مقاله كارآموزي كنترل كيفيت و توليد محصولات داروئي – بهداشتي در شركت توليد دارو

 nx دارای 138 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : گزارش كارآموزی كنترل كیفیت و تولید محصولات داروئی – بهداشتی در شركت تولید دارو تاریخچه شركت تولید‌دارو در سال 1334 كارخانه تولید دارو در زمینی به مساحت حدود 78 هزار مترمربع زیربنا، با سرمایه‌ای معادل 20 میلیون ریال در جنوب فرودگاه مهرآباد ساخته شد. پس‌از نصب ماشین‌آلات مورد نیاز و صدور پروانه‌ای تأسیس و بهره‌برداری، قرار گرفت و در اردیبهشت ماه سال 1337 رسما افتتاح شد. فعالیت كارخانه ابتدا با 50 كارگر، كارمند و تكنسین و دكتر داروساز به‌ تهیه25 قلم محصولات به صورت آمپول پنی‌سیلین، قطره و سوسپانسیون و چند قلم دیگر از فرآورده های بهداشتی اشتغال داشتند، آغاز شد.   گسترش فعالیت دو سال پس از بهره‌برداری از كارخانه با توجه به تولید مقدار بیشتری از محصولات دارویی و به منظور جلوگیری از آلودگی آنها در جریان واحد ایجاد تخصص و رعایت استانداردهای بین‌المللی در امر داروسازی به واحد آرایشی و بهداشتی این شركت از واحد دارویی آن جدا شدو در همین هنگام با انعقاد قراردادهایی با شركت‌های بین‌المللی مانند اینگرااینگهم آلمان كه از تشكیلات تحقیقاتی وسیعی برخوردار و همچنین از بنیان‌گذاران صنعت نوین داروسازی در اروپا به شمار می‌آید، تولید دارو و فعالیت وسیع خود را آغاز كرد. به این ترتیب شركت با تهیه فرآورده‌ای جدید قلبی، عروقی، آنتی‌اسپاسمودیك چهار هاضمه‌ای به صورت دراژه، آمپول، شیاف و عرضه آنها به جامعه پزشكی و استفاده بیماران از انها توانست به موفقیت‌های شایان دست یابد. توسعه آزمایشگاه همزمان با گسترش فعالیت های یكی از هد فهای مهم شركت كه توسعه آزمایشگاه كنترل آن بود برآورده شد و این ازمایشگاه به دستگاههای مدرن و افراد كارآموزده مجهز شد. در حال حاضر ساختمان مجهز و مدرن كنترل تولید دارو در حدود 1300 وسعت دارد تعداد زیادی از متخصصان كه شمار آنان به پیش از یكصد نفر می‌رسد درآن مشغول كارند و در حال حاضر آزمایشگاه تولید دارو كه یكی از مجهزترین آزمایشگاههای كشور به شمار می‌رود دارای سه بخش عمده به شرح زیر است. كنترل و آنالیز بخش كنترل و آنالیز و مواد اولیه و محصولات آماده طبق استانداردهای بین‌المللی و فارمه كپه های B. P وUSP تحقیقات كاربردی. بخش تحقیقات كاربردی و فرمولاسیون دارویی و آرایشی بهداشتی برای امكان استفاده از مواد اولیه در اشكال دارویی، آرایشی و بهداشتی. ‌ تحقیقات پایه بخش تحقیقات پایه كه متخصصان آن روی امكان سنتز مواد اولیه دارویی مطالعه و تحقیق می‌كنند. بخش تحقیقات پایه آزمایشگاه در سال 1362 تأسیس وشروع به كاركرده است. هدف از تاسیس‌آن سنتزمواد‌ اولیه دارویی‌مورد نیاز شركت و فروش مازاد آن به دیگر كارخانه‌های داروسازی بوده است. در سال 2369 نیز یك پایلوت با خط بری و سنتز مواد اولیه خریداری و نصب شد كه این پایلوت در آینده نزدیك پس از بهره برداری به بازدهی خواهی رسید. محصولات شركت شركت تولید داروكه وابسته به سرمایه‌گذاری البرز است تحت پوشش بنیاد 15 خرداد تا كنون با حدود 1200 نفر از كار‌كنان، متخصصان ماهر و نیمه ماهر خود در محلی با 45 هزار متر‌مربع‌ زیربنا، حدود 85 قلم ژنریك را با استانداردهای بین‌المللی تهیه و به بازار مصرف عرضه می‌كنند. در بخش آرایشی و بهداشتی تولید دارو در حال حاضر حدود 50 قلم كالا مانند شامپوهای معمولی و تخصصی، خمیردندان‌های مختلف، تقویت‌كننده مو، آنتی‌سپتیك‌ها، رنگ‌های مو وكرم‌های مختلف تخصصی دربخش دیگرآن داروهای دامی و مكمل های غذایی دامی تهیه می‌شود. هدف كاركنان متخصصین تولید دارو، عرضه محصولاتی با كیفیت بالا و قیمت مناسب در عرصه بین‌المللی و داخل كشور است. محصولات داروییآموكسی سیلین كپسول 250 میلی آمپی سیلین كپسول 250 میلی آموكسی سیلین كپسول 500 میلی آمپ سیلین كپسول 500 میلی آموكسی سیلین شربت 125 میلی(5/2 گرم) آموكسی سیلین شربت 250 میلی(5 گرمی) آمپی سیلین شربت 250 میلی (5 گرمی) آمپی سیلین شربت 125 میلی(5/2 گرمی)آلمینیوم ام. جی. اس. سوسپانسون 240 میلی آلمینیوم ام. جی. اس. قرصآ. اس. آ قرص 100 میلی گرم آتنولول قرصی پوششدار ایزو سور باید دی نیترات 5 میلی ایزوسور باید دی نیترات 10 میلی اكسازپام قرص 10 میلی ایزوكوپرین قرصا. س. ا قرص دو لایه اكسپكتورانت شربت 60 میلی ایندومتاسین شیاف 100 میلی گرمی استامینوفن الگریز 60 میلی استامینوفن قطره 15 میلی برم هگزین الگریز 60 میلی برم هگزین آمپول 2 میلی برم هگزین قرص 8 میلی گرمی بیزاكودیل شیاف اطفال بیزكودیل شیاف بالغین پروپرانولول قرص 40 میلی گرمی پنتازوسین آمپول 1 میلی ترمور آب پماد 19 گرمی ترمورب پماد 38 گرمی دیسوپیرامید كپسول 100 میلی گرمی دیسوپیرامید كپسول 150 میلی گرمی دهان‌ شویه ستیل‌پیریدینیوم‌كلراید قطره 30 میلی دی متیكون قطره سیمیتیكون‌) 30 میلی ای سیكلومین دراژه ای سیكلومیلین الگزیر 60 میلی ای سیكلو آمپول 2 میلی دكسترومتور فان شربت 60 میلی دكسترومتورفان قطره 15 میلی دی پیریدامون دراژه 15 میلی گرمی دی پیریه امون دراژه 15 میلی گرمی دی پیریه امون دراژه 15 میلی گرمی سیمفیبریت كپسول سرماخوردگی قرص سیتی كولین آمپول 2 میلی سولفاستامید قطره 10%10 میلی سولفاستامید قطره 20%10 میلی فنوباربیتال شربت 60 میلی قلم بینی احتقان 1 میلی كلوبوتینول دراژه گلوبوتینول قطره 15 میلی كلونیدین قرص گایافنزین شربت 60 میلی لاكتوز شربت 240 میلی محلول شستشوی چشم مانتول ویتامنی با آن قطره متاپروترونول قرص نالوكسان آمپول نیفیدیپین قرص پوششدرا ویتامین آ دراژه ویتمین آ + د پماد 30 گرمی هیدروكسید منیزیم 8% هیوسین ان بوتیل بروماید دراژه هیوسین ان بوتیل بروماید شیاف بالغین هیوسین ان بوتیل بروماید شیاف اطفال پماد سوختگی 30 گرمی ویتامین ث پودر متاپروترتول آمپول 1 میلی محصولات بهداشتیكلدكرم 5/28 گرمی افسون كلد كرم 48 گرمی افسون كرم محافظ دست افسون به‌به خوشبو كننده هوا محلول ضد عفونی كننده اوج كرم نیوا 60 گرمی كرم افشان برای موهای خشك كرم افشان برای موهای چرب و خشك كرم موبر پرند كرم آتریكس شامپو بچه پاوه شامپو بچه سدر پاوه شامپو بالشتی 10 گرمی پاوه كرم سفید‌كننده هیدروكینون 101 خمیردندان 80 گرمی درخشان خمیردندان 50 گرمی پاوه خمیر دندان 80 گرمی پاوه خمیر دندان 50 گرمی نعنایی پاوه وازلین بهداشتی پاوه مسواك پاوه شامپو 200 گرمی افشان شامپو تخم مرغی 200 گرمی افشان شامپو سبز 145 گرمی افشان نرم‌كننده موی افشان بزر كرم افشان برای موهای خشك كرم افشان برای موهای چرب كرم توپی 101 كرم 60 گرمی 101 كرم مرطوب‌كننده 101 كرم شب 101 كرم 150 گرمی 101 كرم صورت و زیر چشم شیر پاك‌كن 101 كرم سفید كننده هیدروكنون 101 كرم پودر مایع 101 رنگ موی افسون رنگ موی افشان شامپو رنگ موی افسون قرص اكسیژه‌ نتا500 عددی ادكلن 120 سی‌سی101 كرم نیوا 150 گرمی خمیردندان 50 گرمی درخشان خمیردندان 80 گرمی نعناعی پاوه ادكلن 100 سی‌سی 101 آشنایی با دارو تعریف دارودارو به ماده‌ای اطلاق می‌شود كه برای بهبود درمان و یا جلوگیری از ابتلا به بیماری تجویز می‌گردد و یا به عبارت دیگر جسمی است غیر از مواد غذایی كه در اعمال فیزیولوژی بدن موثر بوده و كتاب‌هارسمی داروسازی یا مزنومر‌های دارویی آن را پذیرفته‌اند. همچنین دارو می‌تواند با تغییراتی كه در بدن ایجاد می‌كند1ـ بروز بیماری پیشگیری می‌كند مانند واكسن آنتی‌بیوتیك (برای ورود به مناطق آلوده ) هورمون‌ها یا جانشین مواد درونزا 2- موجب درمان بیماری می‌شود مانند اكثر دارو‌ها.تاریخ مربوطه به محصولات دارویی در بهیه مصرف فرآورده ‌های دارویی عموما چهار نوع تاریخ كه جداگانه و دارای استفاده اختصاصی است به كار گرفته می‌شود: 1- تاریخ ساخت Date Of Mnufactore 2- تاریخ انقضاء مصرف Exapiration Pate 3- مدت تضمین uarantee Time G4- مدت پایداری Shelf Life تاریخ ساخت زمانی كه فرآورده دارویی تهیه می‌گردد را تاریخ ساخت می‌نامند. این تاریخ عموما روی برچسب مواد دارویی با مبدا بیولوژی و یا برخی ار آنتیبیوتیكها ذكر می‌گردد. انقضای تاریخ مصرفقدرت تاثیر (Ptence) اغلب آنتی بیوتیكها به مرور زمان كاهش می‌یابد. محصول غیر قابل مصرف خواهد بود بنابراین تاریخی كه استفاده از فرآورده دارویی آنتی بیوتیك را منع می‌نماید انقضای تاریخ مصرف می‌نامند. مدت قابلیت مصرف مواد اولیه اكسپیان در حفظ قدرت تاثیر آنتی بیوتیك بسیار موثر است بنابراین انقضای تاریخ مصرف مواد اولیه آنتی‌بیوتیكها را نمی‌توان مستقیما روی بر چسب برخی از فرآورده‌های دارویی اسپیالیته ذكر نمود.مدت پایداری در لابراتوار داروسازی مكانی برای تعیین مدت وجود دارد. بدین ترتیب كه نمونه‌های از سری‌های مختلف فرآورده‌های دارویی تا مدت معینی با ذكر مشخصات كامل آنها در محل مخصوص نگهداری نمایند. این فاصله مدت را مدت پایداری می‌نامند. این مدت در انواع فرآورده‌های دارویی متفاوت است. پس از اتمام مدت لابراتور سازنده هیچگونه مسئولیتی در قبال فساد، كاهش ماده موثر و یا تغییر رنگ و تغییر رنگ و تغییر شكل محصول دارویی قبول نمی‌نمایند. كنترل مواد اولیه و اجازه استفاده در تولید: در این مرحله باید حداكثر كنترل روی مواد شیمیایی اعمال می‌شود. و كنترل‌ها و نتایج بستگی كامل به نحوه نمونه برداری دارد. چون نتایج حاصله باید از دقت بالایی برخودار باشند و این دقت به صحت نمونه برداری بستگی دارد.كنترل ها عبارتند از:1ـ بررسی و كنترل تغییرات در ووزن مخصوص 2ـ زمان باز شدن، مدت و میزان انحلال جامدات دارویی3ـ یكنواختی و همگونی مخلوط تشكیل دهنده محصول 4- شفافیت و كامل بودن PH در حلال‌ها كنترل‌ها درحین ساخت: 1ـ كنترل هاییكه د رطول عملیات تولید انجام می‌شود.2ـ كنترل‌هایی كه قبل از مراحل بعدی تولید تا ترخیص كار به انجام می‌گیرد.جدول‌های ثبت و كنترل باید موارد زیر را شامل شود:1- نام و شماره فرآورده2- شماره بچ یا سری Batch number) )3- برنامه نمونه برداری 4- شماره ظرف محصول در حین ساخت و نمونه برداری 5- تاریخ نمونه برداری6- نام آزمایش كننده7- نام اپراتور 8- ویژگیها یا پارامترهای مورد آزمایش‌ اشكال داروییPharmaceutical Dosage Forms داروها به اشكال مختلف وجود دارند كه در زیر آنها را طبقه‌بندی كرده‌اند. گرانول – كریستال-شیاف-قلم مراحل تولیدبخش های مهم تولیدات دارویی عبارتند از: 1ـ بخش تهیه پودر گرانول خوراكی و استعمال خوراكی 2ـ بخش تهیه پودر قرص یك لایه و دو لایه – قرص‌های آنتی بیوتیك دار 3ـ بخش قرص های روكش دارد كه به طور كلی بخش دراژه سازی نامیده می‌شود. 4ـ بخش تهیه كپسول ژلاتین سخت و نرم ‌5ـ بخش داروهای نیمه مایع مانند كرم و پماد 6 ـ بخش اوول و شیاف7ـ بخش تهیه مایعات به استعمال خارجی استریل شده كه شامل محصولات چشم، گوش و بینی و نیمه مایع های استریل داخلی شامل داروهای تزریقی. 8 ـ بخش تهیه مایعات غیر استریل و داروهای خوراكی و محلول‌های استعمال خارجی و افشان ها 9‌ـ بخش تهیه پودرهاب استریل تزریقی پنیسیلین. بخش تهیه پودر گرانول غیر استیل پودر های خوراكی ونیز گرانول قرصها در این بخش ساخته می‌شوند لذا كارخانجاتی كه پودر شیشه یا در ساشه پر می‌كنند ویا دارای بخش قرص و كپسول دراژه هستند. باید یك محل مناسب را جهت تولید پودر گرانول در نظر بگیرند. پودرهای آنتی‌بیوتیك باید در بخش اختصاصی خود تهیه شده و جهت تهیه پودر گرانول آنها نمی‌توان از بخش پودر گرانول‌سازی عمومی و لابراتور استفاده كرد. گرانول‌ها، حلب های بسیار كوچك محتوی مواد مؤثر خیلی قوی هستند. وزن آنها معمولا از حب كمتر در حدود 5/.تا 6/. گرم است و موادی بی اثری كه در تهیه گرانول‌ها بكار می‌رود عبارتند از : گرد ، لاكتوز، سمغ عربی و شربت است. اصولا مراحل تهیه پودر عبارتند از : توزین، آسیاب كردن، الك كردن، مخلوط كردن ودر صورت لزوم خشك‌كردن لذا باید وسایل این مراحل در بخش پودر موجود باشد. توزین اكثرا در اتاق توزین انجام می‌گیرد ولی توزین و. كنترل دباره در بخش می‌باشد. لذا ترازوها‌، آسیاب، الك‌های دارویی و مخلوط كنهای در بسته باید در محل مناسب قرار بگیرند. اسیاب ها باید داری سیستم مدار بسته بوده و دهانه تخلیه انها طوری باشد كه ذرات در هوا منتشر ننمانید. الك های دارویی (Miesh Scaeens ) واژه‌ای برچسب مشخصات الك بوده و باید در كمد نگهداری شود و بعد از مصرف شسته و خشك می‌گردند. اختلاف باید در مخلوط‌كن مناسب و زمان طبق دستور‌كار باشد. پودر‌ها راباید بعد از مخلوط كن مناسب باشد و بعد از مخلوط كردن خشك و بسته بندی نمایند، از مشخصات این بخش تهیه قوی می‌باشد كه باید دارای دریچه‌های ورود و خروج هوا باشد. كانالهای ورود هوا معمولا در بالا و مكند ها در اطراف ماشین آلات و در نقاط پر گردو غبار هستند. جهت كاهش ذرات هوا افراد در بخش باید پودرها را در كسه یا ظرف در بسته تحویل و به آرامی آنها را در ماشین (آسیاب و بهم زن) خالی نمایند و در نقاطی كه گرد و غبار است دستگاههای مكنده و جاذب قرار دهند. برای ساخت گرانول ابتدا پودر تهیه كرده و سپس آن را به صورت گرانول در می‌آورند كه ممكن است به صورت گرانول بسته بندی شود و با جهت قرص و كپسول یا دراژه به بخش مربوطه ارسال گردد. گرانول سازی اصولا مراحل تهیه یك پودر عبارت است از: توزین، آسیاب كردن ، الك كرن، مخلوط كردن و در صورت لزوم خشك كردن، لذا باید وسایل این مراحل در بخش پودر موجود باشد. توزین معمولاً در اتاق توزین انجام می‌گیرد ولی توزین و كنترل دوباره در بخش می‌باشد. لذا ترازوها، آسیاب‌، الكهای دارویی و مخلوط كنهای در بسته باید در محل مناسب قرار بگیرند. آسیاب ها باید داری سیستم مداربسته بوده و دهانه تخلیه آنها طوری باشد كه ذرات در هوا منتشر ننمانید. الكهای دارویی(Miesh Screens) واژه‌ای بر چسب مشخصات شامل نمره الك بوده و باید در كمد نگهداری شود و بعد از مصرف بلافاصله شسته و خشك گردند اختلاف باید در مخلوط كردن خشك و بعد بسته بندی نمایند، از مشخصات این بخش تهیه قوی می‌باشد كه باید دارای دریچه‌های ورود و خروج هوا باشد. كانالهای و ورود هوا معمولا در بالا و مكنده‌ها در اطراف ماشین آلات و در نقاط پرگردو غبار هستند. جهت كاهش ذرات هوا افراد در تخش باید پودرها را در كیسه یا ظرف در بسته تحویل و به آرامی آنها را در ماشین (آسیاب و بهم‌زن) خالی نمایند و در نقاطی كه گرد و غبار است دستگاههای مكنده و جاذب قرار دهند. برای ساخت گرانول ابتدا پودر تهیه كرده و سپس آن را به صورت گرانول در می‌آورند كه ممكن است به صورت گرانول بسته بیدی شود و ا جهت قرص و كپسول با دراژه به بخش مربوطه ارسال گردد. مراحل ساخت گرانول عبارت است از: 1ـ تهیه پودر ساده یا مخلوط 2ـ خمیر كردن به وسیله خمیركن برقی3ـ عبور از دستگاه گرانولاتور 4ـ خشك كردن 5ـ الك كردن گرانول در صورت لزوم 6ـ تكمیل و مخلوط كردن مجدد در صورت لزوم خمیركن ها اگر اتوماتیك بوده و حلال خمیركننده به وسیله اسپری حلال و محلول كوشش بوسیله اسپری اتوماتیك و یا دستی وسط دهانه دیگ انجام می شود وارد مخلوط كن شود و یا خمیركن های نیمه اتوماتیك با دست حلال را روی مخلوط اسپری می‌نمایند ارجحیت دارد و اگر از دستگاههایی كه خمیر كردن و گرانول سازی و خشك كردن را توام انجام دهد استفاده گردد، نتیجه‌كار بهتراست. خشك كردن‌ها نیز در كیفیت گرانول و محصول بعدی تاثیر زیادی دارد. باید در خشك كردن دقت نمایند كه درجه حرارت مناسب جهت خشك كردن كه به كار رود تا: 1ـ مواد دارویی فاسد و ذوب نشوند 2ـ زمان خشك كردن به حداقل برسد كنترل پودرها و گرانول خوراكی 1ـ كنترل وضع ظاهری و اندازه ذارت 2ـ تعیین درصد رطوبت 3ـ تعیین مقدار و كنترل یكنواختی به اندازه 10 نمونه از 10 محل متفاوت 4- بررسی درجه جریان پودر و كنترل وزن مخصوص5ـ كنترل اختلاف اوزان هر 15 دقیقه یك بار 6ـ كنترل انحلال یا وضعیت مخلوط شدن با آب 7ـ كنترل بسته بندی نام ماشین‌ های گرانول سازی1ـ ماشین غبارزدایی از قرص و كپسول 2ـ مخلوط كن 3ـ دستگاه كلات(خشك كردن فلوشیدیر) بخش گرانول شامل 2 قسمت است:1- تهیه گرانولاسیون2- بسته بندی تهیه گرانولاسیون1ـ اختلاط اولیه موادموثر و مواد جانبی این اختلاط در Beliender دو جهت افقی و عمودی انجام می‌شود. 2ـ سپس باید Belienderها كه بهتر است محلول در آب باشند مثل P.V.P با نشاسته به مخلوط اضافه شود سپس این توره غنات را در سینی پخش می‌كنند.3ـ سپس خشك كردن در كوره انجام می گیرد و زمان حرارت لازم متفاوت می‌باشند.4ـ خروج از كوره توده‌ای شامل مواد اولیه+ جانبی+ مواد چسبنده می‌باشند. 5ـ سپس آن را الك می‌كنند و برای Sizing داخل حفره می‌ریزند. الك ها چكش‌هایی دارند كه تكه ها را خرد كرده و هر چه سوراخ ریزتر باشد گرانول ریزتر است.(اگر برقی باشد) حال گرانول ها تهیه شده است مواد جانبی دیگر مانند Labricant موارد چسبنده خشك را اضافه می‌كنیم ( چون بعضی مواقع مواد خوب به هم نمی‌چسبد پس بازكننده هم اضافه می‌شود). حاصل گرانول آماده پرس می‌شود و وارد قسمت قرص‌سازی (Lobleoge) می‌شود. در گرانول‌سازی Belender به شكل V هم هست كه برای پودرO.R.S استفاده می‌شوند وبرای انتقال از مواد مكنده استفاده می‌شوند (چون دستكاه بزرگ است). و در مورد O.R.S ابتدا نمكها را به صورت سنگ آسیاب می‌كنند اول الك كرده و بعد داخل بلندر می‌ریزیند. اصول اساسی تولید قرصقرص ها فرآورده های دارویی جامدی هستند كه از شكل پذیری فرمولاسین های حاوی مواد موثر دارویی و كناری به دست می‌آیند. اصطلاح قرص معمولا به صورت بدون روكش آن كه از راه دهان مصرف می‌شود، اطلاق می‌گردد. قرص‌ها به اشكال وا بعاد مختلفی توصیه می‌شوند زیرا ظاهری مناسب داشته، نحوه مصرفشان آسان بوده و تولیدشان نسبت به سایر اشكال دارویی ارزانتر تمام می‌شود. به علاوه از نظر مصرف و مقدار خوراك كاملا دقیق و قابل كنترل است انواعی از قرص، به منظور مصرف ویژه توصیه می‌گردد.مانند قرصها گونه‌ای BUCCLA))كه به تدریج در دهان حل می‌شوند قرص‌ها زیرزبانی ( INCUALSUB) كه به سرعت در زیر زبان حل شده و جذب می‌شوند. قرص‌های جویدنی Chewable مانند ضد اسید برخی و ویتامین ‌ها، قرص‌های جوشان EFFERVESCNTPC كه حل شدنشان در اثر تولید گاز حالصل از تركیت اسیدسیتریك و بی‌كربنات و یا فرمولهای مشابه می‌باشد. تولید قرصهای چند لایه غالبا دو یا سه لایه هستند، توسط تراكم مكرر انجام می‌شود. مزیت قرصی‌هایچند لایه جدا كردن مواد دارویی ناسازگار، تهیه فراورده‌ های پیوسته (SUSTAINEREDLEASE)و یا ظاهر مطلوب است. این قرص‌ها در اثر فشردن یك با یك قرص دیكر توصیه می‌شود و ضمنا می‌توان دوروكش در طرفین یك قرص متراكم نمود قرص عادی با روكش قندی توسط شربت قند پوشانده می‌شوند. رنگ روكش و قطر آن متغیر در قرص‌های روكش نازك (FILMCOATED ( پوشش نازكی سطح قرص را می‌پوشاند. این روكش در تولید قرص‌های روكش دار بسیار مناسب است زیرا خیلی اقتصادی بوده وقرص مدت كمتری در معرض گرمای حاصل قرار می‌گیرد. در مواردی كه باز شدن قرص در روده مطرح باشد می‌توان آن را با روكش روده‌ای (ENTERIC COATED) پوشاند. موادی كه دراین موارد جهت روكش‌دادن مصرف می‌شوند در محیط اسیدی معده نا‌محلول بوده اما به سهولت در محیط روده حل می‌شوند. در قرص‌های پیوسته رهش مواد موثر دارویی به طی مدت طولانی آزاد می‌گردند. ویژگی‌های قرص گرچه روشهای تولید در قرص‌سازی ولی قرص مطلوب باید واجد شرایط زیر باشد:‍ 1ـ در برابر عوامل مختلف فرسایشی در مراحل تولید، بسته‌بندی، حمل‌و نقل و مصرف مقاوم باشد. 2ـ مواد مؤثر در بدن به سطح درمانی موردنیاز برسد. جهت كنترل این مواد دو آزمایش انجام می‌گیرد اول زمان باز شدن قرص و دوم سرعت انحلال. از آنجاكه رسیدن غلظت دارو در خون به سطح درمانی به عوامل پیچیده‌ای وابسته است. لذا نتایج حاصل از آزمایشهای مكرر را نمی‌توان صد درصد قابل اتكاء دانست. 3ـ وزن كلیه قرص‌ها و میزان مواد موثر موجود در انها باید یكسان باشد. این موارد با انجام آزمایش تغییرات وزنی و یكنواختی ماده موثر، كنترل می‌شود. 4ـ قرص‌ها باید دارای ظاهری مناسب بوده، رنگ، اندازه و سایر علائم ظاهری آنها انحصاری باشد در برخی از قرص‌ها شیاری در امتداد قطر منظور می‌گردد كه مزیت آن سهولت تقسیم قرص به دو جزء مساوی است. 5ـ قرص باید از نظر عملی كلیه اختصاصات لازم از جمله پایداری و متاثر درمانی را دارا باشد. شیوه های تولید قرصقرص دراثر تراكم تركیبی از مواد گوناگون دارویی به دست می‌آیند. ماشین های قرص‌سازی به دو گروه اصلی ضربه‌ای ( ECCNTRIC PRESS)و دوار ( ROTARY PRESS) تقسیم می‌شوند. تعاریف هر دو ماشین ضربه ای و دوار دارای قطعات و ابزارهایی هستند كه فرایند به كمك آنها انجام پذیر است. این قطعات و ابزارها شامل قسمت‌های زیر می‌باشد: 1ـ قیف (HOPPER): نگهداری گرانول‌ها را بر عهده داشته و حفرات ماتریس را تغذیه می‌نمایند.2ـ (ماتریس): كه اندازه و شكل قرص را معین می‌نماید. 3ـ سنبه ها (PUNCHES ): به منظور تراكم گرانولها درون حفره ماتریس به كار می‌رود. سنبه ها بر دو نوع بالا UPPERY وپایین LOWER تقسم می‌گردند. 4ـ شبكه تغذیه و یا توزیع FEED FRAME : كه توزیع گرانولها در بخش پر كردن ماتریس ها تا محل كنترل وزن را در ماشین های دوار بر عهده دارد. شبكه تغذیه یا توزیع در زیر قیف قرار دارد.5ـ هدایت كننده (CAMTRACKS) كه حركت سیبه ها را در ماشین دوار هدایت می نمایند.6-كفشك (FEEDSHO) نقش تغذیه ماتریس را در ماشین های ضربه برعهده دارد.ماشین ضربه‌ایفرایند تراكم قرص در ماشین ضربه‌ای شامل مراحل زیر است: پر شدن:سنیه پایینی تا آخرین حد تنظیم شده پایین رفته و با سوراخ ماتریس حفره نسبتا عمقی را ایجاد می‌كند كشفك به جلو آمده و گرانولهای درون آن به داخل حفره می‌ریزد. تراكم: كفشك و قیف به عقب رفته و سنبه بالا، پایین آمده و گرانولها درون حفره ماتریش بین دو سنبه بالا وپایین متراكم شده و به قرص تبدیل می ‌شود. خروج قرص: سنبه پایین آمده و همزمان كشفك نیز به جلو آمده و قرص توسط تیغه جلوی كشفش از روی صفحه مدور به جلو پرتاب می‌شود. قرص متراكم شده از روی ناودانك سر خورد و به پایین و خارج می‌افتد.این ماشین ها حاوی 5ـ1 سنبه بوده و معمولا ظرفیت تولید بالایی ندارند. ماشین دوارماشین دوار از تعداد زیادی سنبه های بالا و پایین و ماتریس تشكیل شده است. ماتریس های ماشین دوار در عمل استقرار، توسط صحفه نگهدارنده می‌چرخند، سنبه های بالا و پایین توسط هدایت كننده ها جابه جا می‌شوند. ماتریس ها نیز درون یك صفحه گرد قرار دارند. فرآیند تراكن قرص در ماشین های دوار به شرح زیر می‌باشد: هدایت كننده پایین رو (C ) جابجای سنبه پایین ترین نقطه ممكن ، برعهده دارد این عمل سبب پر شدن حفرات ماتریس به طور كامل می‌گردد. سپس سنبه های رو از قطعه كنترل وزن عبور می‌نمایند. در این فرآیند بخشی از گرانولها از درون حفرات ماتریس خارج شده و وزن گرانول به میزان دلخواه تنظیم می‌گردد.(D) تیغه پاك كننده‌هی در انتهای شبكه تغذیه گرانولهای اضافی را به سوی دیگر شبكه توزیع هدایت می‌نماید سنبه های پایین سپس از روی غلتك متراكم كننده پایین (F) عبور می‌نمایند.همزمان سنبه های بالا از غلتك متراكم كننده بالا G عبور كرده و به درون حفرات ماتریس فرو می‌روند. گرانولها و یا گردها درون حفره ماتریس بین دو سنبه متراكم می‌گردد. پس از مرحله تراكم سنبه ها بالا توسط هدایت كنده بالا رو جابجا شده و از درون حفرات ماتریس خارج گشته و به حالت اولیه بر می‌گردد(H) شنبه های پایین نیز توسط هدایت كننده بالا رو دیگگری به قسمت فوقانی رانده شده را باخود به سطحم می‌ؤآورد(I) سپس قرص های متراكم شده به تیغه پاك كننده جلوی شبكه توزیع برخورد كرده (A) و توسط ناودانی مخصوص به خارج و پایین رانده می‌شود. ماشین های دوار دارای تعداد متعددی سنبه و ماتریس(از12 تا 71 سنبه) می‌باشد. سرعت ماشین های عادی نوین زیاد بوده وقادر به تراكم تا یك میلیون قرص در ساعت می‌باشد درماشین عادی دوار كنترل برای تغییر وزن محل استقرار قطعه كنترل‌كننده وزن و سختی هر دو توسط سنبه پایین انجام گرفته و سنبه بالاهیچ نقشی دراین میان بازی نمی‌كند. برای تغییروزن، محل استقرار قطعه كنترل‌كنندهوزن راجابجا نموده وتامحل استقرارسنبه های پایین درون حفرات ماتریس كاهش و یا افزایش یابد. در نتیجه حفره ماتریس بیشتر و یا كمتر از گرانول‌ها و یا گرده‌های دارویی بر‌می‌گردد. برای افزایش سختی نیز غلتك پایین f را بالا و پایین برده با فاصله دو سنبه بالا و یا پایین كاهش ویا افزایش یابد. دگرگونی وزن و سختی‌ قرص در ماشین‌های دوار نوین با استفاده از امكانات رایانه‌ای و كنترل كنند‌های الكترونیك بسیار كم می‌باشد و این نوع از دوار نوین با استفاده از امكانات كامپیوتری و كنترل‌كننده‌های الكترونیك بسیار كم می‌باشد و این نوع ماشین‌‌هااز كارایی و كیفیت بالایی برخوردارند. از نظر فرمولاسیون گرانولهایی كه جهت تولد قرص تهیه می‌شوند باید از روانی مناسب برخوردار باشند تا به آسانی حفره ماتریس را تا حجم پیش‌بینی شده پر نمایند. قابلیت تراكم‌پذیری مناسب داشته از حفره ماتریس خارج گردند. مواد كمكی در قرصها عبارتند از 1ـ مواد تشكیل‌دهنده وزن یا حجیم‌كننده قرص: این مواد حجم قرص را بالا برده مثل نشاسته ـ لاكتوز شكر پودر شده مانیتول و سوربیتول خشك (قند پنج كربنه ) 2ـ‌موادچسبنده ذرات: مثل نشاسته ـ پودرشكرـ ژلاتین‌وگلو‌كزـ انواع‌گام‌ها ( polyriyle pirdum) p.b.p methyl cellose) carboxili c.n.c3ـ مواد چرب‌كننده و سرد‌دهنده: كه قرص را چرب و لغزان كرده و قرص‌ها به آسانی از محفظه قالب به بیرون پرتاب می‌شوند. 4ـ مواد بازكننده قرص: نشاسته گندم ـ سیب‌زمینی ـ سمغ عربی ( اكاسیا)‌ ـ كربوكسی‌متیل‌ استاج (نشاسته با عامل كربوكسی متیل است) 5ـ رنگها6ـ مواد معطر طعم دهنده 7ـ مواد شیرین‌كننده مثل: ساخارین سدیم، پودر شكر، لاكتوز، گلوكز، سوربیتول خشك نقش مواد كمكی در فرمولاسیون قرص در فرمولاسیون قرص به غیر از مواد موثر تعدادی موار اضافی نیز ته كار می رود این مواد همانطور كه در بالا ذكر شده است شامل: 1ـ پركننده 2ـ چسبانده3ـ باز‌كننده 4ـ لوبریكانت ها یا چرب كنندهغیر از انواع مذكور مواد كناری دگری كه مواد مصرفی اختصاصی دارند، در قرص سازی به كار می رود. در تعداد زیادی از قرص‌ها به منظور ویژگی ظاهری نیز جلوگیری از اشتباهات و اختلاط محصولات مختلف با یكدیگر در فرآیند تولید، از مواد رنگی بهره برداری می‌شود، در بعضی از فرمولاسیون ها مصرف سرد دهنده‌ها و مواد ضد چسباننده An ti aelheaets لازم است .. شیرین كننده ها و معطر كننده ها در قرص های نجویدنی مورداستفاده قرار می‌گیرند. پر‌كننده‌هاهدف از كاربرد پر كننده ها بالا بردن حجم فرمولاسیون در حصول مقدار مناسب از آن جهت تولید قرص های كمتر از 70 mgبا ماشینهای دوار مقدور نیست. پركننده از غیر از بالا بردن وزنن فرمولاسیون اثرات مطلوبی نیز در چسبندگی و ریزش گرانول نشان می‌دهند این مواد باید بی اثر و با ثبات باشد. فهرست پركننده ها پركننده‌ای متداول در فرمولاسیون به روش گرانولاسیون مرطوب سور بیتول نشاسته (نشاسته تعدیل شده شامل كربوكسی متیل نشاسته ) سلولز میكروكریستالین چسباننده‌ها تعریفچسباننده ها موادی هستند كه برای افزایش قدرت چسبندگی گرد ها به فرمولاسیون قرص اضافه می‌شود. این مواد پودرها را به یكدیگر چسبانده و باعث می‌شوند.كه آنها به شكل گرانول درآیند این مواد راگرانول‌كننده نیز می گویند گرانول های به دست آمده در اثر تراكم یك توده متراكم قرص به وجود می‌آورند.تبدیل گرد‌هایی با اندازه های گوناگون به گرانول سبب می‌شود كه این ذرات نسبتا كروی به طور یكنواخت از قیف به طرف ماتریس حركت نمایند و به طور یكپارچه فضای ماتریسی را پر كنند. گرانول ها در مقایسه با پودرها متراكم می‌شوند تمایل كمتری به نگهداری هوا از آن به وجود می‌آیند. كیفیت گرانولهای تهیه شده به ماده كار رفته روش ساخت و وسایل مورد استفاده بسیاری بستگی دارد، از این متغیرها هیچ كدام به اندازه چسباننده مهم نیستند، زیرا این چسباننده‌ها كه در یكنواختی اندازه ذرات گرانول نقش اساسی را بازی می‌كنند و به سختی مناسب راحتی‌، تراكم، اندازه دلخواه و كیفیت عمومی قرص بستگی دارد. مقدار چسباننده بكار رفته باید با دقت تنظیم شود چون قرص تا موقع بلعیده شدن به هم متصل باشد و بعد از بلع باید بازشده و حل گردد، ماده موثر دارویی را آزاد كند. مقدار چسباننده بكار رفته اثر قابل توجهی ‌روی خواص قرص متراكم شده دارد. استفاده از مقدار زیاد چسباننده خیلی قوی قرص به سختی یا به آسانی بازبینی شود و بعث از بین رفتن سمبه و ماتریس می‌گردد، زیرا گرانول‌ها سخت شده و برای تراكم به فشار زیادی نیاز خواهند داشت. اگراین گرانول ها رنگین باشند سطح قرص‌ها لكه لكه می‌شوند. اختلاف در چسبانندههای بكار رفته در قرص متراكم شده اختلافی در خواص و اثرات پایین آورندگی قند خون و مطالعات بالینی بوجود می‌آورد. انواع چسباننده انواع چسباننده ها عبارتند از: نشاسته، ژلاتین، سوكروز، گلوكز، دكستروز، ملاس استفاده می‌شود. در تی دی لاكتوز و پلی مرهایی مانند صمع عربی (آكاسیا)، آلژینات سدیم، عصاره خزه ایرلندی، كربوكسی، متیل سلولز، پلیوینیل پیرولیدین و ویگام. مواد دیگری كه در شرایط خاص به عنوان چسباننده ممكن است به كار روند عبارتند از : پلی اتیلن گلیكول، ابیل سلولز، موم ها، آب والكل. چسباننده های مختلف به طور مشخص می توانند روی سرعت خشك شدن، زمان خشك شدن دلخواه یك توده گرانولاسنون و یا روی میز تعادل رطوبات گرانولها اثر كند. باز كننده ها پودرها بسیاری از تحقیقات و مطالعات اخیر در حیطه مواد باز كننده، قرص ها، اصولا مربوط به موادی هستند كه هنگامی كه به وسیله آب مرطوب میشوند قادر به باز كردن یا افزایش حجم و انبساط باشند. فرض بر این بود كه این گونه مواد زمانی كه در معرض مایعات گوارشی قرار می‌گیرند متورم شده و ایجاد فشار مكانیكی كافی از داخل قرص جهت شكسته شدن و جدا شدن آن به اجزاء و قطعات كوچكتر می‌نماید و بنابراین عملی كلی جذب را به وسیله افزایش سطوح اجزاء سریع می‌كنند و نتایج مطالعات خواص جذب آب مواد بازكننده نشان میدهد كه باز كننده های با بیشترین درصد آب معمولا در اغلب سیستمهای قرص بیشتر موثرند. رنگها وجود رنگ در قرص گذشته از مسئله زیبایی ظاهری عامل تشخیص فرآورده های مختلف از یكدیگر در مرحله تولید می‌باشد و همچنین در تشخیص دارو توسط بیمار نیز موثر است. غالبا در قرص ها از رنگهای روشن استفاده میشود، زیراكمتر از رنگهای تیره‌تر لكه ها را نشان می‌دهند. رنگهای موردمصرف صنایع داروسازی‌كه توسط اداره‌كل موادغذایی‌دارویی‌آمریكا Foodand Drag Administraction (FDA) تایید شده‌اند. شامل رنگ‌های غذایی دارویی و آرایشی (Fdandc) رنگهای دارویی و آرایشی(Dandc) و رنگهای دارویی مصرف خارجی و آرایشی می‌باشند. رنگهای محلول در آب هستند در حالی كه لاكها به دو نوع معمولی كه 15 تا 25% رنگ جذب شده داشته‌اند. و لطیف شده‌اند كه 32 تا 40 رنگ جذب شده دارند تقسیم می‌گردند. لاكها تقریبا به طور كامل در آب نا محلولند. تعیین نوع رنگ مجاز قابل مصرف در فرآورده‌های دارویی به عهده سازمانهای بین‌المللی سازمان جهانی بهداشت می‌باشند. خوشبو كننده‌ها و چاشنی‌ها ابن تركیبات در اصطلاح طعم قرص و بوی كلیه موادی كه دارای طعم مشخص می‌باشند خواه غذا و یا نوشابه و یا دارو مصرف می‌كردند. استفاده از چاشنی ها در برآورده‌های دارویی جدید مستلزم كسب اطلاعات در خصوص تعیین نوع این مواد جهت پوشاندن طعمهای تلخ، ترش، و یا سایر مزه‌های نا مطبوع داروها در اشكال دارویی مایع و یا جامد مثل قرص‌ها جدیدی می‌باشند. شربت های قندی، سوربیتول و گیلیسیرین نه تنها شیرین می‌باشند بلكه مزه مطبوعی نیز در دهان ایجاد می‌كنند فروكتوز تقریبا 50% شیرین‌تر از سوكروز است. استفاده از شربت غلیظ فروكتوز سبب احساس شیرینی و تلخی خوشایند می‌شود چاشنی هادر اشكال ذرات خشك شده به طریق افشانه ها و روغنها مانند مواد جامد در مرحله لوبریكاسیون مخلوط می‌شوند. چون این مواد نسبت به رطوبت حساس بوده و در حرارت تبخیر می‌شوند (ضمن خشك‌كردن گرانولها) طعم‌دهنده‌ها ی آبی به دلیل پایداری كم چندان مورد قبول نیستند. طعم دهنده‌ها ی خشك برای راحت تر بوده و نسبت به روغنها پایدارند روغنها معمولا در الكل رقیق می‌‌شوند. اولئورزین ها مانند زنجبیل و فلفل قرمز: طعم‌زنده و نشاط بخشی دارند. این خوش طعم كننده در پوشاندن مزه گچی هیدروكسیدهای آلومینیوم و منیزیم به تنهایی و یا همراه اسانس پونه و نعناع استفاده می‌شوند. اسانس‌های معمولی مانند اسانس و نیترگرین، اسانس میخك و موادی مانند تیمول (تركیب فنولی كه از اسانس آویشن به دست می‌آید)د و اوژانول (تركیب فنولی كه از اسانس میخك تهیه می‌شود) و وانلین در دهان اثر بی حسی كنندگی دارد. نمك: از مهمترین اصلاح‌كننده‌های طعم محسوب می‌شود و در پوشاندن شیرینی بیش از حد می‌توان از آن استفاده كرد. انواع قرص‌ها تقسیم بندی قرص‌ها بر چند نوع است اول: برحسب روشهای تهیه، دوم: برحسب نوع ماده موثر یا فرم اثر دارویی تقسیم بندی با روش تهیه:قرص‌هایی كه به وسیله پرس ماسین كپسول یا قرص زنی تهیه می‌شود یا قرص‌های متراكم. قرص‌های پرس شدنی روكش‌دار كمپرس شده و بعد در قسمت روكش‌دار آنها پوشش می‌دهند. بررسی بعضی اشكالات تولید قرص1ـ تغییرات فاحش اوزن: كه باید با كنترل مكرر، این نقص را مرتفع نموده و در كنترل اگر بیش از 10% اوزان خارج از محدوده پیش گفته باشند باید این قرص‌ها را جدا كرده و دوباره بدون هیچگونه دخل و تصرف آسیاب و مجدا پرس بنماید. 2ـ پوسته شدن با Capping‌: در این حالت قرص به دو قرص نازكتر تقسیم می‌شود و از دلایل آن وجود هوای زیاد بین ذرات سمبه های كهنه‌ـ فشار زیاد سمبه ها ـ كهنگیDie نا مناسب بودن فرمول و رطوبت گرانول ها و نارسایی ماسین پرس است. 3ـ سبب پر شدن و چسبیدن: به جهت رفع این نقص به روش های زیر باید توجه كرد: الف) زیاد كردن قطر قرص با اضافه كردن وزن قرص ب) اضافه كردن كلوئیدال سیلیكا به فرمول جهت صیقلی دادن سطح درپا پخها (سمبه ها) ج) اضافه كردن مواد چرب و سردهنده د) كم كردن مواد ضد چسب مانند تالك و نشاسته 4ـ Mottlig یا خال بودن رنگ: برای رفع این مشكل باید حلال رنگ و سیستم اضافه‌كردن حلال را به پودر یا گرانول تغییر یافته و درجه حرارت در خشك‌كردن گرانول تقلیل یابد و اندازه گرانول كوچكتر شود. 5ـ جذب رطوبت در نوار آلومینیوم یا P. V. C : باید كنترل منافذنوار در این اشكال به حداقل برسد. دراژه‌سازی بعد از مرحله‌پرس قرص یا به همان صورت قابل استفاده است ویا اینكه باید آنرا روكش دار نمود كه در اینصورت قرص تحویل قسمت دراژه‌سازی می‌شود. در روی قرصها می‌توان دو نوع روكش ایجاد كرد: الف) روكش قندی برای قرصهای مسكن و ویتامین‌ها مانند قرص هیبوسین‌ـ ‌بیزاكودیل ب) روكش سلولزی (Film coat) برای داروهای قلبی مانند آتنولول ـ پروپانول روكش‌قندی به قرص‌هایی داده می‌شودكه نیاز به تغییر زمان باز‌شدن دارند مثلا قرصهای میلین كه درصدی اسیدی هستند وقتی در شیره معده كه اسیدی است باز شود ایجاد مشكل می‌كنند بنابراین به آن پوشش آنتی كوتینگ كه یك لایه پلاستیكی است می‌دهند تا زمان بازشدن قرص را زیاد كند و قرص در معده باز نشود و بعد از 4 ساعت و 20 دقیقه در روده باز شود. قرص‌ها با روكش قندی دارای پوشش قند و ژلاتین و رنگ و بعضی مواد جامد بی‌اثر بوده و به راحتی در شیره معده باز می‌شوند روكش آنها فقط جهت حفاظت مختصر از عوامل خارجی و اصلاح طعم می‌باشد. ب) روكش سلولزی معمولا به ضخامت 1 میلی متری به قرص‌هایی داده می‌شود كه باید سریع اثر كنند و فقط در برابر نور‌ باید محافظت شوند مثل قرص قند، قرص‌های قلبی باید سریع عمل كنند پس زمان باز شدن آنها 10ـ7 ثانیه باید باشد. هسته اصلی قرص‌ها، همه سفید رنگ می‌باشند، در مورد قرص‌های دارای پوشش نازك فیلم قرص زاویه‌داراست، به این مفهوم كه چون پوشش یك میلی گرم دارد بنابراین كلیه زاویه‌های قرص بطور همگن و یكنواخت پر نشده است. ودارای شكل منظم و یكنواخت نمی‌باشد ولی در مورد قرص‌های دارای روكش قندی كلیه زوایای قرص پر شده و قرص‌ها دارای شكل محدب و زاویه پر میبا‌شند. دلیل استفاده از روكش در قرص‌ها: 1ـ در یك سری از داروها كه تلخ مزه هستند و ایجاد حساسیت در حنجره می‌كنند از روكش قندی استفاده می‌شوند. 2ـ دریك‌ سری ازداروهاكه زمان بازشدن‌آنها درروده می‌باشد، بنابراین از روكش مناسب كه دارای زمان بازشدن مفید باشد استفاده می‌شود. 3ـ از آنجائیكه فیلم اصلی قرص سفید است بنابراین به منظور عدم تداخل در بسته بندی ، از روكش با رنگهای مختلف استفاده می‌شود. 4ـ برای استفاده از دارو، توسط بیمار از رنگ دارو نیزكمك گرفته می‌شود. بسته بندی جامدات: در این قسمت قرص هایی كه از قسمت دراژه می آیند و یا قرص های بدون دراژه كه احتیاج به بسته بندی شدن دارند بسته‌بندی می‌شوند. خط بسته بندی جامدات از 4 قسمت تشكیل شده است. 1ـ قسمت سلفون زنی: در این قسمت از پوشش آلمینیومی تحت دمای 250 درجه برای پر كردن كپسول های دربسته های آلمینیومی استفاده می‌شود. شیاف‌ها نیز در این قسمت بسته‌بندی می‌شوند روی آنها لات‌نامبر، تاریخ انقضاء و ساخت خورده می‌شود. 2ـ پر كردن ویال در اندازه های مختلف: از ماشین King كه مجهز به چشم الكترونیكی است استفاده می‌شود برای جلوگیری از حركت قرص یا فرسایش آنها هنگام حمل از پنبه استریل استفاده می‌شود. 3ـ قسمت پودر ساشه: دراین قسمت از دستگاه ركس‌هام برای بسته‌بندی پودرها استفاده می‌شود مثل پودر ویتامین ث و پودر DRS دلایل تغییر رنگاحتمال دارد در یك سایز قرص چند نوع محصول داشته باشیم برای تمایز بهتر است این قرص ها بر روی هسته اصلی آنها یك پوشش رنگی ایجاد كنیم تا هم در بسته بندی و هم در توزیع در داروخانه و هم دراستفاده توسط مصرف كننده دشواری به وجود بیاید. رنگهای استفاده شده مجاز و خوراكی هستند. قرص ها بین 500 تا 300 میلی گرم پوشش قندی می‌گیرند قرص های ریز 100 میلی گرم باید 50 میلی گرم پوشش قندی بگیرند و بالای 300 میلی گرم پوشش قندی بگیرند. در روی بعضی از قرصها عملیات دیگری نیز انجام می‌گیرد. مثلا بیزاكوریل كه قرصی اسیدی است باید زمان باز شدن آن 5 ساعت طول بكشد زیرا ملین است و باید در روده با ز شود به همین دلیل به غیر از روكش قندی، یك روكش Entrc coatrd به ضخامت 5 میلی گرم روی آن می‌كشند. عملیات بخش دراژه سازی از ابتدا تا پولیش 4 روز به طول می‌انجامد و هر روز یك مرحله كار انجام می‌گیرد: مرحله اول: ایجاد لایه محافظ برای حفاظت از هسه اصلی قرص برای ادامه كارمرحله دوم: مرحله سوسپانسیون است كه یك محلل 40% غلیظ برای پر كردن زاویه قرص استفاده می‌گردد. مرحله سوم: شامل اضافه كردن شربت رنگی غلیظ برای صاف كردن سطح قرص و كامل كردن رنگ آن است.مرحله چهارم: مرحله پولیش برای براق كردن محصولات است. از موم و كلروفرم استفاره می كنیم ابتدا موم را مایع می‌كنیم و حرارت می دهیم و بعد با كلروفرم مخلوط می كنیم كلروفرم فرار است خارج می‌شود و موم باقی می ماند كه قرص را شفاف می كند. ساخت تمامی دراژه ها دارای مراحل بالا است به غیر از ملین ها و محصولات قلبی و عروقی، تهیه دراژه های قلبی و عروقی فقط دارای یك مرحله است توسط HPMC رنگ قرص تغییر می یابد این تغییر رنگ علاوه به عواملی كه در بالاگفته شد می تواند به خاطر حفظ كردن هسته اصلی قرص در برابر نور باشد زیرا قرصهای قلبی و عروقی‌دربرابرنور حتما باید یك پوشش مات مانند متیل سلولز را داشته باشد و یا در شیشه های مات بسته بندی شود تا خاصیت خود را از دست ندهد. همچنین باید پوشش این قرصها فقط 1 میلی گرم یا كمتر باشد زیرا این قرصها به حالت‌نوع درمان به زمان بازشدن‌كوتاهتری نیازدارند قرصهای زیر زبانی اصلا روكش نمی‌شوند. قرصهای قلبی و عروقی در برابر رطوبت آسیب پذیر هستند چونكه روكش سلولزی دارند و سلولز نیز در رطوبت دوام ندارد. ضخامت قرص های قلبی عروقی باید كم باشد به نحوی كه خط وسط آن پر نگردد تا زمان باز شدن آن بالا نرود. حلال محلول H PMC آب دی یونیزه است. بنابراین باید خشك شود تا ذرات رنگ به سطح قرص نچسبند، بنابراین داخل محفظه حرارت است. بخش روكش دادن Coatingقرص های پوشش‌دار قرص های فیلم كتدو پودر گرانول روكش دار، را در این بخش تهیه می نماید كه خود این بخش جزو قرص سازی است ولی باید دارای سالن‌‌های جداگانه باشد. قرص های پوشش دار كه به آنها دراژه ، d ragee نیز می گویند، قرص هایی هستند كه به علت طعم نامطلوب یا محافظت ازعوامل نامطلوب یا محافظت از عوامل خارجی یا تغییر در زمان انحلال آنها وجود یك روكش روی قرص ضروری می‌باشد. هسته این قرص ها به طور كلی در بخش قرص سازی ساخته شده و در بخش كوتینگ یا دراژه سازی لعاب یا پوسته خارجی داده می شد. گاهی مواد دارویی قرص با هم ناسازگار بوده و جهت تفكیك آنها قرص را با چند لایه تهیه می نمایند. لذا این لایه ها را با دقت كامل تهیه كرد ولی در هر حال هست قرص باید از نظر رطوبت و اندازه و وزن استاندارد باشد تا دراژه مناسب به دست آید. چنانچه رطوبت هسته بیش از حد استاندارد باشد تا مرور ایام در اثر گرما بخار آب موجود درهسته باعث می‌شود كه قرص پوشش دار ترك بخورد كار دراژه سازی معمولا به علت خشك كردن ها و مراحل مختلف روكش طول می كشد لذا باید دارای فضای كافی برای دوكش دادن و خشك كردن دراژه ها و قرنطینه آنها باشند. قسمت روكش دادن باید حاقل 4 اتاق مناست با وضعیت كافی داشته باشد كه به ترتیب عبارتند از: 1- اتاق نگهداری هسته دراژه با رطوبت 25 تا 40% و حرارت معمولی 2ـ اتاق روكش دادن با دیگ های دراژه های استینلس استیل 3ـ اتاق گرمخانه جهت خشك كردن قرص ها بعد از هر مرحله روكش با سینی ها مشبك و مطبق 4- اتاق قرنطینه دراژه یا قرصهای پوشش دار تحت آزمایش معمولا دیگهای مدور می‌باشند كه به وسیله جریان برق دارای چخش در حدود 12 تا 16 در دقیقه هستند. در دهانه دیگ لوله هوای گرم برای خشك كردن سریع و لوله مكنده هوا برای گرفتن بخارات حلال قراردارند. اسپری اتوماتیك و یا دستی‌دار و سط دهانه ریگ انجام می‌شود) ( دیگ هاییكه بدنه سوراخ دارد دارند از نظر جریان بهتر هوای گرم ارجعیت دارند) دیگهای دراژه سازی اغلب فلزی بوده و بهترین نوع آ‎نها استینلس استیل می‌باشد. دیگهای مسی كه قبلا مصر می شدند به علت میل تركیبی بعضی از مواد توصیه نمی‌گردد و دیگهای شیشه ای نیز برای روكش طلایی و نقره‌ای به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرند. دیگ‌ها را بعد از پایان كار كاملا شسته و دهانه آنها را اگر در ندارند، با پارچه كشدار كتان بپوشانند و موقع مصرف مجددا داخل دیگها را با دستمال پاك كنند و پنبه استن دار یا آغشته به حلال فرار دیگر بكشند. در بخش دراژه سازی اغلب از حلال های آلی مثل استن، الكلو كلر در متیل و … استفاده می‌شود كه بخارات آن سمی بوده و باعث ناراحتی كاركنان بخش می‌گردد. لذا در موقع كار باید ماسك ضد گاز مصرف نمایند و یا حداقل پودر زغال فعال (شاربن اكتیو) را به لابلای و دولایه پارچه پیچیده و در داخل ماسك معمولی بگذارند دیگهای دراژه سازی باید به برق اختصاصی كارخانه متصل باشند تا در موقع قطع برق بالافاصله از برق كارخانه استفاده نمایند. زیرا اگر در حین لعاب دادن دراژه ها خیس و نرم و یا له شده و غیر قابل مصدف می‌گردند. به جز دیگهای دراژه‌سازی دستگا‌های مخصوص دیگری جهت كوتینگ وجود دارند كه به طود اتوماتیك و بدون جضور دراژه‌سازعمل روكش دادن را انجام می‌دهند. در این دستگاه ها قرص ها به وسیله جریان هوا در داخل محفظه حركت كرده و بالا و پایین می روند و از پایین ته تالا محلول روكش بمانند فواره‌های روی آنها می ریزند از معایب آن دستگاه ها گرانی قیمت و شستن قرص های غیر مقاوم با سختی 2 تا3 كیلو گرم می‌باشد و تیها قرص های خیلی سخت را می توان با آنها روش داد. گزارش بخش جامدات تولید دارو بخش جامدات شامل: گرانول سازی، قرص ساز، دراژه سازی و بسته بندی می‌باشد. این مراحل دنبال هم وجود داشته باشند، البته بخش دراژه سازی برای برخی از قرص‌ها لازم می‌باشد و قرص‌هایی كه احتیاج به دراژه ندارند مستقیما از قرص‌سازی وارد قسمت بسته‌بندی می‌شوند. ادامه خواندن مقاله كارآموزي كنترل كيفيت و توليد محصولات داروئي – بهداشتي در شركت توليد دارو

نوشته مقاله كارآموزي كنترل كيفيت و توليد محصولات داروئي – بهداشتي در شركت توليد دارو اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.