nx دارای 71 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
فرازهای سخنان علی (ع) كه میفرماید: ما برای احیاء دین و غلبه صلاح بر فساد قیام كردیم تا بندگان مظلومان تو ای خدا، احساس امنیت نموده و حدود به تعظیل كشیده تو به اجرا در آید، حاكی از مراحلی عظیم از انحرافات و انحطاط اجتماعی است كه در فاصله زمانی كوتاهی بعد از وفات پیامبر (ص) رخ داده بود. چه اینكه در این خطبه علی (ع) در توجیه ضرورت انقلاب اصلاحی خویش می‌خواهد بگوید كه پیش از قیام او چهره دین دگرگون شده و فساد بر صلاح غلبه یافته و امنیت از مردم مستضعف سلب و قوانین الهی از اجراء باز مانده بود. و او بود كه بعنوان اولین
مسلمان بایستی باصلاح این انحرافات می‌پرداخت. بنابراین سؤالی كه برای هر خواننده این سخن می‌تواند مطرح گردد،این است كه چه عواملی دست به دست هم داده بود كه با این سرعت پس از وفات پیامبر (ص) تنها در فاصله بیست و پنج سال این همه انحراف اجتماعی در جامعه در جامعه اسلامی مطرح گردید كه علی (ع) برای نابودی این انحرافات خود را ملزم به قیام همه جانبه و حركت اصلاحی بنیادین می‌بیند؟
و بالطبع سؤال دومی كه می‌تواند برای خوانندگان مطرح باشد، آن است كه علی (ع) چه روشی را برای مبارزه یا مقایسه عظیم اجتماعی بكار گرفت و سیاست حكومتی آن بزرگوار چه بوده است؟ در پاسخ به سؤال اول می‌توان به دو عامل اصلی و مهم اشاره كرد كه یكی انحراف خلاقت از محدوده و مسیری بود كه پیامبر اكرم (ص) برای اداره جامعه پس از خویش مطرح ساخته بود. بدین معنی كه فردی را كه پیامبر لایق جانشینی خویش می‌دانست
كه او علی‌بن ابیطالب علیه اسلام بود. عملاً كنار گذاشته شد و قدرت در اختیار كسانی قرار گرفت كه حداقل واجد اوصاف و شرائط لازم برای جانشینی پیامبر (ص) نبودند. با این انحراف ضمان اجرا از احكام و قوانین اسلام سلب شد و زمینه برای پیدایش انحرافات بعدی فراهم آمد. و عامل دوم به نظر ما همان تبعیض و ایجاد شكاف طبقاتی در اثر سیاست غلط خلیفه دوم در توزیع بیت‌المال بود.انحراف دوم یعنی سیاست توزیع غیرعادلانه ثروث در دوران خلیفه دوم، هم
ه زحمات تربیتی و اخلاقی پیامبر اكرم (ص) را تحت الشعاع قرار داد و زمینه را برای تكاثر در ثروت و رقابت در قدیت برای توده مردم فراهم آورد و طولی نكشید كه بجای معنویت و اخلاق حسنه امتیازهای اجتماعی همان زو و زو گردید و افتخارات قبیلگی و برتری جوئیهای قومی متداول شد و بالطبع توده‌های ضعیف امنیت اجتماعی و اقتصادی را از دست داده و قوانین الهی نیز جر در مورد ضعیفان بمعنای جدی قابل اجراء نبود.
اختلاف اهل بیت پیامبر (ص) با رجال قریش در مورد جانشینی پیامبر (ص) بعد از وفات پیامبر اكرم (ص) اهلبیت گرامی آن حضرت و صحابه بزرگواری مانند سلمان و اباذر و مقداد مدعی بودند كه پیامبر اسلام در زمینه مسائل حكومتی و مسئله جانشینی وخلافیت بعد از خودش توصیه‌های لازم را داشته و بلكه شخص علی (ع) را بعنوان امام و پیشوای جامعه اسلامی بعد از خودش معرفی نموده است. ولی رجال قریش كه خود را با پیامبر اكرم (ص) فامیل می‌دیدند
و برای خویش از سلطان حضرتش سهمی قائل بودند مدعی شدند كه پیامبر اكرم(ص) برای اداره حكومت و مقام جانشینی بعد از خودش فردی را معرفی نكرده و تنها دو توصیه كلی داشته است، یكی اینكه امامت و رهبری جامعه اسلامی مخصوص قریش است «اِن الائمه من قریش» و دیگر این كه در خانواده‌ای كه پیامبر (ص) عضو آن است خلافت نبایستی با پیامبری جمع گردد.
«ابی الله این یجمع الخلافه النبوه فی بیت واحد» از این جهت مدعی شدند كه اولاً امام و خلیفه و بعد از پیامبر (ص) بایستی از قریش برگزیده شود و ثانیاً این منصب در بنی هاشم كه فامیل پیامبر (ص) هستند نمی‌توانند قرار گیرد. و به این ترتیب همه قبائل عرب فاقد صلاحیت رهبری و خلافت بعد از پیامبر (ص) معرفی شدند و مهم اینكه بنی‌هاشم و درصد همه آنها علی (ع) نیز از منصب خلافت كنار گذاشته شدند. در این اختلاف نظر، حق با كدام گروه بود؟ برای اثبات حقانیت ادعای اهلیت پیامبر (ص) و اینكه ادعای مخالفین آنها ناحق بوده است راههای متعدی وجود دارد
از این جهت بعنوان راه غیرمستقیم تنها به مقایسه جایگاه اهلبیت و مخالفان آنها در قرآن كریم می‌پردازیم. و به دیگر سخن پیامبر گرامی اسامی خود می‌فرمود: «هر گاه كه فتنه‌ها امور را بر شما مشبه ساخت و همانند شب تا، افق دید شما را تیره ساخت، بر شما باد كه برای كشف حقیقت به سراغ قرآن شوید چه اینكه قرآن شفیع و واسطه‌ای كه شفاعتش پذیرفته شده است» بنابراین بهترین راه برای حل این مسئله كه در این اختلاف نظر بین اهلبیت اطهار و رجال قریش، كدامین بر حق بوده‌اند كافی است كه به قرآن مراجعه كنیم و مشخص نمائیم كه قرآن كدامین یك از دو گروه را تأیید می‌نماید.
خوشبختانه موقعی به قرآن می‌نگریم بضوح مشاهده می‌كنیم كه آیات فراوانی در فضیلت اهل بیت نازل گردیده و در پاره‌ای از آیات گذشته از اینكه آنها را بعنوان راهی بسوی خدا و دوستی و محبت آنها را برهمگان لازم دانسته است بلكه تا سر حد عصمت آنها را می‌ستاید. بعنوان نمونه در سوره احزاب آمده است: انما یریدالله لیذهب عنكم الرجس اهل البیت و یطهر كم تطهیرااین آیه شریفه كه از نظر سیاق در بخش آیاتی قرار گرفته كه در باره همسران پیامبر (ص) توصیه‌هایی دارد ولی شأن نزول آن جریان مباهله پیامبر اكرم (ص) در مدینه بانصارای هجران است كه ظاهراً در سال نهم یا دهم هجرت رخ داده است.
علامه طباطبائی (ره) در تفسیر المیزان ج 16 ص 311 می‌نویسد: روایات بسیاری كه بیش از 70 روایت است. از طریق شعیه و اهل سنت بر این معنی وارد گردیده كه آیه فوق اختصاصاً در مورد علی و فاطمه و حسن و حسین نازل گردیده و هیچ فردی از شیعه و اهل سنت ادعا نكرده كه این آیه در ضمن آیات ناظر به همسران پیامبر نازل شده باشد بلكه همانگونه كه روایتی از ام السلمه
همسر گرامی پیامبر اكرم(ص) حاكی است این آیه بمناسبت روز مباهله نازل گردید و نزول آن در خانه ام السلمه بوده ولی در عین حال پیامبر اكرم تصریح فرموده است كه ام السلمه نیز جزء این افراد نیست، و بدیگر سخن این آیه شریفه كه بمناسبت جریان مباهله بهنگام حضور علی و فاطمه و حسن و حسین نزد پیامبر نازل شده و مقصود همین‌ها هستند كه پیامبر (ص) به همراهی آنان بانصارای نجران مباهله كند. بنابراین نزول آیه ناظر به پیامبر (ص) و چهار تن دیگر از پنج تن آل عبا بوده و شامل دیگر افراد از فامیل و خویشاوندان و همسران او نمیشود.
و لذا ادعای بعضی از اهل سنت كه همسران شخص مصداقا جزء اهل بیت او هستند و قهرا آیه شامل آنها نیز میشود، صحیح نمی‌تواند باشد چه اینكه ما منكر آن نیستیم كه همسر شخص ممكن است از اهل بیت او بشمار می‌‌آید ولی تمام سخن در این است كه آیه ناظر به افرادی خاص از اهل بیت آن حضرت است كه در جریان مباهله حضور داشتند و لذا شامل غیر حاضرین نمیشود. چنانكه اگر فردی بگوید، این فرزندان من دارای چنین مقام و موقیعتی هستند چنین جمله‌ای حاكی از فضیلت همه فرزندان او نخواهد بود بلكه تنها آنهایی را شامل میشود كه در جمع مشارالیه حضور داشته‌اند و لاغیر.
و اما دلالت آیه بر عصمت اهل بیت نیز ظاهراً واضح به نظر می‌رسد چه انیكه آیه كریمه می‌گوید، اراده خداوند تعلق گرفته است بر اینكه مطلق پلیدی و آلودگی را از اهل بیت بزداید و آنها را در كمال تطهیر قرار دهد و این چیزی است كه با هیچ مرحله از آلودگی تناسب ندارد. و لذا علامه طباطبائی میفرماید: معنای آیه این است كه اراده مستمره الهی تعلق گرفته كه شما اهل بیت را مخصوص به عصمت گرداند و عقیده باطل و اثر عمل سوء را از شما اهل بیت می‌برد و این چیزی جز عصمت نخواهد بود. آنچه بدان اشاره شد بخش ناچزی از آیات قرآن در باره فضیلت اهل بیت می‌باشد و اما درباره كسانی كه در برابر اهل بیت درصد انتقال خلافت به دیگر تیره‌های قریش برآمدند قرآن كریم تكذیبی نفرموده باشد تجلیلی وجود ندارد و بلكه حداقل در باره پاره از آنان تكذیب نیز وجود دارد.
بعنوان نمونه فخر رازی در تفسیر كبیر ج 28 ص 199 می‌نویسد: كه « ولیدبن عقبه» كه برادر مادری عثمان بود از طرف پیامبر (ص) مأمور جلب زكوه «بنی المصطفی» گردید و تصور كرد كه آنها در صدد جنگ با او هستند و برای پیامبر (ص) خبر آورد كه آنان از پرداخت زكات سرباز زده‌اند و با این مناسبت آیه 6 از سوره حجرات نازل گردید: «یا ایها الذین آمنو ان جائكم و فاسق بنباء فبتینوا علی این تصبوا قوما بجهاله فتبصحوا علی ما فعلتم نادمین» در این آیه شریفه بوضوح «ولد» مصداق
فاسق معرفی شده و مسلمانان را از پذیرش خبر او بدون بررسی و تحقیق بر حذر داشته است. و در سبب اینكه قرآن ولید را فاسق نامیده بعضی برآنند كه ولید پس از نزول آیات در تحریم شراب همچنان شراب می‌خورد وكم و بیش مسلمانان نیز این را می‌دانستند و هم او بود كه در دوران عثمانی والی عراق شد و نماز صبح را كه درحال مستی برگزار كرد و بیهوش در محراب افتاد و مسلمانان از مردم كوفه انگشتری او را نزد عثمان آورند علی (ع) بر او حد شراب خوار را اجرا كرد. بنابراین در پاسخ به این اختلاف نظر یعنی اینكه اهل بیت و رأس همه آنان علی (ع) كه مدعی خلافت پیامبر (ص) بودند كه آیا اینان در ادعای خودشان بر حق بوده‌اند یا رجال قریش كه از جمله آنان ولیدبن عقیه و خالدین ولید و … بوده‌اند؟
قرآن كریم می‌گوید علی (ع) ودیگر اعضاء اصحاب كساء معصوم بوده و اراده الهی بر طهاره و پاكی آنها تعلق گرفته.بنابراین اگر ما در این اختلاف جانب اهل بیت را مقدم داریم و حكم به خطای مخالفین آنها داشته باشیم بحكم قرآن كریم راهی را برگزیده‌ایم كه خداوند صحت آنرا تأیید فرموده ولی اگر مخالفان آنها را پیروی ننمانیم راهی را پیموده‌ایم كه حداقل تأیید الهی را با خود ندارد و در چنین شرائطی عقل چیزی جز پیروی از اهل بیت را فرمان نمی‌دهد.
پیدایش شكاف طبقاتی در اثر روش خلیفه دوم در تقسیم ثروتدومین عاملی كه در پیدایش انحطاط عظیم اجتماعی آنگونه كه در بیانات مولای متقیان آمده است. تأثیر عمده‌ای داشت، روش خلیفه‌دوم در تقسیم ثروت و سهمیه رزمنده‌گان از بیت‌المال بود. خلیفه دوم در حساسی‌ترین دوران شكوفائی اقتصاد اسلامی پس از فتوحات عظیمی كه برای ارتش اسلام در جبهه‌های جنگ عراق و سوریه در برابر ارتش ساسانیان و رومیان رخ داد و بیان مناسبت سیل غنائم روانه مدینه شد تصمیم گرفت كه حقوقی متفاوت برای نظامیان و غیر نظامیان
متناسب با افتخاراتی كه درگذشته كسب كرده‌اند، قرار می‌دهد و به تعبیر خود او تصمیم گرفت با پرداخت سهمیه‌ای بیشتر و ارزنده‌تر شخصیت‌هی سیاسی و نظامی را دلجوئی نموده و خوشنودی هر چه بیشتر آنان را فراهم سازد و همین كار را هم كرد و بیان هدف نیز در كوتاه مدت نائل آمد تا آنجا كه همه‌سردمداران او را ثنا میگفتند و مدیریت و حسن سیاست او را می‌ستودند ولی طولی نكشید كه ثروتهای عظیم صحابه آنان را به خوشگذرانی و لذائذ مادی غوطه‌ور ساخت و مستقلات
و املاك و دارائی خویش رسیدگی نموده و به احساسات هواداران خود پاسخ دهند. خلیفه‌دوم كه متوجه این مطب شده بود در تلاش بود كه آنها را در مدینه محدود سازد ولی سرانجام نارضایتی‌ها بر او فائق آمد و كشته سیاست غلطی شد كه خود بنیاد نهاده بود.
سیره پیامبر اكرم (ص) در تقسیم بیت‌المال: تردیدی نیست كه پیامبر گرامی اسلام در توزیع بیت‌المال رعایت عدالت بمهفوم مساوات را می‌نموده‌اند و هیچ رزمنده‌ای را بر دیگری برتری نداد و در پیشگاه آن حضرت شجاعترین افراد مانند علی بن ابیطالب علیه السلام با ضعیف‌ترین سربازی كه در جبهه صرفا حضور فیزكی داشت و در پیروزیها نقش چشمگیری نداشت از نظر حقوق اقتصادی مساوی بودند.
تنها امتیازی كه در میان رزمندگان در دوران پیامبر گرامی اسلام اعمال می‌شد امتیاز سواره نظام بر پیاده بوده است بدین معنی پیامبر (ص) به سواره نظام دو سهم می‌داند سهمی برای خودش و سهمی نیز بخاطر مركبی كه در جهبه با خود آورده بود باو تعلق می‌گرفت و این امتیاز نیز از نظر هیچ مسلمانی تبعیض بشمار نمی‌آمد چه اینكه گذشته از نقش متفاوتی كه سواره كاران در پیروزی سپاه اسلام با پیادگان داشند، اصولاً سپاهان اسلام باصطلاح كنونی همگی بسیجی بوده و حتی مركب و همه لوازم جنگی را با بودجه مالی خودشان فراهم می‌كردند.
بنابراین كاملاً موجه می‌نمود كه برای تشویق رزمندگان برای فراهم نمودن مركبی كه بتوان با آن در جبهه در صف سواره‌كاران قرار گرفت . سهمی ویژه در اختیار آنان قرار گیرد تا ضمن تشویق سپاهیان به تهیه مركب نظامی بخشی از هزینه اقتصادی نگاهداری مركب جنگی كه در آن دوران كمتر از مخارج یك سرباز نبوده است جبران گردد. شگفت اینكه همین امتیاز نیز از از جانب پیامبر اكرم (ص) از دوران جنگ بنی قرنطیه اعمال شده است بدین معنی كه در سالهای اول هجرت ا
ز جنگ بدر تا خندق كه در سال پنجم هجرت رخ داده است همین امتیاز نیز در میان رزمندگان اعمال نمی‌شده است و این شاید بخاطر آن بوده كه مسلمانان در شرائطی از محرومیت بوده‌اند كه برتری سواره بر پیاده نیز برای آنان به مصلحت نبوده است زیرا نیاز آنها جدی بوده و یا اینكه اصولاً اكثریت قریب به كل رزمندگان مسلمانان پیاده بودند چنانكه مورخین درمورد جنگ بدر می نویسد در مجموع سپاه اسلام بیش از 2 اسب و 70 شتر وجود نداشته است. و شتران از غنیمت سهم نمی‌برده‌اند.
یعقوبی مورخ بزرگ در جلد دوم تاریخش می‌نویسد: پیامبر (ص) اموال بنی قرنطیه را تقسیم كرد و در این تقسیم سهم سواره را با پیاده متفاوت قرار داد و چنین بود كه سواره 2 سهم و پیاده 1 سهم دریافت كرد و این اولین غنیمی بوده كه پیامبر (ص) سهم سواره كاران را مشخص نمود و در این جنگ مجموع اسبهای حاضر در جبهه 35 رأس بوده است.
از عبارت یعقوبی استفاده می‌شكود كه روش تقسیم در غنایم بیش از سال پنجم تساوی عمومی بوده و حتی در بیان پیادگان و سواره‌كاران نیز تفاوتی وجود نداشته است چه اینكه اولاً غنائم جنگی زیاد نبوده و ثانیاً اكثریت مستضعف و به ویژه مهاجران كه از دیگر بخشهای عربستان مثل مكه و طائف و ….. به مدینه هجرت نموده بودند در شرایط اقتصادی بدی بسر می‌بردند و حتی از استقلال اقتصادی برای اداره خودشان نیز برخوردار نبوده و به صورت وابسته با بومیان مدینه یعنی در خانه‌های انصار زندگی می‌كرده‌آن تا درجنگ با بنی نظیر كه پس از غروه احد یعنی سال سوم هجرت رخ داد پیامبر اكرم با صلاح دید خود انصار این غنایم را به مهاجران اختصاص داد به این هدف كه مهاجران نیز از استقلال اقتصادی حداقل برای اداره خانواده خودشان برخوردار باشند.
آنچه از اموال یهودیان بین نصیر ( كه بدون نبرد در اختیار پیامبر (ص) قرار گرفته) متعلق است بخدا و رسول و ذی‌القربی و یتیم‌ها و بیچارگان و در راه ماندگان تا ثروت تنها در میان بی‌نیازان دست بدست نگردد. بنابراین هر آنچه را پیامبر (ص) به شما می‌دهد بگیرید و هر آنچه از آن منع می‌كند شما نیز آنرا نخواهید …. این اموال برای فقیران مهاجری است كه از خانه و كاشانه خودرانده شده‌اند و فضل و رضای خداوند را می‌‌طلبند و خدا و رسول او را یاری می‌دهند و آنان بحقیقت از راستگویان هستند.
از ابن عباس صحابی و مفسر بزرگ قرن اول هجری نقل شد كه پیامبر (ص) روز پیروزی بریهودیان «بنی نضیریه» انصار (مردم مدینه) فرمود: اگر مایل هستید اموال و خانه‌هایتان متعلق به خودتان باشدو این اموال مخصوص مهاجران باشد. انصار پاسخ دادند: هم این اموال متعلق به مهاجرین باشد و هم آنها را در مال و خانه‌های خودمان شریك می‌سازیم وباین مناسبت آیه 9 از همین سوره نازل شد ك: ویؤثرون علی انفسهم و لوكان بهم خصاصه ومن یوق شح نفسه فاولئك هم المفلحون. اعطای پیامبر (ص) به مؤلقه قلوبهم در جنگ
تنها موردی كه در دوران پیامبر تساوی در تقسیم مراعات نشد و اعتراضاتی را از جانب اصحاب نسبت به پیامبر (ص) موجب گردید جنگ حنین است كه این جنگ پس از فتح مكه رخ داد و تعدادی از بزرگان تازه مسلمان مكه و یا بظاهر مسلمان در سپاه اسلام شركت نموده بودند و لذا پیامبر (ص) پس از پیروزی ترجیح داد، به این تازه مسلمانان یا در حقیقت بظاهر مسلمانان سهم ویژه‌ای تحت عنوان مؤلقه قلوبهم قرار دهد تا دشمنی ها را فراموش نموده و علاقمند به اسلام گردند.
پر واضح است كه این تصمیم پیامبر (ص) دقیقاً بر اساس آیه از قرآن كریم اتخاذ شده است كه سهمی از ركوه را خداوند به مؤلقه قلوبهم اختصاص داده است انما الصدقات للفقراء و المساكین والعاملین علیها و المؤلفه قلوبهم و فی الرقاب و الغارصین و فی سبیل‌الله و ابن السبیل…. جز این نیست كه زكات بایستی بین هشت طایفه تقسیم گردد و آنان عبارتند از تهی دستان و بیچاره‌گان و مأموران جمع‌آوری زكات و آنان كه با دریافت زكات ممكن است قلبهایشان متمایل به اسلام گردد و در راه آزادسازی بردگان و پرداخت بدهی بدهكاران و هر راه كه خشنودی خدا را بدنبال داشته باشد و نیز برای در راه ماندگان خواهد بود.
بنابراین كار پیامبر (ص) كاملاً مطابق با موازین قانونی اسلام بود ولیكن شاید بخاطر اینكه اولا این افراد دورانی طولانی جزو اولین مخالفین اسلام بودند افرادی مانند ابوسفیان در میان آنها بودند و از طرفی بخاطر اینكه بعضی از اینها نسبت فامیلی با پیامبر (ص) داشتند و از جهتی نیز این جریان درست بدنبال فتح مكه رخ داد و شاید مسلانان این كار را نوعی گرایش فامیلی با همشهریگری از جانب پیامبر (ص) بحساب می‌‌آورند و لذا آنرا نوعی بی‌مهری از جانب پیامبر (ص) نسبت بخودشان تلقی نمودند و نارضایتی خود را ابراز داشتند
كه پیامبر (ص) و بعضی از یاران دیگر در جریان آن قرار گرفتند ولی پیامبر (ص) بسرعت از آنان دلجوئی نمود و همگان با كمال علاقمندی رفتار پیامبر (ص) را صحیح دانستند و از كار خویش پوزش خواستند. ولی درباره اینكه آیا پیامبر (ص) در جنگ حنین از غنائم جنگی سهمی ویژه برای مؤلقه قلوبهم قرار داد، یا اینكه این احسان و بزرگواری از سهم رزمندگان نبوده بلكه از خمس غنائم بوده است كه قانوناً از اموال عمومی و اختیار آن در درست حاكم است، اختلاف ناچیزی وجود دارد.
بعضی از مورخین تصور كرده‌اند كه پیامبر (ص) به ابوسفیان و … از همان اموالی كه رزمندگان در صورت تقسیم بایستی آنرا دریافت می‌دانستند سهم داده است ولی بعضی دیگر معتقدند كه این سهم از خمس غنائم بوده كه قانونا متعلق به پیامبر (ص) و رزمندگان در آن سهیم نیستند بوده است. واقدی دركتاب مغاری می‌نویسد: هنگامی كه پیامبر (ص) به قریش و دیگر قبائل عرب از غنائم بخشهائی داشت و به انصار چیزی نداد و مردم مدینه از این كار دلگیر شدند و سخن فراوان گفته شد تا آنجا كه گفتند درموقع جنگ ما صحاب او بودیم ولی در موقع تقسیم عشیره و فامیلش
را مقدم داشت ایكاش می‌دانستیم كه آیا این كار بفرمان خدا بوده تا بدان رضا می‌دادیم و یا تصمیم آن از ناحیه خود پیامبر (ص) گرفته شده تا او را منع می‌كردیم. این سخن موقعی به پیامبر (ص) رسید سخت نگران شد و در این حال سعد بن عباده بر او واردشد و پیامبر (ص) جریان را از او جویا شد و فرمود كه نظر و عقیده خودت در این مورد چیست؟ سعد پاسخ داد من هم یكی از آنها هستم من نیز دوست داشتم علت این كار را می‌دانستم.
پیامبر (ص) به سعد فرمان داد مردم مدینه را گرد آورد و سپس پیامبر (ص) نزد آنان آمد و در حالیكه آثار نگرانی در چهره‌اش مشهود بود فرمود: ای مردم انصار،آیا شما گمراه نبودید و خدواند بوسیله من شما را هدایت نمود؟ آیا تهیدست نبودید و خدا شما را بی‌نیاز ساخت ؟ و دشمن یكدیگر نبودید و خدا قلبهای شما را به هم الفت داد؟ پاسخ دادند آری یا رسول‌الله چنین بوده است خدا و رسول او بر ما منت دارد و لطف نموده است؟ پیامبر (ص) پاسخ داد بخدا كه اگر می‌خواستید می‌توانستید بگوئید (و راست نیز گفته بودید): درحالیكه فامیلیت تو را تكذیب نمودند ما تو را پذیرفیت و تصدیق نمودیم و در زمانی كه یاوری نداشتی ما تورا یاری دادیم و هنگامیكه مردمت تورا راندند. ما تو را پناه دادیم و ما با تو مواسات نمودیم. سپس فرمود: ای گروه
انصار آیا بخاطر اینكه من از مال دنیا چیزی به گروهی بخشیدیم تا مسلمان شوند نگران شده‌اید. آیا راضی نیستید كه مردم همراه، گوسفند و شتر بروند و شما پیامبر را با خود داشته باشید؟ اقسم بخدایی كه جان محمد در دست اوست كه اگر هجرت مطرح نبود من خود را مردی از انصار می‌دانستم و اگر هم همه مردم بجانبی روند و انصار بجانب دیگر من در جانب انصار خواهم بود…. سپس فرمود: خداوند (انصار را مورد لطف خویش قرار بده و نیز فرزندان انصار را و نیز فرزندان فرزندان انصار را.)
مردم مدینه آن چنان از این برخورد عاطفی پیامبر (ص) شاد شدند كه از شوق اشك ریختند وبا خوشنودی به جایگاه خویش بازگشتند. همچنین ابن هشام در «السیره النبویه» این جریان را تقریباً بهمین صورت آورده و او نیز مشخص نكرده كه آیا عطای پیامبر (ص) به مولفه قلوبهم آیا از اصل غنایم بوده یا از خمس غنایم ولی ابن سعد در طبقات تصریح دارد….. كه این بخشش همه اش از خمس غنائم بوده است. اجمالا در این معنی تردیدی نیست كه روش پیامبر (ص) در تقسیم بیت
المال مبتنی بر تساوی بوده است و بر این معنی نه تنها علی (ع) تصریح فرموده بلكه خلیفه دوم كه خود مبتكر بتعیض در توزیع بیت المال بوده هم او نیز اعتراف داشته كه روش پیامبر (ص) بر تساوی بوده و لذا در پایان كار كه از آثار سوء روش خودش وحشت كرده بود گفت اگر تا سال دیگر زنده بمانم به همگان سهم مساوی خواهم داد چنانكه پیامیر (ص) چنین می‌نمود.
پیامبر اكرم نه تنها خود فامیل خودش را بر دیگران مقدم نمی‌دانست بلكه بر عكس دیگران را به خود و نزدیكان خویش مقدم می‌دانست و روش زندگی آن بزرگوار آنچنان در اوج قدرتش زاهدانه بود كه بسیاری به خاطر همین ایثار و از خودگذشتگی آن حضرت مسلمان شده‌اند كه بعنوان نمونه عدمی بن حاتم طائی كه در سال دهم هجری مسلمان شده است زندگی پیامبر (ص) ساده‌تر از هر مسلمان دیگر معرفی می‌كند.آغاز پیدایش روش تبعیض و پدایش اختلاف طبقاتی شدید در جامعه اسلامیهمه مورخین ظاهراً بر این معنی اتفاق دارند كه روش پیامبر(ص) در تقسیم عادلانه بیت‌المال در تمام دوران زندگی آن بزرگوار و نیز در دوران كوتاه خلافت ابی بكر حفظ شد و ابوبكر نیز در تقسیم بیت‌المال فردی را بر فرد دیگر مقدم نمی‌داشت و موقعی خلیفه دوم عمر باو پیشنهاد داد كه سهم افراد رابه تناسب موقعیت اجتماعی و سوابق افتخار آمیز آنها متفاوت قرار دهد او نپذیرفت و گفت خداوند در این اموال فردی را بر فردی مقدم نداشته و تنها میفرماید: انما الصدقات للفقراء و المساكین و تفاوتی برای مردمی نسبت به مردم دیگر مطرح نساخته است.
البته پرواضح است كه د ردوران ابوبكر كه همه جنگها جنگ داخلی بوده عملا در جنگها غیمتی چشمگیر وجود نداشته و اوضاع و شرائط متلاطم دوران بعد از وفات پیامبر (ص) همراه با فقر نسبی عموم مسلمان، نیز به ابوبكر اجازه‌نوآوری نمی داده است بنابراین برفرض كه رأی ابوبكر بر خلاف روش پیامبر (ص) می‌بود شرائط برای دگرگونی مناسب نبوده است.
ولی در دوران خلیفه دوم اوضاع و شرائط كاملاً متفاوت با دوران ابوبكر بود چه اینكه جنگهای دوران عمر تقریبا همه‌اش جنگ خارجی بود و این جنگها كه در آغاز خلافت ابوبكر آغاز شد و همگی با پیروزیها و غنائم فراوان همراه بود موجب شد كه از آغاز خلافت عمر سیل غنائم به مدینه سرازیر شود و در این دوران حساس عمر تصمیم گرف كه سهم مسلمانان را بصورت متفاوت آن هم تفاوتی زیاد كه از دوازده هزار درهم تادویست درهم بوده است، به آنها بپردازد و این روش بزرگترین ضربه را بر معنویت مسلمانان و پیروی آنها از سنت و روش اخلاقی پیامبر (ص) وارد ساخت.
قاضی ابویوسف در كتاب الخراج می‌نویسد: هنگامی كه مالی از «بحرین» نزد ابوبكر آورند پس از آنكه وعده‌های پیامر (ص) را در مورد اموال در اختیار افرادی قرار داد باقی آن اموال را هر چه بود، بین كوچك و بزرگ، برده و آزاد، مرد و زن تقسیم كرد و به هر فردی 4/1 ، 7 درهم تعلق گرفت. و در سال بعد مال بیشتری آمد و ابوبكر آن را بین مسلمانان تقسیم كرد و بهر كسی 20 درهم رسید.پس جمعی از مسلمانان باو مراجعه كردند و گفتند: شما این مال را به تساوی تقسیم كردی در حالیكه گروهی در بین مردم هستن كه دارای سابقه و افتخاراتی هستند. چه خوب بود آنها را بمیزان سوابق و افتخارشان مقدم می‌داشتی و برتری می‌دادی.
ابوبكر پاسخ داد: آنچه در باره سوابق و افتخارات بعضی گتید من آنرا خوب می‌دانم و آن چیزی هست كه ثواب آن به عهده خداوند است ولی این ثروت وسیله اداره دنیای همه مردم است بنابراین مساوات در مورد آن بهتر از برتری جویی است. ولی هنگامیكه عمر به خلافت رسید و فتوحاتی رخ داد گغت: لااجعل من قاتل رسول الله كمن قاتل معه- من كسانی را كه با پیامبر جنگیده‌اند و اكنون مسلمان می‌شوند را با كسانی كه همراه پیامبر با دشمنان آن حضرت پیكار نموده‌اند مساوی قرار نمی‌دهیم.
و بر این اساس بعضی را بر بعضی برتری داد و برای بدریها از مهاجرین و انصار 5 هزار درهم سهم قرا رداد و به آنها كه در بدر حضور نداشتند 4 هزار درهم قرار داد و آنها كه دارای سابقه‌ای همانند سابقه بدریان بودند ولی در بدر حضور نداشتند كمتر از این قرار داد و هر یك را طبق مرتبه خودش قرار داد و نیز قاضی ابویوسف، می نویسنده: ابومعشر برای من نقل كرد كه هنگامیكه در دوران عمر فتوحاتی رخ داد و اموال بمدینه آورده شد عمر گفت: در این اموال ابوبكر رانظری بود ولی من نظری دیگر دارم وگفت: من كسانی را كه با پیامبر (ص) جنگیده‌اند را با كسانی كه به یاری پیامبر (ص
) برخاسته‌اند مساوی قرار نمی‌دهم و لذا به بدریان 5 هزار درهم و به آنان كه دارای سابقه اهل بدر بوده‌اند ولی در بدر حضور نداشتند 4 هزار درهم قرارداد و به زنان پیامبر ِ(ص) هر یك دوازده هز ار دهم می داد جز به صفیه و جویریه كه برای آن دو شش هزار درهم قرار داد و آن دو نپذیرفتند عمر گفت سهم دیگر زنان پیامبر (ص) را به خاطر این كه مهاجر بوده‌اند بیشتر قرار دادم ولی آن دو گفتند این سهم به خاطر همسری پیامبر (ص) به آنان تعلق می‌گیرد و ما از این جهت با آنها
مساوی هستیم و عمو قبول كرد و برای آنها نیز دوازده هزار درهم قرار داد. و به عباس عموی پیامبر (ص) نیز دوازده هزار درهم داد و به «اسامه بن زید» 4 هزار درهم داد و برای پسرش عبدالله 3 هزار هم قرار داد هنگامیكه عبدالله به پدرش اعتراض كرد عمر پاسخ داد كه تقدم اسامه به خاطر آن است كه پدرش از پدر تو در نزد پیامبر (ص) محبوبتر بود و خود او نیز از پسر عمر در نزد پیامیر (ص) محبوبتر بوده است…. و این روش در تمام دوران عمر ادامه یافت. همچنین قاضی ابویوسف
می‌نویسد: كه عمر به مردم عادی مكه 300 درهم می‌داد و بر اساس یك روایت تنها به عایشه همسر پیامبر (ص) دوازده درهم داد و بی باقی زنان آن حضرت ده هزار درهم می‌داد و امام حسن و امام حسین را همانند پدرشان
علی (ع) پنج هزار درهم داد یعنی به علی (ع) سهمی مساوی همه جنگجویان بدر می‌داد. و نیز یعقوبی در تاریخ می‌نویسد: عمر به عقیل بن ابطالب و سه تن دیگر دستور داد برای حقوق افراد فراهم آورند و به آنان گفت مردم رابه ترتیب مقاماتشان در دیوان ثبت كنید و بنی‌عبد مناف را درصد دیوان قرار دهید…. و سهمیه بدریان را 3 هزار درهم داد و به قولی برای افرادی از انصار كه در بدر شركت داشتند چهار هزار درهم قرارداد و برای اهل مكه و بزرگانی از آنها مانند ابوسفیان و معاویه بن ابی سفیان پنج هزار درهم سهم قرار داد و به زنان پیامبر (ص) 6 هزار درهم جز اینكه به عایشه و ام حبیبه و حضه دوازده هزار درهم می‌داد و به صفه و جویریه پنج هزار درهم داد و به مردم مكه كه مهاجرت نكرده بودند ششصد و هفتصد و برای اهل یمن چهارصد و برای مردم قبیله مضر 300 و برای قبیله‌ی ییعه9 دویست درهم تعیین كرد.
بعقوبی همچنین می‌نویسد كه عمر برای اشراف عجم نیز دو هزار درهم تعیین كرد و گفت اینها اشراف قوم خود هستند و من می‌خواهم بوسیله آنها دیگران را هم دلجوئی نمایم، ولی در سال آخر عمرش گفت اگر زنده بمانم روش را به روش پیامبر (ص) یعنی تساوی بر می‌گردانم. بلاذری و فتوح البدان می‌نویسد: عمر عطای خویش را از آل رسول الله (ص) آغاز كرد و برای عایشه دوازده هزار درهم بنوشت و برای دیگر همسران آن حضرت ده هزار مقرر داشت و برای علی بن ابیطالب پنج هزار درهم معین كرد و همانند آنرا برای بنی‌هاشم كه در جنگ بدر حضور داشتند بنوشت. پیدایش انحرافات اجتماعی در جامعه اسلامی در اثر سیاست اقتصادی و قومی خلیفه دوم تبعیض در توزیع بیت المال آنهم در زمان فتوحات عظیم در جبهه‌های ایران و روم و انتقال ثروتی بزرگ به مركز اسلام یعنی مدینه النبی، بسرعت جامعه اسلامی را دچار اختلاف طبقائی گسترده‌ای نمود یعنی اقلیتی كه تا مرز دوازده هزار در هم در هر تقسیم دریافت می داشتند بسرعت ثروتمند شدند بگونه‌ای ك دیگر مدینه برای آنان تنگ شده بود و لذا به بهانه‌های مخلتف ممتازان جامعه اسلامی و از جمله سردمداران قریش از عمر تقاضای خروج از مدینه را داشتند ولی عمر كه خود متوجه خطر شده بود و می‌دانست خروج این گروه كه در موقعیت اجتماعی حساسی قرار دارند ممكن است كنترل آنها را دیگر برای دستگاه خلافت ناممكن سازد.
و لذا گذشته از این كه به آنها اجازه خروج از مدینه نمی‌داد و حتی برای شركت درجهاد آنها را آزاد نمی‌گذاشت در مواردی نیز به بهانه هائی بعضی از این ثروتمندان را تهدید میكرد و گاه نیمی از اموال آنان را مصادره میكرد چنانكه با خالدبن ولید یكی از سران معروف در جبهه‌های ایران و روم چنین كرد. عمر اموال گروهی از عمال خودش را تنضیف كرد نیمی از آنرا برای خودشان باقی گذاشت و نیمی را به بیت المال باز گردانید و بقولی از جمله این عمال سعد بن ابی وقاص والی عمر بر كوفه و عمر بن عاص والی منصوب از جانب عمر بر مصر و والی بحرین یعنی ابی هریره و …. بوده‌اند و نیز هنگامی كه گروهی از قریش از عمر اجازه جهاد خواستند عمر به آنها گفت شما در دوران پیامبر (ص) جهاد خود را كره‌اید و سپس عمر تصریح كرد كه من حلقوم قریش را در دهانه این وادی گرفته‌ام. نبایستی شما خارج شوید و گرنه مردم را به چپ و راست خواهید كشید. علدالرحمن بن عوف گفت بلی ای امیر مؤمنان ولی اگر بدین جهت از خروج از مدینه ما را باز می‌داری چرا از شركت در جهاد ما را منع می‌كنی؟
عمر پاسخ داد كه اگر سخن تو را بشنوم و جواب نگویم برای تو بهتر است از اینكه پاسخ دهم پس آنگاه عمر سخن را بجاهای دیگری كشانید و مقداری در باره ابوبكر سخن گفت و سرانجام گفت بیعت ابی بكر لغزشی بود كه خداوند شر آنرا دفع كرد. گفتار یعقوبی حاكی از این است كه اختلاف طبقاتی و ثروتمند شدن گروهی از یاران پیامبر (ص) و رجال قریش تعادلی اخلاقی را به هم زده بود و توده مردم به پیروی از آنان به رقابت در ثروت روی آورده بودند و قهراً این گروه ممتاز و بویژه رجال قریش كه از دیرباز زمامدار سیاسی جامعه عرب بودند می توانستند مردم را گرد خویش جمع نموده و برای دولت مركزی مشكلاتی را ببار آورند. و مصیبت بزرگتر در این اختلاف طبقاتی . این بود كه كسانی غرق در ثروت شده بودند و به رفاه و خوشگذارانی و سرمایه‌اندوزی روی آورده بودند كه چهره های درخشان مسلمانان اولیه بودند و از یاران نزدیك پیامبر (ص) بشمار می‌آمدند و قهراً توده مردم حقیقت اسلام را در روش اینان جستجو می‌كردند و هنگامی می‌دیدند كه آنها غرق رفاه و خوشی هستند ضمن اینكه از نظر معنوی سست می‌شدند اصولاً در اینكه اسلام آئین عدالت است نیز دچار تردید می‌شدند.
و بدیگر سخن انتظار توده مردم از یاران اولیه پیامبر (ص) این بود كه اگر در اسلام معنویتی وجود داشت بایستی در این افراد مشاهده می‌شد. از این جهت موقعی در اینها گرایش به مادیات و تنازع در قدرت را مشاهده كردند آنان نیز بدنیا روی آوردند و احیاناً هر گروهی به حمایت از یكی از این رجال برجسته برخاستند و همه زحمات پیامبر گرامی اسلام در مدت 23 سال دوران رسالتش در مدت زمان مشابهی یعنی دوران خلیفه دوم و سوم نابود گردید.
گرایشهای قومی و احساسات ناسیونالیستی از دوران خلیفه دوممصیبت بزرگتر در وراء همه این شكاف طبقاتی و رقابت‌های سیاسی و رفاه طلبی و … این بود كه همه این انحرافها رنگ ناسیونالیستی و برتری جوئی قومی بخود گرفته بود بدین معنی كه خلیفه دوم تبعیض را در حقیفت، رنگ افتخارات قومی را داده بود یعنی در كنار امتیاز به افرادی كه در دوران غربت اسلام مسلمان شده و برای اسلام متحمل زحمات شده بودند شرافت ملی وخانوادگی نیز جایگاه ویژه ای داشت و به همین جهت افرادی مانند ابوسفیان و معاویه و ولیدبن عقبه و مروان و
…. كه تا آخرین لحظه به پیامبر (ص) جنگ كرده بودند نیز در ردیف جنگجویان بدر حقوق می‌گرفتند و بدیگر سخن حقوق ابوسفیان و معاویه با علی بن ابیطالب (ع) طبق بعضی از منابع مساوی بوده است. یعقوبی می‌نویسد: اول ما عمل به عمران رد سبا یا اهل للرده الی عشائرهم قال: انی كرهت این یصیرالنبی سنه علی العرباولین كاری را كه عمر پس از آغاز زمامداری خویش انجام داد این بود كه همه آنها كه در جنگهای دوران ابوبكر از اعراب و گروههائی كه تحت عنوان مرتدان می‌جنگیدند و به اسارت درآمده بودند و احیاناً به كنیزی و بردگی گرفته شده بودند، همگی را آزاد ساخت و گفت من كراهت دارم كه بردگی در میان ملت عرب مانند رومیان و ایرانیان و …. رسمیت یابد. پرواضح است كه پیدایش شكاف طبقانی انهم درقالب دینی همراه با حسن ناسیونالیستی قومی و نژادی، نه تنها از نظر
معنوی ضررهای مهمی را به اخلاق و گرایشهای ارزشمند انسانی وارد می‌آورد بلكه حداقل برای ملل غیر عرب نگرانیهای فراوانی را موجب شد. و متأسفانه این معنی در دوران خلیفه دوم دربدترین شكل خودش تحقق یافت و بتدریج نارضایتی ملتهای غیرعرب در حدی شدت یافت كه خلیفه دوم مجبور شد دست به اقداماتی بزند و گروههائی را از قبیل یهودیان خبیر و مسیحان نجران را از حجاز اخراج نماید و به نجران عراق و …. اعزام دارد وبه بردگان بلكه آزادگان مسلمان از مردم ایران و رو
م اجازه ورود به مدینه را ندهد. آنچه تحت عنوان عدم جواز ورود غیر مسلمان به سرزمین حجاز و بویژه حرمین شریفین در فقه اهل سنت مطرح است به تصریح تاریخ معتبر در زمان پیامبر (ص) وجود نداشته و اینها پدیده‌هائی است كه از دوران خلیفه دوم آاز گردیده است. بعنوان نمونه عبدالرزاق ابن همام الصنعاتی در كتاب المنصف عباراتی را بیان می‌كند.كه از آن عبارات نتیجه میشود كه اولاً از دوران خلیفه دوم افراد غیر مسلمان بصورت كلی از ورود به مدینه منع شدند و به تجار غیر مسلمان كه معمولاً یهودی و مسیحی بوده‌اند تنها برای سه روز اجازه توقف در مدینه داده می‌شده است و یا بمیزانی كه برای فروش متاع خودشان وقت لازم داشته‌اند به آنها مهلت داده می‌شده است، و ثانیاً از گفتار اعتراض آمیز عمر نسبت به ابن عباس
استفاده میشود كه عمر با حضور مسلمانان ایرانی و غیرایرانی كه عرب نبوده‌اند در شهر مدینه مخالف بوده‌است چه اینكه در حقیقت گرایش قومی در میان مسلمانان عرب، بمرحله‌‌ای از شدت رسیده بود كه تحمل غیر اعراب برای آنان دشوار بوده و بالطبع در چنین شرائطی غیر اعراب و از جمله ایرانیان مسلمان كه اصطلاحاً به آنها بنی الاحرار میگفتند نیز از حقوق اجتماعی و سیاسی نیز محروم بوده‌اند فی‌المثل مردم عرب از این دوران دیگر حتی حاضر به ازدواج با غیر عرب نبوده‌اند و متأسفانه این گرایشهای قومی بتدریج در دوران امویها شدت بیشتری گرفتن تا آنجا كه از نظر فقهی پاره‌ای از فقها، اهل سنت ازدواج مرد ایرانی و …. با زن عرب را باطل دانستند به این دلیل
كه غیر عرب همتای عرب نیستند و در صحت ازدواج هتما بودن معتبر است وعجیب اینكه این خود برتربینی در میان عرب بگونه‌ای شدید شد كه ابوحنیفه كه خود فردی ایران است حكم به بطلان ازدواج غیر عرب با زن عرب داده است البته پرواضح است كه مردان عرب حق داشته‌اند همسر غیر عرب برگزینند…. دكتر محمد جعفر جعفری لنگرودی در كتاب حقوق اسلام می‌نویسد: ایرانیان مسلمان كه از وضع ناهنجار حاكم بر مدینه رنج می‌بردند مكرر به علی (ع) مراجعه نمودند و میگفتند: ما به پیامبری ایمان آوردیم كه در نظر او بلال و سلمان با بزرگترین فرد قریشی یكسان بودولی اینان ما را با خود برابر نمیدانند علی (ع) به آنان وعد داد كه با رجال حكومت سخن گوید و چون آنهانصایح علی (ع) را نپذیرفتند بایرانیان گفت: تجارت پیشه كنید خداوند شما را از عطاء
آنهایی نیاز خواهد ساخت. حاصل اینكه خلیفه دوم بر این معنی تأكید داشت كه در مسئولیتهای دینی و …. تا آنجا كه ممكن است از اعراب استفاده شود و این سیاست در تمام دوران امویها بصورت جدی ادامه یافت و به دیگر سخن سیاست دولت در دوران امویها تبعی از سیاست خلیفه دوم بوده است و اصولاً همه انحرافاتی كه در دوران خلیفه سوم به بعد خودنمائی كرد، هر چند نویسندگان بسیاری این انحرافات را معلول سیاست غلط عثمان و یا ضعف و پیری او دانسته‌اند، ولی بحقیقت معلول سیاست علط عمر بوده است گو اینكه بخاطر اینكه این سیاست تازگی داشت جزء در دوران پایانی خلاقت عمر، عوارض و آثار سوء آن برای همگان مشهود نبود
ادامه خواندن مقاله عامل يا عوامل انحطاط اجتماعي مسلمانان در صدر اسلام
نوشته مقاله عامل يا عوامل انحطاط اجتماعي مسلمانان در صدر اسلام اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.