October 20, 2018, 2:24 am
nx دارای 62 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
مقدمه:امروزه اهمیت فرایند مدیریت بر كسی پوشیده نیست.((كشورهای صنعتی پیشرفتـه ازدهها سال قبل به این مقوله توجه داشته اند و عملا“ توسـعه خویـش را مدیـون بهبود شیوه های مدیریت میدانند)) (محمدرشـیدی،جایگاه برنامه ریزی آموزشی درفراگردمدیریت،مدیریت دولتی،23،دوره جدید،33،1372 )در حالیكه كشورهای درحال توسـعه هنوز در گیر مسایل و مشكلاتی از قبیل فقر، رشد نرخ جمعیت ،نرخ بالای بیكاری،تورم افسارگسیخته،اتلاف سرمایه های گرانبهای انسانی و مادی و…هستند كه سیستم مدیریت بخصوص نظام آموزشی این كشورها از حل آن ناتـوان است.به عنوان مثال:خسارات اقتصادی ناشی از شكست تحصیلی دانش آموزان در مدارس ایران در فاصله سالهای 1365 تا 1371 مبلغ 394 میلیارد ریال بوده است .
نیاز به مدیریت و رهبری در همه زمینه های فعالیت اجتماعی امری محسوس و حیاتی است.منابع انسانی و مادی عظیم بدون هدایت و رهبری لایق بزودی رو به اضمحلال و نابودی میرود.(علی علاقه بند،اصول مدیریت آموزشی،تهران،انتشارات دانشگاه پیام نور1369 ص1 )
پیتردراكر در مورد اهمیت مدیران در سازمانها می گوید:((مدیران كمیاب ترین و در عین حال با ارزش ترین سرمایه سازمانها هستند))peter druckeاما میـان در میان مدیران آموزشـی به عنوان اداره كنندگان یا مسئولین سازمانـها و واحدهای آموزشی عوامل اصلی و تعیین كننده آماده سازی و تأمین نیروی انسانی دیگر نهادهای تولیدی و خدماتی در جامعه هسـتند كه نقش اساسی و حیاتـی در رشد و توسعه جامعه ایفا میكنند و همچنین عامل موفقیت در امر بهسازی و حتی بازسـازی این سازمانها محسوب می گردند،چرا كه مدیریـت و مدیران آموزشـی لایق و آگاه قادرند با بهره گیری ازتواناییهای ذاتی،دانش تخصی و تجربیات شغلی اهداف سازمان را با صرف منابع كمتر و كیفیت بهتر تحقق بخشند و اثربخشی و كارآیی سازمان را ارتقاء دهند. (علی شیرازی ،مدیریت آموزشی،مشهد،انتشارات جهاد دانشگاهی 1373 ص32)
وظیفه اساسی مدیریت آموزشی كمك به فراهم آوردن زمینه ها و شرایط مناسب كار برای معلمین و دانش آموزان وتحقق هدفهای آموزشی و پیشبرد مؤثر آموزش و یادگیری و در نتیجه پیشرفت امور آموزشی است.اگر مدیران مدارس بخواهند شرایط مناسب تحصیل و رشد دانش آموزان را فراهم آورند تا آنجا كه امكان دارد باید ایجاد توسعه و گسترش روابط حسنه بین معلمین ،هدفهای سازمان را از طریـق رضایـت مسندی معلمان بوجود آورنـد. یك مدیـر بوجود آورنده جو مدرسه است. ارزشهـا و اعتقـادات و اقدامـات مدیر بر رفتـار دیگران اثـر میگذارد.
یك مدیر ممكن اسـت نبوغ و خلا قیـت را تشـویـق كند یا مدرسـه را همچـون كارخانه ای اداره نماید. مدیر ممكن است راههای سـازنده را برای نیـل به اهداف پیشنهادكند. ارتباطاتبین اعضا را بهبود بخشد و دیگران را در تصمیم گیریها شریك نماید. در هرصورت اقدام مدیر در انجام كارها بر جو سازمان اثر می گذارد چون:1-تصمیم اجرایی ،رضایت یا عدم رضایت شغلی را تحت تأثیر قرار می دهند.2-اعضای سازمان در عكس العمل به عملكرد های مدیریت یكسان نیستند.3-عملكردهای مدیریت و رسیدن برای تعیین روندها و شرایط محسوب میشوند كه می توانند حل مسایل سازمانی را تسهیل نمایند یا اثر بخشی عملكرد سازمانی را مانع شوند.
بیان مسئله:در زمـان بوجود آمدن علم مدیریـت تا كنون در زمینـه های بسـیاری بـخصوص مدیریت ، پژوهشهای متعددی در كشورهای پیشرفته انجام شده است . با مشخص شدن اثرات مثبت و منفـی آن در زمینه های تحقیقاتی ،پیشـنهادهایی كاربـردی در بهبود كیفی و كمی امر مدیریت ارائه گردیده است.
در كشور ایران نیز پژوهشهای متعددی در زمینـه مدیریت انجام پذیرفته اسـت. با وجود این ،هنوز شیوه های مدیریتی ،بخصوص در مدارس تا حدودی نا شناختـه مانده است و پیشـنهادهای كاربردی مؤثر در بهبود كیفـی مدیریت ارائه نگردیـده است. شناخت و به كار گیری مبانی علمی سبكهای مدیریتی ، از ضروریات مهم و حیاتی در نظام آموزش و پرورش می باشد.لازم است مورد توجه قرار گیرد،اثرات مثبت و یا منفی هر كدام از سبكها شناخته شوندتا شیوه های مؤثر ترغیب و شیـوه –های نا مناسب كنارگذارده شوند.در واقع برای سنجش میزان موفقیت یك مدرسه و یا یك مجتمع آموزشیو یا حتی میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان به بررسی نحوه مدیـریت در آن سـازمان می پردازند.
لذا در این تحقـیق سـعی خواهد شـد ((رابطه بین نوع مدیـریت مدیران آموزشـی مدارس راهنمائی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان)) بررسی شده و به سؤال تحقیق یعنی ((آیا رابطه ای بین نوع مدیریت آموزشی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان وجود دارد؟)) پاسخ داده شود و با توجه به نتایج تحقیق ، پیشنهادهای لازم ارائه گردد. اهداف تحقیق به دلیل اینكه تحقیقات علمی كافی در زمینه مطالعه و بررسی رابط بین نوع مدیریت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان انجام نگرفته است ،و این امر در آموزش و پرورشدارای اهمیت خاص در زمینه اعتلای مسائل علمی،فرهنگی، اقتصادی،اجتماعی و … در جامعه می باشد.از این رو پژوهش حاضر ، بررسی و مطالعه بین نوع مدیریت آموزشی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را هدف اصلی خود قرار دادهتا از این طریق روشن كند كه چه نـوع مدیریت آموزشی بر پیشـرفت تحصیلی دانش آموزان مؤثر اسـت ،تا بـه دست اندركاران با تـوجه بـه جنبه های مختـلف پیشنهادهای لازم جهـت اعمـال نـوع مدیریت در مدارس را ارائه دهد.
اهمیت و ضرورت مسئله تحقیق:چیزی كه امروز به آن آموزش و پرورش گفته می شود،حتی در بهترین مدارس و دانشكده های ما به طور یأس آوری نا بهنگام و بی مورد است .والدین محصلین از آموزش و پرورش انتظار دارند كه بچه هایشان را برای زندگی در آینده آماده سازد. آموزگاران هشدار میدهند كه بی بهره شدن از آموزش و پرورش مناسب شانس و اقبال بچه ها را در دنیای آینده تباه می كند.
مدرسه های ما به جای آنكه به جامعه جدیدی كه در حال پیدایش است چشـم داشته باشند، به یك سیستم در حال مرگ واپسین می نگرند .همه توانائیشان در این جهت بكار گرفته می شودتا انسـانهایی شبیه به ابزار درست كنند و تحویـل دهند،انسانهایی كه بتوانند در سیستم مختصری كه قبل از خودشان خواهد مرد به زندگی ادامه دهند.
(الوین تافلر،شوك آینده،ترجمه حشمت ا… كامرانی،چاپ اول ،تهران،انتشارات مترجم،72 ،ص410 )بی شك در نظام آموزشی فعلی ما تلاشهای فراوانی برای بهبود چنین وضعی صورت می گیرد كه سالانه بخش بزرگی از درآمدهای ملی برای گسترش و بهبود كارهای آموزشی اعم از تهیه تجهیزات آموزشگاهی،احداث مدارس و مؤسسات آموزشی جدید، پرداخت مستمری به كاركنان و بازنشستگان ،ایجاد و تشكیل كلاسهای ضمن خدمت و… صرف می شود .با وجود این مدارس ما هنوز به شیوه هایی كه در نیم قرن گذشته شكست آفرین بوده اند اداره می شود .(علی علاقه بند ـمبانی نظری و اصولی مدیریت آموزشی ،چاپ دوم،تهران،انتشارات بعثت،سال71 ص3)
از اواسط قرن بیستم مدیریت و رهبری آموزشی دستخوش تحولات و تغییرات قابل توجهی شده است و از رفتارهای مدیریت و رهبری آموزشی در كشور ایران با تحولات و خلاقیتهای آموزش و پرورش در جهان همخوانی ندارد واز مطالعه و تحقیق در مورد مسائل آموزشی در مدارس خبری نیست.تا زمانی كه اقدام به مطالعه و تحقیق از نوع كاربردی نشود و شیوه های اثر بخش مدیریت در مدارس شناسایی نشود نباید به روابط اجتماعی و اقتصادی صحیح و بالنده و از همه مهمتر به اعتلای فرهنگ خود امیدوار باشیم.
در ادبیات مدیریتی شاهد سبكهای مختلف مدیریتی هستیم كه هر یك حاصل تحقیقات دامنه دار و تجربیات گرانبهای مدیران برجسته و نظریه پردازان مشهول مدیریت است.اكثر این نظریه ها و سبكها اثر بخشی خود را در بوته آزمایش نشان دادند.مدیرانی كه تنها به یك بعد (رابطه-كار)تأكید داشته اند از اثر بخشی مطتوبی برخوردار نبوده اند.تنهامدیرانی كارا و اثر بخش بودند كه همزمان به هر دو بعد رابطه و كار با قوت بیشتر توجه داشته اند . از اینرودر این تحقیق در صدد هستیم نشان دهیم كه: 1-آیامدیران مدارس به حضور در محل كار و اجرای مقررات اداری از طرف دبیران تأكید دارند ؟2-اولویت نیروی انسانی را مورد توجه قرار داده و برای حفظ رابطهدوستانه در محیط كاری تلاشی میكنند ؟با انجام این تحقیق مدیران میتوانند با یك نگرش اصلاحی به سبك مدیریت خود بازنگری نموده و پیشرفت تحصلی یا عدم پیشرفت تحصیلی دانش آموزان خود را از این زاویه مورد بررسی قرار دهندو از طرف دیگر نتایج این تحقیق میتواند مورد استقاده مسئولان و برنامه ریزان امر تعلیم و تربیت قرار گیردودر جلوگیری از افت تحصیلی با اصلاح سبك مدیریت مدیران مدارس اقدام نمایند.
فرضیه های تحقیق :فرضیه اهم تحقیق:(( بین سبك مدیریت دبیران آموزشی و پیسرفت تحصیلی دانس آموزان رابطه وجود دارد.))فرضیه یك:((سبك مدیریت رابطه مدار مدیران آموزشی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه سوم راهنمایی رابطه وجود دارد.))
فرضیه دو:((سبك مدیریت كار مدار مدیران آموزشی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه سوم راهنمایی رابطه وجود دارد.)) تعزیف مفاهیم و واژه گان : 1-سبك عبارت است از تعبیر و تفسیر افراد و گروهها از الگوههای رفتاری ثابت مدیر در كار باما و از طریق آنان .(علی رضاییان ،كدامین سبك مدیریت ،نشریه علوم تربیتی 3-4 ،1367)2-كلمه سبك دقیقأ برابر است با روشی كه رهبر پیروان را تحت نفوذ خود قرار دهد ،(fred luthans .organizatinal.behavior,sixth edition mc grow –hill,1992,P.299 ) سبك عبارت است: از زیر بنای ساختارنیاز فرد ،كه رفتار او در وضعیتهای مختلف بر می انگیزد .(خلیلی شورینی-1373،ص35 )3-سبك رهبری یك فرد عبارت است از (( الگوی رفتاری كه مدیر هنگام هدایت كردن فعالیتهای دیگران از خود نشان میدهد.(پال هرسی و كنت بلاز چارد،مدیریت رفتار سازمانی ،ترجمه علاقه بند سال 65 ص85)سبك رهبری عبارت است از ((رفتار ویژه رهبر به منظور انگیزش گروه برای تحقق پاره ای از هدفها.)) (هنسن،مدیریت آموزشی و رفتار سازمانی ،ترجمه نائلی 1370 ص274)
مدیریت عبارت است از ((كار با، افرادوگروهها به منظور كسب اهداف سازمانی ))(علی رضائیان ،مدیریت رفتاری سازمانی، سال 72 ص188)5-مدیریت كارمدار(task oriented) عبارت است از توجه مدیریت به اهداف سازمانی از طریق اعمال قوانین و ساختار رسمی سازمان.در این سبك مدیریت ،مدیر تلاش میكند به اهداف سازمانی برسد،آنچه برای مدیر مهم است رسیدن به هدف سازمان می باشد.مدیریت كار مدار:
مدیران وظیفه مدار كسانی هسـتند كه رضایـت اصلـی را از انجـام كاربه دست می آورند و عزت نفس خود را از دسـت یابی به هـدف حاصل میكننـد نـه از روابطشان با دیگران.(خلیلی شورینی 1373 ص138)6-مدیریت رابطه مدار عبارت است از :توجه مدیریت به نیازها و مسائل انسانی از طریق برقراری روابط با زیردستان و رسیدن به اهداف سازمانی و یا فردی با توجهبه ابعاد انسانی .
مدیریت رابطه مدار:برخی از مدیران رضایت عمده خود رااز روابط شخص خوب با دیگران بدست می آورند در واقع زمانی احساس راحتی میكنند كه روابط خوبی بـا دیـگران داشـته باشند ،عزت نفس آنها تا حدود زیادی بستـه به این اسـت كه اطرافیان چه نظری نسبت به آنها ابراز می دارند (خلیلی شورینی 1373 ص138 )7-پبشرفت تحصیلی Acadamic Achievment ،منظور افزایش كمی نمرات درسی دانش آموزان در یك مقطع زمانی معین یكسال است.پیشرفت تحصیلی:اصطلاحی به معنای موفقیت در كسب معلومات یا مهارتهای اكتسابی عمومی یا خصوصی در موضوعهای درسی است كه معمولا“ بوسیله آزمونهای میزان شده standard dized test وآزمونهای معلم ساخته teacher made test اندازه گیری می شود.(علی اكبر سیف، اندازه گیری و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی ،سال1371 ،ص41)
خلاصه روش اجرای تحقیق:نوع تحقیق:نوع تحقیق توصیفی-استنباطی و كاربردی است ! این تحقیق شیوه های مدیریت ، مدیران آموزشی مدارس واسطه آن با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را بررسی و ارزیابی میكنند.هدف عمده این تحقیق شناسایی سبك های موجودمدیران آموزشی جامعه آماری میباشد ،به تعبیردیگر شناسـایی سبـك های مدیریتی اسـت كه در فرضیه های تحقـیق عنوان شده است و همچنین بررسی رابطه هر یك از سبكهای مورد نظر در جامعه آماری با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است .هدف عمده دیگر این تحقیق استفاده كاربردی و عملی است كه موقعیت شیوه های مدیران آموزش مدارس مورد نظر را بررسی و تجزیه و تحلیل نموده و از یافته های بدست آمده در جهت ترویج سبكهای اثر بخش و نهی سبكهای غیر اثر بخش استفاده نماید.در این تحقیق جمع آوری اطلاعات علاوه بر استخراج داده ها از سایت رایانه ای امور امتحانات منطقه 15 شهر تهران از طریق پرسشنامه نیز انجام گرفته است .
خلاصه روش انجام تحقیق :الف)روش كتابخانه ای :جهت بررسی و مطالعه ای نظری موضوع و دسترسی به اطلاعات اولیه مطالعات كتابخانه ای با استفاده از كتب ،مجلات،نشریات مرتبط با موضوع انجام گرفته است.ب)روش میدانی :1)جهت شناسایی و تعیین سبكهای مدیریتی پرسشنامه تهیه شده و در بین دبیران توزیع و جمع آوری گردیده است.2)جهت تعیین پیشرفت تحصیلی با مرا جعه به سایت رایانه واحد امتحانات منطقه 15 و معدل دانش آموزان پایه سوم راهنمایی خرداد سال تحصیلی 81-82 انتخاب و میانگین معدل محاسبه شده و همچنین تعداد قبول شدگان ،تعداد مردودین استخراج گردیده است.جامعه و نمونه آماری مورد پژوهش :1)جامعه آماری:منبع گرد آوری اطلاعات در این پژوهش كلیه كاركنان و دبیران و سایت رایانه ای واحد امتحانات منطقه 15 و 30 آموزشـگاه راهنمایی دخترانـه و پسرانـه منطقه 15 شهر تهران كه به لحاظ گستردگی ووسعت این منطقه دارای ویژگیها وخصوصیاتی است كه از لحاظ وضع اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی،تربیتی،سیاسی،و… احتمالا“ دارای تفاوتهایی باشد.
2)نمونه آماری پژوهش:از آنجایی كه دسترسی به كلیه افراد جامعه آماری به لحاظ وسعت و پراكندگی منطقه15 شهر تهران امكان پذیر نبوده از اینرو ابتدا منطقه15 آ.پ.شهر تهران 5 منطقه تقسیم و حجم نمونه از این منطقه به روش ((نمونه برداری تصادفی ساده))انتخاب گردیده اند، منطقه به 5 قسمت شمال،جنوب،شرق و غرب و مركز تقسیم گردیده و از هر قسمت 6 مدرسه به طور تصادفی انتخاب گردید كه سه مدرسه پسرانه و سه مدرسه دخترانه مورد آزمون قرار گرفت.ضمنأ سایت رایانه ای واحد امتحانات منطقه 15 شهر تهران كلاسهای سوم راهنمایی محاسبه میانگین معدل دانش آموزان برای یكسال تحصیلی انتخاب و مورد استفاده قرار گرفته است .
ابزار گرد آوری اطلاعات:وسیله گرد اوری اطلاعات علاوه بر مطالعات و بررسی ادبیات و مراجعه حضوری و استخراج داده های لازم از سایت رایانه ای منطقه 15 شهر تهران ،یك پرسشنامه 30 سؤالی محقق ساخته از پایان نامهكارشناسی ارشد دانشجو حسن نجاری كه در رابطه با سبك مدیریت پژئهش نموده است انتخاب گردید این پرسشنامه با استفاده از طیف یا مقیاس لیكرت نگرش دبیران و كاركنان را در مورد سبك مدیریت مدیر می سنجد.این پرسشنامه با استفاده از طیف كلمات كاملا“ موافقم ،موافقم،مطمئن نیستم مخالفم و كاملا“ مخالفم ساخته شده و افراد نمونه میزان موافقت یا مخالفت خود را با هر یك از سؤالات پرسشنامه كه یكی از ویژگیهای سبك مدیریتی را توصیف می نمود اعلام می كردند .
روشهای آماری تجزیه و تحلیل داده ها :در این پژو هش پس از اجرای آزمون بر روی گروه نمونه و گردآوری داده ها و پس از بررسی و انتخاب پرسشنامه ها ابتدا جوابهای پرسشنامه ها جهت تعیین سبكهای مدیریتی مدیران مدارس امتیاز بندی شده و میانگین های امتیازات سبكهای مدیریتی برای یكایك مدیران مدارس نمونه توسط كامپوتر محاسبه و سبك مدیریتی هر كدام از مدیران تعیین گردید.برای تعیین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان درصد معدل نمرات یكسال آنها محاسبه شد،بعد از این مراحل برای تعیین تغییرات معدل دانش آموزان و سبك مدیریتی مدیران مدارس از ضریب هبستگی استفاده شد.بخش اول: بررسی و پیشینه پژوهش حاضر بخش د وم : تعریف مدیریت آموزشی وظایف مدیریت آموزشی عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
فصل دومادبیات تحقیقبخش سوم:
سبكهای مدیریت سبكهای مدیریت هرسی و بلانچارد سبكهای مدیریت لیكرت سبكهای راف وایت و رونالدلپیت سبكهای مدیریت جان كی همفیل سبكهای مدیریت كونتزو اودائل سبكهای مدیریت مطالعات میشگان سبكهای مدیریت مگ گریگور سبكهای مدیریت تانن بام و اشمیت
بخش اول :بررسی و پیشینه پژوهش حاضر:(( پژوهش امری گروهی است.هر مطالعه ضمن آنكه مبتنی بر مطالعات قبلی است،خود نیز مقدمه و پایه ای برای مزالعات بعدی است هر قدر ارتباطها و پیوندهای ممكن یك مطالعه با مطالعات قبلی و تئوریهای موجود بیشتر باشد ، اهمیت و سهم آن مطالعه در بسط دانش آدمی بیشتر خواهد بود.)) ( حیدر علی هومن ،پایه های پژوهش در علوم رفتاری، 1370 ،ص67 )بنابراین با بررسی ای كه در مورد پیشینه تحقیق انجام گرفت ملا حظه شد كه تعدادی تحقیق در زمینه مدیریت صورت پذیرفته است، این تحقیقات گر چه دقیقأ مشابه تحقیق حاضر نیستند اما تعدادی از آنها دارای زمینه مشترك بسیاری با موضوع این پایان نامه داشته اند كه بر اهم آنها اشاره میشود .1)بهناز مهاجران : (( بررسی سبك رهبری و اثر بخشی رفتار مدیران مدارس متوسطه شهرستان ارومیه )) ((پایان نامه كارشناسی ارشد ،دانشكده علوم تربیتی و روانشناسی دانشكده علامه طباطبائی 1373 .))
تحقیق مذكور به بررسی رابطه میان سبك رهبری و اثر بخشی رفتاری مدیران مدارس متوسطه شهرستان ارومیه پرداخته و اثر متغیر هایی از قبیل :سن ،جنسیت، رشته تحصیلی ،سابقه آموزشی و سابقه مدیریتی مدیران آموزشی را نیز در اثر بخشی رفتار مدیران مدارس این شهرستان مورد ارزیابی قرار داده است. نتایج تحقیق نشان می دهد كه مدیران رابطه مدار نسبت به مدیران وظیفه مدار دارای اثر بخشی رفتاری بالاتری هستند.محقق در فصل نتیجه گیری و پیشنهادهای پایان نامه خویش با تأكید بر توجه به باز دهی بالای مدارس ،شیوه مدیریت رابطه مداری را در مدارس این شهرستان توصیه نموده است .
2)محمد رضا اردلان : (( بررسی رابطه مداری و كار مداری در مدیریت مدیران مدارس راهنمائی تهران .))(( پایان نامه كارشناسی ارشد ،دانشكده علوم تربیتی دانشگاه تهران ،1370 ))در این تحقیق محقق سعی نموده كه رفتار مدیران آمـوزشی و تفاوت روشـهای آنـان را با در نظـر گرفـتن جنس مدیـران ، بر اساس تئـوریهای كلاسیـك ، نئو كلاسیك دانش مدیریت ، مورد بررسی قرار دهد .نتایج تحقـیق نشان مـی دهد كه بین سبكهای مدیران و همچـنین بین منـاطق مختـلف آموزش و پـرورش از لحاظ سبك مدیریت تفاوت معنی دار وجود دارد و شیوه مدیریت اغلب مدیران زن و مرد رد مدارس راهنمائی به سبك رابطه مداری میباشد و گرایش به رابطـه مداری در مدیران زن بیشتر از مدیران مرد است.
3)آقای غلامرضا الهام در سال78-79 در مطالعات خود به بررسی سبكهای رهبری مدیران مدارس ابتدائی و راهنمائی شهرستان اندیمشك و رابطه آن با میزان رشد حرفه ای معلمان پرداخته است كه به این نتایج دست یافته است .الف) بین سبك رهبری مدیران وظیفه مدار قوی ورشد شغلی و حرفه ای سطح پایین معلمان رابطه وجود دارد .ب)بین سبك رهبری مدیران وظیفه مدار ضعیف و رشد شغلی و حرفه ای متوسط معلمان رابطه وجود دارد.4)و در تحقیق دیگری آقای علی اكبر عظیمی دانشجو كارشناسی ارشد دانشگاه تهران در سال 1376 –به بررسی تأثیر سبك مدیریت بر میزان شناخت و توجه مدیران به عوامل انگیزشی معلمامان در مدارس پرداخته است .كه در این تحقیق محقق به این نتیجه رسیده است كه سبك مدیریت در بالا رفتن میزانانگیزش معلمان تأثیر دارد.در خارج از كشور نیز پژوهشایی نیز در این زمینه انجام شده است كه به بعضی از آنها اشاره می گردد :-ریزو هاوس (1970 ) در زمینه رهبری آمرانه وارتباط آن با خشنودی شغلی و ابهام نقش زیر دستان در یك كارخانه سازنده صنایع سنگین پژوهشی را انجام دادند و در بررسی های خود به این نتیجه دست یافتند :بین سبك و خشنودی شغلی رابطه معنا داری وجود دارد و هنگامیكه نقش زیر دستان مبهم باشد بین سبك و خشنودی زیر دستان رابطه منفی وجود دارد.(شكر كن ، صص 513-451 ، 1373)
-لوتانزوباكو ضمن اعتماد بر تأثیر متغیرهای میانجی بر نوع رهبری مدیر و تعهد سازمانی زیر دستان در پژوهشهای خود پی بردند.بین سبك رهبری آمرانه مدیران با تعهد سازمانی زیردستان رابطه مثبت وجود دارد (شكر كن ، صص 513-451 ،1373 )
بخش دوم :پیشینه مدیریت آموزشی: نهضت مدیریت علمی واصولی كه تبلیغ می كرد مدیریت آموزشی را متأثر ساخته و توجه اندیشمندان ومحققان آموزشی را به خود جلب نمود . هواداران مدیریت علمی در نظامهای آموزشی به كاربرد اصول آن همت گماشتند . آنها مدرسه را مشابه كارخانه تلقی می كردند كه درآن دانش آموزان مانند مواد خام ،باید در فرا گرد process آموزش و پرورش ، متناسب با كیفیت و مشخصات مورد انتظار جامعه تغییر و تحول پیدا كند.بنا بر این نظامهای آموزشی باید برای تحقق این هدف كاركنان واجد صلاحیت ، ابزارها و روشهای فنی ویژه مورد نیاز با معیارها و استانداردها از پیش تعیین شده فراهم سازند.(علی علاقه بند، مبانی نظری و اصول مدیریت آموزشی پیشین ، ص76 )
طالبان اولیه مدیریت آموزشی ، گرچه دقت نظر مهندسان انسان را نداشتند ولـی همانند مدیـران علمی تیلور رفتار سازمان آموزشی را مورد تجزیه و تحلیـل قرار می دادند و سعی می كـردند كه اصول مدیریت علمی را در محیطهای آموزشـی پیاده كنند و پیشنهادهایی در جهت انجام مؤثر امور و به حداكثر رساندن كارایی سازمان ارائه دهند.تجزیـه و تحلیـل مدارس به وسیـله ریموند كالاهان ramond callahan در سالهای 1930 تا 1910 فعالیتهای متأثر از اصول مدیریت علمی را بخوبی نشـان مـی دهد . با ایـن حـال تا سـال 1940 مدیریـت آموزشـی تحت تأثیر مطالعات هارثورن قرار داشت .مدیریت دموكراتیـك تصمیم گیـری دموكراتیك و تدریس دموكراتیـك شعـار این دوره بود ،تـا سال 1950 مدیریت آموزشـی بیشتر تحت تأثیر فرضیه های تئوریك قرار داشت ولی در سالهای 1960 تا 1950 رفتار گرایان پا به عرصه وجود گذاشتند و نهضتی جدی برای مطالعه و تدریس مدیریت آموزشی به وجود آوردند و از این طریق مفاهیم زیادی از دیگر رشته –های علمی در مورد مدیریت آموزشی گرد آوری شد.
در دهه 1970 بحرانهای اجتماعی و سیاسی مانند بحرانهای نفتی و ركورد اقتصادی در غرب مطالعات تئوریك و عملی در مدیریت آموزشی را تحت تأثیر قرار دادو انتقاداتی نیز بر رویكرد Approach علوم رفتاری مطرح گردید به طوری كه ((گریفتیز)) Griffiths مدیریت آموزشی را تاسال 1979 به عنوان رشته ای درآشوب روشنفكری توصیف می كند.ولی در سال 1979 با انتشار مقاله ای از طرف (( ران ادموندز)) كه رهبریت قوی اداری را یكی از خصوصیات مدارسی كه در زمینه تدریس ،اثـر بخش بودنـد (فیلیپ هالینجر،پیشینین ص57 ) معرفی كرد.
این موضوع نقطه عطفـی شد كه توجهی مجدد به مدیریت آمـوزشی را جلب نمود و در اواسط دهه 1980 منجـر به ظهور رهبریت آموزشـی تدریس گـرا گردید كه استاندارد آموزشی جدیدی برای مدیـران تعیین مـی كرد .در ایـن الگو مهمترین منبع دانش برای رشد برنامه های آموزشی در مدرسه تلقـی می گردید. در ایالات متحده مراكز آموزشی ایجاد گردید كه بتواند توانایـی هایی از قبیل توانایی بهبودبخشیدن روشهای تدریس معلمین .داشتـن انتظـار بیش از حد معـلمین ودانش آموزان ،سرپرستـی نـزدیك در كلاسهای درس ،هماهنگی مواد درسی و نظارت بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را در مدیران پرورش دهند .
به لحاظ ظهور متغیرهای محیطی جدید دردهه 1990 بطوركلی عقیده گروهی بر این است كه نظام آموزش و پرورشدانش آموزان را بطور كارا و مؤثر برای ایفای نقششان در جامعه آینده آماده نمی كند ،از اینرو سیاستگزاران آموزشی بر آن شدند تا فرضهای اساسی و زیر بنای آموزش و پرورش را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهند .پیشنهادهای این افراد بر این فرض استوار است كه نیاز بیشتری به روشهای پویا وجامع درتدریس و یادگیری وجود دارد ،در نتیجه مواردی چون تعویضاختیار از نواحی آموزش و پرورش به مدارس در ارتباط با تصمیم گیریهای مرتبط با مواد درسی ،افزایش نقش معلمین و والدین در فرایند تصمیم گیری و تأكید بیشتر بر تدریس پویا و یاد گیری فعالانه را پیشنهاد می كند.
تعریف مدیریت آموزشی :(( مدیریت با تئجه به ارزشهای حاكم بر جوامع و زیر بنای اعتقادی وفلسفه اجتماعی آن تعریف می شود .)) ( خدا مراد شیالی ،مدیریت مطلوب در آ.پ.،مدیریت در آ.پ شماره 3 سال دوم ،ص43، سال 72 )به زعم دكتر كمبل وایلز Wiles مدیریت و رهبری آموزشی دارای معانی و مفاهیم مختلفی است و هر كس بر حسب تجارب و احتیاجات ومقاصد خود برای آن مفهومی را در نظر می گیرد .فرهنگ لغات بین المللی تعلیم و تربیت مدیریت آموزشـی را (( بكار بردن تكنیكها و روشهای اداره سازمان های تربیتی با در نظـر گرفتن هدفها و سیاستهای حكی تعلیم و تربیت )) تعریف می كند.
(سید محمد میر كمالی رهبری و مدیریت آموزشی ،چاپ اول ،سال 73 ، ص34 )از نظر كنزویج Kenzevich مدیر آموزشگاهی فرایند اجتماعی مربوط به هویت دادن ،نگهداشتن ، برانگیختن ، كنترل كردن ووحدت بخشیدن تمام نیروهای رسمی و غیر رسمی انسانی و مادی سازمان یافته در یك نظام واحد و یكپارچه می باشد كه برای دستیابی به هدفهای از پیش تعیین شده طراحی شده است.دكتـر میر كمـالی مدیریت آموزشـی را (( فراینـدی اجتمـاعی می دانـدكـه با بكارگیری و مهارتهای علمی ، فنی ،و هنری كلیه نیروهای انسانی و مادی را سازماندهی و هماهنگ نموده و با فراهم آوردن زمینه های انگیزشی و رشد ، با تأمین نیازهایی منطقی فردی و گروهی معلمان دانش آموزان و كاركنان به طور صرفه جویانه به هدفهای تعلیم و تربیت میرسد ))
دكتر وایلز بر این اعتقاد است (( هر عملی كه بتواند معلم را در امر آموزش یك یك قدم پیش تر ببرد مدیر و رهبر آموزش خوانده می شود )) (كیمبل وایلز ،مدیریت و رهبری آموزشی ترجمه:طوسی مركز آموزش مدیریت دولتی 1370 ص5)
هدایت و رهبری آموزشی در محیط مدرسه محدود به فردی كه عنوان مدیر یا راهنمـا را دارد نمـی شود. از نظـر وی رئـیس آ.پ ، مدیـر مدرسـه ،دبیـران ، متخصصین وسایل سمعی بصری ،فیلمهای آموزشی ،كتابدار و حتـی سـرایدار مدرسـه كه بتواند قدم مثبتی در امر آموزش بردارد رهبر و مدیر آموزش تلقی میگردد به این دلیل كه هر یك از آنان به گونه های مختلف می توانند دبیران و همكاران خودشان را در جهت آموزش دانش آموزان یاری كنند .همه متخصصین امور آموزشی ، دستیابی به اهداف تعلیم و تربیت را هدف عمده وروشن مدیـریت آموزشی میدانند. ایـن در حالـی است كه بسـیاری از مـدیران آمـوزشی مـدارس ما نظر روشـن و قاطعی دربـاره اهـداف سازمانهای آموزشی ندارند.
وظایف مدیریت آموزشی :(( تحقیقات نشان داده است كه مدیران آموزشی از آنچه شرح وظایف برای آنان تعیین نموده است مسئولیتهای گسترده تری برعهده دارند.)) (بروس بارنت ، شماره 3 ، سال دوم ص16 ، 1372 )مدیران آموزشی علا وه بر تعقیب وظـایفی ماننـد برنامه ریزی ،سـازماندهی ،نظـارت وكنتـرل انـگیزش ، ارتباطـات هـدایت و تـصمیم گیری وظیفه دارند به كیفیـت امـر آموزش و یادگیری توجه خاص مبذول دارند . مدیران آموزشی باید توجه داشته باشد كه ساختار سـازمانی ،وسایل و تجهیزات آموزشی ، جو سازمانی ،امكانات و تسهیلاتی هستند كه برای آموزش بهتر می توان آنها را در اختیار قرار گرفت .
ادامه خواندن مقاله مديريت در نظام آموزش
نوشته مقاله مديريت در نظام آموزش اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 20, 2018, 2:26 am
nx دارای 66 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
1- لا الا ا. . . ، محمد رسول ا. . .2- اعتقاد به قرآن، خطاب به رسول گرامی اسلام و معجره ایشان و تمسك به آن شرط وارستگی است.3- اعتقاد به فرشتگان: فرشتگان برای بخشش افراد نزد خداوند وساطت مینمایند (سوره مؤمن آیات 9-7، سوره شوری آیه 3) هشت فرشته حاملان عرش الهی میباشند (سوره حاقه آیه 17) نوزده فرشته نگهبان دوزخ هستند (سوره مدثر آیه 30) جبرئیل فرشته اعظم خدواند است. (سوره بقره آیه 91، سوره نحل آیه 104، سوره نجم آیات 6-5) جبرئیل به نام روح القدس نیز خوانده میشود. (سوره بقره آیه 81) جن و جنیان نیز موجوداتی از جنس روح هستند كه در حد فاصل انسان و فرشته قرار دارند آنها نیز خوب و بد دارند (سوره هود آیه 120، سوره جن آیه 11) سپس خدا آسمانها را شكافت، و فرشتگان گوناگون، آنرا انباشت، آنها به خدا سجده میكنند، عبادت میكنند ذكر خدا میگویند و خسته نمیشوند. دستهای از فرشتگان، امناء وحی و سخنگویان خدا، برای پیامبران هستند. گروهی دیگر، نگهبانان بندگان خدا و دربانیان بهشت هستند. گروهی هم در روی زمین استوارند. در كنار پایههای عرض خدا در حالی، كه سر به زیراند، و بالهای خویش را دور خود گرفتهاند ایستادهاند. (زمانی، مصطفی 1375 ص 18)
4- اعتقاد به انبیاء الهی: اولین پیامبر الهی آدام است. پس از اینكه خداوند جان آدم را گرفت زمین را خالی از پیامبر نگذاشت تا مردم را براه خدا با كوشش فراوان رهبری كنند، و میان معرفت خدا و ملت ارتباط برقرار سازند. خدا بوسیله پیامبران خود كه بهترین سخنگویان و حافظان امانتهای رسالت بودند، در هر قرنی با ملت خود عهد و پیمان را ادامه داده، تا رسالت به پیامبر ما محمد صلی علیه و اله ختم گردید، و رسالت اعلام خطر و اتمام حجت به پایان رسید. خدا در هیچ عصری مردم را بدون پیامبر، كتاب آسمانی و رهبر مورد نیاز، نگذاشته است. پیامبرانی را فرستاد كه محدود بودن تعداد خود و پیروانشان، از افزون بودن مخالفین آنان، مانعی از انجام رسالت نبود. هر پیامبری چه پیامبرانی كه در اوائل تاریخ مبعوث شدهاند، یا پیامبرانی كه اواخر آمدهاند. همه مشخصات پیغمبر بعد از خود را بیان میكردهاند.
5- اعتقاد به معاد، روز جزا، بهشت و دوزخ: در پایان جهان، روز بعثت اخروی تمام مردگان مبعوث خواهند شد (سوره ق- آیه 41) ] در صور دمیده خواهد شد كه ناگاه ایشان از گورها به سوی پروردگار خویش شتابان حركت میكنند.[ (سوره یس آیه 51) ] آنگاه كه برنامه تنظیم شده جهان به پایان رسید، و مقدرات موجودات انجام یافت و باقیمانده مردم هم جان دادند، و دستور خدا درباره قیامت صادر گردید. آسمان را حركت میدهد و میشكافد، زمین را منقلب و متزلزل میگرداند، كوهها را از ریشه درمیآورد. . . خدا مردگان را كه در زمین بودهاند و پوسیدهاند از زمین بیرون میریزد، سپس آنان را برای بازجوئی از كارهای پنهانی و نهانی دنیا بسته بندی میكند. دستهای را در آسایش و نعمت قرار میدهد، بندگانی كه اعمال خود را در دنیا انجام دادهاند، در كنار رحمت خدا ثواب میبرند، در بهشت جاویدانند و دستهی دیگر را تحت فشار انتقام، كه معصیتكارانند و در بدترین مكانها و آتش دوزخ جای داده میشوند.[ (زمانی 1375)
6- امامت: یا ایهاالذین آمنو اطیعوالله و اطیعوالرسول و اولی الامر منكم. ای كسانی كه ایمان آوردهاید از خداوند و رسول او اطلاعات كنید و نیز از كسانی كه از طرف آنها برای این امر تعیین شدهاند نیز اطاعت كنید. خلافت و امامت طلوع كرد برقی جهید و درخشندهای آشكار شد، انحرافی برطرف گردید و خدا جمعیت دیگری را جایگزین جمعیت دیگر كرد، قدرت از دست یكی گرفته و به دیگری داده شد. ما همانند كسیكه در قحطی قرار گرفته منتظر باران است در انتظار تغییر خلافت بودیم. رهبران نمایندگان خدا در میان خلق و آگاه از وضع مردم و حاكم بر آنها هستند. كسی وارد بهشت نمی شود مگر اینكه رهبران و امامان را بشناسد و آنان هم افراد را بشناسند. و كسیكه آنان را نشناسد و امامان هم او را نشناسند بطور حتم وارد آتش میگردد. (زمانی، مصطفی 1375 ص 352)
سوگند به آن خدائی كه دانه را میشكافد و جانداران را میآفریند، اگر وضع حاضر نبود و اگر آماده شده یاور، و فشار جمعیت كه تكلیف را تعیین میكند، نبود و اگر خدا از دانشمندان پیمان نگرفته بود كه در برابر عوارض شكمبارگی و گرسنگی بیچارهگان نباید آرام بگیرند. من افسار مركب خلافت را روی شانهاش میانداختم و كنار میرفتم و با همان ظرفی كه درخت خلافت را اول آب دادم و خانه نشستم، اكنون نیز آب میدادم و بخوبی درك میكردید كه این دنیای شما در نظر من بیارزشتر از بی است، كه به هنگام عطسه بز بیرون میآید . (پیشین) آگاه باشید كه آل محمد (ص) مثل ستارگان آسمان هستند، آنگاه كه یكی از آنها خاموش شد، ستاره دیگری آشكار میگردد. گویا نعمتهای خدا در میان شما كامل شده و آنچه را آرزو دارید خدا به شما نشان خواهد داد . (پیشین)
مهمترین وظیفه و تكالیف هر فرد مسلمان عبارتند از:
1- نماز: قرآن مكرراً تكلیف نماز را در مورد سفارش قرار میدهد، و از مناره مساجد روزانه پنج بار صدای اذان به گوش میرسد. قرآن از پیروانش میخواهد كه در طول روز چند وقت نماز بخواند. در طلوع آفتاب، ظهر، و شب از اول فجر تا طلوع آفتاب نماز صبح، در ظهر پس از عبور آفتاب از نصف النهار هر محل، نماز عصر پس از ادای نماز ظهر، نماز مغرب پس از عبور سرخی خورشید از بالای سر، و نماز عشا پس از ادای نماز مغرب (سوره هود آیه 116 سوره بنی اسرائیل آیات 81-80، سوره طه آیه 130، سوره روم آیات 17- 16، سوره ق آیات 39-38) نماز همواره در جهت مسجد مقدس مكه، كه قبله گاه مسلمین است و خانه توحید كعبه، كه توسط حضرت ابراهیم ساخته شد، خوانده میشود. خواندن نماز در مساجد به صورت جماعت فضیلت بیشتری دارد. اولین مسجد توسط رسول گرامی اسلام در شهر مدینه ساخته شده و مهمترین مركز عبادی، سیاسی مسلمانان بشمار آمد. از آن پس با گسترش دین اسلام، در هر جائی از مناطق مسلمان نشین، شهری و روستائی ساختن مسجد معمول گردید، و در حال حاضر نیز مساجد از اماكن مذهبی و مقدس مسلمانان بشمار میآید.
2- روزه گرفتن در طول روزهای ماه رمضان: «ای مؤمنین، تكلیف روزه بر شما نوشته شد و واجب گردید، همانگونه كه بر كسانی كه قبل از شما بودند واجب گردیده بود. در ماه رمضان. . . . پس هر كس از شما این ماه را درك كند باید روزه بگیرد. . . . بخورید و بیاشامید تا لحظهای كه پدیدار شود رشته سپیدی در سیاهی شب . . . از آن زمان تا فرا رسیدن شب روزه بدارید» سوره بقره آیات 187-181)
البته روزهای دیگری هم هستند، كه جنبه تكلیف و اجبار ندارند و هر فرد مسلمان جهت بردن اجر و ثواب روزه داری میكنند. همانگونه كه خود حضرت محمد (ص) غالباً در روزهای دیگری از ماه هم روزه میگرفت. حدیثی از پیامبر نقل شده است: «در هر كار خوبی كه كسی انجام دهد بین ده تا هفتصد برابر پاداش مقرر گردیده است، اما ثواب روزه داشتن بی از این حرفهاست»
3- سفر به مكه (حج):در میان مردم حجم را اعلام نمای، بگذار كه آنها پای پیاده و یا سوار بر هر شتری لاغر، از جانب هر دره ژرف به حج یایند» سوره حج آیه 28) از تكالیف خدا بر مردم یكی هم حج بیتا . . . الحرام است، برای هر كسی كه بتواند این كار را به نحوی انجم دهد. سوره آل عمران آیه 97) بنابراین بر هر مسلمان مستطیع كه از نظر مالی و جسمی توانائی دارد واجب است، در طول زندگی خود یكبار به خانه خدا و مكه مشرف شود، تا خانه كعبه را طواف نموده و مناسك دیگر حج، مانند، بستن احرام، سعی و صفا و مروه، صحرای منا و عرفات، رجم شیطان، قربانی، تقصیر و . . . بجا آورند.
]حدا حجم و زیارت خانه محترم خود را، كه آن را قبله مردم قرار داد، برای شما واج گردانیده است. خدا حجم را علامت تواضع مردم و عظمت خدا و اعتراف ملت به این عظمت قرار داد. خدای عزیز مسجد الحرام را پرچم اسلام و پناهگاه پناهندگان قرار داد ، و احترام آنرا واجب و زیارتش را فرض قرار داد ، و دستور داد به سوی آ كوچ كنید. «زمانی 1375 ص 26»
4- صدقات: این تكلیفی است، كه به روشنی در مورد مسلمانان با ایمان و معتقد وضع گردیده است. (سوره بقره آیه 40، سوره تغابن آیه 16، سوره بینه آیه 4) قبول اسلام بطور مسلم شامل پرداخت، این مالیات اسلامی است. (سوره توبه آیات 11-5) «هنگامی كه در جنگ غنیمتی بدست آوردید، بدانید كه یك پنجم آن برای خدا و رسول و نزدیكان، یتیمان و بینوایان و در راه ماندگان میباشد.» (سوره انفال آیه 41) بنابراین صدقات، همان مالیات برای حمایت و تقویت از دولت میباشد، كه به مصرف هزینههای مؤسسات مذهبی، و نگهداری از فقراء و بینوایان و غیره میرسد. و علاوه بر آن هزینه سایر فعالیتهای دولتی نیز تأمین میشود.
اماكن مقدس مسلمانان:بیتالحرام كعبه معظمه در شهر مكه ، قبله گاه مسلمین، مقدسترین و مباركترین مكان مورد احترام و تقدیس مسلمانان جهان میباشد. هر ساله میلیونها مسلمان از اطراف و اكناف جهان از كشورهای مختلف در صفوفی فشرده به زیارت خانه خدا میشنابند. و اجتماع میلیونی آنها عظمت و شكوه اسلام و مسلمین را، متجلی میسازد.
مدینه النبی اولین شهر مسلمانان جهان، كه اولین حكومت اسلامی در آن تأسیس شد، دومین شهر مقدس و محترم مسلمانان جهان، كه اولین حكومت اسلامی در آن تأسیس شد، دومین شهر مقدس و محترم مسلمانان جهان است. مدفن رسول گرامی اسلام با گنبد خضرای آن، و قبرستان بقیع و آرامگاه امامان شیعه و دیگر صحابه و مهاجرین و انصار رسول گرامی اسلام، در آن واقع شده است، كه مورد زیارت میلیونی مسلمانان، در موسم حج تمتع و عمره، میباشد. بیت المقدس قبله گاه نخستین مسلمین میباشد و مورد احترام مسلمانان، مسیحیان و یهودیان، جهان است. شهرهای مقدس نجف، كربلا، كاظمین، سامرا در عراق و مشهد مقدس و شهر قم در ایران، كه سالیانه میلیونها مسلمان و شیعه ، برای عرض ارادت به خاندان نبوت و عصمت و طهارت، برای زیارت امامان معصوم خویش، به این شهرها سفر میكنند.د- تصوف و عرفان (میستی سزم- Mrsticism)
مذهب عرفان «میستی سزم»كه در فرهنگ اسلامی به عنوان تصوف نیز خوانده میشود، بر خلاف نظر اغلب متكلمان، كه آن را وابسته به ادیان بزرگ و غیره مستقل دانستهاند، مكتب و نحلهای است، مستقل كه دارای اساس ویژه و جهان بینی خاصی است، كه با گونه و اساس ادیان بزرگ یك خدائی فرق و تباین دارد، و از نظر طرز بینش دینی و توجیه الهیات، به عنوان یك فلسفه ذوقی و نه مذهبی یك مرحله بازتر و آزادتر می باشد.
مذهب عرفان، كه اساس بینش و شناخت را ذوقی و از راه تزكیه و اشراق قلبی میداند، در هر محیط دینی تقریباً سعی میكند، به رنگ و صیغهای محیطی جلوه نماید. از این جهت تصوف اسلامی، در محیط تسنن به رنگ تسنن و در محیط تشیع، به شیوه تشیع ظاهر شده است. هم چنین در محیط مسیحی به صورت رهبانیت و در محیط هندی به شكل «جینیزم» یعنی مذهب ریاضت، و در محیط یونانی قدیم به صورت «گنوستی» عرض اندام كرده است. روی این اصل مكتب عرفان در محیطهای مخلتف فرهنگی و جوامع متفاوت فلسفی و دینی دارای گونهها و شیوههای متفاوت و گوناگون شده در بعضی خصوصیات ظاهری با هم جدائی یافتهاند «یوسف فضائی – 1356 ص 43»
طریقههای عرفان، اگر چه بر مبنای یك خدائی و توحید نهاده شدهاند، اما عرفا در عرفان خدا را مانند موحدان ادیان بزرگ، دارای شخصیتی معین و صفاتی مشخص، كه صفات ثبوتی و سلبی داشته باشد نمیشناسند، بلكه او را وجود مطلق و حقیقت كلی در جهان میدانند، كه با موجودات و مخلوقات جهان از نظر، مفهوم و جود مساوی است. یعنی به عقیده عارفان مكتب عرفان، وجود همه موجودات و مخلوقات، از وجود كلی و حقیقی خدا نشأت گرفته و جدا شدهاند. از این نظر، موجودات با خدا از نظر وجود- نه ماهیت- وحدت و پیوستگی ناگسستنی دارند، و به قول عارفان هند، خدا و یا آن حقیقت كلی مكتب عرفان بنام برهمن روح جهان است، چنانكه آتمن روح و حقیقت در بدن انسان است. نظر و عقیده عرفا دربارهی توجیه مفهوم خدای عرفان بسیار جالب و لطیف است. او را بالاتر ا آن خصوصیات و صفات شبه جسمانی میدانند، كه موحدان ادیان مرحلهی قبلی در ادیان بزرگ برای او قائلند به عقیده پیروان مكتب عرفان چه در ادیان هندی و چه در مسیحیت و اسلام همه اشیاء به اندازه استحقاق خود، بهرهای از وجود مطلق و باصطلاح از فیض مسدام خدای مكتب عرفان دارا هستند. در طریقهی عرفان، عقیده بر این است كه، انسان دارای جوهر و روحی است از روح كلی خداند، كه به علت مقید شدن به جسم و خصوصیات جسمانی در بدن،
از اصل و منشأ خود، كه خدا باشد، دور افتاده و تنزل كرده است و گرفتار علائق مادی گشته است. از این رو، در مكتب تصوف و عرفان در اسلام، و مكاتب دیگر عرفان جهان، هر سالك طریقهای عرفان باید بكوشد به وسیلهی طی منازل و مقامات عرفانی، كه آمیخته به آداب و مناسك ریاضت و تزكیه و تخلیه نفس است، روح خود را از علائق مادی و تمایلات حیوانی خلاص و رها نماید، تا بتواند دوباره به اصل و منشأ خود، یعنی خدا و حقیقت مطلق برسد. «پیشین»
در عرفان هندی در دین هندوی قدیم، خدا را به عنوان روح كلی جهان، و بنام برهمن و روح جزئی انسان را بنام «آتمن» خواندهاند هدف اصلی عارف هندی در مذهب قدیم هندو اینست كه، از راه ریاضت و ترك دنیا آتمن را به برهمن متصل گردانند.. یعنی روح انسانی را به روح جهانی برسانند. در دین بودائی ، كه در قرن ششم پیش از میلاد به وسیله بودا تشریع شده است، عارفان آن حقیقت كلی و روح جهانی (خدا) را بنام نیروانا خواندهاند. نیروانا همان است كه ، عارفان مناطق قدیم شرقی ایران اسلامی، مانند با یزید و ابوسعید ابی الخیر، آن را به عنوان مقام و متربهی «فنا» نامیدهاند. (جان، ناس، 1344، ص 102)
بعضی از دین شناسان گفتهاند: عقیدهی اینكه روح انسان از منشاء اصلی جدا شده و تنزل كرده، و باید از راه تزكیه و تجلیهی نفس دوباره به مبدأ اصلی متصل شود، از عقیدهی «گنوستی سزم» مكتب فلسفی نو افلاطونی مدرسهی عرفان، اسكندریه یوننی در عرفان اسلامی نفوذ و سرایت كرده است. پیشوای فلسفهی عرفانی نوافلاطونی در اسكندریه «فلوطین» بوده است. (یوسف فضائی، 1356 ص 46)
آئین قربانی :قربانی در اصطلاح كلی در علوم ادیان، گرفتن زندگی موجود زنده است اعم از انسان، حیوان یا نبات، از راه كشتن، سوزاندن، دفن كردن یا خوردن، به منظور تقرب به خدایان و جلب نظر آنان لفظ قربانی در عربی كه مأخوذ از ریشه قرب به معنی نزدیكی است، میرساند كه در همه قربانیها نزدیكی جستن به خدایان یا قوای طبیعی مورد نظر بوده است.
قصد از قربانی یا تقرب به خدایان، گاه این بوده است كه از راه قربانی و تقدیس شی قربانی شده، از نیروی خدایی بهرور شود. و انسان در نتیجه خوردن آن این قدرت خدائی را به جسم انتقال دهد. و گاه این بوده است كه ضعف بشری را برطرف سازد و بسیاری از اقوام چیزی را كه بدین منظور قربانی میكردند، دست نمی زدند و آنرا به دور میانداختند. در حال حاضر نیز قربانی به قصد و نیت باطنی افراد در اهداف مختلف به منظورهای مختلف صورت میگیرد.
اقسام قربانی: قربانی را میتوان بر حسب موضوع قربانی و كیفیت و مقاصد آن به اقسام گوناگون قربانی خونی و غیرخونی تقسیم كرد. 1- قربانی خونی شامل حیوانات از قبیل بر، قوچ، گاو ، گوسفند و شتر و انواع پرندگان میباشد در نزد ادیان ابتدائی و قدیمی و باستان بزرگترین رقم قربانی را قربانی انسانی در برداشت . ولی مطابق روایات تورات و اسلام حضرت ابراهیم (ع) در اقدام اساسی خود، اعلام حرمت و قباحت قربان كردن انسان بود، كه در آن زمان میان اقوام مختلف برای خدایان رواج داشته است. ابراهیم (ع) برای منسوخ كردن آن رسم ناروا، مطابق روایات تورات و اسلام به قوم خود گفت كه خدا فرمان میدهد یگانه پسرش را برای خدا قربان كند و مدت سه روز آن موضوع را تكرار نمود. پس از آنكه احساسات پیروان خود را برای آن عمل برانگیخت روز سوم پسر خود (مطبق روایات تورات اسحاق و در روایات اسلام اسماعیل) را در جای معینی آماده قربان كردن نمود. در آن وقت گوسفندی از پشت سنگها نمایان گشت و از سوی خدا ندا رسید كه خدا قربانی كردن انسان را دوست ندارد. و این دستور یعنی نارضائی خدا از قربان كردن انسان باعث شد كه رفته رفته آن رسم متروك و منسوخ گردد، و بجای آن قربانی كردن حیوان معمول شود.
2- قربانی غیر خونی شامل آب، شیر، عسل، روغنهای نباتی و حیوانی، شراب و آبجو بوده است. 3- هدیه و قربانی گیاهان شامل سبزیجات، میوهها، دانهها و گلها بود.
اشكال قربانی: قربانی، گاه از راه ریختن خون یا شراب یا ب یا نثار میوه و سبزی و گل است یا از راه سوزاندن آن ، یا از راه دفن آن. سوزاندن قربانی در میان یهودیان قدیم و یونانیان و كنعانیان و هندوان معمول بود. شاید هدف از قربانی آن بوده است كه بوی سوختگی و دود آن به مشام خدایان كه مقر آنان آسمان پنداشته میشده برسد. دفن قربانی برای جلب نظر و تقرب به خدایان زیرزمینی بوده است كه چنین رسمی در میان اكثر، مردم جهان باستان رواج داشته است كه اندیشه دوزخ واقع در زیرزمین از این باور پیدائی یافته است.
آئین قربانی در ایران: عقاید دینی ایرانیان در هزاره پنجم قبل از میلاد، وجه مشابهت بسیاری با مردمان دیگر نقاط جهان داشت كه پیش از تاریخی میزیستند. اطلاعات امروزی ما در بارهباورهای دینی مردمان یاد شده از یافتههایی حاصل میشود كه از گورهای آنان به دست آمده است و آنان بر این اعتقاد بودند كه آدمی پس از مرگ همچنان به زنگی به شكل و هیئتی دیگر ادامه میدهد. به همین سبب گور مردگان خویش را هم چون مصریان و بابلیان از خوردنیها و نوشیدنیها و پوشیدنیها و وسایل جنگی آكنده میساختند.
آنان مردگان خود را در بلندیدها به خاك میسپردند و برای جلب نظر و عطوفت خدایان، قربانیهای بسیار قدیم میداشتند و برای این منظور قربانگاههای با شكوهی بر پا داشته بودند كه به آنها زیگورات گفته میشود كه یكی از بزرگترین زیگوراتهای دوره پیش از آریایی در ایران در خوزستان (چغازنبیل) از زیر خاك بیرون آورده شده است كه متعلق به قوم عیلام بوده است. (اعظم زاده رضا، 1384)
آئین قربانی در جامعه ما اكنون بر اساس دین اسلام و تحت تأثیر آن صورت میگیرد. در جامعه كنونی قربانی از شكل ریختن خون از نوع قربانی خونی شامل حیوانات از قبیل بز، گوسفند، گاو، شتر، قوچ و انواع پرندگان میباشد. در حال حاضر بزرگترین آئین قربانی در موسم حجم روز عید قربان صورت میگیرد و به تبع آن حجاج و دیگر افراد جامعه ما در این روز مراسم قربانی از نوع خونی، حیوانات بخصوص گوسفند و غیره را ذبح میكنند. و میان خود و دیگران تقسیم و پخش میكنند. علاوه بر آن ر مناسبتهای مختلف ، عروسیها ، ورود عروس به خانه داماد، بازگشت مسافر به خانه، خرید وسیله نقلیه یا ساختمان، بازدهی زیادی محصول كشاورزی، داشتن نذر، در اماكن مقدس ، یا ایام مذهبی ، و غیره ما شاهد انجام قربانی از سوی مردم در جامعه هستیم.
نتیجهگیری از این فصل: تقدس در جوامع دینی و غیر دینی وجود دارد. با بررسی تاریخ اقوام پیشین و اكتشافات باستان شناسی مشخص شده كه انسان از دیرباز گرایش به پرستش داشته و مخلوق بودن خود را درك كرده است. انسانها بدوی چون آگاهی از رمز و راز خلقت نداشتند، نیروی خلقت را در طبیعت جستجو میكردند، و حس میكردند آن نیروئی كه مسلط بر آنهاست. در طبیعت نهفته است. همه مناظر طبیعت را دارای روح میدانستند و برخی از آنها را دارای آن نیرو میدانستند و به آن احترام قائل بودند و مقدس میدانستند. همین عامل باعث شده بود كه برخی فضاها و حیوانات و اشیاء از نظر آنان مقدس به شمار آیند. در ادیان جدید نیز تقدس وجود دارد و آن مخصوص خداوند یكتاست. به طور كلی مقدس آن چیزی است كه بر انسان تسلط ارد و از او برتر است. و میتواند برای انسان مفید یا مضر باشد و انسان با احترام و مقدس داشتن او و تقدیم هدایات و قربانی كردن و نذر و نذور سعی در جلب او دارد.
در تمام ادیان و مذاهب جهان جایگاههایی برای عبادت وجود دارد كه آن جایگاهها برای مومنین مقدس بوده ، و حرمت آن واجب و هر گونه بی حرمتی مستوجب كیفر میباشد. پیروان ادیان و مذاهبی جهان، پیامبران و پیشوایان دین خود و محلهایش كه آنها حضور داشتهاند و محل دفن آنها را مكانهایی پاك و مقدس میشمارند، و ه رساله تعداد زیادی از مومنین برای زیارت و تبرك جستن به آن مكانها میروند.
در دین اسلام نیز همانند سایر ادیان مكانهایی برای عبادت وجود دارد كه عبارتند مساجد كعبه كه قبله مسلمانان میباشد. این مكانها از نظر تمام مسلمانان مقدس شمرده میشوند و حرمت آن به هر مسلمانی واجب شمرده میشود. حتی ورود غیرمسلمانان را به این مكانها حرام داشته و از ورد آنها جلوگیری مینمایند. در مذهب تشیع علاوه بر این مكانها، مزار پیامبر و امامان و امامزادهگان و بزرگان دین مقدس شمرده میشود. این اماكن مقدس از ارزش والائی نزد مردم شیعه مذهب برخوردارند. هر گونه بیحرمتی به آن اماكن باعث كیفر و آزرده خاطر شدن آنان میشود.
شیعات در نقاط مختلف جهان به زیارت این اماكن مقدس میروند و نذرها و قربانیها در آن مكانها تقدیم میدارند و از آنها در زندگی برای رفع مشكلات و رسیدن به خواستهها كمك میطلبند. به اعتقاد شیعیان به خاطر تقربی كه ائمه و بزرگان دین نسبت به خداوند دارند. میتوانند واسطه بین آنها و خداوند واقع شوند و حاجتشان را برآوره كنند. به همین خاطر شیعیان گرایش بیشتری نسبت به این اماكن از خود نشان میدهند و هدایا و تحفههایی به مقابر امامان و امامزادگان تقدیم میدارند تا توجه آنان را به خود جلب كنند. زیارت قبور ائمه و توسل كردن و شفاعت جستن و استمداد از آنها در دین اسلام جایز شمرده شده حتی سفارش نیز شده است و اكثر علمای اسلام آنرا جایز میدانند. شرط این عمل این است كه موجب شرك نشود و خود مقابر مرود پرستش واقع نشوند.
در گوشه و كنار ایران اسلامی ما نزدیك به 3400 بقعه و مقبره متبركه منسوب به امامزادهها وجود دارد كه سابقه برخی از آنها به بیش از هزار سال میرسد و بعضی از آنها رونق یافته و بعضی نیز بر اثر بی توجهی حاكمان وقت تخریب شده و از بین رفتهاند. (اعظم وحید 1373 ص4) مردم ایران پس از گرایش به اسلام و با توجه به فرهنگی كه داشتند نسبت به ائمه اطهار علاقه وافری نشان میداند در خلال جنگهای مسلمین با ایرانیان، شماری از صحابهها و منسوبین به ائمه اطهار (ع) در ایران شهید شدند و بعدها قبور ؟؟ و محل راز و نیاز مردم شد.
پس از آن نیز با وجود اینكه امام رضا (ع) كه به همراه خانواده خود از عربستان به ایران كوچ كردند كم كم طایفه بنیهاشم به لحاظ وضعیت خفقان آمیز خلفای عباسی و گرایش ایرانیان به تشیع به طرف ایران مهاجرت كردند. با شهادت امام رضا (ع) كلام بنی عباس به دستور خلفای وقتی برای از بین بردن كانونهای مبارزه دست به كشتار امامزادگان و نوادههای منسوب به امامان زدند. و امروزه به ثقین كمتر امام زادهای وجود دارد كه به مرگ طبیعی فوق شده باشد، اكثراً بر اثر جنگ و گریز به درجه شهادت نائل شدهاند. علاوه بر آن در طول سالهای گسترش اسلام در بین ایرانیان معمولاً اهالی هر منطقه به فراخور شرایط زمانی و مكانی سفیری را به حضور امام وقت میفرستادند و تقاضای نماینده فقهی و دینی میكردند و امامان نیز معمولاً از منسوبین خود، فردی را برای نشر و ترویج معارف اسلامی به منطقه میفرستادند.
آگاه سازی مردم ایران علیه حكام وقت بیشتر مواقع منجر به بیداری و روی گرداندن آنان از حاكمان منطقه میشد و این خطر بالقوه ای برای آنان محسوب میشد. در نتیجه برای از بین بردن این خطر، بین آنان جنگهائی به وقوع میپیوست كه به علت نداشتن یاران وفادار و امكانات نظامی گسترده در این جنگ و گریزها امام زادهها به شهادت میرسیدند.
در بین این امامزادگان، فقها، قاضیان و سردمدارن نهضتهای اسلامی وجود داشتند كه در عصر خود از نظر تقوا، زهد و پارسایی سرآمد روزگار محسوب میشدند. طبق قرائن و شواهد بدست آمده اكثر این امامزادهها منسوب به امام حسن (ع) حضرت سجاد (ع) امام محمد باقر(ع) امام جعفر صادق (ع) امام موسی بین جعفر (ع) امام رضا (ع) امام جواد (ع) و تعدادی نیز منسوب به حضرت عباس (ع) هستند. در این فصل ما به معرفی و بررسی امامزادههای شهر صائین قلعه میپردازیم. 1- امام زاده یعقوب (ع) 2- امام زاده یحیی (ع) 3- امام زاده قاسم و سارا (ع) امام زاده یعقوب (ع):
امام زاده یعقوب (ع) بر بالای یك بلندی در ارتفاع حدود 500 متری در جنوب شهر صائین قلعه قرار گرفتن و فاصله آن تا شهر در حدود 5/3 كیلومتر میباشد. برای عزیمت به این محل از شهر صائین قلعه این فاصله و راه بصورت تدریجی مرتفع میگردد. و مسیر جالبی در پیادهروی میباشد. در گذشته كه وسایل حمل و نقل امروزه نبود، در بیشتر اوقات افراد با پای پیاده یا با چارپایان مختلف، اسب، الاغ، قاطر . . . به این محل میآمدند.
در حال حاضر نیز افراد بسیاری از شهر صائین قلعه و اطراف، از زن، مردم ، پیر و جوان، دانشآموز، دانشجو، برای عرض ارادت یا استجابت دعا و نیازسشان، یا نفر و نیازی كه داشتهاند، با پای پیاده به زیارت میروند. توسعه سفر غنی میباشد، رنج آنرا فراموش میكنند. به ناچار دلبستگیها بیشتر میشود. یا رو معشوقی كه از اولاد امامان معصوم (ع) است، و به دیدارش رفتهاند دلشان را سبز و با صفا نگه میدارد. وقتی بعد از تحمل آنهمه خستگی، كوله باری به حریم مقدس میرسد، آب خنك و چشمه زلال و با تبرك امام زاده یعقوب (ع) است، كه چهره خوی كرده به این دیوار را نوازش میدهد.
وقتی گوارائی آنرا به زیر لب میكشی، دیگر این تو نیستی كه اینهم راه آمدهای و كوفته و عرق ریزانی، بلكه سواری هستی نشسته بر ترك اسبی چابك، سراغ دوست را میگیری و به دیدار و زیارت آن میشتابی. چنین است، وضع افرادی، هنگامی كه بعد از تحمل مشقت و گیر راه، چشمهایشان به دیدن دامن سبز و ضریح پاك و محیط باصفای امام زاده یعقوب، روشن و شادمان میشود. اولین فردی كه به این افراد خوش آمد میگفت و گوئی از طرف امام زاده ماموریت دارد تا بازائرین برخورد نماید، خادم قدیمی و مرد پیر خوش رفتار و با صفا، زنده یاد قربان واعضی بود. كه گوئی با هم دوست و شناسی است، و با وجود ایشان، احوالپرسی و پرس و جو از زائرین و شوخ طبعهایش، هیچ كسی در این محل احساس غریبی نمی كرد.
پیشینه تاریخی: امام زاده یعقوب (ع) در بالای یك تپه مرتفع ، در 5/3 كیلومتری جنوب صائین قلعه واقع شده است. سرنوشت زندگی ایشان با امام زاده یحیی (ع) در ارتباط مستقیم بوده است. و هر دوی این شخصیتها حدود سال 202 هجری بطور اضطراری در معیت تعداد زیادی از بنو اعم و وابستگان و طرفداران حضرت امام رضا (ع) از مدینه به ایران آمدهاند، و امام زاده یعقوب (ع) كه از فرزندان امام موسی بین جعفر (ع) میباشد در جنگی میان او و عوامل خلفای عباسی در گرفته بودجه شهادت نایل گردیده و توسط اهالی صائین قلعه و روستاهای اطراف در جنوب آن بر بالای تپه مرتفع دفن شده است.
شیخ ابوسعید خوارمی مینویسد: موقعی كه علی بن موسی الرضا در مرو بود، برادران و عموزادهگان او در مدینه بودند. چون زمان مفارقت به طول انجامید آرزوی ملازمت آن حضرت كردند، و متوجه مملكت ایران شدند. حدود دوازده هزار نفر از اولاد موسیبن جعفر (ع) و بنی اعمامش روانه مرو شدند. مامون خلیفه عباسی از حركت این كاروان عظیم بر خود بترسید، كه مبادا به محض ورود به ایران خبر شهادت مولایشان علی بن موسی آگاه شوند و به دارا الخلافه روی آورند، فرمان قتل آنها را صادر كرد. ولی چون عده زیادی از آن كاروان به ایران سرازیر شده بودند، خبر شهادت امام رضا (ع) را شنیدند. متألم شدند و به انتقام و خون خواهی امام علم مخالفت برافراشتند. از جمله كسانی كه از مدینه با این كاروان به ایران وارد شد. اما زاده یعقوب (ع) بود. كه از راه بغداد وارد قم شد و بعد از چند روز به جانب ابهر حركت نموده و آنجا به قهود «صائین قلعه» عازم گردید. «فخیمی ، آقاجان، 1376، ص 40»
حضرت امام زاده یعقوب (ع) در عنفوان جوانی به ایران آمده و برای تجهیزات قوا، نامههائی به شیعیان و سادان معظم نوشته كه ترجمه یكی از نامهها به این شرح است: بسمالله الرحمن الرحیم] این نامهای است از امام زاده یعقوب بن موسی بن جعفر (ع) به جانب دوستان و شیعیان بالاخص سادات عظام، دانسته باشند كه میخواهم خون مبارك و بناحق ریخته اجداد طاهرین و برادران سادات را از این تیره دلان كافر بازستام، چون بالعیان میبینم دین مبین جد بزرگوارم را ضعیف گردانیدهاند، امید است كه شیعیان و دوستان، این شیوه مرضیه را مدعی داشته و جنگ با این جماعت را فریضه خود اختیار و در همراهی با ما خود را معاف ندارند ، كه جهاد در راه خدا موجب رستگاری دنیا و آخرت است[ «پیشین»
امام زاده یعقوب (ع)در این ناحیه جنگهائی داشته و دلاوریهای زیادی انجام داده است تا اینكه در نهایت در جنگی كه میان آن حضرت و یكی از عوامل و حكام وابسته به خلفای عباسی، در این منطقه اتفاق افتاده، به همراه امام زاده یحیی ع كه از بستگان نزدیك آن حضرت بوده و امید لشكر ایشان به حساب میآمده است. هر دوی ایشان، پس از مقاومت و دلاوری به درجه شهادت نائل گردیدهاند. كه امام زاده یحیی (ع) در داخل صائین قلعه، كنار تپه تاریخی به خاك سپرده میشود و امام زاده یعقوب (ع) نیز پس از ایشان در جنوب صائین قلعه، بر فراز تپه مرتفع دفن گردیده است.
كه هر دوی این محل از آن زمان تاكنون مورد زیارت اهالی صائین قلعه و منطقه میباشند. در مسیر صائین قلعه به امام زاده یعقوب، در نصف راه محلی بوده كه مردم محل به آن «عمر قالاقی» میگفتند، و رسم بود هنگام عزیمت به امام زاده و یا بازگشت از آن، زائرین هر كدام سنگی را به این محل به معنای نفرت و انزجار پرتاب میكردند. و اعتقاد داشتند كه، قاتل امام زاده یعقوب (ع) در این محل دفن شده است، به نام عمروبن بلاغی. چون مردم و زائرین به این محل سنگ میانداختند و بر اثر آن سنگها ر روی هم انباشته شده و در اصطلاح محلی به عمر قالاقی مشهور شده بود. در حال حاضر این رسم، یعنی پرتاب سنگ به آن محل بصورت گذشته صورت نمی گیرد.
همچنین در ادامه مسیر به سمت امام زاده یعقوب (ع) یكی دیگر از اولادهایشان یا مسئولین به آن حضرت به نام امام زاده عبدالله. دفن گردیده بود، كه بر مزار ایشان هیچ آرامگاه و بقعهای ساخته نشده است و در هنگم عزیمت به امام زاده یعقوب (ع) زائرین به این محل نیز توجه و احترام میكردند. بنابراین بنظر میرسد كه صائین قلعه و مناطق اطراف آن كه ام القری آنها بشمار میرفته ، یكی از كانونهای تجمع، و مبارزات تشیع، به حساب میآمده است. چرا كه ابراز وفاداری و ارادت مردم این شهر به امامان و امامزاده گان بوضوح در تاریخ آشكار بوده، و نقش مهم و فعالی در مبارزات شیعی در ایران و منطقه داشتهاند.
بنای اولیه امام زاده یعقوب (ع) بنای اولیه امام زاده یعقوب (ع) در وضعیت كلی دارای پلان مربع مستطیل بوده كه طول آن 20 متر و عرض آن 5/12 متر و دارای 7 فضای مشخص بوده است. ابتدا، فضای هشتی كه 15/5 متر طول و 50/3 متر عرض داشته، و در طرفین آن دو اطاق بطور قرینه احداث گردیده بودن. پشت سرفضای هشتی بقعه اصلی قرار داشت و این بقعه به عنوان هسته اصلی قدیمترین بخش مجموعه بوده است. این فضا از قسمت درونی هشت ضلعی و از نمای بیرونی مربع مستطیل بوده و بر فراز آن حجم گنبد زیبائی استوار گردیده و در زیر آن آرامگاه امام زاده قرار داشت.
پشت سر آن اطاق بزرگی با پلان مستطیلی قرار گفته بوده كه 5/12 متر طول و 7 متر عرض داشته و به عنوان مسجد مجهز شده بود. اطاقهای طرفین بقعه به عنوان انبار و دفتر خدا هم، مجموعه قلمداد میشدند و ارتباط آنها منحصراً با فضاهای ردیف جلوئی بوده است. «ثبوتی ، 1377، ص 201» در كنار بنای اولیه امام زاده به جهت توجه به حضور گسترده زائرین. در حدود 50 زائر سرا در ضلع غربی بنای قبلی، سرویس دستشوئی در جنوب زائر سراها، كشتارگاه در ضلع جنوب غربی دایر شده و مجموعه عظیمی را اشغال نموده است.
طبق بررسیهای به عمل آمده قدیمترین بخش این مجموعه تنها شبستان گنبدداری بوده است كه قبر امام زاده در آن قرار داشت . مطالعات و تحقیقات این بنا را به دوران صفویه معرفی مینماید. بنابراین دارای بار فرهنگی و از نظر مردم شناسی با اهمیت و حفاظت از آن ضرورت داشته است. از موارد مهمی كه در بنای قبلی قرار داشت و مورد توجه و زیارت و تبرك زائرین قرار میگرفت، سنگ كوچكی بود كه جای پای امامزاده یعقوب (ع) بر روی آن حك یا افتاده بود و در مقابل ضریح قبلی قرار داشت و ابتدا زوار آنرا زیارت كرده و میبوسیدند. سپس با دور ضریح میپذیرفتند متاسفانه در بنای جدید اثری از این جای پای امام زاده مشاهده نمی شود.
توجه زائرین به این مسئله و جای و پای آن حضرت، از این فكر ناشی میشود كه در كنار خانه خدا در تمام ابراهیم، سنگی است، كه نشان پای آن حضرت میباشد. و حاجیان میبایست پشت سر آن سنگ ، یعنی درست بعد از جای پای حضرت ابراهیم خلیل الرحمان، حج را آغاز كنند. و آن خود بیانگر حقیقی است، وقتی كه حضرت ابراهیم به مقام امامت رسید، بر اثر سنگینی و اهمیت آن مقام الهی ، پاهای مباركش در سنگ فرو رفت، و از آن بعد هر جا مسلمانان به چنین موارد مشابهی برخورد مینمودند، آنرا حكایت از جای پای بزرگی، یا دست و پنجه حضرتی میپنداشتند. و مورد احترام و تقدیس قرار میدادند. همچنین در كنار بنای قبلی در ضلع جنوبی آن، قبرستان، واقع بود. و هر گاه كسی وصیت مینمود یا از افراد مشهور و بزرگ . منطقه به شمار میآمد در این محل و یا در مسجد قبلی امام زاده یعقوب دفن میكردند. كه از جمله میتون به قبر مرحوم حاج علیخان ممعینی و مرحوم سلیم جعفری اشاره كرد. در حال حاضر این قبرستان وجود ندارد. و قسمتی از آن در داخل بنای جدید و قمست دیگر در كنار آن قرار دارد . تنها قبری كه پس از احداث بنای جدید در ضلع جنوبی حرم امام زاده مشاهده میشود. قبر خادم پر، مرد با صفا و مهربان ، دوست و شناس هر زائر بزرگ و كوچك و صدیق امام زاده یعقوب (ع)، مرحوم زنده یاد قربان علی واعظی معروف به قربان ، میباشد، كه مدت شصت سال با تمام سختیها و رنجها، خالصانه در خدمت امام زاده یعقوب (ع) و زائرین آن قرار داشت و در خرداد سال 1383 در راه امام زاده یعقوب قربانی شد و در كنار آن امام زاده دفن گردید. همچنین در پائین تپه امام زاده یعقوب یك بركه آبی وجود دارد كه از چشمههای امام زاده پر میشود و از آن ر آبیاری زمینهای وقفی امام زاده استفاده میگردد. و در جانب غربی این بركه در مسافت یك كیلومتر بركه بزرگ دیگری نیز وجود دارد كه از چشمه كنار آن پر میشود. محل باصفا و زیبائی میباشند كه مورد توجه زائرین و استفاده چوپانان و دامهایشان قرار میگیرند. بنای كنونی امامزاده یعقوب (ع) با توجه به اینكه امامزاده یعقوب (ع) یكی از اماكن مهم و مقدس در استان زنجان میباشد. و این اهمیت به خاطر شخصیت ، مذهبی، سیاسی، تاریخی، آن حضرت كه در پیشینه تاریخی ذكر آن رفت ناشی شده است، بر همین اساس ما به بركت استقرار امامزاده یعقوب (ع) در صائین قلعه شاهد حضور ابوه، زوار، علاقه مند جهت ارادت به این حریم مقدس از اقصی نقاط كشور، در اكثر رویها و ماهها و فصول سال هستیم. چون بنای قبلی ظرفیت پذیرش زائرین ، را بصورت گستردهای بخصوص در مناسبتهای ملی و مذهبی را محدود میساخت و مشكلاتی را ایجاد مینمود ضرورت احداث بنای بزرگ و باشكوه را در این مكان بیش از پیش نمایان كرد. لذا این امر مهم به درخواست مردم صائین قلعه و پیشنهاد هیأت امنای امام زاده یعقوب و موافقت اداره اوقاف شهرستان ابهر، در بهار سال 1379، شروع شده، بنای قبلی تخریب و بنای جدید احداث گردید.
پروژه احداث بنای جدید رد سه فاز یا مرحله به اجرا در میآید.
ادامه خواندن مقاله سيري در دين مبين اسلام
نوشته مقاله سيري در دين مبين اسلام اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
↧
October 20, 2018, 2:28 am
nx دارای 61 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
معماری سلجوقی موقر و نیرومند و دارای ساختاری بغرنج بود. ولی اینهمه نه ناگهانی بودند و نه تصادفی، بلكه تجلی متعالی یك رستاخیز ایرانی بود كه در اوایل سده دهم با سامانیان آغاز شد. این رستاخیز در زمان سلجوقیان به اوج خود سید، چون هرچند ایجاد آثار هنری پس از سده دوازدهم نیز ادامه یافت، الخطاطی مشهود در نیروی خلاق پدیدار گردید. این مساله اغلب وقتی صادق است كه نیروی جنبش یك عصر بزرگ به نهایت می رسد و گرایش به ایجاد بناهای تاریخی و كارهای پهلوانی جای خود را به داستانسرایی و یادآوری گذشتگان می دهد.
زمینه فرهنگیایران علاوه بر منابع دایمی خود مقدار زیادی از ثروت اقتصادی و معنوی قلمرو و عباسیان برخوردار بود كه در اواسط سده هشتم در تحت تسلط ایرانیان در بغداد ایجاد شد. انگیزه های خلاق جامعه های متفاوت و غالباً رقیب، پیوسته حیات فرهنگی و تفكر اسلامی را گسترده و تقویت می كرد و محتوی غنی تر و سرمشقهای تازهتر زیباشناختی و معنوی فراهم می ساخت. مهمترین آنها تناسب سازی و حفظ فرهنگ یونانی بود. علم و حكمت یونانی، از طریق ترجمه های سازمان یافته با سرمایه مامون عباسی (813-833) در ایران شناخته شد. و در آنجا هم درست مانند پیدایش رستاخیز در اروپا، تاثیری قاطع داشت. آثار جالینوس، افلاطون و ارسطو به وسیله همه رهبران فكری ایران با پیگیری مطالعه شد. به علاوه، خلفای عباسی علاقه عمیقی به معارفدر جدی ترین شكل آن داشتند. (اطلبوالعلم ولو بالعین) سفارش پیامبر اسلام بود و بعد از عبادت، كسب معرفت مقدسترین كار تلقی می شد، كه حتی برایمان بی دلیل ترجیح داشت.
منصور عباسی (754-75) در تشویق علوم شركت جست و حمایتش از شعرا و فضلا پیدایش گروههایی برای مباحثات جدی را معمول ساخت. چنین تاسیساتی با علاقه مورد پذیرش قرار گرفت و راه موثری برای ایجاد و ترویج فرهنگ تازه شد. در سراسر اعصار اولیه اسلامی، با اینكه نبوغ ایرانی برای اداره امپراطوری اسلامی اهمیت اساسی داشت، شخصیت ملی خود ایران سترون و افسرده مانده بود. ولی در اثنای سده دهم ایران، شاعران، حكما، ریاضی دانان، منجمان، طبیعی دانان، مورخان، جغرافیدانان و لغت نویسان برجسته ای پرورد، كه اغلب درخشان و بسیاری شان دارای اعتباری بیهمتا بودند و و همه با اصالت، شجاعت و ظرفیت فرهنگی فراوان، عصر ساسانی علی رغم كشمكشهای سخت و طاقت فرسا در ایران، دوران ادب و تمدن بود. بیشك در مقام مقایسه، همان عصر در اروپا دوران تاریكی به شمار می رفت.
بی شك مهمترین عنصر در آغازگری رستاخیز ملی ایران شاهنامه فردوسی بود كه در سال 1010 به اتمام رسید. این كتاب كه از بزرگترین حماسه های جهان است، بلافاصله به طور دائم در دلهای مردم راه یافت. از آغاز پیدایش اسلام كه ایران آن را با علاقه پذیرفت، هیچ اثر هنری مستقلی را پیش از فردوسی نمی توان ذكر كرد. با اینكه عربی جایگزین فارسی شده بود، فردوسی منظومه خود را به شعر فارسی نوشت و به پاكسازی زبان از واژه های خارجی پرداخت و به آن شخصیتی تازه و نیرومند بخشید. او در تمام پنجاه هزار بیت شعرش بیش از نهصد و هشتاد و چهار عبارت عربی به كار نبرده و بقیه فارسی سره است. او نه تنها بهره گیری از زبانی نوسازی شده و با شكوه را احیاء كرد، بلكه كتابش اعتماد و میهن پرستی تازهای پدید آورد. شاهنامه افتخارات گذشته ایران را بیان، سنت های آن را احیاء جشن های ملی را تجدید، احساسات ملی را تریوج و در عین حال آینده اش را پیشگوئی می كرد.
در این لحظه حساس از تاریخ ایران رسوم ملی نیروی جنبش چشمگیری یافت. فردوسی از طریق دستاورد خویش ذخایر ایران را به حركت در آورد.م او مقام بزرگترین شاعر ایران را داراست و نه تنها در غنای فرهنگی ملتش سهیم است.مییل فطریشان به ریاضیات و علوم طبیعی را هم تشویق كرده. به این ترتیب روح استقلال معنوی و خلاقیت در سراسر ایران نفوذ می كرد و دستاوردهای این عصر میتوانست كشور را برای از سر گذراندن مصایبی كه در راه بود رهبری كند. فرمانروایان كه در میانشان فضلا و شعرای واقعی هم بود، در حمایت از شعرا، هنرمندان و فضلا با هم رقابت می كردند. حامی علم و ادب بودن وظیفه ای شاهانه تلقی می شد و نشانه با ارزش برای احراز مقام و قبول عامه بود.
كتابخانه های عصر گویای داستان فرهنگی با مشاركت وسیع است، كه در آن معرفت محترم شمرده می شد. صاحب بن عباد وزیر آل بویه كتابخانه بزرگی داشت با بیش از 000/200 مجله كتاب. هر مسجد یك مجموعه كتاب داشت و قاضیان گردآوری و حفظ آنها را تشویق می كردند. قاضی نیشابور خانه ای را همراه با كتابخانه برای استفاده خاص علمایی كه از آن شهر دیدار می كردند، اختصاص داد و حتی هزینه زندگی آنها را هم تأمین می كرد. یكی از معروفترین كتابخانه ها را عضدالدوله گرد آورد. و در بنای خاصی در شیراز جای داد. تالار طاق ضربی بزرگی به اطاق های متعدد باز می شد كه در آنها كتاب ها را در صندوق های مخصوصی نگهداری میكردند. فهرست منظمی برای آنها تنظیم شده بود. البته بقیه جهان اسلام هم در علاقه ایران به كسب معرفت سهیم بود، مثلاً ابن ندیم بغدادی از همه كتابهای شناخته شده در آن عصر اعم از اسلامی و غیر اسلامی، فهرست مفصلی تالیف كرد. این كتابخانهها مورد استفاده وسیع و عاقلانه ای قرار می گرفت، درهای اغلبشان به روی همه استفاده كنندگان باز بود و تسهیلات- از جمله اعتباراتی برای قلم و كاغذ- تأمین می شد.
از این اوضاع و احوال یك عده، فضلا، علماء، طراحان و هنرمندان پدید آمدند كه در بسیاری زمینه ها به كامیابی های مهمی دست یافتند. در هر دو عصر آل بویه و سلجوقی برخی از بهترین منسوجاتی بافته شد كه تا كنون به دست آمده است. طرحهایی قوی و سنگین، با اصالت و برازندگی و تجسم نمایان و در عین حال فنون بافندگی بی همتا.
متخصصانی كه سفالگری این عصر و بیشتر كارهای نیشابور و سمرقند را دیده اند آنها را ظریف ترین آثاری می دانند كه تا كنون شناخته شده است. نیمه دوم سده نهم شاهد ظهور عده ای از دایره المعارف ها و تاریخهای عمومی، لغت نویسان و نحویانی بود كه به طور جدی برای تكمیل زبان به عنوان وسیله موثلر صراحت و ارتباط كار میكردند و بر رونق عصر جدید طلوع معرفت می افزودند.هر یك از شاغل علمی موجب پیدایش متفكران بزرگی شده كه بسیاری شان در رشته های مختلف سرآمد بودند. رازی (ح 850-923) پزشك نامدار، چیزی فراتر از بزرگترین پزشك بالینی اسلام بود و در عین حال شیمیدان و فیزیك دانی بود كه تاثیرش در سراسر جهان اسلام منتشر شد و در عصر رستاخیز در اروپا نمایان گشت. لایق ترین همكاران او ایرانی بودند. یكی از آنان به نام دینوری در عین حال لغت نامه نویس، مورخ، گیاهشناس و منجم بود.
در سده دهم، طبری (838-923) مولف تاریخ موسیقی ده جلدی كه حاوی اطلاعات تاریخی و حتی باستان شناسی با ارزشی است، یك زیج، صورالكواكب و برخی ابزارهای نجومی ابتكاری را به وجود آورد. حكما و مورخان كم آوازهتری هم بودند كه البته آثارشان در سطح والایی قرار داشت. ریاضیات و نجوم سخت تشویق میشد و در یك دایره المعارف ایرانی مربوط به سال (976) به نام مفاتیح العلوم به خوبی تلخیص شده بود و علمایی در رشته های مختلف شرحهای مشتركی تحت عنوان رساله های اخوان الصفا منتشر می كرد. در نیمه اول سده یازدهم فعالیت فكری به نقطه اوج خود رسید. در میان فضلای این عصر دو تن از بزرگترین دانشمندان جهان بودند كه به این عصر یك برجستگی جهانی بخشیدند این دو عبارت بودند از ابن سینا (980-1037) و بیرونی (مستوفی 1048).
شاید از این دو ابن سینا بزرگتر باشد- دارای آثار بیشتر، فراگیرتر، درخشانتر، جامعتر شخصیتی سازمان دهنده و خستگی ناپذیر بود. او ریاضیدان، منجم و شاعری مادرزاد بود كه در زمینه فیزیك كارهای درخشانی كرد. و از نخستین شخصیتهای برجسته جهان در زمینه پزشكی و رشته وابسته آن داروشناسی بود. او در مقام یك مرجع استناد پزشكی در سراسر اروپا سخت مورد احترام قرار گرفت و كتابهای پزشكیاش تا سده هفدهم در اكسفورد و مون پلید متنهای پایه بود.
در نیمه دوم سده یازدهم عمرخیام شاعر محبوب می زیست كه در عین حال فیلسوفی اصیل و ریاضیدانی بزرگ بود. او یازده نوع مختلف از معادلات در جد سوم را تشخیص داد. در سال 1074 تقویم تازه ای تنظیم كرد. با اینهمه هنوز به عنوان یك جبران برجسته شناخته می شود. یك شخصیت كاملاً متفاوت دیگر كه بر همان عصر تاثیر گذاشت، (غزالی 1038-1111) بود كه دارای قدرتی معنوی، احساساتی عمیق و ایثار محض بود. او در شاعری، حكمت و فقه شهرت داشت ولی بنا به عرف زمان اطلاعات مفیدی در برخی از علوم بدست آورد. و رسالاتی در باب اختر شماری و اصول اساسی نجوم نوشت. سلجوقیان كه طایفه ای ترك و ایرانی بودند، به این تمدن بسیار پیشرفته وارد شدند و رهبرانشان با فرهنگ ایرانی، كه به دست سامانیان و غزنویان در آسیای میانه ایجاد شده بود، تا حدی آشنایی داشتند. آنان می باید تا حدی تحت تاثیر شكوه و عظمت غزنوی قرار گرفته باشند، ولی روش زندگی سخت گیرانهشان و تثایر سازنده دشتهای زادگاهشان در آسیای میانه آنان را به شیوهای نیرومندتر و كم بضاعت تر معتقد ساخته بود.
سلجوقیان به رهبری طغرل بیك (1031-63) در جنگ های متعدد سالهای (1037-51) ایران را گشودند. بقایای دولت آل بویه را بر انداختند. و سلسله سلطنتی مهمی تاسیس كردند كه در تاریخ كمتر نظیری داشت.آلپ ارسلان، ملكشاه، سلطان سنجر همه مردانی صمیمی و جدی بودند. كه برای حكومتی توام با عزت زاده شده بودند.
معماری سلجوقیقدرت و نجابت معماری سلجوقی بی شك به بهترین صورتی در مسجد جامع اصفهان تجلی كرده، كه یكی از بزرگترین مسجدهای جهان است. اصفهان از اوایل اسلام به خاطر در مركز قرار داشتن و زیبائی های طبیعی اش مستعد بزرگ شدن بود و ناگزیر مسجد جامعش می باید بزرگ می شد. مسجد جامع اصفهان، به عنوان یك بنای با شكوه در شهری كه در اعصار كاملاً مختلف و در دوران فرمانروایان متعدد به پایتختی برگزیده شد، كاملاً سلجوقی نبود، ولی آن بخشهایی كه از عصر سلجوقی است، حتی امروز هم شكوه عمده آن است. در بیت ساختمان كاملاً متمایز آن بیش از 800 سال از معماری ایران هویداست وتاریخ آن از سده یازدهم تا هجدهم را در بر می گیرد. در عمر طولانی آن بارها جنگ پیش آمده و بارها آسیب دیده و بازسازی شده و چیزی نمانده كه ویران شود. با اینهمه، مسجد بر جای است و همه تریباسی كنند. آن كه همگی هنوز كاملاً خوانده نشده، اطلاعات خوبی درباره شكلهای عالی آن به دست می دهد.
یك حیاط چهار ایوان (60*70متر) به وسیله رواقها و دهلیزهای روباز دو طبقه كاشیكاری یا آجر نخودی احاطه شده است. یك ایوان دراز كه به ویژه كاشیكاری آراستهای دارد، به یك شبستان گنبددار باز می شود كه بنا بر كتیبهاش به زمان نظامالملك در آغاز پادشاهی ملكشاه (سال 1072 و تقریباً به یقین پیش از سال 1075) ساخته شده است. (شكل 105-108، 110)
ولی برخی از بناهای قدیمی تر را هنوز می توان دید و احتمال دارد كه قسمت زیرین این مسجد از اواخر سده دهم باشد. این اطاق، فضادار و عالی با عظیمتی خیره كننده- گنبد عظیمی را نگهداشته، به قطر 17 متر كه بر روی گوشواره های سه بره قرار دارد. (شكل آنها گسترش سبك بقعه دوازده امام یزد مربوط به عصر آل بویه است). گوشواره ها به نوبه خود بر روی پایه های قطور استوانه ای قرار گرفته كه بالایشان گچبری های متكائی سبك عباسی و مسلماً مربوط به زمانی پیش از ساختمان خود گنبد بوده است. (شكل 118) مسجد را رواقها و شبستانهای پوشیده از اقسام طاقهای آجری گنبد مانند احاطه كرده كه برخی دارای دنده و شبكه پشت بند مستقل به شیوه گوتیك است. (این حاكی از امكان یك رابطه همكاری است) شكل 119
اغلب این طاقها روی ستونهایی است كه تاریخ شان از پیش از سلجوقی تا عصر متفاوت است. همه ایوانها در عصر سلجوقی بازسازی یا تجدید آرایش شده است. نشان می دهد كه نقشه اصلی بنای مجسد در عصر سلجوقی قبلاً آماده بوده است.
ایوان شمال غربی كه از بیرون یك بنای راه راه است. از داخل باستونهای بزرگی (احتمالاً از سده هجدهم، چون تجدید تزئینات دارای تاریخ 1744 است). پرشده سایر اجزای مهم مجموعه مسجد جامع شامل یك شبستان طاق ضربی (ح 48*25متر) است كه در سال 1447 ساخته شده و بیشتر بدون تزئینات است. اطاقی با محرابی عالی از اوایل سده 14 مربوط به الجاتیو و مدرسه ای كه در سال 1366 ساخته شده و دارای یك طاق عرضی و ایوان ورودی جالب است.ولی اینهمه تنها بخش هایی از یك بنای بزرگ و تودرتوست كه توصیف شان در این مختصر نمی گنجد. از لحاظ زیبائی، مهمترین واحد مسجد جامع گنبد كوچك ولی عالی شمالی معروف به گنبد خركاست. از سال 1088 كه درست در نقطه مقابل محراب قرار دارد. این شاید كامل ترین گنبد ساخته شده است. وقار و قدرت به یاد ماندنی گنبد مربوط به ابعادش نیست (با 20 متر بلندی و 10 متر قطر)، بلكه ناشی از طرح آن است. همه جنبه ها با دقت زیاد بررسی شده و در حد كمال یك غزل در یك كل كاملاً جوش خورده است. از لحاظ مكانیكی با ضرورت های ریاضی یك گنبد كمال مطلوب برابری می كند.
و در نقاط حساس به حد دقتی رسیده است كه همتای آن است. در هر گوشه چهار طالقچه هلالی باریك با ستون ه های نبشی دنباله گوشواره ها را به سمت پائین تشكیل می دهد. از سطح كف، این ستون چه ها چشم را با سرعت متوجه گوشوارههای سه پره می كند. خود گوشواره را قوس بزرگتری احاطه كرده كه همراه با قوسهای مشابه طول دیواره های جانبی یك حلقه هشت گوش از قابهای كم عمق را نگهداشته و با پایه گنبد یكی شده است. همه شكل های قوسی از جمله گنبد دارای یك بدنه است و عنصر كلیدی یا نقشی را تشكیل می دهد كه از گوشه ها آغاز می شود. با جامعیتی متوالی یك عنصر را در میان دیگری فرا می گیرد تا آنكه كثرت آنها به تحلیل می رود و به گنبد می رسد- نتیجه نامنتظر حركت مختلط به سوی بالا.
بدین سان گنبد نقطه اعتلای یك جریان نیروی عمود روست. یك چنین توالی طبیعی و منطقی از شكلهای یكسان كه با دقت تصریح شده به این فضا چنان یكپارچگی و وحدت كاملی میبخشد كه آن را به اندازه هر چیزی در معماری ایرانی موثر می سازد.رنگ مفرغی آرام آجر تنها با حاشیه های تزئینی دودی و سفید جلوه گر می شود و بر حالت موقر آن می افزاید. ولی احساس تمامیت محص از كمال خود شكل ناشی میشود. این گنبد تك جداره قریب 900 سال بدون یك ترك خوردگی در كشوری زلزله خیز دوام آورده و شاهدی است بر «ریاضیات دقیق و مكانیك بی عیب» معمار عصر سلجوقی. آن هم مانند گنبد قابوس «به خاطر ابدیت ساخته شده است».
سایر مسجدهای مهم سلجوقی به سبك مسجد جامع اسلامی ساخته شده و خوشبختانه تعدادی از آنها در وضعیتی نسبتاً خوب باقی است. مسجد جامع اردستان (ج 1180)، زواره (1153) و گلپایگان (1120-35) همه تقریباً به همان سبك است. ولی در مقایسه با حالت قایم خوشه ناپذیری كه در گنبد شمالی اصفهان دیده می شود، در منطقه انتقال فشار آنها حالتی افقی نمایان دارد. آرایش آنها حالت افسرده ای دارد- مانند مسجد اردستان- و منحصر به بندكشی و حاشیه های گچ بری یا نقش های سفالی است كه به بنا كیفیتی مجرد ولی كاملاً جدی می بخشد. كاركردهای ساختاری به طور مؤكدی آشكار و هر مسجد دارای عظمت و شخصیتی مستقل است.
مسجد جامع بزرگ قزوین به خاطر داشتن فضای آرام شبستان كه در زیر گنبد بزرگی (به قطر 15 متر) قرار گرفته، حالت گیرائی دارد. گوشواره متقاطع در خالی بودن خود تقریباً دارای حالت ابتدایی است، بی آنكه هیچ شكل فرعی برای پر كردن آن در نظر گرفته شود و این سالها اسباب اشتغال خاطر معماران را فراهم می ساخت. آزاره ساده بلند تاكیدی است بر سادگی محض آن. ولی این ناشی از ضعف یا اشتباه طراح نیست، چون در اصل تقریباً سراسر دیوار قبله را محراب بزرگی پوشانده بود (شكل 140).تنها از روی محرابهای دل انگیز این عصر در حیدریه و بقعه علویان می توانیم زیبائی آن را حدس بزنیم. ولی یقین داریم كه كیفیتی عالی داشته، زیرا سایر اجزایی كه باقی مانده از جمله دو ردیف كتیبه كه سراسر دور گنبد را پوشانده، دارای زیبائی فوقالعاده است. ردیف بالایی یك كتیبه كوفی با شكوه و پائینی خط نسخ ظریفی است. هر دو سفید دارای زمینه آبی با نقشهای مو و پیچك با دلچسبی بی پیرایهای كه شاید در اسلام بی نظیر باشد. دیوار به وسیله بندكشی با روح و گرههای بزرگ تزئینی كه نمایشی از حلقه های پیچ در پیچ است، از حالت لختی آزاد شده. با محرابی عظیم و بغرنج كه در این چارچوب ساختمانی جا داده شده است. كل بنا تاثیری شاهانه داشته و سادگی محض شكل های اصلی درگیرایی آن نقش اساسی داشته است.
یك مدرسه زیبای كوچك به نام حیدریه (از اوایل سده 12) هم در قزوین وجود دارد (شكل 141-145) كه امروز به یك مسجد بزرگتر از سده 19 ملحق شده است. شاید زیباترین خط كوفی تمام ایران را در كتیبه آرایشی آن می توان دید. ولی محراب گچ بری آن هم با شكوه است. گوشواره های گرد آن، كه از قوس های بلند نوك تیز تشكیل شده، در قابهای زینتی هلالی بالای دیواره بازتاب یافته است. ردیف های آجر چینی تو در تو، شباهت آجر چین ها و آرایش های دقیق گچ بری جزئیات ثابت ولی غیر مهاجمی فراهم می سازد. در آرامگاهی در همدان به نام علویان مربوط به نیمه دوم سده 12 داخل بنا سراسر پوشیده از گچ بری های فوق العاده غنی است. و تا حدی به سبك حیدریه كار بزرگی است مستلزم قدرت فراوان. كشف هماهنگی های پنهان و مفهوم زینتی آن دارای لذت بی پایانی است.
این آثار بزرگ عصر سلجوقی در ایران مركزی، در شمال خاوری یعنی خراسان و كناره جیحون هم رقیبانی داشت. از آن جمله است: رباط ملك كه از گویاترین دیوانههای عصر اسلامی به شمار می رود وتنها یكی از دیواره های كاروانسرا باقی است (شكل 148).همین قطعه كافی است تا به تنهایی نشان دهد كه در اینجا ساختمانی تنومند و بازدارنده از آجر ساده ساخته شده بود كه ا سادگی خود حكم یك دژ مرزی را داشت. یك ردیف پایه های تقریباً استوانه ای (كه بلندیشان 5 برابر قطرشان است) در بالا به طاق نماهایی متصل است كه شكل شان به طور آشكاری از گوشواره اقتباس شده به دیواره ساده برجستگی میبخشند. یك ردیف نقش آرایشی نشان دهنده ترنیزهای ساده است. این بنا كه در اواسط عصر اسلامی در خور توجه بوده سلیقه معماری سلجوقی را در انتخاب شكل های ساده و نیرومند نشان می دهد.
در یك ناحیه كاملاً بیابانی، بر جاده نیشابور به مرو، در سال 1155 سلطان سنجر یك كاروانسرا و كاخ ساخت كه به رباط شرف معروف است. این بنا از بیرون قلعه معتبری با دیواره های ساده بلند و با روی محكم است.سر در زیبایی به صورت دو طاقنمای تو در تو دارد كه طاقنمای بیرونی دارای نواری از آجرهای برجسته و طاقنمای درونی دارای یك كتیبه كوفی گچبری است. در داخل، دو صمن بزرگ چهار ایوان، كه هر دو به صورت مسجد تجهیز شده و هر یك دارای محراب گچ بری ظریفی است. داخل بنا با طرحهای جسورانه و بدیعی از آجرهای كله و خوابیده تزئین شده به طوری كه از برجهای پیشین مانند برج علمدار دامغان و مناره ساوه متمایز می شود.
سلطان سنر در آرامگاهی در مرو به خاك سپرده شد كه شایسته شخصیتی والا و به فرجام بود. این آرامگاه كه پس از مرگ او در سال 1157 توسط یكی از خدمتگزاران وفادارش ساخته شد، اطاقی موقر و سنگین به شكل مكعب است به مساحت 725 متر مربع و گنبد كاشی آبی رنگی دارد كه اینك بخشی از آن فرو ریخته به بلندی 27 متر. شبكه دنده های تو در تو كه در داخل دیده می شود، ظاهراً بار گنبد را متحمل میكند، ولی در واقع احتمالاً بیشتر جنبه تزئینی و زینتی دارد تا ساختاری.انتقال قطعی از قطعه شبستان به گنبد به صورت زیبائی انجام گرفته و آن به وسیله حجره های كنجی است كه گوشواره ها را پنهان كرده اند. در حالی كه آنها در بناهای اولیه سلجوقی به صورت ناشیانه ای بیرون زده بودند.
ساقه گرد گنبد، كه بیشتر اوقات به صورت هشت گوش لختی بود، به همان ترتیب طاقنمادار شده و شبستانهای آراسته به پایه های آجری با نقش های تزئینی از شدت حجم می كاهد، بی آنكه به سادگی كل بنا صدمه بزند. مدخل اصلی در سمت مشرق است و مشرف به طلوع خورشید و مدخل غربی را با شبكه ای مسدود كرده اند. دو سمت دیگر ساده است و بدین ترتیب نقشه مناسب تری را برای آرامگاه عرضه كرده تا نقشه چهاردری سبك آتشكده كه در برخی آرامگاههای پیشین به كار رفته بود.شبكه چینی آجری در گوشه ها موجب ورود نور به دالان اطراف پایه گنبد شده، كه پیشرفتی است نسبت به مقبره امیر اسماعیل و پیشگامی است نسبت به مقبره الجاتیو در سلطانیه. دیوارهای ساده با نوعی ساروج خاص دوره سلجوقی اندود شده كه در بندكشی آجرها به چشم می خورد. این مقبره آخرین و یكی از زیباترین نمونههای معماری سلجوقی است.
معماری ایران از سلجوقیان تا پایان عصر تیموریانسلجوقیان تركان غز بودند كه برای تصرف زمینهای حاصلخیز از ماوراء النهر به كشور ایران آمدند و به زودی با فتوحات خود توانستند علاوه بر ایران آسیای صغیر را نیز به تصرف در آوردند. بدین ترتیب در آغاز قرن پنجم سلسله تركان سلجوقی تاسیس شد. بعد از حكومت طغرل نوبت به حكمرانه آلب ارسلان رسید. بعد از مدتی حكومت به دست ملكشاه سلجوقی افتاد و سرانجام در دوره حكومت سلطان سنجر سلجوقی حكومت این سلسله رو به ضعف نهاد و بعد از مدتی به دست سلسله دیگری به نام خوارزمشاهیان منقرض شد.
از وقایع مهم سیاسی این دوره، قیام فراگیر اسماعیلیان بود كه حدود 200 سال، تقریباً بیشتر قلمرو جهان اسلام و آسیا را فراگرفت. رئیس این فرقه حسن صباح، ضمن جمع آوری تعداد زیادی از طرفداران خود گذرگاههای صعب العیور را به عنوان پایگاهی برای توسعه قدرت و قیام خود انتخاب كرد. مراكز سیاسی این فرقه بیشتر در كوههای البرز از قزوین تا دامغان گسترده بود. مركز حكومتی آنان به نام آشیان عقاب یا قلعهالموت معروف است.اسماعیلیان معتقد بودند كه اسماعیل پسر جعفربنمحمد(ع) از احفاد حسین بن علی (ع) همان مهدی موعود است. گرچه اسماعیلیان در بیشتر كشورهای اسلامی حتی سوریه و مصر پیروان بسیار داشتند. ولی سرانجام به دست هلاكوخان مغول از بین رفتند. از نظرتوسعه هنرها به ویژه معماری، عهد سلجوقیان یكی از دوره های درخشان هنری است. همچنین عده ای از محققان بر این عقیده اند كه در این دوره صنایع گوناگون به شیوه گذشته ادامه و گسترش یافت.
معماری عهد سلجوقیاناز استحكام و زیبائی خاصی برخوردار است. گرچه حدود 1000 سال از آن دوره می گذرد ولی بناهای باقیمانده از آن دوران نشان دهنده مهارت و استادی هنرمندان و استاد كاران و آگاهی آنان از شیوه های مختلف معماری است. شكوفایی هنرها در این دوره همچنین مدیون آرامش و ثبات سیاسی قلمرو سلجوقیان است كه در آن هنرمندان توانستندآثار متعددی به وجود آوردند.
همچنین وجود وزیری دانشمند چون خواجه نظام الملك در دستگاه حكومتی سلجوقیان، باعث رونق صنایع و فنون شد. وی مدارس زیادی در شهرهای بغداد، نیشابور، مرو، ری، جرجان تاسیس كرد و تقریباً از همین زمان بود كه مدارس از مساجد جدا می شدند.مدارسی كه در زمان صدارت خواجه نظام الملك به وجود آمد اغلب چهار ایوانی است. دوره سلجوقیان از نظر ادبی نیز اهمیت خاصی دارد، شاعران بزرگی چون ناصرخسرو، خیام و خاقانی به این دوره تعلق دارند.
حكومت سلجوقیان جای خود را به حكومت خوارزمشاهیان داد. خوارزمشاهیان در آغاز قرن 6 هجری به ایران آمدند و ممالك خراسان و كرمان وایالت جبال را تصرف كردند. از حكمرانان این سلسله سلطان محمد خوارزمشاه است كه تصمیم به فتح بغداد و انقراض حكومت خلفا گرفت ولی حملات بی امان مغول نهتنها مهلت اجرای این نقشه را به او نداد بلكه در مدت كوتاهی به حكومت آنان پایان داد.
با گذشت 600 سال از آغاز اسلام تا پایان عصر سلجوقیان، تحولات مهمی در جهان اسلام رخ داد. كشور ایران نیز در این فاصله یعنی تا آغاز قرن هفتم هجری از نظر سیاسی، اقتصادی و مذهبی دستخوش تحولات و دگرگونیهایی شد كه بی شك در گسترش هنرها به ویژه معماری تاثیری به سزا داشت.در این ادوار، به ویژه در عهد سلجوقیان و خوارزمشاهیان، معماری اعتبار خاصی داشت. نقشه بناها اغلب چهار ایوانی و تزئینات مهم آنان آجركاری و گچ بری بود. همچنین ایجاد بناهای گوناگون مانند، مساجد، مدارس آرامگاهها، كاروانسراها توسعه پیدا كرد.
برای آنكه دانشجویان با وضعیت معماری از آغاز تا پایان عصر خوارزمشاهیان بیشتر آشنا شوند در صفحات بعد نمونه هایی از معماری صدر اسلام تا عصر خوارزمشاهیان معرفی خواهد شد، بناهایی با كاربردهای گوناگون چون مدارس، مساجد، مقبره ها، كاروانسراها، پلها و مجموعه های مذهبی.ذكر این نكته ضروری است كه بسیاری از محققان ویژگیهای معماری دوره خوارزمشاهیان را ادامه عصر سلجوقی دانسته، اختصاصات هنری این دوره را با عصر سلجوقی و گاهی هم با دوره ایلخانی همانند می دانند.
بررسی سالهای اخیر نشان داده است كه دوره خوارزمشاهی از نظر هنرهایی مانند فلزكاری، سفالگری كاشیكاری و گچبری و ویژگیهای معماری، سبك جداگانه ای داشته كه با ویژگیهای عصر سلجوقی و ایلخانی متفاوت بوده است.در اوایل قرن هفتم هجری به علت اشتباهات سیاسی حكمرانان خوارزمشاهی، سپاهیان چنگیزخان مغول به سرزمین ایران هجوم آوردند. مغولان پس از فتح سمرقند و بخارا به خوارزم و خراسان و دیگر بلاد آباد و پرجمعیت روی آورده و شهرهای معروفی چون نیشابور، گرگان، روی، مرو، هرات و بلخ را با خاك یكسان كردند. گرچه یكی از شاهان خوارزمشاهی به نام سلطان جلال الدین مدت 10 سال با مغولان پیكار كرد، ولی از این جنگ و جدالها سودی نبرد و سرانجام به سال 628 هجری در كردستان كشته شد و این سلسله منقرض شد.
در سال 653 هجری هجوم دیگری از سوی مغولان، به دست هلاكوخان یكی از نوههای چنگیز آغاز شد. هلاكو نیز مانند اجداد خود به ویرانی شهرها پرداخت و از طرفی به قیام دویست ساله اسماعیلیان در قلعه الموت پایان داد. بعد از آنكه مغولان شهرهای آباد را ویران كردند، مجبور شدند برای بقا و ایجاد حكومت جدید چاره اندیشی كنند و ممالك مفتوحه را سر و سامانی بدهند. آنها به زودی دریافتند كه برای ادامه حكومت به عناصر و عوامل داخلی نیاز مندند، از این رو حكومت آنان كه به سلسله ایلخانی معروف است با صدارت دانشمندان ایرانی چون خواجه نصیرالدین طوسی آغاز شد. ولی در توسعه فرهنگ ایران در دوره ایلخانی نقش اساسی داشت.
به این ترتیب تجدید فرهنگ اسلامی ایران آغاز شد و هلاكو در ایران ساكن و موسس سلسله ایلخانی شد و نسبت به توسعه علوم اظهار علاقه كرد. از جمله اقدامات او تاسیس رصدخانه ای در مراغه با كمك خواجه نصیرالدین طوسی بود. بعد از هلاكو، حكومت به دست «آباقا» پسر هلاكو و بعد به اولجایتو، ارغون و غازان رسید. در این دوره روابط ایلخانیان با ممالك خارج رو به توسعه نهاد و بتدریج توسعه هنرها به ویژه معماری وارد مرحله جدیدی شد. ایجاد بناهایی چون سلطانیه، مسجد جامع ورامین، فرومه، مسجد ملك، پاساركرمان و مقابری چون گنبد سرخ، گنبد علویان، برج علاء الدین ورامین نشان دهنده توسعه معماری این دوره است. با آغاز حكومت ابوسعید الخطاط سلسله ایلخانی آغاز شد و حكومتهای محلی مانند سربداران، جلایریان و مظفریان در نقاط مختلف ایران تاسیس گردید.
معماری دوره ایلخانی با اندك تفاوتی ادامه معماری دوران قبل از خود یعنی سلجوقیان است. استادكاران و معماران دوره ایلخانی نقشه چهار ایوانی را برای ایجاد بناهایی چون مدارس، مساجد، كاروانسراها و… به كاربردند. نوع و شكل گنبدها به شیوه سلجوقی ادامه یافت. در این دوره ایوانها مرتفع كم و عرض و دیوارهای بنا، باریكتر شد. بیشتر بناهایی كه در دوره ایلخانی ساخته شد به دست معماران و هنرمندان محلی بود. گاهی نیز شاهان ایلخانی با صدور احكام و فرامین، خواستار ایجاد بناهای مهم و با شكوه می شدند. (مانند غازانیه و سلطانیه)
هنرمندان و معماران در جوامع كوچكتر با امكانات و شیوه های محلی در شرایط مختلف اقدام به ساختن ابنیه مذهبی و غیرمذهبی می كردند. چون هر منطقه ذوق و سلیقه به خصوصی در معماری داشت، سبك ها و اسلوبهای ویژه ای به وجود آمد كه از آن میان سبك معماری آذربایجان و یزد قابل توجه است. به طور كلی از نظر مصالح ساختمانی و شكل، بین بناهایی كه در شهرهای آذربایجان ساخته شده شباهتی وجود دارد كه در بناهای نقاط دیگر ایران كمتر دیده می شود. معماری این دوره شاهد تحولات ویژه ای است. تزئینات چون گچبری، كاشیكاری، و آجركاری با مهارتی خاص زینت بخش بناها شدند. گچبری این دوره بر دوره های متقدم و متاخر برتری كامل داشته است.
محراب مسجد جامع اصفهان، مسجد جامع ارومیه، اشترجان و دیگر بناها نشان دهنده اوج رونق و شكوفایی این هنر تزئینی است.آرامش نسبی ایلخانیان دیری نپائید، در سال 783 هجری، تیمور به ایران حمله كرد و بار دیگر قتل و غارت، شهرهای آباد و پر جمعیت ایران را فرا گرفت. تیمور در طول زندگی خود سرزمینهای وسیعی را، از چین تا مصر و از دهلی تا استانبول و مسكو پایمال اسب سپاهیان خود ساخت. پس از در گذشت تیمور، شاهرخ در سال 807 هجری به حكومت رسید و پس از وی به ترتیب الغ بیك، ابوسعید و سلطان حسین میرزا به حكومت رسیدند. در دوره شاهرخ مجدداً آرامش به ایران بازگشت و ابداع آثار هنری، مانند معماری بار دیگر شكوفا شد. در پایان عهد تیموری سلسله های جداگانهای مانند آق قویونلو و قراقویونلو در ایران به وجود آمدند و هنوز پنجاه سال از ظهور تیمور نگذشته بود كه ولایات ایران به جز خراسان از دست تیموریان خارج شد.
تیمور پس از فتوحات خود شهر سمرقند را به پایتختی انتخاب كرد و برای آبادانی پایتخت خویش، معماران و هنرمندان را به سمرقند دعوت كرد. این هنرمندان به ایجاد بناهای متعدد اقدام كردند و سرانجام در قرن نهم، سمرقند مركز ابداعات هنرهای اسلامی شد. هنرمند بزرگ قوام الدین شیرازی، معمار معروف قرن نهم هجری، در ایجاد بناهای عام المنفعه سهم خاصی داشت.
تیموریان نیز مانند ایلخانان به ایجاد بناهای مذهبی و غیر مذهبی علاقه نشان دادند و از نظر طرح و شیوه معماری از نقشه ها و طرحهای متداول آن زمان بهره بردند، از نظر تزئینات بنا این دوره از ادوار مهم اسلامی است. شیوه تزئین با كاشی معرق در عهد تیموری حكایت از آن دارد كه هنرمندان این دوره در شیوه تزئینی به حد اعلای مهارت دست یافته بودند. به طوری كه در كمتر دوره ای این چنین تزئین كاشیكاری مشاهده شده است. مساجدی مانند گوهرشاد مشهد، كبود تبریز، مدرسه خرگرد خراسان، مسجد جامع تیمور در سمرقند و همچنین بناهای ساخته شده در بخارا و هرات، نشان دهنده برجستگی هنر كاشیكاری و كاربرد آن در بناهای مذهبی است.برای آشنائی بیشتر دانشجویان با هنر معماری و تزئینات وابسته به آن (آجركاری،
گچبری، كاشیكاری) شماری از بناهای متعلق به آغاز عصر سلجوقی تا پایان دوره تیموری شامل مساجد، مدارس، آرامگاهها، كاروانسراها و… انتخاب شده به طور اجمالی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
اصفهان: مسجد جامععظمت و شكوه معماری عصر سلجوقی در یكی از بزرگترین، زیباترین و با شكوهترین مساجد جهان، یعنی مسجد جامع اصفهان كاملاً مشهود است. گرچه مسجد جامع اصفهان ابداعات هنری پانزده قرن دوره اسلامی را در خودگرد آورده، لیكن مهمترین و زیباترین بخش این مجموعه منحصر به فرد، متعلق به عصر سلجوقی است.محدوده مسجد در بخش قدیمی شهر قرار داشته و از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. در صدر اسلام مسجدی با حیاط باز و ستونهای چوبی در این محل ساخته شده بود. از آثار مسجد قدیمی چیزی باقی نمانده، ولی طبق نوشته سیاحان و جغرافی نویسانی چون ابن حوقل و ما نروخی و ناصر خسرو، مسجد قدیمی بسیار ساده و دارای صحنی بزرگ با رواقهای متعدد بوده است. طبق مدارك تاریخی، این مسجد در طول زمان به سبب آتش سوزی، زلزله، جنگها و ناآرامی ها خراب و دوباره بازسازی شده است. مسجد جامع اصفهان با نقشه چهار ایوانی بنا شده و بنای كنونی آن شامل بخشهای زیر است:
– شبستان مسجد كه بر ستون های مدور استوار است و با گچبری های بسیار زیبا تزئین شده است. این بخش متعلق به دوره دیلمیان است.– گنبد و چهل ستون اطراف آن- معروف به خواجه نظام الملك- كه در ایوان جنوبی مسجد واقع شده و در فاصله سالهای 465-485 هجری بنا شده است.– گنبد معروف به گنبدخاكه در بخش شمالی حیاط كه درسال 481 هجری ساخته شده است. ایجاد این گنبد و شبستان آن رابه تاج الملك. از دیگر وزرای عصر سلجوقی، نسبت می دهند. از نظر زیبائی، گنبد شمالی و شبستان آن از مهمترین واحدهای ساختمانی مسجد شمرده می شود. گنبد شمالی نیز روی سه كنجهایی كه از تبدیل چهارگوش به دایره ایجاد شده اند، بنا گردیده است (تصویر 1-3).
– ایوان معروف به صفه شاگرد كه در عصر سلجوقی بنا شده، و به ترتیب در قرن هشتم و یازدهم هجری یعنی زمان ایلخانی و صفوی قسمتهای تزئینی را به آن افزودهاند.– صفه معروف به صاحب، متعلق به دوره سلجوقی كه تزئینات و منارهای آن در دوره قراقویونلو و صفوی به آن افزوده شده است.– ایوان غربی معروف به صفه استاد نیز در عصر سلجوقی بنا شده، ولی در دوره صفوی آن را با كاشیكاری تزئین كرده اند.– صفه معروف به عبدالعزیز كه در دوره آل مظفر تكمیل شده و ایوان شمالی معروف به صفه درویش كه در عصر سلجوقی ساخته و در عهد صفوی تزئین شده است.– مسجد و محراب زیبای اولجاتیو كه آن را در 710 هجری به مجموعه بناهای مسجد افزوده اند.– بناهای وسط حیاط مركزی و حوض آن در عهد شاه عباس ساخته شده است.
مسجد جامع اصفهان دارای ورودی های متعدد است و تاریخ مسر در قدیمی آن 515 هجری است. در تمامی قسمتهای این مسجد تزئیناتی با آجر، گچ و كاشی به چشم می خورد كه هر یك از آنها در نوع خود بی نظیر است. همچنین در این بنای زیبا حدود سی كتیبه تاریخی وجود دارد كه همه آنها مورد بررسی كامل قرار نگرفتهاند. امید است نتایج كاوش ها و بررسی محققان كه در آینده انتشار می یابد بتواند این مجموعه بینظیر دوره معماری اسلامی را به هنردوستان بهتر معرفی كند.از معماران و استادكارانی كه نام آنان در مسجد جامع اصفهان آمده، می توان از ابراهیم بن استاد اسماعیل بنای اصفهانی، عزیز التقی حافظ، شمس بن تاج، فخری بن عبدالوهاب شیرازی و ابوالحسن كارون نام برد.
اردستان: مسجد جامعپس از احداث مسجد جامع اصفهان، مساجد دیگری تقریباً به شیوه معماری آن در شهرهای مختلف ساخته شد. یكی از این مساجد، مسجد جامع اردستان است كه آغاز بنای آن در قرون اولیه اسلام و توسعه و كمال آن در عهد سلجوقی است. این مسجد نیز مانند مسجد جامع اصفهان دارای بخشهای متعدد است كه هر یك از آنها در دورهای خاص ساخته شده و نام ویژه ای دارد.طرح این مسجد چهار ایوانی است و بر فراز شبستان جنوبی، گنبدی دو پوش پیوسته قرار گرفته است. سه ایوان دیگر دور میانسرا قرار گرفته اند (صفه صفا در ایوان شمالی، صفه امام حسن در ایوان غربی، صفه امیر جمله در ایوان شرقی).
زیبائی مسجد جامع اردستان را باید در تزئینات جالب توجه گچبری و آجركاری آن در شبستان جنوبی و دیگر بخشها جست كتیبه های موجود مسجد حاكی از این است كه بنا در فاصله سالهای 553-555 هجری به دست ابوطاهر حسین و به سرپرستی استاد محمود اصفهانی تعمیر شده است. مسجد جامع اردستان در قرون بعد به ویژه عد تیموری و صفوی مرمت و بازسازی شده است. در ایوان شمالی كه به نام صفه صفا مشهور است كتیبه ای كه تاریخ 946 هجری را نشان می دهد حاكی از مرمت این مسجد در زمان شاه طهماسب صفوی است. همچنین در ایوان جنوبی فرمانی از دوره شاه عباس به تاریخ 1024 هجری وجود دارد. مجموعه اردستان كه شامل بناهای مختلف مانند، مسجد، حسینیه، كاروانسرا،مدرسه و آب انبار است یكی از مجموعههای زیبای مذهبی حاشیه كویر به حساب می آید.
برسیان: مسجد جامعمسجد برسیان كه پرسیان هم نامیده می شود در 42 كیلومتری شرق اصفهان قرار دارد و از بناهای مهم ناحیه اصفهان است كه در زمان ملكشاه سلجوقی احداث شده و در دورههای بعد (دوره تیموری و صفوی) مرمت و بازسازی شده است. معماری مسجد برسیان قابل مقایسه با گنبد تاج الملك اصفهان و مسجد قزوین است كمه هر دو به دوره سلجوقی متعلق دارند. طبق كتیبه گچبری شده مسجد، محراب بسیار زیبای آن در 498 هجری و مناره آجری آن در 491 هجری بنا شده است. این محراب با آجر كاری و گچبری تزئین شده و دارای كتیبه كوفی برجسته ای است.
كتیبه داخلی مسجد، كه زیر گنبد است به خط كوفی ساده آجری و شامل سوره فتح است. مناره مسجد برسیان 35 متر ارتفاع دارد و تزئینات آجركاری بدنه آن انجام شده است. كلاهك مناره نیز با آجركاری تزئین شده و كتیبه كوفی آجری كه نشان دهنده سال احداث مناره است شامل آیه 77 از سوره حج است.این مسجد در زمان صفویه تعمیر و بخشهایی به آن افزوده شده است كه از آن میان تزئینات كاشیكاری معرق دیوارها را می توان نام برد.بناهای دیگری كه در منطقه پارسیان در عهد صفوی ایجاد شده كاروانسرا و حمام است. كاروانسرای برسیان با نقشه دو ایوانی بنا شده و دارای 2 برج تزئینی در دیوارهای شمالی است و ابعاد كاروانسرا 5/51*40 متر است.
بروجر: مسجد جامعمسجد جامع شهر بروجرد یكی دیگر از مساجد غرب ایران است كه در طی تاریخ یك هزار مساله خود مرمت و بازسازی شده است. قدیمی ترین بخش مسجد، شبستان جنوبی و گنبد آن است كه با چهار طاقی زمان ساسانیان همانند است. نقشه مسجد از نوع یك ایوانی است. كه زمان بنای آن به عهد سلجوقیان باز می گردد. ایوان شمالی در زمان صفویه بازسازی شده و دو گلدسته مانند مسجد جامع قزوین به آن اضافه شده است. طبق كتیبه هایی كه در بخشهای مختلف مجسد به چشم می خورد این مسجد در زمان شاهان صفوی، در سالهای 1022 هجری، 1023 هجری، 1091 هجری و سرانجام در سال 1209 هجری، تعمیر شده است.مسجد جامع بروجرد دارای دو در ورودی از طرف غرب و شرق است. این مسجد از تزئینات جالب توجه آجر كاری كاشیكاری، گچبری، برخوردار بوده كه متاسفانه در طی قرون متمادی در اثر عوامل طبیعی چون زلزله تخریب شده است.
بقایای گچبری زیبای داخل گنبد و محراب و محراب آن كه با خط كوفی همراه است نشان دهنده آن است كه این مسجد هنگام آبادانی از شكوه زیادی برخوردار بوده است. در مدارك و متون تاریخی درباره مسجد بروجرد اطلاعات زیادی به جای مانده است. سازمان میراث فرهنگی در سالهای اخیر این مسجد را مورد مطالعه و بررسی قرار داده است.اردبیل: مسجد جامعمسجد جامع روی تپه ای باستانی كه در قرون گذشته گورستان شهر بوده، قرار گرفته است. تحقیقات باستان شناسی محققان ایرانی و خارجی در این محوطه موید آن است كه سه دوره ساختمان سازی در محل مسجد جامع اردبیل وجود داشته است. 1) بنای اولیه كه احتمالاً به دوره قبل از اسلام تعلق دارد. 2) اولین ساختمان مسجد كه در عهد سلجوقیان ساخته و هنگام استیلای مغولان بر شهر اردبیل ویران شده است. 3) بنایی كه هنگام حكومت ایلخانیان بازسازی شده است. تنها یادگار بنای عهد سلجوقیان منارهای است آجری، مانند مناره مسجد جامع ساوه، كه در 17 متری غرب شبستان گنبد قرار دارد. بررسی های پروفسور سیرو، حاكی از آن است كه مسجد در عهد سلجوقیان روی ویرانههای یك بنای عهد ساسانی بر پا شده و دارای یك شبستان گنبددار بوده است. در عصر ایلخانی گنبد مسجد بازسازی و تزئینات مختلف گچبری و نقاشی در شبستان اصلی و محراب آن انجام شده است.
ادامه خواندن مقاله سلجوقيان: ساختمان مظهر زيبايي
نوشته مقاله سلجوقيان: ساختمان مظهر زيبايي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 20, 2018, 2:30 am
nx دارای 62 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
تعداد جلسات : تمام درس هایی كه در ماه مبارك پخش شده (بیست و پنج درس) استاد سخنران عالم دانشمند حجه الاسلام والمسلمین آقای قرائتی
مقدمه و تقدیر و تشكربا سلام و درود بر حضرت محمد (ص) و خاندان پاكش و آرزوی تعجیل در ظهور فرج آقا امام زمان (عج) در طول ماه مبارك رمضان پای درس هایی از قرآن استاد گرانقدر جناب حجه الاسلام قرائتی نشستم و از صحبت های ایشان هم بهره مند شدم و استفاده كردم و هم خلاصه صحبت های ایشان را نوشتم و امیدوارم كه توانسته باشم حق مطلب را درست ادا كرده باشم و آنچه را كه ایشان فرموده اند را به صورت خلاصه نوشته باشم و در نهایت بتوانم به آنچه كه شنیدم و خواندم عمل كنم.از عالم دانشمند آقای قرائتی به خاطر بیانات خوبشان تقدیر و تشكر می كنم و از مسئولین محترم آموزش و پرورش كمال تشكر و قدردانی را دارم و برای همه خدمتگزاران آرزوی سلامتی و موفقیت دارم و از خداوند می خواهم به بركت قرآن به ما توفیق شناخت و معرفت هر چه بیشتر آیات الهی و عمل به دستورات آن را عنایت فرماید.
موضوع: تذكرات مهم درباره قرآن و تفسیر تاریخ پخش: اول رمضان 12/6/87ترجمه ای بهتر است كه سابقه بیشتر و تجربه دارد. در لغات و الفاظ: 1- مترجم عالم تر و ترجمه روان تر 2- در لغات و تجوید و احتمالات 3- تفسیر آیات انتخابی 4- آیات كوتاه و سوره های كوتاه 5- قصه های كوتاه 6- بینش و سواد و حوصله و نیازبهره گیری از فرصت های كوتاه برای معارف بلند قرآنیدوری از نقل اقوال و انفال- بعضی ها در اقوال می مانند.پناه می برم از پژوهش های بی خاصیتتفسیر عمومی آیات نه تفسیر موضوعی و تخصصیتفسیر آیات برگزیده نه ابتدا تا انتهای قرآنبنابراین تفسیر آیات باید انتخابی باشد و مربوط به مناسبت ها باشد و از آیات كوتاه استفاده شود مسئله دیگر اینكه سن و سواد و حوصله و نیاز را در نظر بگیریم تعیین مراعات سن و مراعات سواد و حوصله و نیاز را بكنند.خدا در قرآن می فرماید: كه شما نمی دانید این آیه كوتاه آمدن و یك مثل از شتر می زند و یك مثل از آسمان.اگر كسی استفاده كجی از قرآن كرد به علما مراجعه كند و از پیش خود تفسیر نكند.آیه قرآن است كه خداوند مشرق ها و مغرب دارد منظور كروی بودن كره زمین است.اگر مسئله ای را قطعی نمی دانید به قرآن نسبت ندهید.شناخت مشكلات مردم و بیان راه حل دینیاگر خواستیم حرف های ما درست باشد باید خودمان را ارزیابی كنیم.تلاوت متن قرآن و مطالعه ترجمه در كنار آناگر كسی قرآن را نگاه كند و بخواند و ترجمه كند و تدبر كند نكات بیشتری می فهمد.قرآن لؤلؤ مرجان است، متن قرآن باید ؟؟كند، تمام ثواب ها مال متن قرآن است.خداوند می فرماید: ای پیامبر در هر سنی كه هستی همه كارهای تو وزن دارد.همه كارهای تو ای پیامبر و همه كارهای حرام مردم- تلاوت آن را خدا شاهد است.قرائت قرآن هر چه بیشتر بهتر است.از علمای قرآن بخواهید كه به جای سخنرانی در تفسیر قرآن بگوید.قرائت قرآن در همه جا و هر چه بیشتر بهتر.
موضوع: امتیازات و ویژگی های قرآن كریم تاریخ پخش: دوم رمضان 13/6/87اگر كسانی پژوهنده و محقق و نویسنده و مربی هستند توجه به ایننكات بكنید می فهمند كه ما تا حالا چقدر غافل بودیم از قرآن.قرآن 1- كلام خالق است. كلام الملوك ملوك الكلام.قرآن سخن خدا و خدای همه سخن ها.هویت انسان به حرف ها اوست و تجلی خدا به قرآن است.آیه ای نازل شد كه خدا تجلی است كه قرآن می گوید تجلی خدا كوه را تكه تكه می كند و نزول قرآن هم بر كوه كوه را تكه تكه می كند.2- قرآن معجزه است. قرآن 114 سوره دارد «فأتو ثمیل هذا القرآن» اگر می توانید 114 سوره بیاورید و اگر نمی توانید ده سوره بیاوید و اگر نمی توانید یك سوره بیاورید مثل سوره كوثر.در هر كلام قرآن چند معجزه است.كلمات آیات و سوره های قرآن اعجاز الهی- در آمار و قالب معجزه است جغرافیای قرآن بر معجزه است، در مورد سرقت می گوید السارقه و السارقه در مورد مردها بیشتر نقش در سرقت دارند.در مورد زنا می گوید الزانیه الزانی در زنها بیشتر تحریك كننده هستند برای همین اول اسم زنها را آورده.3- مأمور به تدبر هستم. افلا بتدبرون القرآن ام علی قلوب اقفالها4- قرآن بیمه است و انا له لحافظون. كلمه انا یعنی حتماً و لام لحافظون یعنی حتماً حتماً قرآن را محفوظ می كنیم.توبیخ الهی به جهت ترك تدبر در قرآن.5- همیشه در دسترس است و تاریخ مصرف ندارد مثل خورشید.6- قرآن تاریخ مصرف ندارد.7- قرآن بن بست ندارد. 8- توسعه اقتصادی بند به قرآن است.آثار اقبال و اعراض از قرآن كریمبعضی از گناهان شخصیت را عو می كند و اگر كسی از قرآن اعراض كند زندگی اش نكبت بار می شود.قرا“ قول داده كسی كه پشت بكند به قرآن هر چه بدود به جایی نمی رسد.قرآن مثل دریاست العابهر اللعوام. قرآن عبارتی برای مردم است (یعنی ظاهرش) و اشاره ی خواص است و لطیفه ها برای اولیای خداست.جامعیت قرآن برا همه اقشار اولیای خدا از لطیفه های قرآن استفاده می كنند.
شفاعت یا شكایت قرآن در قیامت.قرآن حلقه وصل همه مسلمانان- هر چه پیش می رویم عظمت قرآن بیشتر می شود.هنوز یك فرضیه ای پیدا نشده كه مخالف و خلاف قرآن باشد. مثل ارسطو كه در مورد زمین گفت زمین تو حركت خودت را بكن كاری به توبه من نداشته باش.گاهی یك آیه از قرآن سرنوشت انسان را عوض می كند. این هستی حساب و كتاب دارد. یك ذره كار خیر و یك ذره كار شر حساب و كتاب دارد.این كتاب اسوه است و الگوست.
موضوع: نیاز به قرآن تاریخ پخش: سوم رمضان 14/6/87تفاوت قرآن با سایر كتب.نیاز بشر به قرآن- انسان راهنما می خواهد.اگر انسان نیاز به راهنما دارد، نیاز به مربی دارد، نیاز به نور دارد، نیاز به قانون و عدالت دارد، نیاز به امید دار، نیاز به منجی دارد، نیاز به تذكر و تعقل دارد، نیاز به موعظه دارد، نیاز به دارو دارد، نیاز به آرامش دارد، نیاز به راهنما هم دارد كه انسان خودش نمی فهمد. بعضی از كشورها 119 بار قانون اساسی دارد. هر كس پشیمان شده پیداست كه عقلش كوتاه است.قرآن راهنمای بشر در زندگی- اگر انسان راهنما می خواهد به امام هم نیاز دارد.انسان مربی هم می خواهد: كونوا ربانیین بما كنتم تعلمون الكتاب ربما كنتم تدرسون. دائماً باید از قرآن درس بگیرید و دائماً به آن رجوع كنید. عالم ربانی عالم است كه با قرآن سر و كله بزند.انسان نیاز به نور دارد و انزلنا الیكم نوراً مبیناًقرآن نور آشكار و روشنی بخش است.قرآن یا با روایات روشن می وشد یا با آیات یا با متشابهات.انسان نیاز به قانون دارد و نیاز به عدالت، چرا كه قرآن می گوید ما قرآن را نازل كردیم تا قسط و عدالت برپا شود.خاطره ای از شهید آیت الله اشرفی اصفهانی- در مورد اینكه هر كس وظیفه ای دارد حتی حیوانات هم به وظفه غریزی خود عمل می كنند.
قرآن امیدبخش انسان در زندگی.اگر تعقل می خواهید قرآن و اگر كتابی می خواهید كه باطل نباشد قرآن است. اگر دارو میخواهید قرآن است. یعنی تكبر و غرور و شرك مرض است به قرآن مراجعه كنید. قرآن آرامش است: علی بذكر الله تطمئن القلوب.بهره گیری از قرآن در تمام ابعاد زندگی.اگر به قرآن عمل نكنیم سیلی می خوریم. دین ما می گوید هر كس به من یاد بدهد من بنده اویم.شاگردان امام صادق (ع) می گفتند به نفسی انت خدا جانم را قربانش كند.تفاوت های قرآن با دیگر كتاب ها و مقالات- حدیث است كسی كه هدایت را از غیر قرآن بخواهد گمراه می شود. گاهی مؤلف آدم خوبی است ولی محتوا مشكل دارد.قرآن می گوید: بند بند قرآن از روی علم است و حرف هایش حكمت دارد زیرا خدا حكیم است.
قرآن كتاب علم و حكمت الهیبعضی كتاب ها گاهی برای همه مفید نیست اما تمام آیات قرآن برای همه است.جامعیت و جهانی بودن معارف قرآن.بعضی كتاب ها برا همه سنگین است اما قرآن برای همه سنگین نیست.گاهی كتابی علم است اما قادر به پاسخ همه سئوالات نیست اما قرآن پاسخگوی همه سئوالات است.كتاب های دیگر یك بعدی هستند و رنگ باخته و تاریخ مصرف دارند اما قرآن اینطور نیست.
موضوع: جلوه ها و جاذبه های قرآن تاریخ پخش: پنجم رمضان 16/6/87شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن ;عوامل جاذبه قرآن: ماه رمضان یك ماه استثنایی است. خوابش هم عبادت است، ماه خودسازی، ماه میهمانی خداست. وقتی می گوییم ضیافت الله دعوت خدا شده اید.قرآن پذیرای بی نهایت الهی است. اسلام و قرآن جاذبه دارد.شعار مسلمانان اذان است و روابط عمومی مسلمانان اذان است.مقایسه اسلام با دیگر ادیان و مكاتبهمین كه بلال اذان می گوید یعنی سیاه و سفید مطرح نیست این پیام دارد. اول اذان الله اكبر است آخر آن هم الله اكبر است و جفت جفت است، اول اذان چهار بار الله اكبر گفته میشود بقیه دو تا است سئوال شده چرا اول آن چهارتا؟ امام گفت چون اولش مردم آماده نیستند كم كم وارد می شوند.رشد اسلام در آمریكا و اروپا- اسلام در دنیا پیش می رود سران كشوها به وحشت افتاده اند تا جلو اسلام را بگیرند.خدا در قرآن قول داده: لیظهره علی الدین كله: اسلام همه دنیا را خواهد گرفت «موتوا بغیضكم» یعنی از بغض بمیر.مقایسه رهبران اسلام و رهبران كفر- سادگی با تحمل- جهل و دانایی- ترس و شجاعت. زندگی امام خمینی با رئیس جمهور آمریكا.جاذبه های قرآن: 1- سبك و آهنگ قرآن- قرآن ریتم دارد و سبك و آهنگش استثنایی است 2- قداست دارد- كلام خالق است 3- كریم است.قداست و كرامت قرآن كریم- قرآن مثل آب چشمه است هر چه نگاهش می كنیم باز هم دارد و كریم دارد.4- زمینه تحقیق است 5- در نجابت در مدیریت. در مورد چیزهایی كه خدا در قرآن قسم خورده باید تحقیق كرد.6- قرآن هماهنگ با فطرت است.
هماهنگی قرآن با فطرت انسان7- هماهنگی قرآن با عقل بشری- فطرت چهار تا هر دارد یعنی علامت فطرت هر است یعنی یك چیز در هر زمان در هر مكان در هر سن در هر رژیم دخالت داشته باشد.یك آیه پیدا نمی شود كه ضد عقل باشد. در قرآن دستور سه رقم است یا دستور فوق عقل یا طبق قل یا ضد عقل است- قرآن ضد عقل نیست و ممكن است كه طبق عقل باشد اما ما نمی فهمیم مثلاً برگ انار باریك است چرا؟ و برگ انگور پهن است چرا؟ این ضد عقل نیست ما نمی فهمیم.8- دستورات اسلام انعطاف پذیر است.خطرناك ترین گناه را كه كردی راه توبه باز است.9- به تمام نیازها جواب می دهد. نیازهای فردی، اجتماعی، حقوقی، اقتصادی را پاسخ میدهد.
جامعیت قرآن در پاسخگویی به نیازهای بشریهمین روزه كه رابطه روزه با خودت، سوخت شدن مواد زاید بدن، رابطه روزه با فقرا و گرسنگان، چشیدن درد فقر و گرسنگی، رابطه روزه با قیامت.
موضوع: جایگاه نماز در اسلام تاریخ پخش: ششم رمضان 17/6/87موضوع: الصلوه من الذین كما الصلوه من الرأساولویت مكه بند به نبوت پیامبر است. كسی كه مكه برود و مدینه نرود جفا كرده و كسی كه مدینه برود و سر قبر حمزه سید الشهدا نرود.نقش شهدا در گسترش تبلیغ دینی- شهدای هفده شهریور را فراری دادند.
جایگاه نماز در دین، جایگاه سر در بدن.1- بیشترین حواس پنجگانه در سر است (ذائقه- زبان- گوش- بویایی) و بیشترین جایگاه كمالات نماز است. انتخاب در نماز است و تواضع و حضور در صحنه در نماز است، ارزشها و اعتماد به یكدیگر در نماز است و قیامت و پیامبر در نماز است. اهل بیت و توجه به خوبان در نماز ات. انتخاب راه و رابطه با خورشید و رابطه با ستاره و استقلال در نامز است.اقامه نماز ركن اساسی اسلام- كسانی كه نماز می خوانند باید درست بخوانند.2- سر در بهترین جای بدن است نماز هم جایگاه بالا و والا دارد.
جایگاه بالا و والا در نماز3- سر مركز فرماندهی است نماز هم بالاست.سر سیمای بدن است. سیمای مسلمان هم نماز است. الصلوه وجه دینكم. نمای سیمای دین است.سیمای دین اسلام در نماز- حضرت علی (ع) به مالك می فرماید: همه اعمال تو به قبولی نماز توست.نمی شود عوض نماز كار دیگری كرد. قفل نجات ما نماز است و دست و پا تابع نماز است.در قرآن حفاظت برای چند چیز آمده 1- برای شهوت 2- برای نماز
لزوم حفاظت از نماز در همه حالدین فقط نماز و روزه نیست. در دین باید بچه ها را نجات داد. در بعضی جاها نماز و زن را باهم آورده است. كسی كه خلاف كار است اول سر باید جوابگو باشد.نماز اولین سئوال در قیامتمقایسه نماز با هواپیما: هواپیما وقتی می پرد كه بنزین مخصوص دارد، نمازی پرواز می كند كه با لقمه حلال باشد.
نماز پرواز به سوی بی نیازپرواز از مكان خاصی است نماز هم در مكان خاصی است.پرواز هر چه اوج بگیرد زمین كوچكتر می شود و ما هر چه به خدا نزدیك شویم آمریكا پهلویش كوچك می شود.پرواز جدا شدن از زمین در نماز انسان از مادیات جدا می شود.هواپیما كه نشست یك مرتبه موتورش را خاموش نمی كنند نماز هم كه تمام شد یك مرتبه بلند نشو تعقیباتی را هم بخوان.در همه پروازها باید به زبان انگلیسی حف بزنند همه نمازها هم باید به زبان عربی خوانده شود.حواس پرتی در نماز مثل هواپیما ربایی است.
موضوع: وسواس، خطرات و راه درمان تاریخ پخش: هفتم رمضان 18/6/87
بیست خطر برای وسواس:1- تكذیب عملی دین و نبوت و امامت و مرجعیتوسواس تكذیب عملی دین و احكام آنوسوسه نمی گوید ما خدا ار قبول نداریم در عقیده قبول دارد در عمل قبول ندارد.2- اسراف در عمر، آب، مال، برق، ساختمان، اشیاء. امام خمینی (ره) می فرماید: دور ریختن نصف لیوان آب هم اسراف است و اسراف گناه كبیره است.3- سوء ظن به مردم و بدبینی به مردم.سوء ظن به مردم بر اثر وسواس- سوء ظن به مردم گناه است مردم را تحقیر می كند و مردم را لاابالی می داند.4- تهمت به مردم می زنند.5- انزوا، گوشه گیری می كنند.
وسواس دور شدن از مردم و محروم شدن از خیرات6- وسواس التقاطی است مقداری از دین می گوید مقداری از خودش یعنی با سلیقه های شخصی خودش است.7- وسواس در دن بدعت می آورد. یعنی چیزی كه جزء دین نیست می گوید جزء دین است.8- بدبین كردن مردم به دین. مردم می گویند اگر این دین باشد ما نمی خواهیم.وسواس عامل بدبین كردن دیگران به اسلامخاطره ای از شهید مظلوم دكتر بهشتیسئوال آقای قرائتی در مورد صحبت كردن با جوانان از دكتر بهشتیپاسخ این بود كه نیازهای همه مردم یكی است، اگر می خواهید اسلام پیش برود دو تا كار بكنید 1- باید اسلام را از مسلمان جدا كرد مثل اینكه ماشین خوب است اما بد ماشین راندن بد است 2- خرافات را از اسلام جدا كرد. بعضی ها دین را می خواهند اما به خاطر بعضی از خرافات دست از دین می كشند، مثل عزاداری كردن برای امام حسین (ع). بعضی علما دین را می خواهند كه طبق سلیقه آنها فتوا بدهند.9- برتری دادن هوای نفس بر رضای خدا
وسواس ترجیح سلیقه خود بر رضایت خدا10- ظلم به خودش می كند.11- بعضی از وسواس ها شهرت طلبند. یعنی نباید كاری كرد كه توجه همه مردم را جلب كرد.12- وسواس مزینه برای كارهای دیگر را فراهم می كند. پدر سیگاری زمینه را برای بچه ها فراهم می كنند، اگر اهل مطالعه باشند بچه ها هم اهل مطالعه اند.13- از لذت عبادت محروم است.وسواس مانع رسیدن به روح عبادت و نماز14- دید بلند ندارد چون مشغول خودش است.15- اهل تعاون نیست چون همكاری نمی كند. گاهی وسوسه خانواده را به طلاق می كشد.16- وسواس كارهایش خنده اور است و مردم مسخره اش م كنند.ابعاد وسوسه: بعضی ها از نیت وسوسه می كنند، نیت این است كه اگر گفتند چه می كنی بدانی كه چه می كنی. بعضی ها در عقاید بعضی در كارهای عادی و معاملات وسواس میكنند. گاهی چون امكانات زیاد است وسوسه ایجاد می شود بعضی از وسوسه ها به خاطر دوستان است.17- نداشتن مربی18 – گاهی از خطرات وسوسه از خدا غافلند.درمان وسوسه این است: بی اعتنای به شكیات.راه درمان وسوسه بی اعتنایی به شكیات- ایام فراغت خود را پركنید، نماز را طبیعی بخوانید.
موضوع: قواعد فقی و اصول راهنمای زندگی تاریخ پخش: هشتم رمضان 19/6/87درمان وسوسه چیست؟ توجه به اصول و قواعد فقهیاصول و قواعد فقهی راه درمان وسواسقاعده سوق: هر چه از بازار مسلمانان گرفتند، پاك است یعنی وسوسه نداشته باشید.قاعده ید: از كجا آوردی وسوسه است، اصل این است كه مال خودش است اگر یقین داری دیگر فرق می كند.قاعده فراغ: یعنی از یك كاری كه فارغ شد دیگر به گذشته برنگردد.دوری از شك در صحت عادات گذشتهقاعده تجاوز- اصاله الحلیه، اصاله الطهاره، اصاله الصحهاصل اینست كه حلال است، ما روییدنی حرام نداریم هر چه كه می روید حلال است.اصول اولیه اسلام حلیت، طهارت، صحت.تا دلیل خاص نباشد همه چیز حلال است.اصل این است كه همه چیزها پاك است. كل شیء طاهر.وسوسه بیمار است و رنجور است.اصل این است كه صحت است. اگر نود و نه درصد بگویند نجس است و یك درصد بگویند پاك است، نباید اعتنا كرد باید صددر صد مطمئن باشید. كسانی كه زیاد شك می كنند به شك خود اعتنا نكنند./
عدم عسر و حرج در احكام دیناصاله التعادل. نباید از پیغمبر جلو بیافتید. كاسه داغ تر از آش نشوید، اگر دكتر می گوید روزه نگیر خوبت نیست نباید روه گرفت. قرآن می گوید فرشته ها پیشی نمی گرفتند.دوری از پیشی گرفتن بر خدا و پیامبرقبل از اذان حق ندارید داد بزنی حتی یك آیه یا دعایی را خیلی بلند بخوانی كه باعث مزاحمت مردم بشوید. وفا در این است كه بعد از فوت همسر ازدواج نكنی.بعد از نماز 34 بار الله اكبر و 33 بار الحمدالله و 33 بار سبحان الله نه بیشتر و نه كمتر.خطر كم یا زیاد بودن احكام طبق سلیقه خود یا دیگران.اگر هر كس از سلیقه خودش بگذارد روی قانون دیگر این قانون نمی شود.نمونه هایی از پیش گرفتن بر پیامبر در صدر اسلامبعضی از پیامبر پیشی می گرفتند و جلو می افتادند مثلاً پهلوی همسرانشان نمی رفتند و یا همه اش روزه می گرفتند، پیامبر آنها را جمع كرد و با آنها صحبت كرد.هر چیزی اندازه دارد: محبت اندازه دارد، جایزه اندازه دارد، انتقاد اندازه دارد، ملامت اندازه دارد.اگر وسواسی باشید دین می شود التقاطی و امام می فرماید دین اسلام ناب است.
موضوع: بهره گیری از وقت و فرصت های عمر تاریخ پخش: نهم رمضان 20/6/87اهمیت وقت- هدر دادن وقت- بهره بزرگان از وقت- حسرت برای تلف وقت در قیامت- وقت ها و زمان های مهم.اهمیت وقت: المؤمن مشغول الوقه امام علی (ع) فرمودند: مؤمن وقتش مشغول است.علامتی كه ایشان عقلش كار می كند یا بی عقل است این است كه از وقت خود استفاده میكند.هر روزی از وقت خود را طوری استفاده كن كه در آن رشد باشد.وقت به قدری مهم است كه خداوند در قرآن به همه زمان ها قسم خوردهوسوگند خداوند به همه زمان هاخیلی زمان را ما از دست می دهیم. امام علی (ع) فرمودند: مواظب باش از فراغت و جوانی و عمر خود.در قرآن بارها گفته یك مرتبه وقت از دست می رود پس كار مفیدی انجام دهید.توجه به وقت، بیش از توجه به پول و ثروتكسی كه فرصت ها را از دست بدهد بیشترین غصه را می خورد، ماه رمضان می گذرد و یك آیه از قرآن را نخوانده و غصه می خورد.به هم كه برخورد می كنید، اگر دست و صورت را شستید بهتر است كه وضو بگیرید. غسل جمعه م بكنید، صدقه برای همه باشد نیت عمومی كنید برای همه مسلمانان هم باشد نه فقط خصوصی باشد.
چه كنیم از چیز كم بهره زیاد ببریم. با حرف كمتر ثواب بیشتر ببریم.تفریح هم باید حساب شده باشد. اسلام طرفدار تفریح و لذت بی گناه است.تفریح و شادی بجا نه اتلاف وقت- از دقیقه ها خوب استفاده كنیم.حضرت علی (ع) می فرماید: من روز قیامت شاهد كارهای تو هستم، عمرت را طوری صرف كن كه به هدر نرود.كسب تجربه و هنر، همراه با تحصیل علم و دانش.اینكه الآن بیكاری زیاد شده به خاطر این است كه بسیاری از مردم هنر ندارند. بعضی ها منتظرند دولت استخدامشان كند دنبال هنر نمی روند.ورزش كردن، نه تماشای ورزش دیگرانامام رضا (ع) فرمودند: ساعت هایتان را تقسیم كنید، ساعتی هم برای تفریح و لذت بگذارید.از دنیا استفاده كنید ولی برای دنیا كار نكنید، دنیا برای شما اما شما برای دنیا نیستید.دنیا برای انسان نه انسان برای دنیا.در ماه رمضان سعی كنید بخصوص در شبهای قدر استفاده كنید و در سحر ماه رمضان نماز شب بخوانید.در حدیث است اگر ماه رمضان تمام شد و خدا انسان را نبخشد معلوم است كه دیگر خیلی گناه كرده.ما در قرآن فارغ التحصیل نداریم اگر داشتیم پیامبر فارغ التحصیل می شد اما نشد و میگوید قل رب زدنی علماً.بهره گیری دانشمندان از فرصت های زمانابوریحان بیرونی كتاب های زیادی نوشته از عمرش نهایت استفاده را كرده.روز قیامت از انسان می پرسند ما آنقدر به تو عمر ندادیم كه از آن بهره ببری؟در قیامت از چهار چیز سئوال می شود یكی از آنها از عمرت را در كجا صرف كردی؟
موضوع خطرها و سپرها (1) تاریخ پخش: دهم رمضان 21/6/87حضرت خدیجه یك معامله گر زرنگ بود مال كثیرش را در راه اسلام داد و كوثر را گرفت.خدا می گوید- انا اعطیناك الكوثر- تجارت خوبی كرد.امام سجاد (ع) فرمودند: من نسل خدیجه كبری هستم.خدیجه نسبت به پیامبر خیلی تواضع داشت.یكی از لقب های ماه رمضان سپر است.ماه رمضان سپری در برابر گناهاولین خطر، خطر نفس است.هوای نفس بزرگترین دشمن انسان.روایت است كه: ادعی عدوك نفسك بالاترین دشمن نفس انسان است. تهمت زدن و غیبت كردن و دروغ گفتن از نفس است.قرآن می گوید: بهشت مال كسی است كه جلو نفس خود را بگیرد.در مقابل نفس مهار نفس مهم است.و الكاظمین الغیظ. جلو غیظ را بگیر. وقتی عصبانی شدی جلوی خودت را بگیر.
خطر خسارت در عمر و جوانی.هر جا سرمایه آب شود خسارت است. هر جا نرخ كم شود ضرر است. ان الانسان لفی خسر.در حدیث است كه ایمان ده درجه است بعضی یك درجه دارند بعضی فقط نماز میخوانند، بعضی نماز می خوانند و بعضی خمس و زكات می دهند بعضی جهاد هم می روند.اگر می خواهید بدانید ایمان چدر دارید ببینید چقدر گناه كردید.ارزش انسان ها به درجات ایمان است.امام علی (ع) فرمودند: اگر حكومت كره زمین را به من بدهند كه پوستش از دهان مورچه بگیریم برای من ارزشی ندارد پس ارزش علی از كره زمین بیشتر است.ایمان همراه با عمل صالحمسلمان باید چند بعدی باشد هم اهل نماز، هم روزه، هم اهل همسرداری و;خطر این است كه داریم آب می شویم حالا چه كنیم باید بر ایمان بیافزاییم. ممكن است علم انسان زیاد شود اما ایمان زیاد نشود.تواصوا بالحق باید دیگران را هم به حق دعوت كنی و در آخر می گوید صبر كن و مقاومت كن.دعوت دیگران به خبوی ها و پایداری در آنخطر چیست؟ نفسسپر چیست؟ از خدا بخواهیم كه به ما كمك كنیم و ایمان ما را زیاد كند و رشد پیدا كنیم.اگر هر چه علممان بیشتر شد ادب ما نسبت به پدر و مادر و معلمان بیشتر شد علم مفید است، وگرنه باید در خود تجدید نظر كنیم.امام علی (ع) فرمودند: ثمره العلم العبودیه. ثمره علم عبودیت است.پیامبر (ص) فرمودند: پناه می برم از علمی كه مفید نیست.خطر نفس- هم مخفی است و هم دائمی است.
موضوع: خطرها و سپرها (2) تاریخ پخش: دوازدهم رمضان 23/6/87در حدیث است كه روزه سپر است.شرك بزرگترین، خطر فكری و اعتقادیبسیاری از وقت ها كه ما گناه می كنیم چون غیر خدا جلو ما سبز شده.بیشترین خطر دونه و دون الله است. قرآن ده ها آیه در این مورد دارد.لایملكون لكم رزقاً. مالك شما نیستید نه رزق شما دست آنها نیست.لایملكون لكم نفعاً و لاضراً. مالك شما نیستید نه نفع شما و ضرر شما دست آنها نیست.لایملكون لكم موتاً و لاحیاهً و لانشوراً. مالك شما نیستید نه مرگ شما و نه حیات دست آنها نه قیامت دست آنهاست.توكل بر خداوند قادر مالك و مطلقدر آیات دیگر می فرماید:افرایتم النار التی تورون- افرایتم ما تحرثون- افرایتم ما تمنون- افرایتم ماء الذی تشربون.این آیه ها می گوید فقط برای خدا كار كن و دونه و دون الله را كنار بگذار.اخلاص و قصد قربت در كارهاآدم مخلص آرامش دارد. علی التطمئن القلوب و الابصارسراغ غیرخدا نروید.شناخت ویژگی های افراد منافقآدم وقتی برای پست كار كند می گوید خوب است اگر موفق نشد می گوید د است. انتقادشان انتقاد مادی است. ما الآن غرق در خطر هستیم. دون الله جلو آدمی را می گیرد.آیا عزت را از او می خواهید تمام عزت مال خداست. خدایا همه چیز فقط دست توست.خطر این است كه ما بجای خدا به سوی غیرخدا برویم. دون الله جلو آدم را می گیرد. اگر سراغ پول رفتیم دون الله است، اگر سراغ هروئین هم رفتیم دون الله است.
ادامه خواندن مقاله خلاصه نويسي درسهايي از قرآن در ماه مبارك رمضان
نوشته مقاله خلاصه نويسي درسهايي از قرآن در ماه مبارك رمضان اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 20, 2018, 2:32 am
nx دارای 72 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
فهرست مطالبعنوان صفحه بخش 1:تیونر 1بخش 2 :طبقه IF آشكار ساز و AGC 8بخش 3:مدارات رنگی 17بخش 4:مدارات تصویر 62
بخش 5:منبع تغذیه 66
بخش 1:
تیونرهمانطوریكه در نمای كلی گیرنده های رنگی بررسی گردید امواج دریافت شده توسط آنتن به تیونر منتقل می گردد .، تیونر تلویزیونهای رنگی علاوه بر كارهای معمولی یك تیونر كه از تلویزیون سیاه و سفید به خاطر داریم (انتخاب كانال ، حذف امواج مزاحم ، تقویت موج فرستنده و . . . ) در خروجی خود امواج فرستنده را تبدیل به سه موج IF به ترتیب زیر می كنند: 1) IF صدا (فركانس 4/33 مگاهرتز)2) IF تصویر(فركانس 9/38 مگاهرتز)3) IF رنگ(فركانس 43/34 مگاهرتز)تیونر ها در دو نوع مكانیكی و الكترونیكی درست می شوند ، در تلویزیونهای رنگی جدید اكثرا تیونر به صورت الكترونیك طراحی میشود . این تیونرها مدارات دریافت هر سه محدوده VHF I , VHF III , UHF را دارا هستند ، در جدول زیر محدوده امواج تلویزیونی و تعداد كانالهای آنها مشخص شده است :
باند تعداد كانال محدوده فركانسی VH I 4 تا 2 MHZ 68تا47
VHF III 12 تا 5 MHZ 230تا174
UHF 68 تا 21 MHZ 676تا300در تیونرهای میكانیكی جهت آنكه كانال و محدوده كار تیونر را تعویض نمائیم دسته سلكتوری وجود دارد كه این كار را انجام می دهد ، ولی در تیونرهای الكترونیك جهت این كار ، مداری در نظر گرفته شده است به نام مدار فرمان تیونر .
بنابراین مدار فرمان تیونر باید بروی تیونرهای الكترونیك دو كنترل اعمال نماید اولا محدوده كار تیونر را مشخص كند كه آیا بر روی UHF ، VHF I ، VHF III باشد ثانیا معین كند در آن محدوده بر روی چه كانالی تصویر دریافت دارد .
عمل اول با قطع و وصل ولتاژ تغذیه هر قسمت انجام می گیرد یعنی زمانی كه می خواهیم تیونر بر روی محدوده VHF I كار كند ، مدار فرمان ولتاژ تغذیه دو باند VHF III و UHF را قطع كرده و فقط ولتاژ تغذیه به باند VHF I می دهد . این باعث می شود كه فقط باند VHF I كار كرده و دو باند دیگر غیر فعال باشند. عمل دوم (تعویض كانال) با كم و زیاد كردن یك ولتاژ متغییر(معمولا صفر تا 33 ولت) توسط مدار فرمان تیونر و اعمال آن به دیودهای واریكاپ تیونر انجام می گیرد .دیودهای واریكاپ چه عملی انجام می دهند ؟
دیودهای واریكاپ یكی از انواع دیودها هستند كه وقتی در بایاس معكوس قرار گیرند میتوان با كم و زیاد كردن ولتاژ دو سرشان از آنها همانند یك خازن متغییر استفاده نمود .حال در تیونر های الكترونیك در هر باند تیونر ، تعدادی دیوید واریكاپ قرار گرفته كه مدار فرمان تیونر بسته به كانال انتخابی توسط مصرف كننده ولتاژ دو سر دیودهای واریكاپ تیونر در آن قسمت را تغییر داده و ظرفیت دیود واریكاپ را برای آن كانال تعیین می كند ، در حقیقت از دیودهای واریكاپ به عنوان قسمتی از مدارات هماهنگ داخل تیونر استفاده شده است .
بررسی تیونر تلویزیون رنگی شهاب 21 اینچ : تیونر این تلویزیون از نوع الكترونیك بوده و قدرت دریافت هر سه محدوده ، UHF و VHF III و VHF I را دارا می باشد ، كنترل این تیونر بر عهده آی سی كنترل تلویزیون (ICSO1 ) می باشد . طریقه تنظیم كانال توسط آی سی كنترل : برای آنكه مشخص شود بر روی چه محدوده ای كار كند ، سه پایه BL و BU و BH در بین پایه های تیونر وجود دارد . BU تغذیه محدوده UHF داخل تیونر ، BL تغذیه محدوده مدار VHF I و BH تغذیه مدار محدوده VHF III تیونر است .
طرز كار به این صورت است كه وقتی تلویزیون فرمان كار روی محدوده UHF دریافت كرد ، آی سی كنترل (ICSO1 ) ولتاژ مثبت بیس Q101 را كم می كند ، چون ترانزیستور به محدوده UHF تیونر می رود .در همین حال آی سی كنترل ولتاژ بیس دو ترانزیستور Q102 و Q103 را زیاد كرده ولتاژ قسمتهای BL(VHFI ) و BH (VHFIII)قطع میگردد ، كه می توان با توجه به جدول زیر این فرمان آی سی كنترل را تست نمود : نام پین باند انتخابی BL
BH BU
VHF I 12V 0V 0V
VHFIII 0V 12V 0VUHF 0V 0V 12V
طریقه تنظیم كانال : همانطوریكه قبلا ذكر گردید برای تعویض كانال بین صفر تا 30 ولت كه توسط تنظیم كننده ائی قابل تنظیم است به دیودهای واریكاپ داخل تیونر اعمال شده و باعث انتخاب كانال میگردد .در این تلویزیون ولتاژ 103 ولت پایه سه ترانس T801 در منبع تغذیه (STR) توسط مقاومت R105 كم شده توسط زینر 33 ولتی D102 در 33 ولت تثبیت شده به كلكتور ترانزیستور Q304 داده می شود .
ولتاژ بیس این ترانزیستور تحت كنترل آی سی می باشد (پایه 1 آی سی ) حال آی سی كنترل فرمان تعویض كانال ولتاژ بیس این ترانزیستور را از طریق پایه 1 خود كم و یا بلعكس زیاد می كند و باعث می گردد بسته به كانال انتخاب شده توسط مصرف كننده ولتاژی بین 3/0 ولت (در پائین ترین كانال) و 29 ولت (در بالاترین كانال) در هر باند به پین VT روی تیونر رسیده و از طریق این پین به دیویدهای واریكاپ داخل تیونر اعمال گشته ظرفیت آنها برای كانال انتخابی تنظیم گردد .
AGC تیونر (AGC Delay ) :از طبقه agc ولتاژ كنترل به تیونر اعمال گشته كه این ولتاژ بستگی به قدرت سیگنال مركب دریافتی از تیونر دارد ، به این معنی كه وقتی سیگنال دریافتی خیلی قوی باشد باید مقدار سیگنال عبوری از تیونر به طبقه IF را كم كرد و وقتی سیگنال ضعیف است باید كل این سیگنال ضعیف ، بدون تضعیف تحویل طبقه IF گردد .در این تلویزیون ولتاژ این قسمت توسط پایه 13 آی سی IF و آشكار ساز ) IC101) تامین می گردد كه د ر هنگام سیگنال ضعیف به حدود 3/7 ولت و در هنگام دریافت سیگنال قوی به 4/2 ولت می رسد .
سیستم AFT :ولتاژ تغذیه اسیلاتور تیونر توسط این پین از طبقه IF تنظیم می شود . اگر در هنگام دریافت ایستگاههای ضعیف فركانس اسیلاتور دقیق نباشد باعث برهم خوردن مشخصات تصویر می شود . این مدار در طبقه IF باعث قفل شدن فركانس اسیلاتور تیونر در مقدار صحیح آن می شود ( با اعمال ولتاژ مثبت یا منفی به این پین ، توضیح كامل طرز كار AFT در طبقه IF آمده است ) .
در این تلویزیونها در جلوی تلویزیون دكمه ائی به نام نیز وجود دارد ، طریقه تنظیم آن به این صورت است كه در هنگام دریافت ایستگاه ضعیف ابتدا تیونر را روی آن ایستگاه تنظیم می كنیم (در این حالت تصویر ایستگاه متناوبا برفكی و خوب می شود ) ، ، حال دكمه AFT را فشار داده تا تیونر (اسیلاتور تیونر) دقیقا بر روی آن ایستگاه قفل شود .طریقه كانال یابی اتومات :در تلویزیونهای مولتی سیستم (تلویزیونهای رنگی جدید) یكی دیگر از كنترل های بخش فرمان بر روی تیونر كانال یابی اتوماتیك است . بخش 2 طبقه IF آشكار ساز و AGC در تلویزیونهای رنگی معمولا سه بخش فوق در یك مدار و یا یك آی سی طراحی می شوند ود ر داخل بدنه فلزی قرار می گیرند ( به علت شیلدن شدن در مقابل امواج مزاحم ) .
الف- بخش تقویت IF :این قسمت معمولا شامل چند فیلتر جهت حذف و تضعیف امواج مزاحم ، چند IF جهت تشكیل باند گذر IF و چند طبقه تقویت كننده می باشد تا امواج خارج شده از تیونر را به مقدار كافی تقویت كرده تا قابل آشكار سازی باشد . امواج مزاحم در طبقه IF كدامند ؟
1- امواج IF كانالهای مجاور : تیونر علاوه بر ایجاد IF صوت و تصویر كانال مورد نظر ، موج IF كانالهای مجاور را نیز تولید كرده كه این امواج بدلیل آنكه امواجی ناخواسته هستند باید كاملا حذف شوند (فركانسهای 9/31 و 4/40 مگاهرتز).
2- موج IF صدای خود كانال : این موج نیز باید توسط طبقه تقویت IF به مقدار كم تضعیف شود ، به علتی كه اگر IF صدا در خروجی آشكار ساز تصویر خیلی قوی باشد قابل حذف توسط مدارات فیلتر نخواهد بود و این موج از طبقات تصویری عبور كرده بر روی تصویر به صورت نویز (پرده توری روی تصویر)ظاهر خواهد شد بنابراین در این طبقه فركانس IF خود كانال (4/33 مگاهرتز) به مقدار كم ضعیف می شود . با توجه به موارد فوق از فیلتر های بالا پهنای باندی با مشخصات زیر به وجود می آید :
همانطوریكه دیده می شود در شكل فوق فركانسهای IF كانالهای مجاور ( 9/31 و 4/40 مگاهرتز) دارای دامنه صفر (كاملا حذف شذه)، IF صدای خود كانال (4/33 مگاهرتز)دارای دامنه 10%(مقدار تضعیف شده)ولی IF رنگ و تصویر (47/34 و 9/38 مگاهرتز)دارای دامنه حداكثر هستند .(دامنه 50%)پهنای باند فركانسی ایجاد شده فوق به طور كامل و بدون هیچ كم و كسری باید تحویل تقویت كننده ها داده شود ، به این منظور بعد از فیلترهای حذف و تضعیف ، چند ترانس IF قرار می گیرد كه هر كدام بر روی یكی از فركانسهای فوق تنظیم شده است تا بتواند پهنای باند فوق را به طریقه صحیح تحویل طبقه تقویت دهد .
حال اهمیت این نكته مشخص می شود كه بدون داشتن دستگاههای لازم هیچگاه اقدام به بر هم زدن تنظیم این ترانسهای IF نمی كنیم به علت اینكه از تنظیم خارج شدن ترانس های IF و سیم پیچ های این طبقه اثر بسیار نا مطلوبی بر روی اطلاعات ارسالی از فرستنده دارد
ب- بخش آشكار ساز تصویر : این قسمت نیز اكثرا در داخل آی سی در نظر گرفته می شود چند كار به شرح زیر انجام می دهید : 1- از IF تصویر (9/38 مگاهرتز) سیگنال تصویر را به وجود می آورد .2- از مخلوط كردن IF تصویر و صدا و بدست آوردن موج تفاضل ، IF دوم صدا را بوجود می آورد : مگاهرتز 5/5=4/33-9/38 3- از مخلوط كردن IF تصویر و IF رنگ و بدست آوردن موج تفاضل آن دو ، IF دوم رنگ را به وجود می آورد : مگاهرتز 43/4 = 47/34 – 9/38
ج- بخش AGC :این قسمت مقدار تقویت ، تقویت كننده های IF(( agc IF و تقویت كننده تیونر (RF AGC ) را بسته به سیگنال دریافت شده توسط آنتن تنظیم می كند ، به طوریكه اگر سیگنال دریافتی توسط آنتن ضعیف باشد این بخش با اعمال ولتاژ مثبت به طبقه IF مقدار تقویت این طبقه را بالا می برد و اگر سیگنال قوی باشد بلعكس .AFT (اتوماتیك فركانس كنترل) :
زمانیكه ایستگاههای ضعیف توسط گیرنده دریافت می شود امكان تغییر فركانس اسیلاتور تیونر بسیار زیاد است (به دلیل ضعیف بودن اطلاعات دریافتی)، به ااین منظور خصوصا در گیرنده های رنگی مداری در این قسمت قرار می گیرد كه باعث تصحیح فركانس اسیلاتور تیونر می شود ، طرز كار كلی این مدار بصورت زیر است : سیگنال IF تصویر تقویت شده از طبقه IF تصویر به مدار آشكار ساز AFT داده می شود این مدار سیگنال IF را طوری آشكار می كند كه ازآن یك ولتاژ DC تهیه نماید . به صورتی كه اگر مقدار فركانس IF تصویر دقیقا 9/38 مگاهرتز باشد ولتاژ DC تهیه شده توسط این مدار صفر و اگر مقدار فركانس IF تصویر از 9/38 مگاهرتز بیشتر باشد ولتاژ تهیه شده توسط این مدار صفر و اگر مقدار فركانس IF تصویر از 9/38 مگاهرتز بیشتر باشد ولتاژ تهیه شده توسط این مدار منفی و بر عكس اگر كمتر از 9/38 مگاهرتز باشد ولتاژ تهیه شده مثبت خواهد بود .
حال این ولتاژ DC به تغذیه اسیلاتور تیونر (پین AFT روی تیونر) اضافه شده ، تغذیه اسیلاتور را بسته به صحیح یا نا صحیح بودن فركانس IF تصویر آنقدر تنظیم می كند تا مقدار IF تصویر در مقدار استاندارد آن (9/38 مگا)قفل شود . عمل AFT در هنگام دریافت ایستگاههای ضعیف و همچنین در مورد تلویزیونهایی كه دارای منترل از راه دور هستند بسیار مفید و باعث ثابت ماندن مشخصات تصویر خواهد شد .نمای كلی طبقات IF ، آشكار ساز و AGC :
بررسی طبقه تقویت IF ، آشكار ساز و AGC تلویزیون رنگی شهاب 21 اینچ هر سه قسمت فوق در داخل آی سی 101 واقع شده اند ، موج IF به وجود آمده توسط تیونر از پین IF آن خارج شده توسط ترانزیستور Q161 تقویت گشته به فیلتر Z101 داده می شود . این فیلتر و سیم پیچ T101 باند گذر سیگنال ویدئو را تنظیم می كنند ( یعنی فركانس حامل تصویر خود كانال 9/38 مگاهرتز را به طور كامل فركانس حامل صدای خود كانال 4/33 مگاهرتز را به مقدار كم تضعیف و فركانس های حامل كانالهای مجاور 9/31 و 4/40 مگاهرتز را به طور كامل حذف می كنند .
IF ویدئو بعد از عبور از Z101 به پایه های 9 و 10 آی سی 101 وارد شده توسط سه تقویت كننده در داخل آی سی تقویت شده به آشكار ساز داده می شود كه ترانس T171 سیم پیچ (مدار هماهنگ)آشكار ساز می باشد ، سیگنال ویدئوی آشكار شده از پایه 22 بعد از تقویت خارج شده بعد از آنكه IF دوم صوت آن(فركانس 5/5 مگاهرتز ) توسط فیلتر های L201 و L202 حذف شد (فیلتر حذف 5/5 مگا) سیگنال ویدئوی خالص ( اطلاعات رنگ + روشنائی + سینك + محو) به پایه 39 آی سی 501 می رسد .
بخش AGC :سیگنال ویدئوی آشكار شده در پایه 22 از داخل آی سی به آشكار ساز AGC داده می شود AGC بسته به قوی یا ضعیف بودن سیگنال ولتاژی را تهیه كرده و به تقویت كننده IF داخل آی سی داده مقدار تقویت آنراتنظیم میكند همچنین این ولتاژبه مدارGC) RF AGC Aتیونر) داخل خود آی سی نیز رسیده و باعث می شود ولتاژی بین 4/2 (در هنگامیكه سیگنال قوی است ) تا 3/7 ولت ( هنگامیكه سیگنال ضعیف است ) از پایه 13 آی سی 101 خارج شده به پین AGC روی تیونر رسیده و مقدار تقویت ترانزیستور تقویت RF داخل تیونر را بسته به قوی یا ضعیف بودن سیگنال تنظیم كند .
تشخیص سالمی طبقه IF :كابل خروجی تیونر به طبقه IF را جدا كرده با یك سیم به آنتن به ورودی آن سیم مغزی ضربه می زنیم اگر نویز در صدا و تصویر ظاهر شد طبقه IF سالم است .و یا آنكه می توان یك سیم آنتن به پین IF تیونر در حالیكه تلویزیون روشن است ضربه زد اگر در صدا و تصویر اثر كرد طبقه IF سالم است ( در صورتی كه تیونر الكترونیك و سوكتی باشد).تشخیص سالمی AGC :آنتن وصل شودبه طوریكه تصویرفرستنده كامل دریافت شوددراین حالت روی پین agc تیونربایدحدود2ولت وباقطع آنتن باید5/7ولت ظاهرگردد.تشخیص سالمی AFT:درحالت دریافت سیگنال واضح توسط تلویزیون اكر دربین AFTتیونرحدود5/6ولت دیده شدAFTسالم است .تنظیمات طبقه IF:دراین طبقه فقط تنظیم AGC:تیونر(AGC DELAY)داریم به طوریكه وقتی آنتن وصل بود وتصویر واضح رادریافت كردیم باتنظیم VR151(درپایه 12آی سی 101)ولتاژپین AGCروی تیونررادر5/2ولت وزمانیكه آنتن قطع است این ولتاژرادر5/7ولت تنظیم می كنیم .
تعمیرات طبقه IF:همانطوریكه دربررسی این طبقات مشاهده گردیدبه دلیل آنكه این بخشهاسرراه عبور وتقویت اطلاعات صداوتصویرفرستنده قرار دارند هد گونه ایرادی دركار یكی از مدارات فوق هم صدا وهم تصویر گیرنده راباهم معیوب می كند بنابراین درصورت عدم وجود صدا وتصویر (در صورتیكه راستروجود داشته باشد):1-بایك سیم آنتن به پین IFروی تیونر ضربه زده شود كه در اینصورت یكی از دوحالت زیر مشاهده می شود:الف –اگر انجام این كار درصداوراستر اثری نداشت :عیب در طبقه IF(Q161,IC101وقطعات این مسیر )می باشد جهت تشخیص محل دقیق عیب ولتاژ پایه های آی سی 101گرفته شود،اگر مطابق نقشه نبود به احتمال زیاد خود آی سی خراب است وبه احتمال ضعیفتر قطعات جانبی آی سی .درصورتیكه ولتاژ پایه های آی سی طبق نقشه بود می بایدQ161،Z161وقطعات اطراف آنها بررسی كرد.
ب –درصورتیكه سیگنال دادن به ورودی طبقه IF درصدا وراستر اثركرد:مشخص می شودكه طبقه IFسالم است ابتدا از سالمی طبقه AGCمطمئن می شویم (در صورت غیر نرمال بودن ولتاژAGCروی تیونر باید مسیر AGCتاIC101یا خود آی سی رابررسی نمود )،سپس توجه می كنیم كه ولتاژ تغذیه به تیونر برسد(12ولت )اگر ولتاژدرست نبود می بایست رگولاتور 12ولت (Q101)رادرمنبع تغذیه بررسی كرد،اگر ولتاژ تغذیه تیونر نیز درست بود عیب در تیونر است (تیونر تعویض گردد).
بخش 3 مدارات رنگی همانطوریكه دراصول تلویزیون رنگی گفته شداطلاعاتی كه فرستنده های رنگی به عنوان رنگ ارسال می كنند دوسیگنال R-Y،Y-Bمی باشد حال گیرنده های رنگی برای نمایش رنگ وتصاویر ،ابتدا باید این اطلاعات (B-YوR-Y)را از سیگنال مركب فرستنده جداو آشكار كرده و سپس از روی آنها سیگنالهای اولیه رنگ (B،G،R)راتهیه نمایند واین سیگنالها را به كاتدهای مربوطه داده تا رنگ تصاویر پخش گردد.بنابراین مدارات رنگ تلویزیون های رنگی رامی توان به دودسته تقسیم نمود:الف –مداراتی كه از روی سیگنال مركب فرستنده اطلاعات رنگ آنرا (Y-Rو Y-B)جدا می كنند ، به این مدارات ،دیكدورهای رنگ گوئیم :
ب :مداراتی كه از روی اطلاعات رنگ ارسالی از فرستنده (R-Y،B-Y)وYسیگنالهای اولیه رنگ (قرمز،سبز،آبی )راتهیه می كنند به این مدارRGBگوئیم :
دراین قسمت مدارات فرستنده ،مدارات دیكدر رابرای سه سیستم PaINTSC،SECAMومدارات RGB رابررسی می كنیم .سیستم سكام :همانطوریكه دركلیات تلویزیون رنگی ذكر گردید دراین سیستم برای هر خط افقی فقط یكی از سیگنالهای تفاضلی وYاز فرستنده ارسال می گردد.الف –فرستنده سكام :
توسط دوربین تصویر مقابل آن تبدیل به درصد های مشخصی از RوGوBشده وازاین سه سیگنال همانطوریكه درفصل قبل بررسی شد سه سیگنال YوR-،B-YYبدست می آید.
(اطلاعات سیاه وسفید تصویر)قبل از آنكه مدوله گردد.از یك تاخیر دهنده عبور می كند چرا كه در دیدن یك تصویر رنگی اطلاعات روشنائی آن تصویر (Y)از اطلاعات رنگ خیلی مهمتر است (به دلیل ساختمان مخصوص چشم انسان )،بنابراین فرستنده های رنگی نیز برای Yپهنای باند بیشتری را نسبت به اطلاعات رنگ در نظر می گیرند . (پهنای باند لومیناس 5/5مگاهرتز و پهنای باند كرومیناس 1مگاهرتز).به دلیل همین پهنای باند بیشتر Yنسبت به كرومیناس سرعت عبور آن از مدارات بیشتر بوده باعث می شود كه اطلاعات روشنایی صحنه ها با رنگ آنها همزمانی نداشته باشند به همین دلیل در فرستنده اطلاعات y راقبل از ارسال مقداری تاخیر می دهند (120نانو ثانیه ).
كلید سكام :ذكرشد كه درسیستم سكام از دو سیگنال R-YوB-Yكه توسط دوربین به وجود آمده ،درهر خط افقی فقط به یكی از آنها احتیاج داریم بنابراین ، دو سیگنال فوق به كلیدی به نام كلید سكام داده می شود ، این كلید دو ورودی دراین قسمت داردویك خروجی كه باعث می شود درهر خط افقی یكی از این سیگنالها به خروجی وصل شده وبه مدالاتوروارد گردد.
پالس فرمان این كلید از طبقه افقی گرفته می شودودر حقیقت این پالس فركانسی است برابر نصف طبقه افقی كه حالت كلید سكام را عوض می كند .اسییلاتور موج حامل : می دانیم برای ارسال هرگونه موج اطلاعی احتیاج به موجی حامل نیز است ،درسیستم سكام R-Yرابرروی فركانس 406/4مگاهرتز مدوله FMمی كنند .این اسیلاتور نیز به ورودی دیگر كلید سكام وصل هستند كه باتوجه به حالت كلید در خروجی می تواند فقط یكی از این دو وجود داشته باشد و R-YیاB-Yدرمدالاتور برروی موج حامل خود سوار شوند.
فیلتر آنتی بل :برای اینكه سیگنالهای تفاضلی رنگ در گیرنده های سیاه وسفید تولید پارازیت نكنند، در فرستنده رنگی موج مدوله شده كرومینانس رااز فیلتری به نام فیلتر آنتی بل عبور داده تا دامنه رنگ به اندازه كافی تضعیف شده و ایجادپارازیت در گیرنده های سیاه و سفید ننمایند.پالس برست چیست ؟
درسیستم سكام به علت آنكه برای هرخط تصویر سیگنال تفاضلی جداگانه ائی ارسال می شود و هر سیگنال تفاضلی وقتی به گبرنده برسد توسط آشكار ساز جداگانه ائی آشكار می شود ، برای آنكه تضمین شود هر سیگنال تفاضلی رنگ در گیرنده به آشكار ساز خود وارد گردد، از فرستنده پالسی به نام پالس برست (سیگنال همزمانی رنگ )ارسال می شود ، محل قرارگرفتن این پالس درشانه عقبی پالس سینك درسیگنال مركب می باشد.
پالس برست درسیستم سكام تشكیل شده است از چند سیكل از فركانس های حامل رنگی كه برای خط مورد نظر ارسال می شود ،یعنی اگر قرارباشد برای خط اول سیگنال تفاضلی قرمز ارسال شود درشانه عقبی پالس سینك چند سیكل از موج حامل رنگ قرمز (فركانس 406/4مگاهرتز)را قرار می دهند و یا اگر برای خط دوم B-Y ارسال شود قبل از آن در شانه عقبی پالس سینك چند سیكل از موج حامل B-Y( فركانس 25/4 مگاهرتز )قرارمی گیرد.كه این پالسها قبل از رنگ خط مورد نظر درگیرنده به كلیدی به نام كلید سكام گیرنده رسیده باعث می شوند حالت آن با توجه به این موج حامل به خروجی (آشكار ساز )مناسب آن وصل گردد.
به این ترتیب در فرستنده رنگی از جمع شدن سیگنالهای لومیناس (Y ) ، كرومیناس (R-Y ،B-Y ) و برست تشكیل می شود :
گیرنده (دیكدور) سكام : می دانیم فرستنده های رنگی سكام برای هر خط تصویر یكی از سیگنالهای رنگی (B-Y یا R-Y ) را ارسال می كنند علاوه بر آن ، برای هم زمانی رنگ بین فرستنده و گیرنده ، پالسی به نام پالس همزمانی رنگ (پالس برست ) نیز از فرستنده سكام ارسال می گردد كه باعث می شوند هر سیگنال تفاضلی به آشكار ساز مربوط به خود اعمال شود .سیگنال R-Y در فرستنده بر روی فركانس 406/4 مگا و B-Y بروی فركانس 25/4 مگا مدوله FM شده در قسمت رفت افقی قرار گرفته ارسال می گردند .برست هر خط نیز بسته به آنكه در خط مورد نظر چه رنگی قرار گرفته ، در شانه عقبی پالس سینك (قبل از خط مورد نظر ) چند سیكل از موج حامل آن خط قرار گرفته كه بعد از آشكار سازی در گیرنده باعث همزمانی آشكارسازهای فرستنده با گیرنده می شود .
بنابراین برای نمایش رنگ در سیستم سكام باید دو كار انجام گیرد : 1- سیگنالهای تفاضلی رنگ جدا و آشكار شوند .2- برست رنگ نیز جدا و شناسایی گردد .1) طریقه جدا سازی و آشكار سازی فركانس های حامل رنگ : در تشریح فرستنده های سكام گفته شده كه رنگ خطوط در فرستنده بصورت R-Y و B-Y درآمده و در هر خط افقی در این سیستم فقط یكی از آنها ارسال می شود همچنین ذكر گردید برای آنكه این فركانسها در تلویزیون سیاه و سفید ایجاد پارازیت نكند در فرستنده قبل از ارسال اطلاعات رنگ ، دامنه آنها را توسط فیلتری تضعیف می كنند .
حال در گیرنده رنگی چون در مدارات رنگ فقط احتیاج به امواج رنگ داریم ابتدا سیگنال مركب آشكار شده از فیلتر حفظ صدا و سپس از فیلتری دیگر بنام فیلتر بل عبور می كند .فیلتر بل باعث تاكید موج حامل رنگ شده (در حقیقت اثر تضعیف رنگ را كه در فرستنده ایجاد شده از بین می برد ) در خروجی این دو فیلتر ، سیگنال های R-Y و B-Y بدست می اید كه بر روی امواج حامل خود (406/4 و 25/4 مگا) مدوله FM شده اند .سپس امواج بدست آمده از دو فیلتر فوق توسط تعدادی تقویت كننده تقویت شده به مداراتی بنام محدوده كننده داده می شود تا از نظر دامنه محدود شوند (در حقیقت این مدارات امواج مزاحمی كه بر دامنه اطلاعات رنگ اثر كردهاند را حذف می كنند ) . حال این اطلاعات به قطعه ای بنام خط تاخیر داه می شود . خط تاخیر (Dily lin ) چیست و برای چه منظوری استفاده می شود؟همانطوری كه در كلیات تلویزیون های رنگی گفته شد برای تشكیل تصویر رنگی حداقل در هر خط افقی نیاز به سیگنال R-Y ، B-Y داریم تا با جمع هر یك از آنها با هم سه رنگ اصلی تصویر را بدست آوریم :
(RY)+Y=R(B-Y)+Y=B(G-Y)+Y=Gولی در سیستم سكام برای هر خط افقی فقط یكی از سیگنالهای تفاضلی و Y را بیشتر نداریم ، به همین دلیل در مسیر سیگنالهای تفاضلی بدست آمده قطعه ای بنام خط تاخیر از جنس كوارتز قرار می گیرد :
طبق شكل از مدار محدود كننده دو خروجی بیرون می آید ، كه اطلاعات در دو خروجی مثل هم است (در خط اول هر دو R-Y و در خط دوم هر دو B-Y و در خط سوم . . . ). حال خط تاخیر در مسیر یكی از این خروجی ها قرار می گیرد و باعث می شود اطلاعات آن خروجی به مدت زمان یك خط افقی (64 میكرو ثانیه) تاخیر داده شود . یعنی اطلاعات خط اول (R-Y ) را به مدت 64 میكرو ثانیه در خود نگه می دارد تا اطلاعات خط دوم (B-Y ) برسد درست در این زمان اطلاعات خط اول R-Y (از مسیر تاخیری ) و اطلاعات خط دوم B-Y (از مسیر تاخیر نیافته ) به قسمت بعد می رسد .این باعث می شود ،برای تمام خطوط كه از فرستنده فقط یك موج اطلاع (B-YیاR-Y)ارسال شده ،هر دو موج اطلاع (R-YوB-Y)رابرای هر خط افقی داشته باشیم .كلید سكام گیرنده چیست و امواج B-YوR-Yچگونه آشكار می شوند ؟
سیگنالهای رنگ به طور متناوب (طبق شكل زیر)دردو خروجی خط تاخیر ظاهر می شوند ،یعنی مادرهر خط هم R-Yو B-Yرادا ریم كه هر كدام باید به آشكار ساز خود داده شوند.حال برای آنكه این امواج را آشكار كنیم باید در مسیر این امواج كلیدی قراردهیم تاهر موج رابسته به نوع آن به آشكار ساز خودش بدهد ،این كلید راكلید سكام گوئیم .طبق شكل زیر كلید سكام دو ورودی دارد . كه به عنوان مثال ورودی1(in1)آن هم R-Yوهم B-Yدارد.ودوخروجی ،كه در هر خروجی فقط سیگنال مشخصی وجود دارد ،یعنی خروجی 1(out)فقط R-Yودرخروجی 2 (out2)فقط B-Y.حال در خروجی 1كلید سكام آشكار ساز R-Yودرخروجی 2آ ن آشكارساز B-Yقرارمی گیرد:
كلید سكام برای عوض شدن حالت خود احتیاج به فرمان تعویض حالت دارد كه این فرمان از مدار شناسایی برست صادر می شود .
2-طریقه جداسازی پالسهای برست :همانطوریكه از شكل زیرمشخص است محل قرارگرفتن پالسهای برست درشانه عقبی پالس سینك می باشد ومی دانیم كه زمان شانه عقبی پالس سبك در قسمت برگشت افقی است .
بنابراین برای جداسازی برست از سیگنال مركب احتیاج به پالسی از طبقه افقی داریم كه این پالس زمان برگشت افقی را نشان دهد ،حال اگر به ورودی یك كلید الكترونیك سیگنال مركب فوق وبه گیت آن پالس های برست افقی را بدهیم این مدار می تواند درخروجی خود فقط پالسهای برست را ظاهر كند یعنی :
برست جداشده را چگونه شناسایی كنیم ؟برست های جداشده درحقیقت شامل فركانس های حامل B-YوR-Yاست ،حال برای تشخیص این فركانس ها (شناسایی آنها )می توانیم مدار هماهنگی (شامل سیم پیچ وخازن كه نوسان سازی می كنند )راسر راه این فركانس ها قراردهیم وفركانس تشدیداین مدار هماهنگ را طوری انتخاب نمائیم كه به ازاءیكی از فركانسهابیشترین ولتاژ را تولید كند(فركانس تشدید یك مدار هماهنگ فركانسی است كه به ازاءآن خازن وسیم پیچ می تواند بیشترین ولتاژ راتولید نمایند )وفركانسهای فوق رابه این مدار بدهیم.
خروجی این مدار هماهنگ ولتاژی خواهد كه مرتبا از یك خط به خط دیگر كم وزیاد می شود ،به عنوا ن مثال اگر فركانس تشدید مدار هماهنگ ،فركانس 25/4مگاهرتز (حامل B-Y)انتخاب شود وقتی برست B-Yبه این مدار داده می شود خروجی مدار ولتاژی بادامنه زیاد خواهد بود وزمانیكه برست R-Y(فركانس 406/4مگاهرتز)به آن داده مشود چون این فركانس دقیقا فركانس تشدید مدار هماهنگ نیست دامنه ولتاژ تولید شده توسط مدار هماهنگ نسبت به حالت قبل كم می شود :
مدار قطع رنگ :در همین قسمت نیز مداری به نام قطع رنگ قرارگرفته كه اگر به هر دلیلی پالسهای برست برشانه عقبی پالس سینك وجودنداشته باشد (به عنوان مثال اگر فرستنده سیاه وسفید باشد،فرستنده سیستم سكام نباشد ،مدارات رنگ گیرنده خراب باشند وقادر به شناسایی برست نباشد ،دامنه اطلاعات رنگ خیلی ضعیف باشند و;)این مدار فعال شده خروجیهای رنگ راصفر می كند وازایجاد پارازیت رنگی برروی تصویر جلوگیری می كند .مدار قطع رنگ دردیكدور هر سه سیستم سكام ،پال وNTSC وجود داشته ودر هرسه سیستم عمل گفته شده را انجام می دهد .از برست آشكار شده توسط مدار فوق به عنوان فرمان جهت مداری دیگر به نام فیلیپ فلاپ استفاده می شود.
فیلیپ فلاپ چیست ؟یكی از انواع مدارات نوسان ساز می باشد (مولتی ویبراتور بی استابل )كه تولید نوسان مربعی می كند ،این مدار دو ورودی دارد كه به یكی از ورودیهای آن برست آشكار شده وارد می گرددوباتوجه به این ورودی حالت پالس مربعی شكل می گیرد (به عنوان مثال بیشتر پالس برست باعث تشكیل دامنه بالارونده وولتاژ كمتر پالس برست باعث تشكیل دامنه پایین رونده نوسان مربعی میشود ):
وبه ورودی دیگر آن فركانس افقی وارد می گردد،واز روی این ورودی فركانس پالس مربعی تعیین می شود (فیلیپ فلاپ باتوجه به این ورودی فركانس پالس مربعی را نصف فركانس طبقه افقی می سازد ).
از خروجی فیلیپ فلاپ چه استفاده ائی می شود ؟پالس مربعی حاصل از مدار فوق جهت فرمان كلید سكام استفاده می شود و باعث می گرددهر سیگنال تفاضلی رنگ از طریق كلید سكام به آشكار ساز خود وصل گردد (به مبحث سكام در همین بخش مراجعه شود ).
سیستم NTSC:الف –فرستنده NTSC:دراین سیستم از فرستنده هر دو سیگنال تفاضلی B-Y و R-Y برای هر خط ارسال می گردد،به این صورت كه بعد از بدست آمدن این دو سیگنال دردوربین NTSC باید آنها برای ارسال بر روی موجی حامل سوار كنند ، موج حامل رنگ در این سیستم فركانس 58/3مگاهرتز است (دراروپااز سیستم NTSC دیگری استفاده شده كه فركانس حامل آن 43/4مگاهرتز بوده وبه نام سیستم NTSC اروپایی شناخته می شود ).
ولی چون هر موج ا طلاع (R-Y ،B-Y )می خواهند روی یك موج حامل سوار شوند (58/3مگاهرتز)،جهت جلوگیری از تداخل بین آن دو ، فركانس حامل به دوشاخه تقسیم شده ، یكی مستقیمابه مدولاتور B-Yداده می شود و B-Y روی آن مدوله دامنه (AM)شده ولی دیگر 90درجه اختلاف فاز می دهند و R-Yرابروی آن نیز مدوله می كنند حال این دو موج رنگ با اطلاعات دیگر (صدا ،تصویر ، سینك ،محور وروشنایی )فرستنده NTSC ارسال می گردد.در فرستنده های NTSCبرای آنكه رنگ ارسالی برروی گیرنده های سیاه وسفید ایجاد پارازیت ننمایند ،قبل از ارسال امواج رنگ ،موج حامل آنراحذف كرده فقط باندهای كناری ارسال می گردد(مدولاسیون كود راچر )،به همین دلیل از فرستنده NTSCجهت پالس شناسی رنگ (برست )چند سیكل از همین موج حامل رنگ (58/3مگا)درشانه عقبی پالس سینك به عنوان برست NTSCقرارمی گیرد.
ب –گیرنده (دیكدور )NTSC:بعد از آشكارسازی سیگنال مركب درآشكار ساز تصویر توسط فیلتری اطلاعات رنگ از سیگنال مركب جداشده تقویت گشته وبه آشكارسازهای B-YوR-Yداده می شود .منتها همانطوریكه گفته شد موج حامل سیگنالهای تفاضلی رنگ (58/3مگاهرتز)در فرستنده حذف شده است (به علت آنكه درگیرنده های سیاه وسفیدتولید پارازیت نكند).حال بدون این موج حامل ،گیرنده قادر به آشكار سازی B-Y ,R-Y)نخواهد بود.
برای این منظوردردیكدورهای NTSCاحتیاج به اسیلاتوری است كه فركانس 58/3مگاهرتز را تولید نماید ،بنابراین برای آشكار سازهای B-Y و R-Yفركانس ساخته شده توسط این اسیلاتور نیز وارد می شود ،وبه آشكار ساز B-Y مستقیم ولی به آشكارساز R-Y با 90درجه اختلاف فاز ،دو سیگنال B-Y و R-Y آشكار شده وبه دیگر مدارات رنگ داده می شود.
ادامه خواندن مقاله تعمير تلويزيون (تيونرها)
نوشته مقاله تعمير تلويزيون (تيونرها) اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
↧
October 20, 2018, 11:46 am
nx دارای 219 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
فهرست مطالبعنوان صفحهمقدمه 1 1-1- اهداف 41-2- فرضیه ها 51-3- پنداشت ها (گمان ها) 61-4- محدودیت ها 61-5- تعاریف 7فصل دوم 10 مرور مقاله 102-1- حفظ انرژی 112-2- تئورسی انتقال حرارت 122-3- طراحی و عملكرد پنجره 142-4- ویژگی های بافت، لیف (رشته) وپارچه 172- 5- نشت پذیری هوا و تخلخل 192-5-1- رابطه بین نشت پذیری هوا و تخلخل 212-5-2- تخلخل و هندسه پارچه 222-5-3- فاكتورهای پارچه و لیف مرتبط با نشت پذیری هوا 272-5-4- لایههای چندگانه پارچه 292-6- رطوبت 302-7- پردهها و دیگر وسایل عایقبندی پنجره 322-8- ابزار سازی 63فصل سوم : رویكرد 673-1- پارچهها 683-2- ویژگیهای پارچه 693-3- شكل هندسی پردهها 753-3-1- تعیین سطح اسپیسر 813-3-2- تعیین حجم 903-3-3- مساحت سطح پارچه 913-4- انتقال حرارت 923-5- طرح تجربی (آزمایشی) 943-6- تحلیل آماری 97فصل چهارم 99نتایج و بحث 994-1- مقدمه 1004-2- ضریب گسیل لایههای تكی 1014-2-1- تضادها براساس نوع بافت 1094-2-2- تفاوتها براساس گشادی بافت 1104-2-3- تفاوتهای براساس رنگ پارچه 111
4-3- آزمایشهای دو لایه 1124-3-1- نوع پارچه 1164-3-2- فشردگی پرده 1174-3-3- فشردگی آستری 1174-3-4- فاصله سه بعدی 1184-3-5- تركیب فشردگی پرده و فشردگی آستری 1194-3-6- تركیب فشردگی پرده، فشردگی آستری و فاصله گذاری 1214-3-7- رطوبت نسبی 1234-3-8- خلاصه نتایج چند لایه 1244-4- ویژگیهای فیزیكی 1244-4-1- مدلهای تك لایه 1254-4-2- مدلهای چند لایه 1294-4-3- ویژگیهای منحصر بفرد 1314-5- خلاصه 132فصل پنجم 137خلاصه، بحثها و توصیهها 1375-1- خلاصه و نتایج 1385-2- توصیهها 141
عنوان صفحه2-1 جدول : ویژگی های فیزیکی پارچه 342-4 جدول : مقدار با عدد a DF = فشردگی پرده به درصد و b LF = فشردگی آستر 41 2-10 جدول. دو عامل تحلیل واریانس برای پارچهها در لایههای مجزا 422-13 جدول ضریب گسیل، با نوع بافت و رطوبت نسبی 422-23 جدول مقادیر ضریب گسیل با فشردگی پرده و فشردگی آستری 44 2-24 جدول مقادیر ضریب گسیل با فشردگی پرده، فشردگی آستری و فاصله گذاری 452-25 جدول ضریب گسیل توسط پارچه و فشردگی پرده 462-26 جدول ضریب گسیل توسط پارچه و فشردگی آستر 462-27 جدول ضریب گسیل با پارچه و فاصله گذاری 472-28 .جدول ضریب گسیل با پارچه و رطوبت نسبی 472-40 جدول مقادیر ضریب گسیل ـ فاز 2 (لایههای دوگانه) 533-5 . جدول مساحت سطح پارچه 91 3-6 جدول مساحت سطح پارچه در وضعیت (مختلف) 914-7 جدول مقادیر ضریب گسیل پارچهها (تك لایهها، صاف) 1054-14 جدول ضریب گسیلها توسط گشادی بافت 1084-15 جدول ضریب گسیلها توسط گشادی بافت و رطوبت نسبی 1084-16 جدول ضریب گسیلها توسط رنگ 108 4-17 جدول ضریب گسیلها توسط گشادی بافت و رطوبت نسبی 1104-18 جدول ضریب گسیلها توسط رنگ 1114-19 جدول تفاوتهای پارچههای تك لایه براساس رنگ 1124-20 جدول میانگینهای تأثیرات عامل اصلی برای مدلهای چند لایه 1144-21 جدول تحلیلهای واریانس برای پارچههای لایهدار شده 1154-31 جدول تحلیلهای رگرسیون برای پارچههای تك لایه مدل 1 1254-32 جدول تحلیلهای رگرسیون برای پارچههای تك لایه، مدل 2 1274-33 جدول تحلیلهای رگرسیون برای پارچههای تك لایه ـ مدل 3 1274-34 جدول تحلیل رگرسیون برای پارچههای تك لایه ـ مدل 4 1284-35 جدول تحلیلهای رگرسیون برای پارچههای تك لایه ـ مدل 5 1294-36 جدول تحلیلهای رگرسیون برای پردههای چند لایه ـ مدل 1 1304-37 جدول تحلیلهای رگرسیون برای پردههای چند لایه ـ مدل 2 1314-38 جدول تحلیلهای رگرسیون پردههای چند لایه ـ مدل 3 1315-39جدول مقدار ضریب گسیل ـ فاز یك (تك لایه) 137
2-2 نمودار : تراوش پذیری هوا از لایه های متوالی پارچه G 362-5 نمودار:ساختار منحنی دارای فشردگی 50 درصدی 372-6 نمودار:تعیین فشردگی 50 درصدی 372-11 نمودار:هندسه فاصله دارای فشردگی 50 درصد 382-12 نمودار:بخش A12 از فاصله اندازفشردگی 50 درصد 392-13 نمودار:هندسه فاصله انداز دارای فشردگی 100درصد 402-31 نمودار.ضریب گسیل حرارت پارچههای تكی در سطوح متفاوت رطوبت 422-32 نمودار.ضریب گسیل انواع بافت با سطوح رطوبت نسبی 422-33 شكل .ضریب گسیل پارچههای پرده لایه شده با پارچه آستری 432-34 نمودار.تفاوتها در ضریب گسیل بین پارچهها با فشردگی پرده 472-35 نمودار.تأثیر فشردگی آستری روی ضریب گسیل 482-36 نمودار.تأثیر فشردگی استری روی ضریب گسیل پارچههای مختلف پردهای 492-37 نمودار. ضریب گسیل پردهها با فاصلهگذاری 502-38 نمودار.تأثیر فاصله گذاری بین پارچههای روی ضریب گسیل 512-39 نمودار. تفاوتها در ضریب گسیل بین پارچهها با رطوبت نسبی 523-1 نمودار . فاكتورهای پارچه 683-3 شكل فاكتورهای شكل 763-7 شكل. فشردگی صد در صد 783-8 شكل ایجاد كمان دارای فشردگی 100 درصد 783-9 شكل اسپیسر آستری 793-10 شكل. اسپیسرهای اولیه و ثانویه 803-14 شكل. بخش A1 از اسپیسر دارای فشردگی 100 درصد 843-15 شكل. بخش A2 از اسپیسر دارای فشردگی 100 درصد 843-16 شكل. اسپیسر مورد استفاده برای فشردگی آستری 50 درصد 853-17 شكل. اسپیسرمورد استفاده برای فشردگی پرده 50 درصد با آستری صاف وفاصله گذاری صفر 853-18 شكل. اسپیسر مورد استفاده برای فشردگی پرده 50 درصد با آستری صاف و فاصله گذاری 4/1 اینچ 853-19 شكل. اسپیسر مورد استفاده برای فشردگی پرده 50 درصد با آستری صاف و فاصله گذاری2/1 اینچ 853-20 شكل. اسپیسر مورد استفاده برای فشردگی آستری 100 درصد 853-21 شكل. اسپیسر مورد استفاده برای فشردگی پرده 100 درصد با آستری صاف و فاصله گذاری صفر 863-22 شكل. اسپیسر مورد استفاده برای فشردگی پرده 100 درصد با آستری صاف و فاصله گذاری 4/1 اینچ 86
3-23 شكل. اسپیسر مورد استفاده برای فشردگی پرده 100 درصد با آستری صاف و فاصله گذاری2/1 اینچ 863-24 شكل. اسپیسر برای سطوح یكسان فشردگی پرده و فشردگی آستری 863-25 شكل. كمانهای اسپیسر مورد استفاده برای سطوح یكسان فشردگی پرده و فشردگی آستری 873-26 شكل. كمانهای اسپیسر فشردگی 100 درصد 883-27 شكل. پنجره آزمایشی 933-28 شكل. طرح تحقیق ـ فاز یك 953-29شكل. طرح تحقیق ـ فاز دو 964-30 شكل ضریب گسیل حرارتی پارچههای تك لایه 105
مقدمهكاهش ذخایر انرژی و نگرانی مشتری به خاطر هزینههای انرژی به افزایش نیاز برای تحقیق در حوزه حفظ انرژی منجر شده است. حفظ انرژی در ساختمانها، حفظ انرژی گرمایی همراه با استفاده كم از انرژی را شامل میشود و تا حدودی با حداقل كردن جریان گرمایی بین محیطهای بیرون و داخل بدست میآید. مطالعات كمی در مورد نقش وسایل نساجی خانگی در حفظ انرژی خانه وجود داشته است. اگرچه پنجرههای دارای عایق بندی خوب پیدا شدهاند كه انتقال گرما بین محیط بیرون و داخل را كاهش میدهند، اما نقش پردههای ضخیم در عایقبندی پنجره به طور مفصل بررسی نشدهاند، مخصوصاً مواردی كه به تعدیل رطوبت نسبی داخل مربوط میشوند.پنج درصد از مصرف كلی انرژی ملی ما، از طریق پنجرههای ساختمانی به هدر میرود. اخیراً تكنیكهای حفظ انرژی خانه، در كاهش اتلاف انرژی از طریق پنجرهها دارای كارایی كمتری نسبت به تكنیكهای حفظ انرژی از طریق دیوارها، سقفها و كفها بودهاند.
اگرچه اتلاف كلی انرژی از یك خانه كاهش مییابد زمانی كه به خوبی عایقبندی شود ولی با این حال درصد واقعی اتلاف انرژی از طریق پنجرهها افزایش مییابد. انواع خاصی از طرحهای پنجره در كاهش اتلاف انرژی مؤثر هستند. با این وجود، این كاهش هنوز با كاهش اتلاف انرژی از طریق دیوارهای دارای عایق مناسب برابر نیست.اگر به خوبی ساماندهی شود، پردههای پنجره میتوانند به كاهش اتلاف انرژی از طریق پنجرهها كمك كنند. همچنین آنها مزیت انعطافپذیری را نیز دارد كه به سادگی میتوان آنها را باز كرد تا از انرژی خورشیدی استفاده حداكثر را برده یا اینكه بسته شوند تا اتلاف انرژی را كاهش دهند.
پردهها میتوانند بر حفظ انرژی به وسیله كاهش اتلاف حرارتی زمستان و بدست آوردن حرارت تابستان تأثیر گذارند. بررسیها نشان دادهاند كه توانایی وسایل سایبان پنجره برای مسدود كردن جریان هوا، تنها ویژگی مهم در تأثیر بر مقدار كلی عایق بندی میباشد. با این وجود اگر پردهها با مدل درزبندی كاربردی و كارایی طراحی شوند.تا اتلاف حرارت همرفتی را كنترل كنند، اهمیت بافت دیگر، ویژگیهای ساختاری و تاروپود به میان میآید. در حالی كه چنین مطالعه مجزا بر ویژگیهای عایق بندی مختلف پردهها و دیگر وسایل سایبان متمركز شدهاند، اهمیت نسبی هر یك از این فاكتورها مشخص نشدهاند.
رطوبتهای نسبی داخل به طور فصلی فرق میكنند. براساس نوع سیستم گرمایی مورد استفاده، رطوبتهای نسبی بسیار پایین در زمستان متحمل میشوند. با این وجود، پیشرفتها در تكنولوژی ساخت و ساز كه از تأكید اخیر بر راندمان گرمایی نشات گرفته، به مقادیر كم نشت و هواكشی در ساختمانها منجر شده است. علاوه بر تأثیر نامطلوب كیفیت هوای داخل وضعیت دیگری كه از تركیب نشت كم و دماهای پایین داخل نشات میگیرد افزایشی در رطوبت نسبی داخل اغلب تا نقطه تقطیر در ساختمان میباشد. پیچیدگی بیشتر مسئله، رطوبت نسبی داخل را از طریق استفاده از دستگاههای مرطوب كن مكانیكی افزایش میدهد و به عنوان محافظتی در مقابل سرمای زمستان توصیه میشود.
خواه به خاطر نشت كم، دمای پایین داخل یا استفاده از دستگاههای مرطوبكن فنی، تغییرات رطوبت نسبی بر ویژگیهای عایق بندی پارچههای پرده تأثیر خواهد گذاشت.
رابطه بین خصوصیات جذب رطوبت از یك بافت و ویژگیهای عایقی آن در سطوح مختلف رطوبت نسبی توضیح داده نشده است. در حالی كه انتظار میرود كه پردههای دارای بافتهای هیدرولیك واكنش بیشتری به تغییر در رطوبت نسبی نسبت به بافتهایی نشان خواهند داد از بافتهای هیدروفوبیك تشكیل شدهاند، اما تأثیر این واكنش روی ویژگیهای عایق پرده در این مقاله گزارش نشده است.
تعیین انرژی بهینه كه خصوصیات پردهها را حفظ میكند ضروری است تا پردهها را توسعه دهند تا زمانی كه در تركیب با پنجرههای خوب عایقبندی شده استفاده میشوند، اتلاف انرژی پنجره را به اندازه اتلاف انرژی از طریق دیوارها كاهش خواهد داد، در حالی كه مزایای مطلوب پردهها و پنجرهها شامل انعطافپذیری، قابل مشاهده بودن و حرارت خورشیدی را موقع نیاز و وجود حس زیباشناسی را افزایش میدهد.
این پروژه بر روابط میان انتقال حرارت، رطوبت نسبی و چند بافت و پارچه و ویژگیهای ساختاری پردهها متمركز است. متغیرهای مستقل نوع بافت (هیدروفیلیك یا هیدروفوبیك)، رنگ، ساختار پارچه (باز بودن بافت) فشردگی بافت پارچه رویی، و پارچه آستری و فاصله بین روی پارچه پرده و آستر را شامل میشوند. متغیر وابسته مقدار انتقال گرمایی از پرده به اضافه پنجره میباشد. مقادیر انتقال از مدلهای پرده كه تركیبات سطوح مختلف هر یك از متغیرها را دارا میباشد، به دو روش رطوبت نسبی مختلف اندازهگیری میشود.
- اهداف اهداف كلی این تحقیق عبارت بودند از:1 تعیین نقش رطوبت و هیدروفیلیسیتی بافت در جریان گرمایی از طریق دستگاههای پارچه آستری و پرده منسوج.2 مطالعه تأثیر هندسه دستگاه پرده (صاف و برعكس بودن پارچههای پرده و آستری كاملاً پلیسهدار و تمایز سه بعدی بین پارچههای پرده و آستری) روی جریان حرارتی.که نتیجه این كار بررسی تأثیر هندسه پارچه (بافت باز) و ویژگیهای مختلف فیزیكی روی جریان حرارتی بود.3 تعیین تأثیر سیستم پرده و پنجره روی جریان حرارتی.
2- فرضیههافرضیههای زیر در این تحقیق بررسی شدند:1 تفاوت اساسی بین ده نمونه پارچه موجود از نظر مقادیر انتقال تا زمانی كه با وضعیت صاف و یك لایه شده آزمایش میشود.2 تفاوت اساسی بین مقادیر انتقال پارچههای هیدروفیلیك و مقادیر انتقال پارچههای هیدروفوبیك وجود خواهد داشت.3 تفاوت اساسی بین مقادیر انتقال پارچههای رنگی روشن و پارچههای رنگی تاریك وجود خواهد داشت.4 تفاوت اساسی بین مقادیر انتقال پارچههای دارای بافت باز و پارچههای دارای بافت متراكم وجود خواهد داشت.5 تفاوت اساسی بین مقادیر انتقال پردههای آزمایش شده با رطوبت نسبی پایین و موارد آزمایش شده با رطوبت نسبی بالا وجود خواهد داشت.6 تفاوت اساسی بین مقادیر انتقال چهار پارچه رنگی روشن موجود تا زمانی كه با وضعیت لایه قرار داده شده با پارچه آستری آزمایش شود.7 تفاوت اساسی بین مقادیر انتقال پردهها موجود كه سطوح متفاوتی از فشردگی پرده را نشان میدهد.8 تفاوت اساس بین مقادیر انتقال پردهها موجود كه سطوح متفاوتی از فشردگی آستر را نشان میدهد.9 تفاوت اساسی بین مقادیر انتقال پردهها موجود كه سطوح مختلفی از فاصله سه بعدی بین پارچه آستری و پارچه پرده را نشان میدهند.
3- پنداشتها (گمانها)در انجام این تحقیق، گمانهای زیر ایجاد شدهاند:1 پارچههای انتخاب شده برای مطالعه، نمایانگر حداكثر ویژگیهای موجود در جذب رطوبت، رنگ و گشادی پارچه منسوج هستند. 2 تست پنجره، طرح پرده مصنوعی و دما و رطوبتهای نسبی مورد استفاده برای تست،که نمادی از مواد دریافت شده در محلهای مسكونی هستند.3 تمام تكنیكهای مورد استفاده معتبر و قابل تولید مجدد هستند.
4ـ محدودیتهامحدودیتهای زیر برای این مطالعه بكار میروند:1 پارچههای منتخب برای مطالعه فقط 100 درصد محتوای یك بافت مجزا را نشان میدهند. از هیچ بافت یك دستی استفاده نمیشود. 2 مدلهای پرده فقط در دو سطح رطوبت نسبی داخلی، یك سطح دمای داخلی و یك متغیر دمای بیرونی ـ داخلی ارزیابی میشوند.3 اشكال سه بعدی برای فاصله بین سه سطح پارچههای آستری و پرده و فقط یك سطح بین آستری و شیشه پنجره محدود میشوند. 4 فقط دو سطح از فشردگی پرده در برگرفته میشوند و فقط دو سطح از فشردگی آستر با هر سطح از فشردگی پرده ارزیابی میشوند. 5 فقط یك نوع از پارچه آستری به شكل لایه دوگانه مطالعه شد.6 در زمان آزمایش پردهها كاملاً به پنجره در قسمت بالا، پایین و دو طرف درزبندی میشوند. یافتههای این مطالعه مستقیماً برای سیستمهای پنجره ـ پرده قابل كاربرد نیستند كه با یك درزبند پرده به دیوار محكم ساخته نشدهاند.7 فقط دو تكرار از هر آزمایش وجود داشت.
5- تعاریفبه منظور به دست آوردن اندازههای شمارشی هر متغیر مستقل، از چندین تعریف متفاوت در این تحقیق از كلی و معمولی مورد استفاده قرار می گیرند . این اصطلاحات خاص عبارتند از: هیدروفیلیسیتی، رنگ، گشادی پارچه، وزن پارچه، ضخامت پارچه، رطوبت نسبی، شرایط جوی استاندارد، اتاق دارای شرایط آزمایشگاهی، نشت گرمایی، انتقال گرمایی و فشردگی.ماهیت هیدروفیلیك یا هیدروفوبیك یك بافت معمولاً به ظرفیت بافت برای جذب آب اشاره میكند. برای این مطالعه، هیدروفیلیسیتی تعریف مشابهی مثل بدست آوردن رطوبت دارد كه توسط ASTM اینگونه تعریف میشود: «مقدار آب داخل یك پارچه كه تحت شرایط مشخص تعیین شده و به عنوان درصدی از كل نمونه بدون آب بیان میشود.»
رنگ به روشنی یا تیرگی اشاره میكند كه به وسیله میانگین برداشت از مقدار L در تفاوتسنج رنگها نترلب (مدل 2D25D) مشخص شده كه یك برداشت L از 100 كاملاً سفید و یك برداشت L از صفر كاملاً سیاه میباشد.بازی (گشادی) پارچه معمولاً قضاوتی ذهنی است كه به قابلیت پارچه مربوط میشود كه اجازه دهد روشنی از میان سوراخ پارچه یا نفوذپذیری هوا عبور كند. با این وجود، در محتوای این تحقیق، گشادی (بازی) پارچه تعریف مشابهی مثل نفوذپذیری هوا دارد كه توسط ASTM اینگونه تعریف میشود: نسبت جریان هوا از میان یك پارچه تحت یك فشار متغیر بین دو سطح پارچه.
وزن پارچه جرم در هر واحد سطح است كه اینگونه نوشته میشود: ضخامت پارچه فاصله بین سطوح پایینی و بالایی پارچه كه تحت فشار خاصی اندازهگیری میشود.رطوبت نسبی نسبت فشار واقعی بخار آب موجود به ماكزیمم فشار ممكن (توازن اشباع) بخار آب در فضا در دمای مشابه كه با درصد بیان میشود. شرایط جوی استاندارد كه از رطوبت نسبی 2%65 و دمای F270 (C121) تشكیل میشود. اتاق دارای شرایط آزمایشگاهی اتاقی است كه تجهیز میشود تا شرایط جوی استاندارد را با تحمل استاندارد حفظ كند.انتقال گرمایی اندازهگیری مستقیم جریان گرمایی از یك پارچه است كه اینگونه نوشته میشود: Btx/hr/ft2/F. انتقال گرمایی اغلب به «مقدار x» اشاره میشود. نشت گرمایی یك پارچه اندازه مقاومت آن به جریان گرمایی است كه به عنوان مقدار R بیان میشود. مقدار R عكس مقدار x است.فشردگی عرض پارچه مورد استفاده میباشد تا عرض پنجره را پر كند كه به عنوان درصد بیان میشود.برای 100% فشردگی دو برابر عرض پارچه مورد نیاز برای پر كردن فاصلهای میباشد كه توسط پرده بسته پوشیده میشود در حالی كه 50% فشردگی یك و نیم برابر عرض پارچه مورد نیاز برای پر كردن فاصلهای میباشد كه توسط پرده بسته پوشیده میشود. در فشردگی صفر درصد، عرض پارچهای كه پنجره را میپوشاند، برابر عرض پنجره میباشد بنابراین پارچه صاف است.فصل دوم مرور مقاله
1- حفظ انرژیافزایش هزینههای انرژی به علاقه شدید مشتری در توزیع انرژی منجر شده است. حفظ انرژی میتواند انرژی بیشتری را در هر دلار سرمایهگذاری شده ذخیره كند در مقایسه با منابع انرژی جدید كه میتوان تولید كرد. اینكه ترموستاتها در سطح دمای توصیه شده برای حفظ انرژی نگهداری میشوند به رفاه گرمایی افراد در خانههایشان بستگی دارد. آشرا رفاه گرمایی را اینگونه تعریف كرده است: « آن وضعیت حافظه كه رضایت محیط گرمایی را نشان میدهد.»تقریباً 40 درصد انرژی مسكونی برای فاصله حرارتی استفاده میشود. به این منظور، تلاش برای حفظ انرژی به قصد كاهش مقدار سوخت مورد استفاده برای فاصله حرارتی و سرد كردن می کند .
حفظ انرژی در ساختمانها، نگهداری رفاه گرمایی در سطوح كم از كاربرد انرژی را دربرمیگیرد و تا حدودی با كاهش جریان حرارتی بین محیطهای بیرونی و خارجی بدست میآید. حرارت به عنوان انرژی به شكل ناپایدار تعریف میشود. شیب دمای بین دو محیط باعث حرارت میشود تا از محیط دمای بالاتر به محیط دمای پایینتر انتقال یابد. به منظور حفظ رفاه گرمایی در سطوح محافظتی از كاربرد انرژی، اتلاف حرارت زمستان و بدست آوردن حرارت تابستان باید كاهش داده شود.بر طبق گزارش وزارت انرژی، كاهش تنظیم ترموستات برای گرما به صرفهجویی تقریباً 3 درصد برای هر درجه منجر میشود: افزایش تنظیم برای سرد كردن به صرفهجویی تقریباً 5 درصد برای هر درجه منجر میشود.
حفظ انرژی به صورت داوطلبانه مستقیماً به دانش در مورد چگونگی حفظ كردن و نگهداشتن رفاه در سطوح كم مصرف انرژی مربوط میشود. اگر تلاشهای حفظ انرژی مؤثر باشند، تلاش برای حفظ انرژی باید با اطلاعات خاصی در مورد چگونگی حفظ انرژی بدون از دست دادن رفاه گرمایی همراه باشد.
2- تئوری انتقال حرارتحفظ انرژی در ساختمانها به انتقال حرارت به داخل یا خارج از ساختمان بستگی دارد. روشهای كلی انتقال حرارت همراه با جزئیات انتقال حرارت با پنجرهها، پارچههای منسوج و پردهها ارائه میشوند.در بكار بردن اصل انتقال حرارت برای حفظ انرژی در ساختمانها، هدف حداقل كردن جریان حرارت به طرف بیرون در زمستان و جریان حرارت به طرف داخل در تابستان میباشد. انتقال حرارت ابتدا به سه حالت اتفاق میافتد: رسانایی، تشعشع و همرفت. رسانایی، انتقال حرارت با تماس فیزیكی با یك بدنه یا بین تماس دو بدنه میباشد در حالی كه تشعشع انتقال حرارت از فضا را در برمیگیرد. همرفت حرارتی را دربرمیگیرد كه در گاز متحرك یا حجم مایع انتقال مییابد. تكنیكهای حفظ انرژی بر یك یا بیشتر از یك حالت از انتقال حرارت تمركز دارد.انتقال حرارت توسط معادله اصلی زیر برای وضعیت ثابت رسانایی گرمایی بیان میشود:
كه :q = نسبت جریان حرارت، Btu در هر ساعتk = رسانایی گرمایی، Btx در هر (ساعت) (فوت سطح) (F در هر فوت)A = سطح مقطع عرضی طبیعی برای جریان، فوت سطح = شیب دما، F در هر فوتبه خاطر اینكه بیش از یك حالت از انتقال حرارتی به طور همزمان در برگرفته میشود، ضریب كلی انتقال حرارت U استفاده میشود تا انتقال حرارت توسط همرفت، رسانایی و تشعشع را نشان دهد. ضریب انتقال كلی حرارت U توسط معادله زیر تعریف میشود:
q = انتقال حرارت، BTU در هر ساعتA = سطح، ft2 T = متغیر دما، F در هر فوتاصطلاح رایجتر، مقدار R مقاومت انتقال حرارت را نشان میدهد. رابطه بین x و R با این فرمول بیان میشود:
3- طراحی و عملكرد پنجره اصطلاح «پوشش ساختمان» برای آن است تا مرز بین داخل و بیرون یك ساختمان را توصیف كند. ساختار پوشش ساختمان مستقیماً بر جریان حرارتی بیرون یا داخل ساختمان تأثیر میگذارد. روزنهها یا محفظههایی در پوشش ساختمان، از جمله پنجرهها برای مقادیر زیاد اتلاف یا كسب حرارت برای ساختمان محاسبه میشوند. طراحی و موقعیت روزنهها بر اتلاف یا كسب حرارت تأثیر میگذارد. به خاطر اینكه اهمیت نسبی پردهها در كاهش انتقال كلی حرارت به انواع و محلهای پنجرههای مورد استفاده بستگی دارد، كه بحث در مورد طراحی و موقعیت پنجره را نیز شامل میشود.
جهت پنجره به طرف خورشید به كسب حرارت خورشیدی مربوط میشود. معمولاً پنجرههای متمایل به جنوب، امكان كسب بیشتر تشعشع خورشید را نسبت به دیگر جهتها دارا هستند در حالی كه پنجرههای متمایل به شمال مقدار كمتری از نور مستقیم خورشید را دریافت میكنند. طبق گفته بربری اگر پنجرههای متمایل به جنوب مسدود نشده در شب مستور شود (با پرده پوشیده شود)، انرژی خورشیدی بدست آمده در فصل گرما از اتلافهای حرارتی رسانایی از طریق پنجره فراتر خواهد رفت. یك پنجره دو جدار كه در معرض نور خورشید نباشد میتواند 10 برابر حرارت را در مقایسه با سطح مساوی دیوار خوب عایق بندی شده از دست بدهد در حالی كه 20 برابر حرارت را از دست میدهد اگر پنجره یك جداره باشد. نوع پنجره فاكتوری مهم در انتقال حرارت است.
پنجرهها امكان انتقال حرارت رسانایی میباشد. فضاهای فضای داخلی در اجزای ساختمان مقاومتی برای جریان حرارتی فراهم میكنند. انتقال حرارت در فضای هوای كم چگال به وسیله تشعشع از سطح سردتر به گرمتر، توسط رسانایی در لایه هوای ساكن و توسط جریانهای همرفتی در هوای محصور اتفاق میافتد. زمانی كه فاصله هوایی بین دو لایه شیشه وجود دارد، انتقال حرارت از میان فاصله هوا نسبت به انتقال حرارت از میان شیشه كمتر كارا میباشد. بنابراین لایه هوایی باریك واقعاً مثل عایق عمل میكند كه انتقال حرارت را با شكستن راه رسانایی شیشه كاهش میدهد.
طراحی پنجرههای دو جداره، سه جداره و اضافی (توفان) براساس این اصل میباشد. مقدار جریان حرارتی رسانا در پنجرههای دارای دو لایه شیشه كه بین آنها فضا میباشد كمتر از پنجرههای دارای یك لایه شیشه میباشد. سه لایه شیشه كه با لایههای هوا جدا میشود انتقال حرارت رسانا را بیشتر كاهش میدهد. بر طبق گفته لانگ دان، افزودن شیشههای اضافی (توفان) یا شیشههای (جام) دوگانه به پنجرهها معمولاً به اضافه افزودن دو اینچ عایق به دیوارها و سقف در یك خانه كوچك و خوب عایقبندی شده مؤثر خواهد بود.
شیشه سایهدار جذب كننده حرارت نیز انتقال حرارت را به حداقل میرساند. اكسید فلزی كه در ساخت شیشه به آن اضافه میشود، باعث میشود تا حرارت را جذب كند كه بعد ساطع شده و به قسمت سردتر شیشه همرفت میشود. پنجرههایی كه شیشه سایهدار جذب كننده حرارت دارند میتوانند كسب حرارت خورشیدی را در تابستان كاهش دهند با این وجود زمانی كه ساختمان دارای شیشه دارای هوا میباشد حرارت بیشتری را به داخل اتاق هدایت میكند زیرا دمای داخل كمتر از محیط بیرون است.برخی از اتلافهای حرارتی مرتبط با پنجره به خاطر انتقال حرارت توسط همرفت یا نشت هوا میباشد كه جایی كه دیوار و چارچوب پنجره شیشهدار به هم میرسند اتفاق میافتد یا جایی كه شیشههای (جام) پنجره به چارچوب میرسد.نوار عایق سازی و بتونه میتواند به كاهش این اتلاف حرارت همرفتی كمك كند.
در حالی كه بتونه و نوار عایقسازی و استفاده از پنجرههای اضافی (توفان) یا سه جداره یا دو جداره به حفظ انرژی كمك میكند حتی پنجرههای خوب عایقبندی شده برای مقدار زیادی از اتلاف انرژی در ساختمانها محاسبه میشوند. مقدار اتلاف حرارت از یك ساختمان مثل ساختمان كاهش خواهد یافت و عایقبندی سقف افزایش مییابد و پنجرههای شیشه (جام) تكی با پنجرههای اضافی (توفان) یا دو جداره جایگزین میشوند. با این وجود، همانطور كه خانه بهتر عایقبندی میشود، درصد اتلاف حرارت از طریق پنجرهها به اندازه 10 درصد افزایش خواهد یافت اگرچه اتلاف حرارت كلی كاهش مییابد. این امر نیاز بر روشهای اضافی كاهش انتقال حرارت از طریق پنجرهها دلالت دارد.
4- ویژگیهای بافت، لیف (رشته) و پارچهویژگیهای خاص بافتهای منسوج، الیاف و پارچهها با ویژگیهای عایقبندی گرمایی مرتبط میشوند. رنگ پارچه و لیف براساس انعكاس حرارت نور اندازهگیری میشوند. به خاطر اینكه حرارت شعاعی نیز منعكس شده یا جذب میشوند، رنگ را با انتقال حرارت رسانایی و شعاعی در منسوجات میتوان مرتبط كرد. پارچههای دارای رنگ روشن حرارت را منعكس میكنند در حالی كه رنگهای تیرهتر حرارت را جذب میكنند.الیاف حجیم و پارچههای دارای فواصل هوایی كه به عنوان عایق عمل میكنند میتوانند در كاهش انتقال حرارت نقش داشته باشند. پارچههای ضخیم و پرزدار و منسوجات دارای سطح زبر و ناصاف نیز میتوانند جریان حرارتی شعاعی و رسانا را تعدیل كنند. الیاف نرم و پارچههای محكم بافت با تعداد نخ زیاد با نشت پذیری هوای كم مرتبط هستند و كمك خواهند كرد تا از اتلاف حرارت همرفت جلوگیری شود.ساختار لیف مستقیماً بر نرمی یا زبری پارچه تأثیر میگذارد. درجات بالای زبری و نرمی با سه ویژگی ساختار لیف حاصل میشوند:1 درجه كمی از جهتگیری بافت با توجه به محور لیف2 مقدار زیادی از بیرون زدگی از سطح لیف 3 چگالی پایین بافت در ساختار لیف.معمولاً، الیاف افروز مصنوعی با عایقبندی گرمایی پایین همراه هستند زیرا اغلب فاقد كیفیتهای نرمی، ضخیمی و حجیم بودن هستند. از سوی دیگر الیاف رشتهای بدون توجه به نوع بافت همراه با مقادیر عایقبندی گرمایی بالاتری هستند. الیاف رشتهای معمولاً دارای فاصله هوای بیشتری نسبت به الیاف افروز هستند. با این وجود، با بافتن عمدتاً مقدار فاصله هوایی در الیاف افروز را افزایش میدهد. با بافته شدن موجب افزایش نرمی و قدرت پوششی هم چون قدرت عایقبندی میشود.تاب لیف نیز به عایقبندی گرمایی مربوط است كه در آن مقدار تاب بر نرمی و حجیم بودن لیف تأثیر میگذارد. با افزایش تاب، نرمی، قدرت پوشش و حجیم بودن كاهش مییابد. زمانی كه لیف در حال شبیه شدن به یك مونو افروز دارای شعاع زیاد میشود به جای اینكه به افروزهای موازی و كوچكتر شباهت پیدا كنند.
تنظیم بافت در لیف به مقدار عایقبندی مربوط میشود. در تحقیق اولیه، فنیك نشان داد كه رسانایی بافتهایی كه موازی با جهت جریان حرارت تنظیم شده بودند، دو یا سه برابر بیشتر از بافتهایی بود كه عمود بر جهت جریان حرارت مرتب شده بودند. حجم ضخامت پارچه و لایهبندی پارچهها نشان داده شدهاند كه مستقیماً به عایقبندی گرمایی مربوط باشد. این رابطه به خاطر مقدار زیاد فاصله هوایی میباشد كه به عنوان عایق عمل میكند. فهمیده شده كه افزایشها در مقاومت گرمایی برای لایههای پارچهها بیشتر از مجموع مقادیر فردی برای لایههای واحد میباشد. این موضوع به عایقبندی افزوده از لایه هوا بین سطوح پارچه نسبت داده میشود.
5- نشت پذیری هوا و تخلخلنشت پذیری هوا از یك ماده را میتوان به سادگی اینگونه تعریف كرد: درجهای كه ماده توسط هوا نفوذپذیر میباشد یا قابلیت هوا برای عبور از داخل ماده ASTM نشت پذیری هوا را اینگونه تعریف میكند: «نسبت جریان هوا از داخل یك ماده تحت فشاری خاص بین دو سطح پارچه.»در تحقیق ابتدایی برای اندازهگیری نشت پذیری هوا در پارچههای منسوج دو روش مقدماتی Gurley Denso meter و Frazier Air Permo meter استفاده شده بودند. روش Gurley این امكان را به وجود میآورد تا مقادیر نشت پذیری هوا با یادداشت زمان مورد نیاز برای حجم مشخصی بدست آید كه از میان پارچه عبور میكند كه روی یك دهانه با قطر 1/0 تا 0/1 اینچ مربع قرار داده میشود.
برعكس، دستگاه Frazier حجم هوایی را معین میكند كه از داخل یك سطح خاص از پارچه در هر دقیقه عبور میكند. لندزبرگ و وینستون رابطه قوسدار بین اندازهگیریهای Frazier و Gurley یافتند و روش Gurley را برای اندازهگیری نشت پذیری هوا در پارچههای دارای تخلخل كم و روش Frazier را برای پارچههای دارای تخلخل زیاد توصیه كردند.
براساس استفاده از Shirley Air Permeability Tester كه برای اندازهگیری نسبت عبور هوایی طراحی میشود كه از داخل یك پارچه به وسیله یك پمپ مكنده كشیده میشود. اكستوبی پیشنهاد كرده است كه برای پنجرههایی كه نسبت بالای جریان هوا را دارند، اندازهگیری نشت پذیری هوا باید از لایههای چندگانه پارچه به وجود آید. نشت پذیری از یك لایه مجزا را نیز میتوان با استنتاج از طرح لگاریتمی نتایج تخمین زد. اكستوبی ادعا میكند كه این روش مخصوصاً برای پارچههای بافتنی قابل استفاده میباشد.
«تخلخل» اینگونه تعریف میشود: «نسبت مساحت هندسی مشخص شده دهانه در عرض پارچه به مساحت كلی ماده (پارچه) یا نسبت حجم تهی به حجم كل. تخلخل مكمل سفتی میباشد كه نسبت مساحت قسمتهای سفت ماده به مساحت كل ماده است. تخلخل پارچه را میتوان به سه مولفه طبقهبندی كرد: 1 تخلخل درون بافتی كه به عنوان فضای خالی در دیوارههای بافت تعریف میشود.
2 تخلخل میان بافتی یا فضای خالی بین بافتها در الیاف3 تخلخل میان لیفی یا حجم خالی بین الیافرابطه بین نشت پذیری هوا و تخلخلاكثر تحقیقات اولیه از اصطلاحات نشت پذیری هوا و تخلخل به جای یكدیگر استفاده میكردند. رابراستون و هورنر از حفاظ توری سیمی به عنوان مدلی ساده از یك پارچه استفاده كردند و بیان كردند كه پارچههای منسوج ویژگیهای آیرودینامیك مشابهی را به عنوان حفاظتها نشان دادند در صورتی كه ابعاد مساوی باشند. اگرچه این مدل در توصیف تخلخل پارچههای دارای بافت باز (گشاد) مفید است، اما میپندارد كه رابطه نزدیكی بین تخلخل و نشت پذیری هوا وجود دارد و آشكارا هندسه سوراخهای پارچه را تعیین نشت پذیری هوای ساختار پارچه را در نظر نمیگیرد.
در واقعیت، نشت پذیری یك پارچه را نمیتوان از تخلخل آن پیشبینی كرد. تخلخل یك پارچه منسوج، حجم كل فضای خالی میباشد كه در مرزهای آن وجود دارد، در حالی كه نشت پذیری، در دسترس بودن آن فضای خالی به جریان یك گاز یا مایع میباشد. بر طبق گفته اشیدگر، ارتباط عادی بین تخلخل و نشت پذیری نمیتواند وجود داشته باشد. در عوض، اشیدگر نشت پذیری را به اصطلاح نسبتاً قراردادی «ساختار روزنه» مربوط میكند كه بیانگر نشتپذیری یك پارچه میباشد كه به جای حجم واقعی فاصله باز، بیشتر تحت تأثیر منحنیهای فشار بسیار باریك و مساحت سطح داخلی روزنهها در پارچه قرار میگیرد.
تخلخل و هندسه پارچهاگرچه هیچ رابطه خاصی بین تخلخل و نشتپذیری وجود ندارد، اما فاكتورهای هندسی كه بر نشتپذیری هوای پارچههای منسوج تأثیر میگذارد به تخلخل مربوط میشوند. با تعریف پارچههای منسوج به عنوان ساختارهای شامل «داربست نخها» كلیتون رابطه بین ساختار پارچه و هندسه روزنههای پارچه را توضیح میدهد در حالی كه میگوید: «به بیشتر پارچهها میتوان به عنوان مجموعهای از سوراخها نگاه كرد كه در كنار هم توسط نخها نگهداری میشوند. هر تغییر در موقعیت نخها یا اندازه و شكل آنها به تغییر در مساحت و شكل سوراخهای منجر خواهد شد.» كلیتون نشتپذیری هوا را برحسب سه فاكتور مرتبط به روزنهها در پارچهها در نظر گرفت:
ادامه خواندن مقاله پايان نامه عوامل مؤثر بر عايق حرارتي شدن پرده
نوشته مقاله پايان نامه عوامل مؤثر بر عايق حرارتي شدن پرده اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 20, 2018, 11:46 am
nx دارای 80 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
چكیدهدر این تحقیق یك روش ساده و كم هزینه به منظور تعیین مقدار آمانتادین در سرم با استفاده از دستگاه گاز كروماتوگراف طراحی گردید.در این روش از گاز حامل نیتروژن ، ستون OV17 و دتكتور FID به همراه استاندارد داخلی پسودوافدرین استفاده شد. نمونه ها توسط اسید پركلریك پروتئین زدایی شده و عمل استخراج توسط اتر انجام گردید كه بازیافت روش كامل بود.در شرایط مذكور پیك آمانتادین ،استاندارد داخلی از یكدیگر و مواد آندوژن به خوبی جدا گردید. ضریب تغییرات درون روزی و بین روزی روش آنالیز در حد قابل قبول بوده و حد آشكارسازی روش 8/0 محاسبه شد.واژه های كلیدی: آمانتادین ،ساس ،پلاسما
Title:Author : Arezou FattahiSuper Visors: Dr. A.Zarghi and Dr. A. Tabatabaie.Adress: School of Pharmacy, Shaheed Beheshti university of medical sciences, Tehran, P.O.Box: 14155-6132Abstract:In the study amantadine was determined by a gas chromatography (G.C) method FID detectorNitrogen was used as carrier gas, on a OV16 column, with internal standard , pseudoephedrin HCL.Serum Samples prepration was performed by protein preciptation using perchioric Acid, then extraction with diethil ether. Recovery of the method was perfect.Standard and endogenous compounds.The percentage of coefficient Variation of intra-day and inter-day analysis method was approved and detection limit of the method 0.8 was calculated.Key words: Aman tadin, G.C, Plasma
پیشگفتار آمانتادین دارویی ضد ویروسی است كه دارای خواص آنتی پاركینسونی است بیماری پاركینسون چهارمین بیماری شایع نورودژنراتیو در افراد مسن است . كه 1% افراد بالای 65 سال و 4/0% افراد بالای 40 سال را تحت تأثیر قرار میدهد . سن متوسط شروع حدود 57 سال است . ( 1 )
ایتولوژی و پاتوفیزیولوژی : در پاركینسون اولیه ، نورونهای جسم سیاه و ساقه مغز از دست می روند كه دلیل آن شناخته نشده است . از دست رفتن این نورنها باعث كاهش نوروترنسمیتر دو پامین در این مناطق می شود . شروع معمولاً بعد از 40 سال است . پاركینسونسیم ثانویه ، در اثر بیماریهای ایدیوپاتیك دژنراتیو ، داروها ، یا توكسین ها ایجاد می شود . شایع ترین دلیل پاركینسونیسم ثانویه مصرف داروهای آنتی سایكوتیك و رزرپین است كه بوسیله بلوك رسپتورهای دو پامین باعث پاركینسون می شوند . دلایل دیگر عبارتند از مونواكسید كربن مسمومیت با منگنز ، هیدروسفالوس ، تومورها و انفاركت هایی كه مغز میانی را تحت تأثیر قرار می دهند . ( 1 ) داروهایی كه سبب ایجاد سندرم پاركینسونیسم می شوند یا آنتاگونیست رپستورد و دوپامین هستند ( مثل داروهای آنتی سایكوتیك ) ، یا سبب تخریب نورونهای دوپا منیرژیك در نیگرو استر یا تال می شوند . ( مثل MPTP ) ( 2 )
علائم و نشانه های بالینی : در 50 تا 80 درصد بیماران ، بیماری بی سرو صدا و غافلگیرانه با 4 تا 8 HZ ترمور ( Pill – rolling ) یك دست شروع می شود . ترمور و لرزش در حال استراحت بیشترین مقدار است و در حال حركت كمتر می شود . و در هنگام خواب ناپدپد می شود . و با فشارهای روحی و خستگی بیشتر می شود . معمولاً دست ها و بازوها و پاها بیشتر تحت تأثیر قرار می گیرند . و به همین ترتیب فك ، زبان ، پلك هم می توانند تحت تأثیر قرار بگیرند . اما صدا لرزش پیدا نمی كند . در خیلی از بیماران فقط ریجیدیتی رخ می دهد . و لرزش وجود ندارد . سفتی پیشرفت می كند و حركات كند می شود . ( برادی كاردی ) یا كم می شوند ( هیپوكینزیا ) و یا شروع حركات سخت می شود ( آكینزیا ) .
كه سختی و هیپوكینزی ممكن است منجر به درد و احساس خستگی شوند . صورت شبیه ماسك می شود . با دهان باز و ناپدپد شدن برق چشم ها كه ممكن است بادپرسیون اشتباه شود . راه رفتن مشكل می شود . فرد به این سو و آن سو حركت می كند و خودش را می كشد . قدم ها كوتاه و بازوها در كنار كمر ثابت اند و حركت نمی كنند. ( 1 )
درمان بیماری پاركینسون معمولاً پیشرونده است و منجر به ناتوانی فزاینده می شود مگر اینكه درمان موثر انجام گیرد . غلظت دوپامین كه بطور طبیعی در هسته های قاعده ای مغز بالا می باشد در پاركینسونیسم كاهش می یابد . تلاش های دارویی برای تقویت فعالیت دوپامینرژیك با آگوسیت های دوپامین توفیقاتی در تخفیف تعداد زیادی از علایم كلینیكی این عارضه داشته است . یك رویكرد دیگر كه مكمل روش قبل است عبارتی از ایجاد تعادل طبیعی بین تأثیرات كولینرژیك و دوپامینرژیك روی هسته های قاعده ای توسط داروهای آنتی موسكارینی می باشد . ( 2 ) داروهای مورد استفاده ( 1 و 3 ) 1 ـ Carbidopay levodopa 2 ـ Bromocriptine 3 ـ Pergoide 4 ـ Ropinirole5 ـ Pramipexole6 ـEntacapone 7 ـ Tolcapone8 ـ Selegiline9 ـ Amantadin10 ـ Trihexphenidy
فصل اول
آمانتادین
1 ـ 1 ـ ویژگیهای فیزیكوشیمیایی آمانتادین پودر سفید رنگ كریستالی كه به راحتی در كلروفرم حل می شود و در آب بسیار كم ( spaningly ) حل می شود . PH محلول 20% آبی آن بین 3 و 5 است . نام شیمیایی آن می باشد ( 4 و 5 ) فرمول ساختمانی آن آمانتادین هیدروكلراید پودر سفید كریستالی ، با نقطه ذوب همراه با تخریب آن به نسبت 5/2 : 1 در آب ، 5 : 1 در اتانول و در كلروفرم حل می شود . و در اتر نسبتاً غیر قابل حل است . ( 4 و 5 )
آمانتادین سولفات
Pka = 1042 ـ 1 ـ فارماكوكینتیك : جذب : به راحتی و اغلب به طور كامل از دستگاه گوارش جذب می شود . یك دوز mg100 خوراكی آن سطح سرمی در مدت 8 ـ 1 ساعت ایجاد می كند( 6 ) اوج غلظت پلاسمایی 4 ساعت بعد ازمصرف ایجاد می شود. (4 و5) حداكثر غلظت بافتی هنگامی كه دوز mg100 هر 12 ساعت مصرف شود در مدت 48 ساعت ایجاد می شود ( 6 ) انتشار : بعد از مصرف خوراكی آمانتادین در بافتهایی مانند قلب و كلیه و كبد و شش ها یافت شده است . از جفت و سد خونی ـ مغزی عبور می كند و همچنین به شیر ترشح می شود . پروتئین با یندینگ آن در حدود 67% است . ( 4 )
دفع : بیشتر دارو به صورت دست نخورده از طریق فیلتراسیون گلومرولی دفع می شود . هر چند متابولیت استیله هم در ادرار ردیابی شده است . (4 ) در حدود 56% دوز به صورت دست نخورده در مدت 24 ساعت در ادرار وارد می شود و در حدود 86% آن در طی 4 روز وارد ادرار می شود . ( 6 )3 ـ 1 فارماكولوژی مكانیسم دقیق آن شناخته نشده است اما تصور می شود باعث ریلیز دو پامین از انتهای دو پامینرژیك اعصابی می شود كه در جسم سیاه افراد پاركینسونی باقی مانده اند . ( 7 ) در بیماری انفلوانزا ، آمانتادین از نفوذ ذرات RNA ویروس به سلول میزبان جلوگیری می كند . همچنین از نسخه برداری ویروس جلوگیری می نماید ( 6 )
4 ـ 1 عوارض جانبی عوارض معمولاً وابسته به دوز هستند و نسبتاً خفیف می باشند. غلظت های پلاسمایی بالا از آمانتادین ( 1 تا 5 میكروگرم در میلی لیتر) با پاسخ های نورتوكسیك جدی همراه است شامل : تحریك پذیری ، اشكال در تمركز ، سرگیجه ، گیجی ، بی خوابی ، سردرد تغییرات خلق یا واكنش های سایكوتیك ، توهمات، هذیان ، تشنج یا كوما و آریتمیهای قلبی ( 3 ) اثرات نوروتوكسیك آمانتادین با مصرف همزمان آنتی هیستامین ها ، داروهای سایكوتروپیك و آنتی كولینرژیك ها مخصوصاً در افراد مسن تر افزایش می یابد . ( 3 ) سایر عوارض آمانتادین شامل هیپوتانسیون ارتواستاتیك ، ادم محیطی ، آتاكسی ، لتارژی، تهوع و استفراغ ، بی اشتهایی ، خشكی دهان ، یبوست ، راش پوستی ، تاری دید ، حساسیت به نور ، لكوپنی و CHF .
5 ـ 1 تداخل دارویی ممكن است اثرات آنتی كولینرژیك ها را تشدید كند ( 4 ) داروهایی كه PH ادرار را بالا می برند ممكن است ترشح آمانتادین در ادرار را كم كنند.(4 )6 ـ 1 شكل دارویی و مورد مصرف آمانتادین با نام های تجاری Mantadix , Antadine , symmetrel , symadine , Virofral در اشكال كپسول 100M و شربت در بازار دارویی دنیا وجود دارد ( 1 و 5 ) آمانتادین یك آگونیست ضعیف دو پامین و دارای خواص آنتی موسكارینی است . همچنین آنتاگونیست رسپتورهای N ـ متیل ـ D ـ آسپارتات می باشد . آمانتادین دارای خواص آنتی پاركینسونی است و در درمان مخصوصاً در مراحل اولیه بیماری بكار می رود . در بهبود علائمی مانند برادی كینزی ـ سفتی و لرزش مفید است . اما ممكن است كم كم نسبت به آن مقاومت ایجاد شود ( 4)
در درمان پاركینسون معمولاً با دوز mg100 در روز شروع می شود و تا دوز 100 mg دوبار در روز افزایش می یابد . گاهی هم تا دوز mg 400 در روز استفاده می شود . اما این دوز نباید بیشتر شود . ( 4 ) در افراد بالای 65 سال به دلیل كاهش كلیرانس كلیوی در این گروه سنی باید حداقل دوز موثر استفاده شود . ( 4 )قطع آمانتادین در پاركینسون به منظور جلوگیری از بدتر شدن علائم باید به آهستگی صورت گیرد . كارخانه های سازنده پیشنهاد می كنند كه دوز مصرفی یك هفته در میان نصف شود ( 4 ) .
آمانتادین همچنین دارای خواص ضد ویروس است . و یكی از داروهای موثر برای پیشگیری و درمان انفلوانزا A می باشد . پیشگیری فصلی با این دارو با دوز mg 200 در روز در 1 یا 2 دوز منقسم در حدود 70 تا 90 درصد اثر حفاظتی در برابر انفلوانزا A نشان داده است . دوز mg 100 در روز بهتر تحمل می شود و اثر حفاظتی هم دارد . ( 3 و 4 ) . پیشگیری فصلی یك روش جایگزین در افراد در معرض خطری است كه نمی توان واكسن انفلوانزا را برای آنها تجویز كرد یا واكسن در آنها موثر نمی باشد. پیشگیری بعد از شناسایی انفلوانزا در جامعه یا ناحیه باید هر چه سریعتر شروع شود و برای مدت زمانی كه خطر همچنان وجود دارد ادامه یابد ( معمولاً 4 تا 8 هفته ) این دارو می تواند همزمان با ایمن سازی بوسیله واكسن شروع شود و برای 2 هفته و تا زمانی كه پاسخ ایمنی شروع شود ادامه یابد . ( 3 و 4 )
درمان با آمانتادین در انفلوانزا A ساده بالغین به صورت mg 200 در روز ( تا 5 روز ) می باشد كه بهبودی را سرعت می بخشد و باعث كاهش مدت زمان تب و مشكلات سیستمتیك می شود . ( 3 ) برای افراد بالای 65 سال دوزهای كمتر از mg 100 یا mg 100 یك روز در میان پیشنهاد می شود . ( 3 ) آمانتادین همچنین بر علیه هرپس زوستر هم بكار می رود . در هرپس زوستر درمان با mg 100 دوبار در روز به مدت 14 روز انجام می شود . و اگر درد باقی ماند درمان برای بیشتر از 14 روز ادامه می یابد . ( 4 ) آمانتادین به تنهایی یا به همراه اینترفرون و سایر داروها در درمان هپاتیتC مزمن هم بكار می رود ( 3 )
موارد مصرف عنوان نشده : – واكنش های اكستراپیرامیدال: آمانتادین به عنوان یك جایگزین برای داروهای آنتی موسكارینیك در درمان كوتاه مدت واكنش های اكستراپیرامیدال ناشی از دارو بكار میرود اما پیشرفت مقاومت به دارو استفاده از آن را محدود میكند.( 4 ) – آمانتادین در درمان سرخجه هم بكار رفته است . ( 4 )– سكسكه : آمانتادین در سكسكه های مقاوم مفید است ( 4 ) – مالتیبل اسكلروزیس : آمانتادین ممكن است در كاهش علائم خستگی مفید باشد.( 4 ) – سندروم نورولپتیك بدخیم ( N M S ) . ( 4 )
7 ـ 1 موارد منع مصرف و احتیاط در اختلالات كلیوی شدید و افراد دارای سابقه صرع یا سایر انواع تشنجات و زخم معده منع مصرف دارد . ( 4 )در افراد دارای بیماری قلبی یا كبدی ، اختلال كار كلیه ، اگزمای راجعه ، سایكوز بیماران سالمند كه ممكن است به اثرات آنتی موسكارینی حساس باشند و كسانی كه كلیرانس كلیوی در آنها كاهش یافته است با احتیاط مصرف شود .(4)حاملگی : آمانتادین در طول حاملگی نباید استفاده شود . اثرات تراتوژن روی حیوانات گزارش شده ( 4 )شیردهی : در شیر ترشح می شود . ( 4 )8 ـ 1 غلظت درمانی دوز خوركی mg 150 به 6 فرد تجویز شد ، بعد از حدود 3 تا 4 ساعت غلظت پلاسمای 32/0 تا 56/0 میكروگرم در میلی لیتر ( میانگین4/0) مشاهده شد . (5) و بعد از تجویز خوراكی mg100 دو بار در روز در 22 داوطلب ، غلظت ثابت پلاسمای 1/0 تا 1/1 میكروگرم در میلی لیتر ( میانگین 5/0 ) مشاهده شد . ( 5 )9 ـ 1 سمیت در كسانی كه بر اثر مصرف آمانتادین فوت نموده اند غلظت های بافتی زیر گزارش شده است : خون 21 صفرا 6/418 كبد 4/135 ادرار 1330 ( 5 )
فصل دوم
كلیاتی در مورد GC
مقدمه بدون تردید یكی از معمولترین روشها در اندازه گیری كیفی و كمی داروها در فرمولاسیون و مایعات زیستی ، كروماتوگرافی می باشد . این بدان علت است كه روشهای كروماتوگرافی مرحله جداسازی مطلوب و ردیابی حساس و اختصاصی را همزمان انجام می دهند . ( 8 )
اصل حاكم بر انواع متفاوت كروماتوگرافی وجود دو بخش ، یكی فاز ثابت و دیگری فاز متحرك در سیستم است . سرعتی كه هر یك از اجزاء نمونه به پائین ستون رانده می شوند بستگی به تمایل نسبی آن جزء نسبت به دو فاز ( ثابت و متحرك ) داشته و همین خاصیت یا تمایل نسبی عامل اصلی جداسازی مورد نظر است . ( 8 )
آنچه گفته شد پایه و اساس در تمام انواع كروماتوگرافی است . فاز متحرك تقریباً همواره یك سیال بوده و می تواند مایع یا گاز باشد . فاز ثابت نیز می تواند جامد یا مایع باشد در صورتیكه از اجسام جامد به عنوان فاز ثابت استفاده گردد ، تمایل به آن ممكن است توسط عوامل مختلفی چون جذب و قابلیت حفره های موجود در جسم جامد جهت جای دادن برخی مولكولها كه می باید از هم جدا شوند تحت تأثیر قرار گیرد . مهم این است كه بین فاز نگهدارنده كه همواره ماده ای جامد است و فاز ثابت كه می تواند خود فاز نگهدارنده بوده یا توسط مایع پوشش داده شده و یا جذب شده توسط فاز نگهدارنده باشد تفكیك قائل گردید . تمایل ماده حل شونده به فاز ثابت مایع مربوط به حلالیت آن است كه به نوبه خود با تنظیم قدرت یونی محلولهای آبی و یا مخلوطی از حلالهای مختلف با قطبیت های متفاوت در مورد حلال آن قابل تنظیم است.( 8 )
قبل از اختراع كروماتوگرافی گازی توسط مارتین وسینج و جیمز و مارتین ، جداسازی مقادیر كم مایعات فرار با نقطه جوش نزدیك به یكدیگر یك جداسازی بسیار مشكل بود . در مورد مخلوطهایی كه برای آنها نمی توان روشهای شیمیایی را بكار برد، این گونه مایعات را تنها می توان با جزء به جزء كردن در ستونهای ریز جزء به جزء كن دقتی و تنها هنگامی كه ماده كافی در دسترس باشد و در صورتی كه نقطه های جوش به حد كافی متفاوت باشد و چنانچه بتوان از مخلوطهای همجوشی دوری جست . جدا كرد (9)
1 ـ 2 كروماتوگرافی گازی در كروماتوگرافی گازی ( GC ) ، یك گاز حامل بی اثر به عنوان فاز متحرك عمل میكند كه اجزای سازنده یك مخلوط را از یك ستون حاوی یك فاز ساكن تثبیت شده می شوید ( 10 ) چنانچه فاز ساكن جامد باشد آن را كروماتوگرافی گاز ـ جامد ( G S C ) می نامند . اگر فاز ساكن مایع باشد آن را كروماتوگرافی گاز ـ مایع ( G L C ) می نامند . مایع فاز ساكن به صورت لایه نازكی بر روی جسم جامد بی اثری پخش می شود و اساس جداسازی بر پایه تقسیم نمونه به درون و بیرون این مایع است ، گستره وسیعی از فازهای مایع با دماهای قابل استفاده تا 400 ، GLC را به صورت متنوع ترین و گزینش پذیرترین شكل كروماتوگرافی گازی در میآورد. (11 ) 2 ـ 2 مزایایی كروماتوگرافی گازی 1 ـ سرعت
استفاده از گاز به عنوان فاز متحرك باعث بوجود آمدن تعادل نسبتاً سریعی میان فاز ساكن و متحرك می شود و در نتیجه می توان از سرعتهای زیاد گاز حامل استفاده كرد.(11 ) 2 ـ تجزیه كیفی فاصله زمان تزریق نمونه تا بدست آمدن ماكسیمم پیك را زمان بازداری می گویند . این خاصیت جزء ویژگیهای نمونه و فاز مایع و در دمای معلوم است . با كنترل صحیح سرعت جریان گاز و دما این كمیت می تواند تا حد 1 درصد قابلیت تكرار پذیری داشته باشد و برای شناسایی پیكها بكار رود . ( 11 ) 3 ـ تجزیه كمی سطح زیر هر پیك متناسب با غلظت پیكها می باشد و می تواند برای تعیین غلظت دقیق هر جزء مخلوط بكار برده شود ( 11 ) 4 ـ حساسیت حساسیت دستگاه كروماتوگرافی یك دلیل اساسی برای كاربرد تجزیه ای زیاد GC است. مزیت این حساسیت زیاد این است كه مقدار بسیار كمی از نمونه مورد نیاز است . یك یا چند میكرو لیتر از نمونه برای تجزیه كامل كافی است . ( 11 ) 3 ـ 2 اجزای گاز كروماتوگرافیقطعات اصلی یك دستگاه كروماتوگرافی گازی عبارتند از : 1 ـ استوانه گاز حامل 2 ـ كنترل كننده سرعت جریان گاز و تنظیم كننده فشار آن 3 ـ محل تزریق ( محل ورود نمونه ) 4 ـ ستون 5 ـ آشكار ساز 6 ـ ثبات 7 ـ دما پای برای تنظیم دمای محل تزریق نمونه ، ستون و آشكار ساز . ( 11 )
1 ـ 3 ـ 2 گاز حامل یك استوانه گاز با فشار زیاد به عنوان منبع گاز حامل به كار برده می شود . در كار با GC در دمای ثابت ، نفوذ پذیری ستون در طول مدت تجزیه تغییر نمی كند . برای آنكه فشار یكنواختی به ابتدای ستوان وارد شود و در نتیجه سرعت جریان گاز ثابت بماند ، باید از یك تنظیم كننده فشار استفاده شود . در یك دمای معین این سرعت جریان ثابت گاز ، اجزای موجود در نمونه را در مدت معینی ( زمان بازداری ) از ستون میشوید.(11) گازهایی كه معمولاً مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از هیدروژن ، هلیم و نیتروژن . گاز حامل باید دارای خصوصیات زیر باشد : 1 ـ بی اثر باشد تا از هر گونه تأثیر بر نمونه یا حلال اجتناب شود . 2 ـ قادر باشد كه نفوذ گاز را به كمترین مقدار برساند . 3 ـ به طور خالص و همیشه در دسترس باشد . 4 ـ ارزان باشد . 5 ـ برای آشكار ساز مورد نظر مناسب باشد . (11 )
2 ـ 3 ـ 2 محل تزریق نمونه نمونه از طریق محل تزریق ( inyector ) وارد گاز كروماتوگرافی می شود . این محل محفظه ای كوچك است كه یك طرف آن بوسیله پرده ای ( Septun ) لاستیكی یا سیلیكونی پوشیده شده است . نمونه های مایع بوسیله یك ریز سرنگ مدرج كه ظرفیت آن چند میكرولیتر است از طریق پرده لاستیكی به داخل محفظه تزریق می شوند . سرنگ محتوی نمونه ، پرده را سوراخ كرده وارد محفظه می شود و پس از انجام تزریق و خروج سوزن ، پرده به حالت اول باز می گردد و سوراخی روی آن باقی نمی ماند . درمای محفظه ورودی نمونه معمولاً 50 بیشتر از نقطه جوش كم فرارترین جزء سازنده نمونه است و بنابراین تبخیر آنی صورت می گیرد . ( 11 و 10 ) برای جلوگیری از پهن شدن نوار ، نمونه باید كوچك باشد و به سرعت و به صورت یك « توپی » بخار وارد ستون شود . ( 11 و 10 ) برای ستونهای تجزیه ای معمولی ، اندازه نمونه از چند دهم یك میكرولیتر تا 20 تغییر می كند .
در مورد ستونهای مویین چون قطر ستون بسیار كم است باید از مقادیر بسیار كم نمونه استفاده شود تاپیكهای تیز بدست آید برای این منظور یك شكافنده نمونه بكار گرفته میشود تا تنها كسر كوچكی از نمونه تزریق شده را به سر ستون حمل كند (10) این روش را Head – space آنالیز گویند. 3 ـ 3 ـ 2 ستون ها جداسازی اجزای نمونه در داخل ستون هایی كه از فاز ساكن پر شده اند انجام می شود چنانچه فاز ساكن جامد باشد آن را كروماتوگرافی گاز ـ جامد ( G S C ) می نامند و اگر فاز ساكن مایع باشد آن را كروماتوگرافی گاز ـ مایع ( G L C ) می نامیم . مایع فاز ساكن به صورت لایه نازكی بر روی جسم جامد بی اثری پخش می شود . ( 11 ) برای اینكه مواد موجود در ستون ، به طور یكنواخت پر شود ستون مستقیم را ابتدا پر می كنند و برای اینكه درآون قرار گیرند به صورت مارپیچ در می آورند . ستون ها به دو دسته تقسیم می شوند . الف ـ ستون های پر شده ( Packed Columu ) : ستونهای پر شده امروزی از لوله های شیشه ای ، فلزی ( فولاد زنگ نزن ، مس، آلومینیم )یا تفلون ساخته می شوند كه نوعاً طول 2 تا 3 متر و قطر داخلی mm 4 ـ 2 دارند ( 10 ) . قطر خارجی ستونهای تجزیه ای استاندارد اینچ است . (11 ) برای پركردن ستون ، ، ابتدا باید فاز ساكن را كه یك مایع غلیظ است به صورت لایه ای روی یك جسم جامد بی اثر به نام جامد نگهدارنده كشید . برخی از خصوصیات یك جامد نگهدارنده خوب عبارتند از : 1 ـ بی اثر بودن ( جذب سطحی بر روی آن انجام نشود . ) 2 ـ مقاوم در برابر خرد شدن 3 ـ مساحت سطح زیاد 4 ـ شكل منظم و اندازه یكنواخت ( 11 )
ماده خام اكثر تركیباتی كه به عنوان نگهدارنده جامد در كروماتوگرافی گازی مورد استفاده قرار می گیرند دیاتومه است . خاك دیاتومه سیلیكای هیدراته طبیعی است كه اسكلت دیاتومه ها را تشكیل می دهد . سیلیكای طبیعی دارای تعداد زیادی گروههای OH است كه می تواند باعث جذب سطحی فیزیكی گونه های آنالیت قطبش پذیر یا قطبی مانند الكل ها یا هیدوركربنهای آروماتیك روی سطوح تكیه گاه شود . این جذب سطحی منجر به پهن شدن و اغلب دنباله دارد شدن پیكها می شود . برای رفع این مشكل مواد تكیه گاه می توانند توسط سیلان دارد شدن با دی متیل كلرو سیلان ( DMCS ) غیر فعال شوند .
بر اثر شستن با متانول ، كلرید دوم با یك گروه متوكسی جانشین می شود :
تكیه گاه سیلان دارد شده ممكن است هنوز جذب سطحی باقیمانده ای نشان دهد كه احتمالاً بر اثر وجود ناخالصیها در خاك دیاتومه است . شستن با اسید قبل از سیلان دار كردن این ناخالصیها را جذب می كند . مواد پر كننده ای كه با اسید شستشو داده و سیلان دارد شده اند با علامت – AW – DMCS به فروش می رسند ( 10 )یك واكنش گر سیلان دار كننده دیگر هگزامتیل دی سیلازان است كه فرمول آن ، مواد پر كننده ای كه با این واكنشگر مورد عمل قرار گرفتهاند با علامت – HMDS عرضه می شوند . ( 10 )
ب ـ ستون های مویی ( Capillary columns ) : ستون های مویی یا ستونهای لوله ای باز ستونهایی با طول بلند و باز هستند و قطرشان بسیار كم است . از خصوصیات این ستونها كارایی بسیار زیاد ، ظرفیت كم نمونه و افت كم فشار را می توان نام برد . (11 ) ستونهای موئینه به قطر خارجی 5/0 میلی متر و قطر داخلی 2/0 تا 4/0 میلی متر و طول 10 تا 50 متر می باشند . مزایایی ستونهای موئینه به قرار زیر است :
1 ـ بازده بالا 2 ـ افزایش سرعت جدا كردن و در نتیجه افزایش سرعت انتقال مواد 3 ـ مقاومت كم در مقابل گاز حامل 4 ـ مصرف كم گاز حامل و ماده جاذب به علت كوچك شدن كلی ستون . 5 ـ موارد استعمال ستونهای موئینه به علت قابلیت جدا كردن مواد در حرارت پائین تر بیشتر بوده و به علت قدرت جدا كنندگی زیاد ، این ستونها در تجزیه مخلوط های بغرنج به كار می روند . (12 )4 ـ 3 ـ 2 آشكار سازها : آشكار ساز ( ردیاب ) ، وجود یك ماده را نشان می دهد و مقدار اجزای آن را در ماده خارج شده از ستون اندازه گیری می كند . ویژگیهای مناسب برای آشكار ساز عبارتند از : حساسیت زیاد ، پاسخ سریع، پاسخ خطی ، پاسخ به هر نوع تركیب ، غیر حساس به تغییرات دما و جریان گاز و بالاخره ارزان بودن آن است . (11 )
آشكار سازها به دو گروه انتگرالی و دیفرانسیلی طبقه بندی می شوند . آشكار ساز انتگرالی پاسخی متناسب به كل جرم جزء موجود در نمونه به دست می دهد . وقتی كه گاز حامل خالص از آشكار ساز می گذرد ، كاغذ نمودار خط مستقیمی را نشان می دهد. وقتی كه جزئی از نمونه در ناحیه مربوط از آشكار ساز می گذرد قلم ثبات معادل با جرم جزء موجود در ناحیه در عرض كاغذ حركت می كند . اگر ناحیه مربوط به جزء دیگر از آشكار ساز عبور كند قلم به مقدار بیشتری در عرض كاغذ حركت می كند . كروماتوگرافی كه به وسیله آشكار سازهای انتگرالی حاصل می شود شامل یك سری پله است كه در آن فاصله بین سطوح متوالی در منحنی متناسب با جرم كل جزء مربوط به آن پله است . ( 11 )
آشكار ساز دیفرانسیلی ، پاسخی به دست می دهد كه متناسب با غلظت یا سرعت جریان جرم جزء شسته شده از ستون است . كروماتوگرافی كه توسط آشكار ساز دیفرانسیلی به وجود می آید شامل یك سری پیك است . در آن هر پیك مربوط به جزء مخصوصی خواهد بود . مساحت زیر هر پیك متناسب با جرم كل جزء مربوطه است . معمولاً آشكارسازهای دیفرانسیلی به علت راحتی و صحت ، بیشتر از همه مورد استفاده قرار می گیرند . ( 11 ) انواع زیادی از دریاب ها وجود دارند كه سه تا از مهمترین آنها شرح داده می شود :
1 ـ آشكارساز یونیزاسیون شعله ای : در حال حاضر آشكار ساز یونش شعلهای متداولترین آشكار ساز است . این آشكار ساز حساسیت زیادی دارد و گستره وسیعی از جواب خطی و اعتماد پذیری خوبی در اختیار می گذارد. كاربرد پذیری آشكار ساز وسیع است ، زیرا به هر تركیبی كه در شعله سوزد جواب می دهد ( 9 )عیب آشكار ساز یونش شعله ای این است كه نمونه را تخریب می كند ( 10 )
آشكار ساز یونش شعله ای بر اساس تشكیل یونها هنگام عبور نمونه از درون شعله هیدروژن / اكسیژن استوار است : یعنی همچنان كه از ستون شوییده می شود می سوزد . یونهای حاصل از نمونه سوخته شده مقاومت شعله را كم می كنند . مقاومت كاهش یافته با جریانی در مدار همراه است كه ولتاژ زیادی در عرض شعله اعمال می كند . بنابراین هر زمان كه جزء سازنده ای از كروماتوگرافی شوییده و متحمل احتراق در شعله می شود پیكی ثبت میشود.(9)
یونش تركیبات كربن در یك شعله فرایندی است كه خوب درك نشده است . اگر چه مشاهده شده است كه تعداد یونهای تولید شده تقریباً متناسب با اتم های كربن كاهیده در پلاسماست گروههای عاملی مانند كربنیل ، الكل ، هالوژن و آمین ، یونهای كمتری به دست می دهند یا اصلاً یونی تولید نمی كنند . به علاوه آشكار ساز نسبت به گازهای غیر قابل احتراق مانند ناحساس است . این خواص آشكار ساز یونش شعله ای را به صورت یك آشكار ساز عمومی مفید برای اكثر نمونه های آلی ، از جمله آنهایی كه با آب و اكسیدهای نیتروژن و گوگرد آلوده اند ، در می آورند . ( 10 )
2 ـ آشكار ساز هدایت گرمایی : آشكار ساز هدایت گرمایی بر اساس تفاوت در رسانایی گرمایی گاز حامل و نمونه استوار است . (9 ) وسیله ای حس كن در آشكارساز رسانایی گرمایی متشكل از یك عنصر گرم شده به طریق الكتریكی است كه دمای آن در توان الكتریكی ثابت به رسانایی گرمایی گاز اطراف وسیله بستگی دارد . عنصر گرم شده ممكن است یك سیم پلاتین ، طلا یا تنگستن و یا یك ترمیستور نیمه رسانا باشد . مقاومت سیم یا ترمیستور مقیاسی از دمای آن است كه تا قسمتی به سرعتی بستگی دارد كه در آن مولكولهای گاز اطراف انرژی گرمایی را از عنصر آشكار ساز به طرف دیواره های یك بلوك فلزی كه سیستم در آن قرار دارد هدایت می كند ( 10 ) .
رسانایی گرمایی هیدروژن و هلیم تقریباً شش تا ده برابر رسانایی گرمایی اكثر تركیبات آلی است . بنابراین حضور حتی مقادیر كمی از یك ماده آلی باعث كاهش زیادی در رسانایی گرمایی سیال خروجی ستون می شود . در نتیجه ، آشكار ساز متحمل افزایش قابل توجهی در دما می شود . ( 10 ) مزایای آشكار ساز رسانایی گرمایی عبارت اند از سادگی ، گستره دینامیك خطی زیاد ، جواب عمومی آن نسبت به گونه آلی و گونه معدنی و مشخصه ناتخریبی آن كه جمع آوری جسم حل شده را بعد از آشكارسازی ممكن میسازد . محدودیت آشكار ساز رسانایی گرمایی عبارت است از حساسیت نسبتاً پائین آن . ( 10 )
ادامه خواندن مقاله تكوين يك روش گاز كروماتوگرافي انتخابي جهت تعيين مقدار آمانتادين در مايعات بيولوژيك
نوشته مقاله تكوين يك روش گاز كروماتوگرافي انتخابي جهت تعيين مقدار آمانتادين در مايعات بيولوژيك اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 20, 2018, 11:46 am
nx دارای 15 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
بیان مسالهمدیریت آموزش از دشوارترین و حساس ترین نوع مدیریت در سازمانهای عمومی و دولتی می باشد. در سازمانهای آموزش و پرورش به لحاظ نوع فعالیت، روشهای اجرا و اهداف پیچیده آن، مدیریت و رهبری آموزشی جایگاه ویژه ای به خود اختصاص داده است. افزون بر اهمیت فوق، شرایط پیچیده نظام آموزش متوسطه لزوم توجه به تواناییهای فكری و ذهنی و مهارتهای مدیران واحدهای آموزشی را بیش از پیش آشكار می سازد.
مدیریت آموزشی در نظام آموزش متوسطه مركز ثقل فعالیتها قرار گرفته و به عنوان منبع انرژی روانی شرایط مساعد انگیزش را برای كادر تعلیماتی و فراگیران هموار میسازد. از طرف دیگر توسعه و پیدایش بخشهای جدید در واحدهای آموزشی بطور عرضی باعث گسترش سازمان مدارس شده و هماهنگی عوامل انسانی و مادی را دشوارتر می نماید. با توجه به موارد فوق مدیران واحدهای آموزشی ضمن دارا بودن شرایط اختصاصی از قبیل مدرك و رشته تحصیلی متناسب، تجربه آموزشی، تاهل و… باید از مهارتهای فنی، انسانی و ادراكی لازم نیز برخوردار باشند. (محمدلو 1378، ص65)
بررسیهایی كه در سالهای اخیر درباره ناكامی های سازمانها و موسسات اجتماعی انجام گرفته است نشان می دهد كه درصد بالایی از شكست ها، پیامد مدیریت نالایق و ناآزموده بوده است، مدیرانی كه تواناییها و مهارتهای لازم را نداشته اند.
این ناكامی ها توجه بسیاری از اندیشمندان علوم مدیریت را به خود جلب كرده و موجب گردیده است كه تحقیقات بسیاری در این زمینه انجام گیرد تا جایی كه تئوریهای فراوانی در زمینه سبك و سلوك و مهارتهای مدیریت به منصه ظهور برسد. از شواهد موجود می توان به نتایج پایان نامه بررسی و تعیین نیازهای آموزش مدیران مدارس متوسطه اشاره كرد كه در آن مدیران در اكثر زمینه هایی كه باید مهارتها و دانشهای لازم را داشته باشند اعلام نیاز به آموزش نموده اند. (مرادی، 1373)همچنین یكی از صاحب نظران در كتاب خود درباره ضعف مهارتی مدیران و معلمان این چنین بیان می كند: مدارس ما، متاسفانه هنوز به شیوه هایی كه در نیم قرن گذشته شكست آفرین بوده اند اداره می شود.
رفتارهای مدیریت و رهبری در آنها، با تحولات آموزش و پرورش در این عصر همخوانی ندارند، ملاكهای عمد و عمل بایدهای اداری است، حتی در برقراری روابط انسانی و رعایت جوانب انسانی كار، نقاط ضعف اساسی وجود دارد.اغلب معلمان و مدیران ما علاقه چندانی به تفكر درباره كار و وظیفه خود ندارند و چندان نیازی به آموزش فراتر در زمینه فعالیت خود احساس نمی كنند. امر تعلیم و تربیت، به مثابه امور عادی اداری مرسوم در سایر سازمانهای اداری كشور تلقی شده و با معیارهای رایج آن سازمانها اداره می گردد. عدم اعتنا به ابتكار و نوآوری، به مرور، مدیران و معلمان را به مهره ای اداری واجرایی مبدل ساخته است، در نتیجه، بحث و تفكر درباره كار یا آموزش و كسب مهارتهای جدید در زمینه آن، برای آنها بی فایده و فاقد ارزش عملی جلوه می كند. (علاقه بند، 1374، ص3)
صاحب نظران معتقدند كه مدیریت در كشورهای جهان سوم یا بحران مواجه است. البته بحران مدیریت نه تنها در مدیریت دولتی و صنعتی بلكه در مدیریت آموزشی نیز به وقوع پیوسته است. برخی بر این باورند كه بحران مدیریت در كشور بدین معنی نیست كه رشته امور از دست مدیران خارج شده باشد، بلكه بحران در شرایط حاضر، به كمرنگ شدن صلاحیت و قابلیت مدیریت به سبب كاهش مداوم منابع كمیاب و افزایش حجم و نوع مسائل مبتلا به مدیریت اشاره می كند. (كمالی خلخالیان، 1378، ص18)
فیلیپ كومبز (PH.Combs) در كتاب بحران جهانی تعلیم و تربیت یادآور می شود كه: «اگر قرار است تحولی در عرصه تعلیم و تربیت به وقوع پیوندد، این تحول و دگرگونی باید از مدیریت آموزش و پرورش آغاز شود. (عسگریان، 1373، ص 248)بیان این مطالب دال بر اینست كه مدیران مدارس دارای ضعف مهارت مدیریتی هستند. قاعدتاً مقطع و مناطق انتخابی محقق نیز از این امر مستثنی نیست. علاوه بر این جز اولویت های پژوهشی قرار گرفتن «مطالعه میزان مهارتهای مدیریتی مدیران مدارس متوسطه» حكایت از آن دارد كه مسئولین سازمان ها و مناطق در زمینه میزان مهارت مدیریتی مدیران مدارس متوسطه دغدغه خاطری دارند كه آیا واقعاً مدیران مدارس متوسطه از مهارتهای مدیریتی (فنی، انسانی، ادراكی) لازم برخوردارند یا نه؟ همین نگرانی و در اولویت بودن موضوع سندی بر وجود مساله و كوشش در جهت رفع آن می باشد.
لذا برای پاسخگویی به سئوال مذكور، قاعدتاً در میان جنگل بی انتهای مدیریت و تئوریهای آن باید كار را از یك نقطه ای آغاز كرد. به نظر می رسد كه معتبرترین مدل برای شناخت مهارتهای مدیران مدارس، مدل كاتز باشد كه شامل مهارتهای فنی، انسانی و ادراكی می باشد زیرا صاحب نظران علوم تربیتی در مقالات و كتب متعدد خود از بعد مدیریت آموزشی به این مدل پرداخته اند. (آذر، 1374،ص32)
محقق نیز در همین قالب به بیان سئوال اساسی پرداخته است كه مدیران مدارس متوسطه تا چه اندازه (میزان) از مهارتهای مدیریتی (فنی، انسانی و ادراكی) برخوردارند؟ تا با سنجش و مطالعه میزان آن، به ارائه راهكارهای عملی و علمی جهت بهبود مهارت مدیریتی مدیران اقدام نماید.
اهمیت و ضرورت پژوهش:امروزه مدیریت و رهبری آموزشی جایگاهی علمی- تخصصی در جهان پیدا نموده است مطالعات حاكی از آن است كه عمده پیشرفت های نظام آموزشی در جهان با عنایت به این موضوع تحقق یافته است در حالیكه در نظام آموزشی ایران شان علمی مدیریت و رهبری آموزشی همچنان اندك است و عملاً از ظرفیت این قلمرو علمی برای حل مسایل آموزشی استفاده چندانی به عمل نمی آید ضعف كارایی و اثربخشی در فعالیتها، تسلط كاركرد مدیریت آموزشی به جای رهبری آموزشی و تكیه بر سبكهای ساختاری و آمرانه به عنوان ضعف های مطرح شده در بخش مدیرت آموزش و پرورش عمدتاً وابسته به این مساله است كه مدیران از تخصص و مهارت لازم برخوردار نیستند. (سلسبیلی و دیگران، 1382، ص 73)
علاوه بر این با گذشت زمان و مطابق با تغییرات و تحولات سیستم های اجتماعی و بروز پیچیدگی در سازمانها، اداره آنها نیازمند دانش و معلومات و مهارت های جدیدی است به طوری كه به مرور اداره كنندگان آن می بایستی از بینش، ژرف اندیشی و مهارت خاصی برخوردار شوند. (بابارضا، 1377، ص 162)بنابراین نقش پر اهمیت مدیریت در اداره سازمان و تحقق اهداف آن، سبب می شود كه سطح دانش و مهارتهای مدیر در عملیات سازمان مطمح نظر باشد. به منظور افزایش كارایی و عملكرد مدیران و بهسازی مدیریت سازمانهای آموزشی، منطقی است كه به میزان مهارت مدیران و آموزش آنان توجه بیشتری شود. (ابطحی، 1373، ص19)
نتایج مطالعات و تحقیقات متعددی كه سالیان گذشته در زمینه مدیریت آموزشی انجام گرفته نمایانگر این امر است كه كیفیت آموزش و پرورش در مدرسه، ارتباط مستقیم با مهارتها و آموزش مدیران دارد و مداس ممتاز همواره از طریق مدیرانی با قدرت رهبری قوی هدایت می شوند. بدین ترتیب، یكی از راههای بهبود كیفیت آموزش و پرورش در مدرسه، تقویت مهارتهای رهبری مدیران مدارس است. (بازرگان، 1373، ص 12)
پس بهبود كیفیت در آموزش و پرورش مانند زمینههای دیگر از جمله صنعت و بهداشت ضرورت یافته است زیرا عملكرد كیفیت كار مدیران آموزشی، عملكرد نظام آموزشی را در سطح جامعه رقم می زند و عملكرد موثر سازمانهای آموزشی نیز اساس عملكرد یك جامعه و ملت را تشكیل می دهد. بهبود مدیریت در آموزش و پرورش از شاخصهای مهم بهبود سازمان آموزشی محسوب میشود. (حاجی پور، 1378،ص101)
در واقع با بررسی سطح مهارت مدیران مدارس می توان نسبت به كارایی و سطح كیفیت مدیریت اعمال شده اظهار نظر كرد و با ایجاد، اصلاح و تقویت مهارتهای مدیران مدارس می توان نسبت به بهبود كیفیت مدیریت در سطح جامعه امیدوار بود.در نهایت الیارد استرالیایی مدیر كمیسیون برای آینده (CFF) پارا فراتر می نهد و میگوید: «آینده مكانی نیست كه بدانجا می رویم بلكه جایی است كه آن را بوجود میآوریم. راههایی كه به آینده ختم می شوند، یافتنی نیستند، بلكه ساختنی اند و ساخت آنها هم سازنده راه و هم مقصد را دگرگون می كنند و امیدوارم مدیران مدارس ماهر و توانمند سازندگان جامعه مترقی آینده باشند. (مرعشی، 1378، ص7)
نقطه مشترك همه صاحبان نظریه ها این است كه حركت به سوی آینده مستلزم تغییر و نوآوری در نظام آموزشی كشور وآن هم وابسته به اصلاح ساختار وایجاد مهارت در مدیریت بویژه در مدیریت مدارس است.
پس با توجه به مطالبی كه درباره ضرورت و اهمیت مدیریت در مدرسه، نظام آموزشی و جامعه مطرح شد شواهد و مستنداتی كه ارائه شد برای بهبود سطح مدیریت جامعه نیازمند مدیریت صحیح در نظام آموزشی و مدارس هستیم و برای مدیریت صحیح در مدرسه نیازمند مدیران ماهر و توانمند هستیم برای اینكه مشخص شود مدیران مدارس متوسطه تا چه اندازه از مهارتهای سه گانه مدیریتی (فنی، انسانی و ادراكی) برخوردارند؟ انجام پژوهش را ضروری می سازد تا براساس نتایج آن نسبت به آموزش مهارتها، بكارگیری بهینه نیروی انسانی و… اقدام كرد.اهداف پژوهش
هدف كلی:در این پژوهش هدف كلی مطالعه میزان مهارتهای مدیریتی (فنی، انسانی، ادراكی) مدیران و ارائه رهنمودهای عملی جهت بهبود وضعیت مدیران مدارس متوسطه شهرستانهای استان تهران می باشد. برای بررسی این هدف، اهداف جزئی زیر بیان شده است.
اهداف جزئی:1- مطالعه میزان مهارت مدیران مدارس متوسطه در زمینه مهارتهای انسانی.2- مطالعه میزان مهارت مدیران مدارس متوسطه در زمینه مهارتهای ادراكی.3- مطالعه میزان مهارت مدیران مدارس متوسطه در زمینه مهارتهای فنی.4- تعیین اینكه مدیران مدارس متوسطه از كدامیك از مهارتهای سه گانه كمتر برخوردارند.
سوالات پژوهشیسوال كلی پژوهش:تا چه اندازه مدیران مدارس متوسطه شهرستانهای استانتهران از مهارتهای مدیریتی برخوردارند؟مسئله تحقیق در مطالعات كمی و كیفی می تواند به صورت سوال بیان شود. از آنجا كه شكل سوالی بیان مسئله غالباً مرجع است. (سرمد و دیگران، 1376،ص34)به این علت در این پژوهش از سوالات پژوهشی استفاده شده است. سوالات زیر در جهت پاسخگویی به سوال كلی طرح گردیده است.1- تا چه اندازه مدیران مدارس متوسطه از مهارتهای انسانی برخوردارند؟2- تا چه اندازه مدیران مدارس متوسطه از مهارتهای ادراكی برخوردارند؟3- تا چه اندازه مدیران مدارس متوسطه از مهارتهای فنی برخوردارند؟4- مدیران مدارس متوسطه از كدامیك از مهارتهای سه گانه كمتر برخوردارند؟
مهارت مدیریتی: مهارت مدیریتی به توانایی های قابل پرورش شخص كه در عملكرد و ایفای وظایف منعكس می شود اشاره می كند. بنابراین، منظور از مهارت، توانایی به كار بردن موثر دانش و تجربه شخصی است كه رابرت كاتز آنها را به سه دسته فنی، انسانی، ادراكی تقسیم كرده است. (علاقمند، 1372، ص183)مهارت فنی (Technical Skill): عبارت است از توانایی به كاربردن دانش، روش، تكنیك و وسایل لازم برای اجرای وظایف خاصی كه از راه تجربه، آموزش و تعلیم حاصل شده است (پارسائیان و اعرابی، 1377، ص9). به عبارت دیگر مهارت فنی عبارت از توانایی و مهارت انجام یك فعالیت با روش و با تكنیك های درست است كه دارای جنبه عملی بوده و در محیط كار بطور عینی بكار گرفته شود (میركمالی، 1375، ص111). در این پژوهش منظور از مهارت فنی همان موضوعاتی است كه پرسشنامه می سنجد و این موضوعات در قسمت ابزار اندازه گیری مشخص شده است.
مهارت انسانی (Human Skill): مهارت انسانی قدرت و توانایی تشخیص در كاركردن با مردم و انجام دادن كار بوسیله آنها كه شامل درك و فهم انگیزش و به كاربردن رهبری موثری است می باشد.به عبارت دیگر مهارت انسانی در اینجا توانایی مدید در ارائه كار ثمربخش به عنوان یكی از اعضای گروه و ایجاد تفاهم و همكاری در بین گروهی است كه هدایت و رهبری آن را برعهده دارد. (غنوی، 1377، ص34)در این پژوهش منظور از مهارت انسانی شامل موضوعاتی است كه پرسشنامه میسنجد و این موضوعات در قسمت ابزار اندازه گیری مشخص شده است.
ادامه خواندن مقاله مطالعه ميزان مهارتهاي مديريتي (انساني، ادراكي و فني) مديران دوره متوسطه شهرستانهاي استان تهران در سال تحصيلي 84-83
نوشته مقاله مطالعه ميزان مهارتهاي مديريتي (انساني، ادراكي و فني) مديران دوره متوسطه شهرستانهاي استان تهران در سال تحصيلي 84-83 اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 20, 2018, 11:46 am
nx دارای 15 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
سیلیكات 3 كلسیم ـ سازنده و تركیب فعال سیمان پرتلند است كه در كلنكر به كل دانه هائی بنام آلبت Alite وجود دارد (C3S ناخالصیهائی همراه دارد كه بحال معلقاند). خواص آلیت با C3S خالص اندكی متفاوت است. C3S موجب زیاد شدن مقاومت سیمان میشود و حرارت آبگیری آن بالنسبه زیاد است. در زیر میكروسكوپ دانه های آن به شكل چندضلعی است كه طول متوسط هر ضلع آن 50 میباشد. C3S در درجه حرارت بالاتر از 1900 سانتیگراد تجزیه و تبدیل به C3S و سیلیس میگردد.
همچنین در حین سرد كردن كلنكر هرگاه درجه حرارتی مدتی در حوالی 1100 بماند آلیت تجزیه شده و به C2S و آهك تبدیل میگردد. آهك تولید شده در این عمل را آهك ثانوی می نامند (در مقابل آهكی كه از تجزیه كربنات كلسیم حاصل شده و به نام آهك اولی معروف است).سیلیكات 2 كلسیم ـ تركیبی است كه موجب سخت شدن سیمان با مرور زمان میشود. این تركیب هم ناخالصیهائی همراه دارد كه خواص آن را اندكی متغیر می سازد و به نام Belite معروف است. C2S را حداقل به چهار شكل، در درجات مختلف حرارت تشخیص دادهاند: 2130ـ1470 C2S () 675 C2S () 1470ـ675 C2S () 820 C2S ()وقتی كه شكل به تبدیل میشود حجم آن تا 10% زیاد و در نتیجه باعث خردشدن دانه ها و تشكیل گرد میگردد. این پدیده را پراكندگی و شگفتگی نامند كه مخصوصاً در كلنكرهائی كه C2S () زیاد دارد مشاهده میشود. C2S () عملاً خاصیت هیدرولیك ندارد.
دانه های كه تعداد آنها در كلنكر بیشتر است باشكال مختلف و اغلب كروی شكل است كه قطر متوسط آنها 30 و سطح دانه های آن مخطط و یا صاف است (مخططها از تبدیل شكل به حاصل شده اند).تبدیل شكل به را ممكن است با افزون Mn2O3 و B2O5 و As2O5 و P2O5 جلوگیری نمود. (زیرلا كه خاصیت هیدرولیك ندارد).درحین سرد شدن نیز هرگاه C2S () بصورت دانه های درشت باشد در 500 به تبدیل می شود، و حال انكه هرگاه دانه های آن ریز (به قطر كوچكتر از 5) باد تا درجه حرارت معمولی به شكل باقی بماند. زیرا در اینحالت امكان تشكیل دانه اولیه در محیطی كه دانه ها ریز است كمتر میشود. آلومینات 3 كلسیم C3A : تركیبی است كه موجب گیرش سریع سیمان میشود و حرارت آبگیری آن بیش از سایر سازنده های سیمان است. دانه ها آن متبلور و شكل آنها برحسب كیفیت دانه ها درشت و مستطیل است.
بطور كلی اگر سد كردن كلنكر سریع باشد، دانه ها ریز، و هرگاه سرد كردن آهسته باشد، دانه ها درشت و مستطیل است. آلومنیوفریت 4 كلسیم C4AF : این تركیب عملا در مقاومت سیمان مؤثر نیست و در مایع صاف كلنكر وجود دارد. تبصره ـ مجموعه C3A + C4AF را اكثر بنام سیلت Celite می نامند.همچنین مجموعه Al2O3+Fe2O3 را اكثر بصورت R2O3 معرفی میكنند.رل سازنده های مختلف: برای آن كه مقاومتهای سیمان زیاد باشد باید نسبت در آن افزایش یابد. و برعكس اگر بخواهیم كه حرارت متصاعد سیمان در موقع آب زدن كم باشد (در مرود استعمال مقادیر عظیم سیمان مثل سدسازی و پلسازی و غیره) باید مقدار C2S نسبت به C3S زیاد باشد. برای این منظور لازم است ضریب سیلیسی سیمان را زیاد و ضریب هیدرولیك و آلومینوفریت آن را كم نمود.هرگاه بخواهیم كه مقاومت سیمان را در مقابل آبهای سولفات دار زیاد نمائیم باید (در مورد سیمانهای دریائی) مقدار C3A را در سیمان افزایش دهیم.
آزمایشهای سیماناز آنجا كه كیفیت سیمان در تولید یك بتن خوب بسیار مؤثر می باشد، لازمست كه در ساخت سیمان كنترلهای دقیقی بعمل آید. در كارخانههای سیمان برای تولید سیمانی مطابق استانداردهای بین المللی آزمایشهای متعددی روی سیمان انجام میگیرد. همچنین خریداران و آزمایشگاههای خصوصی علاقه دارند با انجام آزمایشهای لازم، سیمانی مناسب با كارهایا ختصاصی خود را انتخاب نمایند. آزمایشهای تعیین خواص شیمیائی تركیبات سیمان در این كتاب آورده نشده است. علاقمندان می توانند به استانداردهای ASTM و BS 4550 مراجعه كنند. در اینجا آزمایشهای ریزی، زمان گیرش، سلامت و مقاومت سیمان براساس استانداردهای ASTM و BS توضیح داده می شوند.
ریزی سیمانهیدراتاسیون سیمان از سطح دانه های آن آغاز میشود. كل سطح جانبی دانه ها، نماینده مواد تركیب شونده با آب می باشد، سرعت واكنش شیمیائی آب و سیمان، به ریزی سیمان مربوط بوده و لذا برای هیدراتاسیون سریع و افزایش مقاومت سریع، سیمانی با ریزی بالا مورد نیاز است. در مقابل باید هزینه آسیاب دانه ها تا ریزی بالا و اثراتی را كه سیمانهای ریز بر روی كارآیی بتن تازه، خواص دراز مدت و میزان گچ موردنیاز می گذارد، درنظر داشت.ریزی سمان یكی از خواص مهم سیمان است و استانداردهای ASTM و BS برای مشخص كردن آن، سطح مخصوص دانه ها برحسب (m2/kg) را ملاك قرار میدهند. روش مستقیم تعیین منحنی توزیع اندازه ذرات، استفاده از قانون «استوك» و ته نشین شدن دانه ها در یك محلول، تحت اثر جرم آنها، میباشد. «واگنر» با استفاده از یك سلول فتوالكتریك درصد اشعه خارج شده از ذرات معلق سیمان در یك محلول نفت چراغ را اندازه گرفته و از روی آن قطر و درصد ذرات را تعیین نموده است. جدول: دو مثال از اندازه گیری سطح مخصوص سیمان با روشهای مختلفسیمان سطح مخصوص (m2/kg) اندازه گیری شده با: روش واگنر روش لی ویزس روش جذب نیتروژنAB 180230 260415 7901000
روش دیگر اندازه گیری سطح مخصوص سیمان استفاده از روش نفوذپذیری در مقابل جریان هواست (روش لی ویزس) كه در آن افت فشار هنگامی كه هوای خشك با سرعت ثابت از میان سیمانی با ضخامت و تخلخل معین عبور می كند، اندازه گیری میشود. (استاندارد BS 4550 بخش 3). در این آزمایش نفوذپذیری با سطح مخصوص واحد جرم سیمان ارتباط داده میشود. این روش بعدها توسط «بلین» (ASTM C204-84) اصلاح شده است.
«بلین» با عبور حجم معینی از هوا در یك فشار متوسط، كه در آن سرعت جریان هوا، به آرامی افت می كند، زمان لازم برای عبور این هوا را اندازه گیری كرده و برای دستگاه بخصوص و تخلخل استاندارد سیمان، سطح مخصوص سیمان را محاسبه میكند. هر دو روش نفوذ هوا مقادیری مشابه برای سطح مخصوص ارائه میكند كه این مقادیر از اعداد بدست آمده از روش «واگنر» بزرگتر می باشند (جدول 2-5) . این اختلاف به دلیل فرضیاتی است كه «واگنر» ضمن دست پایین گرفتن دانه ها زیر 75 میكرون بكار برده است. بهرحال در عمل همه این روشها بطور نسبی سطح مخصوص را مشخص میكند. در جدول مقادیر سطح مخصوص سیمان اندازهگیری شده با روش جذب نیتروژن نیز آورده شده است. مقادیر بالای سطح مخصوص در این روش بعلت تماس بیشتر مولكولهای نیترژون با سطح جانبی دانههای سیمان، توجیه میشود.
غلظت خمیر نرمالبرای تعیین زمان گیرش اولیه، گیرش نهایی و سلامت سیمان لازم است خمیر سیمان با غلظت معینی مطابق استاندارد تهیه شود. بنابراین برای هر نوع سیمان باید مقدرا آب لازم جهت ساختن خمیر نرمال یا استاندارد، معین شود. غلظت خمیرنرمال با استفاده از روش «ویكات» كه در آن عمق نفوذ سوزنی به قطر 10 میلیمتر تحت وزن خود در خمیر اندازه گیری می شود، معین میگردد. هنگامی كه سوزن تا عمق معینی در خمیر نفوذ می كند، مقدار آب خمیر كه عموماً بین 33-26 درصد وزن سیمان خشك می باشد، تعیین میگردد.زمان گیرشزمان گیرش در حقیقت سرعت سخت شدن خمیر سیمان را نشان میدهد. این زمان تغییرات از حالت مایع به جامد خمیر را نشان می دهد. زمان گیرش اصولاً بعلت گیرش C3S و C3A پدید آمده و با افزایش درجه حرارت خمیر همراه است. اصولاً زمان گیرش اولیه به افزایش سریع درجه حرارت و گیرش نهایی به حداكثر درجه حرارت ارتباط دارد.
البته باید گیرش اولیه و گیرش نهایی سیمان را با گیرش كاذب آن كه چند دقیقه پس از اختلاط آب و سیمان اتفاق می افتد، تفاوت گذاشت. در گیرش كاذب هیچگونه حرارتی تولید نمیشود و میتوان بیتن را بدون افزایش آب مجدداً مخلوط نمود. گیرش بسیار سریع كه قبلاً توضیح داده شد، با آزاد شدن حرارت مشخص میگردد. برای اندازه گیری زمان گیرش اولیه، از دستگاه «ویكات» با سوزنی به وزن مشخص، ول به قطر یك میلیمتر جهت نفوذ در خمیر نرمال استفاده میشود. زمان گیرش اولیه در حقیقت زمانی است كه سوزن فوق به فاصله 5 میلیمتری از كف قالب مخصوص پر از ملات میرسد.
استاندارد BS 12 حداقل زمان 45 دقیقه را برای سیمانهای پرتلند معمولی و سیمان پرتلند زودگر (نوع 1و3) پیشنهاد میكند. برای سیمان های آهنگدازی (تیپ IS) و سیمانهای با حرارت زایی پایین (كندگیر) این زمان به 60 دقیقه افزایش می یابد. استاندارد ASTM C 191-82 روشی مشابه برای زمان گیرش پیشنهاد میكند كه تنها تفاوت آن عمق كمتر نفوذ برای سوزن میباشد. در این استاندارد حداقل زمان گیرش 60 دقیقه برای سیمانهای پرتلند مشخص شده است.زمان گیرش نهایی، توسط سوزنی كه یك قسمت حلقه ای توخالی فلزی براثر گذاشتن در خمیر بدان متصل است، تعیین میگردد. این زمان در حقیقت مدتی است كه پس از آن سوزن روی سطح خمیر اثر گذاشته، لیكن لبه اتصالی ثری روی سح خمیر نمی گذرد. استانداردهای انگلستان و آمریكا زمان گیرش نهایی حداكثر 10 ساعت را برای سیمانهای پرتلند توصیه میكنند.
روش دیگری نیز توسط «گیلمور» در ASTM C266-81 توصیه شده است. ارتباط بین زمان گیرش اولیه و نهایی به صورت رابطه زیر بیان می گرد: (گیری اولیه (دقیقه)) 2/1 + 90 = گیری نهایی (دقیقه)این فرمول برای سیمان پرآلومین (برقی) بكار نمی رود. ازآنجا كه درجه حرارت در زمان گیرش تأثیر دارد، استاندارد BS 4550 درجه حرارت 2+20 و حداقل رطوبت نسبی 65 درصد را پیشنهاد میكند. همچنین جهت انجام دقیق آزمایش، خمیر نرمال می بایستی در دمای 1+20 و ماكزیمم رطوبت نسبی 90 درصد نگهداری شود.
سلامت سیماناین نكته مهم است كه خمیر سیمان بعد از گرفتن، تغییر حجم عمده ای پیدا نكند. علت این محدودیت خرابی و تركی است كه خمیر سیمان در صورت انبساط و در محلی كه امكان این انبساط نیست، پیدا میكند.چنین انبساطی غالباً ناشی از فعل و انفعالات آهك و منیزیم آزاد و سولفات كلسیم میباشد. سیمانی كه خاصیت چنین انبساطی را دارد، سیمانی ناسالم است. آهك آزاد كه در كلینكر موجود است به آرامی هیدراته شده و حجمی به مراتب بیشتر از حجم اولیه اكسیدكلسیم پیدا میكند. با روشهای تجزیه شیمیائی نمی توان مقدار آهك آزاد را تعیین نمود و این بدان علت است كه بین CaO هیدراته نشده و Ca(OH)2 تولید شده از هیدراتاسیون سیلیكاتها، زمانی كه رد مجاورت هواست، نمیتوان تفاوتی قائل شد.
ادامه خواندن مقاله خواص اصلي سازنده هاي سيمان
نوشته مقاله خواص اصلي سازنده هاي سيمان اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
↧
October 20, 2018, 11:46 am
nx دارای 34 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
اصولاً قسمتهای عایق ماشینهای الكتریكی ، ترانسفورماتور ها ،خطوط هوایی و غیره به صورتی طراحی می شود كه بتوانند به طور مداوم تحت ولتاژ معینی كاركرده و ضمناً قدرت تحمل ضربه های ولتاژ را در لحظات كوتاه داشته باشند .هر نوع تغییرات ناگهانی و شدید در شرایط كاری شبكه، موجب ظهور جهشها یا پالسهای ولتاژ می شود . برای مثالمی توان اضافه ولتاژ های ناشی از قطع و یا وصل بارهای زیاد به طور یكجا ، جریانهای اتصال كوتاه ، تغییر ناگهانی مدار و غیره رانام برد .
رعد و برق نیز هنگامی كه روی خطوط شبكه تخلیه شود ، باعث ایجاد پالسهای فشار قوی با دامنه زیاد و زمان كم می شود .لذا عایق های موجوددر ماشینهای الكتریكی و تجهیزات فشار قوی باید از نظر استقامت در مقابل این نوع پالسها نیز طبقه بندی شده و مشخص شوند . عایقهای الكتریكی با گذشت زمان نیز در اثر آلودگی و جذب رطوبت فاسد شده و خاصیت خود را از دست می دهند .در مهندسی برق سطوح مختلفی از مقاومت عایقی تعریف شده است كه هر كدام بایستی در مقابل ولتاژ معینی استقامت نمایند . (ولتاژ دائمی و ولتاژ لحظه ای هر كدام به طور جداگانه مشخص می شوند )و البته طبیعی است كه ازدیاد ولتاژ بیشتر از حد مجاز روی عایق باعث شكست آن می شود . در عمل دو نوع شكست برای عایق ها می توان باز شناخت ،حرارتی و الكتریكی .
زمانی كه عایق تحت ولتاژ قرار دارد ، حرارت ناشی از تلفات دی الكتریكی می توان باعث شكست حرارتی شود . باید توجه نمود كه افزایش درجه حرارت باعث كاهش مقاومت اهمی عایق و نتیجتاً افزایش تصاعدی درجه حرارت آن خواهد شد .خلاصه اینكه عدم توازن بین حرارت ایجاد شده در عایق با انچه كه به محیط اطراف دفع می نماید ، موجب افزایش درجه حرارت آن شده و این پروسه تا زمانیكه عایق كاملاً شكسته شده و به یك هادی الكتریسته در آید ، ادامه می باید .
شكست الكتریكی در عایق ها به دلیل تجزیه ذرات ان در اثر اعمال میدان الكتریكی نیز صورت می گیرد . با توجه به آنچه گذشت ، عایقهای الكتریكی عموماً در معرض عواملی قرار دارند كه باعث می شود در ولتاژ نامی نیز حالت نرمال خود را از دست بدهند . لذا در انتخاب عایقها ، عایق با كلاس بالاتر انتخاب می شود . اندازه گیریهای مختلفی كه جهت شناسایی نواقص موجود در عایق ها انجام می گیرند عبارتند از : اندازه گیری مقاومت D.C عایق یا جریان نشتی ان ، تلفات دی الكتریك ، ظرفیت خازنی عایق ، توزیع ولتاژ در عایق ، دشارژهای جزئی در عایق و میزان پارازیتهای حاصل از آن و تست استقامت الكتریكی عایق .
تعیین میزان و تلفات یك عایق ومقایسه آن با مقادیر اولیه ، معیار خوبی برای ارزیابی وضعیت آن می باشد . اصولاً افزایش تلفات در عایق های جامد ناشی از جذب رطوبت و در روغن ها به دلیل افزایش در صد آب یا آلودگیهای دیگر درآن می باشد .باید دانست كه مقدار تلفاتی كه در مورد یك ترانس اندازه گیری می شود ، جمع تلفات روغن و ایزولاسیونجامد سیم پیچ بوده و هرگاه تلفات عایق یك ترانس از مقدار مجاز تجاوز نماید ، ابتدا باید روغن را به طور جداگانه مورد آزمایش قرار داد تا بتوان وضعیت ایزولاسیون سیم پیچی را ارزیابی نمود .با توجه به انكه با تعیین مقدار تلفات به طور مطلق و بدون در نظر گرفتن ابعاد فیزیكی و جنس عایق نمی توان قضاوت صحیحی در مورد ان به عمل آورد ، بهترین پارامتری كه می تواند وضعیت ایزولاسیون را مشخص نماید نسبت مولفه اكتیو به راكتیو جریان نشتی عایق می باشد . با اندازه گیری ظرفیت تلفات عایق می توان وضعیت ان را از نظر استقامت حرارتی ، میزان رطوبت جذب شده و عمر عایق ارزیابی نمود .
تجربه نشان داده است كه در موارد زیر خطر اتصال كوتاه در ایزولاسیون تجهیزات الكتریكی كه مستقیماً به فساد عایق مربوط باشد ، وجود ندارد : الف : وقتیكه ایزولاسیون دارای ضریب تلفات عایق ثابتی است و با مروز زمان افزایش نمی یابد .ب: وقتیكه ضریب تلفات عایق روغن بوشینگ دژنكتورهای روغنی كه مستقیماً روی كلید اندازه گیری شده است ، بدون توجه به اندازه گیری قبلی در حد استاندارد باشد .با اندازه گیری ظرفیت خازنی ایزولاسیون تجهیزات الكتریكی در دوفركانس و یا دو درجه حرارت مختلف می توان اطلاعاتی مشابه با نتیجه تست تلفات دی الكتریك از وضعیت عایق بدست آورد . وجه تمایز تست ظرفیت خازنی در دو فركانس مختلف با دستگاههایی كه جهت همین كار ساخته شده اند در این است كه در هر درجه حرارتی قابل انجام بوده و احتیاجی به گرم كردن ترانس و یا تجهیزات دیگر نیست و به همین جهت پرسنل را از حمل و نقل دستگاهها و ادوات نسبتاً سنگین كه برای گرمایش بكار میروند بی نیاز میسازد.
در این روش اساس كار بر این اصل مبتنی است كه ظرفیت خازن با تغییر فركانس تغییر می نماید . تجربه نشان داده است كه در مورد ایزولاسیون سیم پیچ هایی كه آب زیادی به خود جذب نموده اند نسبت بین ظرفیت خازنی در فركانسهای 2 و 50 هرتز حدود دو بوده و در مورد ایزولاسیون خشك این نسبت حدود یك خواهد بود .اندازه گیری فوق معمولاً بین سیم پیچ هر یك از فازها و بدنه در حالتیكه بقیه سیم پیچ ها نیز ارت شده اند انجام می گیرد . دقیقترین روش برای بررسی نتایج بدست امده در هر آزمایش مقایسه آن با مقادیر كارخانهای و یا تستای مشابه قبلی می باشد كه البته در این عمل باید ارقام بر اساس یك درجه حرارت واحد اصلاح شد باشند .
چنانچه مقایسه فوق به عللی تحقیق پذیر نباشد ، می توان به بعضی از اتسانداردهایی كه در این زمینه موجود است مراجعه نمود . برای مثال پس از انجام تعمیرات ، میزان مقاومت D.C عایق نباید كاهش بیش از 40 در صد (برای ترانس 110 كیلو ولت به بالا 30 در صد ) ، نسبت ظرفیت خازن در فركانس 2 هرتز به ظرفیت خازن در فركانس 50 هرتز افزایش بیش از ده درصد و ضریب تلفات عایق افزایش بیش از 30 در صد نسبت به نتایج قبل از تعمیرات را نشان بدهند .دردرجه حرارتهای 10 و 20 درجه سانتیگراد نسبت ظرفیت خازن در فركانس 2 هرتز به ظرفیت خازن در فركانس 50 هرتز باید به ترتیب مقادیری حدود 2/1 و 3/1 را داشته باشند .
اضافه گرمایش مجاز در هادیهای تجهیزات الكتریكی روشن است كه عبور جریان نامی به طور مداوئم در هادیهای الكتریكی موجب گر شدن آنها و ایزولاسیون مجاورشان می شوند . این پدیده عاملی است كه محدودیت اساسی را برای باردهی تجهیزات الكتریكی بوجود می آورد . بر اساس استاندارد های معتبر ، حداكثر درجه حرارت مجاز در انواع مواد عایقی بین 90 تا 180 درجه سانتیگراد معین شده است .درمورادی كه قسمتهای حامل جریان و یا قطعات فلزی بدون جریان تجهیزات ، در تمای با عایق ها نباشند ، اضافه دماهای زیادتری مجاز دانسته شده است . در مورد هر ماشین الكتریكی ، حد مجاز برای افزایش درجه محیط تعیین می شود كه اصولاً به نوع مواد عایقی موجود در آن بستگی دارد ولی به خاطر پاراكترهای مختلفی كه در این زمینه دخالت دارند درجه حرارت مجاز از طریق آزمایشهای ویژه ای كه در شرایط بار نامی صورت می گیرد مشخص می شود .
در ماشینهای الكتریكی كه با گازها خنك كی شوند ،جریان نامی بر اساس ماكزیمم حرارتی كه گاز خنك كننده قادر به دفع آن است تعیین می شود و اصولاً بكارانداختن ماشین در شرایطی خارج از محدوده فوق به جز دو موارد استثنایی كه می توان ان را برای مدت كوتاهی تحت اضافه بار قرار داد به هیچ وجه مجاز نمی باشد . لازم به ذكر است كه شرایط اضافه بار معمولاً در مدارك فنی ماشین ثبت شده است . درجه حرارت مجاز در مورد ترانسفورماتورها بر این اساس مشخص می شود كه ایزولاسیون سیم پیچها باید 20 تا 25 سال عمر مفید داشته باشد ،بدین منظور درمناطقی كه درجه حرارت محیط به 35 درجه سانتیگراد می رسد ، اضافه سیم پیچهای ترانس (اضافه بر دمای محیط ) نباید از 70 درجه سانتیگراد تجاوز نماید . (غالباً ترانس ها را برای كار در شرایط 35 درجه سانتیگراد حرارت می سازند .)بنابراین ماكزیمم دمای مجاز سیمپیچ ترانس برای كار دائم دراین مناطق عبارت است از 105 درجه سانتیگراد .
در این شرایط می توان ترانس را به طور مداوم تحت بار نامی قرار داد ،بدون انكه كاهشی درعمرمفید آن بوجود آید .لازم ه ذكر است كه یك عایق وقتی تحت دمای مجاز كاركند، قادر به ارائه عمر مفید خود بوده و به همان نسبتی كه در دمای افزون بر حد مجاز قرار گیرد (چه از نظر حرارت و چه از نظرزمان ) از عمر مفید آن كاسته خواهد شد .
با توجه به این مطلب و همچنین با توجه به اینكه عملاً درجع رحارت محیط هم در طول روز و هم در طول سال تغییر مینماید ، عمر ایزولاسیون و در نتیجه عمر مفید ترانس بستگی به درجه حرارت میانگین سالیانه محیط و نوع بهره برداری از ترانس خواهد داشت . در استاندارد های معتبر دمای ماكزیمم مجاز برای ترانسهای قدرت با توجه به تغییرات روزانه دما و ماینگین درجه حرارت سالیانه محیط تدوین شده است . به علاوه همین استانداردها ماكزیمم افزایش درجه حرارت مجاز برای لایه بالایی روغن در مخزن ترانس نسبت به دمای محیط را نیز 60 درجه سانتیگراد تعیین نموده است . بنابراین اگر دمای محیط 35 درجه سانتیگارد باشد ، ماكزیمم دمای مجاز روغن (كه توسط ترمومتر در بالای ترانس اندازه گیری می شود ) عبارت است از 95 درجه سانتیگراد .
با این درجه حارت روغن و شرایط محیط عملاً سیم پیچ ها تا 105 درجه سانتیگراد گرم می شوند . البته 95 درجه سانتیگراد حرارت روغن مربوط به ترانس هایی است كه با سیستم روغن تحت سیركولاسیون (به كمك پمپ) وهوای تحت فشار (OFAF) خنك می شوند . دمای هوای خنك كننده در مورد ماشینهای الكتریكی مستقیماً درمحلهای ورود و خروج هوا اندازه گیری می شود .این ماشینها مجهز به ترمومترهای جیوه ای روی ماشین و یا دماسنجهایی ترمورزیستوری هستند كه ترمورییستورهای مربوط در جلوی فن در دو طرف ماشین جا سازی می شود . در ماشینهایی كه با گاز هیدورژن خنك می شوند درجه حارت گاز به عنوان یك قاعده مورد توافق در مهندسی برق توسط ترموریزستوری كه در مسیر جریان هیدروژن سرد به داخل ماشین قرار دارد ، اندازه گیری می شود .
ماشینهای كوچكی كه با فن سر خود خنك كی شوند نیز مجهز به ترمومتر هستند .برای به حداقل رساندن تلفات حرارتی در یاتاقانها و پیشگیری از صدمه دیدن یا به اصطلاح یاتاقان زدن ،درجه حرارت روغن و پوسته یاتاقان ماشینهای الكتریكی باید مورد كنترلدقیق و مداوم قرار گیرد . یكی از مشخصات اصلی روغنی كه در یاتاقانها بكار می رود چسبندگی آن است كه به شدت با درجه حرارت تغییر می كند . لذا دمای این روغنها باید بین 40 تا 80 درجه سانتیگراد باشد . در مناطقی كه میانگین درجه حرارت روزانه محیط كمتر از 35 درجه سانتیگراد است ، می توان میزان بار تجهیزات الكتریكی را تا 20 در صد افزایش داد ، ولی باید توجه داشت كه به هر حال دمای قسمتهای مختلف آن از مقادیری كه درجدول 2 مشخص شده است تجاوز ننماید .البته در این موارد بایستی میزان اضافه بار مجاز در دستورالعمل های كتبی در اختیار اپراتور قرارگیرد . بر عكس در مناطقی نیز كه درجه حرارت محیط از 35 درجه سانتیگراد بالاتر می رود ، باید بار نامی طبق دستورالعمل كارخانه سازنده كاهش داده شود .
ژنراتورهای سنكرون تغییرات ولتاژ در ترمینالهای ژنراتور های سنكرون به میزان 5/0 +تثیری درقدرت نامی نخواه داشت ،ولی در صورتیكه همین تغییرات از 5 % تجاوز نماید جریان بار را نیز باید برای هر حالت خاص در مقداری كه به كمك تست و یا محاسبه قابل حصول است معین نمود ، البته در هر حال نباید قدرت خروجی بیش از مقدار نامی شود .افزایش بیش از 5% در ولتاژ ماشین موجب افزایش تلفات آهنی و نتیجتاً افزایش درجه حرارت خواهد شد كه برای پیشگیری از آن باید بار خروجی را به میزان مناسب كاهش داد و نیز اگر ولتاژ نامی از ترمینالهای ژنراتور بیش از 5% كاهش یابد ، می توان با افزودن جریان بار (جریان استاتور)قدرت ظاهری ماشین را به مقدار نامی نزدیك نمود .
ولی به هر حال باید توجه داشت كه اضافه جریان مجاز در استاتور فقط 5% و اضافه ولتاژ مجاز فقط 10% مقدار نامی باشد . ژنراتورها عموماً برای كار در ولتاژهای 15/3 ، 3/6 ، 5/10 ، 8/13 ، 75/15 ، 18 . 20 . 24 كیلو ولت و ضریب توان های 8/0 . 85/0 ، 9/0 و درجه حرارت مایع و یا گاز خنك كننده در 40 درجه سانتیگراد ساخته می شوند . (كندانسورها فقط با ولتاژهای 3/6 . 75/15 كیلو ولت طراحی می شوند ).البته روشن است كه ولتاژهای كم برای ماشینهای با ظرفیت كمتر و ولتاژهای بالا برای ماشینهای با ظرفیت بالاتر انتخابمی شوند .برای ازولاسیون سیم پیچ استاتور ژنراتورها معمولاً عایق كلاس B به كار می رود كه از جنس میكل بوده و روی ان با قیر معدنی و كاغذهای مخصوص باضریب هدایت بالا آغشته به گلسیرین فتالیت پوشانده می شود .
در عمل ابتدا سیم پیچ را تحت شرایط خلاء كاملاً خشك و گرم كرده و سپس عایق داغ را روی آن تزریق می نمایند . امروزه در ماشینهای مدرن و با ظرفیت بالا از ایزولاسیون مقاومتریكه عمدتاً از رزین (اپوكسی) تشكیل شده و در دمای 150 تا 160 درجه سانتیگراد كاملاً بهصورت منجمد باقی می ماند استفاده می كنند . برتری این نوع ایزولاسیون رد این است كه در اضافه دمای شرایط كاری استحكام خود را از دست نمی دهد .
برای پیشگری از ایجاد پدیده كرونا درماشینهای با ولتاژ 10 كیلو ولت به بالا معمولاً روی عایق بین باسبارها و شیار استاتوررا با لایه ای از ماده نیمه هادی (فروس آسبست و غیره) می پوشانند . برای سیم پیچ روتور نیز غالباً از عایق كلاس B كه با استفاده از عملیات حرارتی در محل فرم می گیرد استفاده می شود . برای این منظور ، ابتدا هادیها را با مكانیك سخت غلافی شكل می پوشانند و روی ان را با شارلاك و یا گلسیرین فتالیت مالیده و مجموعه رادر حالیكه تحت فشار قرار دارد به روش الكتریكی گرم می نمایند . بدین ترتیب ماده یكنواختی بوجود می آید .
كنترل درجه حرارت قسمتهای مختلف ژنراتورها از اهمیت ویژه ای برخوردار است . در این رابطه باید نكات زیر را مورد توجه قرار داد :الف ) دمای سیم پیچ استاتور به كمك ترمورزیستوری كه بین باسبارها در شیار و یا در سربندی كلافها قرار دارد ، اندازه گیری شده و دمای بدنه استاتور نیز توسط ترمورزیستور واقع در كف شیار كنترل می شود . دمای سیم پیچ روتور نیز به كمك تست مقاومت اهمی سیم پیچ مشخص می گردد .ب ) درجه حرارت سیم پیچ استاتور و روتور نباید به ترتیب از مقادیر120و 130 درجه سانتیگراد تجاوز نماید و به تعبیر دیگر افزایش دمای مجاز برای قسمتهای فوق نسبت به دمای نرمال یك گاز خنك كننده (40 درجه سانتیگراد ) به ترتیب 80 و 90 درجه سانتیگراد می باشد . اگر در ایزولاسیون سیم پیچ استاتور تركیباتی از قیر بكار رفته باشد ، ماكزیمم درجه حرارت مجاز به 105 درجه سانتیگراد كاهس می یابد .
سیستم تحریك ژنراتورها معمولاً به صورتی طراحی می شود كه بتواند برای مدت كوتاهی ولتاژ خود را به 3/1 تا 5/3 برابر مقدار نامی افزایش دهد . این شرایط برای لحظاتی كه شبكه تحت اتصال كوتاه قرار دارد مورد نیاز می باشد . علاوه براین سیسصتم تحریك باید مجهز به كنترل اتوماتیك باشد تا ولتاژ ترمینالهای ژنراتور را علی رغم تغییرات سطح ولتاژ ، میزان بار و ضریب توان درشبكه قدرت به طور اتوماتیك در مقادیر مورد نظرتثبیت نماید . امروزه كلیه ماشینهای سنكرون مدرن دارای سیستم ویژه ای جهت كنترل اتوماتیك تحریك می باشند .
این سیستم باید به طور مداوم وصل بوده و به هیچ وجه حتی در موقع قطع و یا زمان راه اندازی ماشین نیز نباید آن را از مدار خارج نمود و پرسنل بهره بردار برای انجام كارهای خود حق ایجاد هیچگونه تغییر و یا اختلالی در این سیستم را ندارد . در خلال اتصال كوتاههایی كه در شبكه قدرترخ می دهد معمولاً افت ولتاژ شدیدی بروز می نماید . در چنین حالتی ژنراتورهاباید با افزایش سریع در نیروی الكتروموتوری خود ضمن تثبیت ولتاژ در ترمینالهای ژنراتور بار راكتیو مورد نیاز شبكه را تامین نموده ومانع پیدایش عدم تعادل در ان بشوند . این عمل به طور اتوماتیك و توسط سیستمی موسوم به سیستم فورسینگ صوت می گیرد كه ولتاژ اكسایتر را به طور آنی تا مقدار ماكزیمم خود افزایش می دهد . البته این اضافه بار برای ژنراتور و سیستم تحریك آن بیش از یك دقیقه قابل تحمل نبوده و پس از ان ماشین به طور اتوماتیك به وضعیت نرمال خود برگشت خواهد نمود . راه اندازی مجدد موتورها پس از برگشت ولتاژ در موارد زیادی ممكن است ولتاژ شبكه به طورموقت افت نموده و یا كاملاً قطع و مجدداً به حالت اولیه برگشتنماید . در چنین حالتی سرعت موتورهای الكتریكی نیز تناسب به حالت اولیه برگشت نماید . در چنین حالتی سرعت موتورهای الكتریكی نیز متناسب با افت ولتاژ كاهش خواهد یافت . اصولاً مدتی كه از زمان قطع ولتاژ از روییك موتور تا ایستادن كامل آن به طول می انجامد ، به پریود استپ موتور شهرت داشته و در مورد مكانیزمهای مختلف ممكن است از چند ثانیه تا چند ده ثانیه طول بكشد . اگر مدت زمان كاهش ولتاژ و یا قطع موقت برق شبكه از تاخیر زمانی رله های حفاظت ولتاژ پایین باس كمتر باشد ، در این خلال مدار موتور قطع نشده و پس از برگشت ولتاژ به حالت اولیه پدیده ای كه اصطلاحاً به راه اندازی مجدد موسوم است به وقوع می پیوندد .
بدینترتیب هر چه فاصله زمانی كاهش ولتاژ كوتاهتر باشد به همان میزان نیز راه اندازی مجدد راحتتر صورت می گیرد . د رراه اندازی مجدد نیز جریان مصرفی سیستم چند برابر مقدار نامی می شود كه در اینصورت اگر كلیه موتورهای منشعب از یك باس بخواهند همگی با هم از حالت قطع راه اندازی مجدد شوند، جریان مصرفی به اندازه مجموع جریانهای راه اندازی موتورها بوده و افت ولتاژ شدیدی را ایجاد می كندكه باعث تحریك رله های اضافه بار شده و عمل راه اندازی را غیرممكن می سازد. لذا اگر راه اندازی جمعی موتورها غیر قابل انجام باشد ،باید تدابیری اندیشید كه ابتدا موتورهایی كه نقش حیاتی دارند راه اندازی شوند و سپس بقیه مصرف كننده ها بكار بیفتند.
موتورهای اصلی واحد معمولاً به كمك حفاظت ولتاژ كم كه عموماً در 30 در صد افت ولتاژ و یا تاخیر یك تا دو ثانیه عمل می كند از شبكه جدا می شوند.زمان لازم برای عملكرد خود رله های حفاظتی نیز مجموعاً حدود 5/0 ثانیه است . بنابراین در تعویض با سبارها موقعی می توان از راه اندازی مجدد الكتروموتورهای اساسی واحد اطمینان حاصل نمود كه مدت عمل تعویض از 5/2 ثانیه تجاوز ننماید .
ادامه خواندن مقاله عايقهاي الكتريكي
نوشته مقاله عايقهاي الكتريكي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 20, 2018, 11:46 am
nx دارای 58 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
فهرستعنوان صفحهمقدمه 1قانون تأسیس بورس اوراق بهادار 2- 14آیین نامه اجرایی سازمان كارگزاران 15-33پذیرش شركتها در بورس 34-40
مقدمه بورس اوراق بهادار ، بازار خاصی است كه حد آن داد و ستد اوراق بهادار توسط كارگزاران بورس، مطابق قانون تأسیس بورس اوراق بهادار انجام می گیردشرایط مناسب هر فعالیت قانونمند در گرو حضور مجموعه قانونی منسجم و متناسب با آن كه با طرح مقرارات جدید ابعاد تازه تری برای فعالیت پدید آورد یا ابهام های قانونی موجود را برطرف سازد از این رو گاه مراجعه به مجموعه های مطول اما پراكنده قانونی، نشان می دهد كه چگونه قانون گذار با پاره ای پیش بینی های هوشمندانه بستر قانونی مناسب برای تكوین و تداوم فعالیت های نو بنیاد را پدید آورده است.
قانون تأسیس بورس اوراق بهادارماده 1 تعاریف زیر، ازلحاظ این قانون معتبر است. 1) بورس اوراق بهادار، بازار خاصی است كه در آن داد وستد اوراق بهادار، توسط كارگزاران بورس، طبق این قانون انجام می گیرد.2) اوراق بهادار، عبارت است از سهام شركتهای سهامی، واریزنامه های صادراتی و اوراق مشاركت و اوراق قرضه صادر شده از طرف شركتها و شهرداریها و مؤسسات و ابسته به دولت و خزانه داری كل، كه قابل معامله و نقل و انتقال باشد.3) كارگزاران بورس، اشخاصی هستند كه شغل آنها دادوستد اوراق بهادار است و معاملات در بورس منحصراً توسط این اشخاص انجام می گیرد.4) فهرست نرخها، سندی رسمی است كه به منظور مشخص كردن اوراق معامله شده و تعداد آنها و قیمتهایی كه دادو ستد این اوراق به آن قیمتها انجام یافته است، تنظیم و اعلان می شود.
ماده 2 اركان بورس، عبارت است از : شورای بورس، هیأت پذیرش اوراق بهادار، سازمان كارگزاران بورس، هیأت داوری بورس.ماده 3: شورای بورس، از اعضای زیر تشكیل می شود:1)دادستان كل كشور یا معاون او2) رئیس كل بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران یا قائم مقام او 3) معاون وزارت اقتصاد 4) خزانه دار كل 5) رئیس كانون بانكها یا نماینده او 6) رئیس اتاق صنایع و معادن ایران یا نماینده او7) رئیس اتاق بازرگانی تهران یا نماینده او 8) رئیس هیأت مدیره بورس9) سه نفر شخصیت مالی و اقتصادی، به پیشنهاد وزرای دارایی و اقتصاد و تصویب هیأت وزیران، برای مدت سه سال، با امكان تجدید انتخاب آنان. 10) ریاست شورای مزبور به عهده رئیس كل بانك مركزی ایران و در غیاب او، به عهده قائم مقام بانك مركزی خواهد بود.ماده 4: وظایف شورای بورس، به قرار زیر است: 1) تصویب آیین نامه ها و مقررات لازم برای اجرای این قانون2)نظارت در اجرای این قانون و آیین نامه های مربوط و اعزام نماینده ناظر در هیأت مدیره و هیأت پذیرش3)تعیین یك نماینده اصلی و یك نماینده علی البدل برای عضویت در هیأت داوری 4) تجدید نظر نسبت به تصمیمهای هیأت مدیره، طبق ماده 10 و نسبت به تصمیمات پذیرش اوراق بهادار، طبق ماده 7 این قانون
تبصره 1- نمایندگان شورای بورس، كه برای چهار سال انتخاب می شوند، برای اجرای قوانین و مقررات نظارت می كنند و می توانند در جلسات هیأت مدیره بورس و در جلسات هیأت پذیرش اوراق بهادار حضور یابند و نظر مشورتی خود را اظهار كنند و نیز می توانند نسبت به تصمیمات متخذه درهیأتهای مزبور اعتراض كنند و اعتراضات خود را به شورای بورس تسلیم نمایند.
تبصره 2- شورای بورس، حداكثر ظرف یك ماه ازتاریخ اعتراض، به موضوع رسیدگی می نماید و در صورتی كه تصمیمات متخذه از طرف هیأت مدیره یا هیأت پذیرش را مخالف قوانین و مقررات تشخیص دهد، نسبت به لغو آنها اقدام خواهد كرد.ماده 5: هیأت پذیرش اوراق بهادار، هیأتی است كه به منظور اخذ تصمیم نسبت به رد یا قبول اوراق بهادار در بورس یا حذف آنها،تشكیل می شود. این هیأت از اشخاص زیر تشكیل می گردد:1)رئیس هیأت مدیره بورس یا قائم مقام او2)قائم مقام رئیس كل بانك مركزی ایران3)یك نفر كارشناس به نمایندگی كانون بانكها 4)یك نفر كارشناس به نمایندگی اتاق بازرگانی تهران 5)یك نفر كارشناس به نمایندگی اتاق صنایع و مهادن ایران6)دو نفر حسابدار خبره به انتخاب شورای بورسعضویت اشخاص مذكور در بندهای 3و4و5 مستلز تأیید شورای بورس می باشد. ریاست هیأت پذیرش، با قائم مقام رئیس كل بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.
تبصره- مدت مأموریت اعضای هیأت پذیرش به استثنای اشخاص مذكور در بندهای 1و2 این ماده، سه سال است. ولی درپایان سال اول، دو نفر از اعضای مذكور در بندهای 3و4و5و6 به قید رعه، و در پایان سال دوم، سه نفر دیگر از عضویت هیأت خارج می شوند و جانشین آنان تعیین می گردد. تجدید مأموریت اعضای هیأت پذیرش بلامانع است، لیكن هیچ یك از اعضای هیأت پذیرش به استثنای اشخاص مذكور در بندهای (1و2) نمی تواند بیش از دو دوره متوالی عضویت هیأت پذیرش را داشته باشد.ماده 6: كلیه درخواستهای پذیرش اوراق بهادار توسط، هیأت مدیره، برای رسیدگی و اتخاذ تصمیم به هیأت پذیرش تسلیم می گردد و هیأت پذیرش مكلف است طبق مقررات آیین نامه مربوط، در كوتاهترین مدت به آنها رسیدگی و تصمیم خود را دائر به رد یا قبول، اعلام كند. نسبت به حذف اوراق بهادار از فهرست نرخها نیز به طریق فوق عمل خواهد شد.
ماده 7: تصمیمات هیأت پذیرش تا 10 روز از تاریخ اعلام به هیأت مدیره بورس، طبق آیین نامه، قابل تجدید نظر در شورای بورس خواهد بود.اشخاص ذیل می توانند نسبت به تصمیم هیأت پذیرش اعتراض و تقاضای تجدید نظر نمایند:1)ناظر شورای بورس2)نماینده هیأت مدیره بورس3) اشخاصی كه تقاضایشان رد شده و یا اوراق بهادار مربوط به آنان، از فهرست نرخها حذف گردیده است.تصمیمات هیأت پذیرش، در مورد حذف اوراق بهادار ازفهرست نرخها، بلافاصله اجراء می شود و تقاضای تجدید نظر، مانع اجرای آن نیست.ماده 8: بورس به وسیله سازمان كارگزاران بورس اداره می شود. سازمان مزبور، دارای شخصیت حقوقی خواهد بود.ماده 9: سازمان كارگزاران بورس، به وسیله هیأت مدیره ای به نام هیأت مدیره بورس، اداره می شود كه عده اعضای آن در آیین نامه اجرایی معین خواهد شد. اعضای مزبور در موقع تأسیس بورس، از میان كارگزاران مندرج در ماده 32 این قانون، و پس از آن از میان كارگزارانی كه حداقل مدت سه سال، بلا انقطاع، به كارگزاری اشتغال داشته اند، انتخاب خواهند شد.ماده 10: هیأت مدیره بورس، وظایف زیر را به عهده دارد:
1)اداره امور بورس2)نمایندگی سازمان كارگزاران بورس در كلیه مراجع3)رسیدگی به درخواست متقاضیان كارگزاری و صدور اجازه و اعلام تمام كارگزاران شاغل4)تنظیم و اعلان فهرست نرخهای اوراق بهادار، بلافاصله پس از هر جلسه 5)نظارت بر حسن انجام تعهدات كارگزاران بورس نسبت به یكدیگر و اشخاص ثالث6)رفع اختلافهای حرفه ای كارگزاران در بورس و رسیدگی و اتخاذ تصمیم نسبت به تخلفات آنان از مقررات بورس7) تأمین انتظامات بورس و اخذ تصمیمهای انضباطی نسبت به كارگزاران و كاركنان بورس و سایر كسانی كه در بورس رفت و آمد می كنند، طبق آیین نامه مربوط.تبصره- كارگزاران بورس و مأموران آنان كه به تنبیهات تعلیق یا اخراج محكوم شده باشند و متقاضیان كارگزاری و اشخاصی كه تقاضای رفت و آمد آنان به بورس به هر عنوان رد شده باشد، می توانند از شورای بورس تقاضای تجدید نظر نمایند.
ماده 11: كارگزاران بورس، به دو دسته تقسیم می شوند:دسته اول – اشخاص حقیقی كه طبق مقررات این قانون، به كارگزاری بورس پذیرفته می شوند.دسته دوم- موسسات مالی و اعتباری ایرانیانی كه صلاحیتشان مورد تأیید بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته باشد.این مؤسسات وظایفی را كه از حیث كارگزاری به عهده خواهند داشت به وسیله نمایندگان خود انجام می دهند.ماده 12: كارگزاران دسته اول و همچنین نمایندگان كارگزاران دسته دوم باید دارای شرایط زیر باشند:1) تابعیت ایران2) نداشتن پیشینه محكومیت كیفری مؤثر3) داشتن حسن شهرت4) داشتن لااقل بیست وپنج سال سن5) داشتن لااقل مدت سه سال سابقه كارآموزی نزدیك یا چند كارگزار6) گذراندن امتحان نظری و حرفه ای، بر طبق آیین نامه7) اجازه هیأت مدیره بورس
نسبت به كارگزاران دسته دوم( مؤسسات مالی و اعتباری) فقط رعایت بندهای 1و7 این ماده لازم است، ولی نمایندگان آنها باید دارای تمام شرایط یاد شده باشند.ماده 13: كارگزارات باید برای جبران خسارتی كه ممكن است از عملیات آنان متوجه طرفین معامله شود، به یكی از طرق ذیل، تضمین كافی نزد بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران بسپارند:الف) سپرده نقدی یا ضمانت بانكی بدون قید و شرطب) وثیقه غیر منقول یا سهامی كه مورد قبول شورای بورس باشد.میزان تضمینی كه باید سپرده شود، بر حسب ضرورت، هر چند مدت یك بار، توسط شورای بورس تعیین خواهد شد. ماده 14: هیچ كارگزاری نمی تواند به شغل كارگزاری بورس اشتغال ورزد مگر آنكه نامش در لوحه كارگزاران بورس درج شده باشد.ماده 15: كارگزاران دسته اول نمی توانند به طور مستقیم یا غیر مستقیم شغل دیگری غیر از كارگزاری بورس داشته باشد.ماده 16: كارگزاران نمی توانند عملیات زیر را به نام خود یا اشخاص دیگر انجام دهند:1) انتشار اوراق بهادار2) قبول سپرده، مگر آنچه مربوط به اجرای حرفه ایشان باشد.3) تنزیل اوراق تجاری از قبیل سفته و براتكارگزاران دسته دوم، فقط در حدود مقررات قانون بانكی و پولی كشور و سایر قوانین مربوط، می توانند به عملیات مزبور اشتغال ورزند.ماده 17: هیأت داوری بورس، كه به طور دایم تشكیل می گردد، به اختلافات بین كارگزاران با یكدیگر و به اختلافات بین فروشندگان یا خریداران یا كارگزاران كه از معاملات در بورس ناشی گردد، رسیدگی می كند.
این هیأت، از یك نفر نماینده وزارات دادگستری، كه از بین رؤسای شعب و یا مستشاران دیوان عالی كشور انتخاب خواهد شد و یك نفر نماینده شورای بورس و یك نفر نماینده مشترك اتاق صنایع و معادن ایران و اتاق بازرگانی تهران، تشكیل می شود.
وزیر دادگستری از بین قضات دیوان عالی كشور و شورای بورس، طبق بند 3 ماده 4 و اتاقهای مذكور مشتركاً هر یك، علاوه بر نماینده اصلی خود، یك نفر را نیز به عنوان عضو علی البدل تعیین و معرفی می نمایند. عضو علی البدل در صورت غیبت عضو اصلی مربوط، در هیأت داوری بورس شركت خواهد كرد.ریاست هیأت داوری بورس، به عهده نماینده وزارت دادگستری است.
ماده 18: در هیأت داوری بورس، رسیدگی به اختلافات، تابع تشریفات مقرر در آیین نامه مربوط خواهد بود. هر یك از طرفین اختلاف می توانند موضوع درخواست خود را به اطلاع هیأت داوری رسانده و تقاضای صدور رأی نمایند.هیأت داوری بورس باید فی المجلس به موضوع اختلاف رسیدگی و رأی خود را اعلام نماید. در صورتی كه رسیدگی و اعلام رأی در همان جلسه ممكن نباشد، هیأت داوری باید حداكثر ظرف سه روز، رأی خود را صادر و اعلام كند. رأی انی هیأت لازم الاجراست و اداره ثبت اسناد مكلف است كه طبق مقررات راجع به اجرای اسناد رسمی، آن را اجرا كند.ماده 19: در بورس، فقط اوراق بهادار مورد معامله قرار می گیرد كه از طرف مؤسسات ایرانی صادر گردیده و مورد قبول هیأت پذیرش واقع شده باشد برای پذیرش اسناد خزانه و اوراق قرضه صادر شده از طرف دولت و درج آنها در فهرست نرخها، تقاضای وزیر دارایی كافی است.
ماده 20: معاملات بورس باید در جلسات رسمی بورس، كه با حضور و تحت نظارت نماینده هیأت مدیره بورس تشكیل می گردد، طبق مقررات آیین نامه مربوط، انجام گیرد. ماده 21: هر كارگزاری كه معامله های بورس را خارج از جلسات رسمی انجام دهد، علاوه بر محرومیت از شغل كارگزاری به دو تا شش ماه حبس تأدیبی و پرداخت جریمه نقدی، از پنجاه هزار ریال تا یك میلیون ریال محكوم خواهد شد.
ماده 22: كارگزار بورس، مسئول تحویل اوراقی كه فروخته است و پرداخت بهای اوراقی كه خریده است، می باشد.ماده 23: كارگزار، از لحاظ حقوقی، مسئول صحت آخرین امضای اوراق مورد معامله خود در بورس می باشد. در صورتی كه عمل كارگزار، مشمول مقررات قانون مجازات عمومی یا سایر مقررات جزایی باشد، این ماده رافع مسئولیت جزایی اونیست.ماده 24: كارگزاران می توانند منفرداً یا مشتركاً به كارگزاری اشتغال ورزند. در صورتی كه مشتركاً به كارگزاری مبادرت كنند، مسئولیت آنان تضامنی خواهد بود.ماده 25: كاگزاران برای معاملاتی كه به وسیله آنان در بورس انجام می گیرد، حق العملی طبق آیین نامه مربوطه دریافت خواهند داشت و به هیچ وجه نباید از مقررات آیین نامه مزبور تخلف كنند.
ماده 26: كارگزار باید كلیه معامله ها را در حدود شرایط و در تاریخی كه دستور دهنده تعیین می كند، انجام دهد و انجام معامله و شرایط و تاریخ آن را در اسرع وقت به اطلاع دستور دهنده برساند.كارگزاری كه عمده شرایط تعیین شده را رعایت نكند و یا انجام دستور مربوطه معامله را به تأخیر اندازد یا تاریخ و نوع معامله را به دستور دهنده اطلاع دهد. به حبس تأدییی از دو ماه تا یك سال و جبران خسارت محكوم خواهد شد.ماده 27: هر كارگزاری كه اوراق بهادار یا وجوهی را كه برای انجام معامله به وی سپرده شده است. به نفع خود و یا دیگران مورد استفاده قرار دهد، عمل او خیانت در امانت محسوب می گردد.
ماده 28: كارگزاران مكلف به حفظ اسرار دستور دهندگان می باشند و حق افشای دستور های رسیده را ندارند. در صورت تخلف، به مجازات مقرر در ماده 138 قانون مجازات عمومی محكوم خواهند گردید. ماده 29: كارگزاران مكلف می باشند كه دفاتر و اسناد و مداریك مربوط به معاملات خود را به ترتیبی كه در آیین نامه تعیین می شود، تنظیم و نگهداری نمایند و در صورت تخلف به حبس تأدیبی از دو ماه تا یك سال و پرداخت جریمه نقدی از ده هزار ریال تا یكصد هزار ریال محكوم خواهند شد.ماده 30: اوقات كار بورس، تعیین خواهد شد، هیأت مدیره می تواند با موافقت شورای بورس، جلسات بورس را برای حداكثر پنج روز متوقف سازد.شورای بورس می تواند پس از استعلام نظر هیأت مدیره، جلسات بورس را برای مدت حداكثر 30 روز متوقف نماید.ماده31:آیین نامه های اجرایی این قانون را وزارتهای اقتصاد و دادگستری تهیه و به تصویب وزیران اقتصاد و دادگستری می رسانند.پس از تشكیل شورای بورس، هر گونه تغییر در آیین نامه ها یا تصویب آیین نامه های جدید، در صلاحیت شورای مزبور خواهد بود، كه با تأیید اكثریت دو سوم اعضای شورا، قابل اجراست.
ماده 32:پس از اینكه صلاحیت حداقل یازده نفر از متقاضیان كارگزاری به تصویب شورای بورس رسید، اشخاص مذكور، اساسنامه و آیین نامه داخلی بورس را تنظیم و برای تصویب به شورای بورس تسلیم خواهند كرد. شورای بورس، پس از تأیید و تصویب اساسنامه و آیین نامه داخلی بورس، اجازه تأسسی بورس را بر اساس این قانون و آیین نامه اجرایی مربوط صادر خواهد كرد.تبصره- شورای بوری می تواند اجرای بند 7 ماده 12 را تا تعیین هیأت مدیره بورس و همچنین اجرای بند 5ماده مزبور را حداكثر تا سه سال از تاریخ تشكیل بورس و نیز اجرای مقررات ماده 15 را برای مدت پنج سال از تاریخ تشكیل بورس، به تعویض اندازد.ماده 33: استفاده از عبارت بورس اوراق بهادار، به طور مطلق یا همراه با كلمه ها یا اجزای دیگر، از طرف اشخاص حقیقی یا حقوقی به عنوان نام تجاری، به هر صورت و كیفیت ممنوع است.
اشخاصی كه عبرت ”بورس بهادار“ را قبلاً به طور مطلق یا همراه با كلمات یا اجزای دیگر، به كار برده یا به ثبت رسانیده باشند، مكلفند حداكثر ظرف شش ماه از تاریخ تشصویب این قانون ، عنوان مزبور را از نام مؤسسه حذف نماید.متخلفین از مقررات این ماده به مجازات مقرر در بند الف ماده 249 قانون مجازات عمومی محكوم خواهند شد.
آیین نامه اجرایی سازمان كارگزاران1- داد وستد اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران، فقط توسط كاگزاران بورس انجام می گیرد.2- كارگزاران باید در بالای تمام اسناد، صورتحسابها و اوراق دیگری كه استفاده می كنند، جمله “كارگزاران بورس تهران” را درج نمایند.3- كارگزاران بورس نمی توانند خود را به عنوان نماینده سازمان معرفی كنند یا با نام سازمان تعهدی نمایند، مگر در مواردی كه از طرف هیأت مدیره، با اختیارهای مشخص، مأمور شده باشند.4-دبیر كل سازمان، نام و نشانی منزل و شماره تلفن كارگزاران بورس تهران را در دفتر بورس ثبت و برای اطلاع عموم آگهی می نماید.5- كارگزاران نمی توانند به هیج نوع تبلیغات حرفه ای مبادرت ورزند و فقط با موافقت دبیر كل سازمان، مجاز هستند كه، اطلاعیه هایی شامل نام خود و نمایندگان مجاز و نشانی پستی و تلگرافی و تلفن دفتر خود را منتشر سازند.6- كاگزاران دسته اول. مشاركت، و كارگزاران دسته دوم، مشاركت یا مدیریت خود را در هر موسسه یا شركتی كه اوراق بهادار آن در بورس پذیرفته شده است، باید بی درنگ پس از مشاركت یا قبول مدیریت، به اطلاع دبیر كل سازمان، برسانند. دبیر كل سیازمان اطلاعات بالا را به قسمتی نگهداری و ثبت خواهد نمود كه در هر زمان، هر یك از كارگزاران بخواهد بتواند به این اطلاعات دسترسی یابد.7-كارگزاران مكلفند هر گونه وجوهی را كه از طرف مشتریان، برای معامله های بورسی به آن پرداخت می شود، بی درنگ در حساب مخصوصی كه دریكی از بانكها افتتاح می كنند، منظور نمایند.
8- كارگزاران مكلفند دفاتر حساب معامله های خود را در بورس، طبق دستورالعمل هیأت مدیره نگهداری نمایند. هیأت مدیره می تواند هر وقت كه مقتضی بداند، دفاتر حساب كارگزاران را به وسیله دبیر كل سازمان، یا یك یا چند حسابرس منتخب هیأت مدیر رسیدگی نماید.9-كارگزاران باید در آخر هرسال صورتحساب عملیات بورسی خود را كه به وسیله حسابرس مورد قبول سازمان بورس تأیید شده باشد، به هیأت مدیره تسلیم نمایند. یك نسخه از صورتحساب عملیات بورسی منضم به گواهی حسابرس باید هفت روز پس از خاتمه حسابرسی، به دبیر كل سازمان تسلیم گردد.10- هر وقت كه كارگزاران نتوانند تعهدات خود را در معامله های بورسی به انجام رسانند، باید بی درنگ و به صورت كتبی مراتب را به دبیر كل سازمان اطلاع دهند تا دبیر كل، طبق مقررات اقدام نماید.11- كارگزارانی كه بر اساس تبانی، معامله هایی انجام دهند، متخلف شناخته می شوند و مشمول مقررات ماده 27 قانون تأسیس بورس اوراق بهادار می گردند. 12- در مواردی كه دبیر كل سازمان، تقصیر یا تعللی از هر یك از كارگزاران مشاهده نماید، مراتب را به هیأت مدیره گزارش خواهد داد.13- كارگزاران مكلفند در خصوص اختلافهایی كه در امور بورس با یكدیگر دارند، پیش از مراجعه به هیأت داوری ، به هیأت مدیره بورس مراجعه نمایند. هیأت مدیره بورس می كوشد تا اختلافهای مورد بحث را از طریق ماده 19 قانون بورس نیست، معامله نمایند. تبصره- محدودیت این ماده شامل مؤسسه های مالی و اعتباری، برای معامله هایی كه در خارج از بورس نسبت به اوراق بهاداری كه در بورس پذیرفته نشده انجام می دهند، نخواهد بود.15- نرخ اوراق بهادار كه در ساعات رسمی بورس معامله می شود، تا پایان ساعت كار باید در تالار درج شود.16- فهرست آخرین قیمت اوراق بهاداری كه معامله شده، پس از هر جلسه اعلام و در تالار بورس نصب می گردد.17- هر گونه خرید و فروش باید در اوراق مخصوصی ثبت شود و به امضای كارگزاران طرف معامله برسد. این اوراق در پنج نسخه صادر می گردد و یك نسخه از آن را به هر یك از كارگزاران طرف معامله و دستور دهندگان خرید و فروش، می دهند. آخرین نسخه اوراق مزبور. در پایان هر جلسه، به دبیر كل سازمان تسلیم می شود دبیر كل سازمان، این اوراق را بررسی می كند و در صورتی كه نقصی در آن وجود داشته باشد بی درنگ كارگزاران ذی ربط را خبر می كند تا آن را اصلاح نمایند.18- جلسه های رسمی بورس در روزها و ساعتهایی كه هیأت مدیره بورس تعیین نماید، تشكیل می شود.19- كارگزار فروشنده مكلف است كه حد اكثر مدت هفت روز از تاریخ انجام معامله، تشریفات مربوط به انتقال اوراق بهادار مورد معامله را انجام دهد و اوراق مزبور را به كارگزار خریدار تسلیم نماید. در صورتی كه اوراق خریداری شده در مهلت مقرر به خریدار تحویل نگردد، صرف نظر از اینكه كارگزار ذی ربط مقصر شناخته می شود، مكلف است تمام خسارت وارد شده به خریدار را جبران نماید. در این قبیل موارد به درخواست دبیركل سازمان، هیأت مدیره بورس، جلسه فوق العاده ای برای رسیدگی به این موضوع و تعیین خسارت تشكیل می دهد.
20- در اجرای ماده 13 قانون بورس ، صدور پروانه اجازه كارگزاری، موكول به تودیع مبلغ پنج میلیون ریال تضمین از طرف كارگزار حقوقی و مبلغ دو میلیون و پانصد هزار ریال از طرف كارگزار حقیقی، تضمین در بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران است. این تضمین، به یكی از صورتهای زیر، نزد بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران سپرده می شود:الف) وثیقه نقدی.ب) تضمین بانكی بدون قید و شرط.ج) سهام قابل قبول شورای بورس.د) وثایق ملكی با تنظیم سند رسمی.21- منافع متعلقه به سپرده كارگزاران، متعلق به كارگزاران خواهد بود.22- هیچ كارگزاری نمی تواند اوراق بهاداری را كه مأمور فروش آن است، شخصاً برای خود خریداری نماید.23- كارگزاران مكلفند مقررات این آیین نامه را رعایت نمایند و هر نوع تخلف از مقررات بورس را كه توسط هر یك از كارگزاران دیگر انجام پذیرد، به هیأت مدیره بورس اطلاع دهند.24- اصلاح یا تغییر این آیین نامه در صلاحیت شورای بورس است.آیین نامه معاملات در بورس اوراق بهادار تهران
قسمت اول- مقررات عمومی ماده 1: تعاریفالف) منظور از “عرضه” عبارت است از اعلام فروش اوراق بهادار از طرف كارگزار فروشنده.ب) “تقاضا” ، عبارت است از اعلام آمادگی كارگزار خریدار نسبت به خرید اوراق بهادار.ج) “قیمت”، عبارت است از نرخی كه برای هر واحد اوراق بهادار از طرفل كارگزاران عنوان می شود.د) “قیمت باز”،در مواقعی كه خریدار یا فروشنده تعیین قیمت را به كارگزار واگذار می نماید، كارگزار دارای دستور معامله با قیمت باز می باشد.هـ) “قیمت محدود” در مواقعی كه خریدار یا فروشنده، حداكثر یا حداقل قیمتی را برای معامله های سهام خود تعیین می نماید،كارگزار دارای دستور معامله با قیمت محدود است.و) “قیمت معین”، در مواقعی كه خریدار یا فروشنده، قیمت ثابتی را برای انجام معامله سهام خود تعیین می نماید، كارگزار دارای دستور معامله با قیمت معین است.ز) ”قیمت مقطوع”، عبارت است از قیمت ثابتی كه كارگزار برای خرید یا فروش اوراق بهادار تعیین می نماید.ح) منظور از “سازمان” در این آیین نامه، سازمان كارگزاران بورس اوراق بهادار تهران است.
ماده 2: معاملات بورسس اوراق بهادار تهران، پنج روز در هفته، به استثنای روزهای تعطیل و پنج شنبه ها، از ساعت 5/9 تا 5/10 و 11تا12 انجام می شود. در صورت لزوم تغییر ساعات معامله ها، ساعات جدید، پس از تصویب هیأت مدیره بورس، آگهی خواهد شد.ماده 3: معامله های بورس با معامله های سهام آغاز می شود و سپس معامله های اوراق قرضه و مشاركت را نیز در بر می گیرد.ماده 4: معامله های بورس، به طریقه حراج و یا قیمت مقطوع انجام می شود و كارگزاران پیشنهاد های خرید و فروش خود را با توجه به دستورهای خریداران و فروشندگان، با ذكر تعداد سهام یا مبلغ اسمی اوراق قرضه و مشاركت و قیمت آنها عنوان خواهند نمود.ماده 5: در صورتی كه كارگزاری اوراق بهادار را برای فروش با قیمت مقطوع عرضه كند، خود وی نمی تواند قیمتی كمتر از قیمت مقطوع برای خرید اعلام نماید، اوراق بهاداری كه به قیمت مقطوع برای فروش عرضه می گردد، به نخستین كارگزاری خود را به خرید به قیمت مزبور اعلام نماید، فروخته خواهد شد، در صورتی كه قیمتهای پیشنهاد شده كمتر از قیمت مقطوع باشد، معامله انجام نخواهد شد. در صورت آمادگی فروشنده به فروش به بالاترین قیمت پیشنهاد شده،كارگزار فروشنده پس از ابطال پیشنهاد اولیه، پیشنهاد جدیدی ارائه می دهد.
ماده 6: نمایندگان بانكهای كارگزار و شركتهای مالی نمی توانند در خریر سهام عرضه شده مربوط به مؤسسه خود شركت نمایند.ماده 7: هیأت مدیره سازمان می تواند در مواردی كه قیمت پیشنهادی سهام در هر جلسه نسبت به قیمت تعیین شده بورس برای نخستین عرضه یا قیمت مندرج در تابلو در حدی تغییر نماید كه تشخیص دهد دلایل موجهی برای این نوسان وجود ندارد، از انجام معامله جلوگیری نماید. هیأت مدیره بورس می تواند اختیار خود را با تدوین دستور العملی به دبیر كل تفویض نماید.
تبصره- در صورتی كه كارگزار ذی نفع نسبت به تصمیم جلوگیری از انجام معامله بر اساس این ماده معترض باشد، باید اعتراض خود را كتباً با ذكر دلایل آن برای رسیدگی و تعیین تكلیف به دبیر كل سازمان تسلیم نماید. رسیدگی به این اعتراض در هیأتی، متشكل از نماینده شورای بورس در هیأت مدیره و دو نفر كاگزار بی طرف، به تعیین رئیس هیأت مدیره بورس، ظرف 48 ساعت، به عمل می آید. نظر و تصمیم كتبی ناظر شورای به اتفاق یكی از كارگزاران قطعی است و باسد اجرا شود.ماده 8: در صورتی كه چند تن از كارگزاران در آن واحد هر یك تعدادی از سهام یك شركت یا اوراق قرضه یا مشاركت از یك سری را برای فروش به قیمت معین عرضه نمایند و تقاضای خرید تمام اوراق عرضه شده به قیمتی كمتر از قیمت پیشنهاد شده شود، معامله فقط در مورد اوراق كارگزار یا كارگزارانی كه آمادگی خود را به فروش اوراق عرضه شده به قیمت مورد تقاضا اعلام نمایند، قطعیت می یابد.
ماده 9: در صورتی كه كارگزار فروشنده اوراقی را برای فروش عرضه نماید، و كارگزار خریدار، اعلام كند و در صورتی كه كارگزار فروشنده پیش از پرداختن به معامله های دیگر یا اعلام تنفس، صراحتاً اعلام نننماید كه در قیمت پیشنهادی حاضر به فروش اوراق عرضه شده نیست، كارگزار خریدار، متعهد است كه قیمت پیشنهادی خود را حفظ نماید و اوراق را، در صورت موافقت كارگزار فروشنده به فروش به قیمت مزبور، خریداری نماید. عدول از خرید به قیمت پیشنهادی جایز نیست
ادامه خواندن مقاله مجموعه قوانين و مقرارات بورس اوراق بهادار
نوشته مقاله مجموعه قوانين و مقرارات بورس اوراق بهادار اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 20, 2018, 11:46 am
nx دارای 9 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
از سیستم عصبی مركزی بدن، حساس ترین و حیاتی ترین عضو بدن، سپرهای حفاظتی زیادی مراقبت می كنند. یك جمجمه و ستون فقرات استخوانی و محكم، عضلات روی ستون فقرات، پوست روی آنها و ; در داخل خود این حفاظ های استخواهی هم چند لایه مختلف وجود دارند كه مثل غلافی از سیستم عصبی مركزی (مغز و نخاع) در برابر آسیب ها و عفونت ها حفاظت می كنند. این لایه ها مننژ نام دارند، اما گاهی پیش می آید كه این لایه ها خودشان دچار التهاب و عفونت می شوند. مننژیت یا التهاب پرده های مغز و نخاع، بیماری التهابی و خطرناكی است كه مننژ را آلوده می كند.
چه چیز به پرده مغز آسیب می زند؟ مننژیت می تواند در اثر عوامل مختلفی به وجود بیاید. هر چیزی كه بتواند سیستم ایمنی را علیه مننژ تحریك كند و یا باعث التهاب سیستم ایمنی داخل این پرده ها بشود، التهابی ایجاد می كند كه علائم مننژیت را به دنبال خواهد داشت. عفونت های ناشی از باكتری، عفونت های ویروسی آسیب ها، سرطان هایی خاص و بعضی از انواع داروها می توانند این غشاهای محافظ را ملتهب كنند و باعث فشار و آسیب به مغز بشوند. اما آنچه كه ما بیشتر به عنوان مننژیت می شناسیم ناشی از عامل باكتریال یا گاهی ویروسی است. باكتری های هموفیلوس آنفلونزا، نیسریا مننژیتدیس و استرپتوكوك نومونیا شایع ترین باكتری هایی هستند كه باعث ایجاد این بیماری می شوند.
این باكتری ها اغلب بدون هیچ مشكل و علامت خاصی در مخاط دهان و حلق افراد زندگی می كنند، اما گاهی اوقات ممكن است پیش بیاید كه این باكتری های به ظاهر بی¬ضرر از سد سیستم ایمنی بدن بگذرند و وارد مایع مغزی نخاعی فرد شوند. در این محیط كه محیط مناسبی برای زندگی این باکتری ها به حساب می آید، باکتری ها با سرعت تکثیر می شوند و باعث التهاب و تورم مننژ می شوند. این همان زمانی است كه علائم عفونت مننژیت به وجود می آید. عفونت های ویروسی هم مشابه باكتری ها عمل می كنند و با ورود به فضای دور مغز و نخاع و تكثیر باعث التهاب می شوند اما التهاب آنها معمولاً خفیف تر است.
مننژیت چه علائمی دارد؟ حدود 90 درصد بیماران سردرد را ذكر می كنند. تقریباً اولین علامتی كه به وجود می آید سردرد است كه به خاطر فشار به بافت مغز و تورم مننژ و افزایش مایع نخاعی به وجود می آید. به دنبال سردرد، سفتی گردن اتفاقی می افتد.گرفتگی و احساس سفتی در عضلات گردن كه با معاینه خاصی می توان كاملاً آن را مشخص كرد. (پزشك برای تشخیص این علامت از بیماری می خواهد دراز بكشد و سر بیمار را به طرف سینه اش خم می كند. درد، مقاومت در خم كردن گردن و گاهی خم كردن زانو ها در واكنش به این كار نشانه سفتی گردن است.)
به دنبال سردرد و سفتی گردن هم تب به وجود می آید تا سه گانه علائم تشخیص مننژیت تكمیل شود. هر بیماری كه دارای این علائم سه گانه باشد را باید به سرعت به بیمارستان منتقل كرد و اقدامات درمانی را برایش انجام داد. فتوفوبی یا ترس از نور، فنوفوبی یا ترس از صدا، تحریك پذیری، تغییرات سطح هوشیاری، خواب آلودگی، تهوع، استفراغ، هذیان و گاه تشنج از علایم دیگر مننژیت هستند. در نوزدان كه نمی توان معاینات را به خوبی انجام داد و علائمشان هم با بزرگسالان متفاوت است، مننژیت را می توان از تب، كاهش فعالیت، تحریك پذیری، تهوع، شیر نخوردن و در نهایت تشنج، تشخیص داد. در نوزدان گاهی ملاج آنها به خاطر افزایش فشار مایع مغزی، تورم ایجاد می شود كه می تواند نشانه مننژیت باشد.
علائم بیماری مننژیت و به خصوص آن علائم سه گانه، طی چند ساعت و گاهی یك تا 2 روز به وجود می آیند و در این مواقع باید بیمار را به سرعت به بیمارستان منتقل كرد چون زمان برای درمان این بیماران بسیار حیاتی است.
درمان مننژیت مننژیت یك اوژانس پزشكی است. یعنی با مشاهده كوچك ترین علائمی از آن باید به بیمارستان مراجعه كرد و در شك به آن هم حتی باید بیمار را بستری كرد. نوزدان و بچه ها بیشتر در معرض خطر این بیماری هستند چون هم بیشتر مبتلا می شوند و هم تشخیص علائم در آنها سخت تر است. بعد از مراجعه به بیمارستان و معاینه بیمار توسط پزشك و مشاهده علائم بیماری، باید تشخیص قطعی شود در همین زمان هم نباید وقت را از دست داد و باید برای بیمار آنتی بیوتیك های وسیع الطیف كه عفونت گونه های مختلف باكتری را درمان می كنند، تجویز شود اما قبل از آن باید برای بیمار یك آزمایش مخصوص انجام داد. آزمایش مایع نخاعی بیمار برای تعیین نوع باكتری.
دانستن علت اصلی ایجاد مننژیت بسیار مهم است چون در تعیین روش درمان نقش دارد، مثلاً ویروس ها معمولاً مننژیت نضیف و ملایمی ایجاد می كنند كه خود به خود و ظرف یك تا دو هفته بهبود می یابد و اغلب درمان خاصی احتیاج ندارد و فقط باید درمان علامتی (یعنی تخفیف علامت ها) انجام شود. مثل تجویز كورتون برای كاهش تورم مننژ.
اما عفونت های باكتریال را باید دقیقاً مشخص كرد تا آنتی بیوتیك مخصوص به آن باكتری تجویز شود. آزمایش مایع نخاعی اصلی ترین آزمایشی است كه برای این به بیماران انجام می شود. در این آزمایش پزشك در شرایط استریل توسط یك سوزن مخصوص، از انتهای ستون فقرات، مقدار كمی از مایع نخاعی خارج می كند و آن را برای بررسی به آزمایشگاه می فرستد. رنگ، قوام و فشار این مایع در همان زمان خارج شدن هم می تواند در تشخیص بیماری به پزشك كمك كند. به غیر از آزمایش مایع نخاعی یا LP ، آزمایش های دیگری هم انجام می شود. آزمایش خون، عكس قفسه سینه و گاهی سی تی اسكن و ام آر آی بعد از مشخص شدن نوع باكتری، آنتی بیوتیك وسیع الطیف به آنتی بیوتیك مخصوص آن باكتری تغییر می كند. به طور كلی درمان اولیه عفونت های باكتریال، تجویز سفر تیاكسون وسفوتاكسمی است كه اغلب گونه های باكتری را پوشش می دهد. گاهی نیز ونكوماسیسین و درمان های تركیبی دیگر تجویز می شود كه بسته به نوع عفونت، سن بیمار و شرایط او و حتی اقلیمی كه در آن زندگی می كند، متفاوت است. پیشگیری از خطرات علت خطرناك بودن مننژیت، آسیبی است كه به بافت مغز می رساند. طولانی شدن زمان التهاب ممكن است باعث گسترش عفونت به بافت مغز و یا افزایش فشار داخل جمجمه و آسیب به مغز شود كه در نتیجه آن كما و مرگ اتفاق می افتد. عوارض كم خطرتر این بیماری هم چیزهای دلپذیری نیستند. عوارض طولانی مدتش مثل كاهش شنوایی، عقب افتادگی ذهنی، فلج و تشنج های مكرر می تواند نتیجه این بیماری باشند كه گاهی اوقات حتی در صورت درمان هم برای بیمار بجا می مانند. علت اصلی اغلب این عوارض هم این است كه تشخیص و درمان به موقع صورت نگرفته است.
بهترین پیشگیری از ابتلا به این بیماری و عوارض آن هم، بعد از تشخیص و درمان سریع، ترزیق واكسن است. ترزیق واكسن های آنفلوآنزا و یا واكسن های مننژیت علیه باكتری های شایع این بیماری در زمانی كه احتمال ابتلا به این بیماری وجود دارد، یك اقدام پیشگیرانه مؤثر است.
درمان افراد نزدیك به یك بیمار هم به علت احتمال ابتلای آنان به بیماری می تواند روش پیشگیری خوبی باشد. عفونت مننژیت اغلب توسط تماس مستقیم و نزدیك با ترشحات مخاطی و فرد بیمار به وجود می آید. اغلب باكتری های عامل مننژیت خیلی مسری نیستند اما تماس مستقیم و طولانی مدت با آنها كه در ترشحات دهان و حلق بیماری وجود دارند، می تواند باعث ایجاد بیماری شود. به همین علت است كه در سربازخانه ها و در محیط های عمومی سربسته برای افراد واكسن مننژیت ترزیق می شود. عطسه و سرفه یك فردی كه به ظاهر فقط سرما خورده است هم می تواند باعث انتقال عفونت مننژیت شود.
در كسانی كه آسیب نخاعی و یا مغزی دیده اند، یا شكستگی جمجمه دارندهم به علت در تماس بودن مایع نخاعی با بیرون ترزیق داروهای درمانی به منظور پیشگیری انجام می شود.
ادامه خواندن مقاله حمله به مركز فرماندهي مغز
نوشته مقاله حمله به مركز فرماندهي مغز اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 20, 2018, 3:00 am
nx دارای 57 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
فهرست
عنوان صفحهتاریخچه 1مفاهیم بنیادی نظیریه رفتار درمانی 4نظریه شخصیت 4ماهیت انسان 5مفهوم اضطراب و بیماری روانی 7ماهیت رواندرمانی در رفتار درمانی 8فرآیند درمان 9ارزیابی در رفتار درمانی 13تكنیكهای رفتار درمانی روشها و فنون برخاسته از شرطی سازی پاسخگر 15حساسیت زدایی منظم 15آموزش جرأت ورزی 16مواجهه تدریجی 18غرقه سازی 18انزجار درمانی 20روشها و فنون برخاسته از شرطی سازی كنشگر روشهای افزایش رفتارهای مطلوب موجود 21روش تقویت مثبت 21روش تقویت منفی 22اقتصاد ژتونی 23قرارداد رفتاری 24روشهای ایجاد رفتارهای تازه روش شكل دهی رفتار 25روش زنجیره سازی رفتار 26روشهای كاهش و حذف رفتارهای نامطلوب روشهای مثبت كاهش رفتار 26روشهای منفی كاهش رفتار 28كارآیی رفتاردرمانی برای اختلال های ویژه 30فهرست منابع 34
رفتار درمانی و تغییر و اصلاح رفتارتاریخچه :تاریخچه به كارگیری رویكرد رفتاری را می توان به سه بخش تقسیم كرد. جزء اصلی رویكرد رفتاری شرطی سازی كلاسیك یا شرطی سازی پاسخگو نام دارد كه بر پایه كارهای پاولف (1940) و هال ( 1943) مبتنی است (ساعتچی ، 1379) كاربرد اصلی شرطی سازی كلاسیك در روان درمانی اصطلاحاً رفتار درمانی نامیده می شود (شفیع آبادی 1378) و پیگیری جریان رشد رفتار درمانی و یا تاریخچه آن شبیه تعقیب رودخانهای است با انشعابات فراوان كه از پایین به طرف سرمنشأ در حركت است . چون جریانهای زیادی به این رودخانه ملحق می شوند. بعد از مدتی تشخیص اینكه كدام جریان اصلی رودخانه است مشكل می شود ( كورسینی 1973، ترجمه شفیع آبادی 1378).ذیلا به چند مورد از این جریانها اشاره شود.
یكی از این جریانها انزجار درمانی نام دارد. كانترویچ (1929) اغلب بعنوان اولین استفاده كننده از این رویكرد مبتنی بر یافته های آزمایشگاهی معروف است . او با بكارگیری مدل شرطی سازی متقابلی بیمار الكلی را درمان كرد. بدین ترتیب كه الكل را با شوك قوی الكتریكی همراه كرد و موجب ایجاد بازتابهای امتناع بدنی و تنفر از الكل شد (كورسینی ، 1973).
دومین جریان بوسیله كسانی شكل گرفت كه تلاش كردند تا سیستم های گسترده نظریه شخصیت و رواندرمانی را در چارچوب نظریه یادگیری بیان كنند. برجسته ترین تلاشها در این حیطه بوسیله دولارد میلر ( 1950) صورت گرفت (كورسینی ، 1973) آنها كه سعی كرده اند نظریه روانكاوی را در قالب واژه های یادگیری به كار گیرند معتقدند كه رفتار نوروتیك بریك كشمكش عاطفی ناآگاه مبتنی است كه معمولا از دوران كودكی سرچشمه می گیرد . به اعتقاد آنها كشمكشهای روان نژندی به وسیله والدین و در موقعیتهای تغذیه ،آموزش نظافت ، آموزش جنسی و … آموزش داده می شود و كودكان آن را فرا می گیرند ( شفیع آبادی ، 1378).
جریان دیگری كه بنظر می رسد بطور مستقیم به توسعه درمان مبتنی بر نظریه یادگیری منجر شده است «نوروز تجربی » نام دارد. این امر اولین بار بوسیله بارلوف ( 1927) و در آزمایشات انجام شده بوسیله وی بر روی سگها گزارش شده است كه در نتیجه ایجاد مشكل برای تمییز محركهای شرطی آزار دهنده و خوشایند ، رفتارهای عجیب و غریبی مانند امتناع از ورود به آزمایشگاه یا رفتارهای تهاجمی در سگها بوجود آمد. دیگر روشهایی كه موجب بوجود آمدن رفتار آشفته می شود عبارتند از : تاخیر تقویت (گات،1944) ،تغییر سریع محركهای شرطی منفی و مثبت (لیدل ،1934 ) . محرك آزار دهنده ای كه رفتار شرطی شده را متوقف می كند ( دیمینك و دیگران ، 1939) و محرك آزار دهنده كه به تنهایی بكار می رود ( ولپی ، 1958) ؛ (مایر ، 1949) (كورسینی ، 1973).
چهارمین جریانی كه در تاریخچه رفتار درمانی اهمیت خاصی دارد ( به كار ولپی (1958) بر میگردد كه با بكارگیری شیوه های شرطی سازی تقابلی یك رویكرد جدید به درمان ایجاد كرد. براساس شرطی سازی تقابلی ، ولپی سعی كرد پاسخ هایی را در انسان بیابد كه بتواند از آنها برای بازداری اضطراب استفاده كند . برهمین اساس استفاده از آرمیدگی عمیق برای جلوگیری از اضطراب مبنای حساسیت زدایی منظم شد ؛ استفاده از پاسخ های جسورانه برای جلوگیری اضطراب اجتماعی مبنای جرات آموزی شد و استفاده از انگیختگی جنسی برای جلوگیری از اضطراب مبنای رویكردهای جدید به درمان جنسی شد ( پروچاسكا و نوركراس 1999، ترجمهسید محمدی ؛ 1381).
دومین جزء رویكرد رفتاری ، شرطی شدن عامل ( كنش گر) نام دارد. این جزء مبتنی بر كارهای اسكینر (1953) است و در مواردی كه آن را در عمل بكار می گیریم به آن تغییر و اصلاح رفتار گفته می شود (ساعتچی ، 1379) .اسكینر كه كارهایش بیشتر در زمینه قانون اثرثرندایك است . از مهمترین پیشروان رفتارگرایی است . او در سال 1930 پیش فرضیهایی را مطرح كرد كه تا چهل سال بعد افكارش را به خود مشغول داشت .اسكنیر اصول شرطی شدن فعال ، یا وسیله ای را كه در قالب قانون اثرثرندایك مطرح شده بود توسعه داد و باردیگر براثرات پاسخ تاكید كرد (شفیع آبادی ، 1378) .
سومین و تازه ترین جزء رویكرد رفتاری كه پیشینه و رهبری چندان روشنی ندارد ، آن دسته از رفتارگرایانی را معرفی می كند كه بسیار مایل هستند برای ایجاد تغییر در رفتار از تبیین ها و فنون شناختی استفاده كنند. این درمانگران كه به رفتارگرایان شناختی معروف هستند از روشهای گوناگونی چون توقف فكر ، بازسازی شناختی ، و مسئله گشایی منظم استفاده می كنند. البته مرز مشخصی برای متمایز كردن درمان شناختی – رفتاری از درمان شناختی وجود ندارد و این تمایز در حقیقت نوعی تمایز نظری است ( پروچاسكا و نوركراس ، 1999؛ ترجمه سید محمدی ، 1381).
رفتار درمانی كاربرد و اصول نظریه های یادگیری برای تغییر یا اصلاح رفتار است كه در این بحث فقط نظریه های شرطی سازی كلاسیك ( پاولفی ) و شرطی سازی عامل ( اسكینری ) مدنظر خواهد بود.
مفاهیم بنیادی نظریه رفتار درمانی الف ) نظریه شخصیت رفتار درمانگران توجه چندانی به ارایه نظریه ای در زمینهشخصیت نداشته اند آنان در درجه اول این فرض را پذیرفته اند كه اكثر رفتارهای انسان آموخته شده است و بنابراین می توان با استفاده از اصول یادگیری رفتارها را تعدیل كرد ویا كلا تغییر داد. از این رو می توان گفت كه همان اصول و قواعدی كه در شیوه های یادگیری انسان مطرح است در تدوین وتكوین شخصیت و یا اضمحلال آن نیز موثر است و پایه و اساس رشد شخصیت به حساب می آید . الگویی كه رفتارگرایان برآن اساس شخصیت را توجیه می كنند همان الگوی یادگیری محرك – پاسخ ( و یا الگوی محرك – ارگانیزم – پاسخ ( S-O-R ) است .
در الگوی اول فرد را صرفا زاده نوع پاسخهایی می دانند كه فرد در قبال محركهای مختلف محیطی از خود بروز می دهد . در الگوی دوم نوع پاسخهایی میدانند كه فرد در قبال محركهای مختلف محیطی از خود بروز می دهد . در الگوی دوم نوع تعبیر و تفسیر و برداشت فرد از محركها عامل مهمی در تعیین نوع پاسخها و چگونگی رفتار و شخصیت او به حساب می آید . در قالب نظریه رفتاری محركها و عوامل محیطی نقش قاطع و تعیین كنندهای در تغییر و تكوین شخصیت دارند و شخصیت افراد تابع محیطی قرار می گیرد كه در آن رشد می یابند ( شفیع آبادی ، 1378).
دیدگاه رفتاری در مورد وجود آمادگیهای ذاتی در فرد برای رفتار به شیوه ای خاص اصراری ندارد . به علاوه روان شناسان یادگیری برخلاف تاكید نظریه های روان پویایی و صفات بر ویژگیها یا صفاتی كه در موقعیتهای مختلفی به كار می روند. معتقدند كه همسانی در رفتار افراد به دلیل شباهتی است كه در شرایط محیطی است و موجب برانگیختن این رفتار های شود ( پروین ، 1989؛ ترجمه كدیور،- ).
ب ) ماهیت انسان در نظر رفتار درمانگران و رفتارگرایان انسان ذاتا نه خوب است و نه بد، بلكه یك ارگانیسم تجربه گر است كه استعداد بالقوه ای برای همه نوع رفتار دارد. به اعتقاد این گروه ، انسان در بدو تولد همانند صفحهسفیدی است كه هیچ چیزی برآن نوشته نشده است و به منزله یك موجود واكنشگر به حساب می آید كه در قبال محركهای محیطی پاسخ می دهد . به اعتقاد رفتارگرایان انسان رفتاری قانونمند و پیچیده دارد كه به شدت تحت تاثیر محیط قرار دارد و اصولا انسان تا حدود زیادی ماحصل محیطش است (شفیع آبادی ، 1378).
در نظریه اسكینر و پیروان نظریه او كه به مهندسان رفتار معروفند به مسئله وجود هدف نهایی و ضروری در زندگی پرداخته نشده است . در نظام آنها هیچگونه اشاره ای به رانده شدن ما برای غلبه براحساس حقارت یاكاهش تعارضها و اضطرابها یا كشیده شدن به وسیله سایقی به سوی بعضی حالتها از قبیل خودشكوفایی نشده است . به نظر آنها افراد به همین طریق رفتار می كنند كه ماشینها عمل می كنند. یعنی به شیوه ای قانونمند، نظامدار و از پیش تعیین شده ، و كلیه اندیشه های وجود یك شخص درونی ، یعنی یك خود یا خویشتن خود مختار را كه تعیین كننده مسیرماست می تواند عمل كردن به طور آزادانه و خود به خودی را انتخاب كند قویا رد می كنند ( شولش ، 1990؛ ترجمه گروه مترجمین ، 1377).
برطبق نظر رفتارگرایان عادات ، نگرشها، آمادگیها و استعدادها ذاتی نیستند و از طبیعت انسان نشات نمی گیرند . بلكه در نتیجه تماس انسان با محیط و به خصوص در نتیجه تعامل او بادیگران تحصیل می شوند. همینطور محبتها و نفرتها ، ترجیهات و تعصبات ، ترسها و اضطرابها ، تمایلها و علایق، هدفها و نیازها خویشتن پنداری و طرحهای سازگاری ، خصوصیات شخصیتی و منش ها، رفتارغیراجتماعی و اجتماعی ، رفتارهای نوروتیك و پیسكوتیك و اشكال مطلوب و پسندیده رفتار انسان همگی پاسخها و واكنشهای یادگرفته شده . هستند و فقط از راه كاربرد اصول و قوانین یادگیری می توان در آنها تغییراتی ایجاد كرد . رفتار درمانگران گرچه نقش وراثت را انكار نمی كنند، ولی چون تغییر محیط را بسیار ساده تر از تغییر وراثت می رانند در درمان برتغییر رفتار از راه دگرگون سازی محیط تاكید می ورزند (شفیع آبادی ،1378).
ج ) مفهوم اضطراب و بیماری روانی از دیدگاه شرطی سازی عامل آدمی رفتار ناسازگار را برای افزایش تقویت مثبت یا كاهش یك محرك آزاردهنده یاد می گیرد. از نظر اسكینر ( 1953) بیشتر مشكلات عاطفی فرد در نتیجه واكنشهای او نسبت به محیط هایی به وجود می آید كه در آن كنترل و تنبیه به حد افراطی می رسد. اضطراب نتیجه شرطی شدن نسبت به محیط ، مثل احساس گناه افسردگی یا خشم است ( ساعتچی ، 1379).
از دیدگاه شرطی سازی پاسخگر یادگیری اضطراب در صورتی روی می دهد كه پاسخ در مجاورت زمانی با یك محرك معین فرا خوانده شود و در ادامه مشخص شود كه این محرك می تواند آن پاسخ را فراخواند ؛ در حالی كه قبلا قادر به این كار نبود . بنابراین افراد می توانند یادبگیرند به هرمحركی ،ازجمله سگ ، آدمها، میل جنسی ، آسانسور و كثافت با اضطراب پاسخ دهند، حتی اگر این محركها قبلا اضطراب را در آنها فراخوانی نكرده باشند. همچنین محركهایی كه از نظر ظاهری شبیه محرك اصلی هستند از طریق فرآیند تعمیم محرك نخستین می توانند موجب اضطراب شوند ( پروچاسكا و نوركراس 1957؛ ترجمه سیدمحمدی ، 1381).
در رفتار درمانی و تغییر و اصلاح رفتار، درمانگر مستقیما با رفتار ناسازگار خود سروكار دارد و به دلایل زیر بنایی این نوع رفتار كاری ندارد و توجه اصلی درمانگر معطوف تغییر رفتار ناسازگار است و برای او اهمیت ندارد كه مراجع نسبت به آن بینش پیدا كند ( ساعتچی ، 1379) . روی این اصل رفع علایم مرضی معادل با بهبودی است (شفیع آبادی ، 1378).
ماهیت روان درمانی در رفتار درمانی :رفتار درمانی كاربرد اصول تجربی یادگیری برای تغییر رفتار ناسازگارانه و نامطلوب است . از این رو رفتار درمانگران دقیقا با این مسئله مواجهند كه مراجع چگونه یاد گرفته است یا چگونه یاد می گیرد ، چه عواملی یادگیری او را تقویت می كند و تداوم میبخشد و چگونه می توان فرآیند یادگیری او را تغییر داد تا چیزهای بهتری را جایگزین رفتارهای نامطلوب خویش كند ( شفیع آبادی ، 1378).
در رفتار درمانی فرض براین است كه نوروز ، رفتار یادگرفته شده ناسازگارند (شامل احساسات ، افكار و فعالیتهای حركتی ) است و اصلاح این رفتار ناسازگار مبتنی بر كاربرد تكنیكهای برآمده از قوانین یادگیری است (كورسینی ، 1973) . بنظر ولپی چون اضطراب از طریق شرطی سازی آموخته می شود ، از طریق شرطی سازی تقابلی می توان آن را یادگیری زدایی كرد. ولپی در پژوهش خود با گربه های روان رنجور دریافت كه در شرطی سازی تقابلی باید دو كار مهم انجام داد.
كار اول یافتن پاسخی است كه با اضطراب مغایر باشد و می توان آن را با محرك فراخوان اضطراب همایند كرد . اصل بازداری تقابلی می گوید :«اگر بتوانیم كاری كنیم كه پاسخ بازدارنده اضطراب در حضور محركهای اضطراب آور رخ دهد. این پاسخ پیوند بین این محركها و اضطراب را ضعیف خواهد كرد. در اثر همایندی های كافی پاسخ بازدارنده اضطراب بامحرك فراخوان اضطراب ، بالاخره پاسخ جدید و سازگارانه تر ، جایگزین پاسخ اضطراب ناسازگارانه می شود .
به زبان ساده برخلاف مشكل عمل كنید ، آن مشكل ناپدید خواهد شد گرچه پاسخ های متعددی می توانند مانع از اضطراب شوند ، پاسخ هایی كه رفتار درمانگران معمولا بكار می گیرند عبارتند از آرمیدگی ، جسارت ، تمرین و انگیختگی جنسی . (پروچاسكاونوركراس.1999- ترجمه سید محمدی ، 1381) رفتاردرمانی تلاشی برای تسهیل فرآیند یادگیری در زمینه های حركتی ، شناختی و عاطفی به حساب می آید. درمانگر رفتاری فرآیند مشاوره و یا روان درمانی را به مثابه موقعیتی مركب از معلم و یادگیرنده می نگرد و نه به مثابه موقعیتی مركب از بیمار و دكتر؛ نقش مشاور یادرمانگر كمك به مراجع است تا آن رفتارهایی را یادبگیرد كه برای حل مشكل مراجع لازم هستند ( شفیع آبادی ، 1378).
فرآیند درمان :شیوه های رفتار درمانی در این چند وجه مشترك هستند : 1)شناسایی رفتاری كه باید دگرگون شود ، 2) بررسی و شناسایی شرایطی كه رفتار را موجب شده اند : 3) شناخت عواملی كه به نوعی موجبات ابقاء و ادامه رفتار را فراهم می آورند و 4) تهیه و ارایه برنامه هایی به منظور دگرگون سازی و نیز یادگیری رفتارهای جدید. این وجوه مشترك تمام آن چیزی است كه در فرآیند درمان دیده می شود. درجریان درمان فرضیه های رفتاری چندی مدنظر هستند. مشاور یادرمانگر مشكلات رفتاری را به منزله بیماریهایی كه ریشه در رشد شخصیتی معیوب اولیه دارند نمینگرد و رفتار نامطلوب را نشانه ای از یك بیماری ریشه دار نمی داند، بلكه پاسخ یادگرفته شده ای است كه باید تغییر داده شود.به نظر هاسفورد ( 1974) مشاوره رفتاری یك فرآیند نظامدار است كه در این فرآیند اكثر رفتارهای مراجع رفتارهای آموخته شده به حساب می آیند و بنابراین مشاوره یك فرآیند آموزشی – یادگیری تلقی می شود. مصاحبه مشاوره ای فقط روشی برای كمك به مراجع در فراگیری شیوه حل مسئله به شمار می آید و نتایج مشاوره به صورت تغییرات عینی خاص در رفتار مراجع ارزیابی و تبیین می شود . او اساس مشاوره رفتاری را روش علمیی می داند كه در آن مشاهده منظم تشخیص مشكل ، كنترل دقیق رفتار مراجع و محیط ، كمی سازی داده ها و ارزیابی نتایج از اجزای لایتجزای عمل مشاوره به حساب می آیند .
نظامدار بدون فرآیند مشاوره در نظر هاسفورد ، بدین معنی است كه مشاور یادرمانگر برای نیل به اهداف مشاوره از یك شیوه گام به گام تبعیت می كند. گامهای فرآیند مشاوره رفتاری كه بوسیله هاسفورد بیان شده است شامل 5 مرحله است .
در مرحله اول مشاور باید مشكل مراجع و علت مراجعه او را مشخص كند. در این مرحله مشاور یا درمانگر رفتاری می كوشد تا مراجع را یاری دهد كه به بررسی و شناخت طرحهای رفتاری خاصی كه به تغییر نیاز دارند موفق شود ، در جلسات اولیه معمولا مشخصات مراجع ، نوع مشكل و علایم مرضی آن ، سابقه مشكل یا بیماری ، انگیزه ها و وقایع تسریع كننده ، شرایط زندگی مراجع و نحوه ارتباط او بااطرافیان، محیط تحصیلی و تجارب آموزشی مراجع ، محیط شغلی و تجارب مربوط به آن وخلاصه ، محیط فیزیكی ، فرهنگی و اجتماعی مراجع مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. در مشاورهرفتاری نیز ایجاد فضای مبتنی بر احترام و اعتماد متقابل ، پذیرش مراجع و درك و تفاهم متقابل از اهمیت خاصی برخوردار است ، چون توسل زودرس و بی موقع به تكنیك این احساس را در مراجع بوجود می آورد كه او در خور توجه و احترام نیست و به درستی دركش نكرده اند .
در مرحله دوم مشاور به كمك مراجع هدفهای مشاوره را تعیین و تنظیم می كند. این مرحله مهمترین بخش فرآیند مشاوره محسوب می شود. در گام اول این سؤال برای مشاور مطرح است كه : مراجع چه می كند ؟ امادرگام دوم این سؤال مطرح است كه :مراجع چه می خواهد بكند؟مشاور برای نیل به این مقصود می تواند از مراجع بخواهد كه رفتارهای مختلفی را كه در نظر دارد پیشنهاد دهد و خود مشاور نیز آنچه را به ذهنش می رسد پیشنهاد می كند و سرانجام با بررسی سود و زیان احتمالی حاصل از انجام هر رفتار، رفتار ترجیح داده شده به مرحله اجرا و عمل می آید . اگر مشاور و مراجع نتوانند روی هدف خاص و قابل قبولی توافق كنند، باید مجددا به گام اول برگردند و مسئله مراجع را از نو بررسی و مشخص كنند.
درگام سوم باید معلوم شود كه مراجع باتوجه به اهداف تعیین شده در چه مرحله ای است و چه رفتارهایی را باید یادبگیرد و یا فراموش كند در این مرحله رفتار جاری مراجع و چگونگی دوری و نزدیكی آن با اهداف تعیین شده مورد بررسی قرار گرفته و عوامل مسئله ساز یا تداوم بخش رفتارهای نامناسب صراحتا با مراجع در میان گذاشته می شود و قوانین زیربنایی رفتار و چگونگی نیل به اهداف برای مراجع تشریح می شوند.
درگام چهارم مشاور رفتارگرا استراتژی مشاوره را تعیین می كند و در صدد اجرای آن برمی آید . این كار مستلزم انتخاب تكنیكها و شیوه های خاص یادگیری و اجرای آنهاست تا مراجع را در آموزش رفتارهای مثبت و نیل به اهداف تعیین شده یاری دهد . چون هدف اصلی حل مشكلات رفتاری مراجع است . از فنون و تكنیكهای رفتاری و یادگیری و آزمونها و حتی داروهای محرك و آرام بخش به وفور استفاده می شود . در این شیوه انتخاب تكنیك از احساسات ،اعتقادات و شخصیت مشاور مستقل است و تكنیكها شیوه های عملی و مكانیكی هستند كه به منظور نیل به اهداف اعمال می شوند. مشاور رفتاری معتقد است كه تغییرات مهم در رفتار فقط در جلسات مشاوره به وقوع نمی پیوندد، بلكه زندگی واقعی و شرایط محیطی نیز در آن سهیمند و باید اصلاحات لازم محیطی به موقع صورت گیرد.
درگام پنجم فرآیند مشاوره مسئله بسیار دشوار تشخیص و تعیین كارآیی تكنیكهای مورد استفاده و میزان نیل به اهداف قرار دارد. چون اهداف مشاوره به صورت رفتاری و عینی تعیین و تعریف می شوند ، ارزشیابی میزان حصول اهداف هم برحسب تعیین فراوانی رفتارهای بارزمطلوب صورت می گیرد . چنانچه اهداف مشاوره حاصل شده باشد و مراجع رفتاری مطلوب راعملا بروز دهد و طرح زندگی خود را برآن اساس نهاده باشد باید مشاوره را پایان داد و امیدوار به زندگی طبیعی و سالم از طرف مراجع بود. اما اگر اهداف برآورده نشوند و مراجع در انجام رفتارهای مورد نظر دشواریهایی داشته باشد ، مشاور باید به مراحل اولیه برگردد و مسئله را از نو بررسی كند ( شفیع آبادی ، 1378).
متغیرهای نیازمند ارزیابی در رفتار درمانی 1- متغیرهای مرتبط با رفتار ناسازگار:الف ) پیشایندهای محرك :در هنگام برخورد با پاسخهای هیجانی ناسازگار از قبیل اضطراب یا افسردگی ، رفتار درمانگر براساس این فرض عمل می كند كه وجود وضعیت بیرونی خاص موجب بروز چنین رفتاری می شود . به هنگام سنجش این وضعیت و محركهای افتراقی كه زمینه ساز رفتارهای ناسازگارند، رفتار درمانگر باید اطلاعات دقیقی را دربارهماهیت دقیق آن موقعیت از قبیل زمان، مكان و بسامد بروز آن كسب كند. میشل ( 1968) به صورت متقاعد كننده ای استدلال كرده است كه پاسخ فرد ، خواه انحرافی یا غیرانحرافی بیش از همه تحت تاثیر ماهیت خاص موقعیتی است كه رفتار در آن بروز می كند.
ب ) متغیرهای ارگانیسمی :این مفهوم كه بیشتر بوسیله رفتاردرمانگران شناختی مطرح شده است . آمایه یا انتظارات مراجع در قبال برخی از موقعیتهاست و همچنین به معاینه كامل جسمانی مراجع در صورت داشتن مشكلاتی از قبیل سردرد، فراموشی ، ناتوانی جنسی و سایرمشكلات زیستی مربوط می شود.
ج ) متغیرهای مربوط به پاسخ :در تحلیل رفتاری بیشتر برآنچه شخص در موقعیت های مختلف انجام می دهد تاكید می شود نه بر استنباطهای ما درباره اینكه او بطور كلی چه ویژگیهایی دارد . درارزیابی متغیرهای مربوط به پاسخ باید نمونه های موقعیتی مشخص از رفتار ناسازگار مورد نظر باشد كه اطلاعاتی درباره طول زمانی ، بسامد بروز ، فراگیری و شدت پاسخ را دربردارد.
د) متغیرهای پیایند :در ارزیابی متغیرهای پیایند، نوع پیامدها و زمان آنها باید مورد بررسی قرار گیرد.2- متغیرهای مربوط به انتخاب تكنیكها:در انتخاب تكنیك باید به این موارد دقت كرد : الف ) تكنیك باید مبتنی بر رفتاری باشد كه نیازمند اصلاح است كه این امر بعد از سنجش دقیق متغیرهای مرتبط با رفتار ناسازگار مشخص می شود. ب) در انتخاب تكنیك باید برخی متغیرهای محیطی مد نظر قرار گیرند. كه شامل در نظر گرفتن عواملی از قبیل وجود الگوهای مناسب در زندگی مراجع و یا میزان احتمالی دسترسی به تقویت كننده های خاص برای برخی رفتارهاست (دیویسون و گلافرید ، 1976 ؛ترجمه احمدی ، 1371).تكنیكهای رفتاردرمانی روشها و فنون برخاسته از شرطی سازی و خاموشی پاسخگر
1) حساسیت زدایی منظم :روش حساسیت زدایی منظم اولین بار به وسیله ولپی (1958) برای درمان فوبیها ابداع شد. در این روش بنابه اصل شرطی سازی تقابلی ابتدا پاسخهایی كه باترس مغایر یا ناهمساز هستند شناسایی می شوند و بعد از مراجع خواسته می شود تا در موقعیتهایی كه ترس تولید می كند این پاسخهای مغایر با ترس را از خود بروز دهد. روش حساسیت زدایی منظم كه عمدتا برای رفع مشكل ترس مراجعان فوبیایی بكار می رود شامل سه مرحله است .
در مرحله اول یك سلسله مراتب اضطراب درست می شود . برای این منظور یك توالی از رویدادهای اضطراب زا در نظر گرفته می شوند، بعد آنها را به ترتیب از خفیف ترین تاشدیدترین مرتب می كنند. در مرحلهدوم ، درمانگر به مراجع آموزش می دهد تابه حالت آرامش كامل درآید و حالت بی اضطرابی را تجربه كند.در سومین مرحله مراجع ابتدا آرامش عمیق را تجربه می كند و بعد از او خواسته می شود تا ضعیف ترین رویداد از سلسله مراتب را تجسم كند.
سپس از او خواسته می شود تا رویدادهای بعدی را تجسم كند و این كار را ادامه دهد تا تمام رویدادهای فهرست را به ترتیب تجسم كند. ولپی معتقد است كه هر زمان یكی از رویدادهای فهرست همراه با آرامش ( نبودن اضطراب ) به وسیله مراجع تجربه شود ، مقداری از پاسخ اضطرابی وابسته به رویداد نهایی فهرست اضطراب خاموش می گردد ( سیف ، 1378).
معمولا در هرجلسه مراجع با چهار محرك یا صحنه اضطرابزا ازجدول سلسله مراتب اضطراب مواجهه داده می شوند. مدت زمان مواجهه با یك صحنه اضطرابزا معمولاً پنج تا هفت ثانیه است . هر جلسه حساسیت زدایی معمولا 15 تا30 دقیقه طول می كشد ، زیرا برای اغلب درمانجویان تحمل تمركز و آرمیدگی برای مدت بیش از 30 دقیقه دشوار است ( شفیع آبادی ، 1378).
ادامه خواندن مقاله رفتار درماني و تغيير و اصلاح رفتار
نوشته مقاله رفتار درماني و تغيير و اصلاح رفتار اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
↧
October 20, 2018, 3:02 am
nx دارای 23 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
پمپ بنزینی مكانیك :عملكرد : در تحول ضربات مكشی ، چرخش خارج از مركز میل بادامك باعث می شودكه بازوهای متحرك كه دیافراگم را به طرف بالا می رانند حركت كنند و باعث می شود كه سوخت كه به دریچه ورودی یك راهه رانده شود . این مكش باعث بسته شدن دریچه خروجی می گردد. در طول برگشت ضربات ، دیافراگم توسط یك فنر به سمت پایین می رود . فشار سوخت باعث باز شدن دریچه های خروجی می شود و دریه ورودی را می بندند . سپس سوخت از دریچه خروجی وارد كاربراتور می شود .
عملكرد بخش خلاء :این بخش تركیبی از پمپهایی است كه با یك سرعت ثابت عمل می كند و خشك كنندهاند . چرخش میل بادامك خارج از مركز در این پمپها باعث می شود كه بازوی پمپ فعال شود و حلقه را حركت دهد به سمت پایین دیافراگم براند و هوا را در محفظه خلاء و توسط دریچه ان وارد كند و موتور را خنك كند . در ضربه برگشتی بازوی پمپ ، دیافراگم به طرف بالا حركت می كند و یك محفظه خلا را ایجاد می كند. این بخش به صورت خلاء عمل می كندو هوا را از دریچه ورودی محفظه هوایی می گذرد .
عملكرد پمپ بنزینی :لازم است كه پمپ بنزین سوخت كافی را برای موتور و تحت شرایطی كه موتور كار می كند و فشار را در خط میان پمپ و كاربراتور به گونه ای نگهدارد كه سوخت حرارت نبیند و مانع از ایجاد بخار شود .فشار پمپ سوختی باعث می شود كه كاربراتور دریچه سوزنی آن خاموش باشد و باعث شود كه گازوئیل زیادی در محفظه مسطح وارد شود و باعث افزایش مصرف گازوئیل گردد .
آزمایش پمپ سوخت :این پمپ می تواند با سنجش فشار و بررسی لوله خرطومی و پیمانه ها بررسی شود . با این وسایل می توان پمپ سوخت را بررسی كرد و دیدكه آیا گازوئیل كافی و در یك فشار مناسب وارد موتور می شود یانه .
آزمایش فشار :برای انجام آزمایش فشار ، باید لوله سوخت را از كاربراتور (ورودی) قطع كرد و آن را به معیار فشار (وسیله) و لوله خرطومی میان ورودی كاربراتور وصل كرد . وقتی موتور روشن است فشاررا بخوانید . این فشار می تواند در هر بخش ماشین بسته به مدل پمپ و ماشینی كه این پمپ رادارد ، غرق كند . فشار باید ثابت بماند و باز به صفر به آرامی برگردد. (وقتی موتور خاموش می سوزد).
آزمایش حجم وتوانایی :برای این آزمایش ، لوله خرطومی را به گونه ای به پمپ وصل كنید كه پمپ گازوئیل را به همان اندازه مصرف كاربراتور بفرستد . موتور باید با یك سرعت آرام روشن شود و باید زمان اندازه گیری گردد . به طور میانگین این كار 20 تا 30 ثانیه طول می كشد كه بستگی به پمپ دارد كه دارد آزمایش می شود .
وقتی كه فشار كم است :فشار كم نشانگر پوسیدگی یك قسمت و فشار زیاد نشانه پوسیدگی تمام قسمته هامی باشد . (شكستگی دیافراگم ، كثیفی دریچه ها یا چسبنده بودن دریچه ها .)معمولاً پوسیدگی پمپ در بخش بازوی متحرك و سنجاق محور در بخش اتصالی دیده می شود . مشخص است كه پوسیدگی بسیار جزئی باعث كاهش ضربه به دیافراگم می شود . بخشهای پوسیده باید تعمیر و جایگزین شوند. میله ای كه دیافراگم را به طرف بالا نی راند دارای دریچه روغن است و باعث می شود كه بخار روغن داغ از بخش اتصال هندل به دیافراگم خارج شود. اگر این سر پوش صدمه ببیند ، بخارهای روغن باعث كوتاه شدن عمر دیافراگم می شوند .در سه حالت اول – پوسیدگی یك قسمت ، پوسیدگی جزئی همه قسمتها و شكستگی دیافراگم – با استفاده از وسیله مشخص می شود ولی سوخت بد و بی كیفیت باعث ایجاد مشكل در دریچه ها می شود .
وقتی فشار زیاد است :فشار زیاد باعث گرفتگی دیافراگم می شود وسوخت میان لایه های دیافراگم ، فنری قوی دیافراگم و پمپ بازوی متحرك را گرفتاری می كند .دیافراگم توسط ضربه كمی كشیده می شود .وقتی پمپ روشن است ، دیافراگم در حالت ضربه ب موقعیت عادی خود بر می گردد و وقتی كه به طور ناگهانی كشیده می شود ، اصطكاك می یابد . این برگشت به حال نخستین باعث می شود كه در محفظه فشاری بیش از حد نرمال ایجاد شود .از بین رفتن مهره نگهدارنده دیافراگم و یا پرچهای ضعیف روی دیافراگم باعث می شود كه سوخت میان لایه ای دیافراگم تراوش كند .این امر باعث شكم دادن دیافراگم می شود و باعث می شود كه دیافراگم خراب شود .
فنر دیافراگم باید قوی باشد تا فشار دیافراگم را در زمان كار موتور تحمل كند . فشار زیاد سوخت روی دیافراگم باعث از بین رفتن نیروی فنر دیافراگم می شود . در یك پمپ تركیبی با زمانهایی كه وجود دارد كه بخشهای فعال موتور بد كار می كنند و با بازوی متحرك در گیر یم شوند. در این حالت ، پمپ مستمر كار می كند و این باعث افزایش فشارمی شود ودر كاربراتور جریان ایجاد می كند . در حال همه این موارد ، باز كردن موتور و تعویض یا تعمیر آن با استفاده از راهنمای تعمیر (كیت) است .وقتی توانایی موتور كم است :
معمولاً كاهش توانایی توسط نشت هوا در لوله ای جذب در این نقاط ایجاد می شود : محل اتصال لوله سوخت در پمپ ، لبه های كاسه یا لبه دیافراگم ، كاسه های سوخت . (تصور شده كه در این شرایط سوخت كمی وجود دارد و پمپ به سختی كار می كند).نشت هوا در لوله سوخت براثر نصب نادرست پمپ یا نقص وسیله ایجاد می شود . این وصل كردن باید بررسی شود و اتصالات محكم شوند یا عوض شوند.
نشت هوا به لبه دیافراگم باعث پوسیدگی پوشش ، از بین رفتن پیچ های بخش پوشش یا مواد خارجی میان دیافراگم و پوشش .تراوش هوا به پیچ های كاسه ای پوشش معمولاً با نصب یك محافظ خارجی اصلاح می شود . پوسیدگی پوشش نشان می دهد كه پمپ باید تعویض شود .ممكن است كه خرده شیشه و یا خم شدن صفحه فلزی باعث تخریب لایه محافظ و مواد خارجی می شود . كاسه شیشه ایی باید جایگزین شود ولی كاسه فلزی باید اصلاح و تعمیر گردد .
مشكل در پمپ خلاء : برای ارزیابی خلاء در این موتورها باید عملكرد پمپ خلاء بررسی شود . البته نسبت ثابت مربوط به محفظه هوای مرطوب است و نمی تواند با برف و یخ پوشیده شود . در سیستم خلاء پمپ ، موتور خنك كننده محفظه هوایی یا لوله ها و اتصالات ، رسیدن به این شاخص را مشكل است .نشانه های مشكل در بخش خلاء در 4 صورت مشخص می شود :مصرف روغن ، عملكرد خشك كنندگی آرام این محفظه ها ،حركت ضعیف و سر و صدا .در برخی موارد مشخص شده كه موتوری كه روغن در ان خوب حركت می كند از روغن استفاده می كند. در این بررسی ها ، اغلب مشخص می شود كه واشرهای این محفظه خراب شده و بخار روغن باعث این خرابی شده است . این می تواند با برداشتن سرپوش بخش خلاء اصلاح شود .
وقتی كه این خشك كننده محفظه هوایی در زمان روشن بودن موتور زیاد فعالیت می كند . نشانگر خرابی دیافراگم خلاء و یا نقص دریچه ای در پمپ خلاء است . این شرایط بلافاصله قابل تشخیص نیست و نیاز به زمان دارد .
روغن در صورتی كه دیافراگم شكسته است ،وارد محفظه می شود . این پمپ باید باز شود و دیافراگم عوض شود . در برخی ماشین ها موتور در زمانی كه دیاراگم خلاء شكسته است آرام كار می كند . وقتی لوله های پمپ كه به انتهای محفظه چسبیده عوض شده این مشكل اصلاح می شود . نشت هوا به منطقه خلاء بر اثر از بین رفتن سرعت و یا كاهش سرعت واشر است . در بسیاری از موارد این ا مر باعث می شود كه ما فكر كنیم دریچه های موتور خراب هستند ولی اگر این طور باشد باز هم باید واشر را عوض كرد .
این شرایط باید با باز كردن لوله پمپ خلاء بررسی شوند . اگر واشر از بین برود . مشكل نشت هوا به پمپ یا اتصالات لوله ایی كه وجود دارد . این پمپ باید برداشته و تعمیرو مشكل رفع گردد .گاهی اوقات پمپ صدای عجیبی دارد در این حالت باید حلقه لوله خرطومی را باز كرد و پمپ را بررسی نمود .آزمایش پمپ خلاء : با تركیب پمپ سوخت و خلاء خشك كشیده باید 80 تا 100 ضربه بزند . (در دقیقه) كه بستگی به سرعت و بار ماشین دارد . این محفظه باید وقتی آزمایش انجام می شود مرطوب باشد و در غیر این صورت كار آرام پیش می رود .
بررسی توسط خلاء سنج : بررسی بخش خلاء با باز كردن لوله های ورودی و خروجی و وصل كردن آنها به خلا سنج در بخش ورودی انجام می شود . تصورشده كه موتور ، موتور خشك كننده محفظه هوایی و تیغه ها و لوله اتصالی باید بررسی شوند ودر شرایط مساعدی قرار گیرند .از روی خلاء سنج وقتی كه موتور دورش 1000rpm است ان را بخوانید . عدد خوانده شده باید 7 تا 12 اینچ خلاء را در پمپ نرمال نشان دهد . اگر این عدد كمتر از 7 باشد پمپ باید تعویض یا تعمیر شود . وقتی آزمایش انجام می شود . لوله باید بسته شود و خروجی پمپ هم همیشه باید باز باشد .
بررسی بدون استفاده از معیارها :باز كردن لوله خروجی از پمپ و انتهای دستگاه لازم است .سپس باید موتور با سرعتی آرام یعنی 4mph بچرخد . اگر خشك كننده حدود 15mph بچرخد و سرعت آن به 40mph برسد بخش خلاء خوب كار می كند . اگر این بخش فعال نباشد موتور خشك كننده خراب است . این كار با بررسی تماس مستقیم لوله ای خشك كننده امكان پذیراست پس به آسانی می توان سرعت موتور را به 25 mph رساند خشك كننده باید با سرعت كامل كار كند . اگر این طور نباشد می توان گفت كه موتور یا لوله 1 نقص دارد .سرویس پمپ سوخت : توجه : بسیاری از پمپهای پیشرفته مهر و موم هستند و واحد سرویسی ندارند . این پمپها را نمی توان تعمیر كرد و باید تعویض شوند . این مطلب به شرح پمپهای سوختی می پردازد كه مدلهای زیادی دارد . قبل از باز كردن هر پمپ باید به گونه ای عمل كرد كه بستن پمپ امكانپذیر باشد و سوراخهای ورودی و خروجی سر جای خود قرار گیرند .
وقتی موتور را باز می كنیم بایدهمه بخشهای آن را تمیز كرد و به جزء دیافراگم ، و با كمپرس هوا گرد و خاك را از آن گرفت . باید دید كه دیافراگم شكسته نباشد . اگر صدمه زیاد باشد باید دیافراگم جدیدی نصب كرد . می توان پره های جدیدی را استفاده نمود . بازوی متحرك از پوسیدگی باید بررسی شود . اگر این بازو شكسته یا پوسیده است باید از بازوی جدیدی استفاده نمود . وقتی پمپی را باز می كنید از لاك و روغن جلا یا دیگر چسب ها در دیافرگم استفاده نكنید .
پمپ سوختی الكتریكی :این مدلها از نوع پمپ های الكتریكی توربین هستند كه در انتهای پائین لوله سوخت در ته تانك قرار دارند . این پمپ با كلیدی كنترل می شود كه نزدیك فیلتر روغن است و اتصال هیدرولیكی به موتور و سیستم روغن آن دارد به طوریكه فشار روغن با سوئیچ كنترل می شود .
عملكرد :در طول هندل زدن ، جریان از یك استارتر سلنوئید شروع می شود و تا وقتی استارتر انرژی دارد و فشار روغن زیر 3psi است جریان در لوله ادامه دارد .با روشن شدن سوئیچ ، موتور حركت می كند و فشار روغن به بالایی 3psi می رسد و جریان پمپ در سوئیچ كنترل می شود . اگر فشار روغن زیر3psi برسد و سوئیچ افروزش به موقعیت اول برگردد ، سوئیچ الكترونیكی كنترل باعث باز شدن جریان و قطع پمپ می شود .
آزمایش پمپ سوختی :1- سوئیچ افروزش را آزمایش كنید تا مطمئن شوید كه روغن و ژنراتور چراغهایش روشن است . اگر اینطور نیست آن را چك كنید .2- مطمئن شوید كه چراغهای روغن با روشن شدن موتور خاموش است . اگر این طور نیست ، فیوز را در آمدید (از بالای استوانه اصلی ) و فیوز جدید 4amp نصب كنید .3- لوله خرطومی سوخت را درآورید و از فشار سنج استفاده كنید . وقتی موتور كار نمی كند حداقل فشار4/5 psi است .4- لوله خرطومی سوخت را در محل مناسب بگذارید با خاموش شدن موتور ، این مقیاس به 30 ثانیه می رسد . 5- اگر فشار كم است ، ولتاژ را در محل اتصال تانك بررسی كنید . اگر ولتاژ رضایت بخش است و موتور پاك است ، پمپ باید بسته شود . اگر فقط جریان سوخت كم است ، باید لوله های خرطومی را بررسی كرد .
6- اگر جریان سوخت كم نیست ، دو شاخ را باید از سوئیچ فشار رغن دراورد و آن را بررسی كرد . 7- اگر جریان در یكی از دو سوراخ است ، وایر را بین دو سوراخ نصب كنید و جریان را مجدداً بررسی كنید .8- اگر جریان سوخت وجود ندارد ، اتصال تانك سوخت را بررسی كنید . اگر جریان وجود دارد و اتصالات تمیز است خط سوخت را از تانك قطع كنید و جریان سوخت را بررسی كنید و پیچ را به لوله خرطومی ببندید . اگر جریان سوخت باز هم برقرار نشد ، پمپ ا عوض كنید .72- 1971 : یك پمپ الكتریكی كه در تانك سوختی است و بخش اصلی تانك را تشكیل می دهد و شامل واحد سنجش سوخت است . از آنجا كه نمی توان این پمپ را تعمیركرد ، می توان پمپ را عوض كرد .عملكرد : این پمپ وقتی كه سوئیچ افروزش روشن می شود ، دارای انرژی می گردد . پس از استارت موتور ، این پمپ جریان را از طریق سوئیچ فشار سوخت دریافت می كند. بر اثر این فشار 2 پوند سوخت مصرفی می شود . اگر بنا به هر دلیل فشار سوخت زیر 2 پوند باشد باید سوئیچ فشار را خاموش كرد تا فعالیت پمپ تمام شود .
آزمایش پمپ سوخت : توجه : عملكرد پمپ برای بیش از 30 ثانیه باعث خطراتی جدی می شود مگر اینكه پمپ در گازوئیل باشد . می توان بررسی های زیر را انجام داد :1- بررسی جریان سوخت .2- بررسی ولتاژ پمپ و آمادگی پمپ .3- اگرجریان در تانك وجود ندارد ، باید منبع را بررسی كرد .
ادامه خواندن مقاله پمپهاي سوخت (بنزيني)
نوشته مقاله پمپهاي سوخت (بنزيني) اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 20, 2018, 3:04 am
nx دارای 176 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
تعریف ریخته گری:ریخته گری یكی از روشهای ساخت و شكل دادن فلزات است. در این روش یك فلز یا آلیاژ ابتدائاً ذوب شده و در درون یك محفظه تو خالی بنام قالب كه تقریباً به شكل قطع ساخته شده ریخته می شود، بنحوی كه پس از پایان انجماد شكل، ابعاد، تركیب شیمیای و خواص مورد نظر بدست آید.
مراحل ریخته گری:1) طراحی مكانیكی طرح مدل سازی انتخاب روش مناسب طراحی ریخته گریقالبی كه برای ساخت ماهیچه استفاده می شود.2) ساخت قالب و ماهیچه ریخته گری عملیات تخلیه و تمیز كاری( عملیات حرارتی و ساچمه زنی و…) بازرسی و آزمایش قطعات بسته بندی و ارسال 3) ذوب فلز
تعریف ریخته گریریخته گری یكی از روشهای شكل دادن قطعات فلزی است كه شامل تهیه مذاب از فلز مرد نظر و ریختن آن در محفظه ای بنام قالب است، به گونه ای كه پس از انجماد مذاب، شكل، اندازه و خواص مورد نظر تامین شود. بنابراین با توجه به این تعریف یك فرآیند ریخته گری را باید مجموعه ای از عملیات ذوب، تهیه قالب و ریختن مذاب دانست بطور كلی مراحل ریخته گری یك قطعه قلزی به طور ساده در ذیل نشان داده شده است.
تاریخچه ریخته گری:براساس تحقیقات باستان شناسان، ریخته گری فلزات، یك تكنولوژی ماقبل تاریخ بوده و قدمتی شش هزار ساله دارد.اولین اشیای ساخته شده از فلزات بصورت قطعات كوچك چكش كاری شده از مس هستند كه قدمت آنها به هزار سال قبل از میلاد مسیح می رسد.از نقطه نظر تاریخی، ریخته گری را می توان به چند دوره تقسیم نمود كه در اینجا بشرح آنها به اختصار می پردازیم.
دوره برنز ( مس و مفرغ)این دوره در خاور نزدیك و در حدود 3000 سال قبل از میلاد مسیح آغاز شده اولین اشیای برنزی كشف شده بصورت آلیاژی از مس و آرسنیك ( حدود 4 درصد) بوده است.موضوع مهم در این دوره، پی بردن به تأثیر قلع بر خواص مس است كه باعث افزایش استحكام و سختی آن می شود. این موضوع هنوز در پرده ای از ابهام است. زیرا نه سنگ معدن مس حاوی قلع بوده و نه اینكه معدن مس و قلع نزدیك هم قرار دارد كه آلیاژ شدن آنها بطور اتفاقی امكان پذیر باشد.در ارتباط با چگونگی پیدایش ریخته گری، میتوان اینگونه تحلیل كرد كه با توجه به اینكه پتك كاری قبل از ریخته گری مورد استفاده بشر قرار گرفته است، ممكن است در هنگام تپك كاری عمل ذوب بطور اتفاقی صورت گرفته باشد كه با مشاهده این امر موارد ذیل در ذهن بشر القا شده است:-مذاب باید در محفظه ای ریخته شود تا شكل پیدا كند.
– برای تهیه مذاب باید كوره های تپك كاری بگونه ای تغییر یابد كه همواره تهیه مذاب در آن امكان پذیر باشد.– برای تهیه مذاب و نگه داری آن باید ظرفی نسوز تهیه كرد ( بوته)با توجه با اینكه بشر قبلاً به نسوز بودن بعضی از خاكها پی برده و نیز به دلیل آشنایی با حرفه سفالگری، به نحوه شكل دادن خاك نیز دست یافته بود، لذا به نیازهای اول و سوم او پاسخ داده شد. نیاز دوم یعنی ساخت كوره های ذوب نیز احتمالاً با سنگ چین و گل اندود نمودن و قرار دادن محلی برای عبور هوا برآورده شد.از مسائل مهم در این ارتباط موضوع و مش بود كه این امر به تبدیل سیستم دم از حالت فوت كردن به استفاده از كسیه دم و سپس به موتورهای تنظیم هوا و فشار مناسب كه امروزه كاربرد فراوانی دارد منتهی شد.بطور كلی در دوران مفرغ، ساخت قطعاتی نظیر تبر، نیزه، كارد، سپر، ظروف و شیشه و نیز ساخت آلیاژ هایی از عناصری نظیر قلع ( تا 18 درصد) و سرب ( تا 11 درصد) و آرستیك و روی معممل بوده است.
دوره آهن:براساس كاوش باستان شناسان در چین قطعاتی چون مربوط به 600 سال قبل از میلاد مسیح بدست آمده است اما پیدایش آهن به عنوان یك دوره به دو هزار سال قبل از میلاد مسیح می رسد.نام آهن در زبان پهلوی به عنوان آلیسن در زبان آلمانی آیزن و در انگلیسی آیرن نامیده می شود و احتمالاً در هنگام ذوب مس به آن پی بردند.در هر حال در حدود 1200- 1000 سال قبل از میلاد آهن تقریباً ماده اصلی اغلب سلولها و ابزارها را تشكیل می داد.با توجه به نقطه ذوب بالا ( 1539 بدیهی است كه ذوب مستقیم آهن تا قرن نوزدهم میلادی امكانپذیر نبود ولی در اواسط دوره آهن بر اثر افزایش كربن و پائین آمدن نقطه ذوب ( در چدنها) قطعات ریخته گری نیز بوجود آمد.
نكته مهم دیگر كشف عملیات حرارتی بر روی آهن بود كه از اهمیت خاصی برخوردار است. در مصر شمشیری و تبری با پوشش خاك نسوز بدست آمده كه لبه آن حاوی 9 .0 درصد كربن و قسمتهای میانی آن تقریباص فاقد كربن است.در این اشیاء سختی در قسمت میانی معادل 70 BHN و در قسمت لبه معادل 440 BHN می باشد البه در این دوره جدیدی در آلیاژ های مس نیز بوجود آمده و آلیاژ های مختلفی از مس و قلع ساخته شد.
از آلیاژهای دیگر ساخته شده در اواخر این دوره آلیاژ برنج ( مس و روی) و نیز بنجهای قلع دار است. پیدایش روشهای جدید ریخته گری و قالبگیری را نیز باید از دیگر تحولات دوره آهن دانست در این دوره شواهدی وجود دارد كه از قالبهای سرامیكی نیز استفاده بعمل آمده است.از عجایب این دوره ساخت مجسمه رودیس است كه در سال 290 قبل از میلاد ساخته شد و جزء عجایب هفتگانه محسوب می شود.این مجسمه 32 متری كه از قطعات مختلف برنز ریختگی ساخته شده و وزنی حدود 390 تن داشت، طی زمین لرزه ای در دریای مدینترانه غرق شد.
دوره تاریك صنعتی:در سده های سوم و چهارم بعد از میلاد تا قرن چهاردهم میلادی یك دوره ركود در صنایع و از جمله ریخته گری بوجود آمد.البته، با توجه به حاكمیت كلیسا و تزئینات آن نظیر ناقوس و شمعدانی روشهای جدیدی در ریخته گری ابداع شد. ( قالب گری با فرمان)
دوره رنسانس صنعتی:این دوره از سال 1500 میلادی تا 1700 میلادی بطول انجامید. در این دوره صنعت توپ ریزی بنا نهاده شد. ابتدا لوله هیا توپ از برنز و سپس از چدن ساخته شد.در این دوره علاوه بر تكامل كوره ها و سیستمهای دمشی، از نظر مواد اولیه باید آغاز استفاده از ماسه و روش قالبگیری در ماسه محسوب كرد.ظهور چدن و فولاد به عنوان مواد اولیه در ساخت قطعات و لوازم دفاعی و خانگی و همچنین استفاده از آلیاژ های متفاوت مس نظیر برنز و برنج و عناصر دیگر و استفاده از طلا در ساخت زینت آلات و قطعات تزئینی از مظاهر دیگر این دوره است.در این دوره متالوژی بعنوان یك علم مستقل، پیشرفت كرد و نظریه ساختاری بطوری فلزات و سایر مواد توسط هارلكویكر ( Harsoeker) فرانسوی اعلام شد.قرن هفدهم قرن دستیابی به ابزاری جدید بنام میكروسكوپ بود كه تحولی جدی در علم متالوژی ایجاد كرد.
دوره انقلاب صنعتی:یكی از تعاریف انقلاب صنعتی اینست كه حداقل 50 درصد تولید هر ماه از خانه یا كارگاههای كوچك به كارخانه منتقل شد. انگلستان سال 1750 را آغاز انقلاب صنعتی می داند و علت آن را استفاد از كك بجای زغال چوب بیان می كنند.اولین كوره همراه با سوخت كك در سال 1709 میلادی آغاز بكار كرد. ابراهام دارابی درسال 1777 اولین كوره بلند خود را برای ذوب و احیای سنگ معدن آهن بكار انداخت.علاوه بر نوع كوره، روش و استفاده از دهنده های بهتر ( استفاده از دمنده هایی كه با موتور بخار كار می كردند)، اطلاعات كافی از وجود واكنش های گرما زا میان هوا و سوخت راباید از عوامل اصلی دیگر در تحول و تكامل ریخته گری محسوب كرد.
روشهای تولید قطعات:در تهیه قطعات صنعتی هر چند ریخته گری بدلیل ویژگی های آن از نقطه نظر تكنولوژی و جنبههای اقتصادی به عنوان یك روش مهم و اساسی مطرح است، با این وجود برای بدست آوردن شناختی واقعی و همه جانبه، لازمست تا ویژگیهایی این روش در كنار سایر روشهای موجود در تولید قطعات مورد بررسی و اندیابی قرار گیرد.بطور كلی روشهای اصلی شكل دادن فلزات را علاوه بر ریخته گری به چهار گروه عملیات مكانیكی، اتصالی، ماشینكاری و متالوژی پودر تقسیم می نمایند.
عملیات مكانیكی با روش مكانیكی شكل دادن ، Mechanical procenدر این عملیات مواد جامد فلزی موسوم به شمش تحت روشهایی نظیر چكش كاری یا تپك كاری، نورد و اكستروژن ( فشار كاری) شكل داده می شود.در حقیقت در این روش ها یك قطعه فلزی تحت تأثیر ضربه یا نیروی اعمالی تغییر شكل پلاستیك می دهد.این شكل دادن با توجه به جنس فلز و شرایط كاربردی آن ممكن است به صورت سرد یا گرم انجام شود.هر گاه كار مكانیكی در درجه حرارتهای پانیمتر از 3/1 نقطه ذوب بر حسب درجه كلوین انجام شود به آن كار سرد گویند، در حالیكه انجام كار مكانیكی در درجه حرارتهای بالاتر از حد ذكر شده، كارگر نامیده می شود.همانطور كه قبلاً نیز ذكر شده مهمترین روشهای مكانیكی شكل دادن شامل:1) آهنگری، یا تپك كاری (Forging)2) نورد Rolling3) اكستروژن Extrusionاكستروژندر هر حال، نقطه شروع در تولید یك قطعه از طریق هر یك از روشهای ذكر شده تهیه ماده اولیه یعنی شمش فلز مورد نظر از طریق ریخته گری است.قابل ذكر است كه این روش تها به فلزاتی اختصاص دارد كه دارای قابلیت شكل پذیری باشند. بعنوان مثال بسیاری از موارد صنعتی و بخصوص چدنها كه قسمت اعظم مواد اولیه و آلیاژ های صنعتی را تأمین می كنند. از طریق مكانیكی امكان شكل پذیری ندارند( بخشی از انواع آن) محصولات نهایی تولید شده در این روشها، شكلهای اولیه یا نیمه تمام استاندارد شده از قبیل ورق، صفحه، مفتول، سیم، پروفیل و لوله و … است.
محدودیت ها و مزایا:– روشهای نورد و اكستروژن فقط برای مقاطع یكنواخت و ساده باطری زیاد استفاده می شود.– روش آهنگری از نظر سطوح و سوراخهای داخلی محدودیت دارد– هزینه تجهیزات بالاست.– خواص مكانیكی در قطعات تولیدی به روشهای مكانیكی بالاتر از قطعات ریخته گری شده است.
2) روشهای اتصالیدر این روش قطعات بزرگ از بهم متصل كردن قطعات كوچكتر ساخته می شود. كه شامل عملیات جوشكاری، لحیم كاری، پیچ و مهره و پرچ كردن می باشد.2-1) عملیات جوشكاری Welding procem این روش عبارتست از تهیه قطعات صنعتی از طریق جوش دادن اجزای كوچكتری كه توسط روش های دیگر ساخته شده اند.هر چند كه جوشكاری فلزات را از نظر تكامل و وسعت عمل نمی توان با روش ریخته گری مقایسه كرد ولی با این وجود در بسیاری جهات شباهتهایی میان آنها وجود دارد.بطور كلی اساس تولید قطعات در انواع روشهای جوشكاری، ایجاد منطقه ذوب در میان دو قعطعه ای است كه باید بهم متصل شوند وشرط اصلی اتصال اتمی و مولكولی آن دو قطعه به یكدیگر است.امروزه روشهای متنوعی از جوشكاری وجود دارد كه جوشكاری قوسی، اكس استیلن، نفوذی و جوشكاری، گاز آرگون از آن جمله است.قابل ذكر اینكه در روش جوشكاری، استحكام قطعات متصل شده، هیچگاه قابل مقایسه با قطعات یكپارچه نیست و بهمین دلیل این روش بعنوان یك روش تكمیلی ( تمام كننده) در تولید قطعات صنعتی شیار می رود.
محدودیت ها:1) جوشكاری همه فلزات راحت نیست مثل آلیاژ های آلومنییم، چدن داكتیل و فولادهای آلیاژی و …2) جوش معمولاً نقطه ضعیف قطعه محسوب می شود. بخاطر وجود تنش بالا در محل جوش و یا ورود كك و ناخالصی در اثر جوشكاری3) محدودیت از نظر تركیب شیمیاییروش ماشینكاری Machining procemاین روش عبارتست از تولید قطعات از طریق براده برداری ( جدا سازی) از روی اجزایی یا اشكال ساده یا غیر دقیق، با استفاده از ماشینكای ابزار ( تراشكاری، فرز كاری، سوراخ كاری، اسپارك و …)
هر چند در این روش اغلب اوقات شكل قطعات ساده بطور كامل از برداه برداری فلز از روی قطعات ساده بدست می آید، با این وجود ماشینكاری یك روش تمام كننه به منظور بالابردن دقت ابعادی قطعات ساخته شده به روشهای دیگر در صنعت كاربرد فراوانی دارد.صنعت ماشینكاری علی رغم در اختیار داشتن انواع ماشین آلات و دستگاههای متعدد و پیچیده كه كاربرد آن نیازمند مهارت بالایی است. صنعت جدیدی است كه در هر حال بعد از ریخته گری و آهنگری قرار می گیرد. چرا كه بدون ماشینكاری، صنایع دیگر همچون ریخته گری و ماشین سازی از دقت برخوردار نبوده و شاید قسمت اعظم دستگاهها قادر به كاركردن هم نباشند ولی بدون وجود صنایع ریخته گری و آهنگری امكان ساخت هیچ ماشین و یا وسیله ای وجود ندارد.
محدودیت ها:1) ماشینكاری قطعات با سختی بالا مشكل است. ماشینكاری چون سفید شكل است.2) محدودیت ابعاد و هزینه تجهیزات3) محدودیت از نظر پیچیدگی سطوح داخلی4) پرت یا اتلاف بالای مواد روش متالوژی پودر. Powder Metallurgyمتالوژی پودر یكی از روشهای شكل دادن فلزات است كه در آن شكل، اندازه و خواص مورد نظر، در اثر تراكم كردن پودر فلزی و سپس تف جوشی ( زینتر كردن) آن ( ذوب سطحی) در درجه حرارتهای بالا حاصل می شود.هر چند كه این روش از نظر قدمت از قدمت زیادی برخوردار است ولی بعنوان یك روش تولید در مقیاس تجارتی، یكی از جدیدترین روشهاست.امروزه پیشرفت و توسعه فراوانی در زمینه متالوژی پودر حاصل شده است و این روش طیف وسیعی از صنعت جدید را تحت پوشش خود قرار داده است كه برخی از این موارد بدین شرح است.
– ساخت ابزارهای برش و تراش برای كارهایی كه میزان سایش در آنها بالاست.– ساخت قطعات با نقطه ذوب بسیار بالا میتوان شامل فیلامان تنگستی لامپهای روشنایی – ساخت قطعات اتومبیل و ماشینهای كشاورزی– ساخت قطعات مربوط به لوازم خانگی، بعنوان مثال ماشین لباسشویی، كمپرسور یخچال و كولر– بكارگیری عناصر آلیاژ نشدنی و مخلوطهای فلزی و غیر فلزی مثل Sic ,c, fe, pb, CM, Fe, pb+ cu-G – صرفه جوئی در مصرف مواد و كاهش دور ریزهر چند می توان قطعات زیادی را با استفاده از روش متالوژی پودر ساخت ولی ساخت قطعات از فلزات دیرگداز( با نقطه ذوب بالا) از ویژگیهای منحصر بفرد این روش است.
این روش بیشتر برای قطعاتی كه سایش زیاد داردند استفاده می شود.روغنكاری قطعات تولید شده به این روش راحت است چرا كه روغن در بین پودرها قرار گرفته و بمرور زمان این روغن جهت روغنكاری قطعه همچون یاتاقان استفاده می شود.
پودر فلزات معمولاً توسط روش ریخته گری تولید می شود.از مطالب بالا استنباط می شود قطعات تولیدی به این روش دارای دوام بالایی بوده، دقت ابعادی بالائی دارند، صافی سطح بالایی دارند. ضریب اصطحكاك استاتیكی و دینامیكی پائینی دارند.
محدودیت ها:1) از نظر هزینه تجهیزات2) از نظر ابعد قطعات و وزن قطعات تولیدی محدودیت داریم حداكثر تا 12 kg 3) قطعات شكل پذیری كمی دارند.4) تهیه مواد اولیه گران ( معمولاً بروش ریخته گری)5) محدودیت تركیب شیمیایی6) محدودیت شكل سطوح داخلیمزایا و محدودیتهای روش ریخته گری نسبت به سایر روشهای تولیددر جهان امروز صنعت ریخته گری قسمت بزرگی از اقتصاد یك كشور را تحت پوشش خود قرار می دهد.با مراجعه به آمارهای جهانی تولید قطعات صنعتی، افزایش روز افزون میزان این محصولات ریخته گری در مقایسه با محصولات ساخته شده از طریق سایر روشها، بخوبی مشهور است. با توجه به گسترش روزافزون این روش تولیدی. در اینجا لازم است مروری مختصری بر مزایا و محدودیتهای تولید قطعات به روش ریخته گری صورت گیرد.
مهمترین مزایای روش ریخته گری:پاره ای از مزایا بعنوان یك ویژگی ذاتی، در فرآیند ریخته گری مطرح هستند. این ویژگیها در مواردی خاص، عامل اصلی در انتخاب روش ریخته گری بعنوان یك روش برتر، نسبت به سایر روشهای شكل دادن بشمار می روند، در هر حال برخی از مزایای این روش: 1- امكان ساخت ( عدم محدودیت شكل ( داخلی و خارجی))اجسامی كه دارای شكلهای پیچیده داخلی و خارجی هستند، فقط از طریق ریخته گری تولید می شوند. در نتیجه بسیاری از عملیات دیگر از قبیل ماشینكاری، آهنگری و جوشكاری، كه در ساخت قطعاتی نظیر سیلندرها، توربینها، پمپها و نظایر آنها از محدودیت های فراوانی برخوردارند، كاهش یافته و یا از بین می روند.
2- طبیعت فلز،برخی از فلزات بنا بر طبیعت متالوژیكی، تنها به روش ریخته گری شكل می گیرند و عملیات مكانیكی از قبیل نورد و آهنگری را نمی پذیرند. چدنها نمونه بارز این قبیل مواد هستند.3- سهولت و سرعت تولید ( كاهش اتلاف و همچنین كاهش زمان ساخت)4- امكان تولید قطعات بسیار بزرگ و بسیار كوچك ( عدم محدودیت ابعاد و وزن قطعات)5- امكان ایجاد خواص مكانیكی لازم، از طریق كنترل تركیب شیمیای آلیاژ و یا سرعت سرد كردن آنها. ( امكان آلیاژ سازی وجود دارد)6- با توجه به سرعت تولید و هزینه های تمام شده از نظر اقتصادی، قطعات ساخته شده به روش ریخته گری نسبت به سایر روشها مقرون به صرفه تر هستند.7- از نظر تعداد قطعه محدودیت وجود ندارد.8- یكپارچه ساخته شدن قطعات
مهمترین محدودیت های روش ریخته گری:علی رغم مزایایی زیادی كه به آنها اشاره شده تولید قطعات به این روش از محدودیت هایی نیز برخوردارد است كه برخی از آنها عبارتند از:1- كافی نبودن دقت:هر چند میزان دقت ابعاد و سطوح در روشهای مختلف ریخته گری متفاوت است و با پیشرفت روز افزون این صنعت روشهایی ابداع شده است كه محصول تولیدی آنها از دقت ابعاد و سطوح بسیار بالایی برخوردار است ( روش ریخته گری دقیق). با این وجود در یك نگرش كلی به طبیت این فرآیند كافی نبودن دقت ابعادی در این روش در مقایسه با روش همچون ماشینكاری بخوبی استنباط می شود.
2- غیر یكنواختی در خواص مكانیكیعدم یكنواختی در سرعت سرد شدن قطعات ریختگی كه از طبیعت این فرآیند ناشی می شود بغیر یكنواختی ساختار درونی و خواص مكانیكی قطعه منتهی می شود.3- آلودگی محیط روش ریخته گری، بیش از سایر روشهای تولید می باشد.4- برای فلزات فعال روش های ویژه نیاز دارد.
محصولات ریخته گریصنعت ریخته گری از نظر تولیدی به دو دسته اصلی تقسیم می شود كه عبارتند از:1- ریخته گری شمش ( شمش ریزی ) Ingot Casting2- ریخته گری قطعه ( شكل ریزی) Shope Castingهمانطور كه قبلاً اشاره شد، شمشها محصولات نیمه تعامی هستند كه یا به منظور استفاده در ریخته گری ( ذوب مجدد) تولید می شوند و یا اینكه برای تهیه قطعات صنعتی از طریق یكی از روشهای متداول شكل دادن مكانیكی مورد استفاده قرار می گیرند.دارا بودن ابعادی مناسب از نقطه نظر وزن، انبار كردن و سهولت برش و جدا كردن از ویژگیهای مهم در ارتباط با شمشهای ریخته گری هستند.در حالیكه شمشهای مناسب برای انجام كار مكانیكی، شكل هندسی معینی داشته و بیشتر در انواع مكعب مستطیل و یا استوانه ای تولید می شوند.صنعت ریخته گری از نظر فلز مصرفی به دو دسته تقسی بندی می شود:
– ریخته گری فلزات آهن– ریخته گری فلزات غیر آهنیهمچنین از نظر نوع قالب می توان اینچنین تقسیبم بندی نمود.– ریخته گری در قالبهای موقت– ریخته گری در قالبهای دائمی تقسیم بندی كارگاه ریخته گری Cast home (Foundry)از نظر نوع آلیاژ مصرفی – آلیاژ های آهنی، چدن ریزی، فولاد ریزی– آلیاژ های غیر آهنی/ رنگی، آلومنیم ریزی، برنج ریزی و …از نظر روش ریخته گری / قالبگیریالف- ریخته گری در قالب های موقت– ریخته گری در ماسه– ریخته گری دقیقب- ریخته گری در قالب های دائمی – ریخته گری تحت فشار– ریخته گری گریز از مركزاز نظر وزن:– كارگاههایی كه قطعات كوچك ریخته گری می كنند ( برای آلیاژهای آهنی كمتر از 100kg)– كارگاههایی كه قطعات متوسط ریخته گری می كنند( 100-500kg)– كارگاههایی كه قطعات بزرگ ریخته گری می كنند( 500- 3000 kg)– كارگاههایی كه قطعات خیلی بزرگ ریخته گری می كنند ( > 3000kg)قبلا اشاره كردیم كه تولیدات ریخته گری دو نوع هستند:1- شكل ریزی، یا قطعه ریزی shape Casting2- شمش ریزی Ingot Casting
شمشها محصولات نیمه تمامی هستند كه یا در ریخته گری و یا در روشهای دیگر تولید ( شكل دادن مكانیكی) مورد استفاده قرار می گیرند و دارای شكلهای هندسی ساده ( مكعب مستطیل، استوانه و…) می باشند.انواع شمشالف- شمشهای ریختگی یا ذوب مجدد ( شوشه یا Pig)از نظر عیوب مشكلی ندارند و جهت كوره هیا ذوب تهیه می شوند.معمولاً قابل شكستن می باشند.ب) شمشهای كارپذیر wrought Ingetsشمشهای كه توسط روشهای مكانیكی و یا اتصال فلزات و ماشینكاری، شكل نهایی داده می شود مثل شمش نورد- اكستروژن – فورجینگعیوب این شمش ها كمتر، تركیب شیمیایی و متغیر و قیمت بالاتری نیز دارند.1- شمشه یا Bloom:محصول فلزی نیم تمام با مقطع تقریباً مربع و طول زیاد و گوشه ها یی گرد كه معمولاً در نورد و فورجینگ ( آهنگری ) از آن استفاده می شود.از این شمش در تهیه میلگرد استفاده می شود cm 15 ×15 s=w#l 2- شمشالی یا Billetمحصول فلزی نیم ساخته با مقطع دایره، شش گوش، مربع و … با طولهای مختلف كه عمدتاً در روش اكستروژن و نورد از آن استفاده می شود. مثال شمشال آلومینیم برای ساخت پروفیل یا میله آلومینیمی استفاده می شود.3- تختال یا Slabمحصول نیم ساخته با مقطع پهن كه در نورد گرم یا عملیات حرارتی ساخته می شود ( محصول فولاد مباركه)از تختالها عموماً برای تولید ورق استفاه می شود.محصولاتی كه از ششهای كارپذیر بدست می آیند:الف – میله Barقطعه ای با مقطع ساده، مربع، دایره، شش گوش با طول زیاد كه از شمشها بدست می آیند.mm150- S: قطر دایرهS-150 mm : عرض (مربع)ب – میلگرد Roundمیله هایی با مقطع گرد ( دایره) به قطر 6- 200 mm را اصطلاحاً میلگرد میگویند.كه از شمشهالها یا شمشه ها بدست می آید
ج- مفتول Rodمیله گردی به قطر كمتر از 5mm كه از میله یا میلگرد بدست می آید. بعنوان مثال مفتول 4، مفتولی است كه قطرش 4mm می باشد.د- سیم wire: از مفتول بدست می آید با روش كشش سرد، مثل سیم های فولادی، مسی، با ضخامتهای بسیار كم ر- نوار ورق Strip:محصول دستگاههای نورد گرم از تختال است و به صورت كلاف ( پیچیده روی هم ) با عرض 60- 170 cm و بیشتر می سازند.ز- صفحه plate:محصول نورد شمشه یا تختال است كه ضخامت آن بیش از 3mm و عرض آن بیشتر از ضخامت است.ژ- ورق Sheet :محصول تختی كه ضخامت آن از صفحه كمتر است و با نورد تختال بدست می آیدس- ورق نازك foilورقهای بسیار نازك كه ضخامت آنها از چند میكرون تا چند هم میلیمتر است و از نورد ورق بدست می آیند مثل زرورق آلومینیم و مسش- نوار لوله Skelp :نوار صفحه ای كه برای ساختن لوله با نورد كاری و جوشكاری بكار می رود و از تختال بدست می آید.ص – پروفیل های ساختمانی structurad Shapen :بعنوان مثال تیرآهن – ناودانی – سپری – نبشی – پروفیل های در و پنجره كه محصول شمشه و كمتر از شمشال می باشند.ض – ریل Rail :از فولاد مخصوص است و از شمشه بدست می آید، از طریق نورد گرمهـ – تسمه Flat یا Bands : محصول نورم گرمبا مقعطع مستطیل شكل به ضخامت mm چند 2 و عرض بیشتر و طول زیاد ع- بلوك یا تكه Block :شمشهای كارپذیر یا ریخته گری با ابعاد نامشخص كه از سپاژهای شمشها بدست می آید و استاندارد نیست. خصوصیات كلی قالبهای ریخته گری :الف) شكل پذیری Formability : موادی مانند گچ، ماسه، دوغابهای سرامیكی و بعضی از فلزات و آلیاژ ها ب) ریرگدازی كافی نسبت به مذاب Refractorinessفلزات و آلیاژ ها در ریخته گری در یك محدوده و رنج 2000- 100 ریخته گری می شوند.ج) استحكام مكانیكی ( خواص مكانیكی كانی)اعم از اینكه وزن خود و مذاب و … را بتوانند تحمل كنند.
د) پایداری حرارتی Thermad Stabilityدر برابر تغییرات سریع حرارت در قالب مقاومت داشته باشد و ترك نخورد، از هم نپاشد در حقیقت ضریب انبساط حرارتی كمی داشته باشد.هـ ) انتقال حرارت مناسب بسیاری از خواص فیزیكی و مكانیكی قطعه تولیدی ( زیر ساختار فازها و حتی پر شدن كامل قالب به این پارامتر بستگی دارد.و) قابلیت استفاده مجددی) ارزش اقتصادی مواد قالب بایستی فراوان و قیمت مناسب داشته باشد.قالب های ریخته گری :طبق تعریف یك قالب ریخته گری، محفظه ای است كه درون موادی شكل پذیر از قبیل ماسه، خاك، گچ و فلز و … تعبیه می شود، به گونه ای كه مذاب پس از پر كردن این محفظه و انجماد در آن، شكل محفظ را بخود بگیرد.قالب در ریخته گری از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
ساخت و تهیه یك قطعه ریختگی سالم با مشخصات مطلوب تنها در صورت استفاده از قالبی مناسب امكانپذیر است.خصوصیات كلی قالبهای ریخته گری :الف) شكل پذیری Formabilityموادی مثل گچ، ماسه، دوغابهای سرامیكی و بعضی از فلزات و آلیاژ هاب) دیر گرانی كافی نسبت به مذاب Refractorinenفلزات و آلیاژها در ریخته گری در یك محدود 2000- 100ریخته گری می شوندج) استحكام مكانیكی ( خواص مكانیكی كانی)اعم از اینكه وزن خود و مذاب را بتوانند تحمل كنند.د) پایداری حرارتی Thermal Stabilityدر برابر تغییرات سریع حرارت در قالب مقاومت داشته باشند و ترك نخورند، از هم نپاشند. در حقیقت ضریب انبساط حرارتی كمی داشته باشند.هـ ) انتقال حرارت مناسب
بسیاری از خواص فیزیكی و مكانیكی قطع تولیدی ( زیر ساختارها فازها) و حتی پر شدن كامل قالب به این پارامتر بستگی دارد.بعنوان مثال : اگر سرعت سرد كردن بالا باشد، خواص مكانیكی بالا می رود ولی ظرافت كم می شود.و) قابلیت استفاده مجدد ی) ارزش اقتصادی مواد قالب، بایستی فراوان و قیمت مناسب داشته باشد.بطور كلی از نظر متالوژیكی و جنبه های اقتصادی، قالبها به دو دسته دائمی و موقت تقسیم می شوند:قالب های دائمی:قالبهایی كه در ساخت قطعات ریختگی، بطور مكررر استفاده می شوند، قالبهای دائمی نامیده می شوند. جنس این قالبها، فلزی بوده و معمولاً از چدن خاكستری، فولاد و گاهی اوقات از برنز ساخته می شوند.انتخاب جنس براساس مواردی مثل:– بالا بودن نقطه ذوب در مقایسه با فلز یا آلیاژ ریختگی– داشتن كمترین تغییرات ابعادی– دارا بودن مقاومت به سایش و فرسایش مطلوب
در یك قالب دائمی، محفظه قالب Dre Carity ممكن است ابتدا از طریق ریخته گری ایجاد وشد و سپس به منظور دستیابی به ابعاد نهایی، تحت عملیات ماشینكاری قرار گیرد. اخیراً به منظور بالا بردن عمر مفید این قالبها یكسری عملیات سطحی بر روی آنها صورت می گیرد تا كیفیت سطحی قالب افزایش یافته، مقاومت به سایش و فرسایش خوبی پیدا می كند. مثلاً ایجاد پوششهای سختی مثل كاربید و انادیم vc و یا بوردهیاین قالبها معمولاً برای ساخت قطعاتی از جنس فلزات و آلیاژ های غیر آهنی مثل آلومینیم، منیزیم، سرب، مس و آلیاژ های آنها و نیز قطعاتی از جنس چدن خاكستری مورد استفاده قرار می گیرند.
در جدول ذیل درجه حرارت های ریختن مذاب، عمر تقریبی قالب و نیز درجه حرارتهای پیشگرم قالب در ریخته گری چند آلیاژ مهم صنعتی درج شده است:فلز یا آلیاژ درجه حرارت باریزش عمر قالب ( تعداد قطعات درجه حرارت پیشگرم چدن خاكستری 1480- 1260 20000- 5 425- 315آلیاژ های آلومینیم 760- 700 تا 000/100 425- 340آلیاژ های مس 1150-1040 000/20-5 260- 120آلیاژ های منیزیم 700- 650 0000/100- 000/20 315- 150آلیاژهای روی 425- 385 بیشتر از 000/100 260- 2000
بالا بودن سرعت تولید، دقت ابعادی و نیز ایجاد مشخصات متالوژیكی مطلوب از مهمترین مزایایی استفاده از قالبهای دائمی هستند.محدودیت های عمده در استفاده از قالبهای دائمی عبارتند از:
– هزینه بالای ساخت قالب– مناسب نبودن برای ساخت فلزاتی با نقطه ذوب بالا ( بعنوان مثال فولادها)– اقتصادی نبودن در تولید قطعات بزرگ و به تعداد كم و نیز قطعاتی با اشكال پیچیده قالبهای دائمی از نقطه نظر نحوه پر شدن توسط مذاب به سه دسته قالبهای– قالبهای ویژه ( ثقلی یا وزنی)– قالبهای تحت فشار– قالبهای گریز از مركزتقسیم بندی میشوند كه ادامه بحث دررابطه با آنها صحبت كامل صورت می گیرد.قالب های موقت:قالبهایی كه پس از هر بار ریخته گری به هنگام خروج قطعه از هم پاشیده می شوند قالبهای موقت نامیده می شوند.این قالبها كه مواد سازنده آنها عمرماً به صورت مخلوطی از ذرات یك ماده دیر گداز (ماسه)، چسب و مواد دیگر هستند به سه طریق ممكن ساخته می شوند.– توسط كوبیدن و متراكم كردن مخلوطی به صورت تر در اطراف مدل– با اعمال جریان آزاد مخلوطی به صورت خشك در اطراف مدل (قالبگیری پوسته ای) ( ماسه و زین گرما سخت ( فنل فرمالدئید) مخلوط روی مدل گرم ریخته می شود، زرین حالت پلیمری گرفته و باعث چسبندگی می شود.– بوسیله جاری كردن آزاد مخلوطی به صورت دوغاب یا مایع در اطراف مدل ( قالبگیری دقیق)بطور كلی روش ساخت قالب و تجهیزاتی كه برای این كار مورد نیاز است با توجه به ماهیت و طبعیت مواد قالبگیری تعیین می شود. بعنوان مثال در قالبگیری ماسه ای به روش تر كه از قدیمی ترین روشهای قالبگیری است از مخلوطی موسوم به ماسه قالبگیری شامل ماسه، چسب، آب و مواد افزودنی برای تهیه و ساخت قالب استفاده می شود.
با توجه به طبیعیت این مخلوط، بدیهی است كه برای شكل دادن به مواد قالب باید مخلوط ورد نظر در اطراف مدل كوبیده و متراكم گردد.بعنوان مثال در روش دستی عمل كوبیدن دستی ابزاری بنام كوبه صورت می گیرد در صورتیكه در روشهای ماشینی این عمل توسط سیستمهای ضربه ای، فشاری و یا ارتعاشی و یا تركیبی از این روشها استفاده می شود.مشخصات عمومی قالبهای موقت:برای تهیه و ساخت قیطعات ریختگی سالم و بدون عیب یك مخلوط قالبگیری باید دارای خواص عمومی ذیل باشد:
قابلیت شكل پذیری:هر چند در ساخت قالب، نحوه شكل دادن به یك مخلوط قالبگیری با توجه به ماهیت این مواد متفاوت است، با این وجود دارا بودن قابلیت شكل پذیری و حفظ نمودن آن، بعنوان مهمترین ویژگی مواد قالب گیری در تمام روشها مطرح می باشد.در میان مواد قالبگیری مورد استفاده در ساخت قالبهای موقت ماسه قالبگیری بدلیل برخورداری از سهولت شكل پذیری در اثر كوبیدن بعنوان قدیمی ترین روش قالبگیری بخش مهمی از فرآیند ریخته گری را به خود اختصاص داده است.
دیر گدازی: با توجه به اینكه مذاب فلزات مختلف از درجه حرارت ریختن تا انجماد كامل در داخل محفظه قالب و در تماس مستقیم با مواد قالب قرار دارند لذا دیرگدازی یا نسوز بودن این مواد جهت تولید قطعه ای سالم امری لازم و ضروری است قابل ذكر اینكه این دیر گدازی هم ذرات ماسه و هم مواد چسب را شامل می شود.داشتن استحكام مكانیكییك مخلوط مواد قالبگیری پس از شكل گیری باید از استحكام كافی برخوردار باشد بگونه ای كه هنگام جابجایی و انتقال به مجل بارریزی شكل ایجاد شده را حفظ نماید.همچنین در موقع بارزیزی، در اثر تماس با مذاب داغ مقاومت خوبی را در مقابل سایش و فرسایش از خود نشان داده و در اثر فشار فلز دستیابی ( فشار مذاب) Metalostatic pressure دچجار تغییر شكل و ابعاد نگردد.معانی گوناگون استحكام در طی مراحل مختلف قالبگیری و ذوب ریزی• طبق تعریف دیر گدازی عبارتست از توانایی ماسه برای تحمل دمای بالا بدون سوختن یا تجزیه شدنحداقل تغییرات ابعادی در درجه حرارتهای بالا:با توجه به اینكه جداره های محفظ قالب در اثر مجاورت با مذاب داغ، بسرعت گرم می شوند از اینرو در صورتی كه مواد قالب از ضریب انبساطی مطلوب برخوردار نباشند، سطح قالب در اثر انبساط سریع، دچار بادگردگی، ترك و یا شكست می شوند.• قابلیت نفوذ گازعلاوه بر هوای موجود در محفظه قالب، مخلوط مواد قالبگیری نیز اغلب حاوی اجزایی است كه در مجاورت مذاب تبخیر شده به صورت گاز بخشی از محفظه قالب را اشغال می كند.با توجه به این امر، جهت خروج گازهای موجود، وجود منافذ كافی در بدنه قالب لازم و ضروری است.
داشتن انتقال حرارت مطلوببطور كلی انجاما فلز مذاب در داخل قالب مستلزم خروج حرارت مذاب از طریق مواد قالب می باشد. با توجه به اینكه سرعت این انتقال حرارت نقش بسیار موثری را در مشخاصت و خواص متالوژیكی و مكانیكی قطعه ریختگی بر عهده دارد، از این رو، در انتخاب مواد قالب گیری به این نكته مهم باید توجه شود.• توانایی ماده تشكیل دهنده قالب در عبور دادن بخار از طریق دیواره ها.نفوذ پذیری یا قابلیت نفوذ گاز نامیده می شود.
قابلیت متلاشی شدن:با توجه به اینكه قالبها باید پس از ریختن مذاب و جامد شدن آن تخریب گردند، بنابراین مخلوط مواد قالبگیری بایستی به هنگام خروج قطعه از قالب به خوبی از هم پاشیده شود
اقتصادی بودن:ارزش اقتصادی همواره به عنوان عاملی مهم در كنار یك تولید مهندسی بشمار می رود. به همین جهت قابل دسترس بودن مواد قالب در طبیعت و نیز قابلیت استفاده مجدد از این مواد از مشخصات مهم قالبهای موقت می باشد.واژه استحكام در مورد قالبهای موقت در طی مراحل مختلف قالبگیری و ذوب ریزی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و از این دید معانی گوناگونی نیز دارد:استحكام تر: استحكام قبل از خودگیری نهایی ( یا قبل از خشك كردن قالب)استحكام خشك: استحكام بعد از خشك كردن قالب یا خودگیری چسباستحكام گرم: استحكام در هنگام ریخته گری و در حین انجماد قطعهاستحكام باقیمانده : استحكام پس از پایان انجماد قطعه، در حین سرد شدن تا دمای اطاقمعمولاً هر چه استحكام تر بالاتر، استحكام خشك بالاتر، استحكام گرم بالاتر و استحكام باقیمانده كم باشد بهتر است.
استحكام باقیمانده كماز نظر تخریب قالباز نظر جلوگیری از بروز ترك در قطعهماسه: همانگونه كه اشاره شد یكی از اجزای اصلی در مخلوط ماسه قالبگیری، ذرات دیرگداز موسوم به ماسه است. بطور كلی ماسه ذرات ریزی از مواد معدنی می باشد كه قطر آن در محدوده mm ( 2-5%) تغییر می كند.ذراتی كه قطر آنها كمتر از 2% میلیمتر است، طبق تعریف خاك نامیده می شوند. مخلوط ماسه قالبگیری كه در ریخته گری مورد استفاده قرار می گیرد براساس ماهیت آن به دو دسته تقسیم بندی می شوند.1- ماسه طبیعی 2- ماسه مصنوعی
ماسه طبیعی:این ماسه ها كه جزء دیرگداز آن سیلس Sioz می باشد درطبیعت به صورت مخلوطی با خاك رس ( چسب طبیعی) یافت می شود.میزان خاك رس در ماسه هایی كه در ریخته گری مورد استفاده قرار می گیرند بین 20-8 درصد تغییرات است علاوه بر خاك رس تركیبات دیگری نیز معمولاص در این ماسه ها وجود دارند كه عبارتند از: اكسید آلومینیم Al2o3 ، اكسید آهن Fe203، اكسید تیتانیم Tioz، اكسید كلسیم cao اكسید منیزیم Mgo، اكسید پتاسیم k20 و اكسید سدیم Na¬2oخواص و مشخصات این ماسه ها بشدت به میزان خاك و سایر تركیبات موجود در آنها بستگی دارد.
ادامه خواندن مقاله ريخته گري (كاربرد – مزايا و…)
نوشته مقاله ريخته گري (كاربرد – مزايا و…) اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 20, 2018, 4:19 am
nx دارای 83 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
در طول حداقل 200 سال گذشته، كاربرد واژه انفجار متداول بوده است. در زمانهای قبل از آن این واژه به تجزیه ناگهانی مواد و مخلوطهای انفجاری با صدای قابل توجهی نظیر «رعد» اطلاق شده است. این مطلب از دیرباز شناخته شده است كه انفجار تجزیه سریع مقدار معینی ماده است كه به محض رخداد یك ضربه یا گرمایش اصطكاكی اتفاق میافتد. بنابراین تجزیه این مواد در شرایط مناسب میتواند بصورت ساكت و آرام رخ دهد.
كلمه انفجار از نظر فنی به معنی انبساط ماده به حجمی بزرگتر از حجم اولیه است. آزاد شدن ناگهان انرژی كه لازمه این انبساط است. غالباً از طریق احتراق سریع، دتونیشن (كه در فارسی همان انفجار معنی میشود)، تخلیه الكتریكی با فرایندهای كاملاً مكانیكی صورت میگیرد. خاصیت متمایز كننده انفجار، همانا انبساط سریع ماده است. به نحویكه انتقال انرژی به محیط تقریباً بطور كامل توسط حركت ماده (جرم) انجام میشود. در جدول زیر مقایسهای بین چند فرآیند آزادسازی انرژی انجام شده است:چگالی انرژی (Watt/cc) سرعت سوخت، شدن مواد(g/sec) فشار (atm) ماده 10 1 1 شعله استیلن 106 103 2000 باروت تفنگ1010 106 400000 دتونیشن یك ماده منفجره قویجدول (بالا) مقایسهای بین سه فرایند آزاد سازی انرژیبرای شعله تقریباً هیچ انتقال جرمی به اطراف رخ نمی دهد در حالیكه نیروی پیشرانش یك اسلحه قادر به راندن گلوله است و یك ماده منفجره قوی هر چیز در تماس با خود را تغییر شكل داده و یا ویران میكند. قدرت منهدم كننده این مواد را «ضربه انفجار» نامیده میشود كه مستقیماً با حداكثر فشار تولید شده مرتبط است. توجه كنید كه در جدول (بالا)، هیچگونه توصیفی از محل رخداد (تونیشن ماده منفجره قوی ارائه نشده است. این بدان معناست كه فرایند دتونیشن از محدودیتهای فیزیكی مستقل است.
با توجه به مطالب بالا واضح است كه دتونیشن تنها یكی از انواع حالات پدیده انفجار است بعبارت دیگر واژه دتونیشن تنها باید به فرآیندی اطلاق شود كه در طی آن یك «موج شوك» انتشار یابد.
متاسفانه بعلت قفرلفات مناسب فنی در زبان فارسی، دتونیشن به معنی عام انفجار ترجمه میشود و بنابراین در ادامه این مبحث برای پرهیز از اشتباه و رسا بودن مطلب همان واژه دتونیشن را به كار برده خواهد شد.سرآغاز تحقیقات اخیر بر روی دتونیشن به سالهای 45-1940 م. كه «زلدویچ» و «ون نیومان» هر یك به طور جداگانه مدل یك بعدی ساختار امواج دتونیشن را فرمولبندی كردند باز میگردد، گرچه یك مدل واقعی سه بعدی تا اواخر سال 1950 م به تاخیر افتاد.
2- پدیده دتونیشن:دتونیشن یك واكنش شیمیائی «خود منتشر شونده» است كه در طی آن مواد منفجره اعم از مواد جامد، مایع، مخلوطهای گازی، در مدت زمان بسیار كوتاه در حد میكروثانیه. به محصولات گازی شكل داغ و پرفشار با دانسیته بالا و توانا برای انجام كار تبدیل میشود. فرض بگیرید قطعهای از مواد منفجره، منفجر گردد. به نظر میرسد كه همه آن در یك لحظه و بدون هیچ تاخیر زمانی نابود میگردد. البته در واقع دتونیشن از یك نقطه آغازین شروع شده و از میان ماده بطرف انتهای آن حركت میكند. این عمل بخاطر آن آنی بنظر میرسد كه سرعت رخداد آن بسیار بالاست.
از نظر تئوری دتونیشن ایدهال واكنشی است كه در مدت زمان صفر (با سرعت بینهایت) انجام شود. در اینحالت انرژی ناشی از انفجار فوراً آزاد میشود اصولاً زمان واكنش بسیار كوتاه یكی از ویژگیهای مواد منفجره است. هر چه این زمان كمتر باشد، انفجار قویتر خواهد بود. از نظر فیزیكی امكان ندارد كه زمان انفجار صفر باشد. زیرا كلیه واكنشهای شیمیائی برای كامل شدن به زمان نیاز دارند.پدیده دتونیشن با تقریبی عالی مستقل از شرایط خارجی است و با سرعتی كه در شرایط پایدار برای هر تركیب، فشار و دمای ماده انفجاری اولیه ثابت است منتشر میشود. ثابت بودن سرعت انفجار، یكی از خصوصیات فیزیكی مهم برای هر ماده منفجره میباشد در اثر دتونیشن، فشار، دما و چگالی افزایش مییابند. این تغییرات در اثر تراكم محصولات انفجار حاصل میگردند.
پدیدهای كه مستقل از زمان در یك چارچوب مرجع حركت میكند. «موج» نامیده میشود و ناحیه واكنش دتونیشن، «موج دتونیشن» یا موج انفجار نامیده میشود. در حالت پایدار این موج انفجار بصورت یك ناپیوستگی شدید فشاری كه با سرعت بسیار زیاد و ثابت VD از میان مواد عبور میكند توصیف میشود واكنش شیمیائی در همسایگی نزدیك جبهه دتونیشن است كه باعث تشكیل موج انفجار میشود. این موج با سرعتی بین 1 و تا 9، بسته به طبیعت فیزیكی وشیمیائی ماده منفجره حركت میكند. این سرعت را میتوان با استفاده از قوانین ترموهیدرودینامیك تعیین نمود. عواملی كه در سرعت انفجار نقش دارند عبارتند از: انرژی آزاد شده در فرآیند، نرخ آزاد شدن انرژی، چگالی ماده منفجره و ابعاد خرج انفجاری.
یك مدل ساده برای این پدیده مطابق شكل زیر از یك «جبهه شوك» و بلافاصله بدنبال آن یك ناحیه انجام واكنش كه در آن فشارهای بسیار بالا تولید میشود، تشكیل شده است. ضخامت ناحیه واكنش در انفجار ایدهآل صفر است و هر چه انفجار بحالت ایدهال نزدیكتر باشد. ضخامت این ناحیه كمتر است. نقطه پایان این ناحیه، محل شروع ناحیه فشار دتونیشن است.
مدل یك بعدی دتونیشنفشار دتونیشن با رابطه زیر به سرعت دتونیشن و دانسیته مواد منفجره وابسته است:(1) كه P مصرف فشار دتونیشن و P مصرف چگالی محصولات و P0 چگالی ماده منفجره است. بر اساس این فرض كه چگالی محصولات دتونیشن بزرگتر از چگالی مواد منفجره اولیه است، یك رابطه كاربردی بصورت زیر استخراج میگردد.(2) از آنجا كه زمان رخداد واكنش شیمیائی در یك فرآیند دتونیشن بسیار كوتاه است. انتشار و انبساط گازهای داغ حاصل در ناحیه واكنش بسیار اندك و غیر متحمل است و لذا این گازها هم حجم مواد منفجره اولیه باقی میمانند. این مطلب دلیل اصلی این نكته است كه چرا فشار پشت جبهه انفجار بسیار بالاست. این فشار برای مواد منفجره نظامی در حدود Gpa 19 تا Gpa35 و برای مواد منفجره جاری كمتر است.
همانطور كه قبلاً ذكر گردید، موج دتونیشن مستقل از شرایط خارجی است. علیرغم این استقلال، جریان محصولات گازی كه در پشت جبهه موج حركت میكنند به زمان و شرایط مرزی وابسته است برای مثال یك بلوك مستطیل بزرگ از یك ماده منفجره را در نظر بگیرید كه بر روی كل یكی از سطوح آن، به طور همزمان دتونیشن آغاز میشود. این سطح در خلا قرار دارد و هیچ مانعی برای انبساط گازها وجود ندارد. موج صفحهای دتونیشن با سرعت ثابت بدرون ماده پیشروی میكند و گازهای حاصل از انفجار كه بلافاصله در پشت این جبهه موج قرار دارند با سرعتی كمتر از سرعت موج كه سرعت جرم نام دارد در همان جهت حركت میكنند.
اما در سطح عقبی، گازها مشغول فرار در جهت مخالف هستند (در اثر خلا). همچنین فشار گاز در پشت جبهه موج بسیار بالاست، ولی در خلا پشت سر، صفر است لذا فشار بصورت منحن وار بین ایندو موقعیت تغییر میكند. نموداری از تغییرات فشار و سرعت جرم برای یك ماده منفجره جامد در شكل زیر نشان داده شده است.همانطور كه ملاحظه میشود ناحیه همسایه منطقه واكنش بسیار كم تحت تاثیر تغییر شرایط مرزی قرار میگیرد.آغاز همزمان دتونیشن از روی كل یك سطح مشكل است. در عمل آسانتر است كه آغاز انفجار از یك نقطه باشد. در اینحالت موج دتونشین از یك نقطه درون ماده منفجره گسترش یافته و گرادیان فشار در اینحالت از آنچه در شكل صفحه قبل نشان داده شده، تیزتر خواهد بود.
وقتی از مواد منفجره برای راندن و بحركت در آوردن سایر مواد و سازمانها استفاده میشود محاسبه دقیق پروفیل فشار و سرعت جرم، ورودیهای لازم برای محاسبات حركت سازه رانده شده میباشد. شكل این پروفیلها به معادله حالت محصولات انفجار وابستهاند، معادلاتی كه تلاشهای بسیاری برای بدست آوردن آنها انجام شده و در دست انجام است.
3- موج شوك: یك موج شوك، جبهه شوك یا مختصراً یك شوك، موجی است كه در ماده یك جهش فشاری (یا تنشی) ناگهانی و تقریباً ناپیوسته ایجاد میكند، این موج بسیار سریعتر از امواج صوتی منتشر میشود، بدین معنی كه این موج نسبت به محیط پیرامون خود فرا صوتی است و این خاصیت خود را بدون تغییر حفظ میكند.موج شوك از جمله خواص اغلب مواد است و از خاصیتی از ماده كه بر اساس آن سرعت انتقال صوت در ماده بصورت میباشد منتج میشود. اندیس s معرف حالت آنتروپی پایاست. این موج از نظر ترمودینامیكی برگشت ناپذیر است. و لذا آنتروپی سیستم در جبهه شوك در اثر لزجت و هدایت حرارتی افزایش مییابد. امواج شوك كه امواج فشاری نیز نامیده میشوند، عامل شتابگیری ذرات ماده، در جهت انتشار خود هستند.
بر اساس مطالب بالا اكنون به تشریح دقیقتر موج شوك در پدیده دتونیشن و نیز در قطعه كار (ورق فلزی) میپردازیم.
1-3- موج شوك در فرآیند دتونشین:موج شوك عبارتست از یك ناپایداری شدید فشاری (هیدرودینامیكی) كه با سرعت ثابت و بسیار بالا، از میان مواد منفجره عبور میكند. واكنش شیمیائی در پشت و در همسایگی بسیار نزدیك آن رخ داده و موج شوك را پشتیبانی میكند. موج شوك و ناحیه واكنش مجموعاً «جبهه انفجار» را تشكیل میدهند. ضخامت موج شوك در حدود mm001/0 و ضخامت ناحیه واكنش در حدود mm1 تا cm1 است. شكل زیر ساختمان یك جبهه انفجار را نشان میدهد.
3-2- موج شوك در سطح قطعه كار:یك بلوك بزرگ از ماده منفجره را در نظر بگیرید كه دارای دو سطح موازی هم است، در نظر بگیرید. یكی از این سطوح در تماس با یك ورق بزرگ و تخت فلزی است و از روی سطح موازی آن، بطور همزمان یك دتونشین صفحهای آغاز میشود. بدین ترتیب یك جبهه انفجار تخت درون بلوك پیشروی خواهد كرد. هنگامیكه هنوز این جبهه به سطح ورق فلزی نرسیده است، فشار در این سطح برابر فشار اولیه باقی خواهد ماند. اما درست در لحظهای كه موج دتونیشن به این سطح میرسد یك پرش ناپیوسته فشار، به فشار دتونشین كه بالغ بر چند صد هزار اتمسفر میشود، بر روی سطح رخ میدهد. این فشار عظیم باعث میشود كه فلز وادار به حركت میشود.
این حركت در ابتدا از سطح تماس ورق و مواد منفجره آغاز شده و سپس در كل ضخامت ورق پیشروی میكند كه مطابق شكل صفحه بعد مرز بین فلز متحرك با فلزی كه هنوز شروع به حركت ننموده است. موج شوك نام دارد. توجه كنید همانطور كه در دتونشین، موج شوك مرز مشترك ناحیه آرام و مغشوش است. در سطح فلز نیز مرز بین سكون و حركت فلز است. هر دو موج یك ناپیوستگی شدید در محیط مربوط به خود بوجود میآورند. ولی یك تفاوت عمده بین موج شوك منتشر شده در فلز با موج شوك دتونیشن وجود دارد و آن این است كه برخلاف موج شوك دتونیشن، سرعت و فشار خود را از دست میدهد. علت این امر به تفضیل در بخش در پشت شوك، فلز در حال حركت است و به دانسیتهای بزرگتر از مقدار اولیه خود متراكم میشود. حتی موادی كه معمولاً تراكم ناپذیر در نظر گرفته میشوند، بطور محسوسی در برابر این موج متراكم میشوند. تراكم فلز آنرا گرمتر خواهد ساخت. بنابراین موج شوك مرز بین فلز داغ و سرد نیز خواهد بود.
4-3- معادلات و روابط حاكم در دتونیشن یك بعدی در اثر واكنش شیمیایی با سرعت خیلی زیاد (چند كیلومتر بر ثانیه) كه با درجه حرارت و فشار بالا انجام میشود و در پشت سر خود محصولات گازی داغ و پر فشار را ایجاد میكند، میگویند انفجار انجام شده است انفجار حالت دائم در ماده منفجره با سرعت ثابت حركت ولی انفجار ایدهآل انفجاری است كه در آن واكنش در زمان صفر (با سرعت بینهایت زیاد) انجام شود. چون طبق تعریف زمان انجام واكنش برابر صفر است انرژی ناشی از انفجار فوراً آزاد میشود و فشار بسیار بالایی تولید میكند همانطور كه میدانید یكی از علتهایی كه مواد انفجاری فشار بالایی را تولدی میكنند مربوط به زمان كوتاه واكنش آنها میباشد.
البته از نظر فیزیكی چنین چیزی امكان ندارد زیرا كلیه واكنشهای شیمیایی برای كامل شدن به زمان محدودی نیاز دارند، بنابراین مرز بین مواد واكنش یافته و مواد اولیه دقیقاً بر هم منطبق نیست و ناحیهای با ضخامت محدود بین این دو مرز وجود دارد كه این ناحیه را ناحیه واكنش گویند. اگر دستگاه مختصات بر روی جبهه انفجار قرار داده شود. در آن صورت این ناحیه از نظر هندسی بدون تغییر باقی میماند. علت اصلی این كار این است كه با قرار دادن دستگاه مختصات بر روی جبهه انفجار، فرایند از نظر ریاضی حالت پایدار پیدا میكند ولی اگر مبدا مختصات در روی یك نقطه ثابت قرار داشته باشد فرآیند غیردائم است و تجزیه تحلیل آن مشكل میشود). چون انرژیای كه میكند، ثابت بودن سرعت انفجار یك مشخصه فیزیكی و مهم برای ماده منفجره میباشد با استفاده از این خاصیت (همانطور كه در شكل زیر نشان داده شده است) میتوان آن را به شبیه به یك ناپیوستگی تیز دانست كه با سرعت صابت انفجار در طول ماده منفجره حركت میكند.
در سمت راست جبهه انفجار مواد منفجره واكنش نیافته با مشخصات و P0 و T0 و E0 وجود دارند و در سمت چپ جبهه انفجار محصولات گازی با خواص و P و T و E قرار دارند. البته فرض شده است كه تمام مواد منفجره در واكنش شركت كردهاند. در اثر انفجار گازهایی در دمای بالای T و فشار زیاد P به وجود آمده است و در اثر فشرده شدن گازها دانسیته آنها به P رسیده است كه از P0 بیشتر میباشد و سرعت جریان (U) و در جهت راست میباشد.انفجار در زمان محدود و معینی انجام میشود، این نوع انفجار را انفجار واقعی گوییم.
باعث پیشرفت انفجار در طول ماده منفجره میشود از این ناحیه سرچشمه میگیرد. ماهیت این ناحیه مهم است و تاثیر زیادی روی سرعتهای انفجار و ابعاد و كارآیی مواد منفجره دارد. ضخامت ناحیه انفجار برای مواد منفجره مختلف با هم تفاوت دارد كه این امر باعث تفاوت سرعت انفجار آنها میشود. ضخامت ناحیه انفجار در انفجار ایدهآل برابر صفر است و هر چه انفجار به حالت ایدهآل نزدیكتر باشد ضخامت این ناحیه كمتر است.در بررسی فرآیند دتونیشن اصطلاح منحنی هوگونیت زیاد به چشم میخورد. منحنی هوگونیت روابطی را كه شرایط موجود در جبهه شوك را توصیف میكنند بیان میكند. این معادلات را معادلات رانكین- هوگونیت مینامند. از رسم این معادلات در صفحه P-V منحنیهای هوگونیت بدست میآید .قوانین بقای جرم و اندازه حركت را باید از دید ناظری كه با سرعت موج حركت میكند و بر روی جبهه موج قرار دارد بررسی كرد، برای نوشتن معادلات حجم كنترلی را در نظر گرفته و روابط مربوطه نوشته میشود.
برای داشتن یك ایده كلی از معادلات دتونیشن ابتدا به بررسی معادلات كلی انفجار پرداخته میشود و سپس معادلات رانكین- هوگونیت انفجار توضیح داده میشود.شكل دیفرانسیلی این معادلات بصورت زیر میباشد.
معادله پیوستگی معادلات، معادله حالت گازهای حاصل از انفجار و نیز تعیین مكانیزم واكنش شیمیایی لازم است. همانطور كه از شكل معادلات پیداست، حل تحلیلی برای آنها وجود ندارد و حل عددی آنها حتی با فرض اینكه معادلات حالت و مكانیزم واكنش معلوم باشد. بسیار مشكل است، (برای بدست آوردن معادله حالت باید فشار و دما و حجم را اندازهگیری كرد و با ارتباط دادن آنها به هم معادله حالت را بدست آورد، چون فشار و دمای ناشی از انفجار بسیار زیاد است معادله حالت را نمیتوان به روش معمولی بدست آورد و برای بدست آوردن این معادله از روشهای غیر مستقیم استفاده میشود). اگر معادلات بالا برای حالت یك بعدی نوشته شود، سیستم معادلات به صورت زیر در میآید:
معادله ممنتم:
معادله انرژی:
معادله پیوستگی اجزای شیمیایی:
معادله حالت:در عبارات بالا i از 1 تا 1-N تغییر میكند. همانطور كه مشخص است، این سیستم دارای 5+N معادله و 5+N مجهول است و چون تعداد معادلات و مجهولات مساوی است میتوان این سیستم را حل نمود. برای حل كردن جزء جرمی محصولات واكنش است و R سرعت پیشرفت واكنش بر واحد جرم است. چون روش معرفی شده و معادلات گفته شده فقط به خاطر آشنایی با معادلات مربوط به انفجار بود، حالت خاصی كه بیشتر به موضوع بحث مربوط است در نظر گرفته میشود. با بكار بردن معادلات بقای جرم و ممنتم و انرژی برای سیستم نشان داده شده در شكل * معادلات زیر بدست میآیند:(1) (2) (3) با استفاده از معادلات فوق معادلات زیر بدست میآیند.(4) (5) (6) (7) با استفاده از معادله (4) میتوان نتیجه گرفت كه حجم ویژه در پشت جبهه انفجار كمتر از جلوی جبهه انفجار است، چون P1-P0 مقدار مثبتی است و و نیز مقادیر مثبتی هستند، پس باید بزرگتر از صفر باشد، در نتیجه باید كوچكتر از باشد. با استفاده از معادله (5) و با توجه به مثبت بودن نتیجه میشود كه VD مثبت است و چون طبق معادلهها u1 باید مثبت باشد، میتوان نتیجه گرفت كه u1 و VD باید هم جهت باشد (u1 سرعت ذرات انفجار است)
اگر معادله حالت محصولات انفجار معلوم باشد میتوان تمام مقادیر P1 و را كه معادله (v) را ارضا میكنند یقین نموده. منحنی گذرنده از این نقاط، منحنی (رانكین – هوگونیت) نام و در شكل صفحه قبل با منحنی AB نامگذاری شده است. چون كمتر از است نقطهای كه مختصات آن است باید در سمت چپ نقطهای كه دارای مختصات است قرار داشته باشد.
سوالی كه باید به آن جواب داده شود این كه با فرض دانستن نقطه كجای منحنی رانكین – هوگونیت واقع است. نقطه تعادل محصولات پشت جبهه انفجار، نقطه تماس منحنی رانكین- هوگونیت و خط مستقیمی است كه از نقطه بر این منحنی مماس شده است. این خط مستقیم «خط وایلن» نام دارد كه موقعیت ابتدایی را به موقعیت نهایی متصل میسازد. بعبارت دیگر تحول واقعی انجام شده باید در امتداد خط وایلی انجام شود. ملاحظه میشود كه شیب این خط منحنی است و مقدار آن به شرایط اولیه مساله و سرعت دتونیشن بستگی دارد.
محل تماس خطر رایلی با منحنی رانكین- هوگونیت، نقطه «چاپمن- ژوگت» نامیده میشود. این نقطه مشخصات ترمودینامیكی یك دتویشن واقعی را به دست میدهد.منحنی رانكین- هوگونیت، یكی منحنی ثابت در صفحه است و نقطه هر جای این منحنی واقع شود. نقطه CJ همان محل تماس خط رایلی را با منحنی است. بنابراین با تغییر موقعیت نقطه در صفحه، محل نقطه CJ هم بر روی منحنی تغییر خواهد كرد.
انفجار ایدهآل:امواج انفجاری بر اساس قوانین توموهیدرودینامیك معمولاً در سرعت ثابتی كه مقدار آن به انرژی شیمیائی آزاد شده در انفجار، نرخی كه این انرژی آزاد میشود، دانسیته ماده منفجره و قطر خرج بستگی دارد منتشر میشود. كه بر اساس هیدرودینامیك مقدار ماكزیمم حاصل شده از تئوری میباشد به انفجار ایدهآل نسبت داده میشود. همانطور كه میدانیم با افزایش قطر خرج سرعت انفجار انفجار هم افزایش مییابد ولیكن اگر قطر خرج به حد معینی برسد دیگر افزایش بعدی قطر در سرعت انفجار تاثیر ندارد و طول خرج هم اگر از اندازه معینی بزرگتر باشد دیگر افزایش بعدی در طول خرج تاثیری در سرعت نخواهد داشت. برای بدست آوردن این سرعت ماكزیمم از طریق تجربی به این صورت عمل میشود كه در فاصله بقدر كافی دور از نقطه شروع انفجار در خرج لولهای كه قطر آن بقدری بزرگ باشد كه دیگر افزایش بعدی در قطر خرج نتواند باعث افزایش سرعت شود مقداری بدست میآید كه همان D* میباشد.
ممكن است بوسیله بوسترگذاری قوی كه در ماده منفجره مفروض صورت میگیرد سرعتی بالاتر از D* مشاهده شود. اما این فقط در مجاورت آنی بوستر روی میدهد و همیشه این عمل همراه با كاهش سرعت است بطوریكه در فاصله طولانی كافی از نقطه شروع یا چاشنی گذاری سرعت به مقدار D* افت پیدا میكند و این زمان است كه شرائط ایدهآل باشد و در غیر اینصورت به مقدار D كه كوچكتر از D* است نزول مییابد. انفجار غیر ایدهآل مربوط میشود به انتشار حالت یكنواخت موج در یك سرعتی كه كمتر از سرعت ایدهآل D* باشد. و این غیر ایدهآل شدن به نرخ تبدیل ماده منفجره به محصولات انفجار و اختلافات فشار و حرارت جانبی مربوط میگردد. سرعتهایی با مقدار كمتر یا بیشتر از D* كه بر اثر بوسترگذاری ضعیف با قوی ایجاد میشوند تحت عنوان امواج انفجاری ناپایدار و گذرا بررسی میشوند. بدین ترتیب اگو انفجار ثابت و پایدار در خروجی كه دارای طول كافی بزرگ (L) است سرعت آن برابر D* باشد به آن انفجار ایدهآل میگویند، اما اگر این سرعت نهایی با حالت یكنواخت كمتر از D* باشد به آن غیر ایدهآل میگذارند.
سرعت انفجار ایدهآل بطور كامل بوسیله ترموهیدرودینامیك ماده منفجره و متغیرهای مستقل دانسیته اولیه ماده منفجره و تركیب شیمیایی آن تعیین میشود. همه كمیتهها حداقل در اصول با استفاده از تئوری ترموهیدرودینامیك و یك معادله حالت مناسب قابل محاسبه میباشند. برای ماده منفجره ایدهآل مفروضی كه سرعت فقط تابع دانسیته اولیه یعنی D=D(P0) است سه نوع رابطه اساسی متفاوت برای D(P0) در انفجار ایدهآل بدست آمده است كه متداولترین آن رابطه خطی ویژه D(P0) برای مواد منفجره جامد C-H-N-O در دانسیتهایی بین 5/0 و حالت كریستالی ماده منفجره میباشد. این رابطه بوسیله فرمول زیر بیان میشود.(1) كه سرعت انفجار در دانسیته و شیب منحنی یا خط سرعت بر حسب دانسیته میباشد. علامت ستاره هم نشان دهنده انفجار ایدهال میباشد. برای مقایسه مستقیم مواد منفجره، غالباً مناسب این است كه مقدار برابر g/cc1 انتخاب گردد.با روشهای موجود سرعت حقیقی خرج مفروضی با دقتی در حدود 1/0 در صد امكان اندازهگیری دارد. اما منحنی بندرت این دقت را دارا میباشد و علت آنهم نوسان و تغییرات در دانسیته خرج و خطای عملی در سنجش میباشد. در مواد منفجره ریختگی، پرسی و مایع ممكن است كسی بتواند را با دقت بالائی اندازه بگیرید. اما در خرجهای دانهای و فلهای برای اینكه در اندازهگیری دقتی بهتر از 2 درصد بدست آید مشكل زیادی خود را نشان می دهد. به این دلیل است كه در كتابها به طور مكرر برای فاكتورهای و مربوط به معادله (1) اختلافاتی دیده میشود.
در جدول صفحه بعد پارامترهای معادله (1) را برای بخشی از مهمترین مواد منفجره كه اطلاعات تجربی آنها در دسترس میباشد لیست كرده است. در انفجار ایدهآل گازی نسبت به مواد منفجره فشرده شده دیده میشود كه سرعت انفجار، حساسیت خیلی كمتری به دارا میباشد و این امر به خاطر پیروی كردن آنها از قوانین گاز ایدهآل میباشد.
ادامه خواندن مقاله مباني تئوري انفجار
نوشته مقاله مباني تئوري انفجار اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 20, 2018, 4:21 am
nx دارای 32 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
علت خارجی حادثهای است كه رابطه علیتی كه زیاندیده میان فعل زیان آور و خسارت خود ثابت كرده است یا این رابطه را از هم میگسلد یا رشته آنرا سست میكند. حقوق رویهم رفته سه علت خارجی میشناسد كه یكی از آنها بینام است و دو دیگر فعل شخص معین.
الف) فعل بینام یا قوه قهریه و وضع ناگهانی: 1) تعریف: قوه قهریه یا وضع ناگهانی حادثه ای بینام است كه ناشی از فعالیت هیچ كسی نیست، غالباً غرض از قوه قهریه قوای طبیعی است مانند طوفان، سیل و زلزله … قوه قهریه برای آنكه از نظر حقوقی معتبر باشد باید دارای پارهای از صفات خاص باشد، قوه قهریه باید حادثه غیر قابل پیشبینی باشد، اگر مدعی علیه قادر به پیشبینی آن باشد باید برای پیشگیری از آن تدبیری اتخاذ كند.
غیر قابل پیشبینی بودن مستلزم بروز حادثهای نیست كه هیچگاه اتفاق نیفتاده باشد، فقط باید دلیلی خاص برای آنكه وقوع حادثهای را بیندیشد وجود نداشته باشد و این مفهوم قوه قهریه قابل تحول است. اعتصاب كارگران را كه مانع اجرای قرارداد میشد سابق از مصادیق قوه قهریه میدانستند، ولی امروز چنین نظری درباره اعتصاب ندارند. قوه قهریه باید همچنین حادثهای مقاومت ناپذیر باشد یعنی حادثهای باشد كه الزاماً تعهدی را كه به عهده مسئول است غیر قابل اجرا كند. اجرای تعهد همین كه مقدور باشد لازم است اگر چه هزینهای گزاف دربرداشته باشد. غیر قابل مقاومت بودن جنبهای مجرد دارد یعنی باید نسبت به همه كس غیر قابل مقاومت باشد و اگر فقط اجرای تعهد نسبت به تعهد مقدور نباشد باید به نیابت اجرای آنرا به دیگری كه از عهده بر میآید محول كند.
محاكم در ارزیابی قوه قهریه معمولاً نظری مساعد نسبت به متعهد دارند. نخست آنكه درباره شرط غیر قابل پیشبینی بودن حادثه ملایمتی از خود نشان میدهند و حادثهای را هم كه معمولاً قابل پیشبینی نباشد مشمول این شرط می دانند و همین امر، سنجش را تا حدی نظری میكند. با آنكه باید حادثه غیر قابل پیشبینی باشد و هم غیر قابل مقاومت، به غیر قابل پیشبینی بودن چندان اهمیتی نمیدهند، چه بر این عقیدهاند كه اگر حادثه مقاومت ناپذیر باشد، قابل پیشبینی بودن یا نبودن دیگر اهمیتی ندارد. البته این استدلال در مورد مسئول قهری معتبر است چه اگر حادثه مقاومت ناپذیر هنگام عقد قرارداد قابل پیشبینی باشد طرفین باید نسبت به عواقب آنهم توافق داشته باشند.
قوه قهریه باید حادثهای باشد كه كسی كه بدان استناد میكند خود او یا اشیای او در ایجاد آن دخالتی نداشته باشند. هدف از این شرط آن است كه محافظ را مسئول معایب شی خود بداند و وی با استناد بدین معایب خود را از مسئولیت بری نكند (راننده خودرو كه حادثهای به وجود آورده است بر اثر شكستن فرمان نمیتواند از بار مسئولیت برهد) و اگر حادثه به كارخانه یا افراد آن بستگی داشته باشد باز هم مسئولیت قابل رد نیست ( بنگاه باید مسئول خسارتی باشد كه راننده بر اثر سكته پشت فرمان به دیگری وارد آورده است و دلیل هم این است كه این بیماری از فعالیت راننده بیگانه نبوده است) و از طرفی اگر خود راننده هنگام راندن دچار صرع شود نمیتواند به علت بیماری خود از مسئولیت بری كند.
رویهم رفته در حقوق فرانسه قوه قهریه هنگامی خارجی است كه به فعالیت شخص و اشیای تحت حفاظت وی بستگی نداشته باشد. 2) آثار قوه قهریه در مورد مسئولیت عهدی: اگر حادثه ناشی از قوه قهریه مانعی موقت در اجرای تعهد پدید آورد، فقط معوق میماند. مانند بیماری متعهدی كه باید شخصاً تعهد را انجام دهد (مثال آن كار هنری است)
اگر مانع ناشی از قوه قهریه طبیعی باشد متعهد بدون تأدیه خسارت از اجرای تعهد معاف است و اگر هر یك از طرفین قرارداد ملزم به اجرای تعهدی بودهاند، طرف مقابل نیز از اجرای تعهد خود معاف است (اگر مبیع تلف شده باشد دیگر نباید قیمت آنرا بپردازد) این اصل را به سه طریق تعدیل كرده اند؛ قرارداد ممكن است در موردی كه یكی از اصحاب قرارداد بر اثر وجود یكی از مصادیق قوه قهریه امكان اجرای قرارداد از او سلب شود، قواعدی برای این كار پیشبینی كند. طرفین قرارداد میتوانند شرط كنند در موردی كه حادثهای پیش آید. كه حتی شرایط قوه قهریه را هم نداشته باشد از اجرای قرارداد معاف باشند ( قید شرط اعتصاب در قراردادها بیش از پیش رواج یافته است) ولی میتوانند شرط كنند (كه البته این شر نادر است) كه حوادث قوه قهریه نیز متعهد را از اجرای تعهد معاف نمیكند.
هنگامی كه به متعهد ابلاغ شده است كه به تعهد خود وفا كند، دیگر این متعهد نمیتواند به قوه قهریه برای معافیت خود از اجرای تعهد استناد كند چه وی تا قبل از ابلاغ فرصت اینكار را داشته است و این ابلاغ در صورتی است كه قانون پس از انقضای مهلت قراردادی، برای طرح دعوی، ابلاغ به متعهد را برای اجرای قرارداد لازم داشته باشد:
اگر متعهد قبل از حادثه كه از مصادیق قوه قهریه است تقصیری كرده باشد كه موجب بروز این حادثه شود. دیگر نمیتواند به قوه قهریه استناد كند. مثلاً اگر متصدی حمل و نقل، بدون مجوزی معتدل راه عادی خود را ترك كرده و به راهی رفته كه در آنجا دچار دزدان شده است، نمیتواند به علت آنكه بار او را دزد زده است از مسئولیت خود را معاف كند.
اثر قوه قهریه در موارد مسئولیت قهری پیچیده تر است، اگر مدعی علیه ثابت كند كه قوه قهریه یگانه علت خسارت است كاملاً از تدارك خسارت معاف میشود و این كار هم اشكالی پیش نمیآورد و تاجری كه پیشخوان مغازه او را كه كاملاً محكم بوده، طوفان سخت از جا كنده است مسئول خسارت ناشی از تكههای شكسته این پیشخوان نیست.
اگر فعل زیان آور ناشی از تفصیر باشد زیاندیده باید هم این تفصیر را ثابت كند هم دلیل رابطه علیت میان این فعل و خسارت را بیاورد، مسلم است: كه مدعی مسئول قسمتی از خسارت است (مثلاً درختی در فاصله معین كاشته نشده، صاعقه آنرا شكسته و در ملك همسایه انداخته است) در اینجا زیاندیده بنا بر اصل تضامن میتواند برای دریافت تمام خسارت به یكی از این دو علت رجوع كند كه در اینجا مرتكب تقصیر یكی از این دو علت است و اگر این مرتكب تقصیر از شریك خود نمیتواند چیزی مطالبه كند دیگر به زیاندیده ارتباطی ندارد. ولی اگر مسئولیت مدعی علیه ناشی از اماره مسئولیت باشد (مثلاً مستأجر كشتی است كه به خودی خود مسئول خسارتی است كه غرق شدن كشتی او به وجود آورده است) اگر ثابت كند. كه قوه قهریه (طوفان) موجب ایجاد خسارت شده است باید این دلیل برای معاف كردن او از مسئولیت كافی باشد. زیرا مسئولیت او در اینجا با فرض قضایی در محاكم فرانسه عبارت از تلفیق این دو نظر است.
ب) فعل شخص ثالث یا فعل زیاندیده: مدعی علیه اگر ثابت كند كه خسارت ناشی از فعل شخص ثالث است، میتواند از مسئولیت خود را بری كند. مثلاً راننده ثابت كند كه چون طفل ناگهان به وسط خیابان آمده برای پرهیز از تصادف با طفل به پیاده رو رفته و موجب خسارت شده است یا آنكه ثابت كند كه خسارت ناشی از خطای خود زیاندیده است. مثلاً عابر ناگهان به وسط خیابان آمده بدون آنكه بسنجد كه آیا میتواند بیخطر از خیابان بگذرد یا نه. در اینجا نیز همان تفاوتی كه در مورد قوه قهریه هست به میان میآید.
1) مسئولیت مدعی علیه مبتنی بر اثبات تقصیر است: اگر دخالت مدعی علیه در ایجاد خسارت مسلم باشد، در این صورت او فقط میتواند شركت دیگری یا خود زیاندیده را در این مسئولیت با اثبات تقصیر او ثابت كند و این امر هم منطقی است، چه تقصیر او مسلم است و برای شریك كردن دیگری در این تقصیر باید از عهده اثبات تقصیر او هم برآید. مثلاً زیاندیده با آنكه میدانسته مدعی علیه است سوار خودرو او شده یا با وجود نهی راننده، دست خود را از پنجره خودرو بیرون آورد، یا با بیاحتیاطی از عرض خیابان گذشته است.
اگر شخص ثالث مرتكب تقصیری شده است كه با تقصیر مدعی علیه در ایجاد خسارت شریك بوده است، مسئولیت این دو در مقابل زیاندیده تضامنی است. مسئولیت مدنی در جرایم در حقوق فرانسه تضامنی است كه در قراردادها مسئولیت به نسبت سهم هر مسئول در ایجاد خسارت است. و اگر هم تقصیر ناشی از خود زیاندیده باشد كه باز هم مسئولیت تقسیم میشود. مگر آنكه تقصیر زیاندیده به تنهایی علت خسارت باشد كه در این صورت دیگر ادعایی نمیتواند داشته باشد.
2) مسئولیت مدعی علیه به موجب اماره مسئولیت است: جایی كه مسئولیت به موجب اماره باشد، هیچ دلیلی جز همین فرض قانون بر وجود مسئولیت او نیست و در این صورت فعل شخص ثالث با زیاندیده میتواند اثری مهم در رفع مسئولیت مدعی علیه داشته باشد. اگر مسئول با اماره مسئولیت ثابت كند كه فعل شخص ثالث یا زیاندیده یگانه خسارت است در این صورت كاملاً از مسئولیت بری میشود بدیهی است كه مشخصات این فعل زیاندیده یا شخص ثالث باید به خوبی معلوم باشد و معمولاً باید این فعل صفات قوه قهریه را داشته باشد. یعنی غیر قابل پیشبینی و غیر قابل مقاومت باشد.
اگر فعل شخص ثالث یا فعل زیاندیده یكی از علل خسارت باشد نظرها در این باره متفاوت است. از لحاظ كلی مسئولیت مدعی علیه باید جزئی باشد چه در این خسارت خود زیاندیده نیز دخالت دارد ولی برای آنكه بتوان زیاندیده را نیز مسئول شناخت باید رفتار او آشكارا همراه با تقصیر باشد.
و اگر فعل زیان آور ناشی از شخص ثالث باشد در اینجا مسئول با اماره مسئولیت و شخص ثالث متضامناً باید از عهده خسارت زیاندیده برآیند. در این صورت مطابق قاعده كلی در حقوق فرانسه زیاندیده میتواند تمام خسارت را از یكی از دو مسئول متضامن دریافت كند ولی دیوان كشور فرانسه در اینجا هم به تقسیم مسئولیت اقدام میكند و هر دو مسئول را متساویاً به تدارك خسارت ملزم میكند و اینكار هم ناشی از عادتی است كه هر وقت میخواستند خسارتی را بین دو یا سه نفر تقسیم كنند، سادهترین روش به نظر آنان تساوی در قسمت بود.
ج) موردی كه مسئولیت مدعی علیه و مسئولیت شخص ثالث و مسئولیت زیاندیده به موجب اماره مسئولیت است: گاهی پیش میآید كه كسی خسارتی میبیند كه دو تن به موجب اماره مسئولیت، مسئول آن هستند (پیاده بر اثر تصادف دو خودرو مجروح میشود) و غالباً نیز اتفاق میافتد كه در مقابل خسارتی واحد یك تن هم زیاندیده است و هم مباشر خسارت و این در مورد تصادف دو خودرو است كه هر راننده نسبت به جرح خود زیاندیده و نسبت به جرح راننده دیگر مباشر خسارت است. در هر یك از این موارد مسئولیت هر یك از این افراد ناشی از اماره قانونی است.
هنگامی كه زیاندیده در تصادف دخالتی ندارد حل مسئله نسبتاً آسان است و آن دو مسئول متضامناً باید خسارت او را بپردازند ولی رابطه این دو مسئول با یكدیگر بدین آسانی نیست. اماره مسئولیت مطابق قانون فرانسه فقط میتواند مستند زیاندیده باشد. قاعدتاً اگر یكی از 2 مسئول، خارت زیاندیده را بپردازد حق مراجعه به دیگری را ندارد ولی در اینجا باز هم قاعده تقسیم جاری است. در مورد خسارت ناشی از فعل اشیا رویه قضایی فرانسه بر این است كه هر محافظ را به تدارك خسارت محافظ دیگر ملزم میكند، كه این رویه خالی از انتقاد نیست .
اسباب معافیت از جبران خسارت: در حالت معمول یك متعهد زمانی ملزم به جبران خسارت است كه 2 رابطه سببیت وجود داشته باشد.1- رابطه سببیت بین عدم انجام تعهد با فعل متعهد. 2- رابطه سببیت بین عدم انجام تعهد با ورود ضرر به متعهد له. رابطه اول مبتنی بر یك اماره قانونی است یعنی فرض این است كه عدم انجام تعهد مربوط به فعل مدیون است. مطلب دوم: یعنی رابطه سببیت دوم كه عدم انجام تعهد عامل ورود ضرر به متعهد له شده این را باید متعهد له ثابت كند. متعهد له ثابت كند به او ضرر وارد شده است. آیا خوانده (متعهد) میتواند چیزی را امكاناً ثابت كند و از جبران خسارت معاف شود؟ وقوع یك عامل خارجی كه در حقوق گفته میشود قوه قاهره یا قوه قهریه (فورس ماژور).
اگر خوانده (متعهد) ثابت كند فورس ماژوری اتفاق افتاده كه من به واسطه آن نتوانستم تعهدم را انجام دهم از جبران خسارت معاف است. چرا باید ثابت كند، چون اماره قانونی وجود دارد كه هرگاه تعهد انجام نشد متعهد انجام نداده – فورس (نیرو) یا قوه و ماژور (مافوق). فورس ماژور چه چیزی است و چه طوری سبب معافیت تلقی میشود؟ 3 شرط وجود دارد و اگر هر سه را متعهد ثابت كرد از جبران خسارت معاف است. شرط اول: تحقق یك علت خارجی یا تحقق عامل یا حادثه خارجی متعهد اولاً باید ثابت كند یك عامل خارجی رخ داد مثل سیل، زلزله، طوفان، اعتصاب، جنگ.
در حالت عادی اعم عدم است و اینها ادعاست. متعهد اول باید ثابت كند كه چنین چیزی اتفاق افتاد، چرا باید ثابت كند؟ فرض این است كه عدم انجام متعهد ناشی از فعل متعهد است چرا میگویند عامل خارجی؟ یعنی این عامل خارج از اراده متعهد بود. بنابراین محقق عامل خارجی نباید مربوط به اراده متعهد باشد تا سبب معافیت تلقی شود. اگر عاملی رخ داد كه ناشی از اراده متعهد بود باعث معافیت او نمیشود. مثلاً حقوق كارگران پرداخت نشده و آنها اعتصاب كردند و محموله به طرف مقابل فرستاده نشده این اعتصاب ناشی از فعل و حضور متعهد است.
تبصره: اگر متعهد تعهدش را در موعد مقرر انجام نداد بعداً هم عامل خارجی رخ داد سبب معافیت متعهد نیست. چون همین كه در موعد مقرر انجام نداده مسئول است شرط دوم: عدم توانایی متعهد در رفع حادثه: آن عاملِ خارجی باید به نحوی باشد كه برای متعهد قابل پیشگیری نباشد. مثلاً این قابل پیشگیری بود در موردی كه كامیونی محموله پنبه را حمل میكرد میبایست چادری روی كامیون میكشید تا در مقابل بارندگی از محموله حفاظت كند و مانع از خیس شدن پنبهها شود. این نكته لازم به ذكر است كه عدمِ توانایی متعهد در رفع حادثه نوعی است یعنی هر متعهد دلسوز دیگری هم بود قادر به دفع حادثه نبود یعنی دلسوزیهای متعارف را به كاربرد اما نتیجه نداد یا به گونهای بود كه اگر دلسوزیهای متعارف را هم به كار میبرد فایده نداشت. شرط سوم: ثابت كند كه وقوع حادثه قابل پیشبینی هم بوده.
اگر متعهد پیشبینی كند یا اصلاً علم دارد به اینكه حادثهای در آن مسیر در جریان است با این حال قبول كرده كه تعهد را انجام دهد از جبران خسارت معاف نیست. مثلاً در زمان جنگ ایران و عراق اگر محموله صدمه میدید از جبران خسارت معاف نبود یا در مثالی دیگر در فصل بهار كه چوب را از مازندران به تهران میفرستند با دیدن باران قابل پیشبینی است باید امكانات جلوگیری از آنرا به همراه داشت.
عدم امكان پیشبینی هم نوعی است. 2 شرط دیگر هم باید عنوان شود كه داخل شرایط سه گانه است. آن حادثه باید حادثه عامی باشد یعنی به عنوان یك حادثه عمومی رخ دهد نه برای یك شخص آن حادثه عام در محل باید رخ داده شود یعنی در مسیر انجام تعهد متعهد باید رخ داده شود والاً اگر در محل دیگری باشد و تمام شرایط را هم داشته باشد به متعهد مربوط میشود یعنی عامل عدم اجرای تعهد آن مورد میباشد كه در محل رخ داد. مثلاً از شمال محموله چوب را به تهران میآورده در خلیج فارس جنگ رخ داده ارتباطی به او ندارد، پس 6 شرط لازم است. 1- عاملی رخ داد. 2- خارجی بود. 3- قابل پیشگیری نبود. 4- قابل پیشبینی نبود. 5- در محل رخ داد. 6- عام بود.
م229 ق.م قابل پیشگیری نباشد محكوم به جبران خسارت نیست. اگر انجام نشدن تعهد مستند به فعل متعهد له باشد متعهد ملزم به جبران خسارت نیست مثلاً متعهد له به متعهد بگوید محموله پنبه را از مسیر سرعین، سبتان بیاور یا فلان شخص كه از ناحیه دست معلول است بیاورد متعهد ملزم به جبران خسارت نیست .
تقصیر متضرر: در موردی كه متعهد له یك قرارداد یا متضرر حادثهای عملی انجام دهد كه در اجرای قرارداد تأثیر گذاشته یا در وقوع حادثه نقش داشته و ضرری به وی برسد آیا حق مراجعه به عامل ضرر و متعهد را دارد یا نه؟ مثلاً نقاشی تعهد به نقاشی یك ساختمان مینماید اما متعهد له كلید ساختمان را برای ورود وی به او نمیدهد آیا ضرر حاصل از عدم انجام تعهد قابل مطالبه است؟ در مسئولیتهای قهری میتوان گفت به نوعی شخص در وقوع حادثه دخالت دارد. مثلاً وجود شخص در لحظه تصادف در جلوی اتومبیل خود نوعی دخالت است اما منظور ما این نوع دخالتها نیست. منظور دخالتهایی است كه به نوعی مقصرانه بوده و یكی از اسباب ضرر باشد و با خطای خود باعث اضرار به خود شده باشد. در حقوق ایران «قاعده اقدام» به نوعی با مسئله مورد بحث در ارتباط است به این معنا كه اگر كسی بر علیه خود اقدام به امری نماید مأخوذ به آن است.
امروزه گرایش به حذف مسئوولیت نیست بلكه تمایل به تقسیم مسوولیت است. در حقوق ایران به نظر میرسد باید بررسی كرد كه اولاً تقصیر را به چه كسی میتوان منسوب ساخت در صورتی كه به متضرر منسوب باشد و برای فاعل ضرر هیچ تقصیری متصور نباشد تقسیم مسوولیت بیمعنی خواهد بود و فقط متضرر طبق قاعده اقدام مسوول است. در صورتی كه هر دو مرتكب تقصیر شده باشند به نظر ما موضوع تابع تعدد اسباب بوده و به نظر میرسد هر دو در ورود ضرر سهیم هستند.
در مواردی كه ضمان ید بر عهده شخص است مثل غصب و شبه غصب اثبات تفصیر ثالث و لو اوصاف قوه قاهره را داشته باشد موجب معافیت نمیشود و این از ماده 315 ق.م مستقاد میباشد. « غاصب مسوول هر نقص و عیبی است كه در زمان تصرف! و به مال مغصوب وارد شده باشد هر چند مستند به فعل او نباشد» اما در غیر موارد ضمان ید خوانده دعوی با اثبات تقصیر ثالث و اثبات این امر كه این تقصیر حالت فورس ماژور داشته از مسوولیت معاف است چرا كه در این صورت دیگر ضرر به او منسوب نیست. مثلاً اگر اتومبیلی به اتومبیل دیگری برخورد كند و اتومبیل دوم به پیاده رو كشیده شده سبب اضرار عابران شود صاحب اتومبیل اخیرالذكر مسوولیتی ندارد. بلكه با اثبات عمل صاحب اتومبیل اول و اثبات جنبه فورس ماژور بودن آن از مسوولیت معاف است ولی اگر تقصیر ثالث حالت فورس ماژور نداشته باشد در اینجا موضوع تابع اجتماع اسباب میشود در حالتی كه تقصیر ثالث جنبه فورس ماژور داشت رابطهای بین فعل خوانده و ضرر ؟؟؟ نبود. اما در موردی كه وصف فورس ماژور از عمل ثالث برداشته شود معلوم میشود كه فعل ثالث تنها سبب نبوده و اسباب دیگر از جمله فعل خوانده نیز مدخلیت داشتهاند .
ادامه خواندن مقاله علت خارجي
نوشته مقاله علت خارجي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
↧
October 20, 2018, 4:23 am
nx دارای 74 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
فصل اول
1- مقدمهپیروزی انقلاب اسلامینوید بخش زندگی جدیدی برای بشریت شد. زندگی كه مبتنی بر فرهنگ و ارزشهای اسلامی و الهی است و جوابگوی نیازهای انسان عصر حاضر نیز می باشد چنین چشم انداری وجوه سیاسی، اقتصادی انقلاب را تحت الشعاع قرار داد. با سست شدن شالوده فكری و فرهنگی ماركسیسم، لیبرالیسبم و سرمایه داری ، وقوع انقلاب در ایران توجه و نظر مردم و متفكران را در كشورهای گوناگون به خود معطوف نمود.
به حركت در آوردن آن چنان جمعیتی از مردم، در فقدان احزاب و گروههای سیاسی كه توان بر می باشد. بویژه آن كه گذشته پر تلاطم تاریخ كشور مان مانع از بوجود آمدن ثبات لازم برای شكل گیری فرایندهای تحولی و تكامل فرهنگی را آماده می كرد، البته واضح است كه تحول فرهنگی كاری زمان بر و توان بر می باشد، بویژه آن كه گذشته پر تلاطم تاریخ كشورمان مانع از بوجود امدن ثبات لازم برای شكل گیری فرایندهای تحولی و تكامل فرهنگی شده است. با توجه به چنین انتظار تاریخی برای تحول فرهنگ و توقعی كه انقلاب در زمینه تحول فرهنگی بوجود آورده از همان ابتدای پیروزی تلقی نوینی از زندگی و دستیابی به هویت فرهنگی تأكید گذارده شد. متأسفانه علی رغم اهمیت این مقوله ( دست كم از نظر مقامات عالی رتبه جمهوری اسلامی ) تاكنون درباره اقدامات، برنامه ها وسیاستهای فرهنگی از آغاز انقلاب تاكنون تحقیق جامع و در خور توجهی صورت نگرفته است.
د رچنین شرایطی لازم است با بازخوانی عالمانه، دقیق و همه جانبه اقدامات و برنامه های فرهنگی در طول بیست و دوسال عمر جمهوری اسلامی به تصویر روشنی از فرایند برنامه ریزی و سیر تحول آن دست یابیم و آن را پایه ای برای دستیابی به الگوی مناسبی جهت برنامه ریزی فرهنگی در آینده قرار دهیم.چنانچه برنامه ریزی را طراحی برای تغییر یا تحول فرآیندهای واقعی زندگی از طریق بهره گیری از امكانات موجود و توانایی های جدید بدانیم. شرط لازم برای فعالیتهای فرهنگی بر خوردار بودن از ویژگی های خاصی می باشد. بر این اساس و با توجه به تعدد مراكزی كه فعالیتهای فرهنگی را بعهده دارند، در مرحله اول بررسی ، اولویت را به بررسی سازمان و ساخت نظام میان آنها داد كه تجلی آن در هماهنگی فعالیت آنها یا به نحو اساسی تر در برنامه ریزی آنها می بایست قابل مشاهده باشد.انجام چنین امری مستلزم دخالتی آگاهانه، هدفمند و سازمان یافته می باشد و وجود نظام وتشكیلاتی منسجم كه بتواند چنین الزماتی را تدارك و تدبیر نماید بسیار لازم و ضروری است.
دست كم، مدیران به سه دلیل باید به رضایت شغلی افراد و اعضای سازمان اهمیت بدهند: 1) مدارك زیادی در دست است كه افراد ناراضی سازمان را ترك می كنند و بیشتر استعفا می دهند، 2) ثابت شده است كه كاركنان راضی از سلامت بهتری بر خوردادند و بیشتر عمر می كنند، 3) رضایت شغلی از كار پدیده ای است كه مرز سازمان و شركت فراتر می رود و اثرات آن در زندگی خصوصی فرد و خارج از سازمان مشاهده می شود. (رابینز، 1998)یكی از جنبه های رضایت شغلی كه معمولاً نادیده انگاشته می شود رابطه آن با سلامت كارمند است. تحقیقات زیادی نشان داده است كه افراد ناراضی از شغل خود مستعد ابتلا به مرضهای گوناگون هستند كه دامنه این نوع بیماریها از سر درد تا بیماریهای قلبی كشیده می شود.
یكی از تحقیقات نشان می دهد كه برای پیش بینی وضع فیزیكی فرد، رضایت شغلی از جمله شاخص هایی است كه به مراتب مؤثرتر از دخانیات عمل می كند. طبق این تحقیقات نارضایی از شغل تنها یك پدیده روانی نیست. فشار روانی كه در نتیجه نارضایی بر فرد وارد می شود می تواند وی را مستعد و پذیرای بیماریهایی چون حمله قلبی نماید. از نظر مدیریت این بدان معنی است كه اگر عدم رضایت شغلی به افزایش غیبت و جابجایی كاركنان منجر نشود و باز هم باید سعی كنند كه موجبات رضایت شغلی آنان را فراهم آورند. زیرا بدین طریق هزینه های پزشكی و از دست دادن بی موقع كارمندان ارزشمند پائین می آید ( رابینز، 1998)
از دیگر تأثیراتی كه این پدیده دارد اثری است كه بر كل جامعه خواهد داشت. هنگامی كه كاركنان و اعضای سازمان از كار خود لذت می برند، زندگی خصوصی آنان ( در خارج از سازمان ) بهبود می یابد. بر عكس یك كارمند ناراضی نگرش منفی را با خود به خانه خواهد برد. بعد از همه اینها مزایای حاصل از رضایت شغلی كاركنان سازمان به همه افراد این مرز و بوم خواها رسید. كاركنانی كه از شغل خود راضی هستند در جهت رضایت شهروندان قدم بر می دارند. این افراد نگرشی مثبت تر به زندگی می دهند و از نظر روانی جامعه را سالم تر می نمایند( رابینز، 1998)
بهره وری كه یكی از سازه های رضایت شغلی می باشد و از عمده ترین مسایل هر سازمانی است به طور روز افزون مورد توجه مدیریت سازمانی قراد گرفته است. ارزیابی كارآیی سازمانها از آن روی دارای اهیمت است كه مدیریت هر سازمانی را بر روند امور واقف ساخته و به این وسیله فاصله تا هدف را اندازه گیری می كند. بحث رضامندی شغلی كه ارتباط مستقیم و محكمی با كار آیی و بهره وری دارد مورد توجه خاص مدیران می باشد امروزه ثابت شده است هر اندازه مدیران سازمانها نسبت به رضامندی شغلی و مسائلی از این دست وقوف بیشتری داشته باشند بهتر می توانند با برنامه ریزی منطقی علاوه بر افزایش سطح رضایت كاركنان موجبات ارتقاء بهره وری را فراهم آورند. اكثر سازمانها نیروهای انسانی كارآمد را سرمایه ای با ارزش تلقی نموده سعی در رضایت و نگهداری آنان داشته و در این سالانه مبالغ زیادی هزینه می كنند. در كلیه مؤسسات اعم از اقتصادی، فرهنگی ، بازرگانی، صنعتی نیروی انسانی عامل اصلی ادامه فعالیت می باشد.
تحقیق در زمینه نیروی انسانی گرچه از نظر سازمان اهمیت دارد برای فرد محقق نیز لذت بخش است زیرا در پرتو یافته های آن دلایل رفتار خود و دیگران را درك كرده و افزون بر آن سیر در خود و خویشتن شناسی كه در طول تاریخ مهم بوده و اكثر ادیان الهی به آن توجه دارند را محقق می سازند.
2- بیان مسأله: رضایت شغلی از مهمترین متغیرها در حیطه رفتار سازمانی محسوب می شود زیرا هر سازمانی دارای اهداف مشخصی می باشد كه فلسفه وجودی آن سازمان را تشكیل می دهد. نیل به هدف سازمان در گرو وجود و بسیج امكانات ( سرمایه ) تجهیزات و نیروی انسانی می باشد.
در این میان نقش نیروی انسانی محوری تر و كلیدی تر می باشد زیرا این كاركنان سازمان هستند كه با تركیب سرمایه و تجهیزات و نیروی خلاقه و ابتكار و برنامه ریزی به گونه عملی در صدد تحقق اهداف سازمانی هستند. مطالعات نشان می دهد هر اندازه سازمان از نظر سرمایه مادی و تجهیزات و حتی برنامه ریزی قوی باشد، مادامی كه نیروی انسانی با انگیزه و مجریانی با نشاط و راضی از كار در اختیار نداشته باشد امكان محقق شدن اهداف آن سازمان میسر نخواهد بود. لاك (1976) معتقد است رضامندی شغلی ناشی از ارزیابی شغل به عنوان امری است كه رسیدن یا امكان رسیدن به ارزشهای مهم شغلی را فراهم آورد. بنابراین فرد زمانی به طور مؤثر سازمان را در جهت رسیدن به اهداف آن یاری می كند كه ابتدا از شغل و حرفه خود راضی و خشنود باشد. از این یكی از عوامل عمده موفقیت هر سازمان در رسیدن به اهداف خود وجود كاركنان خشنود ار كار و علاقه مند می باشد.
با وجود اینكه نگرش رضایت شغلی و اخیراً تعهد سازمانی در میان نگرشهای مربوط به شغل دارای بیشترین پژوهش و تحقیق است ( دروم،1964) اما تا به حال در مورد رضایت شغلی در سازمانهای فرهنگی كمتر تحقیق انجام شده است. بنابراین سؤال اساسی تحقیق این است كه میزان رضایت شغلی شاغلین بخش فرهنگ چگونه است. تا از این طریق شاید بتوان به معضلات فرهنگی بهتر و بیشتر رسیدگی كرد. فرضیات تحقیق نیز بر اساس مقایسه هر یك از مولفه های ششگانه رضایت بر اساس ویژیگیهای دموگرافیك كاركنان ( جنسیت ، میزان تصحیلات، گروه سازمانی، و سابقه كار در امور فرهنگی ) صورت خواهد گرفت.
3- اهمیت مسأله: بحث نیروی انسانی در همه سطوح و بخش های جامعه و نیز بحث رضایت شغلی كاركنان از اهمیت شایانی برخوردار است. اما این اهمیت در سازمانهای فرهنگی به دلیل حساسیت و ماهیت ویژه این گونه سازمانها بسیار اساسی تر می باشد، زیرا نتیجه كار این گونه سازمانها مستقیم و غیر مستقیم بر روی بافت اعتقادی و نگرشها و طرز تلقی های آحاد جامعه اثر می گذارد. ادرات و سازمانهای فرهنگی همچون دیگر سازمانهای بروكراسی و ظایفشان را توسط واحدهای صف و ستاد و با بهره گیری از امكانات و تجهیزات به انجام می رساند اما تفاوت اساسی این سازمانها با دیگر ادارات و سازمانها در این است كه قسمت عمده كارش را با نیروی انسانی انجام می دهد. از طرف دیگر سایر سازمانها اغلب به رفع مسایل و نیازمندی های عادی و روز مره مراجعه كنندگان می پردازند.
در حالی كه سازمانهای فرهنگی اغلب با هدف بر آورده نمودن نیازهای فرهنگی، علمی، معنوی و اعتقادی مخاطبین تشكیل شده اند. لذا تأثیر فعالیت های این گونه ادارات یا سازمانها تأثیرات عمیق تر و پایدارتری می باشد. این ویژگی منحصر به فرد اهیت انجام پژوهش در خصوص بررسی وضعیت رضامندی شغلی كاركنان این بخش را بیش از پیش آشكار می سازد زیرا چنانچه كاركنان این بخش فاقد انگیزه لازم برای انجام كار باشند موجباب ركود و احتمالاً انحراف سازمان را فراهم می كند.از طرف دیگر انجام این پژوهش علاوه بر كاربرد یافته ها از طرف مسؤولین، دارای اهمست علمی بوده و ورقی بر اوراق مطالعات علوم انسانی می افزاید. و می تواند مورد استفاده محققان و پژوهشگران قرار گیرد.
به طور كلی رضایت شغلی بر بسیاری از سازه های مؤثر در پیشبرد اهداف سازمان از قبیل ترك شغل، تأخیر و تمایل به ترك شغل، غیبت، پرخاشگری در محیط كار، سلامتی یا عدم سلامتی روانی، تعهد سازمانی، رضایت از زندگی تأثیر دارد. و بنابراین پرداختن به آن اهمیت بسیار دارد. زیرا اگر بر روی آن اثر بگذاریم می توانیم به طور مستقیم بر سازه های مرتبط با آن اثر بگذاریم، در دو دهه 1950 و1960 بررسیهای زیادی روی ادبیات رضایت شغلی و بهره وری انجام شد. در بسیاری از این تحقیقات سعی شده بود كه رابطه بین رضایت شغلی و بازدهی افراد تعیین شود. این بررسیها نتوانست وجود نوعی رابطه پایدار بین این دو را نشان دهد ( برایفیلد وكراكت، 1955) نخستین دیدگاهی را كه درباره رابطه بین رضایت شغلی و عملكرد وجود دارد می توان در این جمله خلاصه كرد« باز دهی كارمند شاد و سرحال زیاد است» بیشتر رفتارهای پدر مأبانه ای كه مدیران سازمانها و شركتهای آمریكائی در دهه های 1930-1940-1950 داشتند ( از قبیل ایجاد باشگاههای ورزشی، برگزاری دوره های آموزشی برای سرپرستان به منظور آماده سازی آنان هنگام برخورد با مسایل) به صورتی بود كه باعث شادی و دلگرمی كاركنان می شد ولی اعتقاد به اینكه یك كارمند شاد و سرحال می تواند بازدهی بالایی داشته باشد جنبه نظری دارد.
نكته دیگری كه می توان در خصوص رضایت شغلی و بازدهی بیان كرد رابطه علت و معمولی است. بیشتر تحقیقاتی كه بر روی رابطه بین این دو انجام بین این دو انجام گرفته به گونه ای است كه نتوانسته رابطه علت و معلولی را تعیین نماید. تحقیقاتی كه از این نظر كنترل شده نشان می دهند كه نتایج معتبر و قابل اعتماد مربوط به آنهایی است كه خواسته اند ثابت كنند كه بازدهی بیشتر باعث رضایت بیشتر شغلی می گردد نه برعكس( پتی و مكگی وگاوندر، 1984)در یك بررسی كه روی سخنرانان دانشكده انجام گرفته نشان داده است كه استادان با میزان رضایت متوسط و زیاد ، بیشتر مؤثر بودند( آبراهام، 1994) همچنین در تحقیق دیگری نشان داده شده كه اثر بخشی تدریس روی نتایج قابل اندازه گیری آموزش یعنی رضایت دانش آموزان و یادگیری تمركز دارد( كرانتون و دیگران،1991).اهمیت رضایت شغلی از نظر رابطه آن با تعهد سازمانی: نگرش رضایت در سالهای اخیر بیشترین توجه را به خود جلب كرده است ولی اخیراً نگرش تعهد سازمانی عمومیت بیشتری پیدا كرده و در ادبیات تحقیق جایگاهی را به خود اختصاص داده كه برای درك و پیش بینی رفتار سازمانی اهمیت پیدا كرده است. چهار فرضیه راجع به علل رابطه بین رضایت شلی و تعهد سازمانی پیشنهاد شده است.
1- رضایت شغلی باعث تعهد می شود.2- تعهد سازمانی باعث رضایت می شود.3- رضایت و تعهد رابطه متقابل دارند و بر روی یكدیگر تأثیر می گذارند.4- هیچ رابطه علی بین دو ساختار موجود نیست. دریك تحقیق كه بر روی ترتیب علی رضایت شغلی و تعهد سازمانی انجام شد مدل تعهد سازمانی باعث رضایت شغلی می شود تأیید شد ( لنبرگ، 1992).همچنین در یك بررسی دیگر كه بر روی معلمان انجام گرفت نشان داده شد كه رضایت از نظر علی نسبت به تعهد تقدم دارد( رایفرن و دیگران،1995) نكته ای كه در این دو تحقیق قابل بررسی است این است كه دو تحقیق دو مدل متفاوت را تأیید می كند. در تحقیق اولی مدل تعهد باعث رضایت می شود و در تحقیق دومی مدل رضایت باعث تعهد می شود و تأیید شده است. پس می توان اینگونه نتیجهگرفت كه بسته به نوع سازمان ممكن است مدل رضایت شغلی و تعهد سازمانی تفاوت كند.در ارتباط با تعهد سازمانی تحقیقات زیادی انجام گرفته كه یكی از مهمترین این تحقیقات مدل سه بعدی میر وآلن می باشد. این ابعاد این مدل عبارتند از:1- تعهد عاطفی: شامل وابستگی عاطفی كاركنان به تعیین هویت سازمان و در گیر شدن در فعالیتهای سازمانی است.2- تعهد استمرار: شامل تعهدی است كه مبتنی بر ارزش نهادن به سازمان است و كارمند در زندگی سازمان سهیم می شود.3- تعهد هنجاری: شامل احساسات افراد مبتنی بر ضرورت ماندن درسازمان است.
مدیران و دانش آموزان بود ( مارلو و دیگران، 1991) اهمیت رضایت شغلی از نظر رابطه آن با غیبتهای شغلی: بر سر كار خود حاضر نشدن و غیبتهای مكرر از دیگر عوامل ناخشنودی شغلی است و درمقابل كسی كه از كار خود راضی باشد خود را مقید می داند به موقع و مرتب سر كار خود حضور داشته باشد. به نظر می رسد غیبتهای غیر موجه و تكراری با خشنودی شغلی رابطه معكوس دارد یعنی هر چه خشنودی شغلی بیشتر باشد غیبتهای مكرر كمتر خواهد شد ( ترمن میچل، 1994)
ولی همبستگی رضایت شغلی و غیبت كاركنان چندانزیاد نیست.( اندكی كمتر از 40% ) (لاك ، 1984) در حالی كه این امر نامعقول به نظر نمی رسد كه افراد ناراضی با اعتماد بیشتری سازمان و كار خود را ترك خواهند كرد ولی عوامل دیگری هم می توانند بر این رابطه اثر بگذارند و ضریب همبستگی را پائیین آورند مثلاً سازمانهایی كه از نظر پرداخت مزایا برای مرخصی های استعلاجی دست و دلبازی می كنند، اعضاء و كاركنان خود را تشویق می نمایند در خواست مرخصی بنمایند. اگر كسی خواستها و علاقه های معقو و متعددی داشته باشد در روزهایی كه غیبت وی مجاز است و هیچ گونه تنبیه وتوبیخی در پی نخواهد داشت ترجیح میدهند كه مرخصی گرفته و به تفریح، گردش یا شنا برود، و حتی به تماشای برنامه های سرگرم كننده تلویزیونی بنشینند.
از طرف دیگر رشد شتابان علم و تكنولوژی خصوصاً در زمینه اطلاعات باعث تخصصی شدن مشاغل گردیده است.بسیاری از مدیران و كارگران طرفداد تخصصی شدن مشاغل هستند چون به یادگیری مشاغل سرعت بیشتری بخشیده و كارایی را افزایش می دهد لكن پیامد منفی تخصصی شدن مشاغل عدم رضایت شغلی است و در نتیجه نرخ غیبت و ترك خدمت افزایش می یابد.
اهمیت رضایت شغلی از نظر رابطه آن با سلامتی روان: لازمه داشتن روح و روانی سالم و حتی لازمه داشتن جسم سالم دارابودن شغلی مناب و خشنود كننده می باشد. در حقیقت این دو مؤید و تقویت كننده یكدیگر می باشند. یعنی داشتن خشنود كننده جسم و روانی سالم ایجاد می كند.بیماریهای مانند سردرد و خستگی و حتی میزان كلسترول خون و بیماریهای قلبی و بیماریهای شناخته شده و شناخته نشده دیگری برای كاركنان خشنود و راضی از كار خود كمتر است و در كل طول عمر شاغلین خشنود و راضی بیشتر است. سلامتی روانی نیز با خشنودی شغلی رابطه ای مستقیم دارد. اضطراب وتنش كمتری در كاركنان خشنود دیده می شود( ترین میچل،1994) از جمله بیماریهای مربوط به كار استرس شغلی است كه با خشنودی شغلی ارتباط دارد. در بررسی استرس شغلی لازم است كه ابتدا عواملی كه باعث استرس می شوند را شناسائی نمود تا بتوان درجهت حذف آن اقدام استرس حركت نمود.
دریك بررسی كه بر روی معلمان مدرسه دولتی انجام گرفت 5 عامل توصیفی ابعاد استرس شامل حجم كار، روابط فرداست و زیر دست، روابط با دانش آموزان، روابط با همكاران حقوق و پاداش شناسائی شدند ( هیپس، 1991) در یك بررسی دیگر بر روی مدیران این نتیجه بدست آمد كه 20 درصد معتقد بودند شغلشان پراسترس است. چهار عامل استرس شامل حمایت، تعارض در تصمیم گیری، منابع بی كفایت، حجم كار و شراسط و مسؤولیت بودند ( بورگ، 1992).
تفاوتهای جنسی و میزان استرس كه مرد و زن در شغلشان تحمل می كنند، موضوع دیگری است كه مورد توجه پژوهشگران می باشد. در یك بررسی كه بر روی معلمان مدرسه ابتدائی در انگلیس انجام شد همبستگی بسیار زیادی بین روابط حرفه ای و استرس بیشتری نسبت به زمان در وظایف حرفه ای و رفتار و نگرشهای دانش آموزان گزارش كردند. استرس ورضایت شغلی همبستگی منفی داشتند. كسانی كه استرس شغلی بالائی داشتند رضایت شغلی آنها كم است ( كاپلان، 1995). بررسی دیگری كه بر روی معلمان دبیرستان انجام شد این نتایج بدست آمد كه جنس و سن تفاوتی در استرس شغلی نداشتند مقدار زیادی از استرس در آزمودنیهای مرد آشكار شد ( یوشاسری ودیگران،1995) همچنین در یك بررسی دیگر بر روی زنان ومردان این نتیجه بدست آمد كه بین استرس و رضایت شغلی رابطه منفی وجود دارد. تفاوتهای بین دو جنس در استرس وجود نداشت 1/74 درصد و 4/10 درصد از آزمودنیها به ترتیب در داخل طبقات استرس متوسط و جدی قرار گرفتند ( ابوسری، 1996) .پس از شناسایی عوامل ایجاد كننده استرس نیاز به راهبر دهایی در جهت استرس می باشد.در برسی راهبر دهایی كه استرس را كاهش و رضایت را افزایش می دهد بر روی مربیان پرستار این نتایج بدست آمد كه عامل سرسختی تعهد و حمایت اجتماعی سرپرستان اثر استرس را كاهش می دهد(بروسلی و دیگران.1995).
رضایت شغلی و جابجایی كاركنان: رضایت شغلی به جابجایی كاركنان رابطه معكوس دارد ولی ضریب همبستگی آن بدان حد نیست كه در رابطه با غیبت كاركنان به دست آمد( برانفیلد و دیگران،1977). و باز این كه عواملی مثل شرایط بازار نیروی كار، انتظارات افراد از فرصتها و مشاغل دیگر و طول زمان یا سابقه خدمت افراد سازمان از زمینه تصمیم واقعی كه فرد باید درباره ترك شغل كنونی خود بگیرد نقش مهمی ایفا می كنند ( هولین و دیگران، 1985) . مدارك و شواهد موجود نشان می دهد كه میزان یا سطح عملكرد فرد به صورت یمك متغییر تعدیل كننده بسیار مهم، در مورد رابطه بین رضایت شغلی و جابجایی عمل می كند( اسپنسر، 1981 ) . به ویژه به هنگام پیش بینی جابجایی كسانی كه عملكرد بسیار عالی دارند میزان رضایت شغلی اهمیت زیادی ندارد.
سازمانها معمولاً سعی دارند كه چنین افرادی را نگهدارند. این افراد معمولاً دستمزد و حقوق بالایی می گیرد، در سازمان مشهور هستند، فرصتهای زیادی برای ارتقاخواهند داشت و از یك چنین مزایایی بر خور دارند. كسانی كه بازدهی كم دارن ددرست در نقطه مقابل این گروه قرار می گیرند.سازمان نه تنها هیچگاه سعی نمی كند تا آنها را نگهدارد، بلكه به گونه ای ظریف می كوشد تا آنان را به رفتن از سازمان تشویق نماید. بنابراین می توان انتظار داشت كه رضایت شغلی در اثر گذاردن بر كسانی كه عملكرد ضعیفی دارند نقش مهمی ایفا می كند. صرف نظر از میزان رضایت شغلی كسانی كه عملكرد عالی دارند بدان سبب درسازمان خواهند ماند كه امتیازات زیادی از این بابت نصیبشان می شود: حقوق بالا، شهرت، تحسین و ستایش و از این گونه امتیازات.با توجه به گفتار پیشین كه معمولاً اعضای سازمان از نظر ابراز رضایت از شغل خودثبات رویه دارند باید افزود كه نوع نگرش افراد نسبت به زندگی نیز میزان غیبت جابجایی یا ابراز رضایت از شغل و سازمان از ثبات نسبی برخوردار است، یعنی با اندك ناراحتی ابراز نارضایتی نمی كنند و سازمان را ترك نخواهند كرد(جوج،1993)
اهداف تحقیق:اهداف كلی:1- شناخت میزان رضایت شغلی كاركنان بخش فرهنگ در اصفهان2- شناخت عوامل مؤثر بر رضایت شغلی كاركنان بخش فرهنگ در اصفهاناهداف خاص:1- شناسائی میزان تأثیر درونی، محتوایی بر رضایت شغلی2- شناسائی میزان تأثیر عوامل بیرونی، زمینه ساز بر رضایت شغلی3- شناسائی میزان تأثیر عوامل مربوط به تفاوتهای فردی بر رضایت شغلیمفاهیم ( تعاریف ) تعریف نظری سازمانهای فرهنگی:هرمجموعه ای از انسانها كه به بسط و گسترش معارف معتقدات هنر، صنایع، فنون، اخلاق، قوانین و سنن و بالاخره تمام عادات و رفتار و ضوابطی كه افراد به عنوان عضو جامعه از آن فرا گرفته اند بپردازد را سازمان فرهنگی می نامیم( تیلور، 1963).تعریف عملیاتی سازمانهای فرهنگی:در این تحقیق سازمانهای كه نامشان ذكر می شود به عنوان سازمان فرهنگی شناخته می شوند سازمان رفاهی تفریحی شهرداری اصفهان كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان اصفهان، اداره كل ارشاد اسلامی اصفهان، جهاد دانشگاهی واحد اصفهان( بخش فرهنگی) ، جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان ( بخش فرهنگی). معاونت فرهنگی دانشگاه اصفهان ، معاونت فرهنگی دانشگاه علوم پزشكی اصفهان، معاونت فرهنگی دانشگاه صنعتی اصفهان، كتابخانه های عمومی ، فرهنگسراها ، خانه های فرهنگ محله و موزه ها.
تعریف نظری رضایت شغلی:رضایت شغلی نگرشی است مثبت كه افراد نسبت به شغل خود دارند.تعریف عملیاتی رضایت شغلی: رضایت شغلی شاغلین فرهنگی عبارتست از نمره ای كه آنها از پرسشنامه JDI ( در این تحقیق ) به دست می آورند یعنی نمره آنها در پرشنامه از حد نمره برش Cutting sore بیشتر باشد.5- سؤالات و فرضیات :الف : سؤالات 1- میزان رضایت شغلی در شاغلین بخش فرهنگ در ابعاد مختلف رضایت شغلی به چه میزان است؟2- آیا میزان رضایت كاركنان بخش فرهنگ از ابعاد رضایت یكسان است؟3- آیا بین میزان رضایت شغلی از سازمانهای مختلف در ابعاد مختلف تفاوت وجود دارد؟4- از نمرات رضایت شغلی شاغلین بخش فرهنگ چه عواملی بر حسب اولویت به دست می آید؟ ب: فرضیات:1- بین سابقه خدمت شاغلین بخش فرهنگ و میزان رضایت آنها تفاوت وجود دارد.2- بین گروه سازمانی شاغلین بخش فرهنگ و میزان رضایت آنان تفاوت وجود دارد.3- بین سابقه كار در امور فرهنگی شاغلین بخش فرهنگ و میزان رضایت شغلی آنها تفاوت وجود دارد.4- بین میزان تحصیلات شاغلین بخش فرهنگ و میزان رضایت آنها تفاوت وجود دارد.5- بین جنسیت شاغلین بخش فرهنگ و میزان رضایت شغلی آنها تفاوت وجود دارد.
فصل دوم
روش تحقیقروش تحقیق در این پژوهش توصیفی از نوع پیپایشی می باشد در مطالعات توصیفی بر خلاف مطالعاتی كه هدفشان كشف روابط علت و معلولی است هدف توصیف منظم و مدون موقعیتی ویژه به صورت واقعی یعنی ( آنچه هست) می باشد.یكی از مهمترین تحقیقات توصیفی «تحقیق پیپایشی» است. در« تحقیق پیپایشی » پژوهشگر برای كشف عقاید، افكار، ادراك، ترجیح های افراد مورد نظر از پرسش نامه ها و مصابحه ها استفاده می كنند. لذا این تحقیق از آنجائیكه به بررسی وضع موجود می پردازد، در قلمرو تحقیقات توصیفی قرار دارد و از آنجائیكه به بررسی نظرات و ترجیح های افراد از طریق پرسشنامه می پردازد می توان از آن به عنوان یك تحقیق پیمایشی نام برد.
جامعه آماری:جامعه آماری شامل گروهی از افراد است كه دارای یك یا چند صفت مشترك هستند كه این صفات مورد توجه محقق می باشد. جامعه ممكن است همه افراد یك نوع خاصی و یا عده محدودتری از همان گروه را در بر گیرد. جامعه آماری این پژوهش شامل كلیه كاركنان سازمانهای فرهنگی شهر اصفهان شامل، اداره ارشاد اصفهان، كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان، حوزه هنری ، معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی اصفهان و صنعتی اصفهان، معاونت فرهنگی دانشگاه های اصفهان، علوم پرشكی و صنعتی اصفهان سازمان وفاهی تفریحی شهرداری اصفهان می باشد.
تعیین حجم نمونه:با توجه به در دسترس نبودن و اریاس میزان رضایت شغلی كاركنان بخش فرهنگ با استفاده از 20 پرسشنامه مقدماتی و ایانس بر آورد و سپس با استفاده از فرمول زیر حجم نمونه بر آورد گردیده است.
از 120 پرسشنامه توزیع شده جامعه آماری 105 پرسشنامه برگشت داده شده است كه از این تعداد 103 پرسشنامه قابل استفاده بوده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
روش نمونه گیری: روش نمونه گیری در این پژوهش روش نمونه گیری طبقه ای منتاسب با حجم می باشد. نمونه گیری طبقه ای وقتی بكار می رود كه جامعه آماری دارای ساخت هگن و متجانس نبوده و از اجزاء گوناگون تشكیل شده باشد در چنین مواردی می بایست جامعه به طبقاتی تقسیم شود كه هر یك از آنها دارای ساخت متجانس باشد و سپس از هر طبقه به طور اتفاقی یك نمونه گرفت به منظور انتخاب نمونه های اماری ابتدا حجم جامعه آماری هر یك از سازمانهای فرهنگی مورد مطالعه مشخص و سپس تعداد نمونه ها متناسب با حجم جامعه آماری هر یك از سازمانها مشخص شده است.
ابراز اندازه گیری:ابزار اندازه گیری در این پژوهش پرسشنامه J OI می باشد كه بر اساس طیف پنج درجه ای طرح ریزی گردیده و شامل 6 مولفه كار درشغل فعلی،همكاران از شغل فعلی، فرصت های ترفیع ( ارتقا در شغل ، پرداخت ها و شرایط محیط كار) می باشدپرسشنامه در دو بخش كه در بخش اول ویژگی های صعیتی نمونه های آماری نظیر منست، مدرك تحصیلی سابقه خدمت و گروه شغلی و در بخش دوم سئوالهای مربوط به رضایت شغلی تنظیم گردیده است.
پایامی:قسمت تشخیص پایانی پرسشنامه پژوهشی از ضریب آبقای كرونباخ استفاده شده است این ضریب برای كل سئوالهای پرسشنامه (55 سئوال) 93% بر آورد گردیده كه در سطح آلفای 1 درصد معنی دار می باشد و حاكی از پایایی بالای ابزار اندازه گیری می باشد. ضریب پایایی هر یك از مولفه های رضایت شغلی در جدول ( 1-3) ارائه گردید كه حاكی از پایائی بالایی بالای هفته هولفه ها می باشد.جدول (1-3) ضریب پایائی هر یك از سازه های تست های رضایت شغلیمحیط كار حقوق و مزایا فرصتهای ترفیع همكاران سرپرست كار در شغل فعلی 80% 90% 90% 87% 89% 78% ضریب پایائی
اعتبار برای اعتبار یابی JDI ا هر چهار نوع اعتبار استفاده شده است.1- اعتبار یابی صوریی: برای اعتبار یابی صورت پرسشنامه JDI ، این پرسشنامه را به پنج نفر از اساتید دانشگاه علوم تربیتی و پنج نفر از اساتید دانشكده اقتصاد مربوط به گروههای روانشناسی و مدیریت عرضه نمودیم و از آنها در مورد صورت پرسشنامه سئوال كردیم انها صورت آزمون را مناسب تشخیص دادند.2- اعتباریابی محتوی: برای اعتبار یابی محتوی در مورد پرسشنامه JDI از همان اساتید سئوال شد كه آیا پرسشنامه محتوی رضایت شغلی را از نظر مولفه های آن بطور كامل پوشش می دهد نظر اساتید مربوطه این بود كه با توجه به نظریه های زیر بنائی، سئوالات بطور كامل محتوی را پوشش می دهد.3- اعتبار سازه: اعتبار سازه آزمون JDI برای نخستین بار در ایران در این پژوهش انجام شده است روش اعتبار سازه تجلیل عامل FACTOR ANALYSIS داده ها بدست آمده بوده است و دو عامل زیر بنائی را نشان می دهد كه آنرا عامل بازده و عامل بین فردی نامیده ایم.
4- اعتبار ملاكی: ملاك استفاده شده هما سابقه خدمت است كه در فرضیه های این پژوهش آمده است با توجه به اینكه خدمت سبب فرصت های ترفیع بیشر سازگاری بیشتر با محیط كار و سرپرست، افزایش حقوق و مزایا، یافتن دوست و همكار می شود و بطور تجربی نیز این رابطه ها نشان داده شده است از این ملاك استفاده شده است كه رابطه مزبور تأیید نشده است.
ادامه خواندن مقاله رضايت شغلي بخش فرهنگ اصفهان
نوشته مقاله رضايت شغلي بخش فرهنگ اصفهان اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 20, 2018, 4:25 am
nx دارای 116 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
ریخته گری و متالوژی پودر: مقدمه: ریخته گری در اشكال مختلف آن یكی از مهمترین فرایندهای شكل دهی فلزات می باشد. گرچه روش ریخته گری ماسه ای یك فرایند متنوع بوده و قادر به تولید ریخته با اشكال پیچیده از محدوده زیادی از فلزات می باشد، ولی دقت ابعادی و تشكیل سطح مختلف ساخته شده به این روش نسبتاً ضعیف می باشد. علاوه بر این ریخته گری ماسه ای عموماً برای حجم تولید بالا مناسب نمی باشد. به ویژه در جایی كه ریخته ها احتیاج به جزئیات دقیق دارد، جهت از بین بردن این محدودیت ها فرایندهای ریختهگری دیگری كه هزینه تولید كمتری هم دارند به وجود آمده اند، این روش شامل: (i) قالب گیری پوستهای ( ii ) قالبگیری بستهای (iii ) دای كاست یا ( ریخته گری حدیده ای كه علاوه برفرآیندهای ریخته گری شكل دهی قطعات با استفاده از پودرهای فلزی نیز شامل این فصل می باشد. قالب گیری پوسته ای: این فرآیند را می توان به عنوان فرآیند گسترش داده شده ریخته گری ماسه ای دانست. اصولاً این روش از 2 نیمه مصرف شدنی قالب یا پوسته قالب از ماسه مخلوط شده با یك چسب مناسب جهت ایجاد استحكام در برابر وزن فلز ریخته شده، پخته شده است تشكیل می شود.
شكل دهی پوسته: برای تشكیل پوسته ابتدا یك نیم الگوی فلزی ساخته می شود كه معمولاً از جنس فولاد یا برنج می باشد و به صفحه الگو چسبانده می شود. یك الگوی راه گاه بر روی این صفحه تعبیه می شود. بر روی الگو یك زاویه 1 تا 2 درجه برای راحت جدا شدن ایجاد می شود. همچنین بر روی صفحه الگو دستگیره هایی برای جدا كردن صفحات ایجاد می شود.
پخت جزعی: این مجموعه تا درجه حرارت در كوره یا توسط هیترهای مقاوم الكتریكی كه در داخل الگو نصب شده اند گرم می شوند. از هر كدام از روشهای حرارت دهی كه استفاده شده باشد صفحه الگو به جعبه های ماسه مخلوط شود. با چسب تر متوسط متصل می شود این جعبه سپس وارونه شده تا مخلوط ماسه و چسب بر روی الگوی حرارت دیده ریخته شود تا رزین یا چسب ذوب شده و باعث چسبیدن ماسه شود. پس از 10 تا 20 ثانیه را برگردانده تا یك لایه ( حدوداً نیمه پخته شده پوسته كه به الگو چسبیده باقی بماند.
پخت نهایی و ریزش: مجموعه صفحه الگو به همراه پوسته به داخل كوره براه شده تا پخته نهایی در درجه حرارت 300 الی در مدت زمان 1 الی 5 دقیقه صورت گیرد. زمان و درجه حرارت دقیق جهت این كار بستگی به نوع رزین مصرف شده دارد. پس از پخت پوسته از صفحه الگو جدا می شود هر دوی پوسته ها به این روش ساخته می شود. و قالب به هم چسباندن 2 نیمه توسط چسب یا كلمپ یا پیچ كامل می شود. قالب همگون آماده ریختن می باشد. در جاهایی كه احتیاج به قسمتهای تو خالی می باشد. فنری قرار داده می شود و این ماسه مشابه روش ریخته گری ماسه ای انجام نمی شود. مراحل ساخت یك پوسته قالب در شكل (1 2) نشان داده شده است.مراحل تهیه و ساخت قالب گری پوسته ای: در مقایسه با روش ریخته گری ماسه ای قالب گیری پوسته ای دارای مزایای زیر می باشد:
a) دقت ابعادی بهتر یا تلرانس ( ). b) تكمیل سطح بهتر یا قابلیت دوباره تولید جزئیات دقیق تر. c) این فرآیند جهت كاركردهای غیر ماهر یا با مهارت كم می توانند استفاده كنند. اشكال این روش قسمت بالای الگوها و ماسه قالب گیری آنها می باشد. ( هر چند ) چون فرآیند نیمه مكانیزه می باشد زمان تولید یك پوسته قالب در مقایسه با ساخت یك قالب برای ریخته گری ماسه ای به صورت قالب ملاحظه ای كمتر می باشد. بنابراین این فرآیند جهت تولید ریخته اثر بالا كه هزینه های اولیه در آن قابل جبران می باشد مناسب می باشد.
قالب گیری Invesment ) (بستهای)این روش ریخته گری قدمتی مانند ریخته گری ماسه ای دارد توسط قدیمیان جهت ساخت قطعات با جزئیات دقیق مانند دسته شمشیر و جواهرات مورد استفاده قرار گرفته است. در طول قرن ها این فرآیند محدود شده بود به مجسمه های برنزی و به درستی تنی فرآیندی است كه امروزه در این حرفه مورد استفاده قرار می گیرد در پانزده سال اولیه این قرن بوده كه قالب گیری Invesmemt جهت فرآیندهای صنعتی به ویژه در جابه جائی كه ریخته ها با دقت ابعادی و تكمیل سطح بالا مورد نیاز است مناسب تشخیص داده شده.
اساساً رویه فوم از مراحل ساختن و شكل دادن تشكیل شده است كه از مواد نسوز (مقاوم در مقابل حوادث ) برای شكل دادن قالب پوشانده می شود. وقتی پوشانده سخت می شود فوم مذاب از حفره های قالب بیرون زده و از آهن مذاب پر می شود. زمانی كه آهن مذاب به درجه انجماد رسید و قالب نسوز شكسته شد، چدن ریخته گری ظاهر می شود. I) مدل ساخته می شود. II) مدل پوشانده می شود. III ) آهن ریخته گری می شود.
ساختن مدل برای رویه فوم به یك قالب دو نیمه ای لازم است كه اساساً از یك یا دو روش زیر ساخته می شود. 1) زمانیكه انتظار دوام طولانی داشته باشیم، قالبها معمولاً از آهن، استیل، برنج، آلومینیوم ساخته می شوند. شكل معكوس قالب را در فلز تراش داده و آن را برای راحتی انقباض مقداری بزرگ می سازند، كه مقدار دقت و مهارت در این مرحله خیلی بالاست. دقیقاً مانند مرحله ساخت قالبهای پلاستكی. 2) اگر دوام قالب مهم نباشد. از قالبهای ارزانی كه با آلیاژ های نقطه ذوب پائین ساخته شده استفاده می شود. مراحل در شكل (2-2) نشان داده شده است.
اولین لازمه قالب اصلی است كه از برنج یا استیل ساخته شده است كه از سطح صاف و صیقلی ساخته شده، برای انقباض موم مقداری اندازه آن را بزرگ می سازند. شكل تا عمق نصف قالب داخل ماسه فرو می رود و قالب استیلی دور بقیه شكل قرار داده میشود و با آلیاژهای بانقطه ذوب پائین 19 درجه سانتیگراد پر میشود.پس از انجماد شدن آلیاژ دو نیمه قالب از هم جدا می شود و ماسه اطراف آن عوض میشود با همان آلیاژ نقطه ذوب پائین مانند قبل.هر كدام از روشهای ساخت نوع قالب استفاده شده را معین می كند. و پس از انتخاب موم گداخته شده را داخل آن تزریق می كنیم و آن را مونتاژ می كنیم. بعد از انجماد موم قالب را دو نیمه كرده و موم شكل گرفته را از آن خارج می كنیم.
پوشاندن مدل:به پوشش نسوزی كه به روی شكل كشیده می شود كه قالب را تكمیل كند و به آن پوشاننده می گویند. و در دو مرحله انجام می گیرد.پوشانده اولیه از رنگ كردن یا فرو بردن شكل در آبی كه مخلوطی از سدیم سلیكات و اكسید كرومیك و آرد زارگون است تشكیل شده قبل از خشك شدن پوشش معمولاً مقداری پودر خاك نرم روی آن ریخته، برای پوشاندن و زمینه را برای پوشاندن نهائی فراهم می كند. بعد از خشك شدن یك قالب فلزی دور شكل پوشیده شده می گیرند و با پوشش دوم كه معمولاً از موادی كه آب با آلومینیوم گداخته شده یا خاك رس مذاب تشكیل شده پر می كنند. برای اطمینان مواد نسوز دور اولین لایه پوشش را فرا می گیرد و معمولاً قالب را تكان می دهند. قالب را در كوره با درجه حرارت كم قرار می دهند تا اینكه هم پوشش سخت می شود و هم موم ذوب می شود و از قالب خارج می شود كه در دفعات بعد استفاده شود. این مراحل معمولاً 8 ساعت در دمای 95 درجه سانتیگراد طول می كشد. زمان و حرارت دقیقاً به نوع جنس موم بستگی دارد. سپس درجه حرارت تا 1000 درجه سانتیگراد افزایش می یابد. تا اینكه قالب كاملاً سخت شده و هیچگونه اثری از موم باقی نماند. قالب برای قالبگیری آماده است. (در شكل 4-2)
قالب گیری فلز:زمانیكه قالب گرم است آنرا در كوره ای كه با برق گرم می شود و مواد مذاب در آن موجود است قرار می دهند (شكل 5-2) در درجه حرارت مناسب كوره را بر عكس كرده تا مواد مذاب وارد قالب شود. برای اطمینان از اینكه مواد مذاب درون تمام حفرهها را پركرده، معمولاً مواد را با فشار زیاد تزریق می-كنند. بصورتیكه تمام جزئیات نشان داده شود.سپس بعد ازسرد شدن (انجماد) قالب كوره به حالت اولیه برگردانده می شود و قالب برداشته می شود. سپس با چكش های باید و قلم مواد را از قالب خارج می كنند.
مزایای پوشاندن قطعه:برتریهای این رویه بطور خلاصه در زیر توضیح داده شده است.الف ) این نوع قالب گیری دقت دقیقی دارد و با تلرانس 8/0+ میلی متر ممكن است.ب ) سطح صیقلی بسیار مناسبی دارد كه دیگر به صاف كاری احتیاج ندارد و این در قالب گیریهائی كه با فلز درست می شوند و سخت هستند مهم می باشد، برای عملیات دوباره صاف كاری (آلیاژهای كروم و نیكل) در پروانه توربینها استفاده می شود.برتریهای این رویه بطور خلاصه در زیر توضیح داده شده است.الف) این نوع قالب گیری دقت دقیقی دارد و با تلرانس 8/0 + میلی متر ممكن است. ب) سطح صیقلی بسیار مناسبی دارد كه دیگر به صاف كاری احتیاج ندارد و این در قالب گیریهائی كه با فلز درست می شوند و سخت هستند مهم می باشد، برای عملیات دوباره صاف كاری ( آلیاژهای كروم و نیكل ) در پروانه توربینها استفاده می شود. ج) از آنجائی كه شكل موم دقیقاً مانند قالب نهائی است و تمام قسمتها مشخص می شود و به قطعات ریز دیگر احتیاجی نمی باشد. د) قطعات ممكن است در یك واحد درست بشوند. اگر از روش دیگر استفاده می گردید، ممكن بود قطعه از چند قسمت تشكیل شود و در كنار همدیگر مونتاژ شود. شكل اصلی این رویه این است كه وسایل و هزینه تولید بسیار بالاست ولی چون تراشكاری اضافی احتیاج نمی باشد. مانند قالب گیریهای دیگر این هزینه سنگین با صرفه و مورد قبول است.
قالب ریخته گری فلزی: در قالب گیری كه توضیح دادیم از پوششهای مصرفی استفاده می كنیم. ولی قالبهای ریخته گری بر مبنای استفاده از قالبهای فلزی دائمی است كه به اسم قالبها می باشند. از آنجائیكه طراحی و تولیدشان گران است و از ماشین های گران قیمت استفاده می شود. این روش زمانی اقتصادی است كه در حجم زیاد تولید شود.
فلزقالب ریخته گری فلز: فلز مورد استفاده برای قالب ریخته گری بطور كلی محدود به گروهی از فلزات غیر آهنی است، بدین ترتیب برای مدت زیادی عمر می كنند كه نقطه ذوب آنها پایین تر از آلیاژها است. دو شرط در این است كه باید سیالیت خوب داشته باشند و در ضمن در برابر «تردی داغ» هم حساس نباشد. تردی داغ عبارتی است كه برای توصیف تردی قطعات ریختگی در دمای بالا به كار می رود آلیاژهای مورد استفاده شامل آلیاژهای پایه آلومینوم روی منیزیم قلع و سرب و به مقدار محدودی برنج و برنز هستند تا كنون رایج ترین فلزات مورد استفاده در این روش آلیاژهای پایه آلومینیوم به صورت زیر است:
مس 4% سیلسیم 5% آهن 3% نیكل 2% و منیزیم 5/0% از قطعات ریخته گری تحت فشار آلومینیوم در جاهایی استفاده می شود كه نسبت به استحكام به وزن بالایی موردنیاز است یك آلیاژ پایه روی معمولی شامل 4% آلومینیوم 7/2% مس و 3% منیزیم است این آلیاژ خواص ریخته گری خوبی دارد و به علاوه این مزیت را هم دارد كه دمای ریخته گری آن در مقایسه با آلیاژهای پایه قلع و سرب محدود است كاربرد اصلی آنها در ساخت یاتاقانهای فشار پایین و قطعاتی دیگر است كه در آنها استحكام یك فاكتور با اهمیت نیست آلیاژهای منیزیم كه گاهی اوقات با نام تجاری Elektron شناخته می شوند در بین آلیاژهای فوق از همه سبكتر هستند و در جایی استفاده می شود كه مسئله وزن و مقاومت در برابر خوردگی بهترین ملاحظات موجود باشند.فرآیند دای كست (ریخته گری تحت فشار)ریخته گری تحت فشار به طور عمده شامل دو نوع فرایند است.1) ثقلی 2) فشار بالا (تحت فشار)
دای كست ثقلی:این فرآیند شبیه به ریخته گری ماسه است با این تفاوت كه قالب از چدن یا از فولادهای آلیاژهای مخصوص ساخته می شوند در اینجا هم باید از سیستم راه گاهی استفاده كرد اما از آنجا كه بر خلاف ریخته گری ماسه نمی توان قالب را پس از استفاده خُرد كرد باید قالب را به گونه ای استفاده كرد كه بتوان دو تكه آن را از هم جدا كرد و قطعه را خارج نموده ساده ترین قالب مورد استفاده در این روش از دو لنگه قالب تشكیل می شود اما به دلیل پیچیدگی بسیاری از قطعات قالب باید طوری طراحی شود كه تعدادی قطعات متحرك و قابل جداشدن هم داشته باشد و ماهیچه های هم درون آن قرار گیرد در هر حال طراح قابل سعی می كند كه تعداد این گونه قطعات را به حداقل برساند تا هم هزینه قالب كاهش یابد وهم زمان سر هم كردن قالب قبل از ریختن مذاب بعدی كمتر شود علاوه بر پیش بینی برای جبران انقباض ناشی از انجماد و سرد شدن، طراح باید سیستم تهویه مناسبی را هم در نظر بگیرد تا از ایجاد تخلخل و حفره در قطعه جلوگیری شود.
سیستم تهویه یا همان راه خروج هوا را معمولا با ایجاد شیارهایی در فصل مشترك دو لنگه قالب (با عمق تقریبی mm5/0) ایجاد می كنند كه موقعیت و تعداد آنها به طبیعت و پیچیدگی قطعه ریختگی بستگی دارد.برای اینكه مذاب خیلی سریعتر منجمد نشود، قالب را پیشگرم می كنند (تقریباً با c200) البته پیشگرم كردن قبل از اولین مذاب ریزی انجام می شود. بعد از ریختن اولین مذاب در هر مرحله حرارت ناشی از فلزات مذاب به اندازه كافی قالب را برای مراحل بعد گرم كرده از آنجا كه از قالبهای فلزی استفاده می شود می توان به دقت ابعادی و كیفیت سطحی بهتری نسبت به قطعات حاصل از ریخته گری در قالبهای ماسه ای دست پیدا كرد.دای كست تحت فشار (فشار بالا):در این روش فلزات مذاب با فشار بسیار زیاد به دال یك قالب فلزی بسته تزریق می شوند در مقایسه با دای كست ثقلی دای كست تحت فشار مزیتهای زیر را دارد1- می توان سطوح نازكتر و جزئیات بیشتری را تولید كرد.2- كیفیت سطحی و ابعادی بهتری به دست می آید3- ساختار دانه بندی بهتری به دلیل فلز تحت فشار به دست می آید دای كست تحت فشار به دو دسته تقسیم می شود.1- فرآیند محافظ سرد2- فرآیندمحافظ داغانتخاب روش دای كست تحت فشار عمدتاً به نوع فلزی كه قرار است ریخته گری شود و آهنگ تولید مورد نیاز بستگی دارد فرآیند محافظ سرد:مشخصات اصلی و عمده ماشینهای محفظه سرد در شكل 6-2 نشان داده شده فلز مذاب به صورت دستی در سیلندر تزریق ریخته می شود و پس از آنها به وسیله بازوهای هیدرولیكی به داخل محفظه قالب تزریق می شود.
فشار مورد استفاده در تزریق بسته به حجم و نوع فلز تزریقی می كند اما معمولا در محدوده 14 تا mn/m 70 قرار دارد.بعد از انجماد و سرد شدن قالب باز می شود و قطعه معمولا به وسیله پینهای بیرون انداز بیرون انداخته می شود فلزات مورد استفاده در این روش شامل آلیاژها پایه آلومینیوم و منیزیم برنج و برنز هستند.
فرآیند محفظه داغ: در شكل 7-2 نشان داده شده ماشین این فرآیند معمولا یك سیلندر تزریق دارد كه داخل پاتیل فلز مذاب قرار دارد.
در عمل بازوی هیدرولیكی جابجا می شود تا مقداری فلز مذاب به درون سیلندر تزریق وارد شود و پس از آن به درون قالب تزریق 5/2 تا mn/m5/3 است وقتی قطعه منجمدشد، قالب باز و قطعه خارج می شود معمولا بازكردن، بستن و تزریق در یك سیكل اتوماتیك قرار داده می شود و با یك ماشین تمام اتومامیك می تواند 2000 قطعه در ساعت تولید كرد. آلیاژهای پایه آلومینوم به ندرت با روش محفظه داغ ریخته گری می شوند چون آلومینیوم با پاتیل دستگاه واكنش می دهد. بنابراین فرآیند بیشتر به آلیاژهای روی و منیزیم محدود شده. در مقایسه با فرآیند محفظه سرد، این روش بسیار سریعتر است.
قالب های ریخته گری تحت فشار ( دای كست ): طراحی و ساخت قالب های دای كست نیازمند مهارت زیاد و رعایت استانداردهای دقیق و نكات هندسی بسیار است به همین دلیل ساخت قالب بسیار گران است. اما این هزینه زیاد با تعداد زیاد قطعات باید در برابر سایش مقاوم باشند تا عمر قالب حتی الامكان افزایش یابد به همین دلیل فولادهای آلیاژی خاصی توسعه یافتهاند كه حاوی مقدار زیادی كروم و وانیوم به عنوان عناصر آلیاژی اصلی هستند كه در طراحی یك قالب باید تدابیر لازم برای جبران مذاب در حین انقباض ناشی از انجماد در نظر گرفته شود پینهای بیرون انداز هم باید به گونه ای طراحی شوند كه باعث صدمه خوردن یا اعوجاج قطعه ریخته شده نشوند سرعت سرد شدن هم مهم است و با استفاده از سیستم آب گرد در قالب تنظیم می شود. عمدتاً از 3 نوع قالب استفاده می شوند. 1- تك حفره ای 2- چند حفره ای 3- مختلطقالب های تك حفره ای ساده ترین نوع قالب هستند و هدف از طراحی آنها تولید یك قطعه پرسیكل است قلابهای چند حفره ای دارای تعدادی حفره مشابه هستند و در مواقعی به كار می روند كه سرعت تولی بالا است با استفاده از قالبهای چند حفره ای حتی ال 120 قطعه را هم می توان در یك سیكل تولید كرد قالبهای مختلف حفره های متعدد دارند كه متشابه نیستند و بطور كلی در مواقعی استفاده می شوند كه قطعات كوچك یك مجموعه كامل را میخواهند در یك سیكل تولید كنند. بسیاری از قالب ریزی ها مستلزم خصوصیاتی مانند سوراخهای قلاویز شده و دندانه ها و شیارهای خاردار می باشند. كه برای طراحی آنها بایستی ساخته شوند. علیرغم اینكه این خصوصیات را می توان در قالب ریزی ماشینی كرد اغلب از لحاظ كاربردی و اقتصادی به صرفه است كه آنها را به شكل تیغچه ای بسازیم لازم است كه این انیزرتها ( تیغچه ) كاملاً به فلز محاطی قالب بندی شده وصل شده باشد همانگونه كه در مثال شكل (8-2) نشان داده شده است. این مسأله نیز مهم است كه اطمینان حاصل نمائیم كه اینزرت ها به گونه ای در قالبها قرار دارند كه بوسیله فلز ذوب شده تغییر مكان ندهد.
ویژگیهای مراحل مختلف قالب ریزی: ویژگیهای فرآیندهای قالب ریزی ذكر شده را می توان در جدول زیر خلاصه نمود.توضیحات طول كمترین قطعه قالب ریزی سطح نهائی دقت بدست آمده مواد مناسب فرآیند قالب ریزی mm3 ضعیف همه فلزات قالب ریزی شنی mm5/1 خوب همه فلزات قالب ریزی پوسته ای mm8/0 عالی همه فلزات قالب ریزی بسته mm2 عالی ولی به خوبی ریخته گری تحت فشار نیست اغلب فلزات كه عمدتاً به آلیاژی مس و آلومینیوم مجرور می شوند ریخته گری ثقلی mm5/0 عالی آلیاژهای با نقطه ذوب پائین مانند آلیاژهائی كه از آلومینیوم روی منیزیم قلع سرب ساخته می شوند ریخته گری تحت فشار
متالوژی پودری:در مقایسه با فرآیندها شكل دهی مانند قالب ریزی ( ریخته گری ) و فورجینگ استفاده صنعتی از پودرهای فلزی برای ساخت اجزاء امری نسبتاً جدید می باشد با وجود این جالب است اشاره كنیم كه سكه های روسی در اوائل دهه 1800 از پودرهای پلاتین ساخته می شد. در گذشته اجزائی كه از طریق این فرآیند تولید می شدند شامل: یاتاقانهائی با روغنكاری خودكار ابزار كاربیت، آهنرباها و لامپهای حرارتی بودند. ولی امروزه، این روش برای كاربردهای بیشتری به كار می روند. این فرآیند شامل 3 مرحله مجزا می باشد.
(A) ساخت پودر. (B) فشرده سازی پودر. ( C ) همگن سازی اجزاء فشرده شدهساخت پودر: روشی كه برای ساخت پودر بكار می رود به فلز و شكل قطعه و اندازه مورد نیاز بستگی دارد از بسیاری از فن آوریها از جمله اكسیداسیون و احیاء الكترولیز استفاده می شود. رایج ترین فن آوری اتوماسیون فلز ذوب شده می باشد كه در جائیكه هوا قادر به تصادم بر روی مجموعه ای از فلزهای مذاب باشد تا موجب این شود كه فلز به سرعت درون اجزای كوچك منجمد شود. این روش بسیار مناسب برای محدوده وسیع از فلزات می باشد پس از تولید اولیه ذرات پودر به اندازه mm 06/0 تا mm 05/0 در می آید.
برای بهبود بخشیدن ویژگیهای فشار، پودرها با مواد زائید مانند روی آنتی مران و یا لیتم مخلوط می شوند. فشرده سازی پودر: عمل فشرده سازی اجزاء برای شكل دهی به آنها با قالب و گیرههای طراحی شده مخصوصی انجام می شود. قالب پر از مقدار از قبل تعیین شده پودر پانچ می باشد كه به گونه ای تنظیم شده است كه از فشرده سازی اجزاء در اندازه و حجم مناسب اطمینان حاصل شود. برای اطمینان از توزیع یكنواخت فشار در عمل فشرده سازی از یك پانچ در بالا و پائین استفاده می شود ( به طور همزمان ). و از فشاری كه در محدوده ( Mr/m2 700 الی 280 ) است استفاده می شود. مراحل فشرده سازی یك بوش ساده در شكل (9-2) نشان داده شده است.
همگن سازی: پس از فشار اجزای فشرده شده نسبتاً ضعیف می باشند. برای افزایش قدرت آن این اجزاء در معرض گرمائی قرار می گیرند كه به نام همگن سازی معروف می باشند. كه ذرات پودر در تمام طول این ساختار محكم به یكدیگر می چسبند. دمای همگن سازی به نوع پودر فلز مورد استفاده بستگی دارد. ولی معمولآً زیر نقطه ذوب فلز می باشد. مثلاً آهن یا فولاد متراكم در حدود طی دوره بیشتر از یك ساعت همگن سازی می شوند. كوره اتمسفری كنترل شده ضروری است، تا اینكه اكسیداسیون، در قالب آلیاژهای آهن/ كربن، از كربن زدایی جلوگیری می كند. متداول ترین اتمسفر بكار رفته شامل هیدروژن و نیتروژن می باشد. مزیت های پیشنهاد شده توسط تفكیك های متالوژی پودر بقرار زیر خلاصه می شوند: a) تولرانس ( حد مجاز) ممكن كنترل شده مثلاً .b) بدون عملیات پرداختكاری مورد نیاز از قبیل ماشین تراشی. c) امكان تولید اجزاء آلیاژ داری كه در غیر اینصورت برای تولید با استفاده از تفكیكهای ذوبكاری قرار دادی بسمت تفاوت دمای خیلی زیاد، مثل تنگستن ( ) و مس ( ) مشكل هستند.
d) امكان تولید اجزاء دارای ویژگی های خاص، مثل فیلترها و یاتاقانهای متخلخل با (روغنكاری خودكار ). e) مناسب بودن برای تولید اجزاء شامل شیارهای مخفی با گوشه های تیز كه در غیر اینصورت با استفاده از عملیات ماشین تراشی قراردادی مشكل است.
محدودیت ها و ملاحظات طرح: بخش های تولید شده توسط تفكیك های متالوژی پودر باید برای تناسب در فرآیند طراحی شوند و چون بطور عمودی متراكم می شوند باید بجای تسهیل برون پاشی از حدیده شكل گیرند. بدین معنی است كه اشكال مقعر یا سری یا گلوها و سوراخ های متقاطع نمی توانند تولید شوند مگر اینكه بعد از تفا جوشی ماشین تراش شوند. علاوه بر آن، مهم است كه بخش ها هیچ لبه های تیز یا پخ نداشته باشند. مثال هایی از بخش های طراحی شده مجدد بجای تعقیب فرآیند متالوژی پودر در تصویر 10 2 نشان داده شده است.
خلاصه: قالب ها بجای ریخته گری یا قالبگیری پوسته ای در دو نیمه از مخلوط رزین ماسه ساخته می شوند و با استفاده از الگوهای نیمه فلز حرارت دیده شكل می گیرند. بعد از عمل آمدن، قالب های نیمه به همدیگر می چسبند و بجای ریختن آماده می شوند. قالبگیری بسته ای به الگوی موم جزء برای قالب نیاز دارد كه از حدیده دو تكه ساخته شده از گچ یا فلز تولید می شود. الگوی موم با مواد نسوز پوشش می یابد و وقتی این مرحله صورت می گیرد، موم برای آشكار ساختن نحوه قالب ذوب می شود و آماده ریختن می شود.
ریخته گری حدیده ای قالب فلزی برای تولید، قالب های سبك و ظریف در آلیاژهای با نقطه ذوب پایین بكار برود. این فرآیند بعنوان گرانش یا نوع فشار طبقه بندی می شود. ویژگیهایی مثل هزار خار، سوراخهای نواری و شیارخارها اغلب در قالب های حدیده در فرم مغزی ها ( بوش ) شامل می شوند. اجزاء تولید شده از پودرهای فلزی ابتدا برای قالب دادن در معرض مرحله حرارتی بنام تفاجوش متراكم می شوند. اجزاء تولید شده توسط این مرحله نباید اشكال مقعر یا گلویی داشته باشند چون اینها برون پاشی اجزاء متراكم شده از حدیده را غیر ممكن می سازند.
سوالات: 1) با استفاده از طرح های مناسب، اصل قالبگیری پوسته ای را توصیف كنید. 2) در مقایسه با قالب گیری ماسه، دو مزیتی را شرح دهید كه قالب گیری پوسته ای پیشنهاد می كند. 3) با استفاده از 3 عنوان مجزا، مراحل در تولید قالبگیری را توسط قالبگیری بسته ای توضیح دهید: 4) با استفاده از طرح مناسب، اصل عملیات مرحله ریخته گری حدیده ای با فشار در محفظه داغ را توضیح دهید. چرا آلیاژهای آلومینیوم برای این مرحله مناسب نیستند؟ 5) مراحل ریخته گری حدیده ای تحت عنوانi) گرانش ii) مراحل فشار طبقه بندی می شوند. تفاوت بین این دو مراحل را توضیح دهید و حیطه های اصلی كاربرد آنها را بیان نمایید. 6) با استفاده از طرحهای مناسب، دو مثال از استفاده مغزی ها در ریخته گری حدیدهای را نشان دهید در هر مورد، چگونگی ایمنی مغزی در فلز اطراف آن را نشان دهید. 7) 3 نوع آلیاژ بكار رفته را برای ریخته گری حدیده ای بیان نمایید و دو ویژگی را بگویید كه این آلیاژها باید دارا باشند درصورتی كه اثرات قالبگیری مناسب ایجاد شود. 8) عواملی را شرح دهید كه مهندس تولید باید قبل از انتخاب مرحله قالبگیری ( ریخته گری ) باید در نظر گیرد. 9) با توجه به متالوژی پودر، اصطلاحات زبر به چه معنی است.
i) متراكم كردن ii) تفاجوشی. 10) دلایلی ارائه دهید كه چرا اجزاء دو نامی برای تولید از پودرهای فلزی مناسب هستند.
اندازه گیریمقدمهدر هر شكلی از فعالیت تولید اندازه گیری یك قسمت ضروری را بازی می كند و در همه مراحل تولید نیاز خواهد بود، از زمان كه ماده خام در ابتدا پردازش می شود تا بررسی نهایی فرآورده انتهایی خوانندگان ( اصلی) بدون شك با تكنیك های اساسی تر اندازه گیر آشنا خواهند شد و نیز با تجهیزات مطالعاتشان در سطح 2 آشنا خواهید شد. این فصل، بنابراین ایجاد و تكامل این دانش بیشتر و پرداختن به برخی از كاربردهای تخصصی تر اندازه گیری كه بطور شایع در تولید و فرآوری مهندسی یافت می شود، میباشد.
تطبیق گرهااگر چه شاخص تست Dial صفحه عقربه ای اغلب بعنوان یك تطبیق گر استفاده می شود وسایل ویژه ای معروف Compararors ( تطبیق گرها ) وجود دارند كه بر اساس اصول فیزیكی مختلفی هستند. عملكرد یك تطبیق گر در اندازه گیری دقیق مقایسه سایز كار با سایز شناخته شده یك استاندارد از جمله سوزن لغزنده ای چرخنده دقیق است. ویژگی اصلی تطبیق گر این است كه بعضی دستگاههای بزرگنما كننده را بكار می برد كه یك شاخص صحیح از اختلاف سایز بین استاندارد و كار تولید شده را خواهد داد. طراحی های بسیار متفاوتی از تطبیق گر در دسترس وجود دارند ولی اساساً بصورت یكی از گروه های ذیل قرار می گیرند. 1) مكانیكی 2) الكتریكی 3) نوری 4) گازی
تطبیق گر مكانیكی دو وسیله شایع در این گروه عبارتند از : 1) تطبیق گر سیگما 2 ) تطبیق گر تسمه پیچش دارتطبیق گر سیگمامكانیزم عمل این وسیله در تصویر 1 3 نشان داده شده است. وقتی كار یا استاندارد، با سوزن stylus تماس می یابد، این باعث می شود كه پیستون در اثر حركت دو دیافراگم فلزی، بطور عمودی حركت كند. این حركت به یك لولای بار نوار متقاطع منتقل می شود كه آنرا بصورت یك چرخش زاویه ای كوچك تبدیل می كند. اصول عملكرد لولایی با نوار متقاطع با مطالعه تصویر ( b ) 301 به آسانی قابل فهم خواهد بود. چون بازوی y به عضو جا به جا شده این لولا فیكس می شود، حركتش بسیار زیاد بزرگ خواهد شد كه بوسیله آن تولید یك بزرگنمایی b/a ابتدائی و اولیه را می كند. به انتهای بازوی y یك باند هدایت كننده فسفر برنزی متصل شده كه اطراف یك استوانه پیچیدده شده و به عقربه نشانگر متصل شده است. پس وقتی كه بازوی y می چرخد، باند برنزی استوانه را حركت خواهد داد و از اینرو عقربه را نسبت به درجه ثابت می چرخاند. به علت شعاع استوانه حركت كننده و عقربه، بزرگنمایی بیشتری توسط R/r تولید خواهد شد بزرگنمایی كلی وسیله بصورت ذیل خواهد بود:
در وسایل مكانیكی با بزرگنمایی زیاد، عقربه تمایلی دارد كه قبل از برگشت و آمدن به حالت اولیه نوسان كند، كه بدان معنی است كه برخی اشكال مهار كننده دستگاه می بایستی بكار گرفته شود. با تطبیق گر سیگما این با افت جریان چرخش بدست می آید بطوریكه در تصویر ( a ) 301 نشانه داده شده است. یك دیسك نازك آلومینیومی به استوانه دوار متصل می شود كه مجاورت نزدیك با یك مگنت ( آهنربای ) دائمی است. به این ترتیب میدان مغناطیسی آهنربا از بین خواهد رفت كه بوسیله آن القاء یك جریان چرخش دیسك در اطراف میدان مغناطیسی دیگری را تولید خواهد كرد. این میدان، در تقابل با میدان مغناطیسی دائمی عمل خواهد كرد و از این رو سبب آمدن سریع عقربه به حالت اولیه خواهد شد.
تطبیق گر با تسمه پیچشی مكانیزم عمل این تطبیق گر در تصوی 302 نشان داده شده است. این تطبیق گر اساساً از یك تسمه فنری نازك تشكیل می شود كه مجموعه ای از پیچش ها در امتدادش ( در طولش ) داده شده است و به عقربه فیكس می شود. اگر این تسمه پیچیده شده تحت فشار قرار گیرد و بنابراین طویل می شود، اثر خالص این است كه عقربه حول محور تسمه خواهد چرخید. وقتی كه فشار آزاد می شود، عقربه وضعیت اولیه اش برخواهد گشت. فشار توسط یك بست به تسمه اعمال می شود و با حركت عمودی پیستون مركزی، اهرم دستی انجام می شود. این پیستون، كه همچنین دارای سوزن اندازه گیری كننده است، از طریق دو دیافراگم فلزی نازك به سبكی مشابه تطبیق گر سیگمات عمل می كند.
خواننده بدون شك به تسمه پیچش دار و تطبیق گر سیگما توجه خواهد كرد استفاده وسیعی از دستگاه های خم كننده فلزی مثل لولا و دیافراگمهای فلزی و غیره شده است. این دستگاه ها غالباً در مكانیزمهای اندازه گیری دقیق استفاده می شوند. جاییكه یك حركت كوچك كنترل شده نیاز شده است، نظر به اینكه آنها فواید ذیل را اعطا می كنند: ( a ) عدم سایش یا پوشش ( b ) آسانی تولید ( c ) عدم بستگی به صحت بعدی زیاد
تطبیق گر الكترونیك اصول این تطبیق گر، تبدیل جایه جائی خطی سوزن اندازه گیری كننده به یك ( برون ده ) الكتریك است. انواع مختلف مدار برای این تطبیق گر استفاده شده است ولی شاید شایع ترین نوع آن است كه بر اساس شبكه پل سنگ گندمی است. این مدار ( تصویر 303 ) اساساً شامل دو مجموعه مقاومت است. R1 و R2 كه بطور موازی با مجموعه مقاومت های R3 و R4 متصل شده اند. با مراجعه به تصویر 303، جریان از منبع در قسمت A جریان یابنده از R1 و R¬2 برای تركیب مجدد و تشكیل جریان برگشتی به هم می رسند. بسته به مقادیری ویژه ایی مقاومت ها، در جایی بین، B و A دو نقطه خواهد بود افت پتانسیل در هر دو شاخه مشابه خواهد بود. این دو نقطه بوسیله CD نمایش داده شده اند. اگر یك گالوانومتری به این نقاط وصل گردند، سپس جریانی آشكار نخواهد شد و تحت این شر ایط گفته می شود كه مدار در بالانس است كه بوسیله آن حالت ذیل وجود خواهد داشت.
اگر یكی از این مقاومت ها اكنون تغییر داده شود، سپس این تعادل به هم خواهد خورد و جریانی از طریق CD جریان خواهد یافت كه بوسیله گالوانومتر آشكار خواهد شد. با قرار دادن مقاومت های متغیر در تشكیل قسمتی از مكانیزم اصلی اندازه گیری، گالوانومتر ممكن است برای خواندن واحدهای خطی كالیبره گردد.مدار پلی توصیف شده تا كنون، تنها برای منبع های d.c مناسب است. در حقیقت بیشتر تطبیق گر الكتریكی از منابع a.c عمل می كنند و اگر چه اصول عملكرد مشابه جریان مستقیم است، اصلاحات خاصی برای مدار لازم خواهد بود. اختلاف عمده این است كه مقاومت ها بوسیله القاء گرها جایگزین می شوند، كه دو تای آنها در سر اندازه گیری كننده داخل می گردند. وقتی سوزن اندازه گیری كننده بطور عمودی حركت می كند، یك آرمیچر آهنی بین القاء گر L1 و L2 حركت خواهد كرد، بنابراین سبب می شود كه مدار از بالانس خارج شود. این تغییر جریان ایجاد شده توسط این عدم تعادل توسط یك كنتور (سنجش گر) كالیبره شده برای خواندن بصورت واحدهای خطی، آشكار خواهد شد.
یك مدار ساده گشته برای استفاده همراه با تغییر جریان در تصویر 304 ارائه شده است. تطبیق گر الكتریكی بی نهایت (بسیار زیاد) حساس هستند و قادر به بزرگنمایی زیاد حداكثر تا 300000* هستند.
تطبیق گر نوریاصول عملكرد یك وسیله معمولی در تصویر 305 روشن شده است.در عمل یك خط داده ای نورانی به یك صفحه مدرج از طریق یك آینه مورب كوچك، زمانیكه سوزن اندازه گیری كننده بطور عمودی حركت می كند، اهرم كه متصل شده است، این آینه را كج می كند و به این ترتیب باعث می شود تصویر انعكاسی داده نسبت به صفحه حركت كند. بزرگنمائی این وسیله ممكن است در دو مرحله در نظر گرفته شود. مرحله اول 1st: بزرگنمائی بعلت اهرم مرحله دوم 2nd: بزرگنمائی نوری بنابراین بزرگنمائی كلی
ادامه خواندن مقاله ريخته گري
نوشته مقاله ريخته گري اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧
October 20, 2018, 4:27 am
nx دارای 79 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
چكیده: با توجه به اینكه در صنعت از جمله صنایع پالایش و پتروشیمی مبدل حرارتی وجود دارند كه از لحاظ مصرف انرژی بهینه نمیباشند و از لحاظ اقتصادی مناسب نیستند و از طرفی ممكن است بعد از مدتی مشكلاتی از نظر عملیاتی نیز در فرآیند ایجاد نمایند. دانشمندان به فكر اصلاح (Retrofit) شبكه مبدلهای حرارتی افتادند بطوری كه هدفشان كاهش مصرف انرژی و طبعاً كاهش هزینههای عملیاتی بوده است بنابراین متدهای گوناگونی را ارائه دادهاند كه از جمله این متدها میتوان به متدهای ریاضی و تحلیلی اشاره نمود ما در این سمینار روش تحلیلی را انتخاب نموده و به بیان متد Pinch برای Retrofit شبكههای مبدل حرارتی كه توسط Linnhoff پایهگذاری شده است پرداختهایم در ابتدای امر هدف در اصلاح شبكههای مبدل حرارتی را توضیح داده گفته شده كه چگونه بایستی امر هدف یابی را انجام داده سپس این سئوال مطرح گردید كه چگونه بایستی از عهده پروژههای بهبود (Retrofit) برآمد.
كه سه روش 1- اصلاح شبكه بوسیله بازبینی مستقیم ساختمان آن. 2- اصلاح شبكه به صورت یك طرح جدید (جستجوی كامپیوتری). 3- اصلاح با استفاده از تكنولوژی Pinch مطرح و به توضیح آنها پرداخته ولی از میان سه روش فوق متد اصلاح با استفاده از تكنولوژی Pinch بحث اصلی این سمینار را تشكیل میدهد. در توضیح متد Pinch ابتدا هدفیابی در فنآوری Pinch مورد بررسی قرار گرفته بطوری كه پروژه را در یك محدود سرمایهگذاری مشخص به سمت زمان برگشت قابل قبولی هدایت نماید. سپس فلسفه هدفیابی شرح داده شده است و در فلسفه هدفیابی گفته شده كه در اولین گام میبایستی وضعیت شبكه موجود را نسبت به شرایط بهینه مشخص نمائیم كه بهترین ابزار برای این كار استفاده از منحنی سطح حرارتی برحسب انرژی میباشد سپس به تفضیل به بیان روش هدفیابی پرداختهایم و بعد از بیان مسئله هدفیابی در فصل سوم ابزار طراحی را معرفی نموده و گفته شد كه طراحی شبكه در پروژههای Retrofit بسیار مشكلتر از طراحی ابتدائی است زیرا یكسری مبدل قبلاً نصب شدهاند و در كل، طرح توسط ساختمان شبكه موجود محدود شده است و تغییر موقعیت مبدلها مستلزم صرف هزینه میباشد.
لذا جهت كاهش هزینه طراحی لازم است تا جایی كه امكان دارد از وسایل موجود حداكثر استفاده را نمود بنابراین احتیاج میباشد كه به آزمایش هر مبدل به طور جداگانه و بررسی تأثیر آن در عملكرد كلی شبكه پرداخته شود به این ترتیب میتوان دریافت كه كدام مبدل اثر مثبت در شبكه دارند و باید به عنوان مبدل مناسب حفظ گردد و كدام مبدل به طور نامناسب جایگذاری شدهاند و بایستی تصحیح گردد از این رو به روشهایی كه برای این بررسی وجود دارد پرداخته كه عبارتند از : 1- مبدلهای عبوری از Pinch. 2- منحنی نیروی محركه. 3- تحلیل مسئله باقی مانده. 4- تغییر موقعیت مبدلها. و مفصلاً روشهای فوق را مورد بحث قرار داده و به نتیجهگیری در مورد روشهای فوق پرداخته و بعد از آن طراحی را آغاز نموده. در ابتدا مراحل طراحی را بیان نموده كه عبارتند از:
1- تحلیل مبدلهای موجود. 2- تصحیح مبدلهای نامناسب. 3- جایگذاری مبدلهای جدید. 4- اعمال تغییرات ممكن در طرح.و سپس به توضیح مراحل فوق پرداخته و در نهایت به اعمال محدودیتهای فرآیند در روش طراحی اشاره شده است با توجه به اینكه در فصل دوم یك روش هدفیابی برای متد Pinch بیان شده بود در فصل چهارم یك روش هدفیابی جدیدی برای بهبود (Retrofit) شبكه مبدلهای حرارتی ارائه شده است كه این روش به نام تحلیل مسیری عنوان شده و به ارزیابی زیر ساختارها (یعنی اجزا مستقل شبكه موجود) به منظور بدست آوردن اقتصادیترین و عملیترین فرصت برای ذخیره انرژی را ارائه كرده است و همانطور كه در پیشینه اشاره شد اصلاح شبكه از طریق روش و سنتز ریاضی روشهای متعددی دارد كه ما در فصل پنجم این سمینار فقط بطور گذرا و خیلی مختصر روش مركب برای اصلاح شبكه مبدلهای حرارتی و مدل Synheat را معرفی نموده.
پیشینه اصلاح مبدلهای حرارتی:امروزه طراحی بهبود یافته شبكههای مبدلهای حرارتی (HERL) نقش مهمی در سامانههای ذخیره انرژی ایفا مینماید. شبكههای موجود بیش از فرآیندهای جدید بایستی برای بهبود در بازگشت انرژی مورد توجه قرار گیرند. اصلاح شبكههای حرارتی (HEN) موجود را میتوان با استفاده از دو رویه عمده به انجام رسانید بطوریكه افراد متعددی در این زمینه فعالیت نمودهاند.
1- روش تحلیل Pinch :این روش برپایه ترمودینامیك (و مفاهیم فیزیكی) و فرآیندهای كاوشی است. از جمله افرادی كه پایهگذار این روش بودهاند میتوان به T.N. Tjoe and B.linnhoff در سال 1986 اشاره نمود علاوه بر اینها افرادی همچون Van Reisen, Graham T.Polley در سال 1997 یك روش اساسی به نام تحلیل مسیری برای ارزیابی زیر ساختارها یا بعبارتی زیر شبكهها (یعنی اجزاء مستقل شبكهها) به منظور بدست آوردن اقتصادیترین و عملیترین فرصتها برای ذخیره انرژی را ارائه دادهاند.
2- روش برنامهریزی ریاضی: در این روش شبكههای مبدل حرارتی به صورت مدلهای ریاضی نشان داده میشوند. از جمله افرادی كه در زمینه مدلهای خطی كار كردهاند میتوان به S.A. Papoulias, I.E. Grossmann در سال 1983 اشاره نمود كه از مدل خطی برای تعیین حداقل هزینه تأسیسات وسایل و حداقل تعداد واحدها استفاده نمودهاند.اما در زمینه مدلهای غیر خطی C.A. Floudas, A.R. Ciric 1983 و 1991 و T.F. Yee, E.I. Grossmann در سال 1990 تعدادی از مدلهای غیرخطی را كه از لحاظ محاسباتی گرانتر هستند هم برای به حداقل رساندن هزینههای سطحی و هم برای به حداقل رساندن همزمان تأسیساتی (تعداد واحدها و سطوح مبدلهای حرارتی) ارائه نمودهاند.
افرادی مانند E.N. Pistikopoulos و K.P. Popalexandri در سال 1994 مدلهای بهینهسازی MINLP را نه تنها برای تعیین طراحی بلكه برای شرایط عملیاتی مطلوب، تحت فرض قابل كنترل دینامیك بسط دادهاند ولی این مدل برای مسائل با مقیاس بزرگ قابل استفاده نمیباشد. چون روشهایی كه بر مبنای الگوریتم برنامهریزی غیر خطی صحیح مركب MINLP)) هستند برای دسترسی به شكل بهبود یافته مشكلات محاسباتی زیادی دارند بویژه در حالتی كه مسئله مقیاس آن بسیار بزرگ باشد Ca. Athier & P. Floquet در سال 1996 روشهای بهینهسازی تصادفی همراه روشهای جبری را برای حل مسائل طراحی فرآیند مطرح نمودند بعنوان مثال از روشهای NLP و شبیهسازی بازپخت برای حل طراحی شبكه مبدلهای حرارتی استفاده نمودهاند هرچند به حالات Retrofit توجه دقیق و كاملی نداشتهاند.
علاوه بر روشهای فوق یك روش گرافیكی برای انتگراسیون حرارتی یك سایت كامل ابتدا توسط Linnhoff و Dhole در سال 1992 ارائه گردید و سپس توسط Raissi در سال 1994 موشكافی شد. X.X. Zhu and N.D.K. Asante در سال 1996 یك روش تحلیل ریاضی كه بدنبال سادهترین تغییرات میباشد و بیشترین صرفهجویی در انرژی را داشته باشند هر چند آنها برای رسیدن به این صرفهجویی سرمایهگذاری مورد نیاز را نادیده میگیرند و از طرفی این روش یك روش تكاملی میباشد. و از طرفی همین دو فرد در سال 1999 روش مركب برنامهریزی ریاضی و تحلیل ترمودینامیكی را بیان داشتند بیشتر تحقیقات اخیر به سمت روشهای پیشرفتهتر جهتگیری داشتهاند مثلاً بهبود HEN با در نظر گرفتن افتهای فشار
Nie,X.X.Zhu X.R. كه در سال 1999 ارائه نمودهاند. روش دو مرحلهای با استفاده از دمای معبر ثابت در قدم اول و MINLP برای نهایی كردن طراحی در مرحله دوم كه توسط Ma, k.L, T.F, Yee, … در سال 2000 ارائه گردید و تغییرات همزمان فرایند و بهبود HEN كه بوسیله Zhany ,.X.X. Zhu . J در سال 2000 ارائه شد. با این وجود انتخاب همزمان انواع مختلف HE بطور همزمان با بهبود HEN توسطA. Sorsak & Z.Karavanj a در سالهای 1999 تا 2002 ارائه گردید علاوه بر این K-M. Bjork & T,Westerlund در سال 2002 مدل Synheat كه توسط T.F, Yee & E.I, Grossmann در سال 1991 بیان شده بود را بدون سادهسازی فرضهایی از قبیل توابع هزینه سطحی خطی، فرض عدم شكاف جریانی و فرضهای مشابه به حالت كلی مطلوب حل كردهاند ولی چون مدل Yee و K-M. Bjork كه در سال 2002 بیان شده بود فقط طراحی شبكه مبدل حرارتی Grassroot را مورد توجه قرار میداد لازم بود كه مدلهای دیگری پیدا شود بطوری كه چندین مقاله این موضوع را مورد توجه قرار دادند مثلاً Yee & Grossmann در سال 1991 و یا مقاله اخیری كه در سال 2005 توسط K-m. Bjork & T, Westerlund بیان شد و آمدند مدل Synheat را برای رسیدن به هدف بهبود خود تغییر دادند مدل Synheat تغییر یافته بر اساس آنچه كه در سال 2002 مطرح شده بود فرمول نویسی شده است و برای شبكههای شامل مسائل مقیاس بزرگ میباشد و برای حل مدل Synheat تغییر یافته از مدل هیبرید استفاده نمودهاند.
مقدمه:با توجه به اینكه طراحیهای غیر بهینه شبكههای مبدلهای حرارتی پروژه هایی هستند كه سالها پیش طراحی شده اند باعث گردیده اند كه، غالباً از سطح حرارتی بیشتری نسبت به مقدار لازم استفاده كنند و یا مصرف انرژی را بیشتر از حد داشته باشند چنین پروژههایی نه تنها از لحاظ اقتصادی مناسب نیستند بلكه ممكن است بعد از مدتی مشكلاتی از نظر عملیاتی نیز در فرآیند ایجاد نمایند بنابراین بعد از بحران انرژی در اوایل دهه 1970 ، توجه بیشتری به طراحی بهینه فرایند گردید. در هر حال چه هدف رفع مشكل عملیاتی باشد و چه كاهش مصرف انرژی و طبعاً كاهش هزینههای عملیاتی، لازم است كه اصلاحاتی در پروژه صورت گیرد. بنابراین در برخورد با چنین پروژه هایی ابتدا بایستی شبكه موجود بررسی شده و تخلف های صورت گرفته مشخص گردد و سپس با در نظر گرفتن اهداف انرژی و سرمایهگذاری و از همه مهمتر محدودیتهای ساختمان شبكه بایستی آنرا به سمت یك شبكه بهینه هدایت نمائیم.
فصل اول :1-1) هدف :عملاً در پروژه های اصلاحی (retrofit) یكسری مبدلهای اضافی نصب میشوند انجام این عمل دو اثر مهم بر شبكه میگذارد یكی اینكه مبدلهای جدید به كمك یكدیگر در جهت بازیافت بیشتر انرژی شبكه اقدام میكنند و دیگر اینكه این مبدلها بواسطه تأثیرگذاری روی شرایط عملیاتی راندمان مبدلهای موجود را نیز افزایش میدهند. یك فرض معقول در چنین پروژههایی این است كه شبكه را به سمت شبكه بهینه خودش هدایت نمائیم ولی این امر همیشه امكانپذیر نمیباشد یك طرح اصلاحی خوب از فرصتها بهرهبرداری میكند و ممكن است شبكه را كاملاً متفاوت از طراحی ابتدایی اصلاح نماید در هر حال بایستی تا حد امكان از تغییرات گسترده و عمده در ساختار شبكه خودداری نمود بنابراین میتوان گفت كه همانند طراحیهای ابتدایی (grass root) در پروژههای اصلاحی هدفیابی (Targeting) قبل از اصلاح بسیار مهم است بنابراین در هدفیابی برای طراحی شبكه مبدلهای حرارتی بایستی همه مفاهیمی كه بطور اساسی در هزینه انرژی و سرمایه سهیم هستند را بحساب آورد همچنین روش هدفیابی بایستی ساده باشد تا سریع بوده و به اندازه كافی شفاف بوده تا عكسالعمل كاربر را ممكن سازد.
هدف در اصلاح (retrofit) شبكههای مبدلهای حرارتی چیست؟ هدف بهبود شبكههای مبدلهای حرارتی انجام انطباقهای موثر بر روی شبكه موجود برای كاهش هزینه انرژی میباشند بطوری كه این مسأله نیازمند سرمایهگذاری برای اضافه كردن سطح و نیز تغییر ساختار موجود است كه شامل نصب واحدهایی با اتصالات جدید و تغییر مسیر لولههاست. مقدار سطح اضافه شده در هر تغییری، هزینه های تغییرات بنیادی را به سختی تحت تأثیر قرارداده و عموماً بطور مستقل برآورده میشود. واضح است كه اضافه كردن سطح به جفتهای موجود عموماً انطباق ساختاری كمتری احتیاج دارند و بنابراین این مسأله به نصب جفتهای جدید ترجیح داده میشود بنابراین یك retrofit اقتصادی و عملی باید هزینههای انرژی را با یك توازن مناسب در مقدار مساحت جدید ، تعداد تغییرات ساختاری و امكان این تغییرات، كاهش دهد. یك نكتهای كه بایستی در این پروژه ها به آن توجه شود استخراج صحیح اطلاعات از طرح موجود است، یك خطای كوچك در این كار ممكن است اختلاف فاحشی در نتیجه ارائه شده ایجاد نماید. عامل دیگر، انتخاب حداقل نیروی محركه دمایی در این گونه پروژه هاست. مناسب معمولاً با در نظر گرفتن اهداف قبل از اصلاح و شبكه موجود انتخاب میگردد.
1-2) روشهای موجود در اصلاح شبكه:1-2-1- اصلاح شبكه بوسیله بازبینی مستقیم ساختمان آن:در این روش لازم برای اصلاح شبكه همان موجود در شبكه انتخاب میگردد و اهداف تعیین شده قبلی هیچ نقشی در تعیین ندارند و طراح غیر از تجربه به ابزار دیگری جهت اصلاح شبكه با توجه به محدودیتهای مورد نظر در اختیار ندارد و فقط با تكیه بر تجربه و اصول اساسی طراحی اقدام به اصلاح شبكه می كند و در آخر نتایج اصلاح را با محدودیتهای اعمال شده چك میكند كه ممكن است مورد قبول باشد یا نباشد حتی در صورت حصول یك نتیجه خوب هیچ تضمینی نیست كه طرح بهتری وجود نداشته باشد.
این روش را “cherry picking” گویند لذا بهینه بودن نتیجه حاصله بهیچ وجه قابل اطمینان نمیباشد.1-2-2- اصلاح شبكه بصورت یك طرح جدید (اصلاح كامپیوتری): یكی دیگر از روشهای معمول جهت اصلاح شبكه این است كه آنرا به صورت یك طرح جدید در نظر گرفته و به كمك برنامههای كامپیوتری پیچیده كلیه طرحهای ممكن را ایجاد میكنند و سپس طرحی را كه از نظر ساختمان به شبكه موجود نزدیكتر است و تا حدودی نیز محدودیتهای اعمال شده را رعایت می كند را به عنوان شبكه اصلاح شده در نظر می گیرند فلوچارت این روش بصورت زیر است. شكل (1-1)
شكل 1-1 روش موجود برای اصلاح شبكه بصورت طرح جدید
فصل دوم :
2-1) اصلاح شبكه با استفاده از تكنولوژی Pinch:در این روش اصلاح شبكه مبدلهای حرارتی همچنانكه قبلاً توضیح داده شد بر اساس مفاهیم فیزیكی و تحلیلهای ترمودینامیكی فرایند استوار است و به طراح اجازه میدهد كه بتواند تغییرات اعمال شده در شبكه را كنترل و آنرا به سمت طرحهای عملی هدایت نماید. بویژه فناوری pinch نشان داده كه انتگراسیون خوب فرایند بواسطه سادگی طراحی تأسیسات و استفاده درست از انرژی و سرمایه، مفید و نافع است. بكارگیری این روش در مسائل و پروژههای صنعتی منحصر به پروژه های بهبودی میشود و دوره های بازگشت سرمایه بطور قابل توجهی از نتایج بدست آمده توسط روشهای مرسوم كوتاهتر است و حتی زمانیكه انرژی در درجه اول اهمیت قرار داشته به صرفهجویی قابل توجهی منجر شده است.
یك درس حیاتی كه فناوری pinch میدهد لزوم تنظیم اهداف است قاعدهكلی پیشبینی آن چیزی است كه بایستی بدست آید (هدفیابی) و سپس تلاش برای رسیدن به آن هدف (طراحی)بنابراین این فناوری بدلیل توانایی در تعیین اهداف قبل از طراحی و بكارگیری آنها در تعیین بهینه برای اصلاح و ارائه یك متدولوژی مشخص برای اصلاح شبكه، در صنایع مختلف كاربرد گستردهای پیدا كرده است و فلوچارت این روش در شكل (2-1) نشان داد ه شده است.
شكل 2-1 اصلاح شبكه با استفاده از تكنولوژی Pinch
2-2 ) هدفیابی در متد pinch برای بهبود شبكه مبدل حرارتی: معیار مهم اقتصادی هر پروژه retrofit، آن است كه پروژه در یك محدوده سرمایهگذاری مشخص ما را به سمت زمان برگشت قابل قبولی هدایت نماید. روش اصلاح تكنولوژی pinch طراحی را با یك مقدار مشخص، شروع میكند و با تعیین موقعیت نسبی منحنی تركیبی (composite curve) و در نظرگیری اهداف، هزینههای اصلاح را قبل از طراحی مشخص میكند بعضی از طراحان مقدار را بر اساس تجربه مشخص میكند. بین ( 5 تا 10) برای پروسسهایی با دمایی پایین و نیز ( 10 تا 50) برای پروسسهایی با دمای بالا، كه این گونه تغییر بدلیل اینكه اولاً طراحان مختلف ممكن است های مختلف و متفاوتی برای پروژه انتخاب نمایند و ثانیاً به دلیل اینكه انتخاب بر اساس تجربه و دمای پروسس، یك روش مطمئنی برای پروژههای اقتصادی نیست نمیتواند روش مناسبی باشد یك روش دیگر برای انتخاب استفاده از كمترین مشاهده شده در یكی از مبدلهای شبكه میباشد.
2-3) فلسفه هدفیابی: آنچه در مطالعات اصلاح شبكه لازم به نظر میرسد آنست كه در اولین گام بتوانیم وضعیت شبكه موجود را نسبت به شرایط بهینه مشخص نمائیم كه بهترین ابزار برای اینكار استفاده از منحنی سطح حرارتی بر حسب انرژی (Area- Energy pilot) است. شكل (2-2) این منحنی را نشان میدهد.
شكل 2-2 منحنی سطح حرارتی (A) بر حسب انرژی (E)
نقطه A نشان دهنده حالتی است كه نمودارهای تركیب، نزدیك به هم هستند و كوچك به همراه بازیابی انرژی زیاد ولی از طرفی بایستی سرمایهگذاری زیادی در سطح و ناحیه مبدل داشته باشیم و نقطه c به منحنی های تركیبی مربوط است كه از هم فاصله بیشتری دارند كه محصول بازیابی انرژی كمتر و نیز سرمایهگذاری كمتر است و نقطه B نشان دهنده تبادل بهینه با كمترین هزینه كل میباشد و ناحیه زیر منحنی پررنگ شده كه با غیرممكن مشخص شده است.
میدانیم كه اگر مقدار را برای جریانهای یك شبكه مشخص نمائیم میتوانیم مقادیر حداقل سطح حرارتی و حداقل انرژی مورد نیاز را قبل از طراحی مشخص كنیم. بنابراین اگر این عمل را برای جریانهای شبكه مورد نظر در های مختلف تكرار نمائیم و مقادیر حداقل انرژی و سطح حرارتی را بدست آوریم میتوان یك منحنی مشابه به آنچه در شكل (2-2) است رسم نمود در این منحنی مقادیر حداقل انرژی و سطح حرارتی در های مختلف برای شبكههای بهینه ارائه شده است و با نظر به اینكه مقدار سطح حرارتی و مقدار مصرف انرژی شبكه موجود مشخص است براحتی میتوان موقعیت این شبكه را در منحنی فوق مشخص ساخت اگر موقعیت شبكه موجود كه با نقطه X مشخص گردیده، روی منحنی یا به فاصله تقریبی %10 از منحنی قرار بگیرد شبكه موجود مناسب و احتیاج به اصلاح ندارد ولی غالباً شبكههای طراحی شده چنین نیست و در موقعیتی دور از منحنی قرار میگیرند و بایستی اصلاح شوند.
اگر فرض نمائیم كه نقطه بهینه شبكه موجود B باشد لذا بهترین طرح اصلاح آنست كه شبكه x را به سمت شبكه B هدایت نمائیم زیرا هم مصرف انرژی نسبت به شبكه موجود كاهش مییابد و هم سطح حرارتی مورد نیاز شبكه كمتر میشود ولی میبینیم كه این مسئله صحیح نیست زیرا چه كسی حاضر است كه یك طرح بهینه جدیدی را كه به ناحیه و مساحت كمتری منجر شود بیاید جایگزین ناحیهای كه قبلاً برای آن پول پرداخت شده است بنماید و ناحیهای كه قبلاً پول داده بابت، آن را بلا مصرف و یا كنار گذارد.
پس بایستی یكی از هدفهای ما استفاده مؤثر از ناحیه موجود باشد. بنابراین در طرحهایی كه هدف اساسی كاهش انرژی مصرفی است ایده آلترین مسیر حركت از x به سمت نقطه A است در اینجا با استفاده از ناحیه موجود تا آنجا كه ممكن است در انرژی صرفهجویی خواهیم كرد. ولی از آنجا كه كاهش مصرف انرژی بدون تغییرات در ساختمان شبكه و تغییرات در ساختمان شبكه بدون سرمایهگذاری امكانپذیر نمیباشد لذا چنین مسیری عملی نمیباشد و از طرفی حركت از x به سمت نقاط پایینتر منحنی بدلیل افزایش مصرف انرژی چندان مورد توجه نمیباشد. زیرا عمدتاً هدف اساسی كاهش مصرف انرژی است. بنابراین همانطور كه در شكل(2-3) نشان داده شده است تنها مسیر امكانپذیر و عملی و سودمند مسیری است كه از x به سمت نقاط بالاتر از A روی منحنی میل كند ولی چنین مسیری منحصر به فرد نیست.
شكل 2-3 مسیر عملی برای پروژههای retrofitو همانطور كه در شكل (2-4) دیده میشود مسیرهای متعددی برای اصلاح شبكه میتوان در نظر گرفت.2-4 مسیرهای متعدد برای اصلاح شبكه و بهترین مسیر اصلاحو آشكار است كه كارایی هر كدام از این منحنیها متفاوت خواهد بود هر چه منحنی پایینتر باشد برای رسیدن به یك صرفهجویی معین، سرمایهگذاری كمتری احتیاج خواهد بود. فرض كنید كه بهترین مسیر همان باشد كه در شكل (2-5) نشان داده شده است شكل منحنی بیانگر آن است كه شیب آن با افزایش سرمایهگذاری افزایش مییابد و این به مفهوم افزایش زمان برگشت سرمایه با افزایش سرمایهگذاری است.
برای بهتر نشان دادن موضوع میتوان منحنی A-E را به منحنی ذخیرهسازی انرژی بر حسب سرمایهگذاری (Saving – Investment plot) تبدیل كرد. مانند شكل (2-6) این منحنی رابطه صرفهجویی سالانه انرژی با سرمایهگذاری و بازگشت سرمایه را نشان میدهد بعنوان مثال در شكل فوق به ازاء سرمایه گذاری به صرفهجویی معادل دست پیدا كرد. 2-6 منحنی ذخیرهسازی (S) بر حسب سرمایهگذاری (I) بدستآمده از بهترین مسیر اصلاح
بدین ترتیب اگر در موقعیت شبكه موجود، میزان ذخیرهسازی انرژی، برای سطح حرارتی اضافه شده تعیین گردد و این عمل را در حالات مختلف تكرار نمائیم میتوان با توجه به معادله قیمت مبدلها و قیمت انرژی، هزینه سرمایهگذاری اضافی و میزان صرفهجویی در مصرف انرژی را مشخص نمود و منحنی ذخیرهسازی را بر حسب سرمایهگذاری رسم نمود.
2-4) روش هدفیابی: تعیین بهترین منحنی برای اصلاح شبكه مشكل است اما میتوان منحنی را طوری انتخاب نمود كه حداقل انتظارات ما را از شبكه بعد از اصلاح فراهم آورد. این منحنی به موقعیت شبكه موجود و دور بودن آن از منحنی هدف بستگی دارد و توسط فاكتورهای راندمان سطح حرارتی و راندمان انرژی مشخص میگردد. راندمان سطح حرارتی به صورت نسبت حداقل سطح حرارتی مورد نیاز (هدف) به سطح حرارتی واقعی شبكه موجود برای بازیابی مقدار انرژی معین را تعریف مینمائیم. كه در شكل (2-7) نشان داده شده است.معادله (2-1)
2-7 راندمان سطح حرارتی
و راندمان انرژی به صورت نسبت حداقل انرژی مورد نیاز به مصرف انرژی واقعی شبكه موجود در سطح حرارتی یكسال شبكه موجود تعریف میشود. كه در شكل (2-8) نشان داده شده است. معادله(2-2) مقادیر عددی نشان دهنده میزان حرارت عبوری از نقطه pinch نسبت به یك شبكه ایدهآل میباشد.مقادیر كم نشان میدهد كه شبكه انرژی بیشتری نسبت به حالت ایدهآل استفاده میكند.
شكل 2-8 راندمان انرژی
مقداری عددی میزان criss- crossing را در شبكه موجود نسبت به شبكه ایدهآل مشخص میكند. میتوان انتظار داشت كه مقدار در طراحیهای عملی كمتر از مقدار واحد باشد. هر قدر مقدار كمتر باشد تقاطع شدید و شبكه از حالت ایدهآل دورتر است. و مقدار واحد برای بر عدم تقاطع دلالت دارد. اشاره شده كه طبق شكل (2-4) مسیرهای متعددی برای اصلاح شبكه وجود دارد كه هر چه شیب مسیر كم باشد با افزایش سطح حرارتی كمتر، میتوان ذخیرهسازی بیشتری انجام داد و این به مفهوم زمان برگشت كوتاهتر می باشد و هر قدر این شیب بزرگتر باشد از سودمندی طرح كاسته میشود (افزایش سطح حرارتی بیشتر و در مقابل زمان برگشت طولانیتر است)
یك فرض این است كه شیب منحنی اصلاح (retrofit) تا جایی كه مقدار یا راندمان سطح حرارتی ثابت میماند افزایش داده شود و این حداكثر شیب منحنی اصلاح برای طرحهای اقتصادی میباشد. نكته: گر چه – ثابت یك فرض خام است میتواند در تخمین سطح حرارتی موردنیاز و میزان كاهش منصرف انرژی قبل از طراحی در برخی از حالات بكارگرفته شود. 1- شرایطی كه شبكه در وضعیت خوبی قرار دارد راندمان سطح حرارتی بالاست یعنی در چنین حالتی ( – ثابت) بهترین مسیر جهت اصلاح شبكه میباشد و میتواند نتایج خوبی ارائه نماید. 2- شرایطی كه شبكه موجود در وضعیت مناسبی نیست و راندمان سطح حرارتی در چنین – حالاتی مسیر بهتر از مسیر میباشد.
شكل 2-9 منحنی
بنابراین طبق شكل (2-10) چهار منطقه میتوان مشخص ساخت دو منطقه محدوده طرحهایی هستند كه از نظر اقتصادی دارای وضعیت مشكوك میباشند. (doubtful economics) ، یك منطقه محدوده طرحهای غیرعملی و منطقه چهارم محدوده طرحهای مناسب و اقتصادی است بنابراین با استفاده از منحنی ثابت میتوانیم مقدار صرفهجویی به ازاء سطوح مختلف سرمایهگذاری را تعیین كنیم سپس میتوانیم منحنی صرفهجویی/ سرمایهگذاری را مطابق شكل (2-6) رسم نمائیم.
شكل 2-10 چهار منطقه مشخص شده در منحنی A-E
همانطور كه در شكل (2-11) دیده میشود برای كاهش مصرف انرژی به اندازه مقدار سطح حرارتی به اندازه افزایش مییابد. بنابراین لازم است تخمینی از سطح حرارتی مورد نیاز و میزان ذخیرهسازی انرژی به عمل آید.
شكل 2-11 تخمین و توسط منحنی
معمولاً یك شبكه مبدلهای حرارتی شامل چندین واحد انتقال حرارت میباشد و هر واحد دارای تعدادی پوسته (shell) جداگانه است كه ممكن است بصورت سری یا موازی قرار گرفته باشد محاسبه هزینه ثابت شبكه با توجه به تعداد پوسته ها صورت میگیرد و هزینه هر مبدل توسط معادله كلی زیر بیان میشود. معادله (2-3)
برای طراحیهای ابتدایی چون تعداد پوستهها قبل از طراحی مشخص میشود لذا با فرض توزیع یكنواخت سطح حرارتی بین كلیه پوستهها هزینه كلی شبكه برابر زیر است. معادله (2-4) بهمین شكل در طرحهای اصلاحی اگر تعداد پوستههای اضافه شده به شبكه را در نظر بگیریم. معادله (2-5)
كه در آن
بایستی توجه نمود كه در این محاسبات از اثر اندازه، نوع افت فشار و جنس مبدلهای روی قیمت صرفنظر شده است. برای تخمین میزان صرفهجویی در هزینه انرژی با توجه به میزان كاهش مصرف انرژی و در اختیار داشتن هزینه سالانه utility مورد نیاز از معادله زیر میتوان استفاده كرد. معادله(2-6)
بدین ترتیب میتوان قبل از طراحی، هزینه سطح حرارتی جدید و میزان صرفهجویی در مصرف انرژی را مشخص كرد.
2-5) منحنی سرمایهگذاری بر حسب ذخیرهسازی انرژی: (Saving- investment plot)در بخش قبل ملاحظه گردید كه به كمك معادلات میتوان هزینه سرمایهگذاری و میزان صرفهجویی در مصرف انرژی را برای هر مقدار و مشخص نمود لذا هر گاه این عمل را در و های مختلف تكرار نمائیم یك منحنی مطابق شكل (2-12) میآید كه این منحنی ذخیرهسازی بر حسب سرمایهگذاری میباشد بنابراین میتوان میزان صرفهجویی در مصرف انرژی را برای هر میزان سطح حرارتی اضافه شده محاسبه نمائیم. و از آنجایی كه هر نقطه آن معرف یك میباشد میتوان در تعیین لازم برای اصلاح مورد استفاده قرار گیرد. شكل 2-12 منحنی سرمایهگذاری (I) بر حسب ذخیرهسازی (S)
تا این مرحله یك روش هدفیابی برای اصلاح شبكه مشخص گردید كه میتواند تخمین مناسبی از اقتصاد پروژه، شامل هزینههای سرمایهگذاری و زمان برگشت ارائه نماید این روش برای تعیین آنچه كه بایستی انجام بگیرد، از عملكرد شبكه موجود استفاده میكند و از طرفی اینكه نقطه صحیح شروع طراحی را نیز تعیین مینماید. این روش بسیار مناسب بوده و بسادگی از اطلاعات جریانها، اطلاعات قیمتها و اطلاعات شبكه موجود استفاده كرده و نتیجه نهایی را ارائه مینماید. فلوچارت این روش هدفیابی در شكل (2-13) نشان داده شده است. لازم به ذكر است كه در فصل چهارم یك روش دیگری برای هدفیابی ذكر گردیده كه بعداً توضیح داده خواهد شد.
شكل 2-13 خلاصه روش هدفیابی
ادامه خواندن مقاله كاربرد مبدل هاي در صنايع مختلف
نوشته مقاله كاربرد مبدل هاي در صنايع مختلف اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.
↧