Quantcast
Channel: دانلود فایل رایگان
Viewing all articles
Browse latest Browse all 46175

مقاله منبت کاري در اروميه

$
0
0
 nx دارای 32 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : هنر منبت کارییکی از ظرایف‌ صنایع‌ دستی ایران که‌ چونان دیگر انواع این‌ صنعت پر پیشینه تلفیق بلیغی از‌هنر و حوصله محسوب میشود دست‌ اندر کاران آن از مواد اولیه یی‌ ارزان و فراوان ‌محصولاتی‌ گران بها با ارزش‌های مصرفی‌ و هنری فوق العاده‌ بالا به‌ وجود می‌آورند صنعت ‌منبت کاری‌ است‌ که‌ از گذشته هایی‌ دور در ایران رواج داشته و علیرغم‌ بی‌ دوا چوب در ‌برابر عوامل‌ جوی، در کاخها، صندوقچه ی روی‌ مقابر، منابر مساجد و; که‌ از روزگاران قدیم‌ ‌به جا مانده دلیل خوبی‌ بر گستردگی‌ این‌ هنر و رونق‌ در رواجش‌ در ایران می‌باشد. ‌ منبت کاری‌ هنری است‌ مشتمل بر حکاکی‌ و کنده کاری‌ بر روی‌ چوب بر اساس نقشه یی‌‌دقیق. این‌ تعریف‌ اصولی‌ منبت کاری‌ است‌ که‌ در وحله ی اول‌ هیچ خاطره یی‌ را زنده نمیکند ‌و غیر از یک‌ تعریف‌ معمولی‌ کتابت‌ شده هیچ چیز دیگری را به‌ ذهن‌ متبا در نمینماید در ‌حالیکه چوبهای منبت کاری‌ شده هر کدام نمونه‌ ی خوبی‌ از احساس، ادراک و اندیشه ی ‌پدید آوردند گانش‌ می‌باشد. تاریخچه منبت کاری‌ همانند بقیه ی هنرها و صنایعی که‌ بنیانگذار آن مردم‌ عادی‌ بوده‌اند و‌در امان جوامع‌ پراکنده ی بشری متولد شده و رشد کرده‌ چندان روشن‌ نیست و به‌ درستی ‌نمیتوان گفت این‌ هنرصنعت از چه‌ زمانی‌ ابداع شده و رواج یافته. اما آنچه مسلم است‌ ‌چوب به‌ عنوان فراوانترین‌ ماده‌ ی اولیه ی موجود در طبیعت جزو نخستین موادی‌ است‌ که‌ ‌توجه‌ بشر را به‌ خود جلب کرده‌ و برای ساخت‌ و پرداخت‌ انواع وسایل‌ مصرفی‌ و هنری مورد ‌استفاده‌ قرار گرفته. بنا به‌ اسناد و مدارک‌ موجود منبت کاری‌ در ایران متکی به‌ سابقه یی‌ ‌بیش از هزار و پانصد سال است‌ و حتی عده یی‌ از محققان به‌ صراحت‌ اظهار نظ‌ر نموده‌اند که‌ ‌قبل از ظهور ساسانیان نیز منبت کاری‌ در ایران رواج داشته، ولی‌ هیچ بازمانده ی تاریخی که‌ ‌این‌ ادعا را اثبات کند در دست‌ نیست. ‌ قدیمیترین‌ اثر منبت موجود که‌ تاریخ‌ نیمه ی اول‌ قرن سوم هجری قمری را دارد یک‌ لنگه‌در چوبی‌ متعلق به‌ مسجد جامع‌ عتیق شیراز است‌ که‌ در دوره‌ ی عمر و بن‌ لیث صفاری‌ ‌ساخته شده و دارای زیر سازی‌ از چوب تبریزی می‌باشد و روی‌ آن با خلال هایی‌ از چوب گردو ‌و نقوش پر ضلعی بسیار زیبایی‌ زینت شده و بعد از آن باید یک‌ سر در منبت کاری‌ شده ‌از چوب کاج را مورد اشاره‌ قرار داد که‌ ساخت‌ قرن چهارم‌ هجری قمری است‌ و روی‌ آن با ‌ظرافت‌ کامل‌ خط‌وط کوفی‌ با قط‌ری حدود سه‌ سانتی متر کنده کاری‌ شده است‌. بعد از ظهور ‌اسلام وبا توجه‌ به‌ شیوع روحیه ی ساخت‌ مراکز و مساجد اسلامی‌، هنرمندان ایرانی‌ جزو ‌اولین کسانی‌ بودند که‌ تمامی‌ توان و استعداد خویش‌ را صرف تزئین مساجد کردند و به‌ ‌موازات هنر نمایی‌ معماران، کاشیکاران سنگتراشان، گچبرها و; منبت کاران نیز جذب ‌فعالیت در این‌ زمینه شدند و آثاری‌ به‌ وجود آوردند که‌ متاسفانه‌ امروزه‌ نمونه‌های زیادی‌ از ‌آنها در دست‌ نیست ولی‌ به‌ اتکای همان باقیمانده های ناچیز میتوان گفت آنچه برای تزئین ‌مساجد و به‌ شکل منبر، رحل‌ قرآن و در و پنجره ساخته شده نمونه‌ ی بسیار ارزنده یی‌ از ‌ذوق‌ و هنر ایرانیان است‌. ‌ در دوره‌ ی صفویه‌، با توجه‌ به‌ اینکه ساخت‌ ابنیه ی مذهبی و نیز کاخهای سلطنتی در ایران‌افزایش‌ چشمگیر و محسوسی‌ یافت‌ عده ی زیادی‌ از هنرمندان به‌ اصفهان که‌ مرکز کشور بود ‌و اکثر ابنیه ی مورد اشاره‌ در آن احداث می‌شد روی‌ آوردند و تجمع این‌ هنرمندان در یک‌ ‌نقطه‌ که‌ تبادل‌ تجربیات از اولین برآیندهای آن بود باعث‌ شد تا آثاری‌ ماندنی‌ و اعجاب انگیز ‌به وجود آید. ‌ به دنبال حمله ی افغانها به‌ ایران و پس‌ از آن درگیریهای سیاسی‌ که‌ عرصه را بر هر نوع‌فعالیت سازنده یی‌ محدود می‌گردد هنرمندان و صنعتگران منبت کار تدریجا پراکنده و ‌جذب مشاغلی غیر تخصصی شدند و آن عده یی‌ هم‌ که‌ هنوز به‌ کار اشتغال داشتند و با ‌سماجت‌ می‌کوشیدند تا جلوی مرگ این‌ هنر صنعت ارزنده را بگیرند مجال چندانی‌ برای ‌فعالیت در رشته ی هنری و صنعتی خود نداشتند. در این‌ زمان، آباده‌ (از توابع‌ استان ‌فارس‌) تنها مرکز تجمع منبت کاران کشور به‌ حساب می‌آمد و جز این‌، در هیچ جای دیگر از ‌کشور پهناورمان نشانی‌ از منبت کاران و منبت کاری‌ دیده نمیشد. بعد از سقوط سلسله ی قاجاریه‌، مردم‌ که‌ از واگذاری‌ بدون‌ قید و شرط کشور توسط‌‌حکومتگران به‌ بیگانگان به‌ تنگ آمده و جستجو گر راهی‌ برای بازگشت به‌ ازرش‌های ‌فرهنگی و صنعتی خویش‌ بودند، علیرغم‌ حکومت‌ کودتا که‌ سعی در حفظ روابط‌ و ضوابط‌ ‌پیشین داشت‌ بسیاری‌ از معیارها را در هم‌ ریختند و بدیهی است‌ که‌ در چنین شرایط‌ی‌ ‌هنرمندان و صنعتگران و اهل‌ حرفه‌ نیز نقشی بزرگ‌ داشتند. در همین رابط‌ه‌ استاد احمد ‌صنیعی و استاد علی مختاری‌ که‌ جزو معدود باقیماندگان استادان منبت کار بودند به‌ تهران ‌آمده و ضمن جدی گرفتن حرفه‌ ی منبت کاری‌ به‌ تربیت شاگردانی‌ جهت احیا و حفظ هنر و ‌صنعت آبا واجد ایشان پرداختند و تاسیس سازمان صنایع‌ دستی ایران به‌ عنوان حافظ‌ و ‌نگاهبان صنایع‌ سنتی و بومی‌ وسیله ی دیگری بود که‌ باعث‌ شد تا عده یی‌ در زیر چتر حمایت‌ ‌آن گرد آمده و مانع‌ مرگ منبت کاری‌ در ایران شوند. ‌ هم اینک شهر آباده‌ در استان فارس‌ و شهر گلپایگان در استان اصفهان مرکز اصلی منبت‌کاری‌ محسوب میشود و جز این‌ در شهر بوشهر نیز عده یی‌ به‌ منبت کاری‌ اشتغال دارند و در ‌دیگر نقاط کشور هم‌ به‌ طور پراکنده منبت کاری‌ رایج‌ است‌. منبت کاران ایرانی‌ با بهره گیری از انواع چوب که‌ به‌ راحتی و با قیمت ارزان از داخل‌ کشور‌قابل‌ تهیه است‌ و به‌ کمک ابزار کاری‌ بسیار ساده‌ و ابتدایی‌ که‌ از چند قلم و اسکنه ی فلزی ‌تجاوز نمیکند با صبر و حوصله یی‌ در خود ستایش‌ ذهنیات خود را که‌ اکثرا نیز منبت از ‌ارزش‌های اصیل اسلامی‌ و ایرانی‌ است‌ و به‌ شکل خط‌وط کوفی‌ و نقوش اسلیمی، ختایی‌ و ‌گل و مرغ و; متجلی میشود به‌ منصه ی ظهور میرسانند و علاوه‌ به‌ درهای مسجد و ‌زیارتگاهها، صندوق‌های روی‌ مقابر و ساخت‌ انواع رحل‌ و منبر در اندازه‌های مختلف که‌ نمونه‌ ‌ی آنها را در اکثر مساجد و زیارتگاههای کشور میتوان دید به‌ تهیه و تولید وسایل‌ مصرفی‌ ‌نیز اشتغال دارند و محصولاتی‌ نظ‌یر قاب عکس، قاب آئینه جعبه ی قاشق‌ و چنگال، ‌سرویس‌های رومیزی اداری‌، انواع ظروف‌ و; تولید می‌کنند که‌ خریداران و مصرف کنندگان ‌زیادی‌ دارد. تاریخچه استفاده از چوب و هنرمنبت كاری «با نگاهی به پیشینه ی تاریخی این هنر در شهر ارومیه»شاید كسی به درستی نداند كه هنر منبت چوب از چه زمانی شروع شده و برای رسیدن به تكامل چه مسیرهایی را طی كرده است اما روشن است كه سابقه و تاریخ منبت كاری در ایران جدا از تاریخ مصرف چوب نمی باشد و پژوهشگری كه می خواهد به ریشه و سابقه ی صنایع چوبی دسترسی داشته باشد به طبع مجبور است روند استفاده و كاربرد چوب را مورد مطالعه قرار دهد ولی لازم به ذكر است كه تاریخ مصرف چوب نیز در ایران چندان گویا نبوده و اسناد و مدارك كه دال براین امر باشد چندان در دسترس نیست. «اما آنچه از خلال نوشته های جسته گریخته ی محققان ، مورخان و باستان شناسان می توان استنباط كرد ،حاكی از آن است كه در ایران عصر حجر استفاده از چوب معمول بوده و بنا به نوشته ی« گیرشمن » مردم بومی ایران كه قرن ها قبل از مهاجرت آریایی ها در ایران می زیستند،در حدود 4200سال قبل از میلاد مسیح برای ساخت خانه های محیط اطراف خود از چوب استفاده می كرده اند و نقش یك لوح ی متعلق به 3000سال قبل از میلاد در شوش به دست آمده نشان می دهد استفاده از چوب برای ساخت وسایلی نظیر نردبان در این دوره رواج داشته است. همچنین قطعه چوبی كه در یكی از مقبره های متعلق به 5000سال قبل در اطراف شهرستان فسا به دست آمده و نوع آن توسط آزمایشگاه چوب شناسی دانشكده جنگلداری گلخونك(با استناد به تحقیقات انجام شده توسط دكتر رضا حجاری این نوع درخت كه جزو گیاهان همیشه سبز است ،هنوز هم در مناطق مختلف استان فارس می روید)تشخیص داده نشان می دهد كه در آن زمان ایرانیان از چوب برای ساخت ابزار مختلف استفاده می كرده اند. در اكتشافات باستان شناسی تپه چراغعلی نیز ماكت گاو آهنی بادیرك بلند به دست آمده كه نشان دهنده استفاده از چوب در ساخت گاو آهن و سایر وسایل كشاورزی می باشد .افزون براین،مطالعه و نوشته های مورخینی مانند «هرودوت» «گزنون»و«كنت كورث» با وجودی كه پیرامون دوره ی مادها اطلاعات زیادی به دست نمی دهد،ولی در مورد دوره های هخامنشیان كاملا؛ گویاست.چنانكه« گرنفون» در مورد سلاح جنگی ایرانیان به نیزه هایی كه از چوب درخت سنجد ساخته شده بود اشاره كرد و متذكر شده است:ایرانیان برای فتح«سارد» از ارابه های چند محوری بزرگی كه وسط آن برجی برای استقرار تیراندازان وجود داشته استفاده كرده اند. درهمین دوره،به غیر از ابزار جنگی ،برای امور كشاورزی ،كشتی سازی و خانه سازی نیز از چوب استفاده می شد .نقش یك گاواهن كه مربوط به 400سال قبل از میلاد مسیح(اواخر دوره هخامنشیان) می باشد به خوبی نحوه ی استفاده از چوب در كشاورزی را نشان می دهد. پاره ای از محققان نیز اظهار كرده اند كه :بعضی ازپوشش تخت جمشید چوبی بوده و براثر آتش سوزی از بین رفته است و گروهی دیگر صریحا؛ اظهار نظر كرده اند كه برای سقف بندی كاخ های شوش و تخت جمشید از چوب سدر لبنان استفاده شده است «گزنون» ضمن اشاره به كشتی سازی ایرانیان ، به پل های چوبی ساخته شده برروی دریای سیاه نی اشاره كرده و حتی كشتی سازی ایرانیان،به پل های چوبی ساخته شده برروی دریای سیاه نیز اشاره كرده و حتی مدعی شده است در ایران باستان ساختن و استفاده از نوعی اسكی چوبی هم متداول بوده است. از دوره ی سلوكی ها مدرك قابل توجهی در دست نیست اما در دوره ی اشكانیان جز در مواردی مانند تیر و كمان سازی،سایر صنایع آنان و از جمله صنایع چوبی از دوره ی هخامنشی عقب تر بوده است. با این وجود و علی رغم آن كه معماری این دوره به پای معماری دوره های قبل تر نمی رسیده ،استفاده از چوب در ساختمان ها كاملا؛ رواج داشته و نكته ی قابل توجهی كه در معماری ساسانیان دیده می شود استفاده از كلاف های چوبی در میان دیوارهاست كه ظاهرا؛ به منظور استحكام بخشیدن به دیوارها انجام می شد و اقتباسی از نحوه معماری رومیان و به روایتی دیگر معماری یونانیان بوده است. اقدام مهم دیگری كه در دوره ی ساسانیان انجام می شده استفاده از چوب برای قالب سازی سقف و گنبد های ابنیه است كه به وقت خود انقلابی در معماری محسوب می شده و امروزه نمونه ی ان را می توان در ساختمان بقعه ی بی بی شهر بانو كه تقلیدی از معماری ساسانیان است ملاحظه نمود.اسلوب صنعتی ساسانیان ، بعد از ظهور اسلام ،بدون هیچ تغییری به خدمت ساخت و پرداخت در و پنجره ی ابنیه مذهبی و مساجد و معابد ومسلمانان درآمد و هنرمندان ایرانی ،دراین دوره شاهكارهایی از خود برجای گذاشتند. برای نمونه درها و منبر مسجدی كه ابومسلم خراسانی در نیشابور ایجاد كرد و بعدها به وسیله ی عمروبن لیث صفاری تكمیل گردید قابل اشاره است این شیوه كه تا ظهور سلجوقیان (1059 میلادی) درگوشه و كنار كشور ادامه داشت .تقریبا؛شكل عوض كرد و گواین كه متاسفانه نمونه چندانی از هنر ـ صنعت چوب این دوره در دست نیست. ولی با توجه به دو قطعه از یك منبر كه ساخت قرن دوازدهم میلادی یعنی حدود اواخر دوره ی سلجوقیان است و هم اینك در موزه ی «متروپولتین» نگهداری می شود ، می توان گفت در این دوره تزئین چوب با گل و بوته های برجسته و فرورفته (چیزی شبیه به منبت كاری فعلی) رواج داشته .كمااینكه برروی یكی از قطعات یاد شده كتیبه یی چند سطری به خط كوفی و طرح هایی گیاهی حكاكی شده و برروی قطعه دیگری كه قسمتی از چهار چوب منبر است ،طرح های درشت نخل ،نام وقف كننده و تاریخ سال 456 هجری قمری كنده كاری شده است. ادامه ی صنعت منبت كاری به دوره چنگیز و تیمور نیز كشیده و چون از این دوره ها آثار نسبتا“ بیشتری در دست است، به راحتی می توان شاهد تركیب نقوش ایرانی با طرح های چینی بود. از صنایع چوب این دوره ، منبر مسجد نائین كه تاریخ 711 هجری قمری را دارد و بااشكال هندسی و برگ های مدور تزئین شده و نیز صندوق مرقد حضرت عبد العظیم در شهر ری قابل اشاره است .در نیمه ی دوم قرن چهاردهم میلادی میلادی(قرن هشتم هجری قمری)صنعت چوب ایران ،بخصوص در تركستان غربی به درجات بالایی از لحاظ فنی و هنری رسید ویك رحل چوبی كه هم اینك در موزه ی«متروپولتین» موجود است نمونه ی بسیار خوبی از منبت كاری این دوره ه حساب می آید و برروی آن علاوه بر نام دوازده امام،نام سازنده ی آن حسن بن سلیمان اصفهانی و تاریخ ذیحجه ی سال 761 هجری قمری حك شده است.درعصر تیموریان ، شیوه ی صنعتگری دوره ی مغول ها ادامه یافت و از نمونه های خوب این دوره یك جفت در متعلق به نیمه ی دوم قرن پانزدهم میلادی (قرن نهم هجری قمری)قابل اشاره است كه در موزه ی «متروپولتین» نگاه داری می شود.رویه ی این دولنگه در ، به قطعات مربع تقسیم و داخل هر كدام نیز تقسیمات دیگری شده و تزئینات آن عبارت است از اشكال هندسی و برگه های ظریفی كه معمولا“ تذهیب كاران دروه تیموری از آن ها استفاده می كردند .نمونه مشابه این دوره تابوتی است در مدرسه ی طراحی« رپرویدانس» كه به احتمال قوی در رمضان 877 هجری قمری «فوریه 1473» در مازندان ساخته شده و دارای تزئینات یاد شده است(حسن بیگی ـ 1365) «كهن ترین درب چوبی منبت كاری شده اكنون در موزه ی (اكبر آباد)هندوستان حفظ می شود این درب متعلق به كاخ سلطان محمود در غزنه است.در موزه های ایران نیز چند درب چوبی متعلق به قرن های چهارم و پنجم هجری موجود است كنده كاری این دربها به صورت شاخ و برگ و كتیبه های مختلف با آیه های قران مجید است مطالعه ی دقیق این درب های چوبی نشان می دهد كه هنر منبت كاری و هنر گچ بری از نظر موضوع تزئینات زیاد اختلاف نداشته اند در حقیقت همان تحولی كه از دوره ی ساسانیان تا دوره اسلامی در گچ بری ها دیده می شود در كنده كاری چوب نیز به چشم می خورد .آثاری از چوب های منبت كاری شده در دوره های پیش از اسلام در دست نیست و آثاری كه از منبت كاری دوره ی اسلامی باقی مانده متعلق به بناهای مذهبی است. در دوره ی زند و قاجار هنر ظریف منبت كاری از رونق افتاد . ساختن درب های منبت یا قطعات بزرگ جای خود را با اشیاء ،كوچكتری مانند رحل و قاب آیینه داد.درعصر حاضر هنر منبت كاری همچنان رواج دارد و در گوشه وكنار ایران هنرمندان بسیاری بدان مشغولند اما متسافانه رفته رفته استفاده از نقوش اصیل كه شامل طرح های اسلیمی و ختایی یا گل و بوته است رو به فراموشی می رود و طرح های خارجی جای آنها را می گیرد.اگر این شیوه به همین شكل ادامه یابد،هنر منبت كاری ایران در مقایسه با منبت كاری كشورهای هند پاكستان و تایلند عقب خواهد ماند(ستاری محمد ـ 1368) بیشتر هنرهایی كه با چوب ساخته می شوند به دورترین دوره ی تاریخ كشورمان می رسد،ولی چون چوب با سپری كردن زمان پوسیده و از بین می رود،نمونه های قابل ارائه ای كه گویای پیشینه و سابقه ی این هنر باشد به دست مانرسیده است.هنر منبت یا هرچوب منبت كاری شده دارای فرهنگ و ذوق سرشار ملتی را بیان می كند كه هرگز زور ،زورگویان هیچ یك از اقوام نتوانسته آن را به نابودی سوق دهد و به عبارتی هركدام از هنرها و صنایع دستی حكایت از استقامت در مقابل ناملایمات و گواه سرزندگی و غرور راستین آن ها در برابر تهاجمات ضد فرهنگی بیگانگان است.علاوه برهنر زیبا و ظریف منبت كاری،ریزه كاری چوب از جمله صنایع دستی پررونق شهرهای ارومیه و سسندج بوده و اساس آن روكش كردن قطعات چوبی آماده شده براساس طرح مورد نظر است.محصولات ریزه كاری چوب بسیار متنوع بوده و شامل انواع سینی ،شكلات خوری ،قاشق ،زیر سیگاری ،ظروف میوه و … می شود. پس می توان می گفت:منبت كاری یا كنده كاری ،هنری است شامل برجسته كاری و مشبك كردن چوب براساس نقشه ای دقیق و حساب شده .این دست ساخته ها كه از لحاظ حسن تناسب و هماهنگی شكل و رنگ و تزئین ،ستودنی است نمودار گرایش ساكنان این مرز وبوم به زیبایی و خلاقیت با در نظر گرفتن ضروریات و لوازم زندگی است. «صنعت و هنر ریزه كاری چوب در آذربایجان رونق و رواج شایسته ای (داشته)ودارد و اگر چه تولیدات فعلی به دلیل برخورداری صنعتگران از بازار مناسب فاقد ویژگی های لازم می باشد و اكثر تولید كنندگان شهری به جای خلق آثار ارزشمند هنری ترجیح می دهند محصولاتی مشتری پسند ارائه دهند،با این وجود هنوز در محلات پراكنده شهر ونیز در قسمتی از مناطق روستایی تولید كنندگان (وهنرمندانی)یافت می شوند كه صبر و هنرشان را پشتوانه ی ساخت فرآورده های ظریف هنری و مصرفی كرده اند»(حسن بیگی -1365) اطلاعات تاریخی و باستان شناسی اشاره دارد كه روزگاری(حدود هزاره اول ق .م)این منطقه(آذربایجان غربی)پر از جنگل و درخت بود.بااستناد به حكله سارگون دوم در 800ق.م برعلیه دولت اورارتو كه به منطقه اشنویه اشاره دارد می توان دریافت كه استفاده از چوب می توانست به عنوان ماده اولیه نه تنها در ساخت بنا ها و ابزار آلات مورد استفاده در زندگی روزمره بلكه در ارائه هنرهای چوبی نقش اساسی را داشته باشد.من باب مثال در خنجر یافته شده از تپه حسنلو آثاری از چوب های مثلثی شكل كه در شبكه های تزئینی دسته خنجرفوق به كار گرفته شده،یاد كرد.دراین میان اگرچه آثار هنری قابل ملاحظه ای به عنوان هنر منبت در دست نیست اما یكی از كارهای قابل توجه ،درب چوبی منبت كاری شده ی كلیسای طاطا وس یا قره كلیسا واقع در روستایی به همین نام در شهرستان چالدران ،از توابع استان آذربایجان غربی است كه مربوط به در ساختمان اصلی و قدیمی كلیساست.به گفته ی كارشناسان ،این در چوبی مربوط به دوره ی قاجاریه و زمان سلطنت عباس میرزا است كه نزدیك به 130سال از عمر آن سپری می شود. گفتنی است در سال های قبل حدود 35 سال پیش, ارامنه تبریز برای حفاظت بیشتر آن را به موزه ی ارامنه در تبریز انتقال دادند.با توجه به شواهد و مطالعات میدانی در این پژوهش و با استناد به گفته ی شفاهی هنرمندان و استاد كاران و همچنین نظر كارشناسان می توان گفت :كه در منطقه ی آذربایجان غربی خصوصا“ ارومیه هنر منبت كاری از سالیان دور«نزدیك به یك و نیم قرن پیش » در این خطه از سرزمین ایران نیز رواج داشته ،كه اكنون به مرحله ی تكامل خود رسیده است.با ذكر این نكته مهم كه در ابتدای كار ،صاحبان حرف با نازك كاری «ریزه كاری» برروی چوب كه از دیر باز معمول بوده،درمیان هنرمندان و هنر دوستان از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده اند. چوب آذربایجانمعمولا“هنرمندان منبت كاردر این منطقه برای خلق یك اثر چوبی اغلب از چوب گردو استفاده می كنند.عمده ترین ماده اصلی در منبت كاری ،چوب و چوب گردو مناسبت ترین چوب برای منبت كاری است.از خواص چوب گردو می توان به موارد زیر اشاره كرد:-دارای تنوع رنگ است.-مقاوم است.(خوش مغار می باشد). -دارای بافت ریز و محكمی است.-دارای الیاف منظم و نامنظم ونقوش زیباست. -خاصیت هم كشیدگی متوسطی دارد.-از خانواده پهن برگان می باشد.-به خوبی رنگ و لاك می پذیرد.-خوش رنگ و خوش جنس است.در منبت كاری از سایر چوب ها نیز استفاده می شود.مثل چوب راش كه البته كیفیت رنگ آن به پای گردو نمی رسد و بیشتر برای كارهای درشت مثل تاج مبل به كار می رود. چوب گلابی نیز به علت عدم تنوع رنگ و نداشتن قطعه های بزرگ كمتر مورد استفاده قرار می گیرد. طرز تهیه و خشك كردن چوب بیشتر منبت كاران ارومیه چوب مورد نیاز خود را در پاییز و زمستان یعنی زمان برش درختان از سنندج خریداری می كنند.چون كه چوبهای منطقه ی سنندج خوش رنگ و خوش جنس هستند.لذا برای ساخت اشیاء چوبی به مراتب مناسب تر از چوب های دیگر می باشند.بعد از تهیه چوب كه به صورت الوار می باشد آن را ورقه ورقه كرده وسپس خشك می كنند معمولا“ خشك كردن چوب به دوصورت انجام می گیرد: 1-به صورت مصنوعی كه به وسیله ی دستگاه بخار خشك می شود.2-به صورت طبیعی،كه در این روش چوب ها را در محلی قرار می دهند كه هوا جریان داشته باشدآفتاب مستقیم نباشد(در سایه باشد)و بین چوبها باید فاصله ای ایجاد كنند تا جریان هوا در حركت باشد،معمولا“ برای این كار از چوب دستك استفاده می كنند.عموما“ مدت زمان خشك شدن چوبها بستگی به ضخامت آن دارد.حداكثر خشكی چوب 20% می باشد ،بین 20تا30درصد چوب احتمال ترك بیشتری دارد. استادكاران مراحل خشك شدن را به صورت تجربی تشخیص داده و با دست زدن به چوب و صدای آن خشكی چوب را می فهمند. وسایل وابزار منبت كاریمغار :وسیله ای است برای تراشیدن چوب ،واندازه های مختلفی دارد كه این اندازه ها براساس پهنای مغار تعیین می شود.درموقع كنده كاری باید انحنای شیب دار مغار به سمت كار باشد. انواع مغاركبریتی:«مغار كبریتی:نازك ترین مغار است .نوك آن یك میلی متر پهنادارد وبرای كندن سطوح صاف بكار می رود.2-مغار تخت یا صاف:از این مغار برای شیب دادن و كندن سطوح صاف استفاده می شود.3-مغار نیم باز:تیغه این مغار كمی انحنا دارد.داخلش نسبت به مغار تخت كمی گود است.دارای دهانه ای باز می باشد و برای ایجاد قوس و سطوح شیب دار بكار می رود كه با مغار صاف امكان پذیر نیست. 4-مغار گلویی یا كیلویی:برای ایجاد انحناهای عمیق استفاده می شود.این مغار نیم باز گودی بیشتری از مغار باز دارد و شیب آن تندتر است.5-مغار شفره:مقطع این مغار به شكل « v » است و برای ایجاد خط بین دو سطح كه نسبت به هم زاویه دارند یا عمود هستند بكار می رد وهم چنین طرح را از زمینه جدا میكند« محمد ستاری -1368» ادامه خواندن مقاله منبت کاري در اروميه

نوشته مقاله منبت کاري در اروميه اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.


Viewing all articles
Browse latest Browse all 46175

Trending Articles



<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>