعالیت می کرد. وی در بحران قحطی خشکسالی شکور به نخستوزیری ناصرالدین شاه منصوب شد و امتیاز رویتر را در همان زمان به انگلیسیها داد. مهمترین ضعف او اعتماد به انگلیسیها بود. روشنفکران با توجه به استفاده از الگوهای غربی، بیاعتنایی به سنتها و مذاهب جامعه، فقدان پایگاه مردمی عدم اعتقاد به مسائل دینی و بیسوادی اکثریت مردم (95%)، آنان را از هر گونه اقدام سیاسی منتقل باز میداشت و آنها را به سمت اتحاد با دو نیروی سیاسی دیگر یعنی دربار یا روحانیت هدایت میکرد.
عوامل شکست مشروطه و پیامدهای آن عوامل شکست مشروطه را میتوان به دو دسته خارجی و داخلی تقسیم کرد: عوامل خارجی
اتحاد دولتهای روسیه و انگلیس در مقابل خطر آلمان و تقسیم ایران در قرارداد 1907م و اشغال ایران در جنگ اول به دست قدرتهای درگیر از عوامل خارجی دارای نقش در شکست مشروطهاند به توپ بستن مجلس توسط نیروهای روس، اشغال و جرم و جنایت توسط نیروهای نظامی روسها در شمال و انگلیسیها در جنوب، آغاز جنگ جهانی اول، افزایش قحطی، گرسنگی و بیماری و مرگ و میر نیز مردم را از فکر مشروطه بیرون میکرد و حتی برخی همه این بلاها را بلای مشروطه میدانستند. عوامل داخلی
از جمله عوامل داخلی شکست مشروطه، میتوان به ماهیت کاملاً متفاوت نیروهای مشروطه خواه اشاره کرد. مشروطه انقلابی نبودکه برخواست و اندیشه یک طبقه یا نیروی اجتماعی خاص استوار باشد. گروهها و نیروهای اجتماعی متعددی مشروطه را ایجاد کردند. آنها به جای گفتگو با هم به درگیریهای فیزیکی، تهمت و افترا، ترور و خشونت دست میزدند زیرا هنوز استبداد حاکم بر جامعه بود. سالهای پر آشوب جنگ جهانی اول، عدم توجه و بیاهمیتی دولت روس و انگلیس به مشروطه، ناامنی کشور، گرسنگی و بیماری از جمله عوامل داخلی شکست مشروطه بود در جریان مشروطه روحانیت خسته از درگیری و دلسرد از سیاستمداران از صحنه سیاست کناره گرفته و میدان را به سود مستبدان و حامیان آنها خالی گذاردند.
پیامدهای مشروطه: انقلاب مشروطه با همه مشکلات و ناکامیهایش آثار عمدهای از خود بر جای نهاد برخی از این آثار عبارتند از: 1-مفاهیمی مانند قانون اساسی، مجلس آزادی، انتخابات، تفکیک قوا با این انقلاب مطرح شد و به رسمیت یافت. هر چند که بزودی مجلس مورد هجوم قرار گرفت ولی اصل وجود قانون اساسی در سختترین دورهها برقرار ماند و در مقاطع خاصی تعدادی از نمایندگان مخالف دولت به آن راه یافت که با آثار سیاسی مهمی همراه بود. 2-تجربیات ارزشمند انقلاب مشروطه در زمان وقوع انقلاب اسلامی مورد توجه واقع شد. از یک سو نابودی نظام سلطنتی و قطع کامل سلطه بیگانگان در کشور و توجه به فرهنگ و ارزشهای خودی مورد توجه قرار گرفت و از سوی دیگر رخنه عناصر بیگانه و فرصتطلب در مشروطه هوشیاری انقلابیون مذهبی را برای جلوگیری از تکرار این امر در انقلاب اسلامی بر انگیخت. در نهایت این تجربیات لزوم حفظ وحدت میان نیروهای انقلاب را گوشزد کرد.
ادامه خواندن مقاله انقلاب اسلامي و انقلاب مشروطه
نوشته مقاله انقلاب اسلامي و انقلاب مشروطه اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 14, 2018, 11:27 pm
nx دارای 26 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
دولت موحدون اندلس چکیده:در سال711م/92 ق یک دسته از مسلمانان به رهبری طارق بن زیاد که نام وی در کلمه جبل الطارق ابدی شده است توانستند بخش اعظم اسپانیا را فتح کنند. اعراب قلمرو جدید خودرا در اسپانیا اندلس میگفتند وشهر قرطبه را به پایتختی برگزیدند.
در سال756م/139 ق فردی از خاندان بنی امیه بنام عبدالرحمن با کمک هوادارانش در اندلس به حکومت میرسد و حکومت مستقل امویان را در اندلس تاسیس میکند. دردوران اوج آن در زمان عبدالرحمان سوم912-961م/300-350 ق انها خود را خلیفه” و” امیر المومنین” خواندند. درگیریهای داخلی بعدی بر سر جانشینی سبب تضعیف آنها شد.در سال 1031م /422 ق شورای وزیران در قرطبه تشکیل شد و پایان خلافت امویان اندلس و تاسیس شورای دولتی را اعلام نمود . این شورا فقط بر (قرطبه)) حکومت میکرد و مناطق دیگر بدست حکام محلی اداره میشد. هر چند حکمرانان مسلمان نسبت به پیروان مذاهب دیگر با مدارا و تسامح رفتار میکردند اما استقبال ساکنین اسپانیا از دین جدید بسرعت افزایش می یافت . در این میان ، میل دستیابی به مزایای اجتماعی مسلمان بودن و تحسین فرهنگ اسلامی بعنوان تمدن مترقی تر جایگاه بر جسته ای داشت.
خدمت خاص تمدن اسلامی اندلس را باید در حوزه شهر سازی و توسعه شهرها ونیز شکوفایی اقتصادی که در اثر احیای تجارت بوجود امد جستجو کرد.
بر اثر متلاشی شدن حکومت مرکزی فشار دول مسیحی بر مسلمانان افزایش یافت بطوریکه که حکمران اشپیلیه یعنی المعتمد و فقهای مالکی حکومتش ، از حکومت مرابطون در افریقای شمالی تقاضای کمک کردند و مرابطون بعد از انجام ماموریتشان حکومت اندلس را در اختیار گرفتند. حکومت مرابطون در اندلس در سال 1145م/535 ق پایان یافت و تا سال 1170م/565 ق که اندلس تحت قدرت موحدون قرار گرفت ، هرج ومرج حکمفرما بود.
اما موحدون نیز همانند مرابطون مدت زیادی دوام نیاوردند وبزود ی در سراشیبی سقوط افتادند. در این شرایط حملات دول مسیحی شمال اسپانیا افزایش یافت و قرطبه درسال1236م /634 ق و اشبیلیه در سال 1248م /645 ق بدست مسیحیان افتاد. در این ایام فردی بنام محمد بن یوسف ابن نصر حکومت نصریه را در غرناطه تاسیس کرد. این حکومت در سال 1238 .م /635ق تأسیس شد و بعد از دو قرن ونیم در سال 1491م/896 ق منقرض شد. در هنگامی که سراسر اروپا در توحش و جهل قرون وسطی فرو رفته بود ، در اندلس تقریبا همه سواد خواندن و نوشتن را داشتند. وجود مدارس ومراکز علمی متعدد از قبیل دانشگاهها وکتابخانه ها از مشخصات این دوره میباشد.
دولت موحدون اندلسدولت موحدون” كه بر اساس دیدگاههای خاص توحیدی مؤسس این دولت به این نام موسوم شده تحت تأثیر اندیش مهدویت در سال 515 هجری بنیان نهاده شد و توانست بیش از یك قرن بر غرب سرزمینهای اسلامی حكومت كند.[1]
ابن تومرت و تشکیل دولت موحدون بنیانگذار این دولت، “محمد بن عبدالله تومَرت” در حدود 475 در هرغه یكی از قبایل مصامده در منطق سوسِ مغرب بدنیا آمد و پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی در زادگاهش در اوایل قرن ششم به قرطبه رفت، سپس طی سفری علمی به شرق اسلامی در سال 510 هـ به مغرب باز میگردد و بساط موعظه و امر به معروف و نهی از منكر در میگستراند.[2]
در مراكش افكار و اندیشههای انقلابیاش تاب تحمل از مرابطون گرفت لذا او را به ترك مراكش واداشتند پس در سال 514 به قبیلهاش برگشته و با نقل روایات پیامبر (ص) دربار مهدی، مردم را به فراهم آوردن زمین ظهورش تشویق میكرد،[3] تا اینكه با افزایش شمار یاران و استحكام موقعیتش، خود را ملقب به مهدی معصوم كرده و در رمضان 515 هـ از مردم بیعت گرفت و دولت موحدون را بنیان نهاد.[4]
اقدامات ابن تومرت در اعزام مبلغ از یك سو و حملات نظامی علیه قبایل پیمان شكن، پیوستن دیگر قبایل بربر را به همراه داشت و پیروزیهای نظامی اولیه او نیز این امر را تداوم بخشید. پس در سال 518 پایگاه حكومتش را از ایلجیز به تینملل منتقل كرد تا اینكه در سال 524 در پی شكستی سنگین در جنگ بحیره از مرابطون، خود نیز جان سپرد.[5]دوران شکوفایی دولت موحدون با مرگ ابن تومرت، “عبدالمؤمن بن علی” به عنوان خلیف مهدی، جانشین او شد و توانست با فائق آمدن بر معضلات و مشكلات ناشی از تبعات منفی شكست از مرابطون، شهرهای تحت سلط مرابطون را یكی پس از دیگری فتح كرده و با غلبه بر دولتهای مرابطون، اندلس و بنی حماد قلمرو موحدان را تا مغرب اقصی و أدنی و بلاد افریقیه و بسیاری از بلاد افریقیه و بسیاری از بلاد اندلس توسعه دهد.[6]
با ادامه روند صعودی قدرت موحدین در زمان سه خلیف بعدی – یوسف و یعقوب، پسران منصور و قسمت عمد خلافت ناصر – دوران شكوفایی موحدین رقم خورد، دورهای كه از سال 558 شروع و تا سال 610 هـ ادامه یافت. از مهمترین ویژگیهای این دوره توسع عمران و رفاه مادی و خیزش فكری است. علوم در این عصر به مدد تشویق و صلههای خلفا و نیز رقابت علمی شرق و غرب جهان اسلام از یك سو و بین اندلس و مغرب از سوی دیگر به سرعت شكوفا شده و دانشمندان بزرگی چون ابن عدی، ابن رشد، ابن میمون و;را به ثمر رساند. اقتصاد بواسط برقراری امنیت در سراسر قلمرو زمینی و دریایی رونق گرفت و توسعههای عمرانی و صنعتی زیادی در جهت رفاه بیشتر مردم انجام شد كه نماد برجست این توسعه در عملیات آبرسانی به مزارع و شهرها و كاشیكاریها و چراغهای دریایی نمود یافت.[7]
دوران انحطاط و افول دولت موحدون این دولت قدرتمند با این سرزمین پهناور به جهت برخورداری از عناصر متعدد و قبایل ناهمگون پیوسته با مشكل شورش قبایل روبرو بود. در واقع میتوان گفت كه دوران ضعف و فروپاشی موحدون در سال 603 با به قدرت رسیدن “ناصر” آغاز شد. ضعف در ادار امور مركزی و سپس شكست از مسیحیان اسپانیا در جنگ عقاب در سال 609 به منزل پایان همیشگی قدرت آنان در اندلس بود. مشكلات موحدون از سال 620 به جهت ضعف خلفا و دخالت بزرگان در امور دولت و به دنبال آن تسلط شیوخ و وزیران كه ضعف امور اداری و نظامی را موجب گردید و كارگزاران دولتی را به استبداد كشید شدت گرفت[8] و سراسر قلمرو موحدون را غرق در فساد كرد، تا اینكه در سال 627 افریقیه نیز از قلمرو حكومت موحدون جدا شد.از طرف دیگر درگیری والیان با خلفاء موحدین نیز به شدت بر وحدت موحدون ضربه زد. والیان ایالات مختلف كه غالباً از بین سادات بنی عبدالمؤمن انتخاب میشدند در دور شكوفایی، جهت متمركز ساختن حكومت خانواد بنی عبدالمؤمن بسیار سودمند واقع شده و مانع نفوذ افسار گسیخته و خودآرائی شیوخ موحدین شده بودند در این زمان، خود مدعی خلافت شده و با خلیفه درگیر شدند. درگیری سادات بنی عبدالمؤمن بر سر حكومت این فرصت را برای مراكز قدرت به خصوص بزرگان
موحدین فراهم آورد كه در امور دولت نفوذ كنند. به دنبال آن شیوخ تسلط یافتند و وزیران چیزه شدند و كارگزاران راه استبداد را در پیش گرفتند و در نتیجه سلط اداری به ضعف گرائید، نظم ارتش مختل و ناوگان دریایی از بین رفت، شورشها گسترش یافت و خلفا در مقابله با آن عاجز ماندند چه برسد به مقابله با نیروهای خارجی، حتی وضع تا آنجا پیش رفت كه خلفا برای سركوب آنان از مسیحیان كمك گرفتند. این امر علاوه بر ایجاد مشكلات داخلی، جدایی ایالات مختلف را باعث گردید تا اینكه سرانجام در حالیكه قلمروشان تنها به مغرب اقصی محدود شده بود توسط “بنی مدین” در سال 667 از پا در آمدند.نظام سیاسی و اداری دولت موحدون دستگاه سیاسی دولت موحدون چه در زمان استقرارش در تینملل و چه بعد از انتقال مركز حكومت به مراكش از سوی عبدالمؤمن در سال 541 هجری، همواره از خلیفه و مجالس (شوراها) مشاورهای همچون شیوخ موحدین و مجلس خواص تشكیل یافته بود كه خلیفه با مشورت با این مجالس و یا با موافقت آنها تصمیم میگرفت و نهادهای اجرایی مسئولیتهای اداری نظامی و برنامههای دینی و آنچه را كه اختیارات آن را در دست داشتند به اجرا در میآوردند. این نظام، نظام غالب در دولت موحدین در مراحل مختلف آن بود.[9]
در طی دوران حكومت موحدون، ایالات بسیاری به مركزیت شهرهای بزرگ آن شكل گرفت. والیان این ایالات و بخشهای تابعه، در دوران قدرت خلفا از سوی خلفا و در دوران ضعف، خلفا با كسانی موافقت میكردند كه از قدرتشان میهراسیدند. تأمین امنیت داخلی، بازرگانی با كشورهای مجاور، امور عمرانی و مقابله با دشمنان خارجی از وظایف والیان به شمار میآمد. ضمن اینكه در هر ایالتی در كنار والی، وزیری به همراه كاتب دیوانی و مسئول كارگزاری انجام وظیفه میكردند. تقسیمات اداری موحدین نشان دهند این امر است كه آنان این تشكیلات را بر اساس تشكیلات اداری دولتهای پیشین بنا نهادند.[10]
اندیشه¬های اعتقادی دولت موحدون از لحاظ اعتقادی به دلیل عدم التزام به مذهبهای توحیدی خاص، اندیشههای توحیدی ابن تومرت و به تبع موحدون از وسعت و گوناگونی خاص برخوردار بوده به طوری كه در عقاید او آثار مذاهبی چون اشاعره، امامیه، خرمیّه و; به خوبی نمایات است. تاثیر مذهب اشعری در دلایل عقلی كه ابن تومرت برای دفاع از عقاید دینیاش برگرفته است و همچنین در آنچه در تأویل متشابه به آن معتقد بود آشكار است تا آن حد كه مراكشی او را جز در اثبات صفات، اشعری مذهب میدانست.[11] ابن تومرت امامت را به عنوان ركنی از اركان دین میداند و اعتقاد به آن را بر همه واجب میشمارد. این عقیده توحیدی ابن تومرت در ایجاد جدایی روانی میان موحدین و دیگران نقش داشته است.
ابن تومرت به تمام كسانی كه به عقیدهاش ایمان نداشتند اعم از بزرگ یا كوچك، آزاده یا برده، مرد یا زن نسبت كفر میداده.[12] موحدین ابن تومرت را امامی هم سطح با جمیع ائمه از آدم تا محمد (ص) از جانب خداوند و با اختیار او دانسته و اطاعت از او را توحید و عصیان علیه او و خلفایش را به منزل خروج از توحید میدانستند.
آنها بر این عقیده بودند كه هیچ كس بر روی زمین به انداز آنان ایمان نداشته است[13]پس جای شگفتی نیست كه خود را حزب غالب خدا دانسته و عنوان حزب التوحید را بر خود نهند و در نامههای رسمی شان در دوران خلفای نخستین به کار برند. اما از زمان یوسف بن عبدالرحمان قرآن و سنت بعنوان دو منبع اصلی مورد توجه قرار گرفت و در بسیاری از امور به پیامبر (ص) و صحابه تأسی شد و این امر آنها را در این مذاهب به مذاهب ظاهری نزدیكتر نشان میدهد.[14] آنها وجود خلافت یا امامت را برای مسلمانان پیش از خلافت خود به جز خلافت خلفای راشدین به رسمیت نشناخته و قائل بودند كه بعد از خلفای راشدین مردم گمراه شدند تا اینكه مهدی ابن تومرت ظهور كرده و آنان را از جهل نجات داد.
تشكیلات دولت موحدون موحدین از تشكیلات حزبی متعددی برخوردار بودند كه بر حسب پیشرفت و دگرگونی اوضاع بر پا میشدهاند، از جمل این تشكیلات میتوان از عشره، اهل خمسین، اهل سبعین، طلبه، حافظان و اهل الدار نام برد. عشره از پیشگامان و متقدمین انقلاب بودند و طلبه هم گر چه ابتدا نقش تبلیغی داشت اما در ادامه نقشهای اداری، علمی، نظامی و;نیز پیدا كرد. حافظان بعد از تعالیم سخت علمی و عملی به حكومت ولایات گماشته میشدند و اهل الدار هم اطرافیان مخصوص خلیفه به شمار میآمدند. اما اهل خمسین از نمایندگانی تشكیل میشد كه هر قبیله بعد از پیوستن به
موحدین از خود معرفی میكرد. البته به احتمال زیاد خمسین بر عده دلالت نمیكرد بلكه نام تشكّل بود چه بسا تعداد این نمایندگان از پنجاه نفر هم كمتر میشد.[15] در حقیقت آنها بیانگر قبایل ششگان موحدین بودند و فرق آنها با اهل سبعین در این مورد میتوان برشمرد كه اهل خمسین شورای ثابتی بود كه به طور همیشگی گرد هم میآمدند اما سبعین گرد هم آیی نادر و موقت عدهای برگزیده از موحدین بلند پایه در امر بخصوص و فوق العاده بود.[16]
تاریخ اندلس آنچه به اینجا پیوند دارد; مرابطون ملوک الطوایف دوم)دراندلس افول مرابطون حکومت مرابطون بر اندلس ویژگی های دوره مرابطون علل شکست موحدون حکومت موحدون بر اندلس ملوک الطوایف سوم و اوج گیری روند باز پس گیری اسپانیا توسط مسیحیان حکومت نصریه در
تاریخ اسلام تاریخ اندلس احیای حیات شهری و شهر نشینی در اندلس شکوفایی و رونق اقتصادی در اثر احیای تجارت دراندلس فتح اسپانیا اندلس در زمان خلافت اموی در دمشق تأسیس و تثبیت حکومت اموی اندلس بحران های اولیه دوران اوج وعظمت اندلس سقوط و انحطاط اندلس دلایل سقوط ملوک الطوایف اول در اندلس ویژگی های دوره ملوک الطوایف اول در اندلس دانش و هنر در عهد ملوک الطوایف اول اندلس نهضت بازپس گیری اسپانیا توسط مسیحیان صفحات جذاب ملوک الطوایف دوم در اندلس جامعه و علوم اجتماعی > تاریخ > دوره های تاریخی > عصر دین های جهانیجامعه و علوم اجتماعی > تاریخ > مناطق تاریخی > جهان اسلام > اندلس
ویژگیهای اسپانیای اسلامی(اندلس):1شکوفایی و رونق اقتصادی در اثر احیای تجارتفراهم کردن امکانات لازم برای تجار‘تشکیل ناوگان تجاری در دریا‘برقراری امنیت در راههای زمینی.2ادغام منحصر به فردعناصرفرهنگ مسیحی با تمدن اسلامیتحسین و اقتباس فر هنگ اسلامی بعنوان تمدن برتر توسط مسیحیان اندلس و تاثیر پذیری متقابل مسلمانان از فرهنگ لاتینی اهالی اندلس.
3احیای حیات شهری و شهر نشینی در اندلسرونق و شکوفایی حیات شهری و شهرسازی و توسعه ان بعد از رکود و افول آن در دوره ویزیگوتها .4شکوفایی فرهنگی و علمیدر موقعی که سراسر اروپا در جهل و بی خبری کامل بود اندلس به تنهایی پرچمدار دانش وتمدن در غرب بود.5ساختار سیاسی وجمعیتی الف.منازعات داخلی در حکومتهای اسلامی درگیریهای داخلی بر سر جانشینی و کسب قدرت که به ضعف و انحطاط سریع انها می انجامید. ب.اولین نهاد سیاسی مستقل از خلافت اسلامی اولین حکومتیست که براساس ا ستقلال کامل از جامعه اصلی مسلسین تشکیل شد ج.تنوع عناصر جمعیتی در جامعه اندلسقبایل مختلف عرب ‘بربرهای شمال افریقا ‘بومیان نو مسلمان‘ بومیان مسیحی و یهودیانشنیدنی ها: مسیحیان اسپانیا ظاهرا با شستشو و حمام رفتن خیلی مخالف بودند 0 شاید چون مسلمانان ادامه; مراحل تحول اسپانیای اسلامی (اندلس): 1فتح اسپانیا تا سقوط خلافت امویان در دمشق (711- 750م/92- 132 ق) الف. فتح اسپانیا
فتح اسپانیا بدست یک گروه از مسلمانان به رهبری طارق بن زیاد روی داد. ب. اندلس در زمان خلافت اموی در دمشق در سراسر این دوره اندلس به عنوان بخشی از امپراطوری اسلامی محسوب میشد.2حکومت مستقل امویان اندلس (756 -1031م/139-422 ق) الف. پیدایش و تثبیت (756-912 .م/139 -300)بعد از سقوط خلافت اموی بدست عباسیان فردی از خاندان بنی امیه بنام عبدالرحمن در سال 756م /139 ق در اندلس به حکومت میرسد -تأسیس و تثبیت حکومت اموی اندلس – بحران های اولیه
ب. دوران اوج وعظمت ( 912-976م/300 -365ق)دوران اوج حکومت اموی اندلس در زمان عبدالر حمان سوم و الحکم دوم بود. مهمترین واقعه این دوره برگزیدن عنوان ” خلیفه”از طرف عبدالرحمن سوم در سال 929م /316ق بود ج. سقوط و انحطاط (976-1031م /365 -422ق) بعد از مرگ الحکم دوم بر سر جانشینی او و خلفای بعدی کشمکش در گرفت که این روند تا سقوط حکومت اموی اندلس در سال 1031م ادامه یافت3تشکیل حکومت شورای دولتی وشکل گیری دوره ملوک الطوایف اول (1031 -1091م/ 422-484 ق)درسال 1031م /422 ق شورای دولتی تشکیل شد و پایان خلافت امویان اندلس و تاسیس شورای دولتی را در قرطبه اعلام نمود که منجربه استقلال حاکمان محلی در شهرها شد
ادامه خواندن مقاله دولت موحدون اندلس
نوشته مقاله دولت موحدون اندلس اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 14, 2018, 11:29 pm
nx دارای 60 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
جهانی شدن بازارسیر تكاملی بشر و بویژه پیشرفتهای فن آوری قرن حاضر در زمینه های مختلف از جمله ارتباطات و حمل و نقل، دنیای بزرگ ما را جهان كوچك و بهم وابسته ای تبدیل كرده است. بارزترین ویژگی جهان امروز كه آن را از زمانهای گذشته متمایز ساخته، ضرورت ارتباطات و همزیستی در سایه همیاری و داشتن روابط با سایر ملل می باشد. بر این اساس انتخاب بین حضور در صحنه بین المللی و عدم حضور،جای نداری بحث ندارد چرا كه وجود یك كشور با یك سرزمین معین و جمعیتی مشخص كافی است كه به عنوان عضوی از اعضای جامعه بین المللی شناخته شود.
یكی از جنبه های مهم اربتاطات بین كشورها، روابط اقتصادی ملل می باشد. اقتصاد بیم الملل از یك سو به عنوان بخشی از روابط خارجی و بین المللی یك كشور از سوی دیگربه صورت ابزری جهت رشد و توسعه اقتصاد داخلی و كوشش در جهت ارتقای سطح زندگی و رفاه مردم به شمار می رود. امروزه اقتصاد بین الملل و اقتصاد داخلی آنچنان به هم گره خورده است كه در واقع مكمل و ملزوم یكدیگر هستند.
امروزه پدیده جهانی شدن به صورت یك امر غالب جهانی شدن در آمده است. این پدیده كشور های در حال توسعه را نیز صرف نظر از تمایل یا عدم تمایل آنها در بر گرفته است. لذا مهم و درك صحیح این مقوله و اینكه چه تحولاتی برای مشاركت و حضور در ای فرآیند ضروری است، ما را در انتخاب خلاق و گزینش بهتر یاری می نماید.ورود به بازار جهانی شدن
یكی از خصوصیات جهان كنونی نزدیكی انسانها به یكدیگر است. جهانی شدن یعنی بی معنی شدن مرزها به معنی تولد شكل جدیدی از تجارت و بازرگانی، در این مرحله نوین اقتصادی در دنیا، دیگر خریدار نیست كه به دنبال جنس خود از فروشگاهی به فروشگاه دیگر و از خیابانی به خیابان دیگر می رود، بلكه این فروشنده است كه به دنبال خریدار شهر به شهر و كشور به كشور جست و جو می كند. تجارت الكترونیك چنان تحولی ایجاد نموده كه فرصتها و تهدیدات بالقوه عظیمی را سبب می شود. هر كس از تحولات و فن آوریهای جدید در امر فروش و بازار یابی بی بهره باشد از چرخه رقابتها كنار خواهد رفت و هر كه از این نوآوریها استفاده نماید می تواند امیدی به بقای خود داشته باشد. امروزه ورود به بازار سایر كشورها نیازمند تعیین یك برنامه ریزی اساسی است. هر شركت باید برنامه خود را برای گشودن هر بازار معین نماید.
بازار یابی بین المللیبازار یابی بین المللی با همه تفاوتهای ظاهری، در اصل همان بازار یابی و در تعریف بازار یابی – است. به نظر كاهلر منظور از بازار یابی بین المللی یا بازار یابی چند ملیتی، بازار یابی كالا و خدمات در بیش از یك كشور است و می تواند شامل جهانی صدور كالا از كشوری به كشور دیگر باشد. بازار یابی جهانی عبارت است از فرآیند تمركز بر منابع (نیروی انسانی، پول و سرمایه های فیزیكی) و اهداف یك سیستم در بازار جهانی. بدین ترتیب مدیریت بازار یابی بین المللی عبارت است از0هماهنگی و ادغام چندین برنامه بازار بین المملی به صورت یك برنامه مؤثر بین بین المللی و تعریف بازار بین المللی فقط از آن جهت با تعریف عاو بازار یابی متفاوت اسن كه در آن كالاها و خدمات دارای مرزهای سیاسی بازار یابی می شوند.
راهبردهای ورود به بازار های جهانیبه طور كلی راهبردهای ورود به بازار های جهانی را می توان به شرح زیر طبقه بندی كرد. 1- صادرات 2- اعطای امتیاز 3- مشاركت 4- تولید خارجی
صادرات: صادرات به معنای انتقال كالا یا ارسال و فرستادن كالا از جایی به جای دیگر است. جابجایی در داخل كشور و یا از داخل به خارج هر دو مشمول این تعریف است. در اصطلاح بازرگانی صادرات یكی از راههای ورود به بازارهای سایر كشورهاست. صادرات عبارت است از تولید كالا در یك كشور و مصرف آن در كشور دیگر. این روش مرسوم بدین شكل ورود به بازارهای جهانی و شیوه ای كم خرج تلقی می شود و راهی است كه اغلب براحتی انجام پذیر است. علاوه بر این بدان سبب كه فروش صادراتی به حداقلی از تعهد منابع نیاز داشته و كمتر برنامه ریزی خانگی را متاثر می سازد، كم خطرترین راه رفع نیاز به شمار می رود.
اعطای امتیاز: روش دیگر برای ورود به بازار خارجی، اعطای امتیاز به سك شركت تجاری محلی برای انجام تولید یا توزیع محصولات شركت و یا هر دو می باشد. این شیوه معمولا قدم بعدی عملیات صادرات است. البته در صورتی كه شواهد حاكی از آ ن باشد كه بازار مورد نظر برای محصولات شركت بازار سود آوری است. اعطای امتیاز شركت را قادر می سازد ككه ئامنه فعالیتهایش را بدون هیچ سرمایه گذاری مستقیمی در نیروی انسانی یا تجهیزات گسترش دهد.
اعطای امتیاز به دو شكل امكان پذیر است. روش اول، قرارداد تولید و روش دوم، قرارداد همكاری در مدیریت می باشد. در حالت اول عرضه كننده امتیاز با تولید كننده محلی در مورد تولید یك كالا قرارداد می بندد و در حالت دوم شركت، دانش مدیریت خود را در اختیار یك سرمایه گذار خارجی قرار می دهد ككه در این حالت، شركت به جای كالا، خدمات مدیریت را عرضه می دارد.
مشاركت: در این استراتژی، سرمایه گذار خارجی و سرمایه گذار داخلی یك فعالیت تولیدی یا بازرگانی را با هم انجام می دهند. در این حالت ممكن است سرمایه گذار خارجی بخشی از سهام یك شركت محلی را بخرد یا شركت محلی بخشی از سهام شركت خارجی را در كشور خودش خریداری نماید و یا هر دو فعالیت جدیدی را با هم شروع كنند.
تولید در كشور خارجی: آخرین راه ورود به بازارهای جهانی، سرمایه گذاری مستقیم در تولید یا مونتاژ كالا در بازار خارجی است. تفاوت این دو روش با روشهایی كه مثلا گفته شد این است كه در این روش مالكیت كل تسهیلات تولیدی شركت در آن بازار متعلق به شركت نامبرده است.یكی از نكات ضعف این استراتژی، انواع خطرهایی است كه ممكن است شركت با آن رو به رو شود، عمده ترین این خطرها عبارت است از بلوكه شدن یا كم ارزش شدن پولهای سرمایه گذاری شده، وخیم شدن بازار و یا از مصرف خارج شدن مالكیتها و … است.
تعریف تجارت الكترونیك: تجارت الكترونیكی یك انقلاب صنعتی جدید در قرن بیست و یكم تلقی می شود و با جهانی شدن بازار سرعت رو به پیشرفت و توسعه است. در حقیقت انجام هرگونه امور تجاری و بازرگانی به صورت on line و از طریق شبكه جهانی اینترنتالكترونیكی اطلاق می گردد. این فناوری در سالهای اخیر در بستر internet رشد فزاینده ای داشته است. ارتباط فناوری و تجارت به سالهای بسیار دور باز می گردد. فناوری همواره باعث پیشرفت و گسترش تجارت بوده است. حدود 2000 سال قبل از میلاد فینیقیان فن ساخت كشتی را به كار بردند و نخستین گروهی بودند ككه از دریای مدیترانه گذشتند و به سرزمینهای دور، دست یافتند. با این پیشرفت برای اولین بار در تاریخ جهان، مرزهای جغرافیایی برای انجام تجارت با اقوام دیگر آغاز گشت.
اكنون شبكه جهانی اینترنت به مثابه همان كشتی است كه نه تنها فواصل جغرافیایی بلكه اختلافات زمانی را از بین برده و صفحه تاریخ را برای نمایش دیگری آماده كرده است، وقت آن است كه بر این كشتی سوار شویم. در دورانی كه فناوری اینترنت رو به پیشرفت است و هر لحظه بر تعداد استفاده كنندگان از آن اضافه می شود، جای افسوس است كه كشور ایران با وجود امكانات بی شمار تكنیكی و فنی، از آن بهره نگیرد. همان طور كه گفته شد تجارت الكترونیكی را می توان انجام هر گونه امور تجاری و بازرگانی به صورت in line و از طریق شبكه جهانی اینترنت است. این امور می تواند شامل خرید و فروش عمده و یا خرده كالای فیزیكی و غیر فیزیكی ارائه خدمات مختلف به مشتریان و دیگر موارد تجاری باشند.
امتیازات تجارت الكترونیك:1- هزینه راه اندازی فروشگاه الكترونیكی بسیار كمتر از فروشگاه فیزیكی است.2- تبلیغ محصولات به راحتی و به ارزانی در سطح جهانی میسر است.3- مشتریان منحصر به یك منطقه و یا كشور خاص نبوده و محیط فروشگاه به مرزهای جغرافیایی محدود نخواهد بود.4- رقابت برای جذب مشتری سبب ارتقای كیفیت محصولات و خدمات خواهد شد.
5- مدیریت فروشگاه و تعیین راهكارهای آتی كاملا ساخت یافت می شود.6- ارتباط با مشتریان، تولید كنندگان و دیكر افراد می تواند با استفده از صفحات وب و نامه های الكترونیكی EBI تسهیل شود.7- سفارشات می تواند به صورت الكترونیكی ارسال و دریافت شوند.8- تعداد مشتریان و خریداران به سرعت قابل افزایش است.9- هزینه ها كاهش یافته و منابع بیشتری حاصل خواهد شد.
10- با حذف واسطه ها ارتباط با تولید كنندگان كالاها، بهینه می شود.مدلهای اصلی در تجارت الكترونیكی
حالا كه افكار شما استفاده از فناوری on line، ارائه خدمات و بها دادن هر چه بیشتر به مشتریان و بازارهای جهانی را جولانگاه خو قرار داده است باید به فكر مدل مناسبی از تجارتجهت اقناع خواسته ها و تفكرات خود باشید.البته مدلهای تجارت دائما در حال تغییر هستند –شركتها انواع مدلها را طراحی و مرتبا آنها را دستخوش تغییر و تحول می نمایند- اماعلی رغم همه این تغییرات، مدلهای موجود همگی از سه مدل اصلی نشات می گیرند.
1- مصرف كننده-مصرف كننده (consumer to consumer)2- تجارت- مصرف كننده (business to consumer)3- تجارت-تجارت (business to business)مدل مصرف كننده-مصرف كننده
این مدل كار تجارت را بین مصرف كننده ها به صورتی ساده و روان تسهیل می نماید. منبع درآمد، پولی است كه برای یر قراری ارتباط بین خریدار و فروشنده از آنها دریافت می گردد. نحوه اخذ پول می تواند به صورت یك قرار مشخص و یا به صورت حق كمیسیون باشد.از معروفترین كمپانی های c2c، eBay است كه بزرگترین مركز تجاری on line محسوب می گردد.
این شركت حتی با دریافت كمترین حق الزحمه، این امكان را به مصرف كنندگان می دهد كه كالای خود را مستقیما به سایرمدل تجارت-مصرف كنندگان و در قالب حراجیهای مختلف و متنوع عرضه نمایند. مراجعین eBay از این سایت عظیم برای فروش و خرید اقلام بسیار مختلف و متنوع كه در 4320 طبقه بندی قرار دارند، استفاده می كنند. این طبقه بندی ها اقلامی نظیر اتومبیل، كلكسیونها، موسیقی، چینی، شیشه، عكاسی، الكترونیك، جواهرات و مواردی دیگر را در بر می گیرد.
مدل تجارت-مصرف كنندهمدل تجارت-مصرف كننده، شیوه جدید و سریع فروش كالا به مصرف كنندگان است. به طور سنتی شركتها و تجار خرئه پا با به خدمت گرفتن كاتالوگ، مراجعه به درب منزل، چاپ و انتشار آگهی، دریافت سفارشات تلفنی و پستی و نمایش كالا در ویترین فروشگاههای خود اقدام به فروش محصولات خود می نمایند. تجارت الكترونیكی ابزاری متفاوت است، شیوه ای برای فروش كالا با استفاده از فناوریهای مبتنی بر وب. یك فناوری بسیار پر قدرت كه مرزهای تجارت سنتی را كاملا در هم شكسته و فضاهای جدیدی را در صحنه تجارت بروی همگان گشوده است. فناوری ای كه این امكان را به مشتریان می دهد تا از هر گوشه ای از جهان و در هر زمانی از روز و شب كار خرید و فروش كالای مورد نیاز خود را انجام دهند.
متاسفانه همین قدرت شگرف فناوری و تجارت الكترونیكی باعث گردیده است تا هر كسی هم كه در فكر و خیال تجارت نیست به این قافله بپیوندد.
مدل تجارت-تجارتاگر واقعا 75 درصد از كل مجموعه تجارت جهانی on line مربوط به شیوه های تجارت-تجارت گردد. بنابراین این نحوه داد و ستد بهترین و بیشترین فرصت را برای سرمایه گذاران جدید در تجارت الكترونیكی نوید می دهد. شیوه داد و ستد B2B گستره ای از درآمدهای كم تا بسیار زیاد را در بر می گیرد و سرمایه گذاران سریع تر از مسافران قطار زیر زمینی به این نوع داد و ستد مبادرت و یا از آن دست می كشند.
اما باید اذعان نمود كه داد و ستد تجارت-تجارت ستون فقرات اقتصا نوین را تشكیل می دهد و همانند انقلاب صنعتی پا بر جا و استوار باقی مانده و به روند رو به رشد خود ادامه خواهد داد. علی رغم شكست و افول این شیوه داد و ستد در بعضی موارد، هنوز اول كار است و نفوذ و كشف بخش عظیمی از بازار جهانی باقیمانده است.با توجه به زمینه بسیار گسترده و مناسب برای تخصصی نمودن داد و ستد و سرمایه گذاری، مدلهای B2B را می توان به دو بخش تقسیم بندی نمود. یك بخش بازار عمودی و بخش دیگر بازار افقی را در بر می گیرد.
بازار عمودی (vertical Market): مختص صنعت می باشد. راه حلهای تجارت الكترونیكی در این طبقه بندی، در بیشتر مواقع مسائلی چون نارسایی های موجود در یك صنعت خاص و نیز صنایعی چون فولاد، مواد شیمیایی، پلاستیك و كاغذ كه پراكنده و كاكنان زیادی دارند را مورد توجه قرار می دهند.
بازار افقی (Horizental Market): بخش گسترده ای از دیگر صنایع متنوع و مختلف را در بر می گیرد در بازار افقی ارائه اطلاعات، كالا و خدمات مورد توجه می باشند. این بازارها میعادگاهی برای حمل و نقل كالا و ارائه خدمات علمی از قبیل جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها مسائل مربوط به منابع انسانی و پشتیبانی های فنی در امور دفتری و بسیاری موارد دیگر هستند. سایر انواع تجارت B2B یعنی كانالوگ هایon line، حراجها بازار های محلی و تبادلات ارزی می توانند زیر مجموعه بازارهای عمودی و یا افقی قرار گیرند.
كاتالوگ های on line (on line catalogs)شاید بنیادی ترین و قابل فهم ترین حالت داد وستد B2B كاتالوگ های on line هستند كه كاربرد اصلی آنها انباشتن فهرستهای مخ تلف از تولید كنندگان و دریافت تقاضاهای برای آنها از خریدارنا است. درجه كارایی و موفقیت چنین شیوه ای از داد و ستد بستگی به این دارد كه چه تعداد از تولید كننده ها با چه تعداد خریداری مرتبط می گردند.
از جمله شركت های فعال با شیوه فوق عبارتند از: Chemdex، Sciquest، Commerc One، Aniba.حراجیها (Auctions): حراجها فرام كننده بستر تجاری بسیار مناسبی برای خرید و فروش كالای ویژه نظیر مازاد بر مصرف سازمانها، تجهیزات دسته دوم، كالای تكمیل نگردیده و نیز كالای فاسد شدنی و نظایر آن می باشد. از نمونه های بارز این حراجها free markets می باشد كه محل حراج اجناس برگشتی تولید كنندگان در سایت محلی مازاد بر مصرف سازمانهای مختلف است.
Free Markets حاجهای on line مدل B2B را برای خریداران قطعات صنعتی، مواد خام و خدمات تدارك می بینند. از سال 1995 آنها اقدام به حراجهای متعدی برای كالا و خدمات در بیش از هفتاد طبقه بندی نموده ناد كه از آن جمله می توان به قطعات پلاستیكی تزریق قالب، ماشینهای تجاری، قطعات ساخته شده فلزی، مواد شیمیایی، مدارهای – شده، ذغال سنگ و غیره اشاره نمود.
Trade Out یكی از سرمایه داران تجارت on line در زمینه حراج برای خرید و فروش مازاد بر نیاز كالاها و دارایی های بلا استفاده می باشد. این شركت كه در اكتبر سال 1998 شكل گرفته است. محل تلاقی هزاران شركت برای داد و ستد اضافه كالای مصرفی خود كه در بیش از 100 طبقه عرضه می گردند، می باشد. شرك Trade Out تخمین می زند كه منابع مازاد مورد معامله به 350 دلار برسد.
مجمع تجار (Community Market Markers): مجمع تجار، متخصصین رشته های مختلف را دور هم جمع كرده و یك منبع اطلاعاتی قوی on line ایجاد كرده است. هدف از این مجمع جذب و جلب كسانی است كه می توانند به طور بالقوه خریداران اطلاعات مختلف باشند. سایت Vertical Net شاید یكی از بهترین مكانها برای مجامع مختلف تخصصی در وب باشد.
Vertical Net به صورت یك مجمع تجارتی on line با نام Water on line در سال 1995 شروع به كار نمود از آن زمان تا كنون این شركت بسیار گسترده گردیده و مجموعا ده مجع اینترنیتی تخصصی را بوجود آورده است. این مجامع در جهت غنا بخشیدن به دانش مراجعین، جدیدترین و تازه ترین اطلاعات و ایده های تجاری نوین و نیز كالا را در اختیار آنها می گذارد. این مجامع خرید و جزو شركای پیشگامان صنعت اینترنت نظیر Microsoft، IBM، British Telecom، Internet capital Group در آمده اند. منبع اصلی در آمد Vertical Met از راه تبلیغات است.
بازارهای دیجیتالی: شاید جدیدترین مدل تجارت B2B، بازارهای دیجستالی یا exchangeها باشند. Exchangeها برای كالاهایی بازر فراهم می كنند ككه از قسمت بالایی برخوردارند. گاز طبیعی ارتباطات راه دور و یا الكتریسیته از جمله مقوله های قابل فروش دراین بازار هستند. این بازارها قیمت اجناس و كالا را در هر لحظه ای كه مشتری پر و جو كند، در اختیار وی می گذارند. Exchang ها درآمد خود را به صورت حق اشتراك و حق كمیسیون معاملات به دست می آورند.
آزمون خرید الكترونیكی: آزمون خرید الكترونیكی روشی است با سه مرحله این آزمون برای تمامی انواع محصولات و خدمات در صنایع مختلف كاربرد دارد. آزمون خرید الكترونیكی برای خرده فروشان، تولید كنندگان، عرضه كنندگان یا هر شركت دیگری كه در بخشی از فرآیند توزیع محصول از تولید تا مصرف مشاركت می كنند قابل استفاده است. در این آزمون كلمه محصول همه جا به معنای محصولات تولیدی و خدماتی به كار می رود.
سه مرحله مربوط به آزمون خرید الكترونیكی عبارتند از:1- ویژگیهای محصول2- آشنائی و خرسندی مشتری از محصول3- ویژگیهای مشتری
ویژگیهای محصول: مربوط به میزان وابستگی محصول به حواس پنجگانه است.آشنائی و خرسندی: منظور درجه ای است كه مشتری، مممحصول را شناخته و به آن اعتماد دارد، قبلا آن را تجربه كرده و از خرید مجدد آن خرسند خواهد شد.ویژگیهای مشتری: عمده ترین عامل انگیزش مشتری و نگرش وی به خرید را مد نظر قرار می دهد.شناخت مشتری: شركتهای on line باید همواره در جستجو و بررسی و یافتن مشتریانی باشند كه طالب خرید از سایت آنها هستند. برای شروع چنین فرآیندی باید از میزان نفوس و شرایط جغرافیایی كاربران اینترنت آگاهی لازم را پیدا كنند.
زمانی كه از پایگاه اجتماعی و اقتصادی كسانی كه مشتریان شما خواهند بود آگاه باشید، می توانید شرایط تجاری خود را مطابق خواسته ها و نیازهای آنان تنظیم كنید. در این راستا باید فرا بگیرید كه چگونه این مراجعین بالقوه به سایت شما دسترسی پیدا می كنند، شیوه خرید آنها قیمت و قابل بر طرف كردن چه نیازهایی به صورت on line هستند. بین چنین آگاهی و شناختی است كه می توان استراتژیهای گسترش بازار و طبقه بندی ها را انتخاب نموده شروع به ساختن سایتی مناسب نمایید.كار ساختن یك سایت خوب و مشتری پسند و موفق، كاری وقت گیر و خسته كننده است، لذا تلاش و كوشش زیادی را می طلبد. برای انجام موفقیت آمیز این كار، دوازده مرحله ذیل را مطرح می كنیم:
1- شناخت اكثریت كسانی كه از وب استفاده می كنند.2- كسب آگاهی از گسترش و دید كودكان به آینده وب.3- پیگیری و آگاهی از نحوه صرف پول تو جیبی توسط جوانان در اینترنت.4- شناخت كسانی كه دست به خریدهای سنگین می زنند.
5- شناخت اینكه بخش اعظم درآمد وب از كدام طریق صورت می پذیرد.6- شناخت و آگاهی از اینكه چه كسانی با چه ملیتهایی و با چه نسبتی از وب استفاده می كنند.7- توجه به مسئله جنسیت –مرد یا زن- در استفاده از وب و شكل دهی الگوی جدید.8- شناخت اینكه طبقات مختلف اجتماعی مایل به صرف چه مقدار از درآمد خود به صورت online هستند.9- آگاهی از فناوری كامپیوتر مورد استفاده مشتریان و چگونگی دسترسی آنها به وب.
10- آگاهی از اینكه جه كشورهایی و یا چه ملیتهایی دست اندر كار تجارت الكترونیكی می باشند.11- شناخت از طبقات خریدارانی كه به سایت شما دسترسی خواهند داشت و چگونگی جلب و جذب آنها.12- آگاهی از اینكه خریداران در جستجوی چه مواردی به صورت on line هستند و ارائه آنها به خریداران.
شاخص شدن سایت: پس از آنكه شركتهای الكترونیكی اهداف خود را به وضوح ترسیم نمودند و مشتریان را شناختند، نوبت به آن می رسو كه تصمیمهای لازم را در مورد چگونگی مطرح كردن خود در بازار جهانی اتخاذ نمایند. هر شركتی تصمیم بگیرد كه انجام و رعایت چه موارد و نكاتی از آنها یك شركت الكترونیكی منحصر به فرد ساخته و از این ویژگی خود برای جلب و جذب مشتریا استفاده كند. به این فرآیند شاخص شدن می گویند.
در شاخص شدن سایت اهداف عبارتند از شناساندن، كیفیت برتر كالا، وفاداری مشتری و تبلیغاتی می باشند.برپایی و بر قراری یك سایت شاخص و مرغوب مستلزم رعایت سه نكته ذیل است:1- شناخت مشتریان: توجه به این نكته در بسیاری از صحنه های تجارت مهمترین نكته محسوب می گردد. این درست است كه شما محصول را تولید كرده، سایت را بر پا ساخته اید و طرحهای بازار یابی و سیستم ارائه خدمات را پیاده می كنید اما این مشتریان هستند كه سایت شما را شاخص دانسته و مرغوبیت كالای آن را تایید می نمایند. همچنین به ذهن بسپارید كه بهترین مشتریان سنتی شما بهترین مشتریان on line شما نخواهند بود بنابراین شیوه هایی كه برای مرغوبیت سایت در تجارت سنتی كارساز بوده است، ممكن است در تجارت الكترونیكی چنین نباشد.
2- كار با سایت راخیلی راحت نمایید: از تنبلی و سستی مرورگران اینترنت به نفع خود استفاده كنید و با ارائه سایتی كه ساده بوده و مرور در آن به تفكر نیاز نداشته باشد و به آسانی بتوان در آن چرخید، نظر آنها را به خود معطوف نمایید. مشتری ای كه تمایل به مرور سایت ندارد، بلافاصله پس از دریافتن Item مورد نظر خود، فورا آن را خریداری نموده و سایت را ترك می كند بنابراین باید چنین سایتی داشته باشید.3- از فناوری برای كارایی سایت استفاده كنید: از رابطهای جدید برای بخشیدن ارزش و اعتبار بیشتر به سایت خود بهره گیرید. سایت خود را اب ابنكهای اطلاعاتی ادغام كنید و ارائه خدمات، مشخص كردن سایت های وب، كاتالوگ های خرید و صفحات جدید می باشد، به طوری كه كاربر مجبور به بخاطر سپردن كلمات عبور برای جستجوی اطلاعات یا محصولات مورد نظر خود نباشد.
حفظ مشتریان: تجارت الكترونیكی موفق گرو در روابط دو جانبه ای می باشد كه بر اساس اعتماد و منافع مشترك استوار باشد و همیشه هم همین طور بوده است. تنها فرقی كه امروز میتوان مشاهده نمود گسترده شدن دامنه و عمق رقابت است كه به واسطه شبكه جهانی وب ایجاد گردیده و چالش بیشتری را از سوی صاحبان سایت های تجاری می طلبد. مطمئنا سایت های متعددی كالا و صفحات یكسانی را به مشتریان عرضه می نمایند كه می تواند مسئله رقابت را شدید نماید. البته برقراری روابط مستحكم با مشتریو ارائه خدمات مناسب به وی نباید بیش از حد پیچیده باشد، درست است كه فنائری پشتیبانی كننده از روابط بین بازرگان و مشتری پیچیده است، اما اصول این كار ساده می باشد. هدف باید ایجاد یك تجربه موفق و دلچسب در مشتری با در اختیار قرار دادن آنچه كه وی به ذنبالش است باشد یعنی سادگی ارائه خدمات و انجام خواسته ها بدون تحمیل زحمت و مشقت به آنها.
انتخاب سیستم پرداخت: وقتی خریداران و فروشندگان با هم به داد و ستد می پردازند یعنی این كه هر دو در مورد كالای مورد معامله و پرداخت قیمت آن به توافق رسیده ناد، نتیجه منطقی چنین توافقی، شیوه پرداخت قیمنت كالا در مقابل تحویل جنس توسط فروشنده را می طلبد. در دنیای تجارت مجازی، صفحه مانیتور تصاویر كالاها را به نمایش گذاشته و كلیك ماوس روی دكمه
Buy Now یعنی موافقت خریدار برای خرید جنس تلقی می گردد.فرآیند داد و ستد on line را می توان به بخش های جداگانه تقسیم نمود. پیشنهاد خرید جنس صحت و تایید مشخصات خریدار جنس، پرداخت پول و تحویل كالا. یك سایت تجارت الكترونیكی و سیستم های مربوط به آن باید منافع هر دو طرف داد و ستد یعنی خریدار و فروشنده را از شیوه های پرداخت غیر قانونی از طرف خریدارنا محافظت و خریداران راهم ار دریافت جنس تقلبی و یا اشتباه محفوظ می دارد. رعایت اصول قانونی موجب حفاظت فروشنده از انجام داد و ستد غیر مجاز و یا بحث و جدل در مورد زمان تحویل جنس و یا شرایط انجام معامله می گردد.
پرداخت قیمت اجناس و یا خدمات به صورت الكترونیكی معرف و جایگزین تبادلات واقعی می باشد پروتكلهای پرداخت قیمت اجناس و یا خدمات،تیم طراز شیوه های تبادلات به صورت حسابهای نوشته شده و كاغذی هستند. در حقیقت اگر چنین شیوه ای به درستی انجام پذیرد، خرید و تبادلات الكترونیكی كارسازتر از شیوه های سنتی كه اغلب شماره كارت اعتباری خرید را به وضوح و بدون هیچ رمز گذاری به نمایش میگذارد، محسوب می گردد.
طبقه بندی سیستم پرداخت: سیستم های پرداخت الكترونیكی بر اساس كاربردشان به طبقات مختلفی تقسیم می گردند. سیستم های پرداخت مایكرو (Micropayments) اگر چه از جزئی ترین واحد پولی استفاده می كنند ولی وجوه مختلف الكترونیكی را در زمانی كه مدت زمان- مد نظر است، كارآمدتر می سازند. كارتهای هوشمند، چه مدت دار و چه قابل تمدید منبع اعتباری را روی خود ذخیره دارند و در هنگام خرید می توان از آن برای پرداخت پول جنس و یا خدمات استفاده نمود. صورت حسابهای الكترونیكی پرداخت و ارسال صورت حسابها را در اینترنت امكان پذیر ساخته اند.
طبقه بندی مذكور معرف كار سیستمهای پرداخت به حالت كلی هستند. اما به صورت خاص و ملموس تر. مشتریان پول اجناس مورد نظر خود را به یكی از طریق زیر پرداخت می نمایند. پرداخت مایكرو، كارت هوشمند، صورت حساب الكترونیكی و یا كارت اعتباری.
ادامه خواندن مقاله جهاني شدن بازار
نوشته مقاله جهاني شدن بازار اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 14, 2018, 11:31 pm
nx دارای 20 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
دهکها و ضریب جینی در ایران
شكاف اقتصادی» بین گروه های مختلف جامعه می تواند مشكلاتی را در حوزه های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی كشور پدید آورد تا آنجا كه پس لرزه های احتمالی ناشی از گسترش شكاف داراترین ها و ندارترین ها از عدم رویكرد شهروندان نسبت به یك تفكر و جناح سیاسی فراتر رفته و در سخت ترین شرایط «كارآمدی نظام سیاسی» را به چالش عمیق بكشاند. این اتفاق نظر تصمیم سازان و مقامات عالی رتبه ایران كافی است تا آنها در برنامه ریزی اقتصادی خود همواره
«عدالت اجتماعی» را محور قرار دهند. اما این اتفاق نظر یك روی سكه است چرا كه در باره نحوه و سازوكار تحقق عدالت اجتماعی و نوع ارتباط آن با اهداف توسعه اقتصادی همواره اختلاف نظر وجود داشته و دارد. واقعیت این است كه مسئولان اذعان دارند برنامه های گذشته نظیر «اعمال برنامه های حمایتی» از یكسو و «نگهداشتن رشد اقتصادی» از سوی دیگر و اقداماتی نظیر پرداختن یارانه ها به شیوه فعلی دیگر از حیث كارآمدی اجتماعی و منطق اقتصادی، توجیه پذیر نیست و باید طرحی نو در
انداخت. این در حالی است كه اقتصاد ایران در سال های پس از انقلاب رویكردی درون گرا داشته است. حال كه تصمیم گیرندگان كلان كشور در صدد پیوند به اقتصاد جهان و شناخت جایگاه ایران و ارتقای آن هستند؛ بیم ها و امیدها در خصوص آینده به ویژه درباره اختلاف بین كم درآمدها و پردرآمدها وارد مرحله جدیدی خواهد شد، برنامه چهارم توسعه كشور اكنون مراحل نخست پایه ریزی را سپری می كند، شناخت وضعیت گذشته و حال در ترسیم آینده می تواند راهگشا باشد.
آماری كه به وسیله بانك مركزی منتشر می شود نشان می دهد كه به طور میانگین در سال های قبل از انقلاب (1357- 1348) فاصله درآمدی بین دهك اول و دهم (پائین ترین و بالاترین دهك) حدود 35 درصد برآورد می شود. به عبارت دیگر دهك اول به عنوان پایین ترین قشر درآمدی كشور قبل از انقلاب به طور متوسط 4/1 درصد و دهك آخر به عنوان بالاترین قشر درآمدی به طور متوسط 83/34 درصد درآمد را به خود اختصاص داده اند. این آمار نشان می دهد در سال های یاد شده میانگین درآمد دهك اول 4/1
درصد، دهك دوم 6/2 درصد، دهك سوم 7/3 درصد و دهك چهارم 7/4 درصد بوده كه چهار گزینه پایین درآمدی كشور را تشكیل می دهند و متوسط درآمد چهار گزینه میانه به ترتیب دهك پنجم 9/5 درصد، دهك ششم 5/7 درصد، دهك هفتم 2/9 درصد و دهك هشتم12درصد بوده. قابل تأمل اینكه مجموع درآمد هشت دهك اول جامعه كمتر از 50 درصد درآمد را در اختیار داشته اند در حالی كه 30/4 دو گروه درآمدی بالای كشور به ترتیب دهك نهم 15/18 درصد و دهك آخر یعنی بالاترین قشر درآمدی جامعه به تنهایی 8/34 درصد را به خود اختصاص داده اند.
آمار بانك مركزی درباره سال های پس از انقلاب (1379-1358) به استثناء سالهای 1376 تا 1378 كه آمار آن در دسترس نبود، مؤید تغییرات اندكی در سطح درآمدی گروه های مختلف است به طوری كه میزان درآمد چهار دهك پایین به ترتیب 7/1 درصد، 27/3 درصد، 46/4 درصد و 6/5 درصد برآورد شده كه در قیاس با سال های قبل از انقلاب سطح درآمدی دهك اول تا چهارم افزایش یافته است. همچنین سطح درآمد چهار گزینه میانه به ترتیب 9/6 درصد، 3/8 درصد، 9/9 درصد و 7/12 درصد ارزیابی شده كه نسبت به قبل از انقلاب افزایش حدود یك درصد را نشان می دهد و از سوی دیگر میزان درآمد دو دهك بالاترین كاهش پیدا كرده است به گونه ای كه دهك نهم 35/16 درصد و دهك آخر 79/30 درصد درآمد را به خود اختصاص داده كه با این همه همچنان دو طبقه بالای جامعه بیش از 45 درصد درآمدها را در اختیار داشته اند.
تحلیل سطح درآمدی سه سطح پایین، میانه و بالا نشان می دهد در سال 1348 سهم گروه 40 درصد پایین (دهك اول تا چهارم) به طور متوسط 87/13 درصد، سهم گروه40 درصد میانه (دهك پنجم تا هشتم) 85/35 درصد و سهم گروه 20 درصد بالا (دهك های نهم و دهم) معادل 28/50 درصد برآورد شده و در سال 1349 هم این نسبت تا حدود زیادی ثابت مانده است. به گونه ای كه سهم گزینه40 درصد پایین 84/13 درصد، سهم گزینه40 درصد، میانه 03/35 درصد و سهم گزینه 20 درصد بالا بالغ بر 13/51 درصد بوده است. یك سال بعد یعنی در سال 1350 سهم درآمدی هشت دهك اول تا هشتم در مجموع روندی كاهنده داشته و سهم چهار دهك پایین به 53/12 درصد و سهم چهار دهك میانه به 69/34 درصد رسیده است. در مقابل سهم دو دهك بالا به 78/52 درصد افزایش می یابد و در سال 1351 چهار طبقه اول (سطح پایین جامعه) به طور متوسط 74/12 درصد و چهار طبقه میانه (سطح متوسط جامعه) 76/34 درصد و دو طبقه بالا (سطح بالای جامعه) به طور متوسط 5/52 درصد درآمدها را به خود اختصاص داده اند.
آمار بانك مركزی در خصوص توزیع درآمدها در سال 1352 تأیید می كند كه سطح درآمدی طبقه بالای جامعه افزایش و متوسط درآمد دو دهك بالا به 21/54 درصد می رسد. سهم چهار دهك میانه در این سال 7/33 درصد و چهار دهك پایین 09/12 درصد بوده كه با رشد منفی نسبت به سال قبل مواجه بوده اند. این فعل و انفعالات تا چند سال بعد برای سهم گروه های پایین از ثبات نسبی برخوردار بود، اما گروه های متوسط جامعه با كاهش و طبقات بالا با افزایش سطح درآمد روبه رو شده اند. طبقات پایین
جامعه ایران در سال های 1353 تا 1355 به ترتیب معادل 12/11 درصد، 1/11 درصد، 56/11 درصد كل درآمد را در اختیار داشته اند و طبقات متوسط به ترتیب 79/32 درصد، 48/32 درصد و 68/34 درصد و طبقات بالا به ترتیب 09/56 درصد، 42/56 درصد و 76/53 درصد كل درآمد را به خود اختصاص داده اند. همچنین میزان درآمد طبقات پایین در دو سال قبل از انقلاب (1357-1356) به ترتیب معادل 19/12 درصد و 33/13 درصد طبقات متوسط به ترتیب معادل 5/35 درصد و 19/36 درصد و طبقات بالا معادل 31/52 درصد و 48/50 درصد برآورد شده است. سهم طبقات بالا در قبل از انقلاب هرگز از50 درصد پایین تر نیامده و سهم طبقات متوسط حداكثر در سقف 36 درصد متوقف مانده و سهم طبقات پایین هم از 14 درصد بالاتر نرفته است.
توزیع درآمد پس از انقلاببا وقوع انقلاب اسلامی در 22 بهمن 1357 انتقادها از نحوه توزیع درآمد و سیاست های اقتصادی قبل از انقلاب به ویژه در سال های نخستین انقلاب اوج و «عدالت اجتماعی» محور شعار و اهداف و برنامه های پس از انقلاب قرار گرفت، به گونه ای كه اقتصاد حول محور دولت نخست وزیر میرحسین موسوی نهاد عینی و عملی اقتصاد با رویكرد «حمایت از مستضعفین و محرومین» قلمداد شد. شرایط حاكم بر دوران جنگ تحمیلی این موضوع را بیش از پیش تقویت كرد. به طوری كه «دخالت دولت» در
اقتصاد با توجیه «حمایت از اقشار آسیب پذیر» به عنوان اصل حاكم بر برنامه های اقتصادی و تدوین و تصویب قوانین و ; شد. با این رویكرد، نگاه ها تا حدود زیادی درباره «مالكیت اقتصادی» و «سرمایه» جنبه منفی پیدا كرد و به تعبیری بخش خصوصی «شاگرد آخر» اصول 43 و 44 قانون اساسی شد تا بلكه جریان امور به عدالت بیشتر و توزیع عادلانه ثروت بینجامد.
اما آمار رسمی بانك مركزی نشان می دهد در سال 1358 با در نظر گرفتن شرایط حاكم بر كشور به لحاظ وقوع انقلاب، خارج شدن و فرار سرمایه داران و وقوع جنگ تحمیلی سطح درآمدی دهك اول 3/1 درصد، دهك دوم 7/2 درصد، دهك سوم 3 درصد، دهك چهارم 1/5 درصد، دهك پنجم 6/5 درصد، دهك ششم 4/8 درصد، دهك هفتم 8/8 درصد، دهك هشتم 13 درصد و دهك نهم و دهم به ترتیب 8/15 درصد و 7/35 درصد برآورد شده است.
سهم دهك اول (پایین ترین قشر جامعه) از درآمد كل در سال های 1359 تا 1367 (دوران دولت نخست وزیر میرحسین موسوی) به ترتیب 7/1 درصد، 5/1 درصد، 4/1 درصد، 3/1 درصد، 6/1 درصد، 8/1 درصد، 7/1 درصد و 7/1 درصد و سهم دهك دوم 3/3 درصد، 1/3 درصد ، 3 درصد، 8/2 درصد، 3/3 درصد، 5/3 درصد، 3/3 درصد و 4/3 درصد بوده است. همچنین سهم دهك سوم به ترتیب 7/4 درصد، 5/4 درصد، 2/4 درصد، 4 درصد، 6/4 درصد، 6/4 درصد، 6/4 درصد، 5/4 و 7/4 درصد و سهم دهك چهارم 5/5 درصد، 4/5 درصد، 3/5 درصد، 1/5 درصد، 8/5 درصد1،/6 درصد، 2/6 درصد، 6/5 درصد و 8/5 درصد برآورد شده است.
براساس آمار بانك مركزی سهم چهار گزینه میان (دهكهای پنجم تا هشتم) در سال 1359 به ترتیب معادل 6/7 درصد، 6/8 درصد، 7/8 درصد و 15 درصد، در سال 1360 بالغ بر 1/7 درصد، 3/8 درصد، 4/9 درصد و 9/13 درصد، در سال 1361 حدود 6/6 درصد، 1/8 درصد، 10 درصد و 7/12 درصد، در سال 1362 معادل 5/6 درصد، 8 درصد، 9/9 درصد و 5/12 درصد، در سال 1363 بالغ بر 7/6 درصد، 5/8 درصد، 3/10 درصد و 5/12 درصد، در سال 1364 برابر 7 درصد، 5/8 درصد 1/10 درصد و 8/12 درصد، در سال 1365 معادل 100/7 درصد، 5/8 درصد، 10 درصد و 5/12 درصد، در سال 1366 حدود 1/7 درصد، 5/8 درصد، 1/10 درصد و 5/12 درصد و در سال 1367 بالغ بر 7 درصد، 2/8 درصد، 10 درصد، و 8/12 درصد برآورده شده است. در طی سالهای 1359 تا 1367 سهم دهك نهم به ترتیبی معادل 9/14 درصد، 9/15 درصد، 17 درصد، 17 درصد، 4/16 درصد، 7/16 درصد، 5/16 درصد، 7/16 درصد و 9/16 درصد و سرانجام سهم دهك آخر (بالاترین قشر درآمدی كشور) بالغ بر 30 درصد، 9/30 درصد، 7/31 درصد، 9/32 درصد، 3/30 درصد، 9/28 درصد، 30 درصد و 5/29 درصد بوده است.
پس از استعفای میرحسین موسوی نخست وزیر وقت جمهوری اسلامی ایران و حذف پست نخست وزیری، پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، ارتحال حضرت امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی و بروز تحولاتی در عرصه سیاسی و فرهنگی كشور شرایط و مناسبات اقتصادی ایران هم دستخوش تحول شد به نحوی كه با پایان یافتن مجلس سوم در عمل دوران تفكرات اقتصادی چپ گرایانه كه عمدتاً معطوف به اقتصاد دولت گرا بود در عرصه قانونگذاری كشور با آغاز به كار مجلس چهارم پایان یافت به ویژه اینكه در درون قوه مجریه هم با روی كار آمدن اكبر هاشمی رفسنجانی و تلاش برای بازسازی كشور پس از جنگ با عنوان دوران سازندگی و حضور نیروهای
تكنوكرات تحولات در مسیر اقتصاد غیردولتی گرایش پیدا كرد، اما نباید فراموش كرد میراث تفكرات اقتصادی سالهای قبل در برخی موارد در هر سه عرصه قانونگذاری، اجرا و نظارت و قضاوت همچنان غالب بود هر چند رویكرد عدالت اجتماعی در عرصه اقتصاد با نگرش «رفاه عمومی شهروندان» وارد عرصه جدیدی گردید.
در دوران فعالیت دولت سازندگی كه ریاست آن را اكبر هاشمی رفسنجانی مرد اول مجلس در دوران نخست وزیر میرحسین موسوی برعهده داشت شاخص توزیع درآمد افت وخیز توام با تأخیر داشت به گونه ای كه سهم چهار گزینه پایین (دهكهای اول تا چهارم) در سال 1368 به ترتیب 7/1 درصد، 3/3 درصد، 3/4 درصد و 5/5 درصد، در سال 1369 بالغ بر 9/1 درصد، 4/3 درصد، 6/4 درصد و 7/5 درصد در سال 1370 معادل 9/1 درصد، 4/3 درصد و 6/4 درصد، در سال 1371 حدود 8/1 درصد، 6/3 درصد، 8/4 درصد و 8/5 درصد و در سال 1372 بالغ بر 9/1 درصد، 4/3 درصد، 6/4 درصد و 8/5 درصد برآورده شده است در حالی كه سهم چهار گزینه میانه (اقشار متوسط) طی
1368 به ترتیب 8/6 درصد، 3/8 درصد، 3/10 درصد و 7/12 درصد، در سال 1369 معادل 7 درصد، 4/8 درصد، 2/10 درصد و 6/12 درصد و در سال 1370 حدود 7 درصد، 3/8 درصد، 10 درصد و 5/12 درصد و در سال 1371 بالغ بر 3/7 درصد، 6/8 درصد، 2/10 درصد و 6/12 درصد و نهایتاً در سال 1372 معادل 7 درصد، 3/8 درصد، 9/9 درصد و 4/12 درصد بوده است. طی سالهای 1368 تا 1372 سهم دهك نهم به ترتیب معادل 8/16 درصد، 6/16 درصد، 4/16 درصد، 16 درصد و 16 درصد و سهم دهك آخر (بالاترین قشر درآمدی جدید) به ترتیب برابر 3/30 درصد، 6/29 درصد، 2/30 درصد، 3/29 درصد و 7/30 درصد برآورده شده است.
بر طبق آمار مذكور در سال 1373 به طور متوسط دهك اول 2 درصد، دهك دوم 5/3 درصد، دهك سوم 7/4 درصد، دهك چهارم 7/5 درصد، دهك پنجم 1/7 درصد، دهك ششم 2/8 درصد، دهك هفتم 8/9 درصد، دهك هشتم 12 درصد، دهك نهم 8/15 درصد و دهك دهم 2/31 درصد درآمد را به خود اختصاص داده اند و در سال بعد یعنی سال 1374 به ترتیب این رقم به 2 درصد، 4/3 درصد، 4/4 درصد، 6/5 درصد، 8/6 درصد، 2/8 درصد، 9/9 درصد، 2/12 درصد، 16 درصد و
5/31 و در سال 1375 رقم مذكور به ترتیب به 1/2 درصد، 6/3 درصد، 7/4 درصد، 8/5 درصد، 7 درصد، 3/8 درصد 10 درصد، 3/12 درصد، 2/16 درصد و 30 درصد رسیده است. همچنین سهم دهكهای اول تا دهم در سال 1379 (دوران دولت محمد خاتمی) به ترتیب بالغ بر 3/1 درصد، 8/2 درصد، 4 درصد، 1/5 درصد، 5/6 درصد، 8درصد، 9/9 درصد، 5/12 درصد، 17 درصد و 9/32 درصد بوده است.
تحلیل آمار بانك مركزی درخصوص میانگین درآمدی چهار گزینه پایین نشان می دهد كه اقشار پایین جامعه از سال 1358 به بعد تا سال 1375 به ترتیب 76/12 درصد، 17/15 درصد، 5/14 درصد، 92/13 درصد، 17/13 درصد، 33/15 درصد، 96/15 درصد، 89/15 درصد، 08/15 درصد، 43/15 درصد، 8/14 درصد، 56/15 درصد، 58/15 درصد، 6/16 درصد، 71/15 درصد، 87/15 درصد، 35/15 درصد و 24/16 درصد در نوسان بوده و سهم چهار گزینه میانه (اقشار متوسط جامعه) در این مقطع به ترتیب 83/35
درصد، 88/39 درصد، 7/38 درصد، 35/37 درصد، 9/36 درصد، 04/38 درصد، 44/38 درصد، 04/38 درصد، 22/38 درصد، 1/38 درصد، 13/38 درصد، 23/38 درصد، 83/37 درصد، 68/38 درصد، 55/37 درصد، 09/37 درصد، 11/37 درصد و 06/37 درصد برآورد شده است. سهم دو قشر درآمدی بالای جامعه (سهم گزینه 20 درصد بالا) در این زمان به ترتیبی معادل 46/51 درصد، 99/44 درصد، 8/46 درصد، 73/48 درصد، 93/49 درصد، 63/46 درصد، 6/45 درصد، 04/46 درصد، 7/46 درصد، 47/46 درصد، 07/47 درصد، 21/46 درصد، 59/46 درصد، 26/45 درصد، 74/46 درصد، 04/47 درصد، 54/47 درصد و 16/46 درصد بوده است در عین حال سطح درآمد چهار گزینه پایین جامعه در سال 1379 به رقم 17/13 درصد، چهار گزینه میانه به 9/36 درصد و سهم دو گزینه جامعه به مرز 50 درصد یعنی 93/49 درصد رسیده است.
ضریب جینی : شاخصی برای محاسبه اندازه گیری توزیع درآمد در جامعه است که بین صفر و یک قرار می گیرد . هرچه این ضریب به یک نزدیکتر باشد ، نشاندهنده عدم برابری بیشتر است ، و هرچه به صفر نزدیکتر باشد ، نشاندهنده برابری بیشتر و توزیع درآمد بهتر در جامعه است .نسبت دهک ثروتمند به دهک فقیر یا دو دهک ثروتمند به دو دهک فقیر نیز دو شاخص برای سنجش توزیع درآمد در جامعه اند که هرچه این نسبت بالاتر باشد نشانه نابرابری بیشتر و هرچه پائین تر باشد نشانه برابری بیشتر است .
جدول شاخص های نابرابری طی سال های 1368 تا 1385*ماخذ : آمار بودجه خانوار ، مرکز آمار ایراندر ارزیابی و تحلیل اختلاف درآمد و مصرف در ایران می توان از ضریب GINI که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام شده است استفاده کرد، هر چند این آمارها تعدیل شده هستند، در ضمن برای مخدوش نمودن مرز طبقات، فراطبقاتی تنظیم گردیده ، یعنی به طور مشخص درآمد و مصرف اقشار مختلف طبقه کارگر در مقایسه با لایه های فوقانی طبقه سرمایه دار مقایسه نگردیده است. به هر حال اقلام مصرفی و خدمات از سوی بانک مرکزی به هشت گروه به شرح زیر تقسیم شده است:
گروه 1- مواد خوراکی و دخانیاتگروه 2- پوشاک و کفشگروه 3- مسکن، آب، سوخت و روشنائیگروه 4- لوازم و اثاث خانه و خدمات مورد استفاده خانوارگروه 5- بهداشت و درمانگروه 6- حمل و نقل و ارتباطاتگروه 7- تفریحات، سرگرمیها و خدمات فرهنگیگروه 8- هزینه کالاها و خدمات متفرقه
جدول 1- ضریب GINI مصرف هر یک از گروههای هشت گانه اقلام (به درصد)بین سالهای 1376 تا 1382
گروه 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382گروه 1 32/42 95/41 35/42 33/42 87/41 17/42 62/42گروه 2 32/70 75/69 31/71 53/70 39/69 10/68 26/69گروه 3 28/40 87/39 71/37 27/37 55/38 99/40 75/40گروه 4 83/65 80/65 37/67 29/66 32/66 04/67 66/68گروه 5 20/78 71/79 96/76 21/73 36/74 28/77 83/74گروه 6 47/78 06/78 21/79 21/79 71/77 41/78 35/78گروه 7 11/75 94/73 31/74 08/73 35/73 71/72 59/73گروه 8 24/60 48/59 53/60 14/61 58/60 97/61 40/61کل 48/41 64/40 04/41 86/40 86/40 92/42 45/42
(ماخذ: روند نشریه تخصصی بانک مرکزی تیرماه 85)
جدول 2- سهم هر یک از گروه بندی اقلام در ضریب GINI بین سالهای 1376 تا 1382گروه 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382گروه 1 09/25 93/25 25/25 60/24 27/23 21 93/20گروه 2 40/10 81/8 51/8 03/8 64/7 14/6 22/6گروه 3 41/19 58/20 90/17 22/17 80/18 04/20 26/21گروه 4 02/8 15/7 17/7 46/7 24/7 70/6 09/6گروه 5 46/5 49/6 60/5 68/4 53/5 96/6 45/6گروه 6 82/18 96/18 80/22 89/23 83/22 11/25 90/25گروه 7 24/4 81/3 91/3 37/4 94/4 60/4 54/4گروه 8 57/8 26/8 86/8 75/9 76/9 44/9 62/8کل 100 100 100 100 100 100 100(ماخذ: روند نشریه تخصصی بانک مرکزی تیرماه 85)
ادامه خواندن مقاله دهکها و ضريب جيني در ايران
نوشته مقاله دهکها و ضريب جيني در ايران اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
↧
October 14, 2018, 11:33 pm
nx دارای 46 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
سیر تحول مالیات در ایران وجوامع مختلف
مقدمه دولتها به دلایل مختلف درامور اقتصاد مختلف در امور اقتصاد دخالت می نمایند. تحت شرایطی دولت به منظور رفع نقایص بازار دخالت می نمایند تا کمبودهای بازار را جبران کند، علاوه بر این دولت با هدف تامین عدالت ا جتماعی و توزیع مجدد درآمد ممکن است طرحهایی را اجرا کند و به گروههای هدف پرداخت نماید. دولتها در مواقع بحران و رکود با اجرای برنامه های اقتصادی خود درصدد تثبیت اقتصاد بر می آیند. دولت برای اجرای برنامه های خود نیاز به منابع مالی دارد و برای تامین منابع مالی روشهای
مختلفی را می تواند انتخاب کند که از این جمله می توان به درآمد های مالیاتی و انتشار اوراق قرضه، کسب درآمد از فعالیتهای اقتصادی و استقراض از بانک مرکزی اشاره نمود. مالیات عمده ترین و مهمترین درآمد برای دولت است. در بعضی از کشورهای جهان که دولت مالکیت یکی از منابع عمده مثل نفت، مس، طلا و غیره را در اختیار دارد، درآمد حاصل از استخراج و تولید این منابع به طور مجزا در سمت درآمدهای دولت ظاهر می شود. مثلا در بودجه کشورهای نفت خیز مثل ایران اقلام زیر به عنوان درآمدهای دولت دیده می شود.
درآمدهای دولت1 مالیاتها2 نفت3 قرضه4 سایر درآمدها
در بعضی از کشورهای صاحب نفت درآمدهای ناشی از فروش نفت بیشتر از درآمدهای مالییاتی می باشد. هر چند که بهره مند بودن از یک منبع درآمد همچون نفت، یک مزیت محسوب می شود، ول به هر صورت بهتر است که به طور کلی بودجه دولت، بخصوص بودجه عمومی براساس درآمدهای مالیاتی تنظیم شود. در بحث جاری قصد باز نمودن یک بحث کلان در رابطه با درآمدهای دولت را نداریم اما بر این امر تاکید می کنیم که مناسبترین منبع درآمد برای دولت، مالیات می باشد. فعالیتهایی مثل ایجاد پارک، تامین امنیت، بهداشت، آموزش و دفاع ملی از وظایف سنتی دولتها تلقی می شود. فراهم نمودن این کالاها و خدمات و تحقق تمامی وظایف دولت مستلزم تحمل هزینه است و دولت برای اجرای برنامه های خود می باید به ترتیبی هزینه مورد نیاز را تامین مالی کند . یکی از راههای تامین درآمد ، جمع آوری مالیات است.
1 مالیات تاریخبه جرأت میتوان گفت كه عمر مالیات برابر با عمر ایجاد حكومت در تاریخ بشر است، به این معنا كه همهی حكومتها، در هر نقطهای از جهان و در هر برههای از تاریخ، در یك نكته مشترك بودهاند و آن دریافت مالیات و هزینههای حكومت از مردم است. از دیگر سو كمتر حكومتی را میتوان یافت كه مردم با رضایت تام و تمام به پرداخت مالیات به آن اقدام كرده باشند، اما به راستی چه دلایلی مردم را در این مورد در برابر حكومتها قرار داده است؟به نظر میرسد كه در ایران از قدیمترین دوران، دریافت مالیات از
مردم، پایه و مبنای منطقی نداشته و صرفاً بر مبنای نیاز و انصاف حكومت وقت تعیین میشده، در حالی كه عدالت حكم میكند كه در تعیین میزان مالیات باید به دو عامل اساسی: نیازهای مالی حكومت برای انجام وظایف خود ـ از قبیل دفاع از امنیت مردم و قلمرو كشور در قدیم كه اكنون ایجاد زیر ساختهای اقتصادی و انجام خدمات رفاهی برای مردم و مواردی از این دست نیز به آن اضافه شده است ـ و همچنین توان اقتصادی طبقات مختلف مردم كشور و میزان بهرهمندی آنان از امكانات، توجه شود.با نگاهی كوتاه به تاریخ ایران مشاهده میشود كه مطابق نقل مورخین در دوران باستان طبقات مرفه كشور با اینكه منابع اقتصادی و مناصب اصلی كشور را در دست
داشتهاند، از دادن مالیات معاف بوده و به جای آنان طبقات متوسط و اقشار فرودست مجبور به پرداخت مالیات بودهاند. البته اغنیا نیز به نوعی مالیاتها مقطعی پرداخت میكردهاند، اما به هر حال میزان این مالیات به نوعی نبوده است كه مشكلاتی برای آنان پدید آورد، در حالی كه طبقات پایین در هر حال موظف به پرداخت مالیات بوده اند و پرداخت این مالیات در سالهایی كه به علت خشكسالی و یا علل دیگر امكان برداشت محصول مناسب وجود نداشته برای كشاورزان مشكلات فراوانی ایجاد میكرده
است. دكتر زرین كوب با اینكه از نظارت دقیق داریوش بر اخذ مالیات از رعیت و اینكه این نظارت « رعیت را از استثمار و تعدی ساتراپها در امان نگهمیداشت » سخن می گوید اما با این حال از « تعدی ساتراپها در اخذ مالیات » به عنوان یك عامل عمدهی سقوط امپراتوری هخامنشی در اواخر عمر آن سلسله یاد میكند و مینویسد كه « در اخذ مالیاتها هم گه گاه چنان دقت و خشونتی میرفت كه پردازندگان مالیات مجبور میشدند مزرعه و باغ و ملك خود را گرو بگذارند تا بتوانند حقوق مربوط به دولت را
بپردازند. ».كریستن سن نیز مصارف دولت در عهد ساسانیان را عبارت از « هزینه جنگ و مخارج دربار و حقوق مستخدمین و سایر مصارفی كه برای گردانیدن چرخ دولت و انجام امور عام المنفعه و آبادانی كشور و بنا و تعمیرات و ترعه و غیره » [4] ذكر میكند و مینویسد كه « مأمورین وصول در هنگام توزیع خراج و وصول آن اجحافات بسیار میكردند » در دوران بعد از اسلام نیز با توجه به عمر نسبتاً كوتاه حكومتها و اینكه هر از چندی حكومتی جدید تشكیل شده و بعد از اندك مدتی با ظهور یك مدعی جدید و بعد از جنگهایی چند دچار فروپاشی میشد، كمر تودهی مردم در زیر بار فشار تأمین اجباری هزینههای این جنگها خم میشد و حتی گاه ساكنان برخی از شهرها
مجبور میشدند كه در یك سال به علت دست به دست شدن حكومت میان مدعیان، مالیاتهای چند باره بپردازند و البته آنچه كه مشخص است پرداخت این مالیاتها تنها برای رفع شر حاكمان وقت بوده است. مردم ایران تا دورهی قاجار نیز به اجبار هزینههای خوشگذرانیها و بذل و بخششهای حاكمان، و یا هزینهی جنگهای متعدد برای سیر كردن عطش پایان ناپذیر آنان برای دستیابی به قلمروهای جدید را هر چند با تحمل فشار فراوان تأمین میكردهاند و در این دوره كار به جایی رسید كه فرزندان
آنان را نیز در ازای مالیات اسیر كرده و به بردگی فروختند.رسم مقاطعه دادن مالیات نیز ستمی مضاعف را بر مردم تحمیل میكرد و كسانی كه مالیات مردم یك شهر یا ایالت را به طور نقدی به شاه میپرداختند مختار بودند كه هر چه بخواهند از مردم به زور بستانند و اجبار ظالمانهی مأموران اخذ مالیات در این دوران یكی از دلایل اساسی قیام مردم بر ضد استبداد دورهی قاجار به شمار میرود و شاید به همین علت باشد كه طبقه تجار كه در این میان تحت فشار شدیدی قرار داشت، در قیام مشروطیت از پایههای اصلی این قیام بوده و در آگاهی بخشی به تودههای مردم و نیز تأمین هزینههای این قیام نقشی در خور توجه ایفا كردند.آیا نمیتوان تصور كرد كه علت عدم
تمایل مردم به پرداخت مالیات درآمد واقعی خود به حكومت ریشه در تاریخ دارد و اكنون نیز عدهای با داشتن درآمدهای كلان و استفادهی بیشتر از امكانات مادی كشور به روشهای گوناگون از زیر بار پرداخت مالیات میگریزند، و بار آنان را عدهای از اقشار حقوق بگیر جامعه باید بر دوش بكشند كه پیش از دریافت حقوق باید مالیات دقیق درآمد اندك خود را به دولت تحویل دهند.
ادامه خواندن مقاله سير تحول ماليات در ايران وجوامع مختلف
نوشته مقاله سير تحول ماليات در ايران وجوامع مختلف اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 14, 2018, 11:35 pm
nx دارای 105 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
اپیدمیولوژی
درجوامع روستایی كه از قومی مشابه هستند،در شمال شرقی تایلند(35%كل) و لائوس نسبت شیوع بیش از70% وجود دارد ، و بر آورد شده است كه نرخ 120 میلیون دلاری آلودگی سالانه به دلیل نامشخص بودن دستمزدها و مراقبت های پزشكی است. آلودگی انسان ها اساساً در انتهای فصل بارانی و شروع فصل خشك (سپتامبر تا فوریه)،اتفاق می افتد.چون ماهی محتوی متاسركرهای بیشتری است و در ماه مارس، قبل از این كه استخرها خشك شوند ماهی ها با راحتی بیشتری به دام می افتند. آلودگی بچه های زیر 5 سال بسیار غیر معمول است. كیست های متاسركری مقاومتشان در مقابل ترشی شدن كمی كمتر از كیست های متاسركری كلونوریس است،اما پخت كامل یا انجماد عمیق ماهی تنها روش مطمئن پیشگیری فردی است.دیدگاه زئونوتیك
اپیس توركیس ویورینی یك انگل طبیعی گربه ی زبّاد است اما در گربه های اهلی و سگ ها كه در حفظ انتقال نقش بازی می كنند، نیز شایع است، اگرچه انتقال به انسان نیز معمول است.اپیس توركیس فلینئوس(ریوولتا،1884/Rivolta , 1884) ، بلانچارد،1895/Blanchard ,1895اسامی مترادف
در سال 1884 توسط ریوولتا دیستوما فلینئوم/Distoma felineum نامیده شد،در سال 1892 وینوگرادوف / Winogradoff آن را به نام دیستوما سیبریكوم /D.sibiricum نام گذاری كرد( اولین گزارش از انسان ها ).بیماری و اسامی رایج
اپیس توركیازیس یا اپیس توركیوزیس فلینئوس/Opisthorchiasis or opisthorchiosis felineus ؛ بیماری فلوك كبد گربه.توزیع جغرافیاییتقریباً 5/1 میلیون مورد (همراه با 14 میلیون فرد در معرض خطر )، روسیه(سیبری با 2/1 میلیون مورد)،بلاروس، قزاقستان،اوكراین(3/0 میلیون)(به نقشه ی 3 صفحه ی 33 توجه كنید).موقعیت در میزبان
كرم های بالغ در مجاری صفراوی دور و بعضی مواقع در مجاری صفراوی نزدیك دیده می شوند.مرفولوژیكرم های بالغ با كرم های بالغ اپیس توركیس ویورینی همسان هستند.اختلاف آن ها به تفاوت های بین الگوهای سلول شعله ای سركرها و چرخه ی زندگی مربوط می شود.
چرخه ی زندگیبسیار مشابه دو گونه ی قبلی است.میزبان های واسط حلزون، گونه های كودّیلاّ/Codiella (= بیتینیا ) به ویژه كودیلا لئاچی/C.leachi هستند. 22 گونه ماهی متعلق به 17 جنس عفونت را انتقال می دهند (WHO,1995 را ملاحظه كنید).تظاهرات بالینی
مشابه با دو گونه ی دیگر است. به جز این كه نشانه هایی همچون تب بالا،شكم درد و علائم شبه هپاتیت همراه باائوزینوفیلی (احتمالاً به خاطر آلودگی های بیشتر در كرم های بالغ مهاجر)احتمالاً بیشتر در فاز حاد اتفاق می افتند(4-2 هفته بعد از عفونت).ارتباط انگل باكلانژیوكارسینوما به اندازه ی ارتباط اپیس توركیس ویورینی وكلونوركیس با آن نیست (IARC working Group.,1994)،اگرچه مشاهده شد كه نسبت كارسینومای سلول های كبدی به كارسینومای مجرای صفراوی در افراد غیر آلوده در یك منطقه اندمیك سیبری 8 به 1 است ، در افراد آلوده نسبت برعكی شده بود. در یك مورد كشنده در روسیه تعداد كل 7400 كرم دیده شد.
تشخیص و درمانتخم ها كه شبیه تخم های اپیس توركیس ویورینی هستند در مدفوع قابل شناسایی هستند. ممكن است تعداد تخم ها در عفونت هایی كه از لحاظ بالینی اهمیت دارند كم باشد و تكنیك های تغلیظ ضرورت پیداكنند. تست های یمنولوژیكی در حال بررسی هستند.درمان مانند كلونوركیس سایننسیس است.اپیدمیولوژیدر منطقه مركزی غرب سیبری نسبت شیوع 95-40% است و بیشترین نسبت آلودگی در روسیه، عموماً در مناطق حومه ی رودخانه یافته می شود. در مناطق اندمیك اوكراین نسبت از 5% تا4% متغیر است. ماهی خوراكی ممكن است شدیداٌ به متاسركر آلوده باشد. یك خوراك ماهی معروف به «استروگانینا»/Stroganina مسؤول بسیاری از آلودگی هاست.
دیدگاه زئونوتیكگربه ها میزبان مخزن با اهمیتی هستند و ممكن است نسبت آلودگی بالایی داشته باشند.آلودگی در دامنه ای از حیوانات مانند روباه ها،سگ ها،گربه ها و فوك ها در سراسر یك منطقه وسیع اروپای شرقی دیده می شود. اپیس توركیس گوآیاكوئیانزیس/O.guayaquilesis انگل گربه ها و سگ هاست، به علاوه ی یك كانون انسانی در یك منطقه اكوادور و اپیس توركیس ناوركا/O.noverca انگل خوك ها و سگ هاست همراه با دو مورد انسانی در هند.
متوركیس آلبیدوس/Metorchis albidus كه در سال 1893 توسط براون شناسایی شد و در سال 1899 توسط لووسّ/Looss مورد بررسی مجدد قرار گرفت و متوركیس كونجانكتوس/M.Conjunctus كه در سال 1864 توسط كوبّولد شناسایی شد و در سال 1899 توسط لووسّ مجدداً بررسی شد، دو فلوك كبدی هستند كه در گوشتخواران ماهی خوار امریكای شمالی یافته می شوند.گونه ی آخر باعث آلودگی 19 نفر از مردم كانادا كه در یك رستوران از خوراك ساشی می Sashimi خورده بودند، شد. آن ها دچار درد در ناحیه ی بالای شكم ، درجه ی پایین تب و ائوزینوفیلی شدند و این علائم تا 4 هفته تداوم داشت. پرازیكوانتل در درمان آن ها خیلی مؤثر بود(Maclean et al ., 1996) .
پسودامفیستوموم ترانكاتوم/pseudamphistomum truncatum كه در سال 1819 توسط رودولفی /Rudolphi شناسایی شد و در سال 1909 توسط لوهه/Luhe مجدداً بررسی شد،انگل كبد گوشتخواران وحشی،گربه ها و سگ هاست و گه گاه در كشور روسیه (سیبری) در انسان ها به دلیل خوردن ماهی خام مشاهده شده است. پسودامفیستوموم اتیوپیكوم/P.aethiopicum كه در سال 1942 توسط پیرانتونی/Pieranthoni شناسایی شد یك بار از یك انسان در اروپا گزارش شده است.
خانواده ی دیكروسولیدهدیكروسلیوم دندریتیكوم( رودولفی،1818 /Rudolphi,1818 )، لووسّ 1899
اسامی مترادففاسیولا لانسئولاتا/Fasciola lancolata ، فاسیولا دندریتیكا /Fasciola dendritica ،دیكروسلیوم لانسئولاتومبیماری و اسم رایجدیكروسولیازیس/ Dicrocoeliasis یا دیكروسولیوزیس/Dicrocoeliosis ؛ عفونت فلوك سرنیزه ای .توزیع جغرافیایی
دیكروسولیوم انگل مجاری صفراوی گوسفند و دیگر علفخواران در سراسر جهان است و آلودگی های حقیقی انسان نادر می باشند. اما عفونت های كاذب به دلیل خوردن تخم های موجود در كبد غیر معمول نیستند. آلودگی حقیقی یا كاذب در 2/0 % حدود 27000 نفر در یك بیمارستان ریاض عربستان سعودی و در 2/0% جمعیت روستایی تركیه دیده شده است و گه گاه در سراسر جهان موارد انسانی گزارش می شوند.موقعیت میزبان
كرم های بالغ در مجاری صفراوی زندگی می كنند.مرفولوژیكرم های بالغ پهن و سر نیزه ای به اندازه ی 5/2-5/1 × 15-5 میلی متر می باشند. بیضه ها پشت سر هم درست در پشت بادكش شكمی قرار می گیرند.ویتلاریا محدودند و رحم بیشتر قسمت خلفی بدن را پر می كند.چرخه ی زندگی
این موضوع از دیدگاه جانورشناسی دارای جاذبه ی زیادی است چرا كه دیكروسلیوم یكی از معدود ترماتودهایی است كه از حلزون های خشكی زی (زبرینا/Zebrina یا هلیسلاّ/Helicella در آلمان) به عنوان میزبان واسط استفاده می كند. حلزون تخم محتوی میراسیدیوم را می خورد و در نهایت سركرها به وسیله ی توده های لزجی/Slimeballs كه هر كدام محتوی200 تا 400 سركر است حلزون را ترك می كنند. این توده ها به وسیله ی موچه ها خورده می شوند و مورچه های آلوده به متاسركر روی سزیجات به وسیله ی گوسفند ( با ندرتاً انسان ) خورده می شوند. دیكروسلیوم در كبدهای 37 مورد اتوپسی در ازبكستان وجود داشت و مورچه های آلوده روی درختان توت محلی مشاهده شدند(Azizova et al ., 1988)
تظاهرات بالینیدر موارد اثبات شده ی كمی كه در زندگی جداسازی شدند، نشانه های هپاتیت ملایم وجود داشته است. آسیب شناسی در حیوانات مشابه با آسیب شناسی فاسیولا هپاتیكاست اما شدت كمتری دارد.تشخیص و درمانتخم های مشخص به اندازه ی 30-22×45-38 میكرومتر، ممكن است در مدفوع مشاهده شوند(شكل124).مهم است كه به منظور رد عفونت های كاذب رژیم غذایی افراد به مدت چند روز عاری از جگر باشد. درمان یك مورد با تریكلابندازول موفق نبود.دیكروسلیوم هاسپس / D.hospesكه توسط لووسّ در سال 1907 شناسایی شد در گیاهخواران اهلی و وحشی افریقا مشاهده می شود و موارد انسانی از اتیوپی، كانادا، كنیا، مالی و سیرالئون گزارش شده است.
اوریترما پانكرآتیكوم /Eurytrema pancreaticumكه(در سال 1889 توسط جانسون/Janson مورد شناسایی قرار گرفت) و در سال 1907 توسط لووس مجدداً بررسی شد. انگل مجاری پانكراس علفخواران اهلی آسیا و امریكای جنوبی است، ملخ ها به عنوان میزبان واسط دوم عمل می كنند. سه مورد انسانی(Ishii et al., 1983) همراه با كرم هایی كه در مجاری فرعی پانكراتیك قرار داشتند گزارش شده است.
خانواده ی فاسیولیدهفاسیولا هپاتیكا / Fasciola hepatica لینّائوس، 1758اسامی مترادفدرسال 1758 توسط لینّائوس دیستوموم هپاتیكوم/ Distomum hepaticum نامگذاری شد.بیماری و اسامی رایجفاسیولیازیس/Fascioliasis یا فاسیولوزیس/Fsciolosis، دیستومیازیس/ distomiasis ؛آلودگی فلوك كبد، فساد كبد/ liver-rot ( در گوسفند ).توزیع جغرافیایی
تقریباً4/2 میلیون مورد انسانی در61 كشور جهان( همراه با 180 میلیون فرد در معرض خطر) وجود دارد. فاسیولا عمدتاًانگلی حیوانی است كه از نظر دامپزشكی ازاهمیت زیادی برخوردار است و در گوسفند و گاوهایی كه بر روی چراگاه های نمناك و گلی مناطق پرورش گاو و گوسفند دنیا نگهداری می شوند،مشاهده می شود . آلودگی های انسان بیشتر از بولیوی، كوبا،اكوادور، مصر، فرانسه،ایران ، پرو ،پرتغال و شمال افریقا گزارش شده است و شیوع ان از آنچه قبلاً فكر می كردند بیشتر است.موقعیت میزبانكرم های بالغ در مجاری صفراوی ساكن هستند.مرفولوژیفلوك های بالغ دوجنسی،به اندازه ی 13×30-20 میلی تر،( در آلودگی های شدید نمونه ها معمولاً كوچكترند) و پهن و برگی شكل همراه باتگومنت خاردار می باشند. (Plate7)
قطر بادكش دهانی 1 میلی متر است و بادكش شكمی كه تقریباً پشت آن قرار می گیرد حدود 6/1 میلی متر است. دستگاه های تولید مثل هر دو جنس نر و ماده مانند آنچه در فاسیولوپسیس بوسكی وجود دارد بسیار منشعب هستند اما در فاسیولا دوسكوم حاصل از روده/gut caeca نیز بسیار منشعب هستند.بیضه های منشعب یكی پس از دیگری در قسمت وسط بدن قرار می گیرند. تخمدان كوچك بسیار منشعب جلو بیضه ی قدامی قرار می گیرد . ویتلاریای منشعب در زوایای جانبی قرار می گیرند و به مجاری ویتلین و اووتیپ منتهی می شوند. رحم پر از تخم به 3/1 قدامی محدود می شود. چرخه ی زندگی
در گوسفند تخم ها در كانال های صفراوی گذاشته شده ،به روده می رسند و از طریق مدفوع دفع می شوند. تخم تمایز نیافته در شرایط مرطوب و در دمای 25-22 درجه سانتی گراد طی 15-9 روز به میراسیدیوم تكامل می یابد.
میراسیدیومی كه از تخم خارج شده فقط در حدود 8 ساعت می تواند زنده بماند ودر یك سطح مرطوب روی مراتع حركت كند. برای تكامل بیشتر میراسیدیوم های زنده ی آزاد باید به یك حلزون دوزیست كه عموماً یك گونه ی لیمنه/lymnaea است( اساساً در اروپا لیمنه آ ترانكاتولا /L.Truncatula ، در شمال غربی افریقا لیمنه آ تومنتوزا/L.Tomeatosa و در امركای جنوبی لیمنه آ ویاتریكس /L.Viatrix می باشند) نفوذ كند. یك نسل درون حلزون اسپروسیست است كه با دو مرحله ی ردی دنبال شده
،سركرها كه 40-30 روز بعد از نفوذ در 24 درجه سانتی گراد نمایان می شوند به شكل متاسركر روی گیاهان كیسته می شوند(شكل 23). گیاه معمولاً علف مرطوب است،اما شاهی آبی ، ( در ایران) یا دیگر سبزیجات سالادی در آلودگی های انسان از بیشترین اهمیت برخوردارند( یا احتمالاً بعضی مواقع به وسیله ی نوشیدن آب نیز آلودگی ایجاد می شود). وقتی كیست ها خورده می شوند در ناحیه ی دئودنوم لارو از كیست خارج می شود ، از عرض روده عبور كرده و از سطح كبد از طریق خوردن پارانشیم كبدی سر راه خودش، به مجاری صفراوی می رسد . طی 4-3 ماه كرم ها بالغ می شوند و 12-5 سال زنده می مانند.تظاهرات بالینی
در رابطه با دوره ای كه فلوك های جوان از میان بافت كبد مهاجرت می كنند (8-4 هفته )یك فاز حاد وجود دارد. نشانه های سوء هاضمه ، تهوع و استفراغ،شكم دردی كه به قسمت راست و بالایی شكم یا اپی گاستر محدود شده، و به دنبال آن تب بالا(تا 40 درجه سانتی گراد)اغلب شروع ناگهانی دارند. نشانه های الرژیك همچون خارش و كهیر نیز می توانند ایجاد شوند. در بخشی از موارد آنمی مشاهده می شود و نسبت سدیمانتاسیون اغلب بالا می رود. در بعضی موارد لكوستیوز100-50 % همراه با
ائوزینوفیلی(تا60%) وجود دارد. متعاقب آن زمانی كه فلوك ها به مجاری صفراوی می رسند فاز مزمن به وجود می آید. در این جا اغلب كبد بزرگ و درناك می شود و گاهی بعد از آن یرقان انسدادی گسترش می یابد؛ همچنن ممكن است دردهایی در قسمت های پایین تر سینه همراه با كاهش وزن وجود داشته باشد. نشانه ها به خاطر التهاب اپی تلیال پوشاننده مجاری یا انسداد لومن آن ها به وجود می آید و آن ها تقریباً مانند نشانه های بیماری صفراوی همراه با یرقان انسدادی و كلستاز مركز لوبولی هستند. سنگ كیسه ی صفرا نیز به عنوان یك اختلال ممكن است وجود داشته باشد. بسیاری از موارد مزمن احتمالاً بدون نشانه و غیر قابل تشخیص هستند؛ به طوری
كه نسبت چنین مواردی مشخص نیست. گاهی انگل ها در انسان ها در جاهای غیر معمول/ ectopic sites ، در ارگان های دیگر یا در دیواره فضای پریتوان تكامل می یابند و سبب گرانولوما می شوند. در موارد كمی انگل سبب مرگ می شود اما 40 فلوك كه توانسته بودند مجاری صفراوی را مسدود كنند، در یك مورد اتوپسی دیده شده بودند.پاتوژنز
در مورد پاتولوژی، بیشترین اطلاعات مربوط به مطالعاتی است كه بر روی حیوانات انجام می شود. نواحی مهاجرت فلوك ها در گوسفند، یك نكروز انعقادی طناب های كبدی را نشان می دهند كه همراه با تعداد زیادی نوتروفیل، لنفوسیت و اریتوسیست هستند. صدمات ترومایی ایجاد شده با تعداد انگل موجود تقریباً متناسب است و در گوسفند مرگ معمولاً به علت حضور بیش از 600 كرم ایجاد می شود. فلوك های بالغ در مجاری صفراوی سبب یك هیپرپلازی آدنوماتوز ثانویه و ریزش اپی تلیال پوشاننده ی مجاری صفراوی( كه بیش از 2 میلی متر ضخامت پیدا می كنند) می شوند كه با بزرگ شدن كریپت های آشوف –روكی تانسكی/Aschoff – Rokitansky ،همراهند. پلاسماسل ها، لنفوسیت ها و ائوزینوفیل ها در بافت های اطراف مجاری با واكنش های فیبروتیك جایگزین می شوند و منجر به ضخیم شدن زیاد دیواره و كاهش زیاد لومن می شوند(Plate 7) .
هیپر پلازی مجرای صفراوی و فیبروز نواحی پورتال در بیوپسی نمونه های حاصل از آلودگی های انسان دیده شده است.ایمنولوژی عفونت های فلوك های كبدی به طور كلی در صفحه ی 41 بحث شده است.
تشخیص
تشخیص كلینیكی.علائم كلینیكی اغلب متغیرند اما تریاد تب،بزرگی كبد و ائوزینوفیلی بالا به ویژه اگر با یك تارخچه ای از خوردن شاهی آبی خانگی در یك هفته ی گذشته همراه باشند بسیار دلالت كننده اند.CT و اولتراسوند می توانندبه كار برده شوند اما تقریباً در 30% موارد انسانی هیچ تخمی در مدفوع یا صفرا دیده نمی شود. عفونت های كاذب به دلیل خوردن كبد آلوده ،با خودداری فرد از یك رژیم غذایی عاری از جگر به مدت یك هفته می تواند نفی شود.تشخیص ایمنولوژیكی
سال هاست كه یك تست داخل جلدی مورداستفاده قرار گرفته است اما خیلی اختصاصی نیست و فقط بعد از چند هفته مثبت می شود. تست دیگری كه خوب پایه گذاری شده هماگلوتیناسیون غیر فعال/Passive می باشد. در چند سال اخیر با استفاده از الایزا مطالعات زیادی انجام شده است. به عنوان مثال یك الایزا IgG4 با استفاده از یك پروتئین ركامبیننت یا خالص ( كاتپسین L1 سیسته ئین پروتئیناز) به عنوان آنتی ژن، نتایج بسیار حساسی را به كمك Finer-prick blood……. به دست می دهد. نوعی تست جداسازی آنتی ژن با استفاده از ساندویچ الایزا بازمان اپتیمم سه هفته، توانست آلودگی را طی یك هفته شناسایی كند. وسترن ایمنوبلات ها برای تأیید آلودگی مفیدند. آزمایشهای جداسازی كوپروآنتی ژن های فاسیولا نیز بسیار نوید بخش هستند.تست های ایمنولوژیكی اخیر برای جداسازی آلودگی های اولیه و همچنین برای ارزیابی میزان موفقیت درمان می توانند مورداستفاده قرارگیرند.
ادامه خواندن مقاله اپيدميولوژي
نوشته مقاله اپيدميولوژي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 14, 2018, 10:46 pm
nx دارای 35 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
سیستمهای اطلاعاتی حسابداری برای سازمانهای خدماتی و غیر انتفاعی
در میان پرسشهای مهمی که شما باید قادر باشید پس از خواندن این فصل به آنها پاسخ دهید ، سئوالات زیر مطرح می شوند : 1- مشکلات معمول سیستمهای اطلاعاتی حسابداری در سازمانهای خدماتی نظیر دفاتر حقوقی و کلینیکهای پزشکی چه هستند ؟ 2- چرا یک سازمان خدماتی نظیر دفتر مشاوره فاقد دارایی « موجودی کالا » در ترازنامه خود می باشد ؟
3- چرا سیستمهای برنامه ریزی و کنترل بودجه در سازمانهای خدماتی معمولاً اثرگذاری کمتری نسبت به سیستمهای بودجه ای در سازمانهای غیر خدماتی ؟ 4- برنامه ریزی و کنترل بودجه ای موثر در یک سازمان غیر انتفاعی نظیر دانشگاه دولتی مهمتر از یک سازمان انتفاعی محور است ؟ 5- آیا یک بیمارستان به عنوان یک سازمان خدماتی ، یک سازمان غیر انتفاعی یا ترکیبی از هر دو نهاد طبقه بندی می شود ؟
مقدمه تا اندازه ای هم به سازمانهای خدماتی ( نظیر دفاتر حقوقی ، دفاتر حسابداران مجاز ، دفاتر مشاوره ، کلینیکهای پزشکی ، بانکها و رستورانها ) و هم به سازمانهای غیر انتفاعی ( نظیر دانشگاهها ، ارتش و پلیس ) توجه کمتری شده است . به طور معمول یک نهاد خدماتی به جای « کالاهای ملموس » ، « خدمات ناملموس » را به مشتریان خود ارائه نموده و یک سازمان غیر انتفاعی است. از آنجائیکه یک سازمان غیر انتفاعی ( که گاهی اوقات یک سازمان سودناخواه
نامیده می شود ) نیز عمدتاً « خدمات ناملموس » را به مشتریان خود عرضه میدارد ، سازمان غیر انتفاعی نوعی سازمان خدماتی است . با این حال براساس تعریف ، سازمانهای غیر انتفاعی سود محور نیستند . دستاوردها و موفقیت این سازمانها براساس سهم آنها در رفاه عمومی جامعه مورد ارزیابی قرار می گیرد .
در این فصل برخی از جنبه های عملیاتی عمده سازمانهای خدماتی و سازمانهای غیر انتفاعی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . از آنجائیکه بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاهها سرانجام از سوی یکی از این سازمانها به خدمت گرفته می شوند ، پوشش این نهادها در این فصل ضروری است . توجه عمده, به بحث و بررسی ویژگیهای
سیستم های اطلاعاتی حسابداری که منحصر به نهادهای خدماتی و غیر انتفاعی است اختصاص خواهد یافت . همچنین نمونه های عملی از کاربرد کامپیوتر در سازمانهای خدماتی و غیر انتفاعی فراهم گردیده است . سازمانهای خدماتی اصطلاح سازمانهای خدماتی ، محدوده گسترده ای از موسسات تجاری را در بر می گیرد که خدماتی را به مشتریان خود ارانه می نمایند . رستورانها ، هتلها ، مغازه های آرایش و زیبایی ، دفاتر حقوقی ، دفاتر حسابداران مجاز ، دفاتر حمل و نقل ، کلینیکهای پزشکی ، دفاتر مشاوره ، استودیوهای تلویزیونی و نهادهای ورزشی نظیر تیمهای حرفه ای بیسبال و فوتبال در گروه تجاری سازمان های خدماتی قرار می گیرند . ویژگیهای منحصر به فرد سازمانهای خدماتی سازمانهای خدماتی در مقایسه با سازمانهایی که کالاهای ملموس ( نظیر تولید کنندگان اتومبیل) به مشتریان خود عرضه می کنند ، دارای خصوصیات عملیاتی منحصر به فردی می باشند . ویژگیهای متمایز کننده اغلب نهادهای خدماتی عبارتند از (1) عدم وجود موجودی کالای قابل فروش ، (2) اهمیت کارکنان حرفه ای ، (3) دشواری اندازه گیری کیفی و کمی محصول و فرآورده و (4) کوچکی اندازه .
اکنون به هر یک از این چهار خصوصیت خواهیم پرداخت . فقدان موجودی کالا این خصوصیت می تواند بر فعالیتهای کسب درآمد یک سازمان خدماتی تاثیر عمده ای داشته باشد . یک تولید کننده کالاهای ملموس ( نظیر کمپانی Alan که کالاهای ورزشی تولید می کند) برای فروشهای جاری و آتی خود موجودی کالا تولید می کند . این موجودی به عنوان یک ذخیره احتیاطی در مقابل نوسانات احتمالی فروشهای آتی عمل می نماید . به عنوان مثال ، در صورتیکه کمپانی Alan انتظار داشته باشد که فروش ماه بعد وسایل بسکتبال بیش از طرفیت تولیدی کارخانه باشد ،
کمپانی می تواند تولید ماه جاری کارخانه را افزایش دهد . و گرنه ، اگر کمپانی مقداری از فروش کالاهای ورزشی را در این ماه در نتیجه بازاریابی ضعیف از دست بدهد ، شاید بتواند در ماههای بعد این فروشها را جبران نماید ( به عنوان مثال از طریق برنامه های بازاریابی موثرند) . اغلبخدماتی
نمی توانند ، موجودی کالایی را برای فروشهای فعلی و آتی خود تهیه نمایند . این اصطلاح موجودی که سازمان خدماتی در تلاش برای کسب درآمد خود به فروش می رساند شامل خدماتی است که کارکنان سازمان برای مشتریان آن فراهم می نمایند . این خدمات را نمی توان در یک موجودی ، جمع آوری نمود . بنابراین ، هرگونه نقص در کسب درآمد از ارائه خدمات نمی تواند فردا یا ماه بعد جبران گردد . درآمدی که در نتیجه عدم فراهم نمودن خدمات در امروز از دست میرود ، احتمالا هر گز به دست نخواهد آمد .
به عنوان مثال ممکن است رستوران FINE TASTE شنبه شب ناچار باشدتا برخی از مشتریان خود رابه خاطر رزرو شدن میزهای موجود ، رد کند . احتمالا این مشتریان در رستوران دیگری میز رزو میکنند و در نتیجه رستوران FINE TASTE برای همیشه درآمدی را که می توانست در آن بعد از ظهر از این مشتریان داشته باشد, از دست داده است. البته ممکن است مشتریانی که شنبه شب رد شده اند ، برای یکشنبه شب یا آخر هفته بعد در این رستوران میز رزرو نمایند . بااین حال نکته در این است که یک سازمان خدماتی نظیر رستوران قادر به انبار کردن موجودی برای رفع تفاضای
نوسانات فروش نمی باشد . ممکن است میزهای غذاخوری رستوران FINE TASTE در دوشنبه شب خالی بماند ، درحالی که تقاضای میز غذا خوری در شنبه شب بیش از میزان عرضه است . در حالت ایده آل مدیریت رستوران می توانست افزایش تدریجی موجودی خدمات غذاخوری را برای دوشنبه شب طراحی کند و سپس این خدمات شنبه شب به فروش برسد . واضح است که این گونه افزایش تدریجی موجودی ، غیر ممکن خواهد بود.
اهمیت کارکنان حرفه ای در بسیاری از سازمانهای خدماتی ، “مهمترین منابع” دارایی مهارتهای تخصصی پرسنل آن می باشد . در واقع ، کارکنان ماهر در فعالیت موثر سازمانهای غیر خدماتی نظیر شرکتهای تولیدی از اهمیت فراوانی برخوردارند . اما در مورد بسیاری از سازمانهای خدماتی تنها محصول ارائه شده ، نبوغ حرفه ای منابع انسانی می باشد . به عنوان مثال ، یک دفتر حقوقی نمی تواند بدون وکلای آموزش دیده به خوبی عمل نماید . به همین ترتیب ، چگونه یک تیم فوتبال می تواند بدون نبوغ ورزشکاران خود فعالیت نماید ؟
ارزیابی کمی و کیفی محصول ( خروجی ) در یک شرکت تولیدی نظیر کمپانی Alan ، حسابداران موسسه می توانند استاندارهای کمی و کیفی را برای اقلام تولید شده توسعه دهند . در صورتیکه ، مقدار کالاهای ورزشی تولید شده در یک دوره خاص به گونه ای چشمگیر از مقدار استاندارد از پیش تعیین شده متفاوت باشد ، گزارشهای مدیریتی مبتنی بر این انحرافات را می توان با هدف آشکار نمودن این تغییرات تهیه نمود . علاوه بر این ، هنگامیکه کالاهای ورزشی تولید شده کمپانی Alan از خط مونتاژ خارج می شوند ، کارشناسان کنترل کیفیت می توانند کالاها را برای بررسی اقلام ناقص معاینه نمایند . بنابراین ، هر کالای ناقص را می توان قبل از فروش به مشتری مشخص نمود .
در اغلب سازمانهای خدماتی توسعه و ارائه استاندارهای کمی و کیفی در صورتی که غیر ممکن نباشد ، بسیار دشوار است چرا که محصول یا خروجی ملموسی وجود ندارد . به هنگام تلاش برای پی ریزی استاندارهای کمی خروجی ، مسئله دیگر این حقیقت است که قسمت اعظم کار انجام شده غیر تکراری است ، بنابراین ارائه و توسعه استانداردهای کمی محصول برای یک دوره زمانی خاص ، بی نهایت دشوار است . به عنوان مثال ، در یک روز کاری هشت ساعتی ، یک وکیل ممکن است با چهار مراجعه کننده با چهار مشکل متفاوت ، گفتگو نماید ( ممکن است یکی از مراجعین با اتهام قتل مواجه باشد در حالیکه مراجعه کننده دیگر برای طلاق پرونده دارد ) وکیل با هر یک از
مراجعین تقریباً دو ساعت گفتگو می نماید . با این حال ، تعداد ساعتهای سپری شده با یک مراجعه کننده ، شاخص کیفی خدمات ارائه شده به مراجعه کننده نمی باشد زیرا که این خدمات ( توصیه حقوقی ) محصول نامرئی هستند . از آنجائیکه مشکلات هر مراجعه کننده منحصر به اوست هرگونه تلاش برای پی ریزی استاندارد کمی خدمات قانونی در طی یک ساعت بسیار دشوار است. بعلاوه از آنجائیکه هیچ محصول ملموسی از خدمات حقوقی حاصل نمی شود ، ایجاد
استاندار کیفی ، بسیار ذهنی خواهد بود . به عنوان مثال ممکن است قاتلی به خاطر اتهام خود محکوم به 20 تا 30 سال زندان شود ، وکیل ممکن است حس کند که دفاع هوشمندانه ای انجام داده چرا که ممکن بود او به حبس ابد مجکوم شود . از سوی دیگر این مشتری ممکن است کاملاً از وکیل ناامید شود چرا که این مشتری تنها انتظار 10 سال محکومیت را داشت . دشواری در پی ریزی و ایجاد استاندارد کیفی عملکرد برای کارکنان حرفه ای ( چه یک حسابدار ، یک مهندس ، وکیل یا دکتر) وسپس مشخص نمودن این امر که آیا این استاندارد رعایت شده است یا خیر,فاکتور عمده ای در تعداد دعاوی اهمال بر علیه افراد حرفه ای است به عنوان مثال اگر پزشکی بر روی یکی از بیمارانش جراحی قلب انجام دهد و بیمار پس از جراحی بمیرد ممکن خانواده فرد در گذشته این پزشک را بخاطر اهمال تحت تعقیب قانونی قرار دهند . به خاطر دشواری های موجود در ارزیابی کیفیت مراقبت های ارائه شده به بیمار در گذشته ، موضوع اهمال غالباً یک مورد ذهنی است .
کوچکی اندازه این ویژگی در مورد کلیه موسسات خدماتی کاربرد ندارد . ( به عنوان مثال برخی از دفاتر حسابداران مجاز (CPA)دارای بیش از 500 شریک و دفتر در بیش از 100 شهر هستند ) با اینحال ، بسیاری از موسسات خدماتی ، دفاتر تجاری نسبتاً کوچکی هستند که تنها در یک دفتر به فعالیت مشغولند . کوچک بودن موسسات خدماتی به مدیریت ارشد چنین شرکتهایی امکان میدهد تا از نزدیک بر فعالیتهای روزانه کنترل داشته باشند تا اینکه ناچار باشند این اعمال کنترل را به مدیران رده های پایین تر بسپارند . از نقطه نظر هزینه / منفعت ، حجم محدود معاملات مالی که در اکثر سازمانهای خدماتی کوچک صورت می گیرد ، دارا بودن سیستمهای کامپیوتری بزرگ و گرانقیمت پردازش اطلاعات را توجیه نمی نماید . با اینحال به خاطر رقابت شدیدی که غالباً میان چند موسسه خدماتی در یک منطقه جغرافیایی وجود دارد و در نتیجه نیاز به اطلاعاتی که در تصمیم گیریهای موثر و کارآمد دخالت دارد
بسیاری از سازمانهای خدماتی از اشکال پردازش های داده های خودکار بهره می گیرند . به عنوان مثال ممکن است رستورانی برای پردازش معاملات فروش ماهیانه موجودی غذا برای عرضه و داده های حسابهای پرداختی خود با یک دفتر خدماتی قراردادی را امضاء کند. دسترسی به سیتمهای میکرو کامپیوتری یا مینی کامپیوتری برای موسسات خدماتی کوچک امری معمول است . این سیستمها، ارزان قیمت بوده و می توان از آنها به طور موثر برای پردازش اطلاعات حسابداری در
موسسات خدماتی کوچک استفاده نمود . به طور نمونه دارا بودن داده های زمانی در مورد مانده های جاری اقلام غذایی موجود در انبار برای یک رستوران اهیمت فراوانی دارد چرا که یک مورد موجودی خاص را می توان به هنگام پایین آمدن مانده آن دوباره سفارش داد . در غیر اینصورت ممکن است شرکت تمامی مقدار ماده مورد نیاز را قبل از اینکه بتواند جای آنرا پر کند مصرف نماید .
در نتیجه رستوران قادر به تامین خواسته های مشتریان خود نبوده و ممکن است باعث شود که این مشتریان غذای خود را از رستوران آن طرف خیابان تهیه نماید . برای بدست آوردن داده های زمانی موجودی و گریز از چنین مشکلاتی ممکن است رستوران میکرو کامپیوتری خریداری نماید تا بجای استفاده از سیستم ثبت دستی, اطلاعات موجودی خود را با استفاده از سیستم کامپیوتری حفظ نماید . همچنین این رستوران می تواند از میکرو کامپیوتر خود برا ی سایر فعالیتهای حسابداری نظیر دفتر کل ، حقوق و دستمزد و حسابهای پرداختی بهره گیرد . کاربرد میکرو کامپیوترها در سازمانهای خدماتی در قسمتهای بعدی این فصل بیشتر مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت . در چند سال گذشته انواع مختلف سیستمهای مینی کامپیوتری توسعه یافته تا نیاز پردازش داده های خاص سازمانهای خدماتی کوچک را بر طرف نماید . بعنوان مثال یک سیستم میکرو کامپیوتری که سیستم کامپیوتری مدیریت دندانپزشکی نامیده می شود از سوی کمپانی Praxis.ltd برا ی استفاده از سوی دندانپزشکانی که دارای دفاتر پزشکی کوچک هستند
، طراحی شده است . این سیتم کامپیوتری شامل پایانه های نمایش ویدئویی تیوپ اشعه کاتودی به اندازه 12 کاتدی ، یک پرینتر با سرعت بالا ، یک واحد ذخیره دیسک سخت مضاعف, یک واحد پردازش مرکزی و یک بسته نرم افزاری داندانپزشکی است . این سیستم کامپیوتری مدیریت داندانپزشکی قادر به انجام 7 فعالیت اصلی پردازش داده می باشد : ارتباط فردی ، دفتر قرار ملاقاتها ، نگهداری پرونده بیماران ، حسابهای دریافتی ، هزینه ها ، دفتر کل و حقوق و دستمزد. نمودار 1-18 یک فلوچارت از فعالیتهای خاص پردازش اطلاعاتی که یک سیستم مینی کامپیوتری می تواند در هر یک از این 7 عملکرد انجام دهد را نشان می دهد ( این نمودار همچنین نوع
ه دیگر کاربرد سیستمهای مینی کامپیوتری در سازمانهای خدماتی مربوط به شرکت خدمات درمانی MCAUTO است که طرحی را بعنوان سیستم بیمارستانی مبتنی بر مینی کامپیوتر ایجاد نموده است . این سیستم ، بیمارستانها را قادر می سازد تا بر اساس زمان بندی گزارشات داخلی و خارجی را پردازش نماید . این سیستم که به اختصار MHS نامیده می شود کلیه فعالیتهای مهم
حسابداری بیمارستانها را خودکار نموده و امکان دسترسی فوری به اطلاعات بیمار و حسابداری را برای بیمارستان فراهم می آورد. سیستم مینی کامپیوتری به بیمارستان امکان می دهد تا تنها با یک پایانه شروع کند و آنرا تا 48 مورد توسعه دهد.کامپیوتر بیمارستان می تواند از یک سیستم حافظه 32000 بایتی به سیستم حافظه 512000 بایتی تبدیل شده و تعداد کاراکترهای آن از 20 میلیون به بیش از 514 میلیون کاراکتر ذخیره دیسکی برسد بدون اینکه پردازشگر جدیدی خریداری شود یا نرم افزار کاربردی باز نویسی گردد . پرینترها می توانند در هر دقیقه 300،150 یا 600 خط و نیز در هر ثانیه 165 کاراکتر را چاپ نماید . سیستم بیمارستانی مبتنی بر مینی کامپیوتر به
اپراتورهای چند تایی CRT پایانه امکان می دهد تا به راحتی به روز شده و اطلاعات ذخیره شده در فایلها را بازیابی نمایند . گزارشات را می توان همزمان با ورود داده ها به پایانه پرینت گرفت. نمودار 2-18 یک نمودار از سیستم مبتنی بر مینی کامپیوتر بیمارستانی را نشان می دهد . سیستم حسابداری MHS فعالیتهایی را انجام می دهد که براساس آنها اطلاعاتی در اختیار مدیریت
بیمارستان قرار می گیرد تا حسابهای بیماران را بررسی نموده ، درآمدها ، صورتحساب بیماران و شرکتهای بیمه را کنترل نموده و به حسابهای دریافتی رسیدگی نمایند. برخی از نمونه گزارشاتی که برای این سیستم فرعی پردازش شده به صورت زیر می باشد: مدیریت حساب بیماران آنالیز زمانی خلاصه فعالیت های روزانه وخلاصه حساب های دریافتی صورت حساب بیماران وشرکت های بیمه: صورت حساب نهایی بیمار ، صورتحساب کامل بیمارو فرمهای اظهار بیمه درمانی.حساب های دریافتنی . گزارش حساب ها ، جدول سنی بدهکاران ، لیست حساب های معوق وخلاصه هزینه های متحمل شده . کنترل درآمد . گزارش کامل درآمد و آنالیز درآمد بر اساس حوزه و فعالیت و نیز خطاها و انتظارات و ثبت هزینه دیرکرد .
سیستم حسابداری عمومی MHS شامل دفتر کل ، گزارش مسئولیت ، حسابهای پرداختی، حقوق و دستمزد و فعالیتهای پرسنل می شود . در زیر چند نمونه از گزارشاتی که برای سیستم حسابداری عمومی پردازش گردیده آورده شده است . گزارش مسئولیت : گزارش مسئولیتها به همراه تجزیه آماری و نیز گزارش انحرافات قابل توجه. دفتر کل ، صورت سود و زیان تفصیلی ، ترازنامه تفصیلی و گزارشات بودجه بخش ها. حسابهای پرداختی . لیست الفبایی فروشنده ، جزئیات شرایط نقدی فروش ، تخفیفات نقدی روزانه ، دفتر صدور چک ، چکها.
حقوق و دستمزد و پرسنل . دفترحقوق و دستمزد جاری ، آنالیز حقوق دستمزد ، دفتر توزیع نیروی کار ، گزارش ساعتهای غیر عادی و لیست روز تولد کارکنان . اکنون با تجزیه و تحلیل ویژگیهای عملیاتی اغلب سازمانهای خدماتی به بررسی برخی از خصوصیات خاص برنامه ریزی و کنترل بودجه خواهیم پرداخت که در بسیار از این سازمانها متداول هستند . ویژگیهایی بودجه ای سازمانهای خدماتی سیستمهای برنامه ریزی و کنترل بودجه اغلب موسسات خدماتی به اندازه سیستمهای بودجه ای شرکتهای تجاری که کالای ملموسی را تولید کرده و به فروش می رسانند ، موثر و کارآمد نیست. از دلایل عمده ناکارایی سیستمهای برنامه ریزی و کنترل بودجه ای موسسات خدماتی عبارنتد از (1)سرمایه گذاری کمتر بر روی دارایی های مشهود بلند مدت (2) دشواری در تعریف اهداف عملیاتی (3) دشواری در انجام ارزیابی عملکرد .
اکنون هر یک از این سه عامل را با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرار می دهیم . سرمایه گذاری کمتر در دارییهای مشهود بلند مدت همانطور که در فصل 3 گفته شد اغلب تصمیم گیریهای مربوط به برنامه ریزی بودجه های بلند مدت شامل ارزیابی پیشنهادات مختلفی می شود که هر یک از این ارزیابی ها, مستلزم سرمایه گذاری عمده در داراییهای بلند مدت ( مانند ساختمانها یا ابزار آلات جدید) می باشد . به خاطر هزینه زیاد تحصیل داراییهای مشهود بلند مدت نظیر یک ساختمان یا یک دستگاه اضافی و دشواری در تغییر
تصمیم اتخاذ شده ، بسیاری از سازمانها قبل از متعهد نمودن خود به سرمایه گذاری بر روی دارایی های بلند مدت, اقدام به برنامه ریزی بودجه های بلند مدت می نمایند . بعنوان مثال یک سازمان در هر مورد سرمایه گذاری عمده بر روی داراییهای بلندمدت ، ارزش فعلی جریانات نقدی مورد انتظار از استفاده دارایی را با ارزش فعلی سرمایه گذاری لازم برای کسب دارایی مقایسه می نماید . سپس آن دسته از سرمایه گذارییهایی که دارای شاخصهای بزرگتر ارزش خالص فعلی هستند برای اجرا انتخاب می شوند .
با این حال در سازمانهای خدماتی معمولا دارایی های اصلی بلند مدت و کوتاه مدت افراد هستند تا اشیاء ( هتلها به خاطر سرمایه گذاری زیاد بر روی تسیهلات ساختمانی استثناء هستند) . در نتیجه ، تنها برنامه ریزی بودجه ای که در اغلب موسسات خدماتی ( نظیر دفاتر حقوقی ، دفاتر حسابداری مجاز ، رستورانها و سازمانهای ورزشی که به جای خرید تسهیلات ساختمانی آن ر
ا اجاره می کنند ) انجام می شود ، پیش بینی نیازهای بلند مدت کارکنان می باشد. با این حال حتی زمانی که نیازهای کارکنان برنامه ریزی می شوند ، اغلب موسسات خدماتی از شیوه های کمی ( نظیر شاخص ارزش فعلی مازاد) در برنامه ریزی بودجه ای آتی نیروی کار ، استفاده نمی کنند . تقریباً مدیریت ارشد یک سازمان خدماتی غالباً براساس قضاوتهای بسیار ذهنی در مورد نیازهای فعلی و آتی خود ، نیروی کار اضافی را استخدام می نماید . یکی از دلایل عمده این شیوه بودجه بندی ذهنی و ناکارآمد
، دشواری سنجش و ارزیابی مزایای حاصل از استخدام نیروی کار اضافه می باشد . از سوی دیگر ، شرکت تولیدی که به تحصیل تجهیزات جدید تولیدی می اندیشد می تواند مزایای حاصل از این تجهیزات را با آنالیز کالاهای ملموسی که این تجهیزات قادر به تولید آنها خواهند بود تخمین, و برآورد درآمد اضافی که از فروش محصول تولید شده بدست خواهد آمد ، ارزیابی نمایند .
دومین علت شیوه های ناکارآمد برنامه ریزی بودجه در موسسات خدماتی نتیجه انعطاف پذیری افزایش یافته این سازمانها در تغییر تصمیم قبلی است . به عنوان مثال اگر یک شرکت حسابداری رسمی یا CPA دو عضو دیگر استخدام نماید و سپس ( یک سال بعد) دیگر به خدمات این دو نفر نیازی نباشد ، مدیران ارشد این شرکت می توانند بدون پیش آمدن مشکلی و متحمل شدن هزینه ای ، به کار آنها خاتمه دهند . با اینحال اگر یک شرکت تولیدی ، دستگاه اضافی را با هزینه
500000 دلار خریداری نماید و یک سال بعد متوجه عدم ضرورت این دستگاه شود ، دشواری و هزینه تغییر تصمیم قبلی می تواند در موفقیت فعالیتهای آن سازمان تعیین کننده باشد . دشواری در تعریف اهداف عملیاتی همانطور که قبلاً در این متن بر آن تاکید شده ، توسعه سیستم بودجه بندی مستلزم پی ریزی اهداف متنوع عملیاتی بلند مدت در سازمان است . سپس سازمان براساس این اهداف عملیاتی ( نظیر دستیابی به سطح قابل قبولی از سود خالص و دستیابی به موجودی تولید شده با کیفیت) بودجه عملیاتی بلند مدت و کوتاه مدت خود را توسعه میدهد . در مورد شرکتهای تجاری که
کالاهای ملموس را تولید نموده و به فروش می رسانند و معمولاً دارای سرمایه گذاری کلان بر روی دارایی های مشهود بلند مدت هستند, سطح بودجه بندی سود خالص براساس رضایت از بازده دارایی به کار گرفته شده (یعنی درآمد خالص ÷ کل دارایی) استوار گردیده است . با این حال در مورد سازمانهای خدماتی کمیت و مقدار دارایی مشهود مورد نیاز برای کسب سود خالص قابل قبول غالبا حداقل است . منابع عمده ای که در توانایی کسب درآمد در اغلب موسسات خدماتی دخیل هستند مهارت کارکنان حرفه ای (مانند حسابداران در یک دفتر CPA و پزشکان در یک دفتر
پزشکی) می باشد. از آنجاییکه سنجش پولی مهارتهای کارکنان حرفه ای یک سازمان خدماتی اگر غیرممکن نباشد بسیار دشوار است, تعیین رضایتمندی از هدف عملیاتی “بازده دارایی های به کار گرفته شده” برای برنامه ریزی بودجه, غیرقابل حصول است. بدون داشتن یک مبنای پولی تعیین دارایی که براساس آن سطح رضایتمندی از درآمد خالص برنامه ریزی می شود, پیش بینی بودجه سود خالص آتی یک سازمان خدماتی بی نهایت دشوار است .
یک شرکت تولیدی میتواند در طراحی وبرنامه ریزی بودجه خود ، هدف عملیاتی سطح کیفی را برای موجودی خود پی ریزی نموده وسپس مراحل تولید(یعنی خرید مواد خام با کیفیت مناسب که در فعالیت های تولیدی مورد استفاده قرارمیگیرند)را به گونه ای برنامه ریزی نماید, تا به سطح کیفی برنامه ریزی شده دست یابد . همان طور که قبلا نیز گفته شد ، محصولات فروخته شده از سوی مؤسسات خدماتی ، ماهیت نامرئی دارند تا مرئی(مانند توصیه ها و رایزنی های تغییر سیستم که از سوی یک دفتر مشاوره به مراجعه کننده عرضه وارائه می شود). بنابراین هر گونه تلاش از سوی یک شرکت خدماتی برای توسعه اهداف کیفی پی ریزی شده در مورد محصولات نامرئی آن ، مستلزم ذهنیت قابل ملاحظه ای است .
فاکتوردیگری که تعریف اهداف عملیاتی را بسیاردشوارمی سازد ( به خصوص سازمان های خدماتی حرفه ای نظیر دفاتر حقوقی ، دفتر CPA وکلینیک های پزشکی) انگیزش کارکنان حرفه ای است . یک فرد حرفه ای غالبا اهداف انگیزشی دارد, که دو مسیر قرار گرفته اند(1) اهدافی که در موفقیت عملیاتی شرکت تجاری که وی درآن به فعالیت مشغول است ، دخیل هستند و (2) اهدافی که به تشخیص حرفه ای همکاران نسبت داده می شود . اهداف گروه اول به شکلی مثبت به اهداف سازمان فرد حرفه ای مربوط می گردد ، در حالیکه دسته دیگر اهداف ممکن است با اهداف
سازمان در تضاد باشد . به عنوان مثال در طی روز کاری هشت ساعته یک پزشک در کلینیک درمانی شش ساعت از این هشت ساعت به مراقبت و معاینه بیماران اختصاص داده میشود ودو ساعت دیگر صرف تحقیقات شخصی وی میگردد. شش ساعتی که یک پزشک در طی آن با بیماران کارمیکند به طورمستفیم به هدف سود آوری کلینیک مربوط میشود, چرا که خدمات وی درآمدی را نصیب کلینیک مینماید . با این حال سهم مستقیم پزشک در اهداف کلینیک در طی دو
ساعتی که به تحقیق اختصاص می یابد نامعلوم است . در صورتی که اثر تحقیقاتی, ا ین پزشک را قادر به انتشار چند مقاله در مجلات پزشکی حرفه ای نماید ، این پزشک تایید مثبت همکاران خود را دریافت مینماید . اما در طول این دوساعت تحقیق روزانه ، به طور مستقیم در کسب درآمد برای کلینیک مشارکت ندارد . بنابراین زمان کار صرف شده برای تحقیق درواقع با هدف سودآوری کلینیک پزشکی در تناقض است (البته در صورتی که این پزشک از انتشار تحقیقات خود شهرت یابد ، بیماران بیشتری به سوی کلینیک سرازیر
می شوند و در نتیجه سود خالص کلینیک به مقدار قابل توجهی افزایش می یابد). هنگامی که یک سازمان خدماتی تلاش مینماید تا اهداف عملیاتی را به عنوان مبنای برنامه ریزی بودجه پی ریزی نماید ، پیش بینی این که عمل چه تاثیرات مثبتی در سازمان و در نتیجه اهداف حرفه ای کارکنان می گذارد ، بسیار دشوار خواهد بود
.دشواری در انجام ارزیابیدر فصول 2و3 اهمیت ارزش گزارش عملکردی منظم در آشکار نمودن انحرافات قابل توجه, در میان پروژه های بودجه ای ونتایج واقعی مورد بحث وبررسی قرارگرفت . اطلاعات حاصل ازاین گزارشات کنترلی ، به مدیران شرکت امکان میدهد تا انحرافات بودجه ای مهم را بررسی نموده وراه درستی را در پیش گیرند .
دشواری ارزیابی عملکرد سازمان خدماتی از دلایلی که قبلا در مورد این نوع سازمان ها وسیستم بودجه ای نا کارآمد آن ها مورد بررسی قرارگرفت ، ناشی می شود . این دور تسلسلی بدون گریز است! به منظور توسعه یک سیستم مؤ ثر برنامه ریزی بودجه ، شرکت تجاری باید نخست اهداف عملیاتی خود را روشن نما ید . اگر سازمان نتواند اهداف عملیاتی خود را به طور روشن تعریف نماید(همان طور که برای اغلب سازمان های خدماتی صادق است) روند تهیه کردن بودجه های مالی ، بی نهایت دشوارخواهد شد. بدون دسترسی به داده های بودجه ای معتبرجهت مقایسه آن ها با داده های عملکردی واقعی ، هر گونه تلاش در جهت ارزیابی عملکرد واقعی شرکت بی ثمر خواهد بود . حتی درموقعیت های خاص که پروژه بودجه بندی تقریبا معتبری را میتوان برای
فعالیت های سازمانی خاص تهیه نمود, ارزیابی عملکردی سازمان معمولا بسیاردشواراست . به عنوان مثال مدیران ارشد یک شرکت مشاوره ای ، چنین براورد می نمایند که تقریبا 350 ساعت برای انجام مطالعه روی سیستمها مشتریان شرکت ، ضروری باشد . براساس این برآورد ، طراحان بودجه شرکت مشاوره ای می توانند پیش بینی های مالی از هزینه های مورد نظر و درآمد حاصل از مشاوره را توسعه دهند . هنگامی که کار مطالعه سیستمها به پایان رسید، پژوه های بودجه را می توان با نتایج واقعی مقایسه نمود . با این حال این مقایسه ها ، کارآیی یا ناکارآیی واقعی خدمات این شرکت را در مورد مراجعین آن مشخص نمی نماید ، این شرکت مشاوره ای هیچ «کالای ملموسی» را به مشتریان خود عرضه ننموده تا بتوان کیفیت آن را مورد بررسی قرار داد . در عوض کالایی نامرئی (توصیه هایی در مورد تغییر سیستمها ) از کار شرکت مشاوره ای حاصل
شده است . از آنجائیکه در ورای کنترل یک شرکت خدماتی ، متغییرهای زیادی که کارایی سیستم جدید کمپانی (نظیر لیاقت کارکنان وپایداری مالی شرکت مراجعه کننده ) را تعیین می نماید ، هر نوع تلاش در جهت بررسی کارایی یا عدم کارایی سیستمهای مشاوره ای که توصیه ها را تغییر می دهد ، بسیار ذهنی خواهد بود . به علاوه ، ممکن است سیستمی که به تازگی طراحی شده ، چند سال اجرا گردد بدون اینکه ارزیابی از کارایی سیستم در سهیم شدن در اهداف کمپانی ، صورت گیرد .
کامپیوترها در مؤسسات خدماتی این قسمت از این فصل ، نمونه های عملی را در مورد نحوه کاربرد کامپیوترها در تعداد معدودی از مؤسسات خدماتی ، ارائه نموده وبر نقش میکروکامپیوترها وکاربرد آنها در شرکتهای خدماتی تاکید می کند . در چند سال گذشته بسیاری از مؤسسات خدماتی میکروکامپیوترها را در سیستمهای اطلاعاتی خود ادغام نموده اند . قسمت قبلی این فصل، نقش میکروکامپیوترها را برای دندانپزشکان وبیمارستانها روشن نمود . انواع خاصی از مؤسسات خدماتی که در اینجا بدانها خواهیم پرداخت ، راه آهن ، بانکها ورستوران می باشد .
کامپیوترها خطوط راه آهن هنگامیکه یک قطار باری در حال گذر است ، اولین چیزی که شما می بینید یک لوکوموتیو قدرتمند است که قطار را می کشد . لوکوموتیوها ، اقلام فوق العاده گرانقیمتی هستند ؛ بنابراین سازمان راه آهن هر ساله میلیونها دلار صرف خرید وتعمیر آنها می نماید . اکنون میکروکامپیوترها به خطوط راه آهن کمک می کنند تا فعالیتهای مدیریتی خود از جمله برنامه ریزی هزینه را بهبود بخشند . در واشنگتن دی سی تحلیلگران انجمن خطوط راه آهن امریکا ، یک مدل صفحه گسترده را برای کمک به راه آهن در فعالیتهای برنامه ریزی هزینه ایجاد نمودند. (این انجمن یک گروه تجاری است که از خطوط راه آهن باری حمایت می نماید ) .
این مدل سفارشی صفحه گسترده از Lo – tus 1-2-3 یا IBM PC/XT بهره می گیرد . این مدل می تواند با هر عضو خطوط راه آهن برای طراحی هزینه ها به هنگام تعویض یا تعمیر لوکوموتیوهای فرسوده به کار گرفته شود . با فرمولهای مناسبی که در این مدل برنامه ریزی شده ، هر خط راه آهن می تواند به سرعت تصویر مالی در کنترل لوکوموتیو خود را تشخیص دهد ویا می تواند موارد مالی مختلفی را آزمایش کند . در گذشته ، خطوط راه آهن ناچار بودند تا هزینه ها را با مداد وکاغذ ترسیم نمایند . اما از آنجاییکه این کار وقت زیادی می برد ، تحلیل گران توانستند تنها طرح های کم هزینه را مورد توجه قرار دهند . اکنون می توان این برنامه ریزی را روی میکروکامپیوتر انجام داد.مثال خاصی از خطوط راه آهن که امروزه از میکروکامپیوترها بهره می گیرند ، خطوط راه آهن
Canadian pacific است که فعالیت خود را از سال 1885 آغاز نمود . اگر چه Canadian pacific یک خط آهن قدیمی است ، اما وارد عصر کامپیوتر شده است . در ابتدا Canadian pacific این کار را با کامپیوتر وپایانه های بزرگ انجام داد . امروزه این خط آهن از میکروکامپیوترهای کوچک اما قدرتمند استفاده می نماید . این میکروکامپیوترها مسیر فعالیتهای صورت گرفته در خط آهن Canadian pacific را هموار نموده اند . یکی از شگفت انگیزترین شاهکارهای میکروکامپیوتر در خطوط راه آهن ، کمک در گسیل قطارهاست. گسیل کنندگان ، حرکات و ترخیص قطارها را در طول صدها مایل خط آهن کنترل می نمایند . آنها در پیروی از قوانین پیچیده امنیتی ، باید مانع از برخورد قطارها یا حرکت آنها در قسمتی از خط آهن شوند که در دست تعمیر است . در گذشته فعالیت گسیل با کمک الواری دستی انجام می شد . اکنون این کار از طریق یک IBM PC وبرنامه ای که کلیه قوانین را می شناسد ، انجام می پذیرد . این برنامه پتانسیل نجات افراد ونیز میلیونها دلار را از طریق حذف این کار بوسیله دست ، دارا می باشد .
کامپیوترها وبانکهابانکها از اولین مؤسساتی هستند که از سیستمهای انتقال داده ها بهره گرفتند . سیستم انتقال داده ، داده ها را از یک مکان (که مبدأ نامیده می شود) به مکان دیگری (که مقصد نامیده می شود) منتقل می نماید . برای روشن شدن باید گفت که یک ترمینال کنترل از راه دور, داده ها را برای پردازش به یک کامپیوتر مرکزی منتقل می نماید . داده های انتقال یافته که به عنوان پیام از آن یاد می شود ، وارد ترمینال ارسال شده و ذخیره می گردد .
هنگامیکه ترمینال (پایانه) برای انتقال داده آماده بود ، یک ابزار همکنشگر انتقالی نظیر مودم ، داده های ورودی را به سیگنالهایی تبدیل می نماید که می توانند در یک کانال ارتباطی انتقال یابند (مانند خط تلفن). در مقصد پیام یک ابزار همکنشگر انتقالی دیگر ، داده ها را به کد کامپیوتری تبدیل نموده وسپس پیام به کامپیوتر گیرنده می رود. هنگامیکه واحد گیرنده ، پیام را برای تأیید پیام دریافتی به مبدأ باز می گرداند ، روند انتقال داده معکوس می شود . نرم افزارهای ارتباطی سیستم را کنترل نموده وفعالیتهای ارتباطی را مدیریت می کنند .
در سیستم بانکداری بسیاری از فعالیتهای مشتری در باجه ها ودر ماشینهای اتوماتیک متصدی باجه (ATMS ) انجام می شود . عملکرد عمده بانک ، کنترل حساب مشتری برای تعیین نمودن این امر است که آیا مانده حساب برای برداشت پول از سوی مشتری کافی است یاخیر . به علاوه ممکن است پس اندازها وبرداشتها از طریق این سیستم به حساب مشتریان انتقال داده می شود . شرایط سخت افزاری سیستم انتقال داده بانکها, شامل یک ترمینال اطلاعاتی برای هر متصدی باجه ATMS در مکانهای مختلف وذخیره آن لاین (online ) فایل برای حفظ رکورد حساب هر مشتری می باشد .سیستم انتقال داده بانک , حساب هر مشتری که در دسترس باجه یا ATM وحتی باجه ها و ATM هایی که در فاصله دورتر از بانک اصلی قرار دارند به روز می نماید . این سیستم ، به بانکها امکان میدهد تا خدمات سریعتر وراحت تری را به مشتریان خود ارائه نمایند ودر همین حال به بانکها امکان میدهد تا از تعداد باجه های مورد نیاز برای انتظار مشتریان بکاهد .
بسیاری از بانکها موارد کامپیوتری خود را به حوزه های دیگری نظیر رهن ، وامهای مصرفی ، وامهای تجاری وفایلهای اعتباری تسری داده اند . در سالهای اخیر ، مفهوم سیستم انتقال داده برای کنترل کلیه مبادلات بانکی ظهور نموده است . به عنوان مثال ، بازرگانان خرده فروش را می توان از طریق ترمینالهای مرکز فروش ومیکروکامپیوترها به شبکه بانکی پیوند زد . معامله فروش یک بازرگان خرده فروش را می توان بلافاصله به حساب بانکی مشتری ریخته وهمزمان به حساب تاجر اعتبار بخشید . نمونه دیگر افرادی هستند که از میکروکامپیوتر و مودم بهره
می گیرند ، این افراد می توانند به سیستم بانکی دسترسی داشته وکلیه صورتحسابها را به صورت الکترونیک پرداخت نمایند . این شیوه پرداخت صورت حساب, به عنوان انتقال وجه الکترونیکی شهرت یافته است . پرداخت مستقیم به حساب بانکی کارکنان توسط کارفرمایان را می توان به صورت الکترونیکی وتحت سیستم انتقال وجه الکترونیکی انجام داد .
ATM امکان خدمات 24 ساعته در هر روز را برای مشتریان فراهم می نماید . کلیه مشتریانی که کارهای بانکی خود را از طریق ATM انجام می دهند ، از یک کارت کدگذاری شده پلاستیکی که پانچ شده استفاده می کنند. پانچ (شماره شناسایی فردی) یک کد محرمانه است که تنها مشتری وکامپیوتر از آن آگاهی دارند . ATM با بهره گیری از شبکه انتقال داده بانک ، PIN را کنترل می نماید تا مشخص شود که آیا با شماره حساب روی کارت مطابقت دارد و در صورت تطابق کاربر می تواند ، وجه خود را پس انداز یا برداشت نماید . کاربر با ATM مناسب ولینکهای انتقال داده ، می تواند اقلام دیگری را نظیر بلیط هواپیما یا بلیط تئاتر خریداری نماید .
کامپیوترها ورستورانوقتی که به همبرگر وسیب زمینی سرخ شده می اندیشید ، احتمالاً به یاد MCDonald می افتید . اگر چه بلافاصله بعد از آن BurgerKing به ذهن شما خطور می نماید . BurgerKing در تلاشهای خود برای افزایش فروش ، همبرگر را از طریق وانت های سیار که Express Burger king نامیده می شود و به پارکهای بیسبال ، دانشگاهها وپایگاه نظامی می روند ، به فروش می رساند . همچنین BurgerKing بیش از 900 رستوران را در اختیار دارد . به علاوه بسیاری از رستورانهای BurgerKing از طریق فرانشیز فعالیت می نمایند .مدیریت این رستورانهای گسترده وپراکنده ، کاری است طاقت فرسا که نیازمند یاری میکروکامپیوترهاست . کامپیوترهای بزرگ در دفاتر مرکزی شرکت در میامی ، دارای پایگاههای اطلاعاتی گسترده شامل اطلاعاتی در مورد هر رستوران BurgerKing می باشد . با این حال مدیریت روز به روز رستورانها, از طریق تعدادی دفاتر منطقه ای که همگی مجهز به میکروکامپیوترها هستند صورت می گیرد .
جمع بندی نهایی در مورد سازمانهای خدماتیسیستمهای اطلاعاتی حسابداری به خاطر ویژگیهای منحصر به فرد مؤسسات خدماتی ، با چالشی عمده مواجه اند . علت اصلی این چالش این است که اغلب مؤسسات خدماتی ، محصولات ناملموسی را به مشتریان خود ارائه می نمایند که اندازه گیری استانداردهای کیفی وکمی آنها ، دشوار است . مشکلات اندازه گیری مربوط به سازمانهای خدماتی تا حدودی نتیجه توسعه تاریخی سیستمهای حسابداری بهای تمام شده است . رشته حسابداری صنعتی با هدف یاری رساندن به کمپانی های تولیدی در انباشت بهای تمام شده کار درجریان ساخت و موجودی کالا آنها برای گزارش در صورت های مالی ، توسعه یافته است . شیوه های پی ریزی استانداردها وگزارش انحرافات از این استانداردها, برای اقلام موجودی کالا شرکت های تولیدی طراحی شده اند .
ادامه خواندن مقاله سيستمهاي اطلاعاتي حسابداري براي سازمانهاي خدماتي و غير انتفاعي
نوشته مقاله سيستمهاي اطلاعاتي حسابداري براي سازمانهاي خدماتي و غير انتفاعي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 14, 2018, 10:46 pm
nx دارای 39 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
کزاز بیماری است عفونی مشترک بین انسان و دامها که معمولاً بصورت تک تک و پراکنده دیده می شود . بعلت آلوده بودن وسائل جراحی نیز ممکن است چند تن در بخش جراحی بدان دچار گردند . این بیماری متأسفانه در کشور عزیز ما زیاد دیده می شود .
کزاز میکروب خاصی است که در انتهای آن اسپور وجود دارد ( سنجاق مانند ) در محیط خارج مقاومت زیادی از خون نشان می دهد و اسپوری تولید می کند که مقاومتش خیلی زیادتر است . اثرات میکرب بواسطه سم بسیار قوی است که ترشح می کند و از راه لنف ، خون بمراکز عصبی میرود . با سم میکرب کزاز توانسته اند علائم بیماری را تولید کنند . میکرب کزاز در خاک ، مدفوع اسب و گاو و آب و گرد و خاک وجود دارد .
مطلب مهم اینکه ابتلاء به کزاز ایمنی کاملی ایجاد نمی کند لذا بهترین وسیله برای جلوگیری از آن واکسیناسیون می باشد . از سوی دیگر سرم ضد کزاز برای پیشگیری سودمند است ولی برای درمان بویژه پس از بروز نشانه های بیماری ندارد .
« نشانه های کزاز »
دوران پنهانی متوسط بیماری 8-7 روز است هر قدر دوران نهفتگی کوتاهتر باشد عاقبت بیماری خطرناکتر است گاهی در مرحله ی نهائی چرک زخم کم شده و سوزش و انقباض عضلانی ظاهر می شود . امکان ابتلاء مجدد در غیاب واکسیناسیون وجود دارد و هر اندازه فاصله بین شروع و انقباض عمومی حاصل از سم بیشتر باشد پیش آگهی بهتر است .
اولین نشانه ی کزاز دشواری بلع و کلید شدن دهان است . بیمار خیلی بزحمت دهان خود را باز می کند عضلاتی که برای جویدن بکار میرود در موقع انقباض دردناک و سفت هستند سپس انقباض در عضلات گردن ، صورت و ستون فقرات و شکم و غیره فرا می رسد ( انقباض عمومی ) .
انقباض عضلات صورت ، شکل مخصوصی به مبتلا می دهد و مانند این است که بیمار خنده بی نمکی به لب دارد ( خنده شیطان ) در حالت حمله عضلات جونده منقبض شده و بواسطه گرفتاری ماهیچه های ستون فقرات بدن بعقب خم می شود ( نظیر کمان ) یعنی سطح اتکاء تنها پشت سر و پاشنه ها می باشد . هر گاه انقباض عضلات یک طرف بدن زیاد شود بدن بهمان طرف خم می شود و اگر تمام عضلات بدن بطور یکنواخت دچار شده باشند تمام بدن کشیده و بشکل خبردار در می اید . در شیرخواران و افراد خیلی پیر کزاز خطرناک است .
انقباض عضلات عمومی بصوت حمله ای ظاهر می شود یعنی در اثر تحریک بیمار با روشنائی و صدا ، تزریق و یا لمس بدن ، جمع شدن عمومی بدن فرا میرسد ، فکها سخت بهم فشرده شده و سایر عضلات نیز سفت می شوند . انقباض عضلات حنجره و شکم و دیافراگم وعضلات تنفسی باعث خفگی می شود . اگر انقباض ماهیچه های تنفس طولانی باشد موجب کبودی رنگ می گردد . حملات انقباضی بیمار را فرسوده و خسته می کند . کلید شدن دهان سبب تشنگی ، اتلاف شدید انرژی ، عرق ( دفع الکترولیتها ) آسیب ماهیچه ها ( پارگی ) و گرسنگی میشود .
تب در ابتدای بیماری درحدود 38 درجه بوده و بتدریج بالا میرود به 40 و بالاتر میرسد . نبض سریع نیست تعداد تنفس درخارج از حملات تند است و اگر به 40 بار در دقیقه برسد تقریباً وقوع مرگ حتمی است .
در کزاز تعریق فراوان وجود دارد ، فشار خون پائین و بی خوابی وجود دارد . گاه بیماری شدت می یابد و بیمار در عرض 3-2 روز در حالت سکته قلبی یا خفگی یا وارد شدن مواد غذائی در ششها تلف می شود و یا برعکس در عرض چند هفته انقباض عضلانی تخفیف یافته بهبودی حاصل می گردد .
انواع خیلی سخت و سبک بیماری هم وجود دارد . فلج یک پا و یا دو پا و فلج صورت و چشم به تنهائی دیده می شود . اگر فاصله بین اولین علامت کزاز با شروع انقباض عمومی ماهیچه ها کمتر از 48 ساعت باشد بیماری خیلی جدی و بدخیم می باشد .
« پیشگیری »
اسپور کلستریدیوم تتانی از راه خراش کوچک و بزرگ و زخم و شکستگی ها و غیره وارد بدن می شود ، اگر شرایط رشد و افزونی آن فراهم باشد سم ترواش می کند و این سم راهی مراکز عصبی می شود ، بنابراین قبل و بعد از وارد شدن باسیل در بدن می توان پیش گیری لازم را انجام داد .
دادن آنتی بیوتیک ، ضدعفونی کردن و رعایت پاکیزگی زخم نیز از رشد احتمالی و تراوش سم جلوگیری می کند ، باسیل کزاز در بافتهای خراب شده بهتر رشد می کند بنابراین پانسمان و رعایت پاکی زخم وعمل جراحی لازم سودآور می باشد .
« واکسیناسیون »
تزریق واکسن مؤثرترین روش حفاظت در برابر کزاز است .
کزاز نوزادان با واکسینه کردن مادر در زمان حاملگی قابل پیشگیری است .
* پیشگیری پاسیو
ایمنی پاسیو می تواند بوسیله آنتی توکسین کزاز ( ایمونوگلوبولین انسانی ) تأمین گردد .
سرم اسبی ممکن است موجب واکنشهای آلرژیک و حتی مرگ در اثر شوک آنافیلاکتیک ((حساسیتی ))شود . ایمونوگلوبولین کزاز انسانی معمولاً فاقد خطرات ذکر شده بوده و قدرت آن هم بیشتر از نوع آنتی توکسین هترولوگ است وجانشین سرم اسبی شده است .
* پیشگیری با آنتی بیوتیکها
کلستریدیوم نسبت به پنی سیلین حساس است بنابراین کاربرد آن در زخمهای مشکوک منطقی و گاه ضروری است ولی باید بخاطر داشت که در زخمهای له و خراب شده دارو بمحل زخم نمی رسد ( بسبب اختلال جریان خون ) لذا امکان زنده ماندن و رشد باسیلها وجود دارد . عملاً در برخی بیماران مشاهده شده است که در زخمهای تمیز شده و عمل شده با وجود کاربرد پنی سیلین جانشینی برای واکسن یا سرم ضدکزاز نمی باشد .
* نظافت و جراحی زخم
برای از بین بردن محیط غیرهوازی بافت و رشد اسپورها سود بخش است عمل جراحی و تمیز کردن زخم هر چه زودتر صورت بگیرد اثر سودبخش تری خواهد داشت ( رشد باسیل و تولید سم کاهش خواهد یافت )
توجه به این نکته حائز اهمیت است که بهترین وسیله پیشگیری از کزاز واکسیناسیون کلیه افراد درحال تندرستی است .
« درمان »
گرم و مرطوب کردن اطاق ، فیزیوتراپی قفسه صدری ،خارج کردن تراوشات سینه و حلق ، حرکت دادن بیمار در روی تخت ، مراقبت چشمها ، تغذیه از راه لوله معدی ، تجویز آرام بخش ها ( دیازپام ) بمقدار کافی ، آنتی بیوتیکها و در صورت لزوم باز کردن نای تنفس مصنوعی با دستگاه و مراقبت دقیق و دائمی بیمار که بطور واضح تمام این موارد به توصیه و تحت نظارت پزشک انجام می شود.
فرهاد شرف پور مربی امداد ونجات تماس با من
farhademergencybox@yahoo.commosaferaseman2002@yahoo.com
¤ نوشته شده در ساعت 11:51 توسط farhad sharafpourپیامهاى دیگران ( بایگانی شده )
سه شنبه، 31 شهریور، 1383بیماری SARS
نشانه های SARS
معمولا SARS با تب بالا تر از 38 درجه شروع می شود. همینطور سردرد و نا آرامی وبیماری خفیف تنفسی می توانند از نشانه های دیگرSARS باشند. بیماران مبتلا به SARS پس از 2 تا 7 روز ممکن است که شروع به سرفه های خشک کرده و به سختی تنفس کنند. عده ای نیز ممکن است مبتلا به سینه پهلو pneumonia شوند. افراد مبتلا به pneumonia و مشکل حاد تنفسی باید به بیمارستان رجوع کنند.
SARS چگونه پخش می شود؟متخصصین براین باورند که SARS از راه تماسهای نزدیک close contact بین افراد پخش می شود. SARS به احتمال زیاد از طریق تنفس هوای آلوده – یعنی هوایی که ذرات آن بوسیله سرفه افراد مبتلا به SARS آلوده شده است – پخش می شود. این بیماری همچنین ممکن است از طریق دست زدن و تماس با اشیاء آلوده پخش شود. چه کسانی در معرض خطر SARS هستند؟گزارشات تا کنون نشانگر آنند که غالب افراد مبتلا به SARS کسانی هستند که با فردی مبتلا به این بیماری ارتباط مستقیم و نزدیک direct close contact داشته اند- از قبیل اعضای یک خانواده و کارکنان موسسات درمانی که نسبت به امور مربوط به ضد عفونی بی توجهی کرده اند .
در مورد جلوگیری از SARS چه باید کرد؟اگر شما در ارتباط با کسی بوده اید که در زمینه بیماری SARS مورد معاینه و معالجه قرار گرفته – ممکن است که شما هم دچار این بیماری بشوید. اگر می بینید که سر حال هستید – می توانید به کارهای عادی و فعالیت ها ی همیشگی خودتان ادامه دهید. درجه حرارت بدن خودتان را هر روز آزمایش كنید.مطمئن شوید که همه ساکنان خانه اصول مربوط به بهداشت و ضد عفونی رارعایت می کنند. – ازقبیل شستن دست ها بطور مرتب بعد از تماس با مایعات مربوط به بدن . فقط از ظروف غذاخوری و حوله خودتان استفاده کنید. روی دهان وبینی خود را موقع سرفه و عطسه بپوشانید. اشیاء مورد استفاده خودتان را با ماده ضد عفونی خانگی-sodium hypochlorite – ضد عفونی کنید.اگرطی ده روزگذشته با کسی که مشکوک به بیماری SARS بوده تماس داشته اید و نشانه ای از تب و یا مشکلات تنفسی را در خود مشاهده می کنید-فورا با مسئولین درمانی و یا پزشک خانواده خود- تلفنی تماس بگیرید.ترجمه ازداده های منتشره توسط CDC- Centers for Disease Control and Prevention آدرس های زیر اطلا عات مربوط به SARS را هرروزه تجدید کرده و دربردارنده اطلاعات مفصلی در مورد SARS می باشند.
فرهاد شرف پور مربی امداد ونجات تماس با من
farhademergencybox@yahoo.commosaferaseman2002@yahoo.com
¤ نوشته شده در ساعت 11:47 توسط farhad sharafpourپیامهاى دیگران ( بایگانی شده )
سه شنبه، 31 شهریور، 1383لقاح و باروری
تمام موجودات زنده تولید مثل می كنند. در انسان تولید مثل به وسیله دو نوع سلول انجام می پذیرد. اسپرم ها كه به وسیله بیضه های مرد ساخته می شوند و تخمك ها كه به وسیله تخمدان های زن تولید می شوند. هر یك از این سلول ها نیمی از مجموعه DNA (ماده ژنتیك) را در خود دارند. آنها از طریق مقاربت جنسی، كنار هم قرار می گیرند؛ اگر یك اسپرم وارد یك تخمك شود و آن را بارور كند، DNA مرد و زن تركیب شده، سلول های جدیدی حاصل می شوند. بارداری زمانی رخ می دهد كه این سلول ها خود را در رحم جای می دهند. در طول بارداری كه حدود40 هفته (9ماه) طول می كشد، این سلول ها تكامل یافته، نوزاد را به وجود می آورند.
لقاح در طی مقاربت جنسی اسپرم ها وارد مهبل زن می شوند و سپس از رحم بالا می روند و وارد لوله های حمل تخمك می شوند. اگر اسپرم ها با یك تخمك برخورد كنند، سعی می كنند پوشش آن را سوراخ كنند. اگر یك اسپرم موفق به این كار شود، دم خود را از دست می دهد و با هسته تخمك تركیب می شود و در همین حین تغییرات شیمیایی ایجاد شده در تخمك مانع از ورود اسپرم های دیگر می گردد. به این ترتیب، با تركیب DNA مرد و زن یك سلول جدید حاصل می شود.
آغاز بارداری سلولی كه از اتصال تخمك و اسپرم حاصل می شود، تخم نام دارد. در عرض2 روز پس از بارداری، تخم سفر خود را از طریق لوله حمل تخمك به سمت رحم آغاز می كنند كه این امر با فعالیت عضلات جدار لوله میسر می شود. در همین زمان، تخم خود را مكرراً تقسیم می كند تا مجموعه ای از سلول ها به نام مورولا حاصل شود. پس از5 تا7 روز این مجموعه سلول به رحم می رسد. این مجموعه خود را به صورت امنی در آندومتر (سطح داخلی رحم) جای می دهد و به رشد خود ادامه می دهد. از این لحظه به بعد از بارداری به خوبی تثبیت می شود. یك بخش از مجموعه سلولـی به داخل آندومتر رشد می كند و تبدیل به جــفت می شود كـه نوزاد در حال تكامل را تغذیه می كند. بقیه سلول ها كه نوزاد به وسیله آنها رشد خواهد كرد، تبدیل به جنین می شوند.
از تخمك تا جنین با تقسیم سلول های در حال عبور از لوله حمل تخمك، تعداد آنها هر 12 ساعت دو برابر می شود. وقتی مجموعه سلولی به رحم می رسد، شامل صدها سلول است. وقتی سلول ها در سطح داخلی رحم جای می گیرند، تكامل خود را برای تشكیل یك جنین آغاز می كنند.
چگونگی تغذیه جنین جنین برای برآوردن نیازهای خود به اكسیژن، مواد غذایی و پادتن های ضد عفونت و همچنین برای دفع مواد زاید خود به مادرش وابسته است. این مواد در داخل جفت كه عضوی متصل به سطح داخلی رحم است و از طریق طناب نافـی به نـوزاد مرتبـط مـی شود، بین خـون مادر و خـون جنیـن مبادله مـی شوند. در جفت، خون مادر و جنین نزدیك هم قرار می گیرند ولی واقعاً مخلوط نمی شوند.
عروق خونی در جفت عروق خونی طناب نافی در جایی كه به جفت می رسند، ساختارهایی به نام پرز را تشكیل می دهند و پرزها به سمت نواحی حاوی خون مادر پیشروری می كنند. كوریون كه غشایی است كه مواد غذایی و سـایر مـواد از طـریق آن عبــور مـی كنند، آنها را محصور می كند.
تكامل جنین جنین در كیسـه ای در داخـل رحم تـكامـل می یابد. مایع آمنیوتیك مثل یك ضربه گیر برای این كیسه عمل می كند و تغذیه آن نیز به وسیله خون بندناف انجام می گیرد. محصول بارداری در8 هفته اول، رویان نام دارد. در این مدت، اندام ها، سر و ظاهر صورت شكل می گیرد؛ بیشتر اعضا تشكیل می شوند و قلب شروع به ضربان می كند. رویـان بعـد از8 هـفـتـه، جنیـن نامیـده مـی شود. تكامل ساختارهای بدن در سراسر بارداری ادامه می یابد.
تغییرات بدن مادر در دوران بارداری بارداری به سه مرحله (ثلث) تقسیم می شود كه هر یك حدود 3 ماه طول می كشد. در طی بارداری بدن مادر متحمل تغییرات عمده ای می شود. بارزترین این تغییرات عبارتند از برآمدگی شكم همراه با رشد جنین و بزرگ شدن پستان ها همزمان با آماده شدن آنها برای تولید شیر. به علاوه در هر سه ماهه تغییراتی اختصاصی رخ می دهد. در سه ماهه اول، تغییرات قابل مشاهده اندكی وجود دارد. البته ضربان قلب مادر، حدود 8 ضربه دردقیقه افزایش می یابد تا گردش خون جنین را زیاد كند. تغییر در غلظت هورمون ها ممكن است باعث ایجاد علایمی چون تهوع شود. در سه ماهه دوم ممكن است در اثر وزن جنین، احساس كمردرد مادر شروع شود. اشتهای مادر ممكن است افزایش یابد. تا هفتهههای 81 تا02 حركات قابل احساس جنین شروع می شود و در شكم مادر
احساس لرزش ایجاد می شود. در سه ماهه سوم، همزمان با جهش رشدی جنین، مادر به سرعت وزن می گیرد. سرانجام رحم چنان بزرگ می شود كه سر آن تقریباً به قفسه سینه مادر می رسد. در هفته های آخر، جنین تغییر وضعیت می دهد به طوری كه سر آن به سمت پایین قرار می گیرد و برای تولد آماده می شود.
مادر در هفته12 پستان های مادر، سفت و آرئول (ناحیه دور نوك پستان) تیره می گردد رحم كه در حال بزرگ شدن است، ممكن است مثانه مادر را تحت فشار قرار دهد.
مادر در هفته 24 با رشد جنین و رحم، شكم مادر شروع به برآمدن می كند. لوبول های تولیدكننده شیر در پستان ها بزرگ می شوند و ممكن است از نوك پستان ترشحاتی بیرون بیاید
مادر در هفته 36 تحت فشار قرار گرفتن ریه ها، معده، روده ها و مثانه ممكن است علایمی چون تنگی نفس خفیف، سوزش سر دل و تكرر ادرار ایجاد كند.
فرهاد شرف پور مربی امداد ونجات تماس با من
farhademergencybox@yahoo.commosaferaseman2002@yahoo.com
¤ نوشته شده در ساعت 11:14 توسط farhad sharafpourپیامهاى دیگران ( بایگانی شده )
سه شنبه، 31 شهریور، 1383دستگاه عصبی
دستگاه عصبی، اطلاعات را جمع آوری، تحلیل، ذخیره و منتقل می كند. این دستگاه كاركردهای حیاتی بدن را كنترل می كند و با جهان خارج تعامل دارد. دستگاه های عصبی دو قسمت دارد: دستگاه عصبی مركزی كه مغز و طناب نخاعی را تشكیل می دهد و دستگاه عصبی محیطی كه از اعضایی تشكیل می شود كه از مغز و طناب نخاعی منشأ گرفته، به تمام نواحی بدن می روند.
پیام ها به صورت تكانه تهای الكتریكی ظریف، از طریق دستگاه عصبی، از مغز به بقیه بدن و برعكس منتقل می شوند. مغز تقریباً تمامی فعالیت ها را كنترل می كند: هم فعالیت های آگاهانه مثل حركت هم فعالیت های غیر آگاهانه مثل حفظ دمای بدن. همچنین در مورد محیط و وضعیت سایر قسمت های غیر آگاهانه مثل حفظ دمای بدن. همچنین در مورد محیط و وضعیت سایر قسمت های بدن اطلاعاتی را دریافت می كند. برای مثال، اعصابی كه به چشم ها ختم می شوند، اطلاعات تصویری را ثبت می كنند و اعصاب زیر سطح پوست، حواسی چون درد را منتقل می كنند.
به علاوه مغز قادر به انجام فرایندهای پیچیده ای چون یادگیری، حافظه، تفكر و هیجان است و می تواند بدن را وادار كند كه بر اساس فرایندها عمل كند.
ساختار و كاركرد مغز مغز، پیچیده ترین عضو بدن است. بیش از 100 میلیارد سلول عصبی و میلیاردها راه عصبی را درخود جای داده است. بزرگترین قمست مغز، مخ است. مخ به دو نیمه (نیمكره) تقسیم می شود كه به وسیله طنابی از رشته های عصبی به نام جسم پینه ای به هم متصل هستند لایه خارجی (قشر مغز) از بافتی به نام ماده خاكستری تشكیل شده است كه پیام های عصبی را تولید و تنظیم می كند. لایه درونی از ماده سفید تشكیل شده است كه پیام ها را انتقال می دهد. مخ، تفكر آگاهانه و حركت را كنترل و اطلاعات حسی را تفسیر می كند؛ قسمت های مختلف آن، فعالیت های ویژه ای چون تكلم و بینایی را اداره می كنند. ساختاری در قاعده مغز به نام مخچه،
وظیفه تعادل، هماهنگی و شكل دادن به وضعیت بدن را بر عهده دارد. ارتباط مغز با طناب نخاعی از طریق سابقه مغز است كه كاركردهای حیاتی از جمله تنفس را كنترل می كند. درست بالای ساقه مغز، هیپوتالاموس قرار دارد كه ارتباط بین دستگاه عصبی و غدد درون ریز را برقرار می كند و به تنظیم دمای بدن، خواب و رفتارهای جنسی كمك می كند. مغز به وسیله جمجمه و پرده هایی به نام مننژ محافظت می شود. مایع شفاف مغزی ـ نخاعی مثل یك ضربه گیر، مغز و طناب نخاعی را در برابر آسیب محافظت می كند.
سازماندهی دستگاه عصبی دستگاه عصبی مركزی، متشكل از مغز نخاع، پیام های عصبی را تجزیه تحلیل و هماهنگ می كند نخاع، ارتباط بین مغز و بقیه بدن را برقرار می سازد. راه های حركتی كه پیام ها را از مغز می آورند، در طناب نخاعی نزول می كنند. در حالی كه راه های حسی از پوست و سایر اعضای حسی، از طناب نخاعی بالا رفته، پیام ها را به مغز می برند. شبكه ای از اعصاب محیطی به كلیه قسمت
های بدن می رسد. هر عصب از صد رشته عصبی تشكیل می شود كه شامل سلول های عصبی هستند و در دستجاتی قرار گرفته اند. از طناب نخاعی، 31 جفت عصب، منشأ می گیرند. این اعصاب در تنه و اندام ها به اعصاب كوچكتر و كوچكتری تقسیم می شوند
ساختار نخاع نخاع از ماده خاكستری كه حاوی سلول های عصبی و حمایت كننده است و ماده سفید كه حاوی رشته های عصبی است، تشكیل می شود. نخاع به وسیله پرده های محافظی به نام مننژ پوشیده می شود.
فرهاد شرف پور مربی امداد ونجات تماس با من
farhademergencybox@yahoo.commosaferaseman2002@yahoo.com¤ نوشته شده در ساعت 10:59 توسط farhad sharafpourپیامهاى دیگران ( بایگانی شده )
دوشنبه، 30 شهریور، 1383دستگاه تنفسی
تنفس فرایندی است كه از طریق آن، بدن اكسیژن كسب می كند (برای تولید انرژی) و دی اكسید كربن (محصول دفعی اصلی) را دفع می كند. هوا از طریق بینی یا دهان وارد شده، از طریق نای (لوله هوا) به طرف برونش ها (راه های هوایی تحتانی) و برونشیول ها (راه های هوایی كوچكتر) در ریه ها می رود. برونشیول ها به كیسه هایی به نام آلوئول ختم می شوند كه در اطراف آنها رگ های خونی قرار دارد. اینجا اكسیژن وارد خون و دی اكسید كربن وارد ریه ها می شود تا به خارج دمیده شود. تنفس توسط دیافراگم (یك عضله) و عضلات بین دنده ای انجام می شود. دستگاه تنفسی شامل حلق (گلو)، حنجره و اپی گلوت نیز هست. لوزه ها و آدنوئیدهـای واقع در حـلق به مبارزه با عفونت ها كمـك می كنند. حنجره، حاوی طناب های صوتی است كه برای تولید صدا به لرزش در می آیند. اپی گلوت در طول بلع، نای را می بندد تا غذا وارد ریه ها نشود
تنفس چگونه انجام می شود؟ تنفس عملی است كه به وسیله آن بدن هوا را وارد و خارج می كند. جریان هوا به درون و بیرون از بدن، به خاطر حركت هوا از نواحی پرفشار به كم فشار صورت می گیرد. برای تنفس به درون (دم)، دیافراگم و عضلات بین دنده ها منقبض شده، قفسه سینه را بزرگ می كنند. در نتیجه، فشار هوا در ریه ها كاهش پیدا می كند، به طوری كه كمتر از فشار هوای اطراف می شود و هوا وارد ریه ها می گردد. برای تنفس به بیرون (بازدم)، عضلات شل شده، حجم ریه را كاهش می دهند. فشار هوا در ریه ها بیش از هوای اطراف می شود و باعث خروج هوا از بدن می شود.
تبادل گاز در بدن بافت های بدن، دایماً اكسیژن رااز خون مـی گیرند و دی اكسید كربن را در خون آزاد می كنند. اكسیژن محیط وارد ریه ها می شود و از آلوئول ها (كیسه های نازك) وارد رگ های خونی به نام مویرگ می گردد كه در آنجا به ماده ای به نام هموگلوبین كه درگلبول های قرمز وجود دارد، متصل می شود. در همین زمان، دی اكسید كربن از پلاسما (قسمت مایع خون) وارد آلوئول ها می شود تا با بازدم خارج گردد. درمویرگ های بافت ها، گلبول قرمز اكسیژن را آزاد می كند در حالی كه دی اكسید كربن وارد پلاسما می شود.
فرهاد شرف پور مربی امداد ونجات ¤ نوشته شده در ساعت 10:14 توسط farhad sharafpourپیامهاى دیگران ( بایگانی شده )
یكشنبه، 29 شهریور، 1383ایدز
ایدز عبارت است از به وجود آمدن ضعف عمده در دستگاه ایمنی بدن (نقص ایمنی). این امر باعث كاهش توانایی بدن در مقابله با عفونتها و توانایی سركوب سلولهای غیرطبیعی مثل سلولهای سرطانی میشود. ویروس ایدز سلولهای ایمنی موجود در خون (لنفوسیتها) و سلولهای ایمنی موجود در بافتها (مغز استخوان، طحال، كبد و گرههای لنفاوی) را درگیر میسازد. این سلولها در تولید پادتن برای مقابله با بیماریها و سرطانها نقش دارند. در مجموع باید گفت كه ایدز یك نوع نقص ایمنی ثانویه است كه در سیر عفونت با ویروس ایدز ایجاد میشود
ادامه خواندن مقاله بيماري کزاز
نوشته مقاله بيماري کزاز اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
↧
October 14, 2018, 10:46 pm
nx دارای 31 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
شركت كنندگان در میزگردمرتضی ایمانی راد : دكترای علوم اقتصادی با گرایش تـــوسعه در برنامه ریزی، عضو هیات علمی كارشناسی ارشد سازمان مدیریت صنعتیمرتضی بهشتی : دارای تحصیلات عالی در اقتصاد، آمار و مدیریت، دبیركل كنفدراسیون صنعت ایرانمحمد مهدی بهكیش : دانشیار دانشكده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، مولف كتاب “اقتصاد ایران در بستر جهانی شدن” ، رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و ایتالیا
مرتضی عمادزاده : دكترای تخصصی در اقتصاد نظری، رئیس هیات علمی دوره های كارشناسی ارشد و عضو هیات مدیره سازمان مدیریت صنعتی، مدرس مباحث اقتصادی و بازرگانی،(اداره كننده میزگرد) اشارهدرآمدهای ارزی كشور ناشی از استخراج و فروش نفت بویژه درچند سال اخیر افزایش قابل ملاحظه ای یافته است و بدیهی است استفاده درست درجهت هدایت این منابع ارزی و سرمایه گذاری در بخشهای زیربنایی از اهداف مهم توسعه اقتصادی كشور محسوب می شود.
اما به رغم افزایش درآمدهای ارزی، كشور همچنان با تورم دورقمی بیش از 15 درصد، پایین بودن تولید و رشد اقتصادی، بالابودن نرخ تسهیلات، افزایش قیمتها، حجم زیاد نقدینگی، سرمایه های سرگردان و درنهایت كاستن قدرت خرید مردم دست به گریبان است. علاوه بر اینها كشور ما از آفتهای دیگر اقتصادی نظیر فرارسرمایه، رانتجویی، شفاف نبودن اطلاعات اقتصادی، قاچاق كالا،
نارسایی در حوزه تعرفه ها، حجم سنگین واردات كالا، ساختار اقتصادی سنتی، انحصاری بودن بورس، بی انگیزگی در سرمایه گذاری تولیدی، بیكاری و; رنج می برد و كارشناسان از این آسیبها به عنوان موانع توسعه اقتصادی یاد می كنند كه برآیند آنها درواقع پدیده ای به نام «ركود اقتصادی» است كه نیازمند كنكاش و تحلیل همه جانبه است؛ زیرا این پدیده قطعا ریشه درخت توسعه را میخشكاند و مانع هرگونه تحول است.
آمار و ارقام رسمی گویای این واقعیت است كه زنگ خطر ركود مدتهاست كه به صدا درآمده است؛ به طوری كه بخشهای ساختمان و كشاورزی طی سه سال اخیر بیشترین كاهش رشد را داشتند، بخش صنعت و خدمات رشد نسبتا ثابتی را دارا بودند و درمجموع میزان تولید كاهش یافته است. البته تغییر و تحول نظام مدیریت عمومی كشور را كه به نوعی بلاتكلیفی در سرمایه گذاران و تولیدكنندگان ایجاد كرده است نیز می توان از عوامل تشدیدكننده ركود حاضر دانست.
در زمینه پدیده «ركود اقتصادی» دو دیدگاه متفاوت وجود دارد. دیدگاه نخست معتقد به افزایش ركود در چند سال اخیر نیست و براین باور است كه ركود اقتصادی از سال جاری آغاز شده و ممكن است در ماههای آینده عمیق شود. این دیدگاه، ركود فعلی را نیز از نوع تورمی نمی داند. دیدگاه دیگر معتقد است كه ركود از چهار سال گذشته آغاز شده و از زمستان سال گذشته نیز تعمیق یافته است.
باتوجه به علاقه مندی و استقبال مخاطبان تدبیر بویژه مدیران بنگاهها از طرح مباحث اقتصادی در مجله، این بار تدبیر با دعوت از صاحبنظران و استادان اقتصادی به بررسی و تحلیل «ركود اقتصادی» پرداخته است و شركتكنندگان محترم درصدد برآمده اند متناسب با وقت جلسه میزگرد به تشریح دیدگاهها و نظرات خود بپردازند.
امید است مباحث میزگرد مورد توجه علاقه مندان بویژه سیاستگذاران و مدیران اقتصادی و نیز مدیران بنگاهها قرار گیرد.
دكتر عمادزاده: به نام خدا، ضمن خوشامدگویی به میهمانان ارجمند ماهنامه تدبیر، اساتید محترم مستحضر هستند كه موضوع میزگرد درباره ركود اقتصادی به عنوان زنگ خطری برای توسعه است. در این زمینه بحثها و چالشها فراوان است. نرخ بیكاری بالا، رشد اقتصادی نسبتا نازل، سطح عمومی قیمتها و نرخ بهره بالا همگی موجب شرایط ركودی در كشور شده است. به بیان بهتر نوعی از ركود تورمی در وضعیت اقتصادی فعلی ما حاكم است كه بالابودن نرخ تورم و بهره و نازل بودن نرخ اشتغال و رشد اقتصادی را توأمان دارد. امروز مسأله به كارگیری ظرفیت ها، دچارنقصان فراوان است و سمت عرضه اقتصاد ما كشش پذیری نسبتا كمی دارد. ازطرف دیگر وضعیت بازار بورس بویژه در 9 ماه اخیر و بخش مسكن ظرف حداقل دو سال گذشته نشان می دهد كه فضای اقتصادی ما از یك حالت ركود متأثر است.
اما علت اینكه این مسایل با تردید بیان می شود این است كه بعضی از صاحبنظران با تحلیل برخی از شاخصها هنوز قانع نشده اند كه شرایط اقتصادی ما باتوجه به این شاخصها شرایط ركودی است.به هرحال اگر شرایط اقتصادی امروز خودمان را با وضعیت چند سال گذشته مقایسه كنیم شاید به راحتی بپذیریم كه حداقل نوعی از وضعیت ركودی در كشور ما حاكم است. مواردی كه بیان شد از مواردی است كه علاقه مند هستیم باتوجه به زمان محدود جلسه میزگرد مورد تحلیل و بررسی و گفتگو و تبادل نظر قرار گیرد.
دكتر بهكیش: براساس نماگرهای اقتصادی بانك مركزی، رشد تولید ناخالص داخلی كشور در سالهای 81 ، 82 و 83 به ترتیب 5/7 درصد، 7/6 درصد و 8/4 درصد بوده است. این اطلاعات به وضوح نشان می دهد كه دركشور ركود داریم. اگر بخواهیم درهمین دوره سه ساله تورم را هم موردبررسی قرار دهیم، ملاحظه می شود كه شاخص خرده فروشی CPI با سرعت بسیار كم روبه تنزل بوده است. به عبارت دیگر شاخص كالا و خدمات مصرفی در سالهای 81 ، 82 ، 83 به ترتیب 15/8 درصد، 15/6 درصد و 15/2 درصد بوده است.
اما ركود تورمی موقعی است كه این دو شاخص عكس هم حركت می كنند، یعنی رشد تولید روبه كاهش و شاخص تورم روبه افزایش باشد. اگر شاخص تورم را CPI بگیریم، ما ركود تورمی نداریم، ولی ركود داریم. چنانچه شاخص بهای عمده فروشی را شاخص تورم بگیریم كه این معمول نیست، آن موقع ركود تورمی هم داریم. وقتی كه رشد بخشها را بررسی كنیم، می بینیم كه از سال 81 به 82 بیشترین كاهش در بخش مسكن و كشاورزی است. یعنی با اینكه بخش مسكن فقط 5/4 درصد تولید ناخالص داخلی را تشكیل میدهد، ولی كاهش این بخش از 81 به 82 خیلی شدید بوده و از 17/4 درصد به 3/1 درصد پایین آمده است.
در بخش كشاورزی رشد تولید از 11/4 درصد در سال 81 به 1/7 درصد در سال 82 تنزل یافته است. بنابراین كاهش تولید ناخالص داخلی در 1381 و 1382 متأثر از بخش ساختمان و كشاورزی است. در رشد تولید در بخش صنعت و معدن، تغییر زیادی مشاهده نمیشود. ولی اگر آب و برق و گاز را هم در داخل آن ببینیم، مشاهده می كنیم كه رشد تولید در این بخش هم به شدت تنزل یافته است. بنابراین معلوم می شود كه در بخش برق و آب و گاز هم ركود داشتیم. وقتی كه علت كاهش شدیدتر تولید ناخالص داخلی را بین سالهای 82 تا 83 بررسی كنیم، بازهم همان دو بخش مسكن وكشاورزی است كه تولید كشور را دچار كاهش كرده است. به این ترتیب ركود سه سال اخیر به شدت تحت تاثیر دو بخش ساختمان و كشاورزی است.
اما جالب اینكه بخش صنعت كم و بیش رشد ثابتی را حفظ كرده و رشد بخش خدمات هم تغییر محسوسی نداشته است. بخش خدمات نزدیك 50 درصد تولید ناخالص داخلی ما را تشكیل می دهد. بنابراین ركود ما بیشتر تحت تاثیر بخش ساختمان و كشاورزی است و بخش صنعت خیلی در آن موثر نیست و تقریبا رشد نسبتا ثابتی دارد.
دكتر بهكیش: من قبول ندارم. من معتقدم كه تورم ما در این سالها افزایش نیافته است. بنابراین ركود ما از نوع ركود تورمی نبوده است. به نظر من در بحث ركود، باید روی بخش ساختمان و كشاورزی بیشتر تمركز كرد. دكتر عمادزاده: بنابراین آقای دكتر بهكیش وجود ركود را در اقتصاد حداقل طی سه سالی كه تحلیل كردند تایید می كنند و ریشههایش را هم عمدتا در بخشهای كشاورزی و مسكن می بینند. چون بنابر تحلیل ایشان، بخش خدمات و صنعت به لحاظ نرخ رشد، نوسان چندانی نداشتند.
بهشتی: بحث اساسی من این است كه اقتصاد ما در مقایسه با دنیا، اقتصادی سالم نیست. ما در جهان جزو چند كشوری هستیم كه تورم 2 رقمی داریم وكشورهای مختلف، خود را موظف كرده اند كه تورم را كاهش دهند. اصولا مفهوم تورم تقریبا دنیا ازبین رفته است. باید علت یابی كرد. چرا می بایست تورم 2 رقمی داشته باشیم و هر سال نگرانی هایی را پیدا كنیم كه الان با آن دست بگریبانیم.چندین سال است كه اقتصاد ما دنباله رو سیاست شده است و درواقع جامعه ما جامعه سیاست زده است. تا زمانی كه اقتصاد ما اصل قرار نگیرد و سیاست های ارتباطی ما تابع منافع اقتصادی نشود، ما همین وضعیت را خواهیم داشت.
به اعتقاد من باتوجه به شرایط موجود در صنعت و تجارت، پیش بینی می شود كه تورم حتی تا 20 درصد هم برسد؛ زیرا هزینه های دولت بالا می رود. هزینه های دولت هم از محل فروش ذخایر ارزی تامین می شود و خود آن هم پول جدید به اقتصاد تزریق كردن است. وقتی این عوامل در كنار هم قرار گیرند نشان می دهد كه ما اولا معمار اقتصاد نداریم، ثانیا دولت همواره تابع سیاستهای مختلفی است و اقتصاد را تابع سیاستهای خودش كرده و به این ترتیب راه نجات را راه حل های كوتاه مدت می داند. باید اصولی تر به قضیه نگاه كرد و به پایه پرداخت.
به نظر من مجله تدبیر تاثیر عمیقی در سطح مدیران ما دارد و خیلی ازمدیران این مجله را می خوانند. لذا لازم است كه این قضیه را از دیدگاه دیگر تحلیل كنیم و این هشدار را بدهیم كه درست است كسانی كه در رأس كار قرار می گیرند به نحوی از طریق سیاسی وارد جریان می شوند. ولی واقعیت این است كه باید جامعه توسط كسانی كه تدبیر و شناخت اقتصادی دارند اداره شود و منافع ملی در رأس قرار گیرد. از دیدگاه من منافع ملی ما اقتضا نمی كند كه به هیچوجه وارد ماجراهایی شویم كه ارتباط ما را با دنیا خراب كند. روابط سیاسی ما با بعضی از كشورها نباید به آنها اجازه دهد كه تاخت و تازهای عجیب و غریبی در اقتصاد ما داشته باشند و از راههای مستقیم و غیرمستقیم، كالاهای ناصواب خود را وارد این مملكت كنند.
دكتر عمادزاده: آقای بهشتی فرمایشات شما دراساس صحیح است و طبیعی است كه اگر ما از آن جنبه ها به گفتگو بپردازیم بحث بسیار وسیع خواهدبود و ممكن است نتوانیم مسائل موردنظرمان را در این میزگرد جمع كنیم. تلاشمان این است كه تاحد ممكن بخشی ازآن مقولات را كه در ارتباط مستقیم با مسأله ركود در اقتصاد است بررسی كنیم. یقینا هركدام از ریشه های نكاتی كه میفرمایید در شكل گیری ركود موثرند، ولی آن نكات باید مستقلا موردتحلیل قرار گیرند.بهشتی: ركود زاییده چیست؟ زاییده تصمیم گیری های غلط ماست. چون بازار آزاد نداریم و بازار ما كنترل شده و انحصاری است. ما بازاری داریم كه تحت تاثیر قاچاق كالا است، بازاری داریم كه دولت نرخ ارز و نرخ بهره و حتی قیمت كالاها را تعیین میكند.
پس در این اقتصاد شما با عوامل بازار آزاد سروكار ندارید كه بخواهید علت یابی و موشكافی كنید. باید به علت اصلی؛ یعنی رفتار دولت در برابر مسایل اقتصادی بازگردیم. دكتر ایمانی راد: آقای دكتر بهكیش بحث ركود را در چند سال اخیر از زاویه كاملا دقیقی مطرح كردند كه من كاملا با آن موافقم و سعی می كنم آن بحث را ادامه دهم. به نظر من هم در شرایط فعلی ركود اقتصادی داریم. این ركود از سه، چهار سال گذشته شروع شده است و فقط نكته ای كه من می خواهم اضافه كنم این است كه از زمستان سال 1383 با استفاده از اطلاعاتی كه به طور محدود ولی سیستماتیك از بازار جمع آوری كردیم، ركود شروع شده و تعمیق یافته است.درهرحال من پدیده تشدید ركود را بحث می كنم، كمااینكه بحث ركود را آقای دكتر بهكیش مطرح كردند و آمار و ارقام را هم گفتند.
من آمار چك های برگشتی را نگاه می كردم، كه به شدت درحال افزایش است. ما در اواسط شهریور ماه از 50 نفر از مدیران راجع به اطلاعات اقتصاد كلان و وضعیت اقتصادی شان سوال كردیم. این عده به طور مشخص از 9 گروه صنعتی انتخاب شدند و نتایج بررسیها نشان می دهد كه بیش از 90 درصد تولیدكنندگان دارای كاهش شدید تولید نسبت به سال 83 بودند.
همان طور كه آقای دكتر بهكیش اشاره كردند یكی از عواملی كه در ركود اقتصادی در چند سال گذشته تاثیر داشته بخش ساختمان است كه بحث كاملا درستی است. اطلاعات بانك مركزی نشان می دهد كه در 3 ماهه اول سال جاری هم، سرمایه گذاری بخش خصوصی در بخش ساختمان پایین آمده و كاملا رشد منفی داشته است.علاوه بر این، طبق مطالعات بانك مركزی، بخش ساختمان دارای بیشترین رابطه فرازونشیب در اقتصاد است و بیشترین رابطه میزان اشتغالزایی را دارد. بنابراین یك بخش استراتژیك در اقتصاد است و این بخش دچار كاهش تولید شده است و اگر آمارهای سه ماهه موجود بود، نرخ رشد بخش ساختمان در تولید ناخالص داخلی منفی می بود.
مطلب مهم دیگر كاهش شاخص بورس است. شاخص بورس از چهارده هزار به ده هزار رسیده است. باتوجه به وجود حجم مبنا و باتوجه به اینكه این كاهش شاخص با محدودیت جدی مواجه است، این محدودیت در چارچوب مقررات و ضوابط، كاهش اسمی است. درواقع اگر بورس رها شود ممكن است كاهش شاخص بیشتر شود. بنابراین كاهش شاخص بورس تا ده هزار نشان دهنده این امر خواهد بود كه به نوعی ركود در اقتصاد حاكم است.
من هیچكدام از اینها را به تنهایی دلیل ركود اقتصادی نمی بینم. ولی وقتی همه عوامل را با هم جمع می كنیم، نشان می دهد كه ركود در بخشهای اقتصادی كشور درحال گسترش است.متغیرهای دوگانهمن معتقدم ركود بلندمدت و كوتاه مدت وجود دارد كه درحال گسترش است. به نظر می رسد كه دو دسته متغیر موجب شكل گیری ركود در اقتصاد ایران می شود. یك دسته متغیرهای واقعی اقتصادی هستند و یك دسته متغیرات انتظاری كه براساس انتظارات مردم و فعالین اقتصادی شكل می گیرد. یكی از متغیرهای واقعی كه در ركود اقتصادی كشور نقش دارد، مسأله واردات است.
در سال 1380 كه نرخ رشد شروع به كاهش كرد ما 18 میلیارد دلار واردات داشتیم. این رقم در سال 81 به 22 میلیارد دلار، در سال 82 به 30 میلیارد دلار و در سال 1383 به 37 میلیارد دلار رسیده است. باتوجه به آمار و ارقام شش ماهه اول سال جاری و نیز براساس روند پایان سال 83 كشور ما در پایان سال 84 مبلغ 43 تا 54 میلیارد دلار واردات خواهد داشت.
در سال 1380 دربرابر هر پنج كالای تولیدی، یك كالای وارداتی داشتیم، الان در برابر سه كالای تولیدشده، یك كالای وارداتی داریم. این روند نشان می دهد حجم بسیار وسیعی از كالاهای مختلف واردكشور می شود. ممكن است عده ای بگویند درآمد ارزی كشور زیاد است و اگر واردات هم زیاد شود اشكال ندارد. پاسخ این است كه اشكال دارد؛ زیرا اگر به نرخ ارز نگاه كنیم می بینیم كه در چند سال گذشته به5/2 تا 3 درصد افزایش داشته است. اگر قیمتهای داخلی را هم درنظر بگیریم حدود 70 درصد افزایش داشته است. بنابراین یك نرخ تورم سالیانه 5/2 تا 3 درصد به دلار
برای كالای وارداتی می خورد. علاوه بر این بازار جهانی هم به آن اضافه می شود. بنابراین طبیعی است كه بازار اقتصادی ایران با شرایطی مواجه می شود كه تولیدكننده خارجی هرسال در مقابل تولیدكننده داخلی، وضعیت بسیار بهتری خواهد داشت و درمقابل، تولیدكننده داخلی قدرت رقابتی خودش را از دست می دهد. و در چنین شرایطی طبیعی است كه نرخ رشد تولید كاهش یابد. همان طوركه آقای دكتر بهكیش اشاره كردند بخش صنعت نسبتا یكی از پایدارترین بخشها بوده است. نرخ رشد صنعت تقریبا نزدیك 10 درصد بوده است و جالب اینكه نوك تیز حمله واردات عمدتا روی بخش صنعت است. به نظر میرسد باتوجه به واردات بسیار زیاد كالا، حمله در بخش صنعت در شش ماهه اول سال 84 آغاز شده است.
دكتر بهكیش: من موافق نیستم، برای اینكه واردات ما از كالای نهایی مصرفی خیلی كم است. واردات ما بیشتر كالاهایی است كه در صنعت از آنها استفاده می شود.دكتر ایمانی راد: دو نكته مطرح است. نكته اول این است كه در سال گذشته میزان كالای مصرفی به نسبت سال قبل بالا رفته است و در شش ماهه اول سال جاری نسبت تمایل به سمت كالای مصرفی بیشتر شده است. اما نكته دوم، واردات برای اینكه ركود ایجاد كند لازم نیست حتما مشابه كالای وارداتی، كالای مصرفی باشد كه در داخل تولید شود.
من باتوجه به اطلاعاتی كه از مسئولان و اتاق بازرگانی تهران داشتم عرض كردم كه نرخ رشد بخشهایی از صنعت در سال جاری درحال كاهش است. حالا اگر كسی بگوید آمار را از كجا می آورید؟ من می گویم آمار ندارم. درواقع صحبت من براساس پیش بینی و درك از شرایط و در بازار بودن و جمع آوری اطلاعات است. باتوجه به نرخ برابری بین ریال و دلار، واردات یكی از عوامل ركود است. نكته دوم هم در بخش واقعی اقتصاد؛ یعنی ساختمان است كه ركود در رشد ساختمان را نشان می دهد و از متغیرهای بسیار مهم در ركود اقتصادی است.
كاهش پرداختهای دولتیباتوجه به تغییر دولت در سال جاری، اتفاقی كه افتاده این است كه با تغییر پستها و بالارفتن احتمال جابه جایی ها، هزینه ها و پرداختهای دولتی به شدت كاهش یافته است. وقتی یك سری تغییرات سیاسی در بخش مدیریت انجام می شود قاعدتا پروژه های جدید شروع نمی شود و پروژه هایی هم كه درحال انجام است با وقفه روبرو می شود. همین وقفه، ركود را به بخش خصوصی كه وابسته به بخش دولتی است منتقل می كند. به عنوان مثال چندین شركت را كه وابستگی به
بخش دولتی دارند از لحاظ دریافتها كنترل می كردیم. این شركتها بدون استثنا در دریافتهای خود از بخشهای دولتی با مشكل مواجه هستند. علاوه بر این بعضی ازآنها هم با مشكلات جدی مواجه هستند. به نظر من تغییر دولت و مدیران هم از بحثهایی است كه در گسترش ركود تاثیر داشته است.
نكته آخر تغییر بافت سیاسی كشور همراه با انتظارات خاص است كه در مردم ایجاد شده است. طبیعی است كه این انتظارات در همه جهات شكل بگیرد. تغییر یكباره در بافت سیاسی كشور بورس را با كاهش شدید شاخص مواجه كرده است. در سرعت گردش پول هم افت ایجاد شده است. به عبارت دیگر گردش پول كند شده است و آن هم به این دلیل است كه ریسك معاملات بالا رفته است. این عوامل هم باعث كاهش معاملات و توسعه ركود شده است. البته همان طور كه عرض كردم بعضی از این عوامل با انتظارات مردم و بعضی هم با بخشهای از متغیرهای واقعی اقتصاد ارتباط دارد.
مجموعا بخشی از اطلاعاتی كه مطرح شد براساس اطلاعات جمع آوری شده از بازار است و بخشی هم ازطریق پرسشنامه ای است كه در شهریور ماه گذشته تنظیم و جمع آوری شده است.دكتر عمادزاده: نتیجه گیری من از فرمایشات آقای دكتر ایمانی راد این است كه ایشان، نوعی خاص از طبقه بندی را ارائه می كنند. ما در زمستان 83 وارد فضای ركود شدیم و درحال حاضر این ركود اقتصادی تعمیق می شود. اگر مسائل تئوری را دنبال كنیم، یكی از زوایا این است كه افزایش واردات باید باعث افزایش مواداولیه قطعات یدكی شود و عرضه را كشش پذیرتر كند. منتها علت اینكه نمیتوانیم كاملا كلاسیك جمعبندی كنیم این است كه درجریان تغییر و تحول نظام مدیریت عمومی كشور به نوعی همه با ابهام و بلاتكلیفی مواجه هستند و این امر می تواند از عوامل ایجادكننده تشدید ركود تلقی شود.
به بیان دیگر ما وقتی بحث ركود را نگاه میكنیم، می پذیریم كه پرداختن به مسائل تئوری می تواند كاملا پاسخگوی موضوع باشد، در حالی كه شواهد جامعه نشان می دهد كه پرداختهای مربوط به پروژه های عمرانی به كندی انجام می شود. شایعات درمورد تغییرات مدیران زیاد است. نمونه هایی داریم از اینكه حقوق مدیران را كاهش داده اند. منتها این كاهش، كاهش اسمی و نمادین بوده است، كاهشی نبود كه منجر به كاهش هزینه های دولتی شود. البته همین تغییر نمادین در رفتار عمومی مدیران تاثیر خود را گذاشته است. درواقع این مسایل است كه می تواند زمینه های عمومی ركود را توسعه بدهد.
آنچه كه موجب می شود به این قضایا بیشتر بپردازیم این است كه به چیزهایی كه می تواند محركه های اثرگذار روی بخش ركود باشد، بیشتر توجه كنیم. داستان بورس یكی از واقعیات بسیار ملموس جامعه ماست و مسایل بورس در ظرف 9 ماه گذشته را نمیتوانیم منكر شویم. بورس یكی از چرخهای گرداننده نقدینگی و سرمایه گذاری است. به نظر من به این مسائل باید بیشتر پرداخته شود.
دكتر بهكیش: اگر دامنه بحث خیلی گسترده شود اثرات عوامل مختلف را نمی توانیم در بحث غیرریاضی به روشنی تبیین كنیم. تولید ناخالص داخلی به عنوان یك متغیر به حداقل سی متغیر جدی وابسته است كه هركدام اثرخاص خود را دارد. درنتیجه مجبوریم مقداری بخشی صحبت كنیم تا بحث قابل جمع كردن باشد.
توجه من از این بابت به ارقام بانك مركزی است كه در شرایط موجود بهترین رقمهایی است كه وجود دارد. اشاره شد كه در سه ماهه سوم و چهارم سال 83 ركود شروع شده است، اما ارقام خلاف این موضوع را نشان می دهد. تولید ناخالص داخلی ما در سه ماهه اول 5/4 درصد، در سه ماهه دوم 4/4 درصد، در سه ماهه سوم 2/5 درصد و در سه ماهه چهارم 4/5 درصد رشد داشته است. بنابراین ما در سه ماهه چهارم سال گذشته براساس این ارقام ركود نداشتیم، بلكه
اقتصادمان روبه توسعه بود. به اعتقاد من مبانی بحث را باید روشن كرد و پیشنهاد من این است كه جایی كه رقم داریم، آن را اصل قرار دهیم و استنباطات خود را به آنها اضافه كنیم، نه اینكه ارقام را كنار بگذاریم و براساس استنباطهای خودمان آن را تحلیل كنیم. من فكر می كنم ركود اقتصادی از امسال شروع شده كه ارقامش هنوز بیرون نیامده است.
نقش موثر انتظاراتبه اعتقاد من، ما نسبت به سال 81 ركود بلندمدت سه ساله داشتیم و رشد تولید طی این مدت به شدت پایین آمده است، ولی در سه ماهه آخر سال گذشته نسبت به سه ماهه اول همان سال ركود نداشتیم. من تصور می كنم كه اقتصاد ما حتی بخش واقعی آن بسیار متأثر از انتظارات است. انتظارات نه تنها نقش بسیار قوی در اقتصاد كشور دارد، بلكه بسیار وابسته به فضاهای سیاسی است.
شاخصهای بورس طی دو ماه اخیر كاهش جدی پیدا كرده است. انتظارات به ترتیبی شكل گرفته است كه هر كاری می كنیم، شاخصها برگشت پیدا نمی كند. علت هم روشن است كه انتظار مردم این نیست كه شرایط سیاسی ما به سرعت بتواند به یك وضع طبیعی برگردد. وقتی شرایط این گونه است، به سرعت پولها نقد می شود. اگر مانده سپرده بانكها را در این مدت نگاه كنیم به سرعت روبه افزایش گذاشته است و خروج پول از بورس به سرعت بالا رفته است. متاسفانه با آزاد شدن پول از محیط بازار سرمایه به هیچوجه این پول در بخشهای واقعی اقتصاد وارد نشده و به
طرف تولیدكشاورزی، صنعتی و ساختمان نرفته است، بلكه در بخشهایی رفته است كه نقدینگی بسیار بالاتری داشته تا هر لحظه صاحب پول بخواهد بتواند آن را جابجا كند. بنابراین من تصور می كنم سیاستمداران ما باید به این نكته كاملا توجه كنند كه اقتصاد را با هیجان نمی شود اداره كرد و آقای خاتمی در دوره دوم ریاست جمهوری این نكته را خوب متوجه شدند. اقتصاد را نمی توان با شوك مواجه كرد. شوك اصولا اقتصاد را می ترساند. وقتی پول از یك بخشی شروع به خارج كردن كرد، با همان سرعتی كه بیرون می رود به هیچوجه نمی توان آن را به آن بخش بازگرداند. نیرو
وزمان زیادی نیاز است تا پول را دومرتبه به آن بخش بازگرداند. بنابراین یك ركود بلندمدت داریم كه سال از81 آغاز شده است و یك ركود كوتاه مدت كه در این چند ماه به شدت حادث شده است. من اینها را بیشتر از انتظارات واقعی مردم می دانم و شكل این انتظارات را هم فقط سیاستمداران هستند كه می توانند عوض كنند وگرنه پول به سرعت از بخشهای واقعی اقتصاد خارج می شود.دكتر عمادزاده : آقای بهشتی فرصتی است كه جناب عالی یك مقدار زوایای سیاستگذاری قضیه را بازكنید.
بهشتی : اختلاف بین مجلس هفتم و دولت آقای خاتمی، مقداری از انتظارات را دگرگون كرد و از زمانی كه ما وارد اتخابات شدیم، فعالیتهای اقتصادی تحت تاثیر قرار گرفت. مخصوصا سازمانهای درستی كه یك نوع سكون و بی تفاوتی در آنها حاكم شد و بعد هم انتخابات ریاست جمهوری كه دگرگونی فكری را در جامعه به وجود آورد. جامعه روندی را طی كرده كه حاصل آن، ركودی است كه در آخرین فصل سال 83 خودش را نشان داده است. من این مساله را احساس نكردم مگر جزئیات
ارتباطاتی كه بین مجلس و دولت به وجود آمد. بعد از آن ما وارد این مسأله می شویم سازمانهای دولتی ما بلاتكلیفی عمیقی را برای همه به وجود آورده اند. براین اساس امروز ما نمی دانیم كه سیاستهای صنعتی مان واقعا چه خواهد بود؟ نمی دانیم سیاستهای كنترل قیمتها چه خواهد بود؟ آیا دولت می خواهد به طرف كنترل قیمتها كه در دهه های گذشته حركت كند؟ یا خیر این گونه نیست؟ این سردرگمی ها یك نوع بلاتكلیفی برای تولیدكنندگان و مدیران بنگاهها به وجود آورده است. در مجلس با قانون برنامه چهارم به عنوان یك راهنما نگاه نمی كنند. سازمانهای دولتی قانون برنامه چهارم را كتاب راهنمای خودشان نمی دانند و تصمیماتی كه گرفته می شود گاهی مغایر با تصمیمات برنامه چهارم است.
این نوع پدیده ها باعث شده كه نوعی سردرگمی به وجود بیاید و نتوانیم هیچ نوع آماری از فرار سرمایه داشته باشیم. این فضای بلاتكلیفی و انتظاراتی كه آقای دكتر ایمانی راد مطرح كردند در جامعه حاكم است و مدیران صنایع از فضایی كه ایجاد شده است به شدت نگرانند. صندوق ذخیره ارزی مدتی است كه هیچ نوع فعالیتی از خود نشان نداده است و همین مساله نوعی نگرانی به وجود آورده است.
ادامه خواندن مقاله ركود اقتصادي- زنگ خطرتوسعه
نوشته مقاله ركود اقتصادي- زنگ خطرتوسعه اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 14, 2018, 10:46 pm
nx دارای 24 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
پولشوئی و تاریخچه آنمقدمه :تاریخچه ی آغاز پول شوئی را از اوایل قرن بیستم می دانند و بنا به نظر برخی از اقتصاددانان پولشوئی ریشه در مالکیت مافیا بر شبکه ای از رختشویخانه های ماشینی در ابتدای دهه 1930 در آمریکا دارد. طی این سالها، همزمان با بحران اقتصادی آمریکا، دزدان و گانگسترها پولهای کلان بدست آورده را از اخاذی، فحشاء، قاچاق مواد مخدر و مشروبات الکلی،کازینوها و قمارخانه ها که منشاء غیرقانونی داشتند به طریق مختلف مشروع و قانونی جلوه می دادند، یکی از راههای
مشروعیت بخشیدن به این درآمدها، ایجاد کسب و کار و اشتغال برای عده ای از افراد بیکار جامعه بود که سرمایه گــذاری در رختشویخانه ها یکی از کارهایی بود که در جهت قانونی نشان دادن پول های نامشروع صورت گرفت، اما عده ای دیگر از کارشناسان اقتصادی و مالی عقیده دارند که انتسابِ منشاء پدیده ی پولشوئی به گروههای گانگستری و مافیائی دهه ی 1930 نمی توان
د واقعیت داشته باشد و رواج اصطلاح پولشوئی را به جریان رسوائی سال 1973 و اترگیت و حادثه خلیج خوکهــا به نیکسون رئیس جمهور وقت آمریکا نسبت می دهند این واژه نخستین بار در سال 1982 در چارچوب روابط حقوقی و قضایی در دادگاهی در آمریکا مطرح گردید و از آن پس در سطح گسترده ای به کار گرفته شد و به اصطلاحی متداول در سراسر جهان تبدیل شد. در حال حاضر رشد اقتصادی و رونق بازارهای مالی و همچنین تغییر و تحولات پولی و رشد اقتصادی در کشورهای اروپائی باعث گسترش جرائم سازمان یافته مانند سرقت، قاچاق مواد مخدر، آدم ربائی و دیگر
اعمال خلاف شده است. سازمانهای به وجود آمده، کلیه ی عملیات خلاف سودآور را نشانه رفته اند و یکی از فعالیت های مهم این سازمانها پول شوئی می باشد. پولشوئی فعالیتی غیرقانونی می باشد که طی آن درآمد و سود ناشی از اعمال خلاف وارد چرخه اقتصاد شده و مشروعیت قانونی می یابد. با توجه به اثرمُهلک و با اهمیت پول شوئی بر سلامت اقتصاد،لازم است توجه بیشتری به راههای مقابله با آن مبذول کـرد و مقررات مفصلّتری در این زمینه تدوین نمود و از آنجا که پول شوئی ماهیتی فراملّی دارد مقابله با آن نیز مستلزم تـلاش و همکاریهای بین المللی خواهد بود و با توجه به آثار سوء پول شوئی بر بدنه اقتصاد سالم و زیانها و تبعات ناشی از آن شناخت و شناسائی زوایای آن برای مدیران اقتصادی و بانکی و قانونگذاری و مقامات قضائی و انتظامی
ضروری به نظرمی رسد و در این راستا اولین سازمان در جهت وضع قوانین ویژه در مورد پول شوئی در سال 1989 توسط گروه هفت (7- G) تحت عنوانFATF ( Financial Action Task Force) تأمین گردید. تعریف پول شوئی تعاریف گوناگونی از واژه پول شوئی شده است ولی در کل می توان گفت که پـول کثیف Dirtymoney) و نامشروع در چرخه مبادلات قرارگرفته تا پس از عبور از این چرخه، قانونی، تمیز و مشروع جلوه نماید. در پیش نویس ماده 1 اتحادیه ی اروپائی ( European Community) تعریف پول شوئی عبارت است از: فرآیندی که طی آن خلافکاران و صاحبان دارائی های غیرقانونی به گونه ای عمل می کنند که نشان دهند پولی را که خرج می کنند. در واقع
متعلّق به خود آنهاست و از راه قانونی بدست آمده است به عبارت دیگر پولشوئی هرگونه تبدیل و انتقال مال بمنظــور مخفی کردن و تغییر در مال مورد نظر با علم به این که چنین مالی از یک جرم کیفری حاصل شده است، می باشد. البته باید توجـه داشت که پول شوئی جرمی چند بُعدی است که علاوه بر بعد قضایی در ابعاد اخلاقی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی نیز تأثیـر دارد. سازمان FATF پول شوئی (تطهیر پول) را، هر گونه عملیاتی که در راستای پنهان سازی و ایجاد عدم شفافیت در ارتباط با منشاء در آمد و ثروت کسب شدهِ توسط اشخاص حقیقی و حقوقی در جهت مشروعیت بخشیدن به این درآمدهای نامشروع صورت می گیرد، را تعریف می کند. انواع
پولهائی که می تواند در جامعه گردش داشته باشد و خلافکاران به روشهای مختلف تلاش درمشروعیت بخشیدن و تطهیر آنها دارند سه دسته می باشند: 1ـ پول سرخ: پولی که مربوط به نقل و انتقالات مواد مخدر می باشد و به زندگی و جان انسانها مرتبط می باشد. 2ـ پول سیاه: پول های حاصل از قاچاق کالا می باشد و پولهایی که از شرکت در معاملات پر سود دولتی خارج از عرف طبیعی و اداری حاصل شده است. 3ـ پول خاکستری: پول هایی که از درآمدهای حاصل از فروش کالا و انجام کارهای تولیدی حاصل می شود و از نظارت دولت، پنهان می ماند و صاحبان آن از پرداخت مالیات فرار می کنند. شیوه های پول شوئی: از مهمترین و معمول ترین شیوه های
پولشوئی این است که پولشویان مقادیر زیادی پول نقد را تبدیل به مقادیر کوچکتری کرده و بطور مستقیم در بانکها سپرده گذاری می کنند و یا در کشورهایی که دارای مقررات آزاد می باشند سپرده گذاری کرده و بعد از مدتی، سپرده به محل اصلی انتقال می یابد. یکی دیگراز شیوه های پولشوئی تبدیل پول خلاف در بازارهای داخلی به طلا، الماس و غیـره و فــروش آن در بازارهای خارجی می باشد، ارز حاصله از این معاملات را در کشورهای خارجی سرمایه گذاری نموده و بـا استفاده از تسهیلات وام، از بانک مربوطه امکان دستیابی به پول تمیز و مشروع ( Boomerang ) برای آنان فراهم می شود و یا پولشویان فعالیتهای تجاری خاصی و مشابهی را در کشوری که پول
کثیف در آن بدست و سپرده گذاری کرده اند آغاز می کننـد و از طریق خرید و فروش کالا و خدمات به مبادلات صوری می پردازند. بدین صورت پولشویان، کالا را از شرکتی که می خواهند پول کثیف به آن تحویل دهند می خرند و با قیمتی بالاتر از قیمت معمول، صورت حساب صــادر می کنند و بدین ترتیب ما به التفاوت قیمت واقعی و قیمت کاذب، پول تمیز و مشروع خواهد بود. پولشوئی از طریق سیستم های پرداخت شبکه ای (CNTO ) نیز به سادگی انجام پذیراست که این هم مربــوط به قوانین و مقررات حاکم بر آن است که تا حدود زیادی منتج از قوانین حاکم بر بانکها و مؤسسات مالی می باشــد. برخی از این قوانین شامل 1ـ نقل و انتقال پول، بدون واسطه (ازطریق تلفن یا
اینترنت ) 2ـ بی نام بودن نقل و انتقــالات وجوه و اصل، 3ـ عدم مداخله بانکها و مؤسسات مالی. بدین منظور که جایگاه مطمئنی جهت نقل و انتقال پول برای مشتریان فراهم گردد. البته پولشویان از طریق شبکه های پرداخت در پوشش مؤسسات خیریه قلابی، نیز می توانند از اقصی نقاط جهان نسبت به دریافت پول اقدام نمایند. سیاست های ضد پول شوئی برخی از کشورها به علّت اینکه پولشوئی یکسری محدودیتها برای آنها ایجاد می کند از اِعمال سیاست های ضدپول شوئی طفره می روند که این امر باعث آسیب به نظام اقتصادی آنها و ضربه خوردن به بازارهای مالی این
کشورها می شود و اثرات منفی وسیعی براقتصاد کلان آنها وارد می کند، لذا در جهت مبارزه با پولشوئی می بایست با اتخاذ سیاستهای مناسب، مانند کنترل و نظارت بر ارزهای خارجی و اعمال نظارت دقیق، مستمر و وصول مالیات، تهیه گزارشهای آماری، نظـــام مالی و اقتصادی خود را از آسیب مصون دارند. مراحل عملیات پولشوئی : 1ـ مکان یابی ( Placement ) = اولین مرحله از روند پولشوئی که پول نقد بصورت اسکناس و سپرده وارد سیستم مالی می شود. 2ـ طبقه بندی یاتغییروضعیت(Layering )= مرحله ای که رد پای پول کثیف از بین ]می رود و با استفاده از عملیات مالی ارتباط درآمدهای نامشروع با منبع اصلی آن قطع می شود. 3ـ ادغام (Integration )= در
آخرین مرحله وجوه غیر قانونی با فعالیتهای اقتصـــادیِ قانونی، ادغام شده و به بدنه اصلی اقتصاد کشور که جنبه قانونی دارد وارد می شود، در این مرحله شناسائی و ردگیری پول کثیف از پول مشروع بسیار دشوار است. پول شوئی و ضرورت مبارزه با آن در ایران هدف هر جرم کسب پول می باشد و نسبت مستقیمی بین جرم و پول کثیف وجود دارد، پولهای کثیف ناشی از عملـیات مجرمانه جهت تطهیر، وارد شبکه بانکی شده و پدیده پولشوئی ایجاد می گردد. از آنجا که قوانین و
مُدونی ضــد پولشوئی در کشور ما وجود ندارد پدیده پولشوئی می تواند بخصوص در نظام بانکی کشور وجود داشته باشد، فرارهای مالیاتـــی، اختلاس و انواع فسادهای مالی کارکنان دولت و بخشهای خصوصی و خـــریــد و فروش موادمخدر، سرقـت، کلاهبرداری، آدم ربائی و فحشاء از جمله جرایمی هستند که دارای سودهای کلان می باشند كه به روش های گوناگون، رد پای سودهای آنان توسط مجرمان مخفی می گردد تا بتوانند از دست مجریانِ قانون فرارکنند. یکی از این روشها خرید و فروش کد اقتصادی و صدور فاکتورهای تقلبی می باشد و افرادی که اقدام ب
ه فروش آن می کنند در ازای دریافت مبلغی، متعهد می گردند که مالیات آن را پرداخت نمایند، در صورتی که با پرداخت رشوه یا راههای دیگر از پرداخت مالیات امتناع می کنند، رانت خواری و کسب ثروتهای باد آورده از دیگر جرایمی است که در کشور ما منجر به تولید پول کثیف و نامشروع می شود اما به دلیل فقدان قانون به سادگی تطهیرمی شود. پولشوئی و تطهیر پول های کثیف در ایران به دلیل عدم نظارت بر نقل و انتقالات پول به سادگی انجام می پذیرد و علیرغم آنکه در کشور ما
حسابهای بانکیِ بی نام، افتتـاح نمی گردد قوانین لازم و کافی جهت ردیابی و کشف پول های کثیف در شبکه بانکی وجود ندارد. بنابراین بسیاری از مجرمان ضرورت نمی بینند که پولهای ناشی از جرم خود را به ارز خارجی تبدیل کرده و از کشور خارج نمایند و در مقابل پولهـای کثیف بین المللی، معمولاً به کشورهایی جهت تطهیر می روند که از نظام ارزی آزاد، برخوردارند (مانند سوئیس، لبنان و امارات متحده عربی) و با وجود نظام سفت و سخت ارزی حاکم بر شبکه بانکی کشور، ایران مکان مناسبی جهت تطهیر پولهای کثیف بین المللی نمی باشد و بدین علت است که سازمانهای بین
المللی در خصوص تطهیر پول در ایران چندان حسّاس نمی باشند.بیشترین حجم پول تطهیر شده در ایران مربوط به مجرمان داخلی می باشد و سیستم نظام ارزی کشور برای مجرمان بین المللی جذاب نمی باشد (بعلت نظام سفت و سخت ارزی) با توجه به، این که مهمترین دلیل برای مبارزه با پولشوئی ایجاد فضای نا امن برای فعالیت مجرمان و کاهش رفتارهای تبهکارانه و کمک به مسؤولین جهت کشف و ردیابی شبکه های فحشاء و اختلاس می باشد، لذا تدوین قوانین مدون، لازم و ضروری بنظر می رسد.با اعمال قوانین مبارزه با پولشوئی راههای فرار مالیاتی کاهش یافته و درآمدهای ناشی از مالیات دولت افزایش خواهد یافت و شبکه های فحشاء و اختلاس و ارتشاء کشف و عرصه بر فعالیتهای مجرمانه ای مانند قاچاق کالا و خرید و فروش مواد مخدر تنگ
شد، بنابراین مبارزه با پولشوئی بیش از آنکه به نفع شبکه بانکی باشد به نفع کل جامعه می باشد.منابع 1ـ پولشوئی . مجتبی دباغ 2ـ برخورد با شویندگان پول های کثیف . بانک و اقتصاد . شماره 15 3ـ پول شوئی راههای مبارزه با آن . عبدالرضا ملک و محبوبه مدنی اصفهانی 4ـ حدیث پولشوئی . مترجم: س . سمی . ترجمان اقتصادی . سال سوم . شماره 43مقولهای در بنبست: مبارزه با پولشوئی در ایران گرچه نبش قبر در فرهنگ و مذهب ما عملی ناپسند است، اما آثار مخرب پولشوئی بر اقتصاد ایران بهقدری اسفبار است که هرگونه کاوش و حتی نبش قبر در گورستان لوایح مترقی را واجب میسازد.
لایحه مبارزه با پولشوئی در تاریخ 16/7/81 با قید دوفوریت تقدیم مجلس شد، اما نه تنها دوفوریت این لایحه به تصویب نرسید، بلکه با وجود مجازاتهای کمرنگ و سبک پیشبینی شده در این لایحه، هنوز هم پس از پنج سال تکلیف آن روشن نشده است. مجید قاسمی، دبیر کمیسیون اقتصاد کلان مجمع تشخیص مصلحت نظام در اینباره گفته است: لایحه مبارزه با جرم پولشوئی در مجلس به تصویب رسیده بود که به علت ابهامات کلی مورد پذیرش شورای نگهبان قرار نگرفت و به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال شد. وی افزوده است: این لایحه در سال گذشته به صحن مجمع
اما مرتضی تمدن، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی از دیدگاه دیگری به موضوع مینگرد و میگوید: لایحه پولشوئی با دو ابهام از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام به مجلس بازگردانده شد. وی تصریح کرد: از نظر مجمع تشخیص مصلحت، دو نقطه ابهام در این لایحه وجود دارد: اول اینکه بخشی از وظایف شورای عالی پولشوئی مربوط به قوه قضائیه است و چون دخالت در وظایف قوه قضائیه میشود، لذا این مورد باید اصلاح شود؛ ابهام دیگر این است که پیاده کردن مصوبات شورای عالی مبارزه با پولشوئی، در لایحه تعریف شنده و باید ساز و کار اجرائی لازم تدوین شود. به هر حال، این لایحه که تصویب آن از لحاظ بینالمللی برای دفاع از حیثیت سیستم بانکی ضروری است، همچنان بلاتکلیف و بلاتصویب باقیمانده است. چرا چنین است و چه باید کرد؟ این مقاله را بخوانید.
مقدمه گرچه نبش قبر در فرهنگ و مذهب ما عملی ناپسند است، اما آثار مخرب پولشوئی بر اقتصاد ایران بهقدری اسفبار است که هرگونه کاوش و حتی نبش قبر در گورستان لوایح مترقی را واجب میسازد. پولشوئی در ایران از دوران جنگ ایران و عراق رو به افزایش گذاشت. براساس گفته یکی از اعضاء مرکز تحقیقات بانک مرکزی، پولهائی که از منابع غیرقانونی تحصیل شده و در ایران پولشوئی شدهاند، از شش درصد GDP در سال 1350، به 15درصد در سال 1360 رسیده و 20 درصد کل فعالیتهای اقتصادی کشور را در سال 82 دربر گرفته است. بنابراین، در این مدت، پولشوئی نه تنها مهار نشده، بلکه به علت گسترش سازمانهای زیرزمینی، بهطور لجامگسیختهای توسعه پیدا کرده است.
ارائه لایحه تصمیم به تهیه و تصویب قانون مترقی ضدپولشوئی، در زمان دولت آقای خاتمی اتخاذ شد. هدف از این لایحه، بالا بردن قدرت پول ملی، کنترل تورم، رشد بخش خصوصی، تصویب مقررات لازم برای کنترل فعالیتهای بانکی و توسعه بیمه خدمات اجتماعی و بیمه بیکاری بود. برای دستیابی به این اهداف نیز دولت خود را ناگزیر به مبارزه با فعالیتهای اقتصادی زیرزمینی میدانست. با این حال، دولت و مجلس برای تصویب این قانون با طیف وسیعی از مقاومتهای انحصارگران و رانتخواران مواجه شدند.
لایحه مبارزه با پولشوئی با قید دوفوریت در تاریخ 16/7/81 تقدیم مجلس گردید، اما نه تنها دوفوریت لایحه مذکور به تصویب لایحه مذکور به تصویب بدنه قانونگذاری کشور نرسید، بلکه با گذشت پنج سال ـ و علیرغم مجازات کمرنگ و سبک پیشبینی شده در لایحه که احتمالاً در عمل قادر نخواهد بود حلاوت درآمدهای کلان ناشی از پولهای کثیف را به کام عاملان آن تلخ نماید ـ لایحه پیشگفته همچنان مسکوت و بلاتکلیف باقیمانده و مثل توپ فوتبال بین مجلس، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام سرگردان است.
ادامه خواندن مقاله پولشوئي و تاريخچه آن
نوشته مقاله پولشوئي و تاريخچه آن اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 14, 2018, 10:46 pm
nx دارای 23 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
ویروسهاویروسها یکی از کوچکترین عوامل بیماریزا در جانداران هستند که اندازه آنها بین 300 – 200 نانومتر است. ویروسها انگل داخل سلولی هستند که این خصوصیت مهمترین تفاوت ویروسها با بقیه میکروارگانیسمهاست. به نظر میرسد که ویروسها قبل از یوکاریوتها بوجود آمدهاند. به ویروسها فاژ نیز گفته میشود.
اطلاعات اولیه قبل از هر چیز باید بدانیم که آیا ویروسها موجودات زنده محسوب میشوند یا نه. یک تعریف میگوید: حیات عبارت است از یکسری فرایندهای پیچیده حاصل از دستورالعملهای خاصی که بوسیله اسید نوکلئیک سلولهای زنده همواره در فعالیت میباشد. چون ویروسها در خارج از بدن میزبان به حالت خنثی بسر میبرند به این مفهوم نمیتوان آنها را موجود زنده در نظر گرفت. معهذا هنگامی که ویروسها وارد سلول میزبان میشوند اسیدهای نوکلئیک آنها فعال گشته و منجر به تکثیر ویروس میگردد. از نظر بالینی ویروسها را میتوان موجودات زنده در نظر گرفت زیرا آنها مانند باکتریها ، قارچهای بیماریزا آلودگی و بیماری ایجاد میکنند. به ویروس کامل ویریون گفته میشود.
ساختمان شیمیایی ویروس اسید نوکلئیک یک ذره ویروسی دارای یک هسته مرکزی اسید نوکلئیکی DNA یا RNA به عنوان ماده ژنتیکی میباشد. نسبت اسید نوکلئیک به پروتئین غلاف ویروس از یک درصد در ویروس آنفلوانزا تا 50 درصد در برخی از باکتریوفاژها متغیر است. برخلاف سلولهای پروکاریوتیک و یوکاریوتیک که همواره دارای DNA به عنوان ماده ژنتیکی اصلی خود هستند ویروسها دارای یکی از دو نوع اسید نوکلئیک بوده و هرگز هر دو را باهم ندارد. اسید نوکلئیک در بعضی ویروسها به شکل خطی و در بعضی به شکل حلقوی میباشد.کپسید
اسید نوکلئیک ویروس بوسیله غلاف پروتئینی به نام کپسید احاطه شده است. کپسید ویروس که معماری آن بوسیله اسید نوکلئیک ویروسی تعیین میشود بخش عمده ویروس را بویژه در ویروسهای کوچک شامل میشود. هر کپسید از واحدهای کوچک پروتئینی به نام کپسومر ساخته شده است. نظم و ترتیب قرار گرفتن کپسومرها ، شکل کلی و پیکر ویروس را تعیین میکند که برای هر ویروس خاص ثابت است.
پوشش غیر پروتئینی در عدهای از ویروسها کپسید بوسیله پوششی که معمولا ترکیبی از لیپیدها ، پروتئینها و کربوهیدراتها است پوشیده شده است.
ویروسهای ناقص Defctive Virus ویروسهای ناقص یا نارس از نظر عملکرد ویروسهایی هستند که از اسید نوکلئیک و پروتئین تشکیل شدهاند، ولی بدون ویروس کمکی توان تکثیر ندارند. که به این ویروس کمکی Helper ویروس گفته میشود. ویروسهای ناقص در ساختمان ژنتیکی خود نقصی دارند و در خلال تکثیر در داخل سلول بوجود میآیند و چون این ویروسها میتوانند تکثیر ویروسهای معمولی را مختل کنند تصور میشود که این ویروسها با تکثیر زیاد خود از تکثیر ویروسهای معمولی جلوگیری میکنند پس در بهبود بیماری نقش دارند.
ویریون به یک ذره ویروسی که توان آلوده کردن سلول را دارد گفته میشود. به ورود ویروس به داخل سلول عفونت یا آلودگی سلول گفته میشود که میتواند علایم بالینی داشته باشد یا نه. سودو ویریون پارتیکولها یا ذرات ویروسیاند که به جای ژنوم ویروس تکهای از ژنوم سلول میزبان به آن وارد شده است. ویروتید از یک مولکول منفرد و حلقوی RNA تشکیل شده که معمولا پاتوژن گیاهاناند و فاقد کپسید و پوششاند.
ویروسوئید با وجود یک ویروس کمکی میتوانند کپسید پروتئینی داشته باشند و در گیاهان از گیاهی به گیاه دیگر منتقل شوند. ویروسهای گیاهی ویروسها در جلبکها ، قارچها ، گلسنگها ، خزهها ، سرخسها و گیاهان عالی دیده شدهاند. ولی در گیاهان عالی بیش از گیاهان پست مورد مطالعه قرار گرفتهاند. ویروسها به گیاهان زراعی خسارت عمدهای وارد میسازند. چون پارهای از ویروسهای گیاهی چندان شباهتی با ویروسهای دیگر ندارند بنابراین گروه مستقلی را تشکیل میدهند. ولی بعضی از آنها دارای خصوصیات مشترک بوده و میتوان آنها را در یک گروه قرار داد. این گروهها به شرح زیر هستند.
• ویروسهای میلهای یا رشتهای • ویروسهای ایزو دیامتریک • ویروسهای باسیلی شکل • ویروئیدها: بیماریزاهایی شبیه ویروسها هستند که در میزبان خود نوکلئو پروتئین تولید نمیکنند.
ویروسهای جانوری ویروس از انواع مختلف جانوران از تک یاختگان تا انسان جدا شده است. میزبان مهم ویروسها در بیمهرهگان ، بندپایان هستند خصوصا کنهها و حشرات. پارهای از ویروسها در عین حال که در حشرات تکثیر مییابند میتوانند در گیاه یا در جانور مولد بیماری باشند، ولی برای خود حشرات بیماریزا محسوب نمیشوند. ویروسها در اکثر مهرهداران فعالیت دارند و در ماهیها ، دوزیستان ، پرندگان و پستانداران بیماریهایی تولید میکنند که گاهی علایم آنها به صورت تومور نمایان میشود. ویروسها در انسان نیز بیماریهای گوناگونی مانند اوریون ، سرخک ، تب زرد ، آبله ، آنفلوانزا و ; ایجاد میکنند.
تکثیر ویروسها اسید نوکلئیک هر ویریون فقط تعداد معدودی از ژنهای لازم برای سنتز ویروسهای جدید را دارا میباشد. اکثر آنزیمهای ویروسها توسط سلول میزبان ساخته میشوند. نقش آنزیمهای ویروس تقریبا بطور کامل با همانند سازی و آماده کردن اسید نوکلئیک ویروسی ارتباط دارد و هرگز با دستگاه سنتز پروتئینی را تولید انرژی رابطهای ندارد. مراحل 5 گانه تکثیر ویروس در سلول میزبان به صورت زیر است.
• مرحله رونشینی ویروسها بر روی سلول • مرحله ورود و نفوذ در سلول • مرحله بیوسنتز اجزای ویروسی • مرحله رسیدن و کامل شدن ویروس • مرحله آزاد شدن ویروس از سلول میزبان و نفوذ آن در سلولهای سالم رده بندی ویروسها از روی محل تاثیر آن بر روی میکرو ارگانیسمها اندام تحت تاثیر ویروس نوع بیماری بیماریهای عمومی(بیماریهایی که در آن ویروسها از طریق خون و لنف به همه جای بدن منتقل میشوند.) آبله انسانی ، آبله گاوی ، سرخک ، سرخجه ، آبله مرغان و تب زرد سیستم عصبی آنسفالیت ، هاری و مننژیت سیستم تنفسی آنفلوانزا ، ذاتالریه و برونشیت پوست و غشاهای مخاطی تبخال ، زگیل و زونا چشم انواع گوناگون ورم ملتحمه چشم کبدهپاتیت و تب زرد دستگاه گوارش ویروس A گاسترو آنتریت و ویروس B گاسترو آنتریت
شیمی درمانی علیه ویروسها داروهایی که در مراحل مختلف تکثیر ویروسها در بدن میزبان اثر میکنند در تجربیات آزمایشگاهی موثر شناخته شدهاند. ولی از نظر بالینی آمانتادین ، آسیکلوویر ، ویدارابین و تیو سمی کاربازون مفید شناخته شدهاند. در اغلب بیماریهای ویروسی تکثیر ویروس تقریبا قبل از ظاهر شدن علایم بیماری پایان پذیرفته است. مساله دیگر پیدایش ویروسهای جهش یافته مقاوم نسبت به این داروها میباشد و کثرت وقوع آنها به اندازه باکتریها میباشد. شیمیشیوع بیماری ویروسی جدید
در بیماران مبتلا به این بیماری ویروسی میزان کلسیم، پتاسیم و الکترولیتهای بدن کاهش یافته و حتما لازم است که جهت جبران یونها و الکترولیتهای از دست رفته، به میزان زیاد مایعات خورده شده و برای بیمار سرم تراپی و تزریقات صورت گیرد.ویروسهایی که اخیرا در کشورمان شایع است وارد دستگاه تنفسی افراد میشود و قسمت فوقانی سیستم تنفسی بیماران را درگیر می کند.
ایرج خسرونیا رییس هیات مدیره جامعه پزشکان داخلی در گفتوگو با برنا، از شیوع بیماری ویروسی که دستگاه تنفسی را درگیر میکند خبر داد و افزود: ویروسهایی که اخیرا در کشورمان شایع است وارد دستگاه تنفسی افراد میشود و درحقیقت قسمت فوقانی سیستم تنفسی بیماران را درگیر می کند.
رییس هیات مدیره جامعه پزشکان داخلی سردرد، گرفتگیبینی، سرفه را از جمله علائم این بیماری نام برد و گفت: بیمارانی که به این بیماری ویروسی مبتلا میشوند از علائمی همچون سردرد، گرفتگی بینی، سرفه، اشک ریزش، ضعف عمومی، تب و بیحالی شکایت میکنند. این نوع بیماری همچنین باعث تحریک دستگاه گوارش فرد بیمار شده و این تحریک بصورت استفراغ در بیماران ظاهر میشود.
خسرونیا در ادامه خاطر نشان ساخت: همچنین در این دسته از بیماران گهگاهی ممکن است اسهال نیز بروز کند. این ضایعه ویروسی به حدی شدید است که چند روز نیاز به استراحت مطلق دارد.وی تصریح کرد: در بیماران مبتلا به این بیماری ویروسی میزان کلسیم، پتاسیم و الکترولیتهای بدن کاهش یافته و حتما لازم است که جهت جبران یونها و الکترولیتهای از دست رفته، به میزان زیاد مایعات خورده شده و برای بیمار سرم تراپی و تزریقات صورت گیرد.این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه این بیماری درا واگیردار اعلام کرد و بیان داشت: متاسفانه این بیماری واگیردار بوده و از طریق هوا از شخصی به شخص دیگر منتقل می شود.این متخصص بیماریهای داخلی و گوارش در خاتمه مدارس، مهدکودک ها را از جمله مکان های درمعرض خطر ذکر کرد و اظهار داشت: در برخی از مکان های عمومی همانند مدارس، مهدکودک ها، خانه سالمندان، پادگان ها و; میزان ابتلای به این بیماری بیشتر است.
خسرونیا در خاتمه کودکان و افراد مسن را جزو افراد پرخطر جهت ابتلا به این بیماری دانست و افزود: همچنین در افرادی که دچار ضعف عومی هستند مانند کودکان، افراد مسن، بیماران مبتلا به بیماری مزمن، سرطان و بیماری قدیمی تنفسی این بیماری بسیار شدیدتر و با عوارض بیشتری همراه است.
درمانی علیه ویروسها در مراحل اولیه است و میتوان در آینده داروهایی علیه ویروسها کشف کرد. اطلاعات اولیه ویروسها از جلبکها ، قارچها و گلسنگها ، خزهها ، سرخسها و گیاهان عالی جدا شدهاند، ولی در گیاهان عالی بیش از گیاهان پست مورد مطالعه قرار گرفتهاند. ویروسها به گیاهان زراعی خسارت عمدهای وارد میسازند. در گیاهان بر خلاف گروههای دیگر ، ویروسهای رشتهای دراز زیاد دیده میشود. ماده ژنتیکی اکثر ویروسهای گیاهی RNA است، ولی در گروه ویروس موزائیک گل کلم از DNA تشکیل شده است. ژنوم در چند ویروس گیاهی به صورت قطعاتی در پیکرهای مجزا وجود دارد، به این گروه اصطلاحا ویروسهای چند جزئی نام نهادهاند.
تاریخچه ویروسهای گیاهی از بسیاری جهات به ویروسهای جانوری و باکتریایی شباهت دارند. مطالعه درباره این نوع وجه اشتراک خصوصا بعد از سال 1925 که بلاک و براکه ثابت کردند که ویروس غده زخمی شبدر نه تنها در گیاه ، بلکه در زنجره ناقل خود نیز تکثیر مییابد، با سرعت بیشتری دنبال شد. بنابراین میزبانهای بعضی ویروسها را میتوان هم در جهان جانوران و هم در جهان گیاهان یافت. شناسایی علایم ناشی از ویروسهای گیاهی در میزبان
آلوده شدن گیاهان به بیماریهای ویروسی معمولا بوسیله ساییدن مستقیم مایع آلوده بر سطح برگ انجام میشود. در این حالت باید دیواره یاختهای یاختههای گیاهی به طریقی پاره شود تا ورود ویروس آسان گردد. پس از ورود ویروسها در اکثر موارد ، در محل ورود به برگ تغییر شکل حاصل میشود. علایم ظاهر شده بر روی برگ بیشتر به صورت لکههای سبز کم رنگ و پر رنگ به شکل موزائیک یا زخمهای موضعی است. گل گیاهان نیز ممکن است آلودگی ویروسی را به صورت تغییر رنگ ظاهر کند. مثلا در لاله یا شب بوی آلوده بخشی از گلبرگها سفید میشود.
ظهور علایم بیماریهای ویروسی نه تنها به ویروس و میزبان ، بلکه به عوامل محیطی و غذای گیاه نیز بستگی دارد. بعضی از بیماریهای ویروسی بطور مکانیکی از طریق مالش بر روی برگ منتقل نمیشوند و برای این منظور به موجودات زنده متکی هستند. چون اکثر ویروسهای گیاهی علائمی تقریبا همانند در گیاه ظاهر میسازند، بنابراین تشخیص آنها از روی علائم کار دشواری است. در این گونه موارد به خواص ذاتی آنها مانند خواص ریخت شناسی ، نوع اسید نوکلئیک و ; توجه میشود.
ادامه خواندن مقاله ويروسها
نوشته مقاله ويروسها اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧