Quantcast
Channel: دانلود فایل رایگان
Viewing all articles
Browse latest Browse all 46175

مقاله صائب تبريزي

$
0
0
 nx دارای 21 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : صائب تبریزی زندگینامه میرزا محمدعلی فرزندمیرزا عبدالرحیم معروف به صائبا در سال 999 درتبریز متولد شد . پدرش بازرگانی معتبر بود و خاندان او از اعقاب شمس الدین محمد شیرین مغربی تبریزی شاعر مشهور قرن هشتم ونهم بوده است . صائب از خاك پاك تبریز است هست سعدی گرازگل شیراز شاه عباس كبیر درسال 1000 اصفهان را به جای قزوین پایتخت ایران قرار داد و برای رونق پایتخت خود در سال 1012، هزار ودویست خانوار از صنعتگران وبازرگانان را از آذربایجان به اصفهان منتقل كرد .خانواده ی صائب هم یكی از آنها بود كه در اصفهان درمحله ی عباس آباد سكنی گزید . صائب در اصفهان نشو و نما یافت و دانش های ادبی ، عقلی و نقلی را نزد استادان همان شهر آموخت . به همین جهت است كه او را تبریزی اصفهانی می دانند . صائب درجوانی بخشی از آسیای صغیر ، نجف و بغداد را گشت . به زیارت مكه و مدینه توفیق یافت و پس از بازگشت از این اماكن مقدسه به پابوس امام رضا شتافت . شكرلله كه بعد از سفر حج صائب عهد خود تازه به سلطان خراسان كردم سفر صائب به هند تاثیر فرهنگ وتمدن ایرانی درهندوستان به نفوذ اسلام آغاز شد ولی در دوران صفوی به اوج خود رسید . بنیاد فرمانروایی امپراتوران گوركانی هند با كمك شاه اسماعیل و شاه طهماسب مستحكم شده بود و بسیاری از امرای ایرانی در هند ماندگار شده و در اداره آن كشور دخالت داشتند . وجود بلند پایگانی چون بیرام خان ، حكیم ابوالفتح گیلانی اعتماد الدوله ی طهرانی ، خواجه ابوالحسن تربتی و فرزند او ظفر خان و كسان دیگر در جلب هنرمندان وفضلای ایرانی به هندوستان بسیار موثر بود . بعلاوه محیط آزاد و عدم تعصب ، تجارت و كسب منفعت و تماشای عجایب و احیانا خوشگذرانی ایرانیان را به هند ترغیب می كرد . حبذا هند كعبه ی حاجات خاصه یاران عافیت جوراهر كه شدمستطیع فضل و هند سفرهند واجب است اورا این شعر فیاض لاهیجی زبان حال همه ی هنرمندان و ادبای ایرانی قرن دهم و یازدهم است صائب در سال 1034 اصفهان را به قصد هندوستان ترك گفت وی در كابل به دیدار ظفر خان متخلص به احسن رفت . وی صائب را بسیار اكرام كرد . پس از مدتی با جلوس شاهجهان به جای پدرش جهانگیر ظفر خان عازم دكن شد و صائب را نیز همراه خودش برد . صائب اولین دیوان خود را به خواهش ظفرخان ترتیب داد . شاهجهان از شناخت صائب بسیار خشنود شد و به خاطر قطعه ای كه وی در تاریخ جلوس او سرود 12000روپیه به او صله داد و وی را به لقب مستعد خانی مخاطب ساخت . البته در خیر البیان آمده است حق الله نام درویشی صائب را به لقب مستعد خانی مخاطب ساخت . البته صله ی شاهجهان جای سوال و تردید است و در مورد لقب مستعد خانی هم نسخه ای از خیر البیان از حسن تصادف به دست صائب رسید كه صائب مستعد خان را قلم گرفت و در بالای آن محمد علی نوشت . در سال 1039 درحالی كه صائب در التزام شاهجهان در برهان پور اقامت داشت به او خبر رسید كه پدرش به دنبال او آمده است تا او را با خود به ایران بازگرداند . وی قصیده ای در مدح خواجه ابوالحسن تربیتی سرود واز او اجازه بازگشت به وطن خواست . شش سال پیش رفت كه از اصفهان به هند افتاده است توسن عزم مرا گذار هفتاد ساله والد پیری است بنده را كز تربیت بود به منش حق بیشمارسرانجام صائب پس از حدود 9 سال اقامت در هند در سال 1042 ه .ق پس از مدتی اقامت در كشمیر عازم ایران شد . وفات صائب بیشتر تذكره نویسان سال وفات صائب را 1081 ه . ق ذكر كرده اند و از ماده تاریخ سرخوش و اشرف مازندرانی هم همین تاریخ اخذ می شود . اما نصر آبادی كه تذكره اش را در سال 1083 نوشته است از حیات صائب در آن سال سخن گفته است . به سنگ قبر صائب تاریخ 1087 ذكر شده است و واعظ قزوینی شاعر هم عصر صائب هم همین تاریخ را در مرثیه ی در مرگ مولانا عنوان كرده است . شد صائب از این جهان ویران صد حیف زآن در ثمین بحر عرفان صد حیف گفتند به ناله بلبلان تاریخش ای حیف از آن هزاردستان صد حیف به نظر می رسد تاریخ قطعی فوت صائب واپیسین روزهای سال 1086 یا نخستین روزهای سال بعد باشد . مذهب صائب صائب شیعه ای امامی اثنی عشری بود . وی مردی دیندار، مواظب فرایض و واجبات و معتقد به اصول و مبادی بوده است . قصایدی در مدح ائمه دارد و ابیات حاكی از دینداری و مواظبت در اعمال شرعی در دیوان او بسیار است . سعی كن در عزت سی پاره ی ماه صیام كز فلك از بهر تعظیمش فرود آمد كلام خلق و خوی صائب صائب به شهادت اشعار خود و قول معاصرانش فرشته خو ، كم آزار ومتواضع بود .تمام تذكره نویسان در ستایش او سخن گفته اند حتی دشمنش آذر در آتشكده می نویسد : ”در اصفهان كسب كمالات صوری و معنوی كرد “صائب بر خلاف غالب شعرا كه میانشان حسد موج می زد همه ی شاعران معاصر خود را به نحوی مورد ستایش قرارمی دهد و شاعران را به تعاون وهمكاری و محبت فرا می خواند . خوش آن گروه كه مست بیان یكدگرند زجوش فكر می ارغوان یكدگرند در دیوان صائب شاید به نام بیش از پنجاه شاعر بر سیم كه وی شعرشان را استقبال كرده و از آنان تجلیل كرده است :این آن غزل كه فیضی شیرین كلام گفت در دیده ام خلیده و در دل نشسته ای این جواب مصرع نوعی كه خاكش سبز باد سایه ی ابر بهای كشت را سیراب كرد ممدوحان صائب صائب پس از بازگشت به ایران مورد قدردانی شاهان صفوی قرار گرفت . خصوصاً شاه عباس دوم كه به او منصب ملك الشعرایی داد . صائب سه قصیده در مدح شاه صفی و قصیده ای در رثای او و تهنیت شاه عباس دوم دارد وی بیست قصیده در مدح شاه عباس دوم دارد و مثنوی مختصر و ناقص قندهار نامه را نیز در مورد او سروده است . صائب دو قصیده درمدح شاه سلیمان و قطعه پنج بیتی و تاریخ دار درباره ی جلوس دوباره و تغییر نام او ساخته است . در ضمن وی غزلی طولانی به التزام مردمك ساخته كه آن هم به دستور این شاه بیمار بوده است . گفته اند صائب در جلوس شاه سلیمان قصیده ای سرود كه به علت نو خط بودن وی چندان به مذاق او خوش نیامد . احاطه كرد خط آن آفتاب تابان را گرفت خیل پری در میان سلیمان را كه البته این ماجرا درست بنظر نمی رسد . البته استاد امیری فیروز در مقدمه ی دیوان صائب نوشته اند : دردیوان او قصیده یا مقطع غزلی كه حاكی از مدح این پادشاه باشد ملاحظه نشد . ممدوحان صائب در هند : ظفر خان ، پدرش خواجه ابوالحسن تربتی و شاهجهان بودند . آثار صائب صائب سه ، چهار هزار بیت قصیده و دو مثنوی كوتاه و ناتمام به نام قندهار نامه و محمود و ایاز ، سه قطعه یكی نامه ای به شاه عباس ثانی در استدعای باز كردن میخانه ها ، دیگر قطعه ای در باب قلیان و كثرت علاقه به آن و سوم نامه ای به دوستی در تقاضای گل نرگس ، وی بیست غزل به تركی نیز دارد .اما غالب اشعار صائب را غزلیات وی تشكیل می دهد . شمار غزلیات وی را از هشتاد تا سیصد هزار بیت نوشته اند . نصر آبادی شمار غزلیات او را صدو بیست هزار بیت گفته است . ولی قلی بیك شاملو شماره غزلیات مولانا را دویست هزا ر بیت برآورد كرده است و علامه همایی نیز دیوان او را دویست هزار بیت كامل دانسته است . اما آنچه مسلم است كلیات هفتاد و سه هزار بیتی او در دست است . خود صائب هم از میان اشعار خود ابیاتی را جمع كرده و به آنها نامی داده است . 1- ابیاتی كه در وصف سراپای معشوق است : مرآه الجمال 2- ابیاتی كه مربوط به شانه و آینه است : آرایش نگار3- اشعاری كه مربوط به می و میخانه است : میخانه 4- و نخبه ی مطالع غزلیات وی : واجب الخطصائب 50 مجموعه از منتخبات اشعار خود را برای رجال و امرا و سایر خواهندگان فرستاده است . وی اثر دیگری به نام سفینه ی صائب دارد كه اشعار 691 شاعر ادوار مختلف را كه دلپسند او بوده است فراهم كرده است . سبك هندی یا اصفهانی سبك هندی از اوایل سده ی یازدهم متداول شده و تا نیمه ی دوم سده ی دوازدهم ادامه یافت . خاستگاه این شیوه كه به غلط هند خوانده شده ایران بوده است . دلیل این نامگذاری مجعول را شاید بتوان چنین توجیه كرد كه پیشگامان سبك مزبور یعنی نوعی خبوشانی ، نظیری نیشابوری ، طالب آملی به هندوستان كوچیدند و در همان دیار نیز چشم از جهان فروپوشیدند . اصطلاح ناخوش سبك هندی را نخستین بار استاد حیدر علی كمالی اصفهانی در منتخبات اشعار صائب به كار برد كه این نظر ماخوذ از اظهار نظر اعتمادالسطنه درباره ی میرزا طاهر وحید قزوینی در منتظم ناصری بود. پس از استاد كمالی مرحوم بهار این اصطلاح رادر سال 1310 به كار برد و بعد ها آنرا در سبك شناسی خود استفاده كرد . به هر حال شخص معینی موجد این شیوه ی سخن سرایی نیست . اعتلای این سبك در سال های 1040-1080 بوده است كه شاعران برجسته ای چون سلیم طهرانی ؛ كلیم همدانی ؛ دانش ، طغرا ؛ قدسی ، غنی كشمیری و مولانا صائب یكه تاز میدان معانی بودند و سرانجام در اواخر حیات صائب تلاش روز افزون در زمینه مضمون یابی ، پروبال دادن بیش از حد به خیال، آفریدن استعارات دور از ذهن در هندوستان و سروده های معما گونه ی قاسم مشهدی و شوكت بخاری همراه با افراط در بكار گیری روزمره در شهر كه این سبك هند را تا سطح محاورت مردم كوچه و بازار تنزل داد موجب شد سبك اصفهانی در سراشیبی انحطاط قرار گرفته و در سیر قهقرایی خود به بازگشت ادبی بدل گردد . درباره ی دلیل پیدایش سبك هندی هم می توان گفت غزل فارس از سنایی تا حافظ سیرتكاملی را طی كرد وبا حافظ به كمال خود رسید . از قزن ششم تا هشتم غزل فارسی همان راهی را كه سنایی و انوری نشان داده بودند طی كرد . راه انوری به سعدی منجر شد و راه سنایی به حافظ . اما از قرن هشتم به بعد غزل فارسی وارد وادی تقلید و تكرار گشت. درچند صد دیوان كه از شاعران مختلف در این دوره می توان مشاهده كرد نكته ی خاصی از ابداع وابتكار نمی توان در آن یافت . در قرن نهم گروهی از شاعران چون وحشی واهلی و هلالی مكتب وقوع را پدید آوردند و سعی كردند شعر را از انفعال دوره های پیش خارج كند اما گرهی ازكار دشوار غزل فارسی نگشودند . در واقع سبك هندی به دنبال چنین ضرورتی در ادب فارسی پدید آمد . وضعیت اجتماعی و سیاسی و ادبی عصر صائب با روی كار آمدن حكومت صفوی و رسمی شدن مذهب تشیع و ایجاد یك سازمان اداری مركزی كشور ایران از تنش و تفرقه به جمعیت و وحدت سوق یافت . اوج شكوفایی ایران در این عصر مربوط به دوره ی چهل ساله ی شاه عباس می باشد . در این زمان راه ها امن وشهرها آباد بود . سیاحان و توریستان غربی به ایران سفر می كردند و مردم با راه و رسم زندگی آنان آشنا می شدند . شعر در این عصر از حصار دربار و مدرسه خارج شده بود و به قهوه خانه ها كوچیده بود و قهوه خانه ی عصر صفوی را به مثابه ی كافه های قرن نوزدهم ساخته بود . این قهوه خانه ها گهگاه محل گذر پادشاه هم بودند . در این دوره كمتر كسی بودكه از راه شعرنان بخورد . غالب شعرا از اصناف مختلف جامعه بودند . از پیشه ور گرفته تا بازرگان از فقهایی چون ملاصدرا و مجلسی تا خود شخص پادشاه مردم از هر طبقه ای دستی در شاعری داشتند . در همین دوره بازار شعر پارسی در هندوستان نیز رونق بسیار داشت . مسافرت به هند برای شاعر یك سفر تكمیلی و تفریحی و احیانا پر در آمد بود . و نتیجه اینكه هندوستان خانه ی دوم فارسی زبانان شد كه البته تمتع و رفاه بیشتری برای آنان در آن بلاد نسبت به ایران فراهم بود . صائب درچنین روزگاری می زیست وی هنگامی كه قصد سفر به هند را داشت دوره ی طلایی صفوی یعنی عصر حكومت شاه عباس كبیر بود . اما چون برگشت نوه ی او شاه صفی بر اریكه ی قدرت نشسته بود اگر چه شاه صفی با احترام با شعر او ادبا برخورد می كرد اما شاهی خون ریز و بی رحم بود . صائب علاوه بر شاه صفی ، شاه عباس دوم و شاه سلیمان را نیز درك كرد كه اولی چون جدش شاه عباس اول دلیر بود و صائب را بسیار اكرام كرد ودومی جز عیش و عشرت و پستی و دنائت چیزی در زندگی نمی دانست . در این دوران زندگی مردم هر روز به نوعی دستخوش اجبارهای ضد و نقیض بود . از تراشیدن ریش یا گذاشتن ریش تا غرق شدن در شراب و تنباكوفشار متعصبان و ظاهر پرستان نامرادی اهل فضیلت ، كامیابی سطان و سبك مغزان برای شاعران حق بین و آزاد اندیش بسیار دردناك بود . ادامه خواندن مقاله صائب تبريزي

نوشته مقاله صائب تبريزي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.


Viewing all articles
Browse latest Browse all 46175

Trending Articles