nx دارای 98 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
سد سازی
فصل اولتعاریف و كلیات1-1 تعریفمفهوم سد در فرهنگ فارسی و عربی آن قدر روشن است كه هم در جامعه مهندسی و هم در عرف اجتماع مفهومی بی نیاز از توضیح دارد به طوری كه حتی مشتقات آن در فرهنگ ماكاملا مانوس است مانند سد معبر، سد راه، مسدود، انسداد و غیره. به هر حال معنای خاص آن عبارت است از بنایی كه بخشی را از بخش دیگر جدا می‌كند و غالباً به مفهوم دیوار یا سازه ای است كه از حركت آب (كلا یا جزئاً) جلوگیری نماید تا آب ذخیره گردد یا انحراف بیابد. برای معادل فارسی این واژه، گاهی «بند» به كار برده شده است مانند بند امیر، و در حال حاضر، بند به سدهای كوتاه گفته می شود. معادل انگلیسی واژه سد، dam است.
از دیدگاه مقررات اجرایی، ارزیابیها و رده بندیها، سدها را به دو گروه كوتاه و بزرگ تقسیم نموده اند:سد بزرگ بر اساس تعریف پذیرفته شده «آی گلد» سدی است كه:1) ارتفاع آن (فاصله بین پایینترین سطح پی عمومی آن تا تاج آن) بیش از 15 متر باشد؛2) اگر ارتفاع آن بین 10 متر تا 15 متر است، یكی از شرایط زیر را داشته باشد:
الف- طول تاج از 500 كمتر نباشد؛ ب- ظرفیت دریاچه حاصل از آن سد از 6 10 متر مكعب كوچكتر نباشد؛ پ- حداكثر تخلیه سیلاب آن از 2000 متر مكعب در ثانیه كمتر نباشد؛ ت- سد دارای مسائل پیچیده یا مشكل در شالوده باشد به طوری كه نیاز به مطالعات و راه حل های خاص داشته باشد ث- در طراحی سد مسائل خاص غیر معمول وجود داشته باشد.1-2 انواع سدها:
انواع سدها را می توان از دیدگاه مصالح، فرم ساختمانی، هدف از احداث سد، نوع سرریز یا ویژگی‌های دیگری رده بندی نمود. آنچه معمولا در نامگذاری ها مشاهده می شود عبارت است از: سد بتنی وزنی كه پایداری آن براساس وزن آن است، سد بتنی قوسی كه ممكن است تك قوسی یا دو قوسی باشد، سد بتنی پایه دار و پشت بند دار، سد پاره سنگی (كه سنگی و سنگریزه ای هم گفته می شود) و سد خاكی و پشت بند دار، سد پاره خاكی و پاره سنگی است. د رمقیاس های كوچك و موقت و به طور كلی محلی، از سدهایی از جنس چوب و مصالح ساختمانی نیز استفاده می شود یاد شده است. به عنوان یك طرح موقت ممكن، اخیراً از سدهای كوتاه لاستیكی نیز یاد می شود و ساخت آب بندهای پرده سپری به منظور نگهداری ارتفاع های كم آب نیز معمول است.
چنانچه سد نسبتاً بزرگی باشد و هدف از ایجاد آن ذخیره آب باشد سد مخزنی نامیده می شود. و در صورتی كه هدف از احداث آن انحراف مسیر رودخانه یا تقسیم آب به صورت موقت یا دائم باشد آن را سد انحرافی و یا بند انحرافی می نامند. ارتفاع بعضی بندهای انحرافی ممكن است به 8 متر و حتی 10 متر هم برسد. در گونه های مختلف سدها ممكن است سرریز سد از تاج سد بگذرد و یا مسیر دیگری بپیش بینی شود. در مورد سدهای بتنی عبور سرریز از تاج سد معمولا مشكلی ندارد ولی در خصوص سدهای خاكی و پاره سنگی، پیش بینی مسیر سرریز از روی تاج سد خاكی، متضمن قبول خطر فوق العاده زیادی است و همین علت تقریباً همیشه سرریز سد خاكریز در مسیر دیگری جز روی بدنه سد طراحی می شود. استثنائاً تعدادی سدهای خاكی كه سرریز آنها روی آنهاست گزارش شده است.
سدهای خاكی بیش از سدهای بتنی در معرض تخریب بوده اند و براساس گزارش های ICOLD (مثلا گزارش 1983, a) از میان 14700 سد بررسی شده، 1150 سد (یعنی 5/7 درصد) دارای نواقص جدی بوده اند و 107 مورد (یعنی 7/0 درصد) تخریب شده اند. بیش از 50 درصد خرابیها یا آسیب دیدگی ها سدهای خاكی در ضمن ساخت یا در اولین پر شدن
بوده است. احتمال تخریب سدهای خاكی كه قبل از 1930 ساخته شده اند 5 مرتبه بیش از احتمال تخریب های حاصل از سرریز آب از روی سد در رتبه اول قرار دارد. حدود 80 درصد تمام سدهای از نوع خاكریز با ارتفاع كمتر از متر است و سدها نیز عمدتاً در همین گروه قرار داشته اند. در عین حال سبدهای بلندتر تخریب كمتری داشته اند ولی آسیب دیدگی بیشتری نشان داده اند.بعضی اطلاعات آماری
اشاره به بعضی ارقام آماری در یك بحث فنی، حتی به صورت نمونه و اجمال، روشنگر ویژگی مهندسی طرح ها در مقایسه با یكدیگر و نشانگر اهمیت نسبی بعضی از پروژه ها خواهد بود. در این جا بعضی از اطلاعات در دست از مأخذهای مختلف نقل می شود، هرچند نمی توان ادعا نمود كه حق مطلب در مورد كلیه ركوردهای زمانی با ابعادی بیان شده است.قدیمی ترین سد دنیا
احتمالاً قدیمی ترین سد دنیا سد «الكفره » در 16 كیلومتری جنوب شرقی «هلوان » در مصر است كه بین سال های 2750 و 2950 قبل از میلاد (5000 سال قبل) با طول 115 متر و ارتفاع 12 متر ساخته شده است. بضی از مورخین اولین سدی را كه در تاریخ ثبت شده است مربوط به 4000 سال قبل از میلاد با طول 475 متر و عرض 15 متر می دانند كه 4500 سال از آن بهره برداری می شده است. همچنین سدی به طول 2/3 كیلومتر و 36 متر ارتفاع و 15 متر عرض در یمن ساخته شده بوده است كه آن را مربوط به 1700 سال قبل از میلاد
می دانند و در قرن سوم میلادی بر اثر سیلاب منهدم گردیده است. سد داریوش روی رودخانه كر كه عمر آن بیش2500 سال است، و سد بهمن شیر دارای عمری بیش از 2000 سال و بند میزان در شوشتر با عمر 1700 سال و بند امیر روی رودخانه كر كه 1000 سال عمر دارد و هنوز در حال بهره برداری است از بندها یا سدهای باستانی محسوب می گردند.حجیم ترین سد دنیا
احتمالاً پر حجم ترین سد تا سال 1973 یك سد خاكی است در آریزونای امریكا كه ارتفاع آن 33 متر، طول 85/10 كیلومتر و حجم مصالح آن 8 10*1/2 متر مكعب است.بزرگترین سد بتنی در واقع سازه بتنی، سد «گراند كولی » روی رودخانه كلمبیا در واشینگتون است. طول تاج آن 1391 متر و ارتفاع آن 183 متر، حجم آن 05/8 میلیون متر مكعب و وزن آن 6/21 میلیون تن است. نیروگاه آن توانایی تولید 9780 مگاوات را دارد. مطالعه این سد در 1933 شروع شده در مارچ 1941 ساخت آن آغاز گردیده و در 1942 پایان یافته است. هزینه احداث آن 56 میلیون دلار گزارش شده است.
بلندترین سد بتنی دنیا سد «گرانه دیكسن » در كشور سوئیس است كه با ارتفاع 2854 متر و طول 670 متر در سپتامبر 1961 ساخته شد. هزینه این سد 372 میلیون دلار، و حجم آن 9/5 میلیون متر مكعب گزارش شده است.
بلندترین سد خاكی دنیاسد خاكی «نورك » در روسیه با بلندی 300 متر و با طول تقریبا 730 متر و حجم 8/53 میلیون متر مكعب بلندترین سد خاكی دنیا تا تاریخ 1980 بوده است (شروع ساخت سد 1961و اتمام آن 1979 بوده است) البته سد دیگری از نوع خاكی با ارتفاع 335 متر در كشور روسیه در دست اقدام و مطالعه بوده است كه ممكن است تاكنون احداث شده باشد.حجم سد خاكی «نورك» تقریباً 10 برابر حجم سد «گرانددیكسن» است در صورتی كه ارتفاع آن فقط 10 درصد بیشتر و طول آن فقط 5% بیشتر از آن است.طولانی ترین سد دنیا
طویلترین سد دنیا به نام «كی‌یف» با ارتفاع 20 متر و طول 54 كیلومتر در كشور روسیه در سال 1964 تكمیل گردید. همچنین ساخت سدی به طول 99 كیلومتر با ارتفاع متوسط در كشور چین گزارش شده است كه ساخت آن در قرن 17 بوده است.
طولانی ترین بند دریایی با طول 3/32 كیلومتر و ارتفاع 6/7 متر در شمال هلند قرار دارد.هدف از ایجاد سد ها و انتخاب نوع سداصولا سدها به منظور ذخیره آب و تامین آب شرب و كشاورزی و صنعت ساخته می شوند هرچند مهار سیلابها و ایجاد ارتفاع آب به منظور تامین انرژی پتانسیل برای ایجاد نیروگاه نیز می تواند از اهداف اولیه احداث سدهای بلند باشد. در مورد بندهای انحرافی، انحراف آب و یا تقسیم آن هدف اصلی را تشكیل می دهد. البته پس از احداث سد، دریاچه می تواند فواید دیگری از قبیل قایق رانی، پرورش ماهیها، و زیبایی طبیعت در برداشته باشد. در انتخاب نوع سد می توان انواع سدها را ابتدا به دو گروه رده بندی نمود: سدهای بتنی و سدهای
خاكریزی ویژگی سدهای خاكریز كه ممكن است خاكی یا پاره سنگی باشد عبارت از این است كه این سدها را می توان بر شالوده های غیر سنگی نیز بنا نمود، از این رو محدودیتی از دیدگاه استحكام زمین مانع احداث آنها نمی شود. به طور كلی اگر عرض منطقه آبگیر (پهنای دره) خیلی وسیع باشد یا شالوده آن محل غیر سنگی باشد ساختن سد بتنی معمولا مقدور نیست یا در صورت امكان، اقتصادی نخواهد بود، در صورتی كه در همین شرایط احداث سد خاكریز هم مقدور می‌باشد و جای بررسی دارد. مواردی نیز وجود دارد كه مزایا و معایب هر دو نوع سد (خاكریز و بتنی) ممكن است تقریباً مساوی باشد در این شرایط تشخیص ارجحیت یكی بر دیگری بر عهده كارشناسان با تجربه است. بدیهی است طرح بهینه و تصمیم
نهایی هنگامی قابل دفاع است كه جمیع عوامل موثر از قبیل عوامل اقتصادی وضعیت زمین شناختی، محل كارایی نوع سد برای هدف مورد نظر امكان ایجاد و حمل و نقل مصالح مورد نظر مدت زمان ساخت و گاهی مدت زمان انحراف آب، امكان دسترسی به نیروی انسانی، مسئله هزینه سرریز و حفاظت آن، مسائل مربوط به زیرابها و دریچه ها و حتی مسئله زیبایی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته باشد.
احداث سد اعم از كوچك یا بزرگ و اعم از بتنی یا خاكریز باید با اطمینان بسیار زیاد طراحی و اجرا گردد زیرا هزینه های اضافی كه برای اجرای صحیح و دقت در كار صرف می شود درصد زیادی را تشكیل می‌دهد؟ در صورتی كه وقوع حادثه و تخریب سد نه تنها سرمایه مادی ساخت آن را از بین می برد بلكه تلفات جانی زیادی را در بر دارد كه قابل جبران نخواهد بود. برای سدهای كوتاه می توان با افزایش ضریب اطمینان بررسی های اولیه را محدود نمود. ولی برای سدهای بلند، افزایش ضریب اطمینان، هزینه احداث سد را به شدت افزایش می دهد، از این رو مطالعات اولیه باید كامل باشد تا بتوان ضریب اطمینان را در حد معمول در نظر گرفت. به عبارت دیگر درصد هزینه ای كه صرف شناخت دقیق مباحث مربوط به طراحی می شود به مراتب كمتر از هزینه ای است كه باید برای افزایش ضریب اطمینان در ساخت سد مصرف شود.
مطالعات كلی جهت احداث سدهاصرف نظر از نوع سد كه در یك منطقه ساخته می شود مطالعات و بررسی هایی ضرورت می یابد كه بستگی به شرایط ناحیه، وضعیت آبگیری، وسعت حوزه آبگیر و وسعت دریاچه ای كه تشكیل می شود و وضعیت مصرف آب در پایین دست دارد. اهمیت مباحث مربوط به این مطالعات ضعف و شدت دارد.این مباحث معمولا شامل موضوعهای زیر است:
هواشناسی و هیدرولوژی، زمین شناسی و زمین شناسی مهندسی، هیدروئولوژی، ژئوتكنیك و لرزه شناسی.مسائل دیگری كه جدا از مباحث فنی فوق غالباً مورد توجه طراحان و كارفرمایان احداث سد در یك منطقه می باشد از مسائلی است كه به نحوی مربوط به شرایط اقلیم شناسی، كشاورزی و نوع آن مباحث اجتماعی منطقه، و موضوع زیست محیطی ناحیه است. به هر حال احداث سد در یك جمله وضعیت زیست محیطی را نسبت به آنچه كه قبل از احداث سد بوده است تغییر می دهد. قدر مسلم این است كه زمین های وسیعی زیر آب مستغرق می شوند و زمین های بسیار ویسعتری سرسبز و حاصلخیز می شوند در بخش هواشناسی و هیدرولوژی وضعیت بارندگی های سالانه سیلهای دوره ای و مقدار آبی كه تبخیر می شود و سرانجام ارقام سد، ظرفیت لازم برای سرریز سد، و وضعیت بادها، سرعت و امتداد آنها
مشخص می شود. در مبحث زمین شناسی و زمین شناسی مهندسی باید وضعیت لایه های تشكل دهنده منطقه، نوع سنگ ها، سن آنها وضعیت چین خوردگی ها، گسل ها، روی راندگیها نوع رسوبات به لحاظ قدمت، طرز تشكیل و ارتباط لایه ها و رسوبات با یكدیگر و ارتباط لایه های موجود در آن محل با لایه های محل های مجاور مشخص می گردد. همچنین وضعیت آبهای زیر زمینی آبهایی كه به حوضه محل سد وارد می شوند و آبهایی كه ممكن است بعد از احداث سد و پر شدن دریاچه از آن خارج می شوند، ارتباط چشمه های ناحیه
با حوزه سد، شرایط تغییرات زمانی آب چشمه ها و حركات آبها در سوهای مختلف، تغییرات زمانی سطح آب زیر زمینی، نفوذ پذیری لایه های مختلف، تخلخل و آبخوری لایه‌های مختلف، آبگذری در گسلها و درزه‌ها، همه از مواردی است كه باید در بخش هیدروژئولوژی با استفاده از وضعیت زمین شناسی مشخص گردد. تعیین وجود وضعیت كارستی، درزه های آبگذران و منطقه های خرد شده گسلی نیز از مسئولیت های شناخت های زمین شناسی و زمین شناسی مهندسی است.
در مبحث ژئوتكنیك و زمین شناسی مهندسی، وضعیت ژئومكانیكی لایه ها مثل مقاومت سنگ ها، تغییرات استحكام آنها، وضعیت پایداری شیبها یا عدم آن در بخش های مختلف دریاچه یا محور سد، پیش بینی امكان ناپایداری بعد از پر شدن دریاچه شناخت و مشخص كردن سنگ لغزش های قدیمی یا محتمل جدید، مشخص نمودن لایه های محتمل جابجایی مثل مارنها، واریزه ها پس از اشباع شدن بررسی تاثیر گسلهای در ناحیه و پیش امكان حركت آنها و شناخت و محاسبه خواص مكانیكی و دینامیكی لایه های زیر محل احداث سد بررسی
می شود. تشخیص محل های مستعد روانگرایی، واگرایی، و حساسیت خاك ها نیز باید در این بخش انجام گیرد. معمولا تكمیل مطالعات ژئوتكنیك و گاهی شناخت دقیق چینه شناسی ولایه بندی منطقه و نیز در مواردی بررسی دقیق مبحث هیدرولوژیكی نیاز به مطالعات ژئوفیزیكی مانند لرزه نگاری و ژئوالكتریك و گاهی ثقل سنجی دارد تا مجموعه دیدگاههای زمین شناسی سطحی و ژئوفیزیكی و به كمك حفاری گمانه های اكتشافی بتواند وضعیت زمین شناسی مهندسی و هیدروژئولوژی را برای آن ناحیه كاملا معلوم نماید.
حفر گمانه های اكتشافی و مغزه گیری از آنها جهت شناخت لایه های تحت الارضی و تعیین خواص ژئومكانیكی آنها از كارهای بسیار معمول در مرحله مطالعات اولیه جهت احداث سد در یك منطقه است. عمق گمانه ها غالباً در محل محور سد تا حداقل 5/1 برابر ارتفاع محتمل سد برنامه ریزی می شود .مگر اینكه به لحاظ زمین شناسی سنگ های زیرین بسیار مشخص و یكنواخت باشد. در مبحث زمین شناسی و مطالعات زلزله از یك سو باید وضعیت لرزه زمین ساخت آن ناحیه و تعیین گسلهای فعال بزرگ ناحیه ای و كوچك محلی مشخص گردد و از سوی دیگر وضعیت آماری زلزله های اتفاق افتاده در گذشته و نیز متحمل در آینده در شعاع موثر از محل احداث سد مورد بررسی قرار گیرد و مشخص گردد كه ریسك لرزه خیزی آن محل و ریسك اثر زلزله های محتمل دیگر تا چه حد پیش بینی می گردد و در صورتی كه احتمال تاثیر وقوع زلزله ها برسد زیاد باشد. چه مسائلی را در طراحی سد باید مورد نظر قرار داد).
در تمام مطالعات اولیه و نیز در طراحیهای احداث سد نیاز به در دست داشتن نقشه توپوگرافی با مقیاس مناسب (مثلا 5000/1 و 2000/1 و گاهی 1000/1) می باشند. معمولا نقشه زمین شناسی و زمین شناسی مهندسی و هیدرولوژی بر همین مقیاس ها پیاده می شود. البته در طراحی و به منظور نشان دادن بخش های مختلف حسب مورد نقشه های با مقیاس بزرگتر (مثلا 500/1 و 100/1) مورد استفاده قرار می گیرد.
پس از محاسبات هیدرولوژی و با توجه به وضعیت و نقشه توپوگرافی و هیدروژئولوژی و انتخاب گزینه های محتمل برای احداث سد در آنها محلها می توان حجم آب قابل ذخیره را تعیین نمود و ارتفاع سد را مشخص كرد. در صورتی كه حجم رواناب بسیار زیاد باشد ارتفاع سد براساس ملاحظات دیگری مانند وضعیت توپوگرافی منطقه امكانات اقتصادی و امكان فنی ایجاد سد و مسائل محتمل دیگر تعیین می شود.
ترسیم نمودار حجم- ارتفاع و سطح دریاچه- ارتفاع از مقدماتی ترین تخمینهایی است كه قبل از طراحی سایر قسمت و انتخاب نوع سد باید مشخص گردد زیرا بر این اساس حجم قابل ذخیره آب، مقدار مصرف، ارتفاع نهایی سد، و رقم سرریز مشخص می گردد. از آنجا كه بررسی تفصیلی مبحثهای ذكر شده در بالا بسیار تخصصی و دقیق است. معمولا برای تبیین مطالعه هر مبحث نیاز به كارشناس مختصص همان مبحث است. هرچند سرانجام به منظور تلفیق این نتایج با یكدیگر باید هماهنگی مشتركی بین كلیه نتیجه گیری های مجزا صورت گیرد.
فصل دومانواع دیگر سدهای خاكریزسدهای پاره سنگی
اصطلاح پاره سنگی یا سنگریه‌ای یا سنگی برای سدی به كار می رود كه قسمت عمده آن (یا تقریباً تمام آن) از قطعه سنگ هایی تشكیل شده باشد كه بر روی هم ریخته اند. پاره سنگ ها را از معدن نزدیك محل سد و یا از هر منبع دیگری می آورند. سنگ ها باید با مقاومت كافی و مقاوم در برابر اثر آب و هوا باشند. قطعات سنگی به وزن بین 15 تا 20 كیلوگرم و گاهی تا 20 تن نیز قابل استفاده اند، گرچه عملا خارج از این دو حد نیز ممكن است وجود داشته باشند. سنگها یا با جراثقال به محل حمل شده و از ارتفاعی ریخته می شوند و یا به وسیله كامیون حمل می شوند.
اولین سدهای پاره سنگی در نیمه های قرن 19 در غرب آمریكا ساخته شده اند، گرچه در آن زمان بیشتر در زندیك معادن از این نوع سدها ساخته می شد و از مهارت معدن كاران در این زمینه استفاده می گردید. و روی سطح بالا دست با الوار چوب پوشیده می شد تا حتی الامكان نفوذناپذیر گردند. بعداً این گونه سدها توسعه تعریف فوق الذكر است. و یا سدی كه در بزرگترین مقطع اقلاً نصف آن را قطعه سنگ های بر هم انباشته شده تشكیل دهد. در این قبیل سدها سنگ های گوشه دار ارجحیت داردند.
گرچه تاریخچه سدهای پاره سنگی نسبت به سایر سدها جدید تر است، با وجود این توسعه این سدها در زمان كوتاهی صورت گرفته است، مثلا تا قبل از سال 1925 فقط 8 پاره سنگی در ایالات متحده و 4 سد پاره سنگی در سایر نقاط دنیا گزارش شده است كه ارتفاع آنها به 30 متر می رسیده است، ولی در سال 1967 ارتفاع این نوع سدها به 145 متر می رسیده است ولی در سال 1967 ارتفاع این نوع سدها به 145 متر می رسد. در مورد ساخت و سرعت عمل ساخت آنها نیز تحولاتی پیش می آید، به طوری كه در سال 1967 در آمریكا ارتفاع سدهای پاره سنگی با مغزه مركزی به 2130 متر می رسد.
همانطور كه در جدول مشاهده می شود از سدهای خاكریز ساخته شده در ایران سدهای گلپایگاه مهاباد و قشلاق (وحدت) از نوع پاره سنگی است. در كشورهای مختلف بر حسب نوع مصالح در دسترس و شرایط محلی درصد ساخت سدهای پاره سنگی نسبت به سایر انواع سدها متفاوت است. مثلا در كشور نروژ از 250 سد بلند 172 سد از نوع خاكریز است و از این تعداد 159 مورد از نوع پاره سنگی است و از این 59 مورد، 109 سد با مغزه خاكی یخچالی، 9 سد با مغزه بتنی، 7 سد با مغزه بتنی آسفالتی، 4 سد با مغزه قیرسنگی و 1 سد با مغزه سنگ خرد شده نرم و 29 سد با پوشش آب بند است.
شیب دامنه های سد پاره سنگی را می توان حدود زاویه قرار پاره سنگ ها گرفت. هرچند امروزه در مقاطع تیپ این سدها در شرایط مختلف مقدار دقیقتری برای شیب ها تعیین كرده اند. همچنین مصالح دیگری با درصد قابل توجهی در سدهای پاره سنگی به كار می رود كه باید ضرورتاً این مصالح كمتر از 50 درصد كل سد را تشكیل دهند.سدهای پاره سنگی در نقاط زلزله خیز مناسب‌تر از سدهای خاكی می باشند. در سدهای پاره سنگی نوعی آب بند ضرورتاً لازم است و از این لحاظ انواع آنها به قرار زیر می باشد:1) سد پاره سنگی با پوشش نفوذناپذیر بر دامنه بالا دست
2) سد پاره سنگی با مغزه خاكی مایل3) سد پاره سنگی با مغزه مركزی كه این مغزه نیز ممكن است نسبتاً نازك تا خیلی ضخیم باشد.پوشش بالادست كه امروزه از بتن یا آسفالت یا تركیبی از این مواد ساخته می شود در قدیم و در سدهای پاره سنگی اولیه از چوب تهیه می شد. این پوشش چنانچه از بتن باشد حتماً باید مسلح ساخته شود كه در آن فولاد به كار رفته حداقل 5/0 درصد است و درصد آن در امتداد افقی بیش از امتداد دیگر می باشد. وجود فولاد به علت مقاومت بیشتر پوشش در برابر شكسته شدن حاصل از نشستهای نامساوی است. استفاده از آسفالت نیز به علت انعطاف پذیری بیشتر آن نسبت به بتن می باشد. همچنین ساخت پوشش به صورت ورقه های متناوب از بتن و آسفالت معمول است. استثنائاً ممكن است پوشش را از ورقه های فولادی به ضخامت 6 تا 8 میلیمتر نیز تامین نمود.
در صورتی كه پوشش بتنی مورد استفاده باشد آن را به صورت قطعاتی مجزا و غیر یكپارچه می سازند. تا در برابر تغییرات درجه حرارت و نیز در برابر نشستهای نامساوی موضعی مقاوم باشد. مسئله قرار دادن درزها در بین قطعات بتن از مسائل نسبتاً مشكل است كه معمولا به كمك الوار چوب، یا اسفالت و غیره این درزها پر می شوند. به منظور یكنواختی سطح دامنه بالا دست جهت قرار دادن پوشش نفوذ ناپذیر در سطح جبهه بالادست سنگها به طور مرتب چیده شده و روی آنها به ضخامت حدود 15 تا 20 سانتی متر شن و قلوه سنگ قرار داده می شود و آنگاه پوشش بتنی به ضخامت 30 تا 100 سانتی متر ساخته می گردد. ادامه این پوشش باید در شالوده نیز وجود داشته باشد. و در شالوده های غیر سنگی، ادامه
پوشش بالادست به صورت پرده سپر در شالوده كوبیده می شود و آنگاه با بتن آب بندی می گردد. عمق نفوذ پوشش بتنی در سنگ شالوده از 6/0 تا 2 متر معمول است كه این عمل به وسیله حفر ترانشه ای در سراسر طول سد صورت می گیرد. چنانچه بستر ترانشه خرد شده و دارای ترك ها و شكافهایی باشد با تزریق ملات مناسب آب بندی می گردد.در مواردی كه به جای پوشش بتنی از مغذه خاكی استفاده می شود ممكن است مغزه خاكی به طور مایل در بالا دست قرار گیرد، كه در این صورت معمولا از 1 تا 10 درصد كل حجم تشكیل می دهد. در مواردی كه مغزه خاكی مركزی ساخته می شود حجم آن تا كمتر از 50 درصد كل حجم سد نیز می رسد و به این ترتیب سد پاره سنگی به سدی مركب از سنگ و خاك تبدیل می گردد. مغز خاكی در هر حال باید به طور كامل كمپكت شده و طرفین آن به وسیله فیلتر مطبق مجهز باشد.
ادامه خواندن مقاله سد سازي
نوشته مقاله سد سازي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.