nx دارای 34 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
ارگ بم
ارگ بم عضوی از منظومه ای بزرگ از بناهای تاریخی است كه آن را در میان گرفته اند ؛ شهر باستانی دارزین با قدمتی در حدود هزاره اول پیش از میلاد در اراضی شمال غربی بم امروزی برپا بوده و هنوز كوشك های میان محله های شهردوران قرون اولیه اسلامی در آن بر پامانده اند و تنها قریه كوچكی در حوزه غربی آن آباد است ؛ قلعه دختر در شمال رودخانه پشت رود و در جنوب آن بنای چارطاق و ساختمان كوشك و پیر علمدار و همچنین در مشرق و نزدیكی ارگ، بنای تاریخی مسجد حضرت رسول بر پیرامون فضای ارگ برپا بوده اند . هرچند كه پیشینه این بنا ها سالیابی نشده است ، با این حال قدمت آن ها ، از قرون اولیه دوران اسلامی تا دوره ایلخانی قابل تخمین به نظر می رسد.
سالیابی بناهای تاریخی واقع در ارگ بم و همچنین بناهای پیرامون آن تاكنون در برنامه كار باستان شناسان قرار نگرفته است ، از اینرو شایسته است كه بیشتر به گزارش های شفاهی مردم و متون تاریخی اكتفا نمود. . در متون تاریخی ؛ پیدایش ارگ بم را به بهمن بن اسفندیار نسبت داده اند، و او را اردشیردرازدست از شاهان دوران هخامنشی قلمداد كرده اند. در سیمای برخی از برش های ارگ نیز لایه های ساختمانی بیشماری نمایان است كه گویای ساخت و سازهایی مكرر در ارگ و تأییدی بر درستی تخمین قدمت متون تاریخی است.
هرچند كه تا كنون وقوع زلزله های بزرگ در منطقه بم گزارش نشده است و یا دست كم از آن بی اطلاع مانده ایم ، با این حال ارگ بم طی عمر طولانی خود ، بارها مورد مهاجمه ها ، جنگ ها و محاصره های طولانی دشمن تخریب و ویرانی بوده و نشانه های شاخصی از ویرانی های آن در دست است . با این حال هر باربالنده تر گذشته برای استقرار نسل های بعدی انتخاب شده ، مرمت شده و گسترش یافته است .ساكنان ارگ بم در حدود یكصد و پنجاه سال پیش ، برای آخرین بار مأوای ارگ را ترك نموده ودرون باروی شارستان و در میان باغ ها و نخلستان های بیرون از شهر سكنی گزیدند. وسعت ارگ بم به ییست هكتار می رسد . جز باروی شارستان كه درحوزه شمالی به باروی ارگ نزدیك است و به فاصله اندكی از باروی ارگ جا دارد . در حوزه جنوبی چهار بارو بخش فراز كوه سنگی را احاطه كرده است كه به احتمال زیاد راستای هر بارو نشان دهنده گسترش حاكم نشین ارگ در دوره ای از
تاریخ است . ساختمان ارگ بم در شكل توسعه یافته اش از دو بخش مردم نشین و حاكم نشین تشكیل شده است. در فضای شمالی بیرون ارگ ، بنای گنبد بزرگ یخدان و در نزدیكی آن دیواره رفیع یخ چاوون جا دارد .بخش حاكم نشین بر فراز قله صخره و در شمال ارگ جا دارد و متشكل از بنا هایی است، همچون؛ برج اصلی ، چهارفصل ، خانه حاكم ، چاه آب ، حمام ، خانه رئیس سرباز خانه (ساختمان معروف به آسیاب بادی) ، سرباز خانه ، دروازه (ساسانی) و برج و باروی این مجموعه را شامل می شود . گفتنی است كه جز بنای آسیاب بادی ، دیگر بخش های حاكم نشین بر باروهایی سنگی با بلندی نزدیك به هفت متر استوار شده است كه در زیر روكش كاهگلی پنهان مانده است ، چنین به نظ
ر می رسد كه در لایه های مانده در محدوده باروی سنگی به ویژه در سطوح زیرین آن كهنه ترین بخش حاكم نشین باشد. در بخش شرقی حاكم نشین دروازه مسدود شده ای است كه آن را كد كرم (خانه كرم) می خواندند و وجود این پدیده را سندی بر جا مانده از داستان هفتواد تلقی نموده اند.فضای مردم نشین یا عامه نشین با حصاری بلند در راستای شرقی غربی از بخش حاكم نشین جداشده و دسترسی این دوبخش به یكدیگر از راه دروازه ای است كه از شمال بنای میر آخور به سرباز خانه حاكم نشین می رسد. بخش مردم نشین را به دوره ای از گسترش ارگ نسبت داده اند ، با این حال این دوبخش در میان باروی حصینی با 38 برج بزرگ و كوچك جای دارد كه یكپارچه به نظر میرسد وتنها دروازه این مجموعه در میان باروی جنوبی مردم نشین جاسازی شده است . فضای مردم نشین شامل : دروازه ورودی ، بنای سردروازه ، راسته بازار ، مسجد جامع ، بنای زورخانه (مقبره) ، ساباط و خانه جهودا ، میدان تكیه، مسجد پیامبر ، حمام ، مدرسه (خانقاه) ، اصطبل ، بنای میراخور و محله های مسكونی است .ر در شمال بنای اصطبل به عنوان دفتر كار مرمت و احیای ارگ ، سرآغازی بود بر فعالیت های كلان سازمان میراث فرهنگی كشوردر شهرستان بم .در این رهكذر به مرور بررسی ، خواناسازی و احیای شبكه معابر و بناهای سردروازه ، راسته بازار ، چارسوق ، مسجد جامع ، مجموعه میرزا نعیم ، خانه ساباط ، بناهای پیرامون میدان تكیه ، اصطبل ، مدرسه ، سربازخانه ، خانه رییس قشون ، بخش جنوبی و بخش غربی بارو و برج های پیرامونی ارگ ، ساختمان گنبد یخدان ، باروی یخچاوون و مسجد حضرت رسول در فضای
بیرونی ارگ مرمت و احیا گردید و برای تحقق اهداف از پیش تعریف شده راه اندازی شد و سامان گرفت .در كاوش های سالهای اخیردر فضای دروازه اسپیكان كه در باروی شارستان و در شمال غربی ارگ واقع است ، تاسیسات آب رسانی مخفی ارگ آشكار گردید .آب دو رشته قنات در ساختمان پخشگاه همجوار با این دروازه ، چند بخش شده و بخشی از آن از طریق تنبوشه به ساختمان شترگلو واقع در خندق غربی می رسیده و به میان ارگ هدایت می شده و در ساختمان حمام بخش غربی مردم نشین ظاهر می گردیده است .
دانشنامه جهان اسلام مدخل (بم) بًم، شهرستان، شهر، و قلعه ای در استان كرمان. 1) شهرستان بم (جمعیت طبق سرشماری 1375 ش 198435 تن، كه از آن میان حدود 43 درصد شهرنشین؛ و حدود 47 درصد روستانشین بوده اند). در مشرق و مركز استان كرمان قرار گرفته، از شمال به شهرستان كرمان، از مشرق به شهرستانهای زاهدان و ایرانشهر، از جنوب به شهرستان جیرفت، و از مغرب به شهرستان بردسیر محدود است. مشتمل است بر چهاربخش حومه (مركزی)، رایگان، نًرماشیر و فًهوج، و شهرهای بم و بًروات. كویر لوت (دشت لوت)، در قسمت شمال و شمال شرقی آن واقع شده و مغرب آن كوهستانی است. آبادیهای بم در دامنه كوهها و دشت قرار دارد. رشته كوههای بارز و كوههای راین درشمال و مغرب آن (ارتفاع بلندترین قله: 4465 متر به نام هزار در بخش راین) تا جنوب شهرستان امتداد دارد، و در آنجا شاه كوه و نمداد (ارتفاع بلندترین قله:
3491 متر) نامیده می شود. كوه كِشیت در شمال شهرستان با جهت شمال غربی – جنوب شرقی تا مغرب شهر بم امتداد دارد و كویر لوت را از دره تهرود جدا می كند. گردنه سرپشت در نزدیكی دارزین در مغرب شهر بم واقع است. رودهای موسمی آن فهرج و تَهْرود جدا می كند. گردنه سرپُشت در نزدیكی دارزین در مغرب شهر بم واقع است. رودهای موسمی آن فهرج و تَهرود است.
تَهرود از كوه هزار در ارتفاعات ساردویه سرچشمه می گیرد، از دهستان تهرود، در بخش راین، می گذرد و به لوت شورگَز منتهی می شود. بم در تابستان بادهای گرم به نام لِوار دارد. در مشرق شهرستان، در بخشهای ریگان و نرماشیر، جنگلهای تُنُكِ درختان گز و كَهور دیده می شود. دره های واقع در كوههای بارز و كشیت، با آب فراوان و سبز و خرمی، از دیرباز باعث سكونت مردم در آنجا و پیدایی آبادیها و كشت و ورز شده است. آب آشامیدنی مردم از چشمه ها و چاههای عمیق و نیمه عمیق و قنات تامین می شود. دهها رشته قنات، زمینهای آن را مشروب می كند. از محصولات عمده آن گندم و جو و مركبات است. خرما و حنا و مركبات آن صادر می شود. از صنایع
دستی قالی بافی، سبدبافی، حصیربافی و گلیم بافی دارد. پرورش گاو و گوسفند و بز در آن رایج است. در نواحی بیابانی بم از شتر برای رفت و آمد و باركشی استفاده می شود. معادن مرمر و چشمه آب گرم معدنی دارد. راه اصلی كرمان – زاهدان، كرمان- ایرانشهر، و كرمان- جیرفت از آن می گذرد. این شهرستان زلزله خیز است. از جمله آثار باستانی آنجاست: میل نادری (درست تر: میل قاوردی)، از آجر، از دوره نادرشاه به ارتفاع تقریبی چهل گز در نزدیكی شهر فهرج (وزیری
كرمانی، 1364 ش، ج 1، ص 355، 356، حاشیه)؛ قلعه دختر؛ ویرانه های شهر قدیمی ریگان از دوره اشكانی (مستوفی، ص 349) در حدود 37 كیلومتری جنوب شرقی شهر فهرج؛ ویرانه های ساسانی – اسلامی نرماشیر، نزدیك روستای چَغوك آباد (حدود نوزده كیلومتری جنوب غربی آبادی فهرج)؛ و قلعه (ارگ) بم در 1316 ش، شهرستان بم در استان هشتم با بخشهای بم (حومه)، سبزواران (جیرفت)، ساردویه، كهنو (كَهْنوج)، و مَشیز (بردسیر) تشكیل شد (ایران. وزارت كشور، ص 15 مكرر). در تیر 1324 بخش بردسیر از آن مجزا و تابع شهرستان سیرجان گردید (همان، ص 23 مكرر) طبق تصویبنامه شهریور 1325، دهستان نرماشیر (فهرج) تبدیل به بخش، و تابع
شهرستان بم شد (همان، ص 24 مكرر) و جیرفت از شهرستان بم مجزا و تبدیل به شهرستان گردید (همان، ص 25 مكرر) درهمان سال،دهستانهای اسفندقه و راین از بخش ساردویه مجزا و به عنوان بخش، تابع شهرستان جیرفت شد (همانجا) در مهر 1326، دهستان ده بكری (مُرغَك)، از بخش مركزی (حومه) شهرستان بم مجزا و تابع بخش راین و جزو شهرستان بم گردید، و دهستان اسفندقه از بخش راین شهرستان بم مجزا و ضمیمه بخش ساردویه و تابع شهرستان جیرفت شد (همان، ص 26 مكرر) بعداً بخش كهنوج نیز از شهرستان بم جدا و به شهرستان تبدیل شد.
2) شهر بم. مركز شهرستان بم (جمعیت طبق سرشماری 1375 ش: 70079 تن)، در ارتفاع حدود 1060 متری، در دشتی حاصلخیز، در شمال رشته كوههای بارز در مسیر راه اصلی كرمان – زاهدان، و كرمان – ایرانشهر- چابهار (دریای عمان)، در حدود 200 كیلومتری جنوب شرقی شهر كرمان واقع است. فاصله آن تا ایرانشهر در جنوب شرقی حدود 357 كیلومتر، و تا جیرفت در جنوب غربی حدود 118 كیلومتر است. آب و هوای آن عمدتاً كویری است. حداكثر مطلق دمای آن به 49 درجه سانتیگراد، و حداقل آن به 9- درجه سانتیگراد می رسد. گاهی در بم برف می بارد. رشته كوههای بارز مانند سدّی در جنوب دشت بم كشیده شده است. رود موسمی تهرود از شمال شهر به نام رود بم (یا رود پشت) می گذرد. آب آشامیدنی بم عمدتاً از چاه و قنات تامین می شود. حدود 29 رشته قنات با جهت غربی- شرقی وارد شهر و حومه آن می شود. طول برخی از آنها به حدود بیست كیلومتر می رسد. محله قدیمی زرتشتیها در شمال غربی شهر واقع است. از جمله بناهای قدیمی شهری: مسجد سید (تاریخ بنا: 1262)؛ امامزاده اسیری؛ مسجد اسعدالدوله (1294)؛ بقعه امامزاده زید منسوب به یكی از امام چهارم علیه السالم كه زیارتگاه اهالی است؛ و مسجد وكیل (تاریخ بنا: 1284-1287) محله كوزران (گوزاران) در شمال غربی آنجاست. ده بكری در دهستان كوهستانی مرغك، در حدود 26 كیلومتری جنوب آبادی دارزین، از مراكز ییلاقی اهالی بم است. بم كارگاههای چاقوسازی دارد. از تفرجگاههای مردم شهر باید از ارگ جدید بم نام برد. بم دارای فرودگاه است. از جمله محله های قدیمی شهر، لشكر فیروز است كه در مغرب قلعه قرار
گرفته است (محلاتی، ج 1، ص 201، نقشه) هنگام شورش آقاخان محلاتی، نصرت الدوله چهارده ماه بم را محاصره كرد و پیرامون آن عماراتی بنا نهاد (ذوالفقار كرمانی، ص 20) كه بتدریج به نام لشكر فیروز معرف شد.
3) قلعه (ارگ) بم. شهر قدیمی در محوطه ای محصور در شمال شرقی شهر كنونی بم، كه به نوشته وزیری كرمانی (1354 ش، ص 92) بر روی سنگی به ارتفاع حدود دویست ذرع قرار دارد و بزرگترین قلعه سالم ایران است. این قلعه از دو قسمت تشكیل شده است: قسمت شمالی كه بر روی تپه ای سنگی و مرتفع قرار دارد، و قسمت جنوبی كه در گودی واقع است. در دوره قاجاریه، به لحاظ عظمت قلعه، اعتمادالسلطنه (1367-1368 ش، ج 1، ص 470) آن را «قلعه خدای آفرین»
ضبط كرده است. امروز همه قسمتهای این ارگ، به صورت آثار باستانی نگهداری می شود، و قسمتی از شمال آن بازسازی شده است. شهر قدیمی ظاهراً تا 1253 مسكونی بوده، و پس از آن بتدریج از سكنه خالی شده است. مدتی از ارگ آن (قسمت شمالی) به عنون پادگان استفاده می شد (وزیری كرمانی، 1354 ش، ص 94). شهر قدیمی بم ویژگیهای شهرهای ایران بویژه شهرهای خراسان دوره اسلامی را دارد، و مشتمل بوده بر قلعه یا ارگ (حاكم نشین) و خزاین و
زندان. قسمت اصلی شهر (به اصطلاح جغرافیانویسان قدیم: شارستان) و گرداگرد آن (رَبَض) با برج و بارو از هم جدا می شد. امروز گاهی به اشتباه همه قسمتها را ارگ یا قلعه می گویند. هسته مركزی شهر (جای مسكون) كه در گودی قرار گرفته، به شكل مربع مستطیل با شیبی از مغرب به مشرق به طول حدود 425 متر، و عرض آن از شمال به جنوب حدود سیصد متر است (گوبه ، ص 305)، ارگ (حاكم نشین)، در شمال این مربع مستطیل و متصل به آن بر روی كوه سنگی واقع است و از فراز آن كوههای شاهسواران در جنوب دیده می شود. محوطه كوچكی در شمال غربی شهر قدیمی به مساحت حدود 175 مترمربع قرار گرفته كه احتمالاً بعداً به آن الحاقاتی شده است (همانجا). دژ قدیمی، با خندقی در جنوب كه پلی روی آن بوده، و با برجها و باروی (چهار حصار) كنگره دار محافظت می شده است. این دژ بارها مرمت شده است. دروازه اصلی در جنوب پس از پل قرار دارد، و آثار دروازه شمالی با برجی كنار آن به نام كَتِ كِرْم (یا كَدِ كرم)، میان دیوار دوم و
سوم دیده می شود. شهر مشتمل بر میدان و بازار و تكیه و مسجد و حسینیه و زورخانه و چاه و آسیای بادی و اصطبل با آخور (پس از دیوار دوم)، و حمام و زندان بود و با چند بارو و برج حراست می شد. پس از دیوار بلند دوم و دروازه آن، محوطه ای با اتاقهای متعدد برای نگهبانی دیده می شود، كه چاهی در آن حفر شده و ساختمان دو طبقه كنار آن هنوز برجاست كه احتمالاً در دوره ای قدیمی بر روی بناهای قدیمتر ساخته شده است. مجموعه میرزا نعیم در مشرق بازار قرار داردكه اخیراً تعمیر شده است. محوطه حاكم نشین با برج و بارو، و دروازه و حرم حاكم در جنوب آن و خانه ای به نام «چهارفصل» پس از دیوار سوم قرار گرفته كه سالمترین قسمت به جا مانده از شهر قدیمی است كه پیش از انقلاب اسلامی تعمیر شده است. ویرانه های مسجد در قسمت جنوبی شهر در مشرق بازار قرار دارد كه در محوطه شمالی آن محله اعیان نشین بود، و نزدیك آن زورخانه ای با عمق 5/1 متر به شكل مربع قرار داشت. ساختمان اصطبل و طویله در محوطه زیر
ارگ، و میدانی در بالای بازار با كاروانسرایی نزدیك آن قرار گرفته است. مسجدی نیز كه احتمالاً بر روی خرابه های مسجد جامع (از دوره صفاریان)احداث شده است، محرابی با تاریخ 810 دارد. امروزه از مسجد جامع دوره صفاریان، براثر خاكریزی بر سطح مسجد دوره صفاریان، بر روی مسجدی قدیمیتر بنا شده بوده است. در كنار مسجد، چاهی وجود دارد كه نزد اهالی مقّدس است. در
سال پیروزی انقلاب اسلامی نماز عیدفطر در همین مسجد كه حیاطی مربع شكل دارد خوانده شد. در سوگواریهای مذهبی، مردم از شهر جدید بم به این مسجد می روند و در محراب آن شمع روشن می كنند. به نظر گوبه، از رودی كه از شمال ارگ می گذشته، نهری حفر شده بوده كه وارد شهر می شده است (ص 306)، و امروزه بستر خشك آن دیده می شود. مقدسی (ص 465) نیز از نهری نام برده كه از محله بزازان می گذشته است و ظاهراً مقصود او همان نهر است. همچنین مقدسی از یكی از مساجد جامع كه اصطخری (ص 166) و ابن حوقل (ص 312) نیز از آن نام برده اند، سخن گفته است كه آثار آن در مغرب محوطه اصلی به جا مانده است. شمال غربی آن كاروانسرا و حسینیه ای قدیمی قرار دارد. محله قدیمی بزازان بیش از همه قسمتها ویران شده است. در شمال این محله، دروازه ای با باروی كنگره دار، قسمت اصلی شهر را از ارگ جدا می كند كه پس از آن قسمت دوم شهر قرار گرفته و با خیابان شرقی – غربی از قسمت اول جدا شده است. عمده ترین ساختمان آن، میدانی است كه در كناره های آن آخورهای اسب، و در قسمت جنوب شرقی آن چاهی قرار گرفته است. آثار آسیای بادی در قسمت شمال غربی آن دیده می شود. بالای آخورها در طبقه دوم جای سربازان بوده است. گویا در همین جا بوده است كه لطفعلی خان زند، پس از درگیری با حاكم بم دستگیر می شود. در قسمت غربی این محوطه، پس از جایگاه سربازان و میدان و آخور، كاروانسرای قدیمی واقع شده است. در قورخانه، خانه نظامیان دو طبقه است. زندان در محوطه اداری حاكم نشین قرار دارد كه پس از گذشتن از دالانی به عمق چهارمتر به محوطه پهن تری متصل می شود. به نظر پوپ ، ویرانه های دیواری كه در مشرق شهر قدیمی در محله باغ دروازه (امروزه نزدیك گورستان) دیده می شود، بقایای مسجد حضرت رسول صلّی اللّه علیه و آله و سلّم است كه عبدالله بن عامر در دوره عثمان آن را بنا كرده است (ج 3، ص 930؛
ظاهراً پوپ این مطلب را از كتاب سفرنامه ژنرال سرپرسی سایكس، ص 254، و سایكس آن را از تاریخ كرمان، وزیری كرمانی، 1364 ش، ج 1، ص 280، گرفته است). اما این مطلب چندان صحیح به نظر نمی رسد، زیرا رفتن عبدالله بن عامر به شمر بم در كتابهای معتبری مانند فتوح البلدان بلاذری و تاریخ الرسل و الملوك طبری نیامده است؛ بعلاوه مسلمانان مساجد را در داخل شهر می ساختند، نه در كنار شهر، سایكس محله‌كنونی گوزاران را كنار رود كجاران (گزاران) شاهنامه می داند (سایكس، همانجا). وضع ساختمان قلعه از دوره ناصرالدین شاه (حك: 1264-1313) تاكنون تغییر چندانی نكرده است. به نوشته ذوالفقاری كرمانی (ص 23)، در دوره ناصرالدین شاه، قطر دیوار قلعه 28 ذرع، وعرض خندق دوازده ذرع بود. دروازه اصلی در جنوب بود و از روی پلی چوبی وارد شهر می شدند. قلعه دارای 51 برج در پیرامون، و نُه برج با شكلهای مختلف و بسیار بزرگ بود. برج میان دیوار غربی، سیزده ضلع بیقاعده داشت و محیط آن 104 ذرع بود. از زیر آن آبی از بیرون وارد شهر می شد، ا
ما در همه خانه ها برای هنگامی كه در محاصره قرار می گرفتند چاه كنده بودند كه عمق آنها میان پنج تا هشت ذرع بود. از دروازه اول كه داخل شهر می شدند، نخست از میان بازاری رو به شمال می رفتند كه طول آن 120 ذرع و عرض آن چهار ذرع بود كه از هر سو راسته بازار داشت. برای ورود به ارگ می بایست از سه دروازه می گذشتند، به عبارت دیگر شهر با ساخت دیوار محافظت می شد. در شمال، در دیوار قلعه رو به بیرون دروازه ای بود كه مخصوص اهل ارگ بود و به آن دروازه كَتِ كَرْ می گفتند. پس از شكست آقاخان محلاتی، سكونت در قلعه و شهر قدیمی ممنوع شد، از اینرو مردم بیرونِ قلعه را آباد كردند (ذوالفقار كرمانی، ص 20، 23-24). پیشینه. الف) پیش از اسلام. درباره بم پیش از اسلام و قلعه آن اطلاع چندانی در دست نیست. به نوشته اعتمادالسلطنه (1367-1368 ش، همانجا) بم از بناهای بهمن بن اسفندیار است. در اواخر دوره اشكانیان، از لشكركشی اردشیر به منطقه ای كه بم در آن قرار داشت مطالب فراوانی در دست است نام آثار باستانی پیرامون قلعه بم امروزی، مانند نرماشیر و قلعه دختر، از زمان ساسانیان حتی پیش از آن در منابع دیده می شود. ظاهراً منطقه بم در دوره اشكانیان نیز آباد بوده است. طبق كارنامه اردشیر بابكان، او در لشكركشی خود به دژ گذاران (در شاهنامه: كجاران) با هفتان بوخْت ( در شاهنامه: هفتواد)، پادشاه آن منطقه، به جنگ پرداخت (ص 55-61) فردوسی محل كجاران را در خطه دریای پارس (خلیج فارس و دریای عمان) آورده است (ص 139). از لحاظ جغرافیای آن زمان، دریای پارس پهناورتر بود وبطلیموس آن را پرسیكوس سینوس ضبط كرده است (مشكور، ص 12). طبق مطالب كارنامه اردشیر بابكان، هفتان بوخت در دژ گذاران پادشاهی می كرد، و دژ گولار و دستگرد (دستجرد= مزرعه)، جزو دژ گذاران به شمار می آمد (ص 55-61) به نوشته فردوسی، هفتواد پس از كشتن یكی از امرای محلی، بر سر كوهی نزدیك كجاران دژی ساخت ( فردوسی، ج 7، ص 141-142) كه احتمالاً نخستین پایه های قلعه بم بود، چون در آن نزدیكی جز كوه سنگی كه امروزه ارگ بم بر روی آن است، كوهی دیده نمی شود.
فردوسی رویداد تاریخی لشكركشی اردشیر را با افسانه شگفت انگیزی در هم آمیخته است؛ برای مثال از دختر هفتواد «اختر» (بخت و اقبال) سخن گفته كه به پنبه ریسی می پرداخته است. او با پرورش كرمی در دوكدان و استفاده از فَره «اختر» (اقبال) كرم، توانسته بود طرازی فراوان بریسد كه سبب ثروتمند شدن هفتواد شده بود. بنابر مطالب شاهنامه قلمرو هفتواد كه شاه آن منطقه شمرده می شد، از دریای چین تا كرمان بود (همان، ج 7، ص 143). طبق مطالب كارنامه اردشیر بابكان، هنگام لشكركشی اردشیر به گذاران، هفتواد بر بومِ سِند و مكران و دریای پارس نیز فرمانروایی داشت (ص 57). اردشیر بی شك از راه سیرجان – دارزین یا جیرفت – دارزین به بم
لشكر كشیده است. چون لشكر دوازده هزار تنی او نمی توانسته است از مسیر بدون آب (رود) و چمنزار پیشروی كند، در شاهنامه بارها از واژه آبگیر در مسیر این لشكركشی سخن به میان آمده كه ظاهراً مقصود هلیل رود یا رود لاله زار است (فردوسی، ج 7، ص 145، 147). در كارنامه اردشیر بابكان همچنین آمده است كه در جنگ دوم، پس از پیروزی اردشیر و كشته شدن هفتان بوخت، اردشیر «خواسته و زر و سیم از آن به دژ به هزار بار شتر كرد [و] به گوار (اردشیر خُرّه) گسیل كرد» (ص 87). طبری (سلسله اول، ص 820) نیز این مطالب را تـایید كرده است. به نوشته او، اردشیر به اَلّار (نولدكه، ص 41-69: گُلار) از رستاق (از مناطق روستایی) كوجَران (كجاران) لشكركشید و مال و گنج فراوان به دست آورد كه این ثروت بی تردید از تولید ابریشم آن منطقه بوده است. ظاهراً انگیزه لشكركشی اردشیر به گذاران نیز به دست آوردن ثروت حاصل از ابریشم بوده است. بارون كارا دو وو، پس از بررسی دقیق مطالب شاهنامه، به این نتیجه رسیده است كه خاستگاه ابریشم، باید ایران باشد، نه چین (ج 1-2، ص 290).
ادامه خواندن مقاله در مورد ارگ بم
نوشته مقاله در مورد ارگ بم اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.