nx دارای 50 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
مقدمه:ایران جزء ده كشور بلاخیز دنیا بوده است در میان كشورهای آسیایی پس از هند، چین و بنگلادش بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است. 40 نوع بلای طبیعی در جهان وجود دارد 30 نوع آن متعلق به ایران است 60% تلفات ناشی از حوادث جهان نیز متعلق به كشور ما است.از 678 شهر كشور 660 شهر روی خط زلزله و 24 شهر در منطقه پرخطر قرار دارد و تنها 2% شهرها را خطر كمتری تهدید می كند. میلیاردها تن از ساكنان 100 كشور جهان حداقل با یكی از حوادث طبیعی از قبیل زلزله، طوفان، سیل و خشكسالی مواجه هستند. اگر كشورها به خصوص كشورهای در حال توسعه، اقدامات پیش گیرانه برای كاهش خطرات ناشی از حوادث شركت كنند می توان برای میلیون ها امنیت جانی تههی كرد.
زلزله پدیده ای است كه در طول تاریخ بشری بارها انسان را به وحشت انداخته و باعث تخریب شهرها و روستاهای زیادی همراه با تلفات انسانی شدید و داغ‌دار نمودن انسان بوده است با گونه ای كه انسان جان خود را در مقابل آن عاجز و درمانده دیده آن را به پدیده های ماوراء الطبیعت و خشم خدایات دانسته است.در هر صورت این خطر با توجه به سابقه تاریخی تهران و مناطق اطراف و دوره های بازگشت لرزه های بزرگ تهران را تهدید می كند.
تعریف زلزله:برای شناخت هر پدیده ای در جهان واقع لازم است ابتدا از آن تعریف مناسب و نسبتاً جامعی داشته باشیم چرا كه بدون دانستن تعریفی مناسب از آن نمی توان به كنه پدیده پی برد و آن را به خوبی درك نمود.
مردم عادی در كلامی ساده زلزله را حركت ناگهانی زمین ناشی از خشم نیروهای ماوراءالطبیعه و خدایان می دانند كه بر بندگان عاصی و عصیانگر خود كه نافرمانی خدای خود را نموده و مرتكب گناهان زیادی شده اند می دانند.اگرچه امروزه با گسترش دانش تجربی این تعریف در زمره اباطیل و خرافات قرار گرفته است ولی هنوز در جوامع و مردم كم دانش و جاهل مورد قبول است.در فرهنگ تك جلدی عمید زلزله را با فتح حروف «ز» و «ل»، یعنی زلزله بر خلاف آنچه در زبان عامه مردم رایج است آورد، و می نویسد «زمین لرزه، لرزش و جنبش شدید و یا خفیف قشر كره زمین كه به نقصان درجه حرارت مواد مركزی و احداث چین خوردگی و فشار و یا در اثر انفجارهای آتشفشانی بوقوع می رسد»
در فرهنگ جغرافیا تألیف پریدخت فشاركی و همچنین جغرافیایی تألیف مهدی مؤمنی تعریفی مشابه هم به گونه زیر ارائه شده است:«جنبش یا تكان پوسته زمین كه به صورت طبیعی ناشی از زیر پوسته زمین است گاهی اوقات زلزله باعث تغییراتی در سطح زمین می شود اما اغلب زیان بوجود آمده ناشی از تكان ها فقط محسوس است و ممكن است زلزله بوسیله یك انفجار آتشفشانی بوجود آید. زلزله در حقیقت در بیشتر نواحی امری عادی است و اغلب قبل و یا همزمان با انفجار اتفاق می افتد. اصل زلزله تكتونیكی است و احتمالاً وجود یك شكست لازمه آن است. موجهای زلزله دست كم در سه جهت اتفاق می افتد و در یك مسافت قابل ملاحظه از مكان اصلی بطور جداگانه حس می شوند. هنگامی كه زلزله از مكانی می گذرد زمین و ساختمانها می لرزد و به جلو و عقب می روند. بالاترین زیان ناشی از زلزله همیشه در مركز زلزله یعنی جائی كه حركت
بالا و پائین است نیست اما در مكانهایی كه موجهایی به صورت مایل به سطح می رسد نزدیك مركز زلزله باشند دارای بالاترین زیان می باشند یك زلزله شدید معمولاً بوسیله یكسری دیگر از تكانها همراه می شود. زلزله ای كه در نزدیك یا زیر دریا اتفاق می افتد سبب حركات شدید آنها شده و بعضی وقتها امواج بزرگی از آن ناشی می شود و در مسافت زیاد این امواج ادامه پیدا می كنند و گاهگاهی باعث تلفات جبران ناپذیر و مرگ و میر می شوند. طغیان نواحی ساحلی بیشتر از خود زلزله باعث خسارت می شوند در نواحی آتشفشانی زلزله عملاً هر روز اتفاق می افتد به عنوان مثال در هاوائی هر ساله صدها تكان كوچك ثبت می شوند.در فرهنگ آكسفورد آمده است:
«حركات ناگهانی و شدید سطح زمین»از تعاریف ذكر شده در فوق و منابع دیگر می توان برداشت زیر را نمودزلزله عبارت از حركات و ارتعاشات ناگهانی سطح زمین ناشی از شكسته شدن سنگهای پوسته زمین و رها شدن انرژی ذخیره شده در آنها است كه در صورت شدت زیاد در مركز انسانی موجب خسارتها و زیانهای فراوانی می‌شود».
زلزله از یك طرف موجب شكسته شدن و جابجایی بین توده های سنگی پوسته زمین می شود و از طرف دیگر همین جابجائی و شكسته شدن منجر به ایجاد امواج و انتشار در درون زمین می شود. مانند انداختن قطعه سنگی در حوض یا دریاچه كه منجر به ایجاد امواجی می شود.زلزله مانند شكسته شدن قطعه چوب خشك شده ای می ماند كه از یكطرف موجب گسیخته شدن چوب و از طرف دیگر موجب انتشار امواج در اطراف خود می شود.
توزیع جغرافیایی زلزله ها1-كمبربند چین خورده آلپ هیمالیا: جایی كه پوسته آسیا – اروپا به صفحه آفریقا – هند برخورد می كند در كشورهای ایتالیا، یونان، تركیه، ایران شمال هند و ;2- كمربند اطراف اقیانوس آرام: جایی كه صفحه اقیانوس آرام به صفحه آسیا اروپا – آمریكای جنوبی – استرالیا و امریكای شمالی برخودر می كند. در این ناحیه از كامچاتكا تا هكایدو شدیدترین زلزله ها اتفاق می افتد. عمق كانون زلزله در این منطقه به حدود 60 كیلومتر می رسد و امواج تسونامی در اثر زلزله در این مناطق ایجاد می شود.
3-كمربند میانی اقیانوس اطلس: جائی كه صفحه اقیانوس اطلس در حال گسترش است و این زلزله ی نسبتاً ملایم و آرامش مردم را چندادن بهم نمی‌زند. به استثنای گودالهای اقیانوسی كانون. زمین لرزه ها در عمق 50 كیلومتری پوسته زمین است . در گودالهای اقیانوسی كانون زلزله در عمق 300 تا 700 كیلومتر مشاهده شده است جائی كه به صفجه ای موربی بنام «سطح بنیوف» وجود دارد البته زلزله ها در طول گسل ها تغیر شكل دهنده (جائی كه صفحه ها در امتداد هم می لغزند، نیز وجود دارد مثل زلزله ای كه در طول گسل سن آندریاس اتفاق افتاد (سان فرانسیسكو 1906)
علل وقوع زلزلهبزرگی یك زلزله بستگی مستقیم به مقدار انرژی دارد كه زمان گسیختگی و شكستگی سنگها آزاد می شود. هرچه نیروی ذخیره شده در سنگ در زمان ایجاد گسل بیشتر باشد مقداری انرژی آزاد شده و به همراه آن بزرگی زلزله افزایش خواهد یافت بزرگی زلزله رابطه مستقیمی با مقاومت سنگها نیز دارد هرچه سنگ مقاومتر باشد استرس زیادتری لازم است تا آن را بشكندذ و درنتیجه پس از شكستن انرژی بیشتری آزاد می شود. علت وقوع زلزله تهران وجود گسلهای متعدد است.
شدت مطلق یا بزرگی زلزله:شدت مطلق یا بزرگی زلزله عبارت است لگاریتم ماكزیمم دامه نوسان زلزله (برحسب میكرون) كه بوسیله لرزه سنجی كه در فاصله صد كیلومتری مركز زلزله نصب شده است در روی لرزه نگاشت رسم می شود (M=LOH10a) در این فرمول M بزرگی زلزله و a دامنه امواج است. مقیاس ریشتر لگاریتمی است به این معنی كه افزایش یك واحد، ده برابر بر دامنه امواج می افزاید مثلاً دامنه امواج زمین لرزه ای به مقیاس 7 (10×10×10) هزاربار بزرگتر از دامنه موجی با بزرگی 4 است.
بنابه نظر ریشتر و گوتنبرگ انرژی (E) آزاد شده در كانون زلزله را می توان با توجه به بزرگی زلزله از فرمول زیر محاسبه نمود. GE=11/8+1.5ms10 در این فرمول E برحسب ارگ (یك ارگ = 70 ژول) است بر اساس رابطه فوق انرژی آزاد شده با افزایش یك درجه به مقیاس ریشتر تقرباً 6 و 31 برابر است لذا قدرت زلزله ای با دامنه موج 7 تقریباً سی هزار بار (31×31×31) از زلزله ای با دامنه موج 4 ریشتر است. انفجارات هسته ای بزرگ دارای بزرگی 7 ریشتر هستند انرژی زلزله ی با بزرگی 32/6 برابر انفجار بمب هسته ای هیروپیما است بزرگی زلزله ها از 1 تا 9 ریشتر است. بزرگی زلزله تا كنون 6/8 ریشتر است. زلزله ها با بزرگی 7/8 تا 9/8 با توجه به مقاومت سنگهای زمین محتمل به نظر می رسد و می تواند موجب نابودی زمین شود. بزرگی زلزله رودبار3/7 بوده است هرچه زلزله ها بزرگتر باشند، امكان وقوع كمتری دارند.
نوع زلزله درجه شدت مطلق تعداد متوسط در سال انرژی (ارگ)
فاجعه A 71 2510خیلی خطرناك I 9/7-7 10 2310خطرناك B 9/6-/6 100 1021مخرب C 9/5-5 1000 1019متوسط D 9/4-4 10000 1710آرام E 9/3-3 100000 1510
پیش بینی می شود در صورت وقوع زلزله در شهر تهران با شدت 7 ریشتر در دقایق اولیه یك و نیم میلیون نفر كشت و سه و نیم میلیون نفر مجروح می شوند بلایای طبیعی در طول تاریخ بشر در تمام جهان رخ داده است اما قاره آسیا نسبت به سایر قاره ها بیشترین بلا را تجربه كرده است تهران نیز یكی از شهرهایی است كه همواره در معرض این گونه مخاطرات بوده است.
شدت زمین لرزهقدرت تخریب همه زلزله ها یكسان نیست. هر سال بیش از 000/150 زلزله اتفاق می افتد این زلزله ها آنقدر كوچك اند كه توسط مردم حس نمی شود و فقط توسط لرزه نگارهای حساس ثبت می شوند در عین حال بعضی از لرزه ها وقتی اتفاق می افتد آثار تخریبی فراوانی در یك منطقه وسیع برجای می گذارند برای تشخیص و مقایسه زلزله ها با هم از مقیاسهای شدت بزرگی استفاده می شود.
«شدت»: به تأثیر زمین لرزه در یك محل بروی ساختمانها و سطح زمین گفته می شود و درجه تخریب و خسارت زمین لرزه ها را نشان می دهد لذا شدت زلزله بستگی به انرژی آزاد شده زلزله وضعیت زمین شناسی محل و فاصل محل تا مركز زلزله دارد هرچه از مركز زلزله دورتر شویم شدت آن كمتر است. در گذشته برای اندازه گیری شدت زلزله از مقیاس های احساسی استفاده می شد.
امروزه رایج ترین مقیاس از مقیاس اصلاح شده مركائی است كه استفاده می‌شود زلزله ها از نظر شدت به 12 درجه تقسیم می شده است.
مقیاس مركالی شدت شرح تأثیر مطابقت با ریشترI ثبت با وسایل حساس فقط به وسیله لرزه نگار ثبت می شود 2/4<II احساس می‌شود بعضی از مردم آن را حس می كند 2/4<
III خفیف افراد در حال استراحت آن را حس می كنند شبیه لرزش ناشی از حركت كامیون IV ملایم بوسیله افرادی كه در حال قدم زدن هستند احساس می شود اشیای غیرثابت یه هم می خورند V نسبتاً قوی افراد از خواب بیدار می شوند زنگهای كلیسا به صدا درمی آید 8/4<
VI قوی درختان حركت موجی پیدا می كنند اشیای آویزان مانند لامپ و لوستر می چرخن 4/5<VII خیلی قوی دیوارها شكاف برمی دارند گچ دیوارها می ریزد 1/6<VIII ویران كننده ماشینهای در حال حركت غیرقابل كنترل می شوند دودكشها می افتند ساختمانهای ضعیف ویران می شوند 1/6>IX خانمان برانداز بعضی از خانه ها فرو می ریزند زمین شكاف برمی دارد و لوله ها می تركد 9/6>
X فجیع زمین شكافهای فراوان پیدا می كند تعدادی از ساهتمانها ویران می شوند لغزش گسترش پیدا می كند. 3/7<XI بسیار فجیع بیشتر ساختمانها و پلها فرو می ریزند جاده ها و خط آهن ها، لوله ها و كابل ها ویران می شوند 1/8<XII بنیان كن ویرانی كامل درختان از زمین مانند موج به حركت درمی آید 1/8>
از مقایسه شدت زلزله امروزه كارهای معماری و ساختمان سازی بیشتر استفاده می شود ولی در هر حال تقسیم بندی فوق مبنای دقیقی برای طبقه بندی نیست لذا تقسیم بندی دیگری نیز مورد استفاده واقع می شود و آن به شدت مطلق یا بزرگی انرژی ناشی از زلزله است.
منطقه تأثیر زلزله:
منطقه تأثیر سطحی از زمین حول مركز زلزله است كه در آن شدت زلزله 4 و بیشتر است این شدت و بالاتر از آن توسط انسان حس می شود به عبارتی منطقه تأثیر جایی است كه زلزله در آن حس می شود.منطقه تأثیر در زلزله های مختلف متفاوت است و عواملی مثل بزرگی زلزله، عمق زلزله و محیطی كه امواج از آن عبور می كند بستگی دارد. در بعضی موارد و وسعت منطقه تأثیر ناچیز و بین 2000 تا 3000 كیلومتر مربع است و در مواردی بین 000/10 تا 000/100 كیلومتر مربع و در زلزله های بسیار شدید به میلیونها كیلومتر مربع ممكن است برسد.
مدت زمان لرزشزمین لرزه های خفیف یا متوسط اغلب بر اثر یك تكان ایجاد می شود و معمولاً بیش از چند ثانیه یا حتی چند كسری از ثانیه دوام ندارد در زمین لرزه ها ارتعاشات حاصل از چند مرحله است معمولاً بر اثر یك یا چند تكان خیلی خفیف آغاز می شود و در دنبال آنها كه بوسیله دستگاههای زلزله سنج ثبت می شود كه به اولی پیش لرزه و به دومی لرزه اصلی و به سومی پس لرزه می گویند. البته همه زلزله ها پیش لرزه همراه نیستند و همه پیش لرزه ها رات نمی توان دال ببه وقوع زلزله است چرا كه زلزله های حفیفی رخ داده اند ولی حركات شدید بوقوع نپیوست در بعضی مواقع یك زلزله مخرب پیش لرزه زلزله مخرب دیگری بوده است.
گاهی در همه نواحی زمین لرزش ها با نیروهای مختلف در مدت چندین روز، چندین هفته یا ماه رخ می دهد. لرزش هایی را كه مدت آنها طولانی است «دوره های زمین لرزه» نامیده می شود. حركات لرزه ای زمین در یك منطقه خاص تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد مهمترین عوامل از قرار زیرند.الف) فاصله از محل كانون زلزله: در شرایطی معمولی هرچه مسافت افزایش یابد شدت لرزش ها كاهش می یابد اما از سوی دیگر مدت زمان لرزش زلزله همراه با افزایش فاصله زیاد یم شود برای هر 10 افزایش از كانون زلزله یك یا یك و نیم ثانیه افزایش می یابد.ب) مشخصات خاك منطقه: مدت زمان لرزش در خاك بیشتر از مدت آن در بستر سنگ است (تقریباً 2 برابر) همچنین حداكثر سرعت زلزله در روی بستر خاك بیشتر از بستر سنگی است.
ج) بزرگی زلزله هرچه مقدار انرژی آزاد شده یك زلزله بیشتر باشد مدت زمان لرزش بیشتر است.بزرگی زلزله مدت زمان لرزش (ثانیه)5 4 85/5 6 126 8 165/6 11 237 16 325/7 22 458 31 625/8 43
جدول مدت زمان لرزش در محیطهای خاك و سنگ
مدت زمان یك زمین لرزه از چند ثانیه تا یكی دو دقیقه است و در همین فاصله زمانی كوتاه آثار مخربی را ایجاد می كند.
آثار زلزله:هنگامی كه زلزله اتفاق می افتد از خود اثاری به جای می گذارد این اثار به شرح زیر است1-لرزش زمین و تخریب ساختمانها: در اثر زلزله زمین به ارتعاش درمی آید و هنگامی كه ارتشعاشات شددی باشد باعث تخریب ساختمانها می گردد.مزیان تخریب ساختمانها تابع كیفیت كارهای ساختمانی، تركیب خاك، خصوصیات تكانهای زمین لرزه، نیرو و جهت تكان می باشد تكانهای قائمی كه در مركز بیرونی در نزدیكیهای آن مشاهده یم شود كمتر از قطار امواجی كه از مشخصات نواحی مجاور است موجب خسارت می گردد امواج تولید شده به شدت به ساختمانها بویژه دیوارهایی كه به موازات آن است آسیب می رساند.این امواح دیوارها را بالا برده و به آنها پیچ و تاب می دهد. امواجی كه تحت زاویه 45 تا 55 درجه به زمین می رسند خرابیهای شدیدی معمولاً به بار می آورد.سرعت امواج در سنگهای سخت خیلی بیشتر از سنگهای سست و نرم است امواج در طبقات ضخیم سنگهای سست و نرم مانند آبرفتهای دره ها ضعیف می گردند و حتی ممكن است از بین بروند اما طبقه نازكی از سنگهای سست در روی سنگهای سخت نمی تواند لرزه ها و امواج را مستهلك كند لذا طبقه مزبور از روی سنگی كه برروی آن قرار گرفته بطور ناگهانی جستن می كند در این صورت میزان تخریب بیشتر از ساختمانی است كه روی طبقه سخت است ساختمان سنگ نیز برروی موج می تواند بدین گونه تأثیر داشته باشد كه امواج
در جهت چین ها و طبقات سریعتر از جهت عمود بر آن انتشار می یابد معمولاً خطرناكتر از همه كهریزك های سنگ طبقات نازك آبرفتها در ته دره ها، باتلاقها، توربزارها و دریاچه هایی كه گیاهان آن را فرا گرفته اند می باشد خطر زمین های خشك از زمین های اشباع شده از آب كمتر است جنس مصالح ساختمان نیز مؤثر است ساختمانهای خنثی در مقابل ساختمانهایی كه از آجر و مصالح خوب ساخته شده باشند مقاومت كمتری دارند اسكلت بندی نوع مصالح ساختمانی طراحی ساختمان نیز از عوامل مؤثر در میزان تخریب ساختمان هستند.
معمولاً تخریب ساختمان ها به صورت های مختلفی صورت میگیرد مثل فروافتادن كتیبه ها، دودكش ها، بالكن ها، تیغه ها، تغییر شكل و فرو افتادن بام پوش ها حابه جایی تیرهای اصلی بام; ستون ها، جدا شدن اتصالات، ترك خوردن دیوارها به صورت عمودی، قطری، افقی و فرو ریختن ره پله ها و بالكن ها و غیره.تخریب ساختمان ها ممكن است همراه با ایجاد حریق و آتش سوزی بر اثر انفجار لوله های گاز، اتصالات برقی باشد.
بنابراین آثار تخریبی ساختمانها در هنگام زلزله و نتیجه از ارتعاشات سطح زمین و مربوط به نتایج غیرمستقیم آن است چرا كه اگر مركز زلزله در مكانهای بسیار دور از مكانهای جمعیتی اتفاق افتد هیچ تخریب و خسارتی نخواهد داشت همه تلفات و خسارات نتیجه آثار ثانوی زلزله است یا نتیجه تخریب ساختمانها و زیرآوارمانده ها است با حرقهای بعد از زلزله است.2-صداهای زلزله
در اغلب موارد زلزله ها با صداهای خاصی همراه است كه ایجاد وحشت می‌كند البته این صداها بغیر از صدای ناشی از زلزله است تولید صداهای زلزله به خاطر ایجاد امواج ارتعاشی است كه در اثر زلزله به وجود می آید. صداهای زلزله در بعضی موارد شبیه رعد، صدا صفیر باد یا خمپاره، غلغل آب جوش. انفجار گلوله های بزرگ توپ، چرخهای قطار می باشد. صداهای زلزله گاهی جلوتر از موجهای زلزله است ولی ممكن است نسبت به آن تأخیر داشته باشد ممكن است صدای شدید زیر زمین هیچ زلزله ای دا در پی نداشته باشد یا همراه زلزله ای خفیف باشد.
3-نورهای زلزلهدر هنگام وقوع زلزله بعضی زلزله ها آثار نورانی مختلفی از خود مثل نورافشانی آسمان. برق، جرقه های نور و امثال آن دیده یم شود. اگرچه پاسخ مناسبی برای آن داده نشده و یا نیافته اند همانند نورهایی كه در مناطق كوهشتانی و یا سطح دریاها كه جمعیت نیست مشاهده شده است ولی به عقیده دانشمندان این نورها اثرات ثانوی زلزله ایت به خصوص در مراكز مسكونی و شهرها
4-لرزش های دریا یا تسونامیزمانی كه قانون زلزله در كف دریا یا نزدیك آن باشد امواج متعددی را در آب تولید می كند كه نام تسونامی معروف است این امواج به بدنه كشتی ها برخورد و موجب ارتعاش آنها می گردد اگر تكانها قائم باشد كشتی ناگهان بالا آمده و بعد پایین می رود و تحدی در آب مشاهده می شود. اگر مركز بیرونی نزدیك كرانه بادش كرانه باشد در هنگام نخستین تكان آب دریا عقب می رود و سپس با موجی قوی به ساحل می ریزد و موجب تخریب و زیانهای شدیدی می شود.5-تغییر مشخصات آب چشمه ها
به علت وقوع زلزله ها معمولاً در وضع چشمه ها و چاهها تغییراتی به وجود می اید چرا كه در اثر ارتعاش مجاری زیرزمینی آب تنگ یا كشاد و یا مسدود می گردد چرا كه هنگام زلزله طبقات زمین جابجا می گردد. ممكن است چشمه های جدید ایجاد گردد یا به علت لغزش های زمین ممكن است مجاری قدیمی آب بسته شود و در جایی دیگر جاری شود یا طبقات نفوذناپذیری كه طبقات آبدار روی آنها قرار دارد شكاف بردارد و آب به اعماق زمین رفته و موجب خشیكدن چشمه ها گردد.دمای آب چشمه ها ممكن است بر اثر مخلوط شدن با چشمه های معدنی دیگر تغییر نماید چنانكه در سوئیس اتفاق افتاد 6-ایجاد گسل
هر نوع زلزله ای هر اندازه كم اهمیت باشد باز شكافهایی در زمین ایجاد می كند و در ناحیه مركز زلزله بیشتر مشاهده می شود شكافها گاهی بصورت شعاعی از یك مركز می باشد اما بیشتر بی نظم بود و در جهات مختلف پراكنده است شكاف در دامنه كوهها در جهت دامنه و در كرانه و در طول آن ایجاد می شود پهنای شكافها از 20 سانتیمنتر تا 10 تا 15 متر هم مشاهده شده است و طول چند كیلومتر این شكافها با نخستین تكانها بوجود می آید و ممكن است در تكانهای بعدی بیشتر شود گاهی گسل هایی هم ایجاد شده است نمونه گسل سن اندریاس 1906 اگر شكافها از آبرفتهای كف دره یا دشت عبور كند در عمقی از این آبرفت آب وجود داشته باشد با خود گل و گاهی گازهایی را كه در هوا مشتعل می گردد خارج می شود.
7-زمین لغزشاین پدیده عمدتاً توسط زلزله ها ایجاد می شود و در اثر آن حجم بزرگی از خاك و سنگ در مناطق داریا شیب تند به سمت پایین حركت می كند البته بعضی از آنها ناشی از شباع منطقه از آب می باشد این پدیده می تواند خطرات زیادی مثل مدفون شدن روستا یا شهرها زیر خروارها سنگ ایجاد نماید. «زمین لغزه بورت رویال جامائیكا 1964 در بعضی مناطق زمین لرزه منجر به فرونشستن زمین به عمق 60 متر شده هم شده است در لیسبون در سال 1775 در اسكله ای با جمعیت زیاد فرو نشست. سنگ ریزش هم گاهی وقتها ناشی از زلزله است.
8-آب گونگی یا روانگراییاگر در عمق كمتر از 8 متری سطح زمین خاك از ماسه های یكدست سستی كه از آب اشباع است تشكیل شده باشد، ممكن است در اثر زلزله شدید رفتار خاك مانند یك سیال باشد. یعنی بصورت فوران و جوشش گل و ماسه در سطح زمین پدیدار می گردد درنتیجه اگر ساختمانی در روی این زمین واقع باشد فرو می ریزد.رویداد زلزله در شهر بزرگی مثل تهران می تواند یك تراژدی غم انگیز ایجاد نماید كه خاطره این تراژدی برای سالها در اذهان باقی بماند زیرا زلزله می تواند تأسیسات حساتی مهم مانند بیمارستانها مراكز آتشنشانی و غیره را به خطر اندازد و یا منجر به قطع آب و تلفن گاز و یا ویرانی ساختمانها، راهها، خیابانها و بسته شدن آنها می شود كه خود این عوامل می تواند خسارات اقتصادی اجتماهی روانی مهلكی ایجاد نماید.
چند عامل وجود دارد كه شهرها را در مقابل زلزله آسی می پذیر می نماید نوع ساختمانها و مصالح و فرم و اسكلت بندی به كار رفته در آنها نوع جنس و ساختمان زیر شهر تراكم جمعیت شهر در عوض وجود عوامل می تواند خطرات و خسارات ناشی از زلزله را كاهش دهد، مثل پاركها، فضاهای باز وجود مراكز امدادی مناسب بیمارستانها آتشفشانها شبكه های حمل و ارتباطی مناسب بین مردم و آموزشهای لازم قبل از زلزله استفاده مناسب از مراكز امدادی آموزشی افریحی برای استان زلزله زدگان.دوره بازگشت
در آمار و احتمالات فرمولی خاصی وجود دارد كه از آن به نام دوره بازگشت، یاد می كنند از این فرمول می توان برای محاسبه وقوع دو حادثه مشابه استفاده كرد.بنابراین تعریف متوسط فاصله زمانی بین یك رویداد مشخص و رویدادی بزرگترین یا معادل آن را دوره بازگشت می نامند.مطالعه زلزله هایی كه در یك منطقه رخ داده است معمولاً نشان می دهد كه زلزله های اتفاق افتاده در آن منطقه با توجه به شدت آنها فاصله زمانی كم و بیش یكسانی دیده می شود مثلاً در شمال غرب ارومیه زمین لرزه ای با بزرگی 7 طی سالهای 115-528-859-1139-1522 رخ داده است. یعنی در دوره بازگشت 60 340 سال اتفاق افتاده است در حالی كه زلزله های با بزرگی 5 تا 7 ریشتر در دوره بازگشت 5 70 اتفاق افتاده است.
با مطالعه گسل های فعال توسط متخصصان زلزله شناسی مشخص شده كه یك گسل فعال باز فعالیت زلزله ای خواهد داشت با توجه به این امر محتوم و با بررسی زلزله های رخ داده در یك منطقه این متخصصان برای هر منطقه دوره بازگشت هر زلزله را تعیین می نمایند در حقیقت یك نوع پیش بینی زلزله «در دوره چندین ساله» است چنانكه در مورد تهران پیش بینی می نماید.دوره بازگشت در تهران 15 سال یكبار است كه آخرین زلزله در تهران با قدرت 7 ریشتر در 173 سال پیش رخ داده است احتمال وقوع این حادثه در آینده نزدیك بسیار است.
پیش بینی زلزلهمنظور از پیش بینی زلزله یعنی اینكه در كجا و چه زمانی و یا چه قدرتی ممكن است اتفاق بیافتد اینكه زلزله ها در كجا رخ می دهند امروزه كم وبیش قابل پیش بینی است اینكه كی و یا چه قدرتی در پرده ابهام است با اینكه انسان در صدد پیش بینی حوادث طبیعی از حمله زلزله با توجه به قرائن است و از آرزوهای بشر محسوب می شود اما هنوز دانشمندان ناامیدانه در تلاشند تا راهی برای پیش بینی حوادث كنترل نشدنی چون زلزله بیابند.
سابقه پیش بینی زلزله برمی گردد به زمان امپراطوریهای چین كه از منجمین می خواستند تل زلزله ها را پیش بینی نمایند چرا كه در تصور مردم چین نشانه خشم خداوند بر امپراطور است. امروز كشورهای پیشرفته دانشمندان خود را موظف نموده اند تا در این زمینه دست به كاوش بزنند ولی هنوز به نتایج امیدواركننده نرسیده اند. در هر حال پژوهشگران با تحت نظر قرار دادن تغییرات ژئوفیزیكی ژئوشیمیایی، زیست شناختی در مناطقی كه احتمال زلزله می رود سعی كرده اند به شواهد علمی دست یابند اگرچه پاره ای از زلزله ها و با توجه علائم از قبیلف پیش بینی شده و از خطرات آن كاسته شد اما وجود همان علائم در جای دیگر یا عدم وجود هر یك از علائم فوق نتوانسته موفقیت آمیز باشد.
یكی از علائمی كه در پیش بینی مورد استفاده قرار می گیرد. تجزیه و تحلیل پس لرزه ها است چنانكه در شهر اوروپل كالیفرنیا زلزله سنج ها تعداد زیادی از زلزله های كوچك و معینی با بزرگی 7 و 4 را سبز كرده بودند و تعداد زلزله‌های كوچك در حال افزایش بود و بر همین اساس متخصصان توانستند زلزله را پیش بینی نمایند و در اوت 1975 زلزله ای به بزرگی 7 و 5 اتفاق افتاد.
با وجود این زلزله های مرگباری اتفاق افتاده اند كه از قبل زلزله های نداشته اند و یا در مناطقی كه یك دوره آرامش فعال را پشت سر گذاشته اند زلزله ای اتفاق افتاده اند در هر حال برای پیش بینی زلزله وجود علائمی لازم است.
1-كاهش لرزش های كوچ زمینلرزشهای دائمی زمین توسط دستگاههای زلزله نگار تثبیت می شوند علت این امر افزایش حجم سنگ قبل از گسیختگی است كه منجر به ایجاد درزها و شكافها در داخل سنگ می شود و این باعث می شود تا در سنگ معرض تنش خواص فیزیكی متفاوتی پدید آید كه كاهش امواج زلزله وتعییر سرعت انتشار از اهم آنها است كه بنا بر فرضیه انبساط است كه سبب كاهش امواج زلزله می‌شود ولی هدایت الكتریكی و قابلیت نفوذ افزایش می یابد.2-تغییر شكل پوسته زمین
اكثر زلزله های بزرگ در اثر شكستن بخشی از پوسته جامد زمین كه مانع از حركت آزاد و ورقه های تشكیل پوسته شده اند ایجاد می گردد لذا بر اساس نظریه فوق نقاط مشخصی روی زمین نسبت به یكدیگر تغییر مكان نسبتی می دهند و هرچه به زمان شكستن سنگ ها نزدیكتر می شود و در این وضعیت تغییراتی ایجاد می شود.3-تغییر سطح آب چاهها
این تغییر بر اثر تغییر دما و در اثر كاهش یا افزایش فشار بر حفره های خاك بوده كه باعث پایین رفتن سطح آب چاه یا فوران آب یا خشكیدن سطح چاه و چشمه یا تغییر دمای آن می شود.4-افزایش فاصله زمین در محل شكستگیها و گسل هابا اندازه گیری فاصله بین شكستگیها و كنترل شكاف گسل ها با استفاده از دستگاههای اندازه گیری دقیق یا عكس العمل ماهواره ای و هوایی می توان به تغییرات درون زمین پی برد.5-تغییر دمای زمین و خروج گازهایی مثل رانون و آرگون كه سبب خارج شدن حیوانات از سوراخها و لانه های خود می شود تغییرات شیمیایی در آب چشمه ها و تغییرات شدید گازهای طبیعی خروجی از زمین نیز می تواند از علائم زلزله باشد.
6-تغییر در ویژگیهای زمین مانند میدان مغناطیسی و میدان الكتریكی7-رفتار حیوانات مارها یه سطح زمین می آیند خرگوشها و موشها از لانه های خود فرار می كنند حركات عجیب و غریب اسب ها و خوك ها و غیره گرچه این حركات از نظر علمی مشخص نیست، ارتعاشات و امواج را حس می كنند.
مناطق زلزله خیز محل تراكم انسان فعالیت هایشبا اینكه مناطق عمده زلزله خیز روی زمین توسط متخصصان مشخص شده اند و یا از دوره های باستانی و تاریخی مشخص بوده اند ولی هنوز محل فعالیت و تراكم بشر است؟ شهرهای زیادی بوده اند كه بارها توسط زلزله های ویرانگر كاملاً تخریب شده اند ولی همانند انسان زخمی و مجروح به مداوای خود پرداخته اند و مجدداً جان تازه ای در قالب دمیده اند و حیات و فعالیت خود را دوباره از سر گرفته اند به راستی چرا؟ مگر اینان نمی‌تواند آنها را ترك و در جای دیگر مأوی گیرد؟
تقریباً می توان گفت 9/99 درصد از زلزله های دنیا را مناطق شناتخته شده فعلی رخ می دهد ولی در هر حال آیا می توان این مناطق را تخلیه نمود؟ آیا چین و پكن، سانفرانسیسكو، ساحل شیلی، فیلیپین، ژاپن را باید تخلیه نمود؟مناطق مرزی صفحات پرحادثه ترین مناطق پوسته زمین محسوب می شود این مناطق در حد بین اقیانوس، دریا یا قاره هستاند و بسیاری از دریاها این حات را دارند و آبرفتهای حاصلخیز و حالت پذیری مناسب برخوردارند و یا به علت پایكوهی بودن و رودخانه های مناسب و یا خاكهای مناسب و حاصلخیز از دلایلی است كه این مناطق معمولاً برای سكونت و فعالیت
برگزیده شده اند یا ایجاد نقشه های خطر می توان مراكزی كه خطر كمتر یا بیشترین خطر را دارند مشخص نمود و محل گساه های فعال و زلزله خیز را مشخص نمود این تقشه ها میتواند مردم را وادار كند تا ساختمانهای خود را مطابق استانداردها و اصول فنی و علمی بسازند و احتیاط های لازم را بنماید و آموزش های لازم را ببینند. ایستگاههای مناسب را نصب تا در صورت اعلام خطر آمادگی لازم را كسب نمایند اولین مرحله جهت كسب آمادگی شناختن و آموزش زلزله است.
ادامه خواندن مقاله زلزله و شهر تهران
نوشته مقاله زلزله و شهر تهران اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.