مقاله اصول وروش هاي آبياري

 nx دارای 48 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : اصول وروش های آبیاری شماره صفحه موضوع2 مقدمه3 اهداف آبیاری7 شبكه های آبیاری11 فرمول مقاطع كانال13 معادله مانینگ14 روشهای توزیع آب 20 روابط آب وخاك26 طبقه بندی آب درخاك30 توزیع ریشه درخاك31 رابطه دارسی32 نفوذپذیری خاك39 تبخیر وتعرق مقدمه :میزان آب دریافتی سرانه (یك نفر) درسال , مطابق گزارش سازمان ملل در سال 1995 , در ایران 1700 متر مكعب ومیزان آب مصرفی یك نفردر سال 1200 متر مكعب بوده است . ( مصرف آب دربخشهای كشاورزی ( بیشترین مصرف وحدود 70%) – دربخش صنعت ودربخش خانگی(كمترین مصرف وحدود 10%) میباشد . (اصلی ترین منبع تامین آب ایران , نزولأت آسمانی میباشد) . یكنواخت نبودن توزیع ( از نظرزمانی ومكانی ) باعث كمبود آب در ایران است وهمچنین نداشتن سدهای كافی دلیل دیگر آن میباشد . در ادامه گزارش ذكر شده آمده است كه در سال 2025 مقدار مصرف سرانه در ایران 1200 ومقدار آب دریافتی نیز 1200 متر مكعب میباشد . ( به دلیل بالأ رفتن فرهنگ مردم وهمچنین افزایش جمعیت ) . درهمین گزارش پیش بینی شده است كه در سال 2050 میلأدی مقدار آب دریافتی 700 و مقدار مصرف سرانه 1200 مترمكعب میباشد . از آن سال به بعد قطعا هر سال مشكل كم آبی خواهیم داشت . درحال حاضر تلأش میشود تا گیاهانی تو لید گردد كه بتوانند با آب شور تامین گردند, درچنین صورتی مشكل كمبود آب حل خواهد شد . آبیاری :در قدیم آبیاری را چنین تعریف میكردند : رساندن آب كافی به خاك به منظور تامین رطوبت مورد نیاز گیاه ,یعنی خاك واسطه ایی بین آب وگیاه است . نقش خاك : همانند یك ظرف برای رساندن آب به گیاه عمل میكندوعدم وجود خاك یعنی رساندن دایم آب به گیاه . خاك نیاز دایمی گیاه به آب را به نیاز دوره ای تبدیل میكند . اهداف آبیاری : 1 – تامین رطوبت مورد نیاز برای رشد گیاه .2 – تامین ذخیره رطوبتی خاك در دوره های خشك . دربرخی از مناطق آبیاری دیمی صورت میگیرد, اینگونه آبیاری نیاز به آبیاری كمكی دارد . درجایی كه بارندگی كفاف تامین رطوبت گیاه را میكند , اگر به علتی میزان بارندگی كم گردد, باید بایك سیستم موقتی آبیاری زمین تامین گردد . 3 – خنك كردن خاك ومحیط اطراف گیاه وایجادشرایطی مناسب برای رشد بهتر گیاه . مركز تحقیقات كشاورزی صفی آباد واقع درشمال خوزستان دریك شرایط مساوی كشت سه نوع آبیاری را مورد آزمایش ونتایج آن را مورد بررسی قرار داد . 1 ) آبیاری قطره ای : این آبیاری توسط دریپر یا به اصطلأح قطره چكان صورت میگیرد . با این روش كمترین آبیاری صورت میگیرد, 2 ) آبیاری بارانی ( مصرف آب در این روش از روش آبیاری قطره ای بیشتر است ) و 3) آبیاری سطحی كه بیشترین مصرف آب را برای تامین نیاز آبی گیاه دارد . نتایج نشان داده است كه آبیاری با آب بارانی باعث رشد , ارتفاع وچتر اندازی بهتر برای گیاه شده است وعملكرد محصول بهتری نیز بدست آمد . دما در قطعه ای كه با روش آبیاری بارانی آبیاری گردیده بود بین 5 تا 12 درجه كاهش داشته ومیزان رطوبت هوا نیز افزایش داشته است . نتیجه : آبیاری با روش بارانی باعث خنك كردن خاك ومحیط اطراف گیاه میشود . ( توجه : این آزمایش نمیتواند نماینده بهترین آبیاری باشدزیرا در یك منطقه مشخص وبا آب وهوایی مشخص امتحان گردیده است ) . 4 – كاهش خطر یخبندان . در مناطق سرد سیرگاهی درفصل بهار( تشكیل شدن شكوفه وابتدای مرحله زایشی ) یك جبهه هوای سرد وارد منطقه شده ودما را تازیر صفر كاهش میدهد وخسارت زیادی به باغ میوه وارد میكند . از قدیم با راههایی دما را افزایش میدادند وآبیاری یكی از راههایی است كه باعث كاهش خطریخبندان میشود . درباغ میوه این روش با آبیاری بارانی صورت میگیرد . این آبیاری به اندازه ای صورت میگیرد كه آب از برگها وگلها ریزش كند درنتیجه این گونه آبیاری یك لأیه نازك از یخ روی اندامهای مختلف گیاه را می پوشاند ورابطه بین گیاه با دمای محیط قطع میشود ( هرگز به كمتر از صفر درجه نخواهد رسید ) درنتیجه خسارت پیش بینی شده كاهش خواهد یافت . این خصوصیت فقط مخصوص خواص آب میباشد . ( آب تنها ماده ای است كه وقتی یخ میزند , وزن مخصوص آن كم میگردد ) در منطقه خوزستان خطر یخبندان نداریم ولی خطر سرمازدگی وجود دارد . نیشكر به سرما حساس است واگر دما به صفر برسد گیاه نیشكر از شكر درون خودش استفاده میكند . در چنین شرایطی باید مزارع نیشكر غرقآب گردد . 5 – به تاخیر انداختن تشكیل گل در بعضی از گیاهان . اكثر گیاهان با افزایش دما به گل مینشینند . با آبیاری مرتب چنین گیاهانی , محیط اطراف گیاه خنگ میگردد و گل دهی به تاخیر می افتد .6 – نرم كردن كلوخه های خاك پس از شخم . كلوخه ها موانعی هستند برای جوانه زدن بذر , لذا با آبیاری اینگونه كلوخه ها را نرم میكنند .7 – رقیق كردن غلظت املأح دراطراف ریشه . اختلأف غلظت مواد داخل با خارج از ریشه باعث حركت مواد به درون ریشه میگردد ( اگر غلظت محلول در خاك كمتر از غلظت محلول در ریشه باشد, حركت مواد از خاك به سمت ریشه خواهد بود ) برای جلوگیری از عكس این عمل , باید آبیاری را بطور مرتب انجام دهیم .8 – كنترل آفات ودادن كود وسموم همراه با آب آبیاری . بهترین روش سمپاشی برای گیاهانی كه روی آنها را آفات گرفته است , ادغام سموم با آب وآبیاری به روش بارانی میباشد. كود را هم باید با روش آبیاری قطره ای یا سطحی به خاك اضافه نمود ودردسترس گیاه قرار داد .   9 – شستشوی خاك وخارج كردن نمكهای اضافی . ( واحد EC میلی موز یا دسی زیمنس است . moh هم واحد هدایت الكتریكی است از آنجا كه واحد آن بزرگ است لذا آن را با میلی یا میكرو میخوانند . moh عكس ohm است .) آب مصرفی حدودا 3000 میكرو موز است . EC آب كارون در مبدا 06 , در اهواز 3 ودر آبادان بین 7 تا 8 میلی موز است . در زمان بارندگی EC رودخانه ها كم ودر خشكسالی زیاد میشود . برای بیان راحتترمقدار شوری آب باید از رابطه TDS استفاده نمود . این اصطلأح برای دهقانان نیز قابل فهم میباشد .TDS= EC . 0.64 .سوال : یك هكتار زمین با گیاه نیشكر كشت شده است , EC آب كارون 3 میباشد . میزان آب مصرفی گیاه نیشكر 2000 میلی متر است ( 2 متر درواحد سطح ) . مقدار نمكی كه به خاك در سال اضافه میشود =TDS = 3 * .64 = 1.92 g / lit = 1.92 Kg / m3 10000*2 = 20000 m31.92 * 20000 = 38400 kg / m3رقم 20000 از ارتفاع آب مورد نیاز نیشكر در هكتار بدست آمده است . محاسبه نشان میدهد كه هر سال حدود 384 تن نمك به خاك اضافه میگردد . نیشكر یك گیاه تقریبا 5 ساله است و نمكی كه در طی این 5 سال به خاك اضافه میگردد بسیار زیادخواهد بود . 38400 * 5 = 192000 متر مكعب . شبكه های آبیارییك شبكه آبیاری به مجموعه ای از بخشهای مختلف گفته میشود كه این مجموعه آب را تا دراختیار قرار گرفتن گیاه هدایت نماید . یك شبكه آبیاری ممكن است از 5 قسمت تشكیل شده باشد :1 ) منبع آب: 2 ) تاسیسات انحراف آب : 3 ) مخازن ذخیره موقت آب :4 ) تاسیسات انتقال آب :5 ) روشهای توزیع آب در مزرعه : 1 ) منبع آب –: حیاتی ترین بخش یك شبكه آبیاری میباشد والباقی قسمتهای شبكه تابع این قسمت است . رودخانه , چاه , چشمه , قنات , بركه , دریاچه آب شیرین و ;. بعنوان منابع آب محسوب میشوند . شرایط منبع آب : برای استفاده از منبع در اراضی كشاورزی باید الف) كیفیت آب ب ) گنجایش منبع ( درخوزستان برای كشت های مختلف حدودا 5/1 لیتر در ثانیه درهكتار , آب نیاز داریم ولی اگر فقط كشت مورد نظر نیشكر باشد مقدار آب مورد نیاز یك هكتار در ثانیه , 3 لیتر میباشد. به این نیاز آبی گیاه در هكتار هیدرومدول گویند ) . ج ) تداوم جریان آب در منبع د ) فاصله منبع آب تا اراضی كشاورزی .2 ) تاسیسات انحراف آب : به سازه هایی گفته میشود كه این سازه ها آب را درجهت اراضی كشاورزی هدایت میكند . این سازه ها شامل انواع سدها , ایستگاههای پمپاژ و كانالهای انحرافی میباشد . دراینجا لأزم است تا توضیحی مختصر درخصوص ایستگاههای پمپاژ داده شود : : نقش ایستگاههای پمپاژ در آبیاری : یك ایستگاه پمپ از یك پمپ وضمائم آن , قسمت مكش وضمائم آن و قسمت دهش وضمائم آن میباشد . ( معمولأ قطر لوله مكش از دهش بیشتر است ) . اصطلأحاتی در خصوص پمپ بكار میرود كه برخی از آنها بشرح ذیل است : ارتفاع مكش : فاصله عمودی از محور پمپ تا سطح آب در منبع ارتفاع دهش ( رانش ) : فاصله عمودی از محور پمپ تا محل خروج آب از لوله حد اكثر مكش : با توجه به فشار اتمسفر ودر صورتی كه هیچگونه افت انرژی وجود نداشته باشد , حداكثرمكش10مترخواهدبود(تلفات انرژی كه دراثر وجوداصطكاك بوجودمی آید,باعث كمترشدن مكش میگردد). ارتفاع استاتیكی پمپاژ : جمع ارتفاع مكش وارتفاع رانش را ارتفاع ثابت پمپاژ یا ارتفاع استاتیكی پمپاژ گویند. ارتفاع دینامیكی : جمع جبری تلفات انرژی با ارتفاع ثابت پمپاژ را ارتفاع دینامیكی گویند . كاویتاسیون : پدیده ای است كه دراثر بیشتر شدن ارتفاع مكش , موجب خراب شدن وشكسته شدن پروانه پمپ میگردد . در صورت افزایش ارتفاع پمپ , درمحدوده نزدیك به پروانه پمپ , خلأ ایجاد كشته وبا توجه به فشار اتمسفر , بالأترین ذرات آب نزدیك به پروانه پمپ تبدیل به بخار گشته ودرهمان محدوده ,آن ذرات منفجر گشته وخسارات سنگینی به پمپ وارد میكند . این پدیده با صدایی همانند گردش خرده سنگ درپمپ همراه است . چون آب بحد كامل به موتور نرسیده است لذا پمپ دورخودرا بالأ برده وموتور سیستم جابجایی هوا بیشتر میگردد ودر محدوده ایجادشده ( در شكل A نمایان است ) روی سطح آب خلأ ایجاد میكند . بدلیل وجود این مسئله حبابی در محدوده خلأ ایجاد گشته كه بسیار فشار زیادی دارد واین فشار باعث شكستن نوك تیز پروانه ها میشود . در اصل محل پمپ ( Z ) بیش از حد , بالأ انتخاب شده است . محل ایجاد خلأ ذره آب A B Z درشكل بالأ ( b ) یك ذره از مایع را درنظر میگیریم این ذره تحت تاثیر نیروی گریز از مركزقرارداردوزمانی كه ذره پرتاب میشود یك خلأجای آن را میگیرد اگر خلأ ایجادشده كمتر از فشار تبخیر مایع باشد ایجاد اشكال ننموده وآب جای آن را پرمیكند ودر غیر این صورت بصورت حباب وخلأ در جریان قرار میگیرد . هر چقدر مولكولها بطرف بیرون رانده میشوندجمع تر گشته یعنی حبابها بطرف هسته قطب متراكم وبصورت دانه هایی به بدنه پمپ برخورد میكند . 3 ) مخازن ذخیره موقت آب : این مخازن سازه هایی هستند كه برای نگه داشتن آب در زمانهایی كه منبع آب به دلأیلی جوابگوی سیستم نباشد, مورد استفاده قرار میگیرند . این مخازن بیشتر در شبكه های آبیاری كوچك استفاده میگردد . 4 ) تاسیسات انتقال آب : به سازه هایی گفته میشودكه برای انتقال آب وتنظیم جریان آب درشبكه مورد استفاده قرار میگیرد.یكی از مهمترین بخشهای تاسیسات انتقال آب , مجاری انتقال آب است كه شامل مجاری بسته ( لوله ها ) ومجاری باز ( كانالها ) می شوند . این مجاریها دارای شكلهای مختلفی هستند .هركدام ازاین شكلها دارای مشخصاتی میباشند. این مشخصات عبارتند از عرض كف = bعمق جریان = y شاخص شیب بدنه = z = cotg & سطح مقطع جریان = A شعاع هیدرولیكی = R پیرامون خیس شده(محدوده تماس آب باجداره) = Pبهترین مجاری , جهت جریان آب ,( بهترین مقطع هیدرولیكی) مقطع نیم دایره ای میباشد وعلت استفاده از مقطع ذوزنقه در پروژه ها , راحتی كار میباشدشعاع هیدرولیكی : نسبت سطح مقطع جریان به پیرامون خیس شده را گویند و واحد آن طول است .بهترین مقطع هیدرولیكی به مقطعی گفته میشودكه به ازای یك سطح مقطع جریان مشخص (A) كمترین پیرامون خیس شده راداشته باشد بعبارتی دیگر بیشترین شعاع هیدرولیكی را دارا باشد . دایره نیم دایره مستطیل پیرامون خیس شده =p D y Y B ذوزنقه مثلثی 1 y 1 y Z Z b دبی : حجم آب عبوری از یك مجرا درواحد زمانمثال : دبی جریانی در یك كانال مستطیلی یك متر مكعب در ثانیه است . سرعت جریان در این كانال برابربا نیم متر درثانیه میباشد . برای بهترین مقطع هیدرولیكی , این كانال را طراحی كنید.Q=1 m3/s b= y=y V = 0.5 Q = A V 1 = A . 0.5 A = 1 / 0.5 = 2 m2 باید حساب شود كه كدام یك از مقاطع , كمترین پیرامون را برای خیس شدن دارد.برای مثال برای مقطع مستطیلی محاسبات را انجام میدهیم . A=by , b=A/y , p=b+2y P= A/y + 2y حالأ یك مسئله با یك متغیر داریم P= A/y + 2y نسبت به y مشتق میگیریم كه مراحل آن چنین است dp/dy = -Ay -2 +2 = 0 بجای A همان by راقرار میدهیم -byy2 + 2 = 0 .درنتیجه برای تمام مقاطع هیدرولیكی مستطیلی می توان نوشت b=2y .درنتیجه برای حل مسئله by = 2 2y2 = 2 y = 1 b = 2 .حالأ شعاع هیدرولیكی مستطیل را بررسی میكنیم . این نتیجه به مجاری نیم دایره مربوط میگرددو نشان میدهدكه نیم دایره بهترین مقطع برای طراحی هیدرولیكی است .برای بهترین مقطع هیدرولیكی در مقاطع ذوزنقه شكل بایداین فرمول برقرار باشد معادله مانینگ : معادله ای كه برای تعیین سرعت ودبی جریان در كانالها استفاده میشود رامعادله مانینگ گویند. در فرمول مانینگ Q = دبی برحسب متر مكعب در ثانیه A = سطح مقطع جریان R = شعاع هیدرولیكی برحسب متر S = شیب كف كانال و n = ضریب زبریمعادله مانینگ فقط درسیستم متریك قابل استفاده است وبرای استفاده از آن در سیستم FPS از این فرمول استفاده میشود مقدار ضریب زبری برای كانالهای بتنی 016/0 تا 013/0 , برای كانالهای سنگی 022/0 وبرای كانالهای خاكی 025/0 میباشد . مثال : تعیین كنید Q یك كانال ذوزنقه شكل را كه دارای شرایط زیر باشد :b=1 m y = 0.8 m s = 0.001 b= 2y tag &/2, 1=2*0.8 tag &/2, &/2 = 32 , &=64 z = 0.488 درنتیجه tag &=2.05 , cotg &= 1 / 2.05 , مقدار R از فرمول بدست می آیدودرفرمول فوق جاگذاری میشود .روشهای توزیع آب درمزرعه : روشهای توزیع آب درمزرعه به روشهایی گفته میشود كه آب را درسطح مزرعه دراختیار گیاه قرار میدهد , این روشها به دو دسته تقسیم میشوند ، 1) روشهای آبیاری سطحی 2)روشهای آبیاری تحت فشارروشهای آبیاری سطحی :به روشهایی گفته میشود كه آب را تحت اثر نیروی ثقل ( جاذبه ) روی سطح مزرعه پخش میكنند. به این روشهای آبیاری , روشهای ثقلی هم گفته میشود . روشهای آبیاری سطحی به 3 دسته تقسیم میشوند : الف ) كرتی ( حوضچه ای یا غرقابی) : این روش برای گیاهانی مناسب است كه بصورت متراكم كاشته میشوند( علوفه ،یونجه ،غلأت) همچنین این روش آبیاری برای گیاهانی مناسب است كه نسبت به حالت غرقآبی حساسیتی ندارند (مانند شالیزارها ) . روش آبیاری كرتی برای خاكهای سنگین مناسبتر است . این روش آبیاری باعث سله بستن خاك میگردد . دراین روش از آنجا كه آب با سرعت ملأیم وارد زمین میگردد وچون زمین كرت بندی شده فاقد شیب ویا دارای شیب اندك است لذا سطح زمین بطور یكنواخت آبگیری نمیشود . دراین روش تمام سطح زمین آبیاری میگردد . ب ) آبیاری نواری ( كرت شیب دار ) : این نوارها دارای عرضی به مراتب كمتر از طول آن است ودر جهت طول نوار , شیب دار میباشد ومناسبتر است كه در جهت عرضی هیچ شیبی نداشته باشد.جهت استفاده از این روش ، اطراف زمین را مرز بندی میكنند . وظیفه مرز فقط تفكیك قطعات است واز ارتفاع كمتری نسبت به پشته برخوردار است . آب تامین شده برای زمین ، از یك ضلع ( عرض بالأ ) وارد نوار شده وبا توجه به شیب طولی زمین ، جبهه پیش روی آب منظم خواهد بود . انتهای این نوارها باز است تا آب مازاد از آن خارج گردد . عرض نوارها مضربی از عرض ادوات كشاورزی میباشد . روش آبیاری نواری برای اكثر خاكهای سبك وسنگین قابل استفاده است وبرای گیاهانی مناسبتر است كه نسبت به حالت غرقآبی حساسیت متوسط دارند مانند سبزیجات ، غلأت ، حبوبات واكثر درختان میوه . دراین روش تمام سطح زمین آبیاری میگردد . ج ) آبیاری جویچه ایی ( نشتی , جوی وپشته , شیاری , فارو ) : این روش مدرنترین روش آبیاری سطحی میباشدوجریان آب را میتوان كنترل نمودزیرا آب فقط درون جویها جاری میگردند . دراین روش آبیاری كل زمین را به جوی وپشته تبدیل میكنندكه معمولأ آب داخل جویها حركت میكنندوگیاه نیز از بالأترین حد داغ آب تا روی پشته كشت میگردد . این روش آبیاری برای گیاهانی استفاده میگردد كه نسبت به رطوبت حساسیت دارند ( برخی از سیفی جات , سبزیجات وبرخی از درختان خصوصا مركبات ) بطور كلی این روش برای گیاهانی است كه بصورت مكانیزه كشت میگردند .گیاه نسبت به دوعامل رطوبت ونمك واكنش نشان میدهد , با توجه به حساست گیاه باید تصمیم گیری شود كه گیاه را روی پشته كشت نمایند ویا درمحل داغ آب . ( توجه بیشترین نمك حاصل از آبیاری تا قبل از سبز شدن وسایه اندازی گیاه , روی بالأترین نقطه پشته قرار دارند . پس از آنكه گیاه سبزسبز شد وسایه انداز گردید میتوان جای جوی وپشته را عوض نمود . فاصله بین پشته ها به نوع گیاه وبه بافت خاك بستگی دارد . درخاكهای سبك جویها كم عرض وعمیق ودر خاكهای سنگین جویها دارای عمق كم وعریض میباشند. طول این جویها به عوامل مختلفی بستگی دارد ازجمله بافت خاك ( هر چه سبكتر باشد طول جوی كمتر است ) شیب زمین وابعاد مزرعه . 2 ) روشهای آبیاری تحت فشار :به روشهایی گفته میشودكه آب را با فشار بیشتر از یك اتمسفر از طریق یك شبكه انتقال درمزرعه توزیع میكنند . روشهای آبیاری تحت فشار به دو دسته تقسیم میشوند . الف ) روشهای آبیاری بارانی ب ) روشهای آبیاری قطره ایی ( موضعی ) الف ) روشهای آبیاری بارانی : روشهای آبیاری بارانی به روشهایی گفته میشودكه آب را با فشار بیشتر از یك اتمسفر از طریق یك شبكه انتقال وبا استفاده از آبپاش ها در اطراف گیاه پخش می كنند . قسمتهای مختلف یك سیستم آبیاری بارانی 1 -– سیستم پمپاژ 2- لوله اصلی 3- لوله جانبی و 4- آبپاش ها .( گاهی برای تامین فشار از اختلأف ارتفاع نیز استفاده میكنند) . روشهای آبیاری بارانی انواع مختلفی داردودرجاهایی كه وزش بادها شدید باشند، كارایی خوبی ندارند همچنین درشرایط گرم وخشك نیز تلفات آب زیاد خواهد بود . ب ) روشهای آبیاری قطره ایی ( موضعی ) روشهای آبیاری قطره ایی ( موضعی ) مشابه روش آبیاری بارانی است با این تفاوت كه بجای آبپاش از قطره چكان استفاده میشودكه برای هر درختی معمولأ از تعدادی قطره چكان استفاده میشود . میزان آبدهی هرقطره چكان بین 2 تا 4 لیتر درساعت است . قسمتهای مختلف آن همانند سیستم آبیاری میباشد با این تفاوت كه بعد از سیستم پمپاژ یك بخش فیلتراسیون دارد كه معمولأ دوبخش میباشند . بخش اول این فیلتر ذرات درشت دانه وبخش دیگر آن ذرات ریز دانه را از آب آبیاری جدا میكند . یكی از محدودیتهای آبیاری قطره ای خطر گرفتگی قطره چكان ناشی از مواد معلق موجود درآب است . این آبیاری برای گیاهانی استفاده میشوند كه دایمی باشند . بغیر از روش آبیاری قطره ای روش دیگری هم در سالهای اخیر مورد استفاده قرار گرفته است با نام سیستم آبیاری تراوا . در این روش آبیاری بصورت آبیاری زیرسطحی صورت میگیردوآب از طریق لوله هایی به ریشه گیاه میرسد . جنس این لوله ها لأستیكی بوده ( لأستیكی اسفنجی ) وقطر آنها حدود 2 cm است . آب موجود در این لوله ها از دیواره لوله تراوش كرده ودراختیار گیاه قرار میدهند . از محدودیتهای این روش ، حمله ریشه گیاهان بسمت لوله وسوراخ كردن لوله توسط ریشه است . درحال حاضر از این روش برای شیلأت وجهت هوارساندن به استخرهای پرورش ماهی مورد استفاده قرار میگیرند. نتیجه : هنوز آبیاری سطحی بیشترین كاربرد را داردوبیش از 90% زمینهای كشاورزی جهان به روش سطحی آبیاری میشوند . مزایا ومعایب آبیاری سطحی : مزایا : 1) دانش كم جهت بهره برداری از سیستم2) روشهای آبیاری سطحی دارای سیستم تنظیم وكنترل آب ساده وبا دوام هستند . 3) هزینه اجرای روشهای آبیاری سطحی كمتر از روشهای آبیاری تحت فشار است .4) در جاهایی كه منبع آب از اراضی كشاورزی فاصله داردوسطح آب در منبع درنوسان باشد ، كار برای آبیاری سطحی بهتر انجام میشود . در آبیاری سطحی تنظیم ومیزان آبدهی به گیاه در مزرعه انجام میشود ولی در آبیاری تحت فشار این تنظیم در منبع انجام میشود5) روشهای آبیاری سطحی كمتر تحت تاثیر شرایط اقلیمی وكیفیت آب قرار دارند .معایب : 1) علی رغم سادگی روشهای آبیاری سطحی ، كاربرد از این روش نیاز به تجربه دارد .2) نیاز به نیروی كارگری زیادی دارد . ( البته شرایط كشورهای مختلف درخصوص این عیب مطرح شده متفاوت است .3) مشكل در دادن آب به میزان كم در ابتدا وانتهای رشد گیاه .4) راندمان روشهای آبیاری سطحی پایین است 100 * میزان آب داده شده به مزرعه / میزان آب ذخیره شده درمنطقه ریشه = راندمان كاربرد آب راندمان در آبیاری سطحی بین 30 تا 80% ، درآبیاری بارانی بین 60 تا 75% ودر آبیاری قطره ای بین 80 تا 90% میباشد . علت پایین آمدن راندمان در آبیاری سطحی تا 30% ، نفوذ آب به درون زمین وخروج آب در انتهای محدوده كشت است . گیاه قادر به استفاده از تمامی آبهایی كه به داخل زمین نفوذ میكنند نیست وفقط از آب موجود در محدوده ریشه استفاده میكند الباقی آب نفوذ كرده درزمین كه مورد استفاده گیاه قرار داده نشده است ، آب تلف شده خواهد بود . به این تلفات ، تلفات عمقی گویند . كم كردن تلفاتهای سطحی وعمقی باعث افزایش راندمان خواهد شد . توجه : تبخیر در آبیاری قطره ای وبارانی بسیار تاثیر دارد ولی در آبیاری سطحی اثر چندانی ندارد ومیتوان آن را صفر درنظر گرفت . روابط آب وخاكخاك چیست : از نظر كشاورزی ، خاك محیطی است كه در آن گیاه رشد میكندومتشكل از 2 بخش است1 – بخش جامد : این بخش از مواد آلی ومعدنی تشكیل شده است.2 – بخش سیال : كه شامل آب وگاز ( هوا ) میباشد . بخش مواد معدنی خاك از ذراتی تشكیل شده است كه اندازه های مختلفی دارد . پراكندگی این ذرات نسبت به توزیع آنها را بافت خاك گویند . این ذرات عبارتند از شن ، ماسه ، لأی و رس . بافتهای مختلف خاك كشاورزی بترتیب عبارتند از :ماسه ایی : اندازه آنها بزرگتر از یك میلیمتر است , فاقد چسبندگی است وقادر به نگهداری آب ومواد غذایی درخود نیست .نفوذپذیری این خاك بسیار زیادمیباشد ( خاكهای ماسه ایی را استخوان خاك می نامند )لوم ماسه ایی : خاكی است مختصرا چسبنده ودارای نفوذپذیری زیاد وبه میزان كم میتواندآب رادرخودنگهدارد .لومی : خاكی نسبتا چسبنده است ونفوذپذیری متوسط داردونگهداشت آب در این نوع خاك نیز متوسط است . لومی خاكی است كه مقدار رس آن كم ومقدارلأی وماسه آن زیاد است .لومی سیلتی :چسبنده ، صاف ، آردی شكل ، نفوذپذیری آن كم ونگهدارنده آب درخاك است . مشكل اینگونه خاكها آن است كه اگر با آبی آبیاری شودكه میزان سدیم محلول درآب زیادباشد باعث دیسپرس شدن خاك میشود.لومی سیلتی رسی : خاكهایی هستند چسبنده كه نفوذپذیری آن كم است وآب را بمقدار زیاد درخود نگه میداردودرصورت اشباع شدن حالتی براق دارد ( خاكهای منطقه اهواز عمدتا اینگونه اند) .لومی رسی: بسیار چسبنده هستند در این خاكها كلوخه تشكیل میشود واین كلوخه ها بسختی میشكنند . این خاك ، آب را به میزان زیاد درخود نگه میدارد وآن را بسختی از خود عبور میدهد . بدون ایجاد یك زهكشی مناسب ، نمیتوانیم از این خاكها بهره برداری پایدار داشته باشیم . ( خاكهای جنوب خوزستان )رسی : این خاكها مناسب برای كشاورزی نیستندووجود آن درخاك ، یك لأیه نفوذ ناپذیرمحسوب میشود وبرای كارهای عمرانی ( راهسازی , برم كانالها ، سدهای خاكی و; ) كاربرد دارد .رابطه بین آب وخاك دارای پارامترهایی میباشندكه عبارتند از :رطوبت خاك وزن مخصوص خاك درصدتخلخل خاك درجه اشباع خاكرطوبت خاك به دوشكل بیان میگردد 1- درصدرطوبت وزنی 2- درصد رطوبت حجمی وزن مخصوص خاك نیزبه دو شكل بیان میشود: 1- وزن مخصوص حقیقی خاك ( وزن واحد حجم ذرات خاك خشك ) 2- وزن مخصوص ظاهری خاك ( وزن واحدحجم خاك درشرایط مزرعه (خاك دست نخورده)) معرفی علأئمMw = وزن آب درخاك MS= وزن خاك خشك = جرم مخصوص nVw = حجم آب خاك Vt = حجم كل خاك VS = حجم ذرات Va = حجم هوا Vf= حجم منافذ خاك Sr = درجه اشباع خاكمقدار وزن مخصوص حقیقی خاك بین 5/2 تا 8/2 گرم برسانتیمتر مكعب است ومقداروزن مخصوص ظاهری خاك بین 1/1 تا 8/1 گرم برسانتیمتر مكعب است .بین رطوبت خاك و وزن مخصوص خاك روابط زیر برقرار است : 3- درصد تخلخل خاك ( عبارتست از نسبت حجم منافذ خاك به حجم كل خاك بصورت درصد) n از آنجا كه محاسبه مشكل است لذا ازرابطه استفاده میكنیم 4- درجه اشباع خاك ( پارامتری است متغیر ) Sr عبارتست از نسبت حجم آب موجود در خاك به حجم منافذ خاك این مقدار بین صفر ویك متغیر است . وقتی تمام منافذ خاك را آب فرا بگیرد یعنی Vw مساوی Vs است وحاصل آن یك میشود ووقتی Vw مساوی صفر باشدحاصل نیز صفر خواهد شد . راه دوم بدست آوردن درجه اشباع خاك از این فرمول میباشد : الگوی یك الگوی دوالگوی یك خاك طبیعی دست نخورده است كه موردآزمایش قرار میگیرد وفرض میگردد كه پس از خشك شدن خاك ، مقدار حجم الگوی دو از آن آب بخار شده است . درالگوی یك داریم ودر الگوی دو نیز داریم . همچنین میدانیم درصد رطوبت حجمی از رابطه بدست میآید . با جاگذاری فرمول مربوط به الگوی یك ودو خواهیم داشت . با ساده كردن مقدار A داریم . از این فرمول میتوانیم d را بدست آوریم . همچنین در فرمول درصد رطوبت وزنی به نتیجه رسیدیم وحالأ را در فرمول اخیر d جایگزین میكنیم ونهایتا خواهیم داشت : مسئله : از یك مزرعه به وسعت 10 هكتار نمونه بهم نخورده ایی به حجم 100 cm3 برمیداریم . وزن خاك مرطوب 180 گرم ، وزن خاك خشك شده 160 گرم ووزن مخصوص حقیقی خاك 65/2 گرم بر cm3 است . تعین كنید الف ) درصد رطوبت وزنی ب ) درصد رطوبت حجمی ج ) وزن مخصوص ظاهری خاكد ) درصد تخلخل خاك ر ) درجه اشباع خاك ز ) عمق آب موجود درخاك س ) درصورتی كه دراین مزرعه گیاهی كاشته شده باشدومیزان تبخیر وتعرق گیاه در هرروز برابر 5 میلی متر باشد تعیین كنید درصد رطوبت وزنی ودرصد رطوبت حجمی این خاك را پس از 10 روز ( عمق ریشه گیاه 80cm است )ص ) درصورتی كه دراین مزرعه پس از 10 روز بارانی ببارد وتمامی باران درعمق ریشه گیاه ( 80 cm ) ذخیره شود ، رطوبت وزنی وحجمی خاك مزرعه پس از بارندگی چند درصد است ( ارتفاع باران 50 cm ) .ط ) اگر همین مزرعه 10 هكتاری را بمدت 10 ساعت با دبی 100 لیتر درثانیه آبیاری نماییم ( این آبیاری درپایان 10 روز انجام شده است یعنی پس از تبخیر وتعرق ) پس از اتمام آبیاری درصد رطوبت وزنی وحجمی خاك چقدر است . با فرض اینكه تمامی آب داده شده در عمق 80 cm خاك ذخیره شده باشد . . ادامه خواندن مقاله اصول وروش هاي آبياري

نوشته مقاله اصول وروش هاي آبياري اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.