nx دارای 60 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
مسجد حکیم اصفهان
پیشگفتار:مسجد حكیم اصفهان، یكی از شاهكارهای معماری ایران در دوره اسلامی، مسجدی است چهار ایوانی با آجركاریهای بسیار متنوع و در حد یكی از بهترین كارهای معماری دوره صفویه میباشد. این مسجد دارای محرابهای متعدد و متنوع كه هر كدام نسبت به شبستان خود ساخته شده و ایوانهای مرتفع و شبستانهای تابستانی و زمستانی و طاقنماهاست كه با تزییناتی بسیار عالی همراه است.
این مسجد در محلهای قرار گرفته (بازارچه نو انتهای بازار رنگرزان) كه دور از دیدگاه جهانگردان و مشتاقان هنر است و سیاحانی كه از گوشه و كنار جهان به این شهر زیبا سفر میكنند و مشتاق دیدن آثار باستانی اصفهان هستند به دیدن این مسجد نایل نمیشوند. باید گفت این بیشتر بدین جهت است كه راه ماشین رو ندارد و فاصله این مسجد نسبت به خیابانهای اطراف آن زیاد است و راهنمایان جهانگردان را نسبت به این امر بیتوجه كرده است و از به نمایش گذاردن این مسجد صرفنظر میكنند. یك بررسی كوتاه، نشانگر آن است كه افرادی كه در كارهای خیر قدم میگذاشتند، با نیتی پاك و خالی از هرگونه خللی كه در آنها بود و نیز با پایبند بودن به معتقدات مذهبی كه به آنها اجازه ذرهای كجروی را نمیداد، به كارهای هنری میپرداختند.با توجه باینكه سالها از بنای موردنظر میگذرد و هر كدام از این بناها به نوبه خود قابل یك بررسی و تعمیق است، كه در این جا نمیتوان نام یك یك آنها را ذكر كرد، فقط و فقط میتوان از ذوق درونی هنرمندان یاد كرد.با زیرورو شدن تاریخ و دست به دست شدن حكومتها و به سامان رسیدن هر حكومتی، تغییراتی پیدا میشد كه گاه باعث تشویق هنرمندان میگردید و گاهی به ركود این بازار كمك میكند. هرچه این تغییرات از نوسانات و گسستگی كمتر برخوردار بود، پیشرفت و برتری هنر خود را بهتر نمایان میكرد. حكومتهایی بودند كه هنرمندان را به دور خود جمع میكردند و با تشویق و آماده نمودن و سایل كار آنها و مراوده بیشتر با هنرمندان دیگر سرزمینها و كمك آنها به ابداع هنری برتر میپرداختند.
معماری ایران كه از فرهنگ خاصی برخوردار است، گویای تمدن این مرز و بوم از دیرزمان بود و مانند معماری همه جهان كه بازگو كننده اندیشههای آن سرزمین میباشد و از فرهنگ مردم آن دیار سرچشمه گرفته است، سخن میگوید.مقدمه:
اصفهان را نیمه خوانند از جهان صد جهان من دیده ام در اصفهانتاریخ معماری اصفهان در ادوار گذشته همانند دیگر نقاط كشور، بومی و مورد توجه بوده است، و دستاندركاران معماری همیشه با ترتیبی خاص به آن نگریسته اند. معماری اسلامی بویژه در دوران صفویه كه تاریخنویسان و هنردوستان دنیا راجع به آن قلمفرساییها نمودهاند، هر روز مشتاقانی را به خود جلب میكند، و درخور یك بررسی مجدد جهت كشف روابط انسانی و زیباسازی بنا میباشد.
اصفهان را میتوان محفل هنردوستان و هنرمندان نامید، محفلی كه پرذوق و شوقترین محفلهاست. هنرمندانی كه به تمامی هنرهای مختلف آشنایی داشتهاند در این شهر از زمانهای بسیار دور كنار معماران و كارگران چیرهدستی میزیستند كه هنر آنها همیشه زبانزد جهانیان بوده و است. آثاری كه از آنها بجای مانده، میتواند مصداق گفتار ما باشد، به مصداق معروف مشت نمونه خروار است. در میان رشتههای ساختمانی كاشیكاری یكی از نوادر كارهایی بود كه میتوان سرچشمه آن را در اصفهان جستوجو كرد. هنرمندانی پرذوق و باقدرت توانستهاند یك نگین
فیروزهای بر تارك كره زمین نهند و این نگین انگشتری آن را به جهانیان عرضه نمایند. این قدرت هنری درخور توجه است و بدین مناسبت همه ساله مشتاقانی را از گوشه و كنار جهان به این شهر میكشاند و همه به را به تحسین وا میدارد. بناهای پوشیده به رنگ فیروزهای در نور اطراف خود تاثیر میگذارد و با ابهت و رشادت كامل در برابر همه پابرجا و با قامتی استوار خودنمایی میكند.در باره مسجد حكیم اصفهان كه كمتر از آن سخن رفته وآثاری بسیار زیبا در آن نهفته است به یك برسی كوتاه میپردازیم.
مسجد حكیم در حدود هشت هزارمتر مربع (كمی كمتر از یك هكتار) وسعت دارد ودر مركز شهر در نزدیكی بازارچه نو و انتهای بازار رنگرزان واقع شده است. مسجد حكیم اصفهان را حكیم داود ملقب به تقرب خان طبیب شاه عباس دوم بنا نهاده و در سال 1073ه.ق ساختمان آن را به پایان رسانیده است.
شاردن در سفرنامه خود مینویسد: «حكیم داود كه طبیب شاه عباس دوم و شاهصفی بود و در نتیجه دسایس اطرافیان مورد بیمهری شاه واقع شد و از پیش آمدهای بدتری ترسید ; و به هندوستان گریخت، و در آنجا در اثر ملازمت اورنگ زیب و انجام خدماتی ملقب به تقرب خان به اندازهای ترقی كرد كه شخص بسیار معتبری شد. حكیم داود به محض اینكه درهندوستان بر مسند عزت استقرار یافت اموال زیادی برای خانوادهاش به اصفهان فرستاد و دستور ساختن یك مسجد را داد و با نیتی كه داشت این كار را آن قدر ادامه داد تا این مسجد عالی ساخته شد».
«دیگر از مساجد بزرگ عهد صفویه مسجد حكیم داود اسپهانی معروف به هندی است. مسجدی باصفا و مقدس و گشاده، نزدیك به هفت هزار ذرع زمین را مسجد و ملحقاتش اشغال نموده و حكیم داود ملقب به تقرب خان با پولی كه از عطا و انعام هند آورده این مسجد را مجاور مسجد جوء جوء ساخته و گویند بسی دقیق بوده كه كاركنها به خشنودی باشند تا جایی كه جلو راه خران گچ كش علف میریختند كه خود خران گچ و آجر و آهك آورند. بنای آن به سلطنت شاه عباس دوم شروع و كاشیكاری و زینتش به عهد شاه سلیمان انجام گرفته. تاریخ سر درب 1067 كه به تاریخ نوشته (مقام كعبه دیگر شد از داود اصفاهان) و نیز تاریخ كاشیكاری 1085 وارد.»
«دیگر از مساجد كهنه مسجد جوء جوء پهلوی مسجد حكیم است كه گویند چنانكه در روضات نوشته بنای آن به روزگار صاحب بن عباد شده و بعد از قرون بسیارحكیم داود هندی مسجد حكیم را جنب آن ساخته و بدان ملحق نموده و جوءجوء سفینه كشتی را گویند و به نظر میآید اعراب شهر را بكشتی مانند كردهاند و این محل را سینهكشتی و از اینكه كوچه پایینتر را كه منزل پیشین حاج عبدالغفار و حاج محمد حسین كازرونی بود سینه پایینی میگفتند، این كوچه بالاتر از سینه بالایی
بوده كه پس از بنای بزرگ مسجد حكیم به درب مسجد حكیم مشهور شده به هر جهت عوام عجم معنی جوء چوء را ندانسته قسمتی جدا از این مسجد را هنور مسجد جوجه میخواند و جوجی مینویسند و درست نیست. سر دربش را زمان شاه عباس اول در هزار و هیجده به كاشی معرق
تزیین كرده اند و این عبارت است (فی ایام خلافه السلطان الاكرم الاعظم الاعدل الاشجع قهرمان الماء و الطین ابوملوك العرب والعجم ابوالغازی ابوالنصر ابوالفتح ابوالمظفر شاه عباس بها درخان خلد الله ملكه وسلطانه وافاض علی العالمین عدله واحسانه بتوفیق الله تعالی كه بانی مكان شریف ملا آقای حوائج دارخاصه شریفه است رقم فقیر جویمری سنه ثمان عشر والف 1018».
ما فروخی در وصف مسجد جوء جوء مینویسد: «آن مسجد را مناری بس بلند و متقن بوده و گمان میرود یا در فتنه مغول یا در قتل عام امیر تیمور ویران كرده باشند. یا قتل عام امیر جانشاه تركمان یا جنگهای داخلی مذهبی چون غالباً این گونه منارها در شهر و بیابان برای استفاده از خبر یافتن و خبر دادن دشمن و نتایج دیگر ساخته میشد. اگر همین محل مسجد جوء جوء باشد. چون
صاحب بن عباد كراراً مینویسد. نزدیكی دروازه طوقچی كه بزرگترین دروازههای كهن اسپهان بود و گنبدی آجری عالی و شیری سنگی داشت مقبره صاحب بن عباد و صندوق لوحش میباشد كه درحوالی خانههای معروف او بوده و چیزی بر آن ننوشتهاند و چندین ذرع پایینتر گنبدی بود كه سنگ مرمر بسیار ممتازی با خط نفیسه بر آن منقور شده و بر آن نیز نام صاحب منقور بود، اما لفظ اسمعیل نداشت و تاریخش خوانده نمیشد».
جابری انصار مینویسد: «اسمعیل بن عباد مسجدی به نام جوء جوء ساخت كه در محل گلبهار بوده بعد از ویرانیهای قرون، حكیم داود هندی اساس آن مسجد را تغییر داد و بزرگتر نموده و به مسجد حكیم معروف شده. محمدمهدی هم آن را به حكیم داود هندی نسبت داده كه در زمان شاه عباس آن را بناء و به اتمام رسانیده است. سیدجلال مینویسد: «میگویند این مسجد را صاحب بن عباد بنا نموده و حكیم داود هندی تعمیر نموده است.»
در زاویه جنوب غربی مقبرهای معروف به مقبره سادات است و پشت مسجد قبر مرحوم ملامحمدجعفر ولد مرحوم ملامحمدباقر سبزواری و مقابل درب شرقی مقبره مرحوم آیت الله حاج محمدابراهیم كلباسی است كه آفتاب عالم زهدش جهان را گرفت.
چنانكه روایت شده یا سینه به سینه آمده است حكیم داود پولهایی به اصفهان فرستاد و مسجد را بنا نهاد. روزی به قصدسركشی از عملیات ساختمانی به محل مسجد آمد و با تیز هوشی تمام كارها را از مدنظر گذراند، ناگهان چشمش به خران گچ كش افتاد كه آجر و گچ و دیگر مصالح ساختمانی را از كورههای آجر پزی به ساختمان مسجد حمل میكردند، كپل این حیوانات زخمی و خون آلودبود، علت را سوال كرد، گفتند خركچیها برای حركت سریعتر، خران را با سیخونك دنبال
میكنند. حكیم از گفته آنان ناراحت شد و دستور تخریب قسمتهای ساخته شده از مسجد را داد و گفت پایههای این مسجد با ظلم همراه است. بنابر این روایت دستور داد در راه خران از محل كوره پز خانه تامسجد، علف بریزند كه خران باچرا آجر وگچ و مصالح ساختمانی را به مسجد حمل كنند و مسجد را از نو بنا كنند. در تاریخ اصفهان و ری از این حكیم به خوبی یاد شد و گویند: «بسی دقیق بوده و همه كارگران به حماد بن زید و حماد بن سلمه و صالح المری وعمر بن صبیح حدیث نقل
میكرد. از جمله محدثان محله مزبور ابوالقاسم طاهر بن محمد بن احمد بن عبدالله عكلی جورجیری متوفی جمادی الاولی 439ه.ق میباشد كه خود از ابوبكرمقری حدیث نقل كرده است. محدث دیگر ابو محمد قاسم بن ابی حامد قاسم كاتب جورجیری است كه درآن محله سكنی داشته واز احمدبن سلیمان نجار حدیث روایت میكرده است.
دیگر از معاریف آن محله عبدالرحمان بن یوسف بن معدان بن سلیمان جور جیری از محدثان و برادرعبدالله محمدبن یوسف متوفی 184ه.ق و برادرش عبدالعزیز جورجیری میباشد. همچنین در كتاب آثار ملی اصفهان چنین آمده است:محله جورجیر محلهای در اصفهان و در آن جامعی است و عدهای از علما و محدثان به آن محله منسوبند و جامع جورجیر به طوری كه در جای خود شرح داده شده به وسیله صاحب بن عباد بر روی آن خرابه مسجد دیگری بنا و هنگام بنای مسجد حكیم در این محله جامع جورجیر معدومالاثر بوده است، ولی اخیراً آثاری از مسجد جامع جورجیر به دست آمده است. وجه تسمیه جورجیر:
اصولا كلمه جوردر اسامی دهات و محلات اصفهان زیاد دیده میشود مانند جور و جورتان و جارو جیران وجرین و چنین به نظر میرسد كه جیم كاف فارسی و معرب و تبدیل به جیم شده است و با این ترتیب میتوان گفت كه جورجیر در اصل گورگیر بوده، یعنی كسی كه كار او گور گرفتن بوده یا
اینكه گور جای گودی بوده و چون آن محله چنین جایی بوده به این نام خوانده شده (در محله جورجیردر قسمت درب صاحب بن عباد گورستانی بوده كه به نام گورستان سادات مشهوربوده است) و جزو دوم آن گیریا مخفف از گریوه است و به این فرض معنی هر دو پستی و بلندی خواهد بود و دلیل آن است كه محله مزبور دارای پستی و بلندی بوده است.شیوه اصفهانی
این شیوه از دوران تیموریان آغاز میشود و در دورهی صفویه به نهایت اوج خود میرسد و تا دوران معاصر ادامه مییابد. از تغییرات اصول سازه در این شیوه، پیدایش انواع قوسها با ترسیم بر مبنای ضوابط هندسی و بر اساس اصول ریاضی است كه برای قبول بارها و نیروهای بزرگ شكل گرفته است. این قوسها به نام قوس شاه عباسی مشهور شده است. در این دوره طاقها به شكلهای گوناگون پوشش شده و علاوه بر آن گنبدهای كوتاه و بلند با قطعههای مختلف و به خصوص بزرگ ساخته شده است.
به طور كلی جدا از شیوهی پارسی، شیوهی پارتی را میتوان اساس پیدایش قوسها و طاقها و گنبدهای كوتاه دانست. در شیوههای خراسانی، رازی، آذری و به خصوص شیوه اصفهانی انواع قوسها و پوششها بوجود آمد و كاربرد آنها رواج یافت. طاقهای وسیع بنا گردید و گنبدهایی در ابعاد مختلف به صورت تكپوشش یا دوپوش ساخته شد. تاثیر قوسهای شیوهی پارتی را میتوان در معماری اسلامی نیز مشاهده كرد.
مسجد جامع جور جیرمافروخی در كتاب محاسن اصفهان پس از توصیف مسجد جامع عتیق بزرگ، یعنی قسمتهایی از مسجد جمعه امروز كه تا اواخر قرن پنجم هجری ساخته شده بوده است به وصف مسجد جامع صغیر معروف به (جورجیر) كه كوچكتر، ولی زیباتر بوده میپردازد و میگوید كه این جامع معروف (جورجیر) بوده و توسط كافی الكفاه صاحب بن عباد ساخته شده است. بنا به گفته مافروخی این مسجد دارای شبستانها، خانقاهها، كتابخانهها، مدارسی برای فقها و مجالسی برای ادبا و محلهایی برای شعرا و صوفیان و قاریان قرآن بوده است.
مافروخی راجع به مزیت جامع صغیر نسبت به جامع كبیر متذكر میشود كه خاك رس خامی كه مسجد جامع صغیر از آن ساخته شده محكمتر از آن است كه در ساختمانهای مسجد جامع كبیر به كار رفته است و بالنتیجه از حیث بلندی و استحكام ساختمانهای مسجد جامع صغیر نسبت به ساختمانهای جامع كبیر برتری دارد. مناره این مسجد كه از خشت خام ساخته شده بود به ارتفاع صد ذراع میرسیده است (مقدسی ارتفاع این مناره را هفتا ذراع نوشته است). نام و كنیه و لقب صاحبدر نام و لقب و كنیه صاحب بن عباد اختلافی نیست و مورخان وتذكره نویسان متفقند كه نام او اسماعیل و كنیهاش ابوالقاسم و لقبش صاحب و كافیالكفات بوده است. در سبب ملقب شدن وی به صاحب سه قول است.
اول و دوم. اینكه وی از كودكی مصاحب و معاشر عضدالدوله یا مویدالدوله دیلمی بوده و این دو امیر او را «صاحب» خطاب میكردند. سوم: اینكه پس از داخل شدن به حدیث استاد ابوالفضل محمد بن حسین عمید واختصاص یافتن به صحبت آن وزیر دانشمند، مردم او را صاحب ابن العمید و رفته رفته صاحب گفتند.مدفن صاحب
ابن خلكان مینویسد: «مقبره صاحب تا به این زمانآباد است و فرزندزادگان صاحب آن را محافظت و هر سال مرمت میكنند. صاحب روضات الجناب گوید: «بقعه صاحب به واسطه مرور اعوام و شهور رو به خرابی نهاده بود، حاج محمدابراهیم كلباسی فرمود تا آن را از سر عمارت كردند و خود با وجود ناتوانی و ضعف هر یك یا دو ماه یك نوبت به زیارت آن میرود و محله باب ذریه را در این زمان
طوقچی و میدان كهنه گویند.» نگارنده گوید مطابق تقریر بعض مطلعان، در نزدیكی دروازه طوقچی اصفهان بقعه و تالاری است كه قبر صاحب بن عباد در آنجاست. در اطراف مقبره الواح خطی به دیوار آویخته شده است و صورت مكتوب بعضی از علما كه به بودن قبر صاحب در آن بقعه تصریح كردهاند بر آن الواح نوشته شده است. مقبره صاحب بن عباد امروز هم زیارتگاه و در آن حوالی مساجد و مقابر كهنه بسیاراست.
صحن بزرگ (فضای داخلی)صحن بزرگ مسجد حكیم یا صحن اصلی به طول تقریبی شصت و یك متر و پنجاه سانتیمتر و به عرض پنجاه و سه متر و شصت سانتیمتر میباشد كه از شمال به ایوانی بزرگ و رفیع و دو راهرو در طرفین محدود و راهرو طرف غرب ایوان به در خروجی شمالی منتهی میشود كه راهرو ورود و خروج نمازگزاران است. راهرو طرف شرق یك راه ورودی به ایوان بزرگ و ایوان شرقی را میسر میكند، ایوانی كه ورودی آن از این راهرو میباشد. محل نمازگزاران است. ناگفته نماند كه برای
ورود به تمام ایوانها راهروهای ورودی تعبیه شده ولی جلوی ایوانها باز و ورود به آنها میسر است. در شمالی مسجد كه با یك راهرو همراه میباشد در طرف غرب ایوان شمالی قرار گرفته و انتهای راهرو مشرف به كوچه است و از این در نمازگزاران رو به قبله وارد مسجد میشوند. در وسط راهرو دو راه ورودی به دو ایوان طرفین راهرو میباشد كه در حال حاضر با شبكههای آجری مسدود شده است.
ایوان طرف غرب ورودی در شمالی مسجد با عمق بیشتری ساخته شده و در انتهای آن مقابل رو به قبله یك در تعبیه شده است و به شبستانی كه پشت ایوان قرار دارد باز میشود و در منتهیالیه این شبستان غسالخانهای وجود داشته و تقریباً بر جاده بوده است و در زمانهای دور كه قبرستانها محلی بوده جنب هر قبرستانی، غسالخانهای موجود بود. بنابراین مسجد حكیم هم غسالخانهای داشته است ـ بنا به روایات در شمال و جنوب مسجد حكیم دو قبرستان بوده است
كه فعلاً اثری از آنها نیست، فقط در قبرستان جنوبی قبر آقای سبزواری موجود است كه مردم برای زیارت و نذورات به آنجا میآیند و در شمال آن مقبرهای میباشد. بنابراین پس از شست و شوی اموات در غسالخانه آنها را به شبستان پشت ایوان كه ذكر آن رفت منتقل و در این مكان مراسم نمازمیت جاری میكردند كه امرزوه محل غسالخانه به مغازههایی تبدیل شده است و جزو موقوفات مسجد میباشد و از شبستان به شكل انباری استفاده میكنندكه زمانی هم مورد استفاده نمازگزاران بوده است.
دو طاقنمای كوچك در طرفین و در زاویه شرقی و غربی مسجد قرار دارد كه روی هر یك از آنها حجرههایی برای طلاب علوم دینی پیشبینی شده است. در طرف شرقی صحن مسجد ایوان نسبتاً بزرگی با نمای آجری و دو طاق نما كه هر كدام به عرض دو متر و چهل سانتیمتر و راه ورودی به حجرههای بالایی آن میباشد ساختهاند. در طرفین ایوان بعد از هر طاقنما سه دهانه ایوان بزرگ كه دهانه هر كدام به عرض چهار متر و هشتاد سانتیمتر میرسد و با قوسها و سقفهای آجری بسیار زیبا پوشیده شده است
ساختهاند. عمق این ایوانها نسبت به قناسیی كه در زمین وجود داشته متفاوت است و بدین طریق میباشد كه عمق ایوان شمالی از سه متر و پنجاه سانتیمتر شروع میشود و هر چه به طرف جنوب پیش میرویم عمق ایوانها به شش متر میرسد و در ضلع شرقی، ایوانها نسبت به ایوان وسط كاملاً قرینهسازی شدهاند، یعنی سه دهانه ایوان در شمال ایوان بزرگ و سه دهانه
ایوان در جنوب ایوان بزرگ در ضلع شرقی وجود دارد كه دهانه میانی از سه دهانه جنوب ایوان شرقی به درخروجی شرقی منتهی میشود. فضای داخلی بقیه طاقنماها برای نمازگزاران قرار داده شده است. دو طاقنمای كوچك در ابتدا و انتهای ضلع شرقی مسجد میباشد كه داخل هركدام دری تعبیه شده است و به حجرههای روی آن راه دارد.
برای زیبا شدن نمای اطراف مسجد طاقنماهایی بدون ساختماهای پشتی یا جنبی ساخته شده است كه دهانههای این طاقنماها به فضای پشتی راه دارد و هوای آزاد و حركت بادها تند به طور متداول در آن جریان دارد. این طاقنماهای پشت باز در شرق و غرب مسجد برای زیباسازی نمای آن ساخته شده است و
ساختمان این طاقنماها برابر شكل به طریق میباشد كه دو طاقنما برابر یك طاقنما در سطح زیرین است و در جمع تمام با هم مساوی هستند. پایههایی كه برای طاقنماهای بزرگ میباشد از پایین بنا شده و تا انتهای ارتفاع ساختمان به طور عمودی بالا رفته است و هر طاقنما در طبقه دوم به دو طاقنما تقسیم شده است و یك پایه آجری روی تیزه قوس زیرین بنا كرده اند وقوسهای طبقه دوم را با قواعدی ماند قوس طبقه زیرین منتها كوچك تر به پایان بردهاند پشت بغل قوسها از كاشیهای
رنگی به نقش معقلی و خط بنایی بسیار زیبا ساخته شده است كه به شرح آنها خواهیم پرداخت. نمای غربی مسجد ایوانی رفیع در وسط است كه عمق آن در حدود سه متر و پنجاه سانتیمتر از بر ضلع اصلی میباشد. یك پنجره روشنایی به شبستان زمستانی در وسط این ایوان قرار دارد كه پنجره از آهنی بودن آن مشخص و در دوره معاصر انجام گرفته كه قبلاً به شكل دیگری بوده است.
ادامه خواندن مقاله در مورد مسجد حکيم اصفهان
نوشته مقاله در مورد مسجد حکيم اصفهان اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.