Quantcast
Channel: دانلود فایل رایگان
Viewing all articles
Browse latest Browse all 46175

مقاله در مورد تحليي موردي در بررسي سلسله مراتب فضاي شهري از بازار تبريز تا محله ويجويه

$
0
0
 nx دارای 26 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : تحلیی موردی در بررسی سلسله مراتب فضای شهری از بازار تبریز تا محله ویجویه چكیده :آنچه در فضاهای شهری امروزه عمیقاً نادیده گرفته شده است آماده كردن فرد برای مواجهه با فضاهای جدید در شهر است. مفاهیمی چون به استقبال رفتن در یك فضا، اجازه خواستن برای ورود به یك فضای شهری، تغییرات حالت حسی فرد برای تغییر حس مكانی و فضایی و در آغوش كشیده شدن توسط فضاهای شهری كه در آن زندگی می كنیم، امروزه از یادها رفته اند. اما با بررسی و تجربه كردن این حس ها به صورت عینی شاید بتوان این مفاهیم را نهادینه كرد. در این پژوهش این بررسی در یكی از قدیمی ترین محلات یك شهر سنتی با پیشینه تاریخی انجام گرفته است در این مقاله حاضر برای تحلیلی دقیق تر تحقیق موردی در محله ویجویه تبریز بر روی سلسله مراتب فضایی صورت گرفته . بی شك انتخاب این محله به دلیل آن است كه تغییرات فراوانی در طی زمان بر آن حادث نشده است و آنچه از تغییر احساس در گذر از عرصه های عمومی تاخصوصی یك شهر انتظار داریم را در مقابل چشمانتان به تصویر می كشد.توصیف های این فضا از بررسی ها و تجربه های مكانی عینی و ذهنی در دو بعد نقشه و سه بعد حضور در فضا نتیجه شده است كه به انضمام مقاله فیلم ای از محله پیوست شده است.فهرست مطالب مقدمه :اهداف انتخاب موضوععرصه های حركت های اجتماعیمختصری در مورد موقعیت جغرافیای و تاریخچه شهر تبریزبافت تاریخی تبریزموقعیت محله ویجویه در شهر تبریزفضاهای شهری محله ویجویهنحوه ارتباط محله ویجویه با فضاهای عمومی شهریسلسله مراتب فضائی براساس تعلق فضائی سلسله مراتب فضائی براساس محصوریت فضااستقبال در سلسله مراتب فضائینتیجه فهرست منابع و مدارك مقدمه :اهداف انتخاب موضوع:آنچه در فضاهای شهری امروزه به شدت مشهود است عدم رعایت آنچه احساسات انسان را برمی انگیزاند می باشد. به نظر می رسد پیوستگی چندجانبه فضاهای محله ای در شهرهای قدیمی این حس را در شهروند ایجاد می كند كه تمام این فضاها كاملاً متعلق به خود اوست و فرد در حركت از خصوصی ترین عرصه زندگی خود تا عمومی ترین اجتماع انسانی در شهر هیچگونه احساس استقلال و گسستگی از مایملك خود ندارد. این هدفی است كه مقاله در پی اثبات آن است. احساسی كه معنای واقعی عبارت (شهرماخانه ماست) را در وجود او به وسیله ساخت فضائی عینی و در عین حال ذهنی نهادینه كرده است. او در این فضاها خود را مسئول می داند. مسئولیتی كه وادارش می كند آن را سالم نگاه دارد از آسیب حفظ كند. زیبائی اش را افزایش دهد، در جهت رشد و اعتلایش بكوشد و تمام اعضای ساكن در آن را دوست بدارد و در قبال زندگی تمامی آنها احساس مسئولیت كند. در فضاهای شهری امروزه ما این مفهوم وجود ندارد. هنگامی كه یك فرد از خانه و مقرر همیشگی خود بیرون می آید به محض بستن در پشت سرخودش گویا از دنیائی كه متعلق به اوست جدا می گردد و هیچ مفهوم شهری او را جذب معنائی نمی كند بدین معنا كه نه خیابانها، كوچه ها ، ساختمانها فضاها و حتی همشهریانش برای او مسئولیتی ایجاد نمی كنند چرا كه هیچ پیوستگی و یا آمادگی برای جدا شدن فرد از فضای خصوصی اش و ورود او با تمام خصوصیات انسانی اش به عرصه پر ازدحام انسان و آهن و شیشه به لحاظ شهری و معماری وجود ندارد. پس دیگر او نمی خواهد و نمی تواند برای بهتر شدن شهرش تلاش كند. مفاهیمی چون آماده شدن حس و ذهن برای ورود به یك فضا با احساسی چون اجازه خواستن از اهالی آن، احترام و تقدس و خضوع برای ورود به فضای مقدسی چون مساجد، آمادگی برای پذیرائی از محیط آرامی چون مدرسه فضایی پر دغدغه و هیجان چون بازار و از این دست، مقدمات و ماخذاتی برای ورود و خروج لازم دارد كه انسان و حس هایش را آماده ورود به فضای جدیدتری نماید. آمادگیهای از نوع نور و روشنایی در فضا هنگامی كه در یك فضای محصور و سربسته واقع شده است چنان انقطاعی از فضای بیرون به او حكم فرما گردد كه زمان را از دست بدهد و او را به تنها فضائی كه در آن است سرگرم كند. چیزی در دو بازارها ، پاساژها و مراكز تجاری امروز ما مشهود است. او را راهنمایی نماید و سردرگم نكند. گشادگی های فضائی و بصری ، رنگ، نور، دخول نور خارج از روزن ها به درون فضا، مفاهیم و فضاهای واسط در بناهای قدیمی چنین نقشی را جهت این هدف ایفا می نموده اند.این دغدغه ها و ذهنیات از این دست ما را بر آن داشت كه در سیستم گردش زندگی یك فرد در عبور و گذر از عرصه های خصوصی و عمومی زندگی شهری اش عذر و تامل بیشتر نمائیم. این مفهوم را به طور اخص برای فردی متصور می شویم كه در محله ویجویه شهر تبریز در قرن 13 می زیسته است. بدیهی است هر حركتی مبداء ی دارد و مقصدی نقطه شروع حركت در شهر را عرصه خصوصی زندگی فرد یا مسكن او عنوان نكرده ایم چرا را كه در ذهن و خاطره هر فرد خانه او و محلی كه خانواده او در انتظارش هستند مقصد روزمره اوست. لذا نقطه شروع حركت در این سیر مطالعاتی در این محله را عمومی ترین ، پرجمعیت ترین و پربرخوردترین فضای زندگی شهری چون بازار در نظر گرفته ایم و داستان گذر یك هم محله ای را از فضاهای این محله بررسی می كنیم و رهگذر را تا درب منزل خود در محله همراهی می كنیم. به همراه او می بینیم ، می بوییم ، می شنویم و راه می رویم. تاثیرات فضایی كه این گذرها بر ذهن و جسم شهروند این محله می گذارند بررسی می كنیم.عرصه های حركت های اجتماعییكی از عوامل پرداختن به این مسئله در ذهن فردی كه پس از احساس شدن در فضاهای معماری و تجربه كردن خودآگاه این فضاها در گذشته و فضاهای همتای این فضاها در زندگی امروز شهری تفاوت بسیار بارز در تاثیرگذاری این فضاها در دوران های مختلف زمانی به روح و جسم و روان آدمی است. برای پاسخ به این سوال به صورت سیستماتیك ابتدا، شهرهایی كه نگارنده تجربه فضایی در آنها داشته است مورد بررسی قرار گرفت. از آنجا كه برای بهتر و سریع تر نائل شدن به آن می بایست قلمرو تحقیق محدودتر گردد. در انتخاب شهر می بایست نقشه ای دقیق، از محلات مسكونی و دسترسی های فضاهای عمومی در یك دوره خاص و تغییرات و تحولات در ازمنه بعدی در دسترس می بود. شهرهای ایران كه این محلات در دوران های متاخرتر كمتر با تغییرات جدی شهرسازی مواجه شده اند و همچنین نقشه ای قابل استفاده جهت استفاده برای سطح دو بعدی كار تحقیق دارا بودند، پس از مصاحبه و جویا شدن از استادان شهرسازی و مطالعات تاریخی شهر، عبارت بودند از : تبریز، میبد، كرمانشاه، خوی ورشت; اما كثرت نقشه های قابل استناد و دسترسی به بافت و محله به صورت حضوری نگارنده را بر آن داشت تا محله قدیمی ویجویه در نزدیكی بازار قدیمی تبریز غرب محله خیابان در شمال دروازه گجل شهر تبریز در دوره صفویه بوده است. درغرب این محله باغات تبریز قرار گرفته بوده است. بافت قدیمی و ساختارهای فضائی این محله به صورت تقریبی كماكان حفظ شده است.آنچه ما در این تحقیق در جستجوی آنیم، كالبد و فیزیك محض در فضا نیست. بلكه آنچه یك فرد را از فضائی به فضائی دیگر هدایت می كند، هدایتی ، حسی، حركتی ، بصری وعملكردی ، هدایتی كه هدف اصلی آن در فضاهای واسط آماده كردن فرد برای استقبال از یك فضا با عرصه های مختلف اجتماعی و فردی و بكارگرفتن تمام احساسات فیزیكی و ذهنی شهروند برای به خدمت گرفتن هر آنچه فضا مایل است برای استفاده به او بدهد. بررسی ترتیب ها، تقدم و تاخرها، مراتب حركتی، هم جواریها ، حركت در طول یك خط فضائی ، سیر از مكانی به مكان دیگر و ; همه و همه آن است كه از بررسی دو بعدی ( پلان و نقشه ها ، عكس های هوایی) و سه بعدی ، حضور در محله نتیجه شده است. به طبع ممكن است از منظر دیگری تمامی این نتیجه گیری ها مردود باشد اما آنچه كه نگارنده از دلپذیری یا عدم تناسب در نقد این محله با اشراف به وجود حركت های همه جانبه حسی در سیر از عرصه های اجتماعی و خصوصی بافت های شهرهای ایران این شهر ایران حاصل تمركز و نظر شخصی خود بوده است. البته پرواضح است كه برای اثبات ادعای خود تا آنجا كه ممكن است سعی بر استدلال و استناد به مدارك موجود كرده است. بافت تاریخی تبریز :بخش تاریخی شهر تبریز مانند بسیاری از شهرهای مركزی ایران دارای بافت متراكم و پیوسته ای می باشد و نیز فضاهای معماری این شهر نیز مانند اغلب نواحی ایران دارای كلیتی درون گرا می باشند. هرچند شرایط اقلیمی شهر تبریز و طولانی بودن فصل سرما در این شهر باعث بروز تفاوتهایی در معماری این شهر شده است. شبكه ارتباطی شهر به تبع فراز و نشیب شرایط اقتصادی شهر و نیز داد و ستدهای اجتماعی در ادوار مختلف همچنین پیشینه تاریخی ویژه شهر شبكه ارتباطی شره به تبع به تدریج به شكل فرم كنونی ظاهر شد و رشد بافت های شهری در آن بطور متمادی و خوودرو پیش رفت تا به فرم به اصطلاح ارگانیك و غیر هندسی كنونی رسید. در مورد بزرگی و شهرت بازار تبریز در ستون تاریخی بارها صحبت شده است، تاورنیه كه در دوره صفویه ( قرن 11 ه ق ) در شهر تبریز بوده چنین اظهار كرده : « شهر تبریز به واسطه تجارت بزرگ یكی از معروف ترین شهرهای آسیا است. با عثمانی و اعراب و گرجیها و منگرلی ها و ایران و هندوستان و دولت مسكوی و تاتارها دائماً تجارت دارد و بازارهای آن كه تماماً سرپوشیده است همیشه پر است از امتعه نفیس و برای ارباب صنایع بازارهای علیحده مخصوص دارد.» شهر تبریز علاوه بر بازار راههای مهم دیگری در شهر وجود داشته اند از جمله مسیری كه امتداد آن به دروازه خیابان منتهی می شد محور مهم دیگر جاده ایی بود كه به دروازه باغمیشه ختم می شد. امتداد این مسیر به دلیل قرارگیری در نزدیكی حرمخانه و دیگر تاسیسات دولتی به یك بازار و محل تجمع مهم شهری تبدیل شده بود كه هم اكنون آثار آن به جای مانده است. قسمت اصلی بازار شامل دو راسته اصلی تقریباً موازی است كه در جهت شمال به جنوب قرار گرفته اند و تعدادی راسته هایی كه در امتداد مسیرهای مهم شكل گرفته اند عمود بر این در راسته اصلی یك شبكه منسجم را شكل داده اند. از جمله این راسته های عمودی می توان از بازار حرمخانه و بازار كفاشان و بازار مسچی نام برد. ساختار بازارهای ایران در عین سادگی و عملكردی بودن فضائی دلپذیر و جذاب برای هر نوع مراجعه كننده ایی را فراهم می آورده تركیب بندی بازار به گونه ای است كه فضای آن به وسیله ساختار كلی راسته ها و رسته های حاكم بر آن و نیز نشانه های شهری مناسب و تیمچه ها و سراها و ; در ذهن هر فرد به سادگی قابل درك و تصور بوده و در عین حال از یك بافت چند لایه ایی در هم تنیده كه كاملاً پیچیده بوده و در نهایت نظم ایی كه بر ساختارش حاكم است در بافت ارگانیك و غیر هندسی اطرافش كاملاً سازگار و هماهنگ قرار گرفته . دكان ها در اطراف راسته ها سازمان یافته اند و مراجعه كننده از یك سو و در حین عبور از میان بازار با آنها در تماس است و از اتفاقات پشت دكان ها و سراها و كاروانسراها و در لایه ای دیگر انبارها و محل نگه داری حیوانات بی خبراست. محل قرارگیری راسته ها با توجه به نوع كالای خام مورد نیاز و دسترسی به دروازه های مربوطه و نیز عوامل موثر دیگری در كنار این روند تولیدی از جمله سروصدای ناشی از كارگاهها و یا نیاز به سكوت و آرامش با دقت در سطح بازار سازمان یافته اند و این هماهنگی عملكردی در كنار عنایت به عوامل اقلیمی در بازار سرپوشیده تبریز ایجازی است كه این فضای دلپذیر و فعال را قلب تپنده این شهر می سازد. جكسن در سفرنامه خود در مورد تبریز می گوید:« بازار سقف دارد و قسمت آن به وسیله معبد باریك درازی از قسمت دیگرش جدا می شود و در دو طرف آن دكان ها و شاهنشینها ساخته اند ;خریداران داخل دكانها نمی شوند بكله در حین عبور از معبد تنگ و باریك بازار با فروشندگان به معامله كردن می پردازند.» مختصری در مورد موقعیت جغرافیایی و تاریخچه شهر تبریز :تبریز در گوشه شر قی جلگه رسوبی همواری قرار گرفته كه مساحتش تقریباً ( 55 30 ) كیلومتر مربع می باشد. این جلگه شیب ملایمی به سوی ساحل شمال شرقی دریاچه ارومیه دارد و به وسیله چند رودخانه آبیاری می شود كه مهمترین آنها تلخه رود است كه از كوه ساولان ( سبلان) سرچشمه می گیرد. نقاط مختلف تبریز ارتفاعی مابین 1350 تا 1500 متر از سطح آبهای آزاد دارد و به سبب كوههای مرتفع تنها راهی كه دریایی خزر را به دریای سیاه و نیز قفقاز را به ایران و عراق متصل می كند باید از تبریز بگذرد. عبور چند راه تجاری منطقه ای از تبریز، موجب مركزیت تجاری این شهرشده و بر اهمیت آن افزوده است ، از جمله بر سر راه قدیمی استانبول به هند، تبریز یكی از شهرهای مهم به شمار می رود.یكی از بارزترین مسائل زمین شناختی تبریز گسله جوان شمال تبریز است كه در حال حاضر فعالیت خاصی از خود نشان نمی دهد ولی امكان تجدید حركت آن وجود دارد.ژاك دومرگان در سال 1897 به ایران آمد و تحقیقات تاریخی وسیعی در مورد شهر تبریز انجام داد تقویم تاریخی كه در مورد شهر تبریز ثبت كرد بسیار جالب است. 175 هجری بنای شهر224 هجری ویرانی بر اثر زلزله 000/40 نفر كشته 424 هجری ویرانی مجدد896 هجری پایتخت صفویه920 هجری سقوط شهر بدست سلیم خان عثمانی 955 هجری سقوط شهر بدست ابراهیم پاشا994 هجری شورش شهر بدست تركان عثمانی و غارت و چپاول شهر به وسیله تركان 1012 هجری تصرف شهر توسط شاه عباس 1727 میلادی زمین لرزه ایی كه 000/70 نفر كشته داشته است.1780 میلادی زمین لرزه ایی كه 000/40 نفر كشته داشته است.مو قعیت محله ویجویه در شهر تبریز:محله ویجویه از قدیمی ترین محلات شهر تبریز است. این محله در زمان صفویان وجود نداشت و خارج از باروی شهر در دوره صفویه است. محله ویجویه در قسمت غربی بازار بزرگ شهر تبریز قرار دارد و محلات اطراف آن از این قرارند:محله چهار منار و خیابان حدفاصل محله ویجویه و بازار می باشند. از شمال شرقی تا شمال غربی به ترتیب محلات شتربان ، سنجران ، امیدخیز، چوبست دروازه و حكم آباد می باشد.محلات حكم آباد و اخونی كه در شمال شرق و شرق محله ویجویه قرار دارند. شامل باغات شهر تبریز بوده و نیز محله قرا آقاج در جنوب محله ویجویه قرار گرفته است. بازارچه دروازه محله ویجویه در قسمت شرقی محله قرار گرفته كه در نزدیكی كاروانسرای حاج سیدحسین اصفهانی می باشد و از جانب شرقی به میدان ویجویه كه مركز محله این قسمت از محله ویجویه بوده را دارد و از طریق این مركز محله به مسجد جامع محله خیابان و بازار شهر راه می یابد.بازارچه دروازه از جانب غربی به میدان سر ویجویه می رسد كه یكی از مراكز محله ویجویه می باشد و از طریق این مركز محله به قسمتهای غربی ویجویه می رسد.فضاهای شهری محله ویجویه: از جمله فضاهای مهم شهری محله ویجویه : میدان ویجویه و در مجاورت آن قرادلخانه و مسجد ویجویه می باشد كه یكی از مركز محله های مهم محله ویجویه است. مركز محله دیگر میدان سر ویجویه است كه دارای یك حمام و یك مسجد و یك بازارچه است، از دیگر فضاهای عمده این محله كاروانسرای حاج سیدحسین اصفهانی است كه در نزدیكی بازارچه دروازه قرار دارد.محله ویجویه دارای تعداد متنابهی مسجد و آب انبار و حمام است و نیز یخچال و یك امامزاده نیز در این محله وجود دارد.نحوه ارتباط محله ویجویه با فضاهای عمومی شهر: یك گذر اصلی درجه یك كه در راستای شمالی و جنوبی و موازی راستاهای اصلی بازار شهر است بنام (راسته كوچه) پل ارتباطی بازار با درون محله ویجویه می باشد.گذر راسته كوچه از طریق چند گذر افقی به بازار متصل می گردد كه بر ترتیب از شمال به جنوب عبارتند از : كوچه میرزا ابوالقاسم ملاباشی كه مدرسه صادقیه و كاروانسرای شاهزاره را به راسته كوچه متصل می سازد. كوچه حاج مطلب خان كه مجدداً مسجد مدرسه صادقیه را به راسته كوچه متصل می كند. كوچه مسجد جامع كه مسجد جامع و قسمت جنوبی بازار را به راسته كوچه و میدان ویجویه متصل می كند.یك گذر درجه دوم راسته كوچه را به قراولخانه ، میدان ویجویه و در نهایت بازارچه دروازه متصل می كند. از بازارچه دروازه می توان به قسمتهای غربی محله و نیز میدان و مركز محله سر ویجویه راه یافت. بررسی سلسله مراتب فضائی براساس تعلق فضائی: در هنگام حضور در فضای یكی از راسته های بازار بزرگ تبریز مخاطب فضای شهری جامعه ای است كه اعضای آن لازم نیست حتماً از اهالی شهر یا محله باشند. بلكه افرادی هستند از سراسر مراكز تجاری حتی در حد بین المللی به این مكان آمده اند جهت داد و ستد. مخاطب فضا یك فرد یا یك جامعه محله ای و حتی عامه مردم شهر نمی باشند. كالبد بازار فضایی با مقیاس متناسب را در برخورد با مخاطب خود ایجاد می كنند و رده بالای جدول ما را در تعلق داشتن فرد نسبت به جامعه تجاری و بازار می سازد. در سطح دیگر بررسی تناسبات فیزیكی فضا در تناسب با مقیاس فردی نمی باشد. بهتر آن است كه این اختلاف در مقیاس در فضائی كه عابر ما در آن قرار گرفته است به صورت زیر بر شمرده شود.محل: سرای میانه بازار تبریزاختلاف مصالح ساختمانی در جداره ها، نسبت به بافت صمیمی و همسان محلات ( به كار بردن كاشیكاریها- گچ بریها و ; ) در ساختار بازار و محلات به این صورت كه ساختار حاكم بر بازار به این صورت می باشد كه وجود راسته ها و رسته ها و نیز نظام لایه لایه و در هم تنیده آن ، همچنین وجود ریتم در تك تك عناصر و جزئیات بازار، به گونه ای بارز خود را از بافت پیوسته و درونگرای محلات مسكونی متمایز می سازد.وجود جریان فعال زندگی همراه با ادراكات متفاوت و متنوع حسی از جمله سروصدای ناشی از برخی كارگاههای تولیدی و نیز منظره های متفاوت از فعالیتهای مختلف تجاری، باعث تقویت حس حضور در فضای عمومی می گردد و همان طور كه در مقدمه اشاره شد تمام احساسات پنج گانه و ذهنی فرد را برای بودن در فضا فعال می كند.پس از خروج از یكی از راسته های بازار و ورود به یكی از سراهای آن ، همان اتفاقات در مقابل دیدگان فرد جریان فعالیت روزانه اقتصادی را یادآوری می كند. پس از این سرا وارد یكی از راسته های بازار می شویم و ما را به سمت یكی از كوچه های بازار هدایت می كند. این تغییر كاملاً با عوض شدن و خرد شدن مقیاس فضائی اتفاق می افتد و فرد را كم كم وارد فضائی با اندازه ها و حسهای آشناتری می نماید . پس خروج از بازار و درد فضای جلوخان بازار می شویم واین فضا آمادگی لازم را در ما برای خروج از فضای پر همهمه و پرازدحام بازار و ورود به بافت مسكونی ایجاد می كند. پس از خروج از بازار برای ورود به محله ویجویه از كوچه مسجد جامع عبور می كنیم. دراین كوچه پس از عبور از كنار مسجد جامع ورود كوچه « راسته كوچه» می شویم. از كوچه راسته كوچه به سمت میدان ویجویه حركت می كنیم.با حركت از كوچه درجه یك راسته كوچه به سمت مركز محله ویجویه ، (میدان ویجویه) كوچه درجه یك مانند پل به یك كوچه درجه دو می گردد و در تناسبات فضائی در برخورد بامخاطب محله ای تغییر حاصل می شود بدین معنا كه مقیاس كلان بازار تبریز رفته رفته به سمت محلات مسكونی خرد می گردد واین امر مهم ترین عامل پرورش یافته حس تعلق در نزدیك شدن به بافت مسكونی و محل زندگی فرد است. در حین ورود به مركز محله و برخورد با یك میدان محله ای به عنوان یك نشانه محله ای ، فضا بر عنوان یك خاطره آشنا در ذهن فرد ظاهر می گردد. خاطره ای كه از تكرار مستمر دیدن این فضا در ساعات مختلف روز ، در طول مدت سكونت فرددر یك بافت مسكونی در ذهن اوایجاد شده است. ادامه خواندن مقاله در مورد تحليي موردي در بررسي سلسله مراتب فضاي شهري از بازار تبريز تا محله ويجويه

نوشته مقاله در مورد تحليي موردي در بررسي سلسله مراتب فضاي شهري از بازار تبريز تا محله ويجويه اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.


Viewing all articles
Browse latest Browse all 46175

Trending Articles



<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>