nx دارای 95 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
رابطه سرمایه اجتماعی و میزان آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش
فهرست مطالب
فصل اول
مقدمه;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;1- مسئله اصلی تحقیق;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.2- ضرورت و اهمیت تحقیق;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.3- اهداف اساسی از انجام تحقیق;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;4- فرضیات تحقیق;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.
1-4 فرض اهم;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.2-4 فرضیات اخص;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.
;;;;;;;;;;;;;;;.5- روش انجام پژوهش;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..1-5 روش تحقیق;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..2-5 قلمرو تحقیق;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.3-5 جامعه آماری تحقیق;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..4-5 نمونه آماری;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.6- روش یا روشهای نمونه
گیری;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.7- روش های مورد نظر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه ها;;;;;;;;;;;.8- تعریف وازه ها و اصطلاحات تخصصی
طرح;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
فصل دوم
مقدمه;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; 1 – مدیربت دانش;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.1-1 تاریخچه;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.2-1 داده ، اطلاعات و دانش;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;3-1 انواع دانش;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..4-1 تعریف مدیریت دانش;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.5-1 مدیریت دانش علم یا هنر ؟;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
;;;;;;;;;.6-1 چرخه مدیریت دانش;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..1-6-1 خلق ، کسب و توسعه دانش ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;2-6-1 انتقال دانش
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.3-6-1 تسهیم دانش;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..4-6-1 ارزیابی ، ذخیره و کاربرد دانش;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..7-1 آیا دانش می تواند مدیریت شود ؟;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;8-1 سازمانهای یادگیرنده;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;9-1 حرکت به سوی سازمانهای یادگیرنده ، یاددهنده و مربی;;;;;;;;;;;;;;;;;; 2 – آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش;;;;;;;;;;;;;;;;;..1-2 بستر استقرار مدیریت دانش;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.2-2 عوامل حیاتی موفقیت برای اجرای سیستم های مدیریت دانش;;;;;;;;;;;;;;;1-2-2 فرهنگ سازمانی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..2-2-2 جو رهبری باز ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;3-2-2 یادگیری ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.4-2-2 فرهنگ
یادگیری;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..5-2-2 یادگیری بهینه;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;6-2-2 یادگیری تیمی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..7-2-2 اعتماد;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;مساعی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.9-2-2 فرهنگ انسان دوستی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.10-2-2 آموزش;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.11-2-2 پشتیبانی و مشارکت مدیریت ارشد ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;12-2-2 استراتژی ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;13-2-2 مدیریت منابع انسانی ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..14-2-2 سیستم های پاداش و جبران خدمات;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..15-2-2 مشارکت کارکنان;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.16-2-2 فرآیند برابری;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..17-2-2 ساختار سازمانی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;18-2-2 ابعاد ساختاری سازمانهای دانش محور;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..19-2-2 ساختار تیمی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..20-2-2 کانالهای ارتباطات;;;;;;;.
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.21-2-2 مدیریت تغییر;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.22-2-2 زیرساخت فن آوری اطلاعات;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..3-2 مدلهای آمادگی سا
زمانی برای مدیریت دانش;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..4-2 مدلهای عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.. 3 – سرمایه اجتماعی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.1-3 مفهوم سرمایه اجتماعی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..2-3 تعاریف سرمایه اجتماعی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.3-3 تفاوت انواع سرمایه (اقتصادی ، فرهنگی ، اجتماعی);;;;;;;;;;;;;;;;;;4-3 سرمایه اجتماعی و سرمایه انسانی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;5-3 سرمایه اجتماعی از دیدگاه پاتنم;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.1-5-3 سرمایه اجتماعی رسمی و غیر رسمی;;;;;;;;;;;;;; ;;;;;;;;;;;..2-5-3 سرمایه اجتماعی متراکم و غیر متراکم;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;3-5-3 سرمایه اجتماعی درون نگر و برون نگر;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.4-5-3 سرمایه اجتماعی گسسته و پیوسته;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;6-3 انواع اصلی سرمایه اجتماعی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;1-6-3 سرمایه اجتماعی پل زن;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;2-6-3سرمایه اجتماعی میثاقی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.7-3 سطوح سرمایه اجتماعی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;1-7-3 سطح ملی ;;;;;;;;;;;.
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..2-7-3 سطح سازمانی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.
8-3 تئوری های سرمایه اجتماعی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;1-8-3 تئوری پیوندهای ضعیف;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.2-8-3 شکاف ساختاری;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.3-8-3 منابع اجتماعی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.9-3 مزایای سرمایه اجتماعی در سازمان;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;10-3 مخاطرات ناشی از سرمایه اجتماعی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..11-3 چارچوبی برای ارزیابی سرمایه اجتماعی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;12-3 عناصر و ابعاد سرمایه اجتماعی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.. 4- چکیده ای در خصوص پژوهشهای انجام شده و نتایج مورد انتظار آن;;;;.. 5- چارچوب نظری تحقیق;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
فهرست جداول و نمودارهاجدول شماره 1 سه انقلاب و تغییر اساسی دانش;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;..جدول شماره 2 چهارنوع تعامل بین دانش ضمنی و آشکار;;;;;;;;;;;;;;;;;;.جدول شماره 3 عوامل کلیدی موفقیت مدیریت دانش;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.نمودار شماره 1 ارتباط داده ، اطلاعات ، دانش و خرد;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;نمودار شماره 2 مدیریت دانش های ضمنی و آشکار و ایجاد رشد پایدار;;;;;;;;;;;شکل شماره 1 عوامل موثر در استقرار مدیریت دانش;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;شکل شماره 2 نگرش سیستمی به مدیریت دانش;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
بسمه تعالیمقدمه در آستانه هزاره سوم ، دوران بكارگیری شیوه های سنتی مدیریت پایان می پذیرد و افقهای جدیدی در قالب سازمانهای یادگیرنده و سازمانهای مجازی پا به عرصه مدیریت و سازمان می گذارند. سازمانهای یادگیرنده یا سازمانهای دانش آفری
ن سازمانهایی هستند كه در آنها خلق دانش و آگاهی های جدید ، ابداعات و ابتكارات یك كار تخصصی و اختصاصی نیست ، بلكه نوعی رفتار همگانی است و افراد چگونگی آموختن را به اتفاق هم می آموزند و هر فردی در آن ، انسانی خلاق و د
انش آفرین است. سازمانهایی با چنین ویژگیها و خصوصیات سازمانهایی آرمانی و خواستنی هستند. اما چگونه می توان به چنین سازمانهایی دست یافت و چطور می توان چنین سازمانهایی را طراحی و ایجاد كرد؟ چه برنامه ها و سیاستهایی باید اعمال شوند تا سازمانها از وضع كنونی به این وضع مطلوب انتقال یابند؟سازمانهای موفق و كامیاب امروز ما سازمانهایی هستند كه دانش جدید را خلق كرده و یا كسب نموده و آن را به طرق و شیو
ه های كاربردی برای بهبود فعالیتهایشان تبدیل كرده اند ، آنها از شیوه های نو و خلاق برای اصلاح ساختار و عملكردشان بهره گرفته اند و از این رو می توانند برای ما سرمشق و الگو باشند.
1- مسئله اصلی تحقیقمدیریت دانش می تواند سهم قابل ملاحظه ای در افزایش
کارایی و اثربخشی فعالیتهای کسب و کار ایفا کند . منافع حاصل از بکارگیری مدیریت دانش باعث شده است که اغلب سازمانها تلاشهایی برای پیاده سازی این فرآیند انجام دهند اما تلاشهای اولیه در اغلب سازمانها با این چالش عمده مواجهند که علیرغم سرمایه گذاری روی مدیریت دانش گسترش نفوذ کاربردهای آن به کندی صورت می پذیرد . علت اصلی این مشکل پایین بودن سطح آمادگی سازمانها برای پذیرش و استفاده از مدیریت دانش است . بنابراین درک صحیح از میزان این آمادگی برای جهت گیری درست تلاشهای آغازین و تدوین استراتژی های مناسب ضروری به نظر می رسد. عوامل متعدد و بیشماری در موفقیت استقرار مدیریت دانش نقش دارند ، یکی از این عوامل سرمایه اجتماعی است. با توجه به ضرورتی كه در ارتباط با مدیریت دانش بیان شد در این تحقیق برآنیم تا از سرمایه اجتماعی ، كه باعث به اشتراك گذاشتن بهتر دانش ، ابقاء دانش سازمانی ، ایجاد روابط مبتنی بر اعتماد و همكاری ، روح تعاون (درون سازمانی- برون سازمانی) ، كمك به آموزش ، افزایش فعالیتهای مرتبط با ثبات سازمانی و درك مشترك می شود ، در جهت افزایش آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش استفاده نماییم . اهمیت سرمایه اجتماعی سازمانی از آن جهت است كه سبب اجتماع افرادی (گروهها، تیم ها و;) می شود كه با همدیگر بط
ور موفقیت آمیز كارها را به پایان می رسانند و احساس انسجام را از طریق اعتماد و همكاری ایجاد می نمایند.
2- ضرورت و اهمیت تحقیقدراكر (1993) اندیشمند معروف مدیریت می گوید : ما در حال وارد شدن به یك جامو افزایش رقابت بین سازمانها ، مهارت در كسب دانش برای بقاء و ایجاد مزیت رقابتی ، اهمیت فزآینده ای خواهد یافت. این نگرش مبتنی بر این باور است كه جهانی سازی در قرن بیست و یكم منجر به ایجاد عصر دانش خواهد شد. به همین دلیل نیروهای دانشی به عنوان مهمترین دارایی ،
در موفقیت سازمانها نقشی كلیدی ایفا خواهند كرد. در این بعد از مدیریت دان
ش توصیه می شود كه سازمانها با سرمایه گذاری در طراحی برنامه های آموزشی مناسب و انجام تحقیقات مورد نیاز ، زمینه های شناسایی ، جذب ، پرورش و بكارگیری صحیح دانش متخصص خود را فراهم آورند.سیر تکاملی حرکت از جامعه صنعتی به جامعه دانشی ، بوسیله رشد سریع دارائیهای نامشهود و فعالیتهای اجتماعی نسبت به منابع مشهود توصیف شده است . به همین دلیل تحصیل سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از اشکال سرمای طبقه بندی شده بانک جهانی خیلی مهم تلقی می شود. همانطور که لسر و کترل (2000) اشاره می کنند ، فعالیتهای اجتماعی نقش بر جسته ای در اقتصاد مبتنی بر دانش دارد. آنها یکدسته منابعی هستند که باعث ایجاد شایستگیها و تواناییهای لازم می شوند. ضمناً فعالیتهای اجتماعی ظرفیتهای خلق ، تسهیم و مدیریت
تولید دانش را افزایش می دهند. سازمانها با شناخت و شناسایی ابعاد سرمایه های اجتماعی خود می توانند درک بهتری از الگوی تعاملات بین فردی و گروهی داشته باشند و با استفاده از سرمایه های اجتماعی می توانند سیستمهای سازمانی خود را بهتر هدایت نمایند (علوی، 1380) . 3- اهداف اساسی از انجام تحقیق 1 اطلاع از وضع موجودآمادگی استقرار مدیریت دانش در شرکت فولاد
2 اطلاع از وضع موجود سرمایه اجتماعی3 اطلاع از میزان ارتباط سرمایه اجتماعی و میزان آمادگی استقرار مدیریت دانش در شرکت فولاد
4- فرضیات تحقیق1-4 فرض اهمبین سرمایه اجتماعی و میزان آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش ارتباط معناداری وجود دارد.2-4 فرضیات اخصبین سرمایه اجتماعی و عامل فرهنگ سازمانی رابطه معناداری وجود دارد.بین سرمایه اجتماعی و عامل ساختار سازمانی رابطه معناداری وجود دارد.بین سرمایه اجتماعی و عامل زیر ساخت رابطه معناداری وجود دارد.بین سرمایه اجتماعی و عامل پشتیبانی از تغییر رابطه معناداری وجود دارد.بین سرمایه اجتماعی و عامل محتوای تغییر رابطه معناداری وجود دارد.
5- روش انجام پژوهش 1-5 روش تحقیق روش تحقیق به كارگرفته شده ، تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی می باشد. مهمترین روش های گردآوری اطلاعات در این تحقیق بدین شرح است:• مطالعات كتابخانه ای در این قسمت جهت گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات تحقیق موضوع ، از منابع كتابخانه ای (مقالات ، كتابهای مورد نیاز و پایان نامه های مرتبط) و نیز از شبكه جهانی اطلاعات ( Internet ) استفاده شده است.• تحقیقات میدانی در این قسمت به منظور جمع آوری داده ها و اطلاعات برای تجزیه و تحلیل از پرسشنامه استفاده گردیده است.
2-5 قلمرو تحقیق مكان تحقیق شرکت فولاد مبارکه اصفهان می باشد.
3-5 جامعه آماری جامعه آماری تحقیق حاضر مدیران و کارشناسان شرکت فولاد مبارکه اصفها
ن می باشند.4-5 نمونه آماری در این تحقیق برای تعیین حجم نمونه از فرمول روبرو استفاده شده است : P: برآورد نسبت صفت متغیر؛ 5/0= P : مقدار اشتباه مجاز؛ 05/0= 6- روش یا روشهای نمونهگیری روش نمونهبرداری ، روش نمونهگیری ساده میباشد.7- روشهای مورد نظر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیهها داده ها و اطلاعات گرد آوری شده از طریق پرسشنامه ، پس از بررسی و مطالعه ، به كمك نرم افزار آماریSpss مورد آزمونهای;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; قرار می گیرند.8- تعریف واژهها و اصطلاحات تخصصی طرح • مدیریت دانش (KM) Knowledge Management مدیریت دانش به فرآیند خاص سازمانی و سیستمی برای ایجاد (کسب)، انتقال ، تسهیم ، نگهداری و کاربرد دانش آشکار و ضمنی کارکنان برای افزایش عملکرد سازمان و ارزش آفرینی اطلاق می شود . (Leidner , 2000 and Alavi)• آمادگی سازمانی برای مدیریت دانش Readiness for KM آمادگی را به عنوان پیش نیازی ضروری برای یک سازمان برای اینکه در مواجه با تغییر سازمانی موفق باشد تعریف کرده اند. (Holt , 2000) بنابراین آمادگی برای مدیریت دانش را مجموعه ای از پیش نیازهای ضروری از قبیل عامل فرهنگ ، عامل ساختار ، عامل زیرساخت سازمان ، عامل محتوای تغییر و عامل پشتیبانی از تغییر برای اجرای موفقیت آمیز سیستم مدیریت دانش تعریف می کنیم.
• سرمایه اجتماعی: (SC) Social Capital سرمایه اجتماعی ، مجموعه هنجارهای موجود در سیستمهای اجتماعی است که موجب ارتقاء سطح همکاری اعضاء آن جامعه گردیده و موجب پایی
ن آمدن سطح هزینه های تبادلات و ارتباطات می گردد . (علوی، 1380) و یا به عبارتی دیگر این مفهوم به پیوندها و ارتباطات میان اعضای شبكه به عنوان منبع با ارزش اشاره دارد ، كه با خلق هنجارها و اعتماد متقابل موجب تحقق اهداف اعضاء می شود. (الوانی ،1381 )
مقدمه محیط رقابتی سازمان های امروزی بیش از هر زمان دیگری متنوع ، متغیر و ناپایدار اس
ت . از این رو بسیاری از سازمانها برای پیشی گرفتن از سایر رقبا ، علاوه بر تملک دارایی های فیزیکی و انسانی در اندیشه در اختیار گرفتن سرمایه های فکری و مهارتی کارکنان خود نیز بوده و بدین ترتیب با مدیریت دانش سرو کار دارند . سازمانها دانش را با ارزشترین و راهبردی ترین منابعشان در نظر می گیرند . به عبارت دیگر سازمانها به منظور رقابت و بقاء در دنیای رقابتی امروز نیاز دارند که استراتژی دانش و سیستم های مدیریت دانش را در سازم
ان خود پیاده سازند. مدیریت دانش می تواند سهم قابل ملاحظه ای در افزایش کارایی و اثر
بخشی فعالیتهای کسب و کار ایفا کند . منافع حاصل از بکارگیری مدیریت دانش باعث شده است که اغلب سازمانها تلاشهایی برای پیاده سازی این فرآیند انجام دهند اما تلاشهای اولیه در اغلب سازمانها با این چالش عمده مواجهند که علیرغم سرمایه گذاری روی مدیریت دانش گسترش نفوذ کاربردهای آن به کندی صورت می پذیرد . علت اصلی این مشکل پایین بودن سطح آمادگی سازمانها برای پذیرش و استفاده از مدیریت دانش است . بنابراین درک
صحیح از میزان این آمادگی برای جهت گیری درست تلاشهای آغازین و یافتن راههایی که به استقرار موفقیت آمیز سیستم مدیریت دانش در سراسر سازمان کمک نماید ، ضروری به نظر می رسد. یکی از این راهها سرمایه اجتماعی است.سرمایه اجتماعی از مفاهیم نوینی است که امروزه در جامعه شناسی ، اقتصاد و به تازگی در مدیریت و سازمان به صورت گسترده ای مورد استفاده قرارگرفته، ای
ن مفهوم به پیوندها، ارتباطات میان اعضای یك شبكه به عنوان منبع با ارزش اشاره دارد، كه با خلق هنجارها و اعتماد متقابل موجب تحقق اهداف اعضاء می شود. این سرمایه امروزه نقشی بسیار مهمتر از سرمایه فیزیكی و انسانی در سازمانها و جوامع ایفا می
كند، و شبكه های روابط جمعی و گروهی انسجام بخش میان انسان ها ، انسان ها با سازمانها و سازمانها با سازمانها می باشد. دانش از انسانها سرچشمه می گیرد و فناوری اطلاعات تنها وسیله ای برای تبادل دانش است و سازنده دانش نیست . برخلاف سرمایه های مادی ، ارزش سرمایه ای دانش با استفاده ای که از آن می شود افزایش می یابد و عدم انتشار دانش موجب دوباره کاریها ، استفاده از راه حلهای تکراری برای مشکلات تکراری می شود. دراین فصل از پژوهش محقق با توجه به موضوع تحقیق » بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و میزان آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش « به بررسی پیشینه تحقیق در چهار بخش مدیریت دانشآمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش ، سرمایه اجتماعی و پژوهش های انجام شده پرداخته و در نهایت با توجه به مرور ادبیات تحقیق ، چارچوب نظری تحقیق ارائه گردیده است.
1 – مدیریت دانش
1-1 تاریخچهدورنمای تاریخی از مدیریت دانایی ، به این مطلب اشاره دارد که مدیریت دانایی یک خواسته قدیمی بوده است. دانایی شامل دانستن و دلایل دانستن بوسیله فلاسفه غربی به صورت مدون ، شاید هزار سال قبل ایجاد شده باشد. همچنین فلاسفه شرقی
یک مشارکت هم اندازه در تدوین دانایی داشته اند ، اگرچه بیشتر تاکید آنان بر دریافت هدایت های روحانی و زندگی مذهبی بوده است. اما تمرکز عصر حاضر بر دانایی ، بطور عمده بر اثر بخشی های اقتصادی تاکید دارد . پس از دوره کشاورزی و عصر صنعت ، دوران فرا صنعتی یا عصر اطلاعات ظهور یافت. شاخص اصلی این عصر، نفوذ و تاثیر گ
ذاری فناوری اطلاعات است. بر این اساس از دو دهه گذشته ، کشورهای توسعه یافته و صاحبان فناوری ، به IT به عنوان محور بنیادین توسعه نگریسته و به آن اهتمام جدی داشته اند. پیشرفت های بزرگ در علوم رایانه ، توانمند شدن شاهراه ه
ا و بزرگراه های اطلاعاتی و مخابراتی ، توسعه فناوری چند رسانه ای و نوآوری های حوزه الکترونیک ، مرتب بر دامنه این فناوری خواهد افزود . در حال حاضر تمام علائم و نشانه های آغاز دوران نوین با عنوان ” عصر دانایی” ، به خوبی احساس می شو
د. در این عصر معیار ارزشیابی کشورها و سهم بندی آنان در تولید علم ، به میزان دانش و اطلاعات جدیدی است که بر روی شبکه های جهانی قرار می دهند و بصورت بهینه بکار می برند. طبق آخرین آمار منتشره سهم ایران در تولید دانش جهانی کمتر از 2/0 درصد از کل میزان تولید علم است . این در حالی است که سهم کشور آمریکا بیش از 30 درصد و سهم روسیه 17 درصد ، اروپا 15 درصد و ژاپن 10 درصد است.مدیریت دانش در برخی از حوزه های پیشرفته تجاری چون مدیریت کیفیت فراگیر (TQM) بازمهندسی فرآیند تجاری (BPR) ، نظامهای اطلاعاتی (IS) و مدیریت منابع انسانی (HRM) ریشه دارد .
مدیریت دانش در اوایل دهه 1990 به طور جدی وارد مباحث سازمانی گردید ، گرچه بحث و مذاکره در رابطه با دانش خیلی پیش تر آغاز شده بود ( Hayek 1945 , Bell 1978 ). در سال 1965 مارشال ادعا می کند که بخش اعظم سرمایه، شامل دانش است. وی همچنین معتقد است که دانش قدرتمندترین موتور تولید است، بدین ترتیب سازمان ها باید به طور فزاینده ای بر مدیریت آن تاکید کنند. کوهن (1970) تاکید می کند که دانش فی نفسه سرمایه مشترک یک گروه است . در سال 1972 هابرمس به این نکته اشاره می کند که دانش به عنوان یک موجودیت انتزاعی نباید تلقی شود ، بلکه محصولی مبتنی بر اراده است و بعضی اوقات
فعالیت های ناآگاهانه بشر. از نظر تاریخی، ما می توانیم سه نسل از مدیریت دانش را از یکدیگر متمایز کنیم. دوره 199اقدامات بر تعریف مدیریت دانش، بررسی فواید بالقوه مدیریت دانش برای تجارت و طراحی پروژه های تخصصی مدیریت دانش (Senge , 1990 ; Nonaka , 1994 ; Quinn , 1992 ; Wiig , 1993 ) مبتنی بود. علاوه بر آن، پیشرفت در حوزه هوش مصنوعی بر تحقیقات مدیریت دانش به خصوص در هدایت، بازنمون و ذخیره دانش تاثیر گذاشت(Mui and McCarthy, 1987 ; Levine and Pomerol, 1989; Ignizio 1991 ). نسل دوم مدیریت دانش در حوالی 1996 پدیدار شد. به این شکل که بسیاری از سازمان ها پست های جدید سازمانی برای مدیریت دانش درنظر گرفتند از جمله مدیر ارشد دانش. منابع متفاوت مدیریت دانش با یکدیگر ترکیب شده و به سرعت در مباحث روزانه سازمانی به کارگرفته شدند. در طی این نسل ، در تحقیقات مدیریت دانش تعاریف متفاوت از دانش همچون فلسفه های تجاری ، نظامها ، الگوها ، شیوه ها و فعالیتها و فناوری های پیشرفته وجود داشتند. نسل دوم مدیریت دانش بر این نکته تاکید می کند که مدیریت دانش درباره تغییر نظام مند سازمانی است ، جایی که شیوه های مدیریتی ، نظامهای سنجش ، ابزاره
ا و مدیریت محتوا نیاز به گسترش مشترک دارد. در نتیجه دیدگاه ها و شیوه های نوین ، اکنون نسل سوم مدیریت دانش
در حال پدیدار شدن با روشهای جدید و نتایج جدید است. بنا بر عقیده ویگ (2002) ، یک تفاوت با دیگر نسل های مدیریت دانش این است که نسل سوم مدیریت دانش با فلسفه سازمان ، استراتژی ، اهداف ، شیوه ها ، نظامها و رویه های سازمانی یکپارچه شده و تبدیل به کار روزانه کارکنان و محرک برای آنها شده است ; “. به نظر می رسد که نسل سوم بر پیوند میان دانستن و عمل تاکید می کند . ( Paraponaris, 2003 )پیتر دراكر (1993) معتقد است : تنها (یا حداقل) مهمترین منبع ثروت در جامعه فراسر
مایهداری ، دانش و اطلاعات است. او سه تغییر اساسی دانش (انقلاب) را در خلال قرن بیستم ، ملاحظه نموده است : (جدول شماره 1).انقلاب اول ، انقلاب صنعتی است كه در آن ، از دانش برای تولید ابزارها و فرآیندها و محصولات استفاده شد. انقلاب دوم ، بهرهوری میباشد كه افرادی مانند تیلور و فورد اقدام به استفاده از دانش برای نیروی كار كردند . انقلاب سوم ، انقلاب مدیریت است كه در آن از دانش به خاطر خود دانش استفاده می شود. این سخنان به این معنی نیست كه عوام
ل سنتی تولید، حذف شدهاند بلكه فقط جایگاهشان تغییر كرده است. دراكر میگوید تا وقتی كه دانش موجود است، سایر عوامل تولید به راحتی قابل دسترسی میباشند.
انقلاب اول انقلاب دوم انقلاب سوم
انقلاب صنعتی بهرهوری مدیریتكاربری دانش ابزارها،فرایندهاو محصولات نیروی كار دانشجدول شماره 1 : سه انقلاب و تغییر اساسی دانشمنبع: دراكر، 1993
موج چهارم حیات تاریخی انسان با ورود به عصر مجازی و مفاهیم تازهای چون جامعه معرفتی، اقتصاد دانایی محور، مدیریت دانش و; در حال شكل گیری است. برخورداری از ابزارهای اطلاعاتی و امكانات ارتباطی متناسب و مناسب با شرایط جدید شرط بقاء دراین دوره است.انقلاب اطلاعاتی با ظهور منابع دیجیتالی و ابزارهای ارتباطی، تمامی جوانب زندگی انسفناوری نوین ارتباطات و اطلاعات (ICT) سبب شكلگیری رویكردی جدید در امر آموزش شده است. فنآوری اطلاعات به عنوان یك رسانه جدید، براساس تئوری ” مك بوهان ” كه «رسانه همان پیام است» حاوی پیامها و مفاهیمی برای توسعه جامعه اطلاعاتی به جامعه دانش محور است كه سرعت و استمرار آن در موج چهارم حیات بشر به وسیله مفهوم” مدیریت دانش” صورت میگیرد.(MC . Buhan , 1999).2-1 داده ، اطلاعات ، دانش داده ها واقعیت هایی خام هستند که به شکل اعداد و ارقام، حروف، تصاویر، اصوات و ; قابل دسترس می باشند و به تنهایی معنا و مفهومی را به ذهن متبادر نمی کنند. چنانچه داده ها مورد تفسیر و ارزیابی قرار گیرند، به اطلاعات تبدیل می شوند. درواقع اطلاعات مجموعه ای از داده های مرتبط و سازماندهی شده می باشند که مورد تعبیر و تفسیر قرار گرفته اند و معنا و مفهوم مشخصی را به ذهن می رسانند.
داده هر علامتی است که می تواند توسط سازمان برای گیرنده فرستاده شود. به عبارت دیگر داده سطح سلولی یک سیستم اطلاعاتی محسوب می شود که ممکن است ب
ه درک وسیعتری منجر بشود یا نشود. به تعبیر سازمانی به ثبت منظم و ساختار یافته مبادلات داده اطلاق می شود. داده ها را می توان تصاویر ، اعداد وعواملی دانست که بدون زمینه خاصی ارائه شده است و به خودی خود نشان دهنده رابطه یا بی ربطی و اهمیت خود نیست
ند. (داونپورت و پروساک، 1379)اطلاعات ، داده های قابل فهم و درک برای گیرنده می باشد. به عبارت دیگر اطلاعات را می توان داده هایی مرتبط دانست که دارای زمینه بوده و سازماندهی شده اند. (Powell and Swart 2005)دانش از انباشت تجمعی اطلاعات و مهارت های مکتسبه از آن اطلاعات تو
سط دریافت کننده (اطلاعات) محسوب می شود . دانش می تواند متشکل از حقایق ، باورها ، دیدگاهها ، مفاهیم ، قضاوت ها و انتظارات بوده و برای اهدافی همچون دریافت اطلاعات ، تشخیص و شناسایی ، تجزیه و تحلیل ، تعبیر و تفسیر ، ارزشیابی ، ترکیب و تصمیم گیری ، برنامه ریزی ، اجرا ، نظارت و انطباق به کار می رود. به تعبیری روشن تر دانش را می توان حداقل به دلیل حضور یا عدم حضور این سه عامل متمایز از داده و اطلاعات دانست ، زمینه ، معنا و عمل . این بدان معنا نیست که افزودن مقداری معنا به اطلاعات بطور طبیعی آن را به دانش تبدیل می کند بلکه بدان معنا است که دانش از طریق عمل ساخته می شود.از تجزیه و تحلیل، درک و به خاطر سپردن اطلاعات، دانش به دست می آید. نوناکا (1994) معتقد است اطلاعات زمانی به دانش تبدیل می شود که توسط اشخاص تفسیر گردیده ، با عقاید و تعهدات آنها آمیخته شده و به آن مفهوم داده شود.
دانش ، حاصل عمل انسانی است . افراد در مرکز دانش آفرینی سازمانی قرار دارند. این انسانها هستند که دانش را به وجود آورده و با یکدیگر مبادله می کنند. لذا مدیریت افرادی که مایل به دانش آفرینی وتبادل آن با دیگران هستند، مدیریت دانش محسوب می شود. دانش با شخصی که می داند شروع می شود. دانش برخلاف اطلاعات در افراد عجین شده است و دانش آفرینی در اثر تعامل اجتماعی اتفاق می افتد.
نمودارشماره 1 : ارتباط داده ، اطلاعات ، دانش و خردمنبع : (Flynn , 2004)علیرغم اهمیت دانش ، عدم درک تفاوت بارز و فاحشی که بین داده و اطلاعات وجود دارد ، باعث شده سرمایه گذاری های انجام شده بر روی تکنولوژی اطلا
عات نتایج و منافع اقتصادی اندک و ضعیفی را برای سازمان ها در پی داشته باشد.گام بعدی حرکت از دانش به سمت خرد است، درواقع از درک دانش خرد حاصل می شود و چنانچه خرد خویش را به کار ببندیم، مهارت به دست می آید و هنگامیکه مهارت خود را با دیگر مهارت ها تلفیق می کنیم، تخصص حاصل می شود و سرانجام زمانیکه بر تخصص خود تسلط پیدا کردیم، خبرگی می یابیم. به این ترتیب این فرآیند در نمودار شماره 1 نشان داده شده است.
3-1 انواع دانش: دانش آشکار ، دانش ضمنیبسته به اینکه دانش از لحاظ فیزیکی در کجا قرار می گیرد می توان آن را به دو نوع دانش آشکار (رسمی) و دانش ضمنی (غیر رسمی) تقسیم بندی کرد (فتحیان ، 1384) . دستاوردهای کارکنان دانشی که به صورت گزارشها ، اوراق ، طرحها ، برنامه ها ، یادداشها و غیره ایجاد و نگهداری می شود ، دانش رسمی سازمان را تشکیل می دهد. سازمانهای دانشی به آسانی و به صورت مرتب ، دانش رسمی را گردآوری و نگهداری می کنند و به آن به عنوان حافظه سازمانی اطمینان دارند . نوناکا و نویسندگانی دیگر از جمله هال و آندریانی دانش آشکار را دانشی می دانند که قابل رمزگذاری و کد گذاری بوده و در نتیجه می توان آن را به سادگی مخابره ، پردازش و منتقل و در پایگاه داده ها ذخیره کرد.نوع دیگر دانش سازمانی دانشی است که در فرآیند ایجاد نتایج رلب ایده ها ، واقعیتها ، مفروضات ، فهم ها ، پرسش ها ، تصمیم ها ، حدس و گمانها ، داستانها و دیدگاهها عینیت می یابد . (گونكلین، 2001) دانش ضمنی شخصی بوده و فرموله کردن آن بسیار مشکل است. این نوع از دانش که از طریق تسهیم تجربیات با مشاهده و تقلید اکتساب می شود ، ریشه در اعمال ، رویه ها ، تعهدات ، ارزشها و احساسات افراد داشته ، قابل کد گذاری نبوده و از طریق یک زبان مخابره نمی شود . دانش ضمنی بصورت عنصری مجزا ، قابل انتقال یا فرو
ش در بازار نیست.دانش آشکار ، مستند و عمومی است و میتوان آن را از طریق تكنولوژی اطلاعات تسهیم كرد. (مارتنسون، 1379) دانش آشکار را میتوان كدگذاری كرد ، مانند كدهای نرم افزاری و دادههای بازار (هانسن و دیگران، 1379) و جنبه عینیتر، عقلانیتر و فنیترسی میباشد . (آذری، 1380)دانش ضمنی در رفتار و درك انسان قرار دارد و از تعامل افراد ظهور مییابد و به مهارت و عمل نیاز دارد. دانش ضمنی به شهود، بصیرت، خرد و حكمت بر میگردد . (مارتنسون 1379) این دانش را به سختی میتوان بر روی كاغذ آورد و بیشتر مستلزم تجارب شخصی افراد است. این دانش عمدتاً شامل تخصصهای علمی، فوت و فن كار، بینش خاص فرد در مورد یك صنعت، قوه تشخیص در زمینه كسب و كار و تخصص فنی است. (هانسن و دیگران، 1379)
دانش ضمنی در ذهن افراد جای دارد. فن آوری اطلاعات نمیتواند طرحهای غنی افراد را كه برای معنی كردن اطلاعات از آن استفاده میكنند، ذخیره نماید. مگر اینكه شما بتوانید مغز یك انسان را ببینید و آن را مستقیماً روی یك پایگاه اطلاعاتی ذخیره كنید. نمیتوان تصور كرد كه هر كس دیگر بتواند تجربه شخص اول را باز یابد (لنگ، 2001). نوناكا و تاكوچی (1995) معتقدند: امتیازاتی كه اغلب شركتها نادیده میگیرند، عبارتنداز: بینشها ، شهودها ، گمانها، احساسات ناخودآگاه، ارزشها، تصو
رات، استعارهها و مقایسهها. بهرهبرداری از این امتیاز ناملموس میتواند ارزش فراوانی به عملیات شركت ببخشد. دانش ضمنی معمولاً در قلمرو دانش شخصی، شناختی و تجربی قرار میگیرد (آذری، 1380).دانش ضمنی و تصریحی مکمل یکدیگرند و این بدین معناست که برای ایجاد دانش هردوی آنها ضروری هستند، از این رو آنچه ما دانش می خوانیم از طریق تعامل بین دانش ضمنی و تصریحی و نه هر کدام به تنهایی ایجاد می شود. نوناکا و تاکوچی در کتاب مشهور خود ، به نام شرکت دانش آفرین از این هم فراتر رفته اند ومعتقدند که هر سازمان از دو نوع دانش صریح و ضمنی برخوردار است . به اعتقاد آنان دانش صریح دانشی است که در قالب نوشته ها و گفته ها درک می شود و دانش ضمنی دانشی است که افراد معمولا قادر به انجام آن هستند ، اما از توصیف و بیان آن ناتوانند. این دانش ضمنی تاکنون مورد توجه کافی قرار نگرفته است . سازمانها باید از منافع هردو نوع دانش یاد شده آگاه باشند و بتوانند آنها را به شکلهای مختلف گردآوری و محافظت کنند( کوایستینن و ویرولینین 2001 ). در فرآیند تبدیل دانش با ایجاد تعاملی پویا بین این دو نوع از دانش به چهار راهبرد اساسی زیر دست می یابیم : (جدول شماره 2)o اجتماعی کردن (از دانش ضمنی به دانش ضمنی)o بیرونی سازی (از دانش ضمنی به دانش تصریحی)o ترکیب (از دانش تصریحی به دانش تصریحی )o درونی سازی (از دانش تصریحی به دانش ضمنی)
1- اجتماعی کردن (جامعه پذیری) : تبادل تجربیات ،
وقتی كه دانش شخصی بصورت مدلهای ذهنی ایجاد میشود. مثل روابط پیشرفته همكاران، آموزش ضمن كار، روش آزمون و خطا، تقلید از دیگران، جلسات طوفان مغزی، تمرین و آموزش، تبادل عقاید وگفتگوی بسیار . اجتماعی شدن فراگردی است که به واسطه آن هر فرد ، دانش و مهارت های اجتماعی لازم برای مشارکت موثر و فعال در زندگی گروهی و اجتماعی را کسب می کند.(بروم و سلزنیک ، 1968)
به دانش ضمنی به دانش صریحازدانش ضمنی جامعه پذیری(دانش همفکری شده) برونی سازی(دانش مفهومی)از دانش صریح درونی سازی
(دانش عملیاتی) ترکیب سازی(دانش نظام مند)جدول شماره2 : چهار نوع تعامل بین دانش ضمنی و آشکارمنبع: (Nonaka and Tacheachi , 1995)2- برونی سازی: دانش شخصی یا ضمنی، به صورت اس
تعارهها، تشبیهها، فرضیات و مدلها به دانش صریح تبدیل میشود. شخص، زمانی كه از تبدیلات و توجهات جمعی جهت این فرآیند طراحی استفاده می كند، اغلب به برونی كردن اقدام میكند. نوناكا و تاكیچی از برونی سازی به عنوان فرایندی كلیدی در تبدیل دانش یاد می كند. زیرا دراینجاست كه دانش ضمنی تجدید می شود وطراحی های آشكار ظهور می كند.
3- تركیب سازی: عقاید در این مرحله با یك سیستم دانش تركیب می شوند. افراد به تبادل دانش میپردازند واین دانش از طریق مستندات، جلسات، مكالما
ت تلفنی و تبادل اطلاعات از طریق رسانههایی مانند شبكه های كامپیوتری تركیب می شوند. دانش جدید نیز می تواند از طریق ساختار دهی مجدد اطلاعات كنونی به بوسیله ذخیره سازی ، افزودن ، تركیب و طبقهبندی دانش صریح ایجاد شود .
4- درونی سازی: درونی سازی فرآیندی است كه در آن ، دانش صریح به عنوان بخشی از دانش ضمنی در میآید. این امر میتواند از طریق یادگیری حین
عمل صورت گیرد و دانش مستند سازی شده ، نقش حیاتی را در این فرآیند بازی میكند. درونی سازی زمانی رخ میدهد كه كارگران جدید دانش، یك پروژه را با مطالعه بایگانی های آن ، احیاء كنند. همچنین درونی سازی را زمانی میتوان مشاهده كرد كه مدیران یا متخصصین با تجربه سخنرانی کنند و یا نویسندگان تصمیم به نوشتن بیوگرافی از یك كارآفرین یا موسسه داشته باشند.
4-1 تعریف مدیریت دانش:پیچیدگی نهفته در تعریف مدیریت دانش تا حدی به دلیل چالشهای موجود در تعریف خود دانش است. تعاریف بسیار و متنوع از مدیریت دانش در متون ارائه شده است که در این میان به موارد ذیل اشاره می کنیم:مائی هوته (1997) معتقد است: مدیریت دانش و دانایی شامل فعالیتها و فرآیندهایی سازمانی است كه تركیبی از ظرفیت پردازش سازمان در زمینه داده ها و اطلاعات را با توانمندی سازمان در زمینه خلاقیت و نوآوری كاركنان ، جستجو می كند.داونپورت و پروساك (1998) اعتقاد دارند كه مدیریت دانش شام
ل كلیه فعالیت هایی است كه برای در دسترس قرار دادن دانش، به نحوی كه “دانش درست”، در اختیار ” افراد مناسب” قرار گیرد، ضروری هستند. بیهاكت (2000) نیز نظیر هردر و همكارانش (2003) مدیریت دان دانش و اطلاعات و ایجاد دسترسی بی كم و كاست آن برای همه كاركنان است. بدین منظور كه كارشان را بهتر انجام دهند. از نظر وی مدیریت دانش دارای دو بعد است. بعد فیزیكی و بعد غیر فیزیكی كه دارای دو حالت زنده و بی جان است . ورثالی (2002) مدیریت دانش را ترکیبی از دو عامل : ابزار ( پایگاه ، داده ها ، اسناد و فناوری برای مشارکت دانش ) و فرآیند (آموختن و حل مشکل گروهی ) ت
بیین می کند. نکته ای که باید همواره مورد توجه قرار گیرد این است که چگونه اطلاعات به دانش تبدیل شده و سپس به آموختن منجر می گردد.به نظر می رسد تعریف ارائه شده از سوی داونپورت و پروس
اک مورد موافقت بسیاری از پژوهشگران می باشد :مدیریت دانش عبارت است از “بهره برداری و توسعه دارایی های دانشی یک سازمان در جهت تحقق اهداف آن سازمان” . دانشی که مدیریت می شود شامل هر دو نوع دانش عینی و مضبوط و دانش ذهنی و ضمنی می باشد . مدیریت این دانش شامل تمام فرآیندهای مرتبط با شناسایی ، اشتراک و تولید دانش است این امر مستلزم نظامی برای تولید و نگهداری از مخازن دانش است ، همچنین ترویج و تسهیل اشتراک دانش و یادگیری سازمانی . سازمانهای موفق در مدیریت دانش ، دانش را یک سرمایه سازمانی دانسته و ارزشها و قوانین سازمانی را جهت پشتیبانی از تولید و اشتراک دانش توسعه می دهند ( Davenport and Prusak, 1998 ).مدیریت دانش فرآیندی است که طی آن سازمان به تولید ثروت از دانش و یا سرمایه فکری خود میپردازد . ) Nonaka, 1995 and Takeuchi ( به صورت بسیار ساده ، مدیریت دانش فرآیندی است که طی آن سازمان به ایجاد ارزش از داراییهای فکری و دانش محو
ر میپردازد. اغلب ، ایجاد ارزش مستلزم به اشتراکگذاری دانش بین کارکنان ، بخشهای سازمانی و یا حتی سایر سازمانهاست. مدیران موفق همواره از داراییهای فکری موجود در سازمان خود استفاده کرده و به آن پی بردهاند، اما اغلب این فعالیتها به صورت غیرسیستماتیک و ساختارنیافته انجام گرفته است، به نحوی که مدیران از انتشار و گسترش دانش
کسب شده در سطح سازمان اطمینان نیافتهاند. تخمین زده میشود که 85 درصد داراییهای دانش سازمان به جای ذخیرهسازی در پایگاههای داده ، در پست الکترونیک، فایلهای word، و در فایلهای Presentation جای گرفتهاند (Turban, 2003) .طبق تعریفی دیگر، مدیریت دانش، فرآیند یا فعالیت ایجاد ، به دست آوردن، تسخیر، تسهیم و به كار بردن دانش، هر جایی كه وجود داشته باشد، برای افزایش یادگیری و عملكرد در سازمانهاست. ( Swan, 1999)با توجه به تمامی موارد مطرح شده، به عبارت بسیار ساده مدیریت دانش را میتوان به عنوان فرآیند بهینهسازی کاربرد سرمایه فکری به منظور دستیابی به اهداف سازمانی دانست .
5-1 مدیریت دانش ، علم یا هنر ؟مدیریت دانش هم به عنوان نظام مدیریتی و هم به عنوان هنر مطرح است. مدیریت از جهت قراردادن و مشخص کردن افرادی است که با آ
ن سازمان سرو کار دارند و هنر از آن جهت که دانش به کار تبدیل می شود. استقرار مدیریت دانش در سازمان به مشارکت فردی و گروهی افراد در سازمان بستگی دارد. (اصیلی 1381)مدیریت دانش هنر یا علم جمع آوری داده های سازمانی ، تشخیص و درك روابط و الگوهای موجود و تبدیل آنها به اطلاعات مفید و قابل دسترس و د
انش ارزشمند است به صورتی كه به آسانی قابل پخش و بازیابی باشد. مدیریت دانش بسته به نوع دانش متفاوت خواهد بود. مدیریت دانش صریح، شامل یك روش سیستماتیك برای سازماندهی اطلاعات و در دسترس قراردادن و پخش آن و مدیریت منابع اطلاعاتی یكی از راههای آن است. اما چالش اصلی در مورد مدیریت دانش ضمنی است. مدیریت این نوع دانش به صورت ضد و نقیضی بحث شده است. این دانش در سر افراد نهفته است و بنابراین مدیر نمی تواندآنرا مثل دانش صریح مدیریت كند. برای مدیریت این دانش دو راه پیش پای مدیران گذشته شده است :1 ـ تبدیل آن به دانش صریح از طریق مستندات، فرآیندها و بانكهای داده و … (كه البته كاملا عملی و مفید نیست، چون تبدیل كامل دانش ضمنی به دانش صریح میسر نیست).2 ـ ارتقای جریان دانش ضمنی از طریق تعاملات و روابط قویتر انسانی، ایجاد انگیزه و دادن پاداش به تسهیم دانش به منظور پخش دانش در سراسر سازمان و جلوگیری
از محصور شدن دانش در ذهن تعداد كمی از افراد. این كار باعث میشود كه در صورت ترك سازمان توسط دانشگران، سازمان از دانش ضمنی و ذهنی آنها محروم نشود.
6-1 چرخه مدیریت دانش :
1-6-1 خلق، كسب و توسعه دانشانباشتگی و توسعه سرمایه دانش، به شكلی اساسی به تسخیر و اعتبار دهی حكمت انباشته واقع در ذهن كاركنان و تصمیمات و فعالیت آنان بستگی دارد ، اگر چه منابع دانش در خارج سازمان هم میتواند باشد. انتخاب منبع جهت كسب دانش لازم، به چند عامل بستگی دارد كه عبارتنداز: اهمیت استراتژیك دانش، میزان دسترسی به دانش در موسسه و امكان گزینش منبع خارجی.كسب دانش، شامل یك یا چند مورد از فرآیندهای زیر است:o خلق دانش در درون سازمان (مثل D& R و توسعه محصول و بازاریابی)o همكاری ازطریق پیوند با سایرسازمانها، دانشگاهها (موسسات علمی) یا سازمانهای تحقیق و توسعه دولتی.o توسعه قابلیت ها ازطریق یافتن افراد خوش آتیه و برنامه های توسعه انسانی(مانند مربیگری ، یادگیری استاد و شاگردی ، موسسات آموزشی و دانشگاهها و برنامه های آموزش ضمن کار).o تهیه محصولات از فروشندگان دانش (مثل: مشاوران ، تهیه كنندگان تحقیق و تكنولوژی و مخترعین)o گردآوری دانش از بازار و منابع اطلاعاتی (مثل: مشتریان، رقبا، وب و انتشارات چند رسانهای)o دستیابی به افراد دارای دانشo دستیابی به شركتهای دارای دانش2-6-1 انتقال دانشهدف اولیه مدیریت دانش، اطمینان از اینست كه دانش معتبر و مرتبط، به موقع و مداوم به حل مساله و تصمیم گیری كمك كند. بنابراین انتقال به موقع دانش صحیح به تصمیمگیرندگان و حل كنندگان مساله، برای موفقیت موسسه، امری حیاتی میباترس قرار آن برای افرادی كه به آن نیاز دارند، نمیباشد . بلكه انتقال دانش هم اشاعه دانش و هم جذب آنرا شامل میشود . اطلاعات و قابلیتها وقتی بطور موثر منتقل میشوند كه گیرنده ، آنرا بقدر كافی خوب درك كند تا بطور موثر و كارا استفاده كند. ساختار و طرز كار یك موسسه ، تاثیر مهمی روی اثر بخشی انتقال دانش دارد. انتقال دانش فردی ارزش زیادی دارد و آموزشهای خصوصی و غیررسمی و شبكه اطلاعات میتواند به یادگیری فرد و سازمان كمك قابل توجهی نماید. شركتهای نرم افزاری، محصولاتی ارائه دادهاند كه جستجو، انتشار، سیاههبرداری، بازآوری و پردازش اطلاعات را بصورت خودكار انجام میدهند.ارزیابی تكنولوژیهای قابل دسترس، كه انتقال دانش و انتخاب تكنولوژی مناسب را ممكن میسازند، بخشی از طراحی ظرفیت انتقال دانش سیستم مدیریت دانش میباشد.تكنولوژی یك توانمند ساز میباشد ، اما موضوعات حیاتی درانتقال دانش، فرهنگ و حساسیت مردم میباشد.فرهنگ تسهیم و جستجوگری دانش ، به وضوح برای اثربخشی و جوابگویی شبكه اطلاعاتی و رشد اتحاد بین اجتماعات كارگران دانش، ضروری میباشد. به علاوه، فرهنگ موسسه باید برای برانگیختن، یادگیری فعالانه استاد و شاگردی و انتقال دانش ضمنی، ارزش بسیار بالایی قائل شود.انتقال اثربخش دانش، مزایای زیادی به همراه دارد و به همین دلیل شركتها، هزینههای قابل توجهی برای انتقال موثر دانش متحمل میشوند. درطر
احی ظرفیت انتقال دانش، هزینه انتقال باید با هزینه تصمیماتی كه در غیاب دانش مربوط اخذ شده و نیز هزینه دانشی كه توسط افراد از سازمان خارج میشود، مقایسه و سنجش شود.3-6-1 تسهیم دانش در الگوهای سنتی، سازمانها و افراد اغلب تمایلی ب
ه انتقال و تسهیم دانشی كه از آن برخودارند، ندارند. زیرا به جای اینكه به دانش به عنوان یك منبع نگاه كنند، به دانش به عنوان منبع قدرت برای منافع شخصی و ارتقاء درجه خود مینگرند. اغلب مدیران، دانش را به عنوان منبع قدرت، اهرم نفوذ و ضامن استمرار شغل خود، میپندارند و تمایلی ندارند كه آن را با دیگران تسهیم كنند (Goh, 2002).سازمانی كه از تسهیم اطلاعات و خلق دانش در میان اعضایش حمایت میكند، بیشتر میتواند فرآیندهای موثر و كار آمدی را تعریف كند و عملكرد سازمانی خود را بهبود بخشد (Levine 2001). در سازمانی كه از فرهنگ تسهیم دانش برخودار است، افراد ایدهها و بینشهای خود را با دیگران تسهیم میكنند. زیرا به جای اینكه مجبور به این كار باشند، آن را یك فرآیند طبیعی میدانند. بنابراین باید در بین اعضاء سازمان این انگیزه را به وجود آورد كه بدون ترس از ، از دست دادن موقعیت خود به تسهیم دانش در سازمان بپردازند (Wang and Ahmed , 2003).همكاری را میتوان به صورت زیر تعریف نمود: ” درجه
یا میزانی كه افراد یك گروه فعالانه در كارشان به یكدیگر كمك میكنند ” . وجود فرهنگ همكاری كاركنان سازمان موجب افزایش، خلق، تبادل، ذخیره و بكارگیری دانش میشود. فرهنگ همكاری با كاهش ترس و افزایش مراوده بین افراد، این نوع تبادلات را تقویت میكند. فرهنگ حمایتی به اعضاء سازمان كمك میكند تا با استفاده از ارتباطات حمایتی و انعكاسی، درك مشتركی از محی
ط درونی و بیرونی سازمان بدست آورند. بدون
وجود درك مشترك بین اعضاء سازمان ، طی کردن مراحل مدیریت دانش به سختی صورت خواهد گرفت (Lee and choi, 2003).قسمتی از دانش، عمومی و قسمتی از آن خصوصی است. اگر چه یك سازمان میتواند بر دانش عمومی نظارت و كنترل داشته باشد. نمیتواند دانش خصوصی را كنترل نماید. یك راه برای كنترل دانش خصوصی توسط مدیریت، ایجاد محیط گروهی و همكاری غیر رسمی است. در این صورت سازمان نه تنها بر دانش كاركنان خود تكیه میكند، بلكه به خلق دانش سازمانی جدیدی دست میزند. بواسطه مشاركت و همكاری ، سازمان قادر می شود تا مجموعهای مشترك فراهم آورد تا دانش گذشته را با دانش روز جایگزین نماید تا در روند بهبود مستمر و ابتكارات سازمان از آن استفاده كند ( ویك، 1995).
مردم معمولاً رودررو یا از طریق تلفن و یا پست الكترونیكی و به صورت گروهی به منظور تسهیم تخصص خود و حل مشكلات با یكدیگر به گفتگو میپردازند. دانش در جامعه جریان دارد و حرفه و مهارت از یك نسل متخصصین به نسل دیگر جاری و منتقل میشود.بیشتر این جریانات به صورت غیررسمی . تعاملات نامكتوب، آداب و رسوم، داستانها و طرق عامیانه اتفاق میافتد. هنگامی كه یك چنین شبكههایی از دانش مشترك كافی برخودار باشند كه بتوانند به طور موثرتر ارتباط برقرار كنند و به تشریك مسا
عی بپردازند، طبیعتاً بحثها و گفتگوهای جاری آنها گاهی اوقات منجر به فراهم ساختن دانش جدیدی در درون شركت میگردد . اگرچه كدگذاری این عمل مشكل است ، اما این فرآیند میتواند دانش كل شركت را افزایش دهد.دانش در گروه هایی كه با یكدیگر ارتباط پیوسته و تنگاتنگ دارند و در جایی كه افراد در سازمانها با همدیگر كار میكنند، به طور مشترك (نه به صور
ت فردی) ایجاد میشود ونگهداری میگردد. بنابراین دانش سازمانی به عنوان شخصیت اجتماعی محسوب میشود. در واقع كاری كه شركتها انجام میدهند، سازمان دادن و پروراندن دانش است . (چینیینگ لنگ ، 2001)مسأله مشترك در اغلب برنامههای مدیریت دانش این است كه افراد، دانش خود را منتشر نمیكنند. وقتی افراد به طور مجازی در یك شبكه گسترده جهانی كار میكنند و دارای مسألهای مشترك هستند نیاز به تغییر فرهنگی در سازمان دارند. آنها نیاز به بكارگیری سطوح تغییر سازمانی در یك دوره زمانی در موارد زیر دارند : (موری، 2000)• رهبری به وسیله تمثیل• انتشار دانش وقایع• اتصال یادگیری به فرآیندهای روزمره• اصلاح فعال مباحث به روز• سیستمهای پاداشآموختن و تسهیم موثر دانش نیازمند تغییر فرهنگی در درون سازمان ، عملكرد نوین مدیریتی، تعهد مدیریت ارشد و پشتیبانی فنی است. فناوریهرومیزی، پست الكترونیكی ، سیستمهای مدیریت اسناد، شبكههای اینترنت، ابزارهای هوش مصنوعی، موتورهای جستجوی اطلاعات، ابزارهای ذخیره دادهها و استخراج داده ها را در برمی گیرد. با این حال در مدیریت دانش، فناوری نسبت به انسان جنبه فرعی دارد.
4-6-1 ارزیابی، ذخیره و کاربرد دانش
این مرحله فرآیندی است كه یك منبع مطمئن، جامع و سریعالوصول از اطلاعات و قابلیتها را ایجاد وحفظ میكند. این فرآیند، اسناد را به طور انتقادی ارزیابی می كند و به طور مداوم اطلاعات و قابلیتهای موسسه را به روز میكند و تنها اطلاعات معتبر و مرتبط را كه تعامل پویا دارند و ارزیابی دانش، اكتساب دانش و انتقال دانش را مسیر میسازند، نقشه نمایی میكند.این فرآیند باید تضمین نماید كه سیستم مدیریت دانش موارد زیر را فراهم نماید:– دسترسی سریع و آسان به اطلاعات قابل اعتماد را فراهم سازد.– دسترسی به قابلیتهای انسانی را تسهیل نماید (مانند دانش ضمنی، مهارتها و حكمت).– تمام دانش حاصل از فعالیتهای موسسه را (كه شامل حق اختراعات نیز میشود) در برگیرد(مثل بازاریابی، تماسهای مشتریان، توسعه محصول، حل مشكل).– تمام دانشهای مرتبط را كه از تعقیب مسیر دانش مجدداً بدست آمده اند، شامل شود.– مشكلاتی را كه موسسه برای بهبود عملكردش باید حل نماید، دربرگیرد.– امنیت دانش موسسه را تضمین نماید.
7-1 آیا دانش می تواند مدیریت شود؟ دانش بالاترین ارزشها، بیشترین سهم فردی، بیشترین ارتباط با تصمیمات و فعالیتها و بیشترین وابستگی به موقعیتها یا زمینه های خاص؛ همچنین سخت ترین نوع محتوا را برای مدیریت كردن دارد، زیرا از ذهن افراد بشر سرچشمه می گیرد و به كار برده می شود. بنابراین سوالی كه هنوز قابل قبول باقی می ماند این است كه : آیا دانش می تواند عملا مدیریت شود؟ در میان تغییرات سریع و افزایش مقررات پیچیده كاری، دانش جدید به طور پیوسته در حال خلق شدن و معنا یافتن است همانطور كه تحریف نیز می شود. در این محیط پیچیده، این مسئله هنوز پرسش انگیز است كه چه چیزی مدیریت می شود یا آیا دانش می تواند مدیریت شود؟ این طور می تواند بحث شود كه مدیریت دانش درباره م
دیریت كردن دانش نیست اما در مورد تغییر تمام فرهنگهای كاری و استراتژیهای سازمانی است تا شخص برای یادگیری و اشتراك آن ارزش قائل
شود. اگر چه برخی از جنبه های دانش، نظیر فرهنگ، ساختار سازمانی، فرآیندهای ارتباطی
و اطلاعات می توانند مدیریت شوند، دانش به خودی خود نمی تواند. ( Kakabadse et al., 2003 ). با مرور عمیق متون مدیریت دانش، این نتیجه كه یك فرد می تواند فرایندهای یادگیری را مدیریت كند یا از آنها حمایت كند، بیشتر از مدیریت كردن دانش قابل بحث است. وینتر (1987) بحث می كند كه مهارتها می توانند از طریق آموزشهای ابتدایی، آزمون و خطا و انتقاد كردن توسط یك مربی كارآزموده بیشتر از دانشی كه تماما و به تنهایی توسط ارتباطات منتقل می شود، فرا
گرفته شوند.
8-1 سازمانهای یادگیرنده : مفاهیم سازمان یادگیرنده و مدیریت دانش با هم رابطه نزدیکی دارند و به صورت دو طرفه از یكدیگر حمایت میكنند، اما در واقع یکی نیستند. سازمان یادگیرنده روی فرآیند یادگیری و سازمان دانشمحور روی نتایج و محصول فرآیند یادگیری تمرکز میکند. در واقع میتوان گفت مدیریت دانش وسیلهای برای پرورش و حمایت یک سازمان یادگیرنده است. این پذیرفته شده است که یک سازمان یادگیرنده دانش جدیدی ایجاد می كند که مزیت رقابتی اش را حفظ کند. اما فقط ایجاد دانش به تنهایی بدین معنی که دانش بهطور کارآمد و موثری به کار رف
ته است یا مدیریت میشود نیست. مدیریت دانش نتیجه سازمان یادگیرنده را می گیرد، مدیریت میكند و اطمینان میدهد که محیط مناسب برای تولید و مدیریت سرمایه دائمی دانش به طور مناسبی ایجاد شده است.به نظر پیترسنگه (1375) سازمان یادگیرنده ، جایی است كه افراد به طور مستمر تواناییهای خود را برای خلق نتایجی كه طالب آن هستند افزایش میدهند. محلی كه
الگوهای جدید و گستره تفكر پرورش داده میشود، اندیشههای جمعی ترویج میشوند و افراد به طور پیوسته چگونگی آموختن را به اتفاق هم میآموزند. به عبارت دیگر، سازمان یادگیرنده سازمانی است كه به طور مستمر، از طریق خلق و پرورش سریع قابلیتهای مورد نیاز برای دستیابی به موفقیتهای آتی، توسعه مییابد .از نقطه نظر دیگر سازمان یادگیرنده، سازمانی با یك فلسفه تمام و كمال برای پیشبینی، عكسالعمل و پاسخگویی به تغییرات، پیچیدگی و عدم قطعیت است ، بنابراین مفهوم سازمان یادگیرنده به طور فزآینده ای با افزایش پیچیدگی و عدم قطعیت متداول محیط سازمانی مربوط است.
سنگه معتقد است که ساختار دانایی و یادگیری اکثر سازمانها ، ساختاری آشفته است و در واقع ، هرکدام به تنهایی ناقص و ناتوانند. او دانایی و یادگیری را به عنو
ان ی
ک چیز واحد و مشابه می بیند ومعتقد است که سازمانها باید برای ظرفیت سازی یادگیری دانایی خود ، به خلق فرهنگ خود ابتکاری روابط با دیگران و مسئولیت فردی بپردازند . پیتر سنگه بر این باور است که برای خلق دانایی ، بایستی بعد از یادگیری ، کاری جدی صورت گیرد . حال آنکه هر کاری می خواهد باشد . انباشت اطلاعات عمل مخربی است که به کاهش اعتماد و تضعیف همکاری در سازمان منجر می شود.پیتر دراكر، معتقد است كه در اقتصاد امروز دنیا، دانایی (به عنوان نتیجه فرآیند یادگیری) منبعی همانند و در عرض سایر منابع تولید مثل كار، سرمایه و زمین نیست، بلكه منبعی بسیار مهمتر برای عصر حاضر به شمار میرود. «آریه دگاس» رئیس سابق گروه برنامهریزی شركت نفتی راچ شل نیز بر این باور است كه توانایی یادگیری زودتر و سریعتر از رقبا ، تنها مزیت نسبی در دهه آینده خواهد بود.یادگیری مهمترین راه بهبود عملكرد در دراز مدت است و در آینده نزدیك تنها سازمانی میتواند ادعای برتری كند كه قادر باشد از قابلیتها، تعهد و ظرفیت یادگیری افراد در تمامی سطوح سازمان به نحو احسن بهره برداری كند. سازمان یادگیرنده با تشخیص درست اشتباهات، از آنها برای آینده درس میگیرد. چنین فضایی در سایه فرهنگ سازمانی مناسب پدید میآید، فرهنگی كه اشتباهات كاری را مستوجب عقوبت نداند و چنین فرهنگی در س
ازمان یادگیرنده قابل حصول است. در سازمان یادگیرنده، افراد برای مقابله با حوادث احتمالی آمادهترند زیرا آنها چیزهای بیشتری راجع به سیستم دانسته
و یادگرفتهاند.از دیگر خصوصیات یك سازمان یادگیرنده میتوان به وجود روحیه بخشش در آن اشاره كرد. بخشش واقعی به معنی بخشیدن و فراموش كردن است. برخی مواقع سازمانها فرد خاطی را میبخشند اما انگ اشتباه همواره بر پیشانی فرد خاطی به چشم میخورد. بخشش واقعی شامل آشتی، مصالحه و همچنین تصحیح روابطی است كه بر اثر اشتباه انجام شده و صدمه دیدهاند. در یك كلام، سازمانهای فراگیر بخشنده هستند چرا كه همان طور كه «جان رولواگن» گفته است ” اشتباه كردن ” خود تنبیه سختی است.
9-1 حرکت به سوی سازمانهای یادگیرنده ، یاد دهنده و مربی :نوناکا (1995) ، سازمان دانش آفرین یا یاد گیرنده را سازمانی می داند که در آن دانش آموختن یک فعالیت عام و همگانی و نوعی رفتار هر روزه است که اعضای سازمان را
به صورت کارگران دانش در میآورد. درچنین سازمانهایی افراد با هم ارتباط بر قرار می کنند و دانشهای نهفته و صریح را از یکدیگر می آموزند. دراین مرحله حلقه یادگیری یکطرفه است و فقط عملکرد سیستم را می سنجد.
سازمانی که در یادگیری به مرحله تکامل رسید باید به رشد خود ادامه دهد و راهی جز این ندارد که به یاددهی بپردازد و محیط خود را از این طریق برای یاد گیری بیشتر مساعد و مناسب سازد. مدیران در
یاددهی، مدیران دیگری را پرورش و تجارب خود را در اختیار آنان قرار می دهند. س
ازمان یاددهنده بهطور فزایندهای توانمندی های جدید به وجود می آورد و با توسعه دانش ضمنی و آشکار گنجینه گرانبهایی از توانایی را در سازمان ایجاد می کند که بهصورت تراکمی بر هم افزوده و هر روز بیشتر از روز پیش میشود. سازمان یاددهنده با انتقال دانش ضمنی موجبات توسعه دانش را نیز در سازمان فراهم می آوردكه این نوعی دانش آفرینی است . به همین دل
یل سازمان یاددهنده ، سازمانی دانش آفرین محسوب می شود. دراین مرحله حلقه یادگیری دو طرفه است و علاوه بر سیستم عملیاتی، معیارهای سنجش عملکرد سیستم نیز بررسی می شوند.
سازمان های مربی در بالا ترین حد اثربخشی قرار دارند . بدین ترتیب که نهادینه شدن دانش ضمنی در کلیه سطوح و توسط کلیه افراد ، توان یادگیری و یاددهی در سطحی بالا در حد مربی خبره و جاافتاده بدون مشاهده رویه کار را فراهم می آورد در این مرحل
ه یادگیری سازمان در حالتی متعالی از ارزیابی سنجه ها قرار دارد. (نمودار شماره 2)
2- آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش هلت (2000) آمادگی را به عنوان پیش نیازی ضروری
برای یک شخص یا یک سازمان برای اینکه در مواجه با تغییر سازمانی موفق باشد تعریف کرده است . نرخ موفقیت نهایی اجرای تغییر مدیران را بطور نگران کننده جهت استفاده از ابزارهای سنجش تغییر تشویق کرده است که پیش کنشی باشند تا وضعی
ت سازمان را قبل از اجرای تغییر بسنجند. (Simon 1996 ; Jansen,2000) یعنی مدیران جهت کاهش ریسک و عدم قطعیت به دوسوال اساسی بایستی پاسخ دهند : اول اینکه قابلیت اساسی جار
ی یک شرکت برای مدیریت دانش چیست و دوم اینکه چه تغییری بایستی قبل از شروع بکار فعالیت مدیریت دانش انجام شود.سازمانها و مدیران در هرسطحی و در هر بخش دولتی یا خصوصی درک کرده اند که تنها چیزی که سازمان را ثابت نگه می دارد ، تغییر است . بدون توجه به اینکه تغییر چه اثری روی سطح افراد یا سازمان خواهد گذاشت ماهیت انسانی است که در برابر تغییر مقاومت می کند بدلیل آنکه نسبت به آن ناآشناست . تحقیقات نشان داده است که 75 درصد سازمانهایی که فعالیتی در مقیاس گسترده در زمینه تغییر شروع کرده اند بهبود های قابل توجهی را که مورد نظرشان بوده است کسب نکرده اند (Choi and Behling,1997).
1-2 بستر استقرار مدیریت دانش : پیاده سازی موفقیت آمیز استراتژی مدیریت دانش مستلزم این است كه عوامل سازمانی مختلف موجود در یك سازمان از جمله ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی، تكنولوژی و منابع انسانی دارای ویژگیهای خاصی بوده و از انسجام و هماهنگی لازم برخوردار باشند. وجود شكاف و ناهماهنگی در بین این عوامل مانع پیاده سازی موفقیت آمیز استراتژی مدیریت دانش خواهد شد. بنابراین شناخت وضعیت عوامل سازمانی از حیث ویژگیهای لازم برای پیاده سازی استراتژی مدیریت دانش اقدام اولیه مهمی است كه می تواند بنیان مستحكم
ی برای اقدامات بعدی در این راستا فراهم سازد.
استقرار مدیریت دانش در سازمان به مشارت فردی و گروهی افراد در سازمان بستگی دارد . سازمانی که دارای فرهنگ دانش مداری است دارای ویژگی دانش مداری می باشد و دارای ویژگی های زیر است :
منبع: اصیلی ، 1381
• مشارکت در دانش بطور جدی به هسته ارزشی سازمان ارتباط دارد.• مشارکت در صورتی ابزار مشارکت دانش را فراهم می کند که اهداف کلان و استراتژی های سازمان مورد نظر باشد.• مشارکت دانش از طریق مشارکت افراد و تبادل نظر د شبکه جهانی و سیستم های اطلاعات شکل می گیرد.• مشارکت در دانش از طریق تبادل اطلاعات بین کارکنان و سرپرستان جریان پیدا می کند و در همان حال از طریق مدیران ارشد حمایت می شود.• همسطح سازی دانش با اعتقاد به اینکه قدرت و توان فرد از دانش اوست.• ایجاد مراکز تحقیق و توسعه (R&D) در سازمان• ایجاد محیط انگیزشی و تشویق آمیز جهت آماده سازی برای یادگیری • ایجاد جو مشارکت آمیز از طریق تبادل نظر فردی و گروهی• مهندسی مجدد و استفاده از بهترین روشها . (شکل شماره 1)لازمه استقرار مدیریت دانش در سازمانها ، بکارگیری مجموعه ای از وظایف و مهارت ها در زمینه دریافت ، توزیع و استفاده از دانش است و موفق ترین سازمانها آنهایی هستندکه مدیریت دانش را به جزیی از وظایف کارکنان خود از طریق فرهنگ سازی و تدوین زیر ساخ
ت های مدیریت دانش توسط مدیران ارشد و کارشناسان دانش ، تبدیل نموده اند . (اصیلی 1381) مدیریت دانش را می توان علم کسب ، حفظ و کاربرد مجدد اصول و فهم و تلفیق این عناصر برای انتقال معنی دار آن به افراد دیگر تعریف نمود.ارزش مدیریت دانش مستقیما به اثر بخشی آن یعنی ایجاد توانایی در اف
راد یک سازمان که چگونه بر مشکلات امروز فائق آمده و در عین حال بطور موثر بصیرت ساخت آینده ای روشن را پیدا کنند ، بستگی دارد . هرچند یادگیری از طریق مشارکت دانش و آموزش های مبتنی بر شبکه جهانی اتفاق می افتد، ولی می توان گفت آموزش در سازمان ، معادل اعتماد به نفس و اطمینان است.
2-2 عوامل حیاتی موفقیت برای اجرای سیستم های مدیریت دانش مدیریت دانش، مانند هر موضوع دیگر از زوایای مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. برخی از پژوهشگران ، وجود زیرساخت های فنی و فناوری را به عنوان عامل كلیدی موفقیت ، مورد تاكید قرار داده و برخی دیگر نیز بر اهمیت عوامل فرهنگی و اجتماعی تاكید كرده اند. آلازمی و زئیری از جمله پژوهشگرانی هستند كه آرای صاحبنظران مختلف را در این خصوص مورد بررسی قرار داده اند. نتایج این بررسی به صورت خلاصه در جدول شماره 3 نمایش داده شده
است.
صاحبنظران عوامل كلیدی موفقیت1 ویگ (1996) فرایندهای مدیرت دانش ، ایجاد سازماندهی ، انتقال، تبدیل ، نگهداری و بكارگیری دانش2 داونپورت (1998) زیرساخت های سازمانی و فنی ، ساختار دانش ، حاكمیت فرهنگ و جو دوستانه در سازمان ، اهداف روشن و زبان مشترك وجود مسیرهای چندگانه برای انتقال دانش ، حمایت مدیریت عالی ، رفع موانع انگیزشی دانش ، مخازن الكترونیكی دانش ، آموزش، فرهنگ و رهبری ، اعتماد4 مری (1998) در دسترس بودن دانش، درست بودن و بهنگام بودن دانش5 ترسلر (1998) تعهد مدیریت ، ایجاد انگیزه برای توزیع دانش ، فرهنگ ، فناوری ، آموزش و یادگیری6 فینران (1999) فرهنگ مناسب، توزیع اطلاعات و دانش، ایجاد دانش7 لیبویتز (1999) راهبرد مدیریت دانش، حمایت مدیریت عالی، فرهنگ حمایت از مدیریت دانش ، تشویق كاركنان به توزیع دانش، مخازن دانش، فناوری8 ماناسكو (1999) گروه های دانش، نظارت بر محتوای دانش، حمایت های ساختاری وفناوری، بهسازی فرآیندهای ایجاد و توزیع دانش9 باسی (2000) یادگیری، توزیع، اجرا وبكارگیری دانش10 چوی (2000) آموزش، مشاركت كاركنان در فرآیندهای مدیریت دانش ، تیم سازی توانمندسازی كاركنان ، حمایت مدیریت عالی ، اجبار سازمانی ، ساختار دانش11 اسكیرم ،امیدن (2000) داشتن یك چشم انداز الزام آور ، رهبری دانش ، فرهنگ توزیع دانش ، یادگیری هوشمندانه و زیر ساختهای فنیمنبع : آلازمی و زئیری ، (2003) جدول شماره 3 عوامل کلیدی موفقیت مدیریت دانش
1-2-2 فرهنگ سازمانی
فرهنگ سازمانی، به عنوان «مجموعه ارزشها، باورها و اعتقادات مشترك اعضاء سازمان» (دفت، 1380) عاملی كلیدی در موفقیت مدیریت دانش است . دانش در صورتی میتواند به طور موثر در سازمان خلق و تسهیم شود ، كه مورد حمایت فرهنگ سازمان قرار گیرد (Wang and Ahmed, 2003). ترویج فرهنگ تسهیم، همكاری، اعتماد و یادگیری در سازمان نقش بسزایی در تسهیل خلق و انتقال دانش در سازمان دارند. فرهنگ ترکیبی از تاریخ شرکت ، انتظارات ، قوانین نانوشته و آداب اجتماعی که رفتارها را تحت تاثیر قرار می دهد و مجموعه ای از اعتقادات اساسی ا
ست که روی ادراک ما از کارها و ارتباطات همه کارکنان تاثیر می گذارد .( Handy,1987) در رابطه با فرهنگ سازمانی اعتماد ، مشارکت ، تشویقات و رهبری مشارکتی نیروهایی برای توسعه اهداف سازمانی مطرح هستند . (Forcadell and Guadamillas 2002) فرهنگ سازمانی از طریق اجزاء به هم مرتبط ، استراتژی ، افراد ، فرآیند و ساختارها تشکیل و تقویت می شود. (Sanchez , 2004)فرهنگ به عنوان چیزی که بطور رسمی توافق شده و آنچه واقعا اتفاق افتاده است بیان می شود. همان اصولی که برای فرهنگ به کار برده می شود می تواند برای مدیریت دانش نیز بکار برده شود . زیرا که سازمان می تواند یک فرهنگ دانشی داشته
باشد. یک فرهنگ دانش محور افراد را در تمام سازمان برای پخش دانش به چالش می کشاند. (Davenport and prusak,1998) محققین زیادی فرهنگ سازمانی را از عوامل ضروری برای اجرای مدیریت دانش درون یک سازمان در نظر گرفته اند : (Soliman and Spooner 2000;Santoro et al,2000 Stankosky and Baldanza ,2001; Wlczak and Chaudhry , 2005; Davenport and Prusak 1998 ; Nahm et al , 2004;) .رسیدن به فرهنگ دانش مستلزم توجه مدیریتی در سه ناحیه است : آماده سازی سازمان ، مدیریت دارایی های دانشی و بکارگماری دانش برای م
زیت رقابتی (Abell and Oxbrow 1997).تغییر فرهنگ خیلی وقت گیر و مشکل است و شانس موفقیت خیلی پایین است منتها وقتی فرهنگ درک و توسط کارمندان پذیرفته شود تسهیل می شود (Chaudhry2005). اگر سازمان ماهیتا تمایل به پخش دانش داشته باشد ، توانمند ساختن پخش دانش نسبتا آسانتر می شود . اگر سازمان یک فرهنگ ذخیره دانش را پرورش می دهد باید پیامدهای منفی پخش دانش از سازمان دور شود . مردم می خواهند دانش شان را به اشتراک گذارند آنها می خواهند که دیگران توانایی دانشی آنها را بدانند پس باید برای افراد وسایل و محیطی که آنها می خواهند از این طریق دانش شان را پخش کنند فراهم کنیم . (Hasanali 2002) و برای پشتیبانی از تلاشهای پخش و خلق دانش در سازمان رویه هایی ایجاد شود . بنابراین مدیران سازمان باید تلاش کنند تا رویه ها و قوانین مدیریت دانش در سازمان بصورت هنجارهای فرهنگی درآید. (Soliman and Spooner 2000)
2-2-2 جو رهبری باز
پخش دانش فقط با همکاری داوطلبانه اتفاق می افتد. سبک رهبری در سازمانهای دانشی ، کمتر دستوری و بیشتر دموکراتیک است و مدیران در آن سازمانها ، کنترل مستقیم کمتر و هماهنگی بیشتری با استفاده از اهداف و چشم انداز مش
ترک انجام می دهند . رهبران به پایداری تیم ها کمک می کنند و به عنوان قهرمان دانشی تغییرات را به پیش می برند. (Westterlind,2000) بحث آزاد در مورد چشم انداز ، استراتژی و رویه ها ، حمایت از بهبود ها و همکاری و تجدید ساختار برای مدیریت دانش امری ضروری تلقی می شود. (Chung et al, 2005)
3-2-2 یادگیری گاروین (1993) بیان می کند که انسان با مشاهده کردن می تواند یاد بگیرد . اگر نتواند از مشاهده کردن یاد بگیرد می تواند از شکستهایش همچنان که از موفقیت یاد می گیرد ، بیشتر یاد بگیرد . واژه شکست های بهره ور و موفقیت های نابهره ور اساس این تفکر را تشکیل می دهند. در شرکت ام تری برای تحمل اشتباهات و پذیرش آنها تعهد وجود دارد . برر
سی کردن اشتباهات و یادگیری از آنها زمانبر خواهد بود و اگر افق دید کوتا
ه مدت باشد اشتباهات نادیده گرفته خواهند شد . مدیریت ارشد با دید بلندمدت می تواند اشتباهات کوچک را تحمل کند (Brand , 1998)یادگیری ، کسب دانش جدید برای کاربرد آن در تصمیم گیری یا تاثیرگذاری بردیگران است . با تاکید بر یادگیری و توسعه آن ، سازمانها می توانند به افراد کمک کنند تا نقشهای فعال تری در خلق دانش داشته باشند . برای خلق دانش سازمانها باید یک فرهنگ یادگیری ریشه ای را توسعه دهند و ابزارهای یادگیری مختلفی از قبیل آموزش و پرورش را فراهم
کنند. (Lee and Choi , 2003) یادگیری سازمانی با راهکارهایی از قبیل افزایش ارتباطات درونی ، ارتقاء تیم های چند منظوره و ایجاد یک انجمن یادگیری همراه است . (Bixler 2002 , Stankosky and Baldanza 2001) یادگیری دو حلقه ای از عوامل موثر بر اجرای موفقیت آمیز مدیریت دانش می باشد. (Sunassee and Sewary 2003) در یادگیری دو حلقه ای ، سازمان بازخورد را
برای اصلاح فرایند استفاده می کند . موضوع دیگر در رابطه با یادگیری بررسی اشتباهات گذشته است که کارمندان برای بحث در مورد اشتباهاتشان بطور آزادانه تشویق شوند. یک فرهنگ باز و فرهنگی که کمک را جستجو می کند می تواند به ایجاد یک سازمان یادگیرنده منجر شود . بخش منابع انسانی می تواند در ایجاد محیط یادگیری دور از ترس ، تنبیه و جریمه کمک کند. (Soliman and Spooner,2000)
4-2-2 فرهنگ یادگیری وجود فرهنگ تشویق یادگیری در سازمان، توانایی سازمان در خلق دانش جدید را افزایش میدهد. سازمان ها با تاكید بر یادگیری، به كاركنانشان كمك میكنند كه نقش فعالتری در خلق دانش ایفا كنند. زمانی كه صرف یادگیری میشود رابطه مستقیمی
با میزان دانش دارد. بنابراین سازمان ها باید برای موفقیت در خلق دانش، فرهنگ یادگیری را در سازمان تشویق كنند (Quin et al., 1996).
5-2-2 یادگیری بهینه :چنانچه بخواهیم یادگیری بهینه شود و دانش پس از تولید د
ر سرتاسر سازمان توزیع شود ، کاملا ضروری است که افراد (بعنوان مثال ، تیم های پروژه و انجمنهای کار) با یکدیگر همکاری کنند و خود در دریافت و ارسال اطلاعات آزاد باشند . برقراری گفتگوی مستمر ، منجر به خلق زمینه و چشم انداز مشترک برای سازمان می شود که خود این موضوع از طریق احترام و اعتماد متقابل ، تحقق خواهد یافت . کاملا تعجب آور است که مدیران و دانشگران بر متمرکز کردن سیستم های پر هزینه فناوری اطلاعات پایگاههای اطلاعاتی معین و اندازه گیری ابزار ها اصرار می کنند ، حال آنکه یکی از بهترین ابزار برای توزیع و خلق دانایی ، در درون شرکتهایشان وجود دارد. می دانیم که ” مباحثه خوب ” مهد دانایی اجتماعی در هر سازمان است . (بابایی ، 1383)
6-2-2 یادگیری تیمی
در سازمانهای فراگیر، یادگیری تیمی بسیار حائز اهمیت اس
ت چرا كه تیم ها و نه افراد، سنگ بنای یادگیری در سازمانهای مدرن را تشكیل میدهند. تا زمانی كه تیم ها یاد نگیرند، سازمان نیز قادر به یادگیری نخواهد بود. یادگیری جمعی عبارت است از فرآیندی كه طی آن ظرفیت اعضای گروه توسعه می یابد به گونه ای كه نتایج حاصله آن چیزی باشد كه همگان واقعاً طالب
آن بودهاند. این یادگیری بر یك قاعده استوار است و آن
همانا قاعده آرمان مشترك است. در عین حال ركن اصلی دیگر، قابلیتهای شخصی است، چرا كه گروههای توانا از افراد توانا تشكیل شدهاند. با وجود این، هیچگاه نباید اهمیت عنصر یادگیری فراموش شود. باید توجه داشت كه یادگیری فردی در برخی سطوح با یادگیری جمعی تناسب مستقیمی ندارد، تكتك افراد میتوانند دائماً در
حال یادگیری باشند اما چیزی به معنی یادگیری جمعی رخ نمیدهد. اما اگر تیمی فرا بگیرد، آنها هسته اولیه یادگیری در تمام سازمان را تشكیل خواهند داد.درون سازمانها، یادگیری جمعی دارای سه بعد اساسی است. در ابتدا نیاز شدیدی به تفكر عمیق راجع به مفاهیم پیچیده وجود دارد. در اینجا تیم ها باید فراگیرند كه چگونه میتوان از این توان بالقوه بهره گرفت. باید فهمید كه تعداد زیادی ذهن میتواند بیش از یك ذهن موثر باشد. دوم، نیاز به اقدامی نو و هماهنگ است. تیم های ورزشی و گروههای موسیقی، نمونههای بسیار مناسبی از عملكرد مستقل و در عین حال هماهنگ افراد را نشان میدهند. سومین نكته، نقش اعضای تیم در سایر تیم هاست. بدین ترتیب یك تیم یادگیر به طور مستمر از طریق گسترش تواناییها و قابلیتهای فراگیری جمعی، سایر تیم ها را تغذیه میكند. یادگیری جمعی با تسلط بر مباحثه و گفت گو به عنوان دو طریق مشخص در برقراری ارتباط گروهی، مرتبط است. گفت گو عبارت است از ابراز خلاق و آزادانه مسائل اساسی و پیچیده و گوش سپردن عمیق به نقطه نظر دیگران است. اما از طرف دیگ
ر در مباحثه نقطه نظرهای متفاوت ارائه شده و از آنها دفاع میشود. هدف از این كار یافتن بهترین نقطه نظر ممكن برای پشتیبانی از تصمیمهایی است كه در هر زمان اتخاذ میشود. به صورت بالقوه مباحثه و گفت گو، مكمل یكدیگر هستند اما اكثر گروهها فاقد توان تمیز و تشخیص بین این دو و ح
ركت از یكی به سوی دیگری هستند. 7-2-2 اعتماد اعتماد را می توان به عنوان حفظ ایمان متقابل نسبت به همدیگر بر اساس نیت و رفتار تعریف کرد . اعتماد ممکن است مبادله دانش را بطور موثر و اساسی تسهیل کند. هنگامی که روابط بر اساس اعتماد بالا باشد افراد تمایل بیشتری برای مشارکت در مبادله دانش دارند. (Lee and Choi , 2003) اعتماد از طریق توسعه روابط فردی و با اجتماعی ساختن افراد بدست می آید. افراد زمانی دانش شان را پخش می کنند که احساس کنند مدت زمانی که روی تسهیم دان
ش سرمایه گذاری می کنند با ارزش تلقی می شود. (Davenport and Prusak 1998)
سزولنسکی (2001) بطور تجربی بررسی و مشاهده کرد که فقدان اعتماد در میان کارکنان از موانع کلیدی در برابر مبادله دانش است. افزایش مبادله دانش بر اساس اعتماد متقابل به خلق دانش می انجامد . اعتماد همچنین در یک تیم درون سازمانی یا بین سازمانی به دلیل جلوگیری از دادن اطلاعات مهم است. (Lee and Choi ,2003)
ادامه خواندن مقاله رابطه سرمايه اجتماعي و ميزان آمادگي سازماني
نوشته مقاله رابطه سرمايه اجتماعي و ميزان آمادگي سازماني اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.