nx دارای 103 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
دیابت
چطور طولانی‌تر و بهتر زندگی كنیم(ولی نه شیرین‌تر)امروزه تعداد دیابتی‌ها نسبت به آنچه كه قبلاً وجود داشت. خیلی بیشتر است(تنها 15 میلیون امریكایی كه نیمی از آنها به این موضوع آگاهی ندارند، مبتلا هستند)، نه به خاطر آن كه طول عمر بیشتری یافته‌اند بلكه از آن جهت كه وقوع اختلال در حال افزایش می‌باشد. اغلب كسانی كه دیابت ندارند، تصور نمی‌كنند این وضعیت مشكلات خاصی ایجاد نماید. تا می‌دانند كه آنچه هركس باید رعایت كند، پرهیز از شیر‌ینی‌جات است و اگر این كار كافی نباشد، با استفاده از قرص و انسولین هم می‌توان بالا بودن قند خون را كاهش داد. اما دیابتی‌ها می‌دانند كه زندگی تا چه حدی می‌تواند دشوار گردد و برای سر و سامان دادن به سبك زندگی خود، پرسشهای بسیاری مطرح می‌سازند. سعی كرده‌ام در صفحات آینده از سؤالات فراتر روم.
یكی از واقعیتهای اصلی كه باید بپذیریم این است كه دیابت به تنهایی یك بیماری به شمار نمی‌رود. گرچه همه دیابتی‌ها قند خون غیرطبیعی بالایی دارند، عوامل به وجود آورنده این بیماری الزاماً یك عامل یا بالا بودن قند خون به تنهایی نیست. مثلاً دیابتی كه در كودكی یا بلوغ ظاهر می‌شود و نیازمند انسولین است برای منظم شدن مشكلاتی دربر دارد و اثر مهمی بر كیفیت طول زندگی می‌گذارد به عكس، دیابت از نوع منسوب به بزرگسالان معمولاً به انسولین نیاز نداشته، سطوح قند خون معمولاً ثابت و خطر تهدید زندگی خیلی كمتر است.
پانكراس، كه در عمق شكم و پشت معده و طبیعتاً روی ستون مهره‌ها قرار دارد انسولین می‌سازد و متابولیسم قند خون را تنظیم می‌نماید. در دیابت جوانان یا وابسته به انسولین، مقدار انسولین حاصل بسیار كم است، زیرا سلولهای خاصی كه آنرا در پانكراس تولید می‌نمایند بوسیله خود بدن از بین رفته‌اند. دیابت جوانان نمونه بارزی است از بیماری خود ایمنی، به این صورت كه این تصور را برای بدن بوجود می‌آورد كه سلولهای پانكراس، دشمن هستند و بدین ترتیب كشته می‌شوند. هنوز مطمئن نشده‌ایم كه چرا این اتفاق برای بعضی بچه‌ها می‌افتد و برای دیگران نه. تصور بر این است كه عفونتی ویروسی در ابتدای زندگی باعث این عكس‌العمل عجیب و قریب می‌شود. صرفنظر از علل نامبرده زیر، این قبیل جوانان اصولاً انسولینی ندارند.
همانطور كه می‌دانید قندی كه می‌خورید بوسیله معده جذب و وارد جریان خون می‌شود كه آنرا به هر بافت بدن حمل می‌كند تا انرژی لازم برای ادامه حیات را كسب نماید. برای رسیدن به این مرحله، ابتدا قند باید به داخل سلولها نفوذ كند و تغییرات شیمیایی مختلفی را انجام دهد و در این موقع است كه به انسولین احتیاج دارد. اگر مقدار این هورمون كم باشد نمی‌تواند داخل نسوج گردد. فقط در خون شناور می‌شود تا با ادرار دفع شود یعنی اتلاف كامل چون به عنوان منبع تأمین انرژی موجود نیست بدن به پروتئین و ذخیره‌های چربی متكی می‌شود. یا وقتی كه فقدان انسولین جبران نشود تداوم استفاده از چربی و پروتئین به عنوان منبع انرژی جایگزین انسولین به سلسله مراحل طولانی زنجیره‌ای و غامضی منتج می‌شود كه آشكارترین علامت آن حالت اغما است.
برخلاف این مورد، در صورت عدم وابستگی به انسولین یا دیابت بزرگسالان، كه معمولاً بعد از سن 40سالگی ظاهر و بین 45 تا 65 سالگی به مرحله اوج می‌رسد كمبود انسولین مشهود نیست اصولاً برای اینكه انسولین كار خودش را روی سلولها انجام دهد، باید سلولها دارای قدرت پذیرش باشند و آن نیازمند وجود گیرنده‌های انسولین است. دیابتی‌های بزرگسال بخصوص آنهایی كه چاق هستند، دچار كمبود این گیرنده‌ها می‌باشند. بنابراین معمولاً به این قبیل افراد انسولین نمی‌دهم. چون به مقدار كافی انسولین دارند. بجای آن پرهیز توصیه می‌كنم. بخصوص اگر فربه هستند و اضافه وزن دارند كه نتیجه همه اینها افزایش تعداد گیرنده‌های انسولین است و نتیجتاً قند خون كمتر.آگاهی از نحوه كار انسولین- نوع مربوط به جوانان در مقابل دیابت سالمندان، گیرنده‌های انسولین، نظریه‌خود ایمنی- فقط در دهه اخیر حاصل شده است. وقتی كه كتاب پزشكی چاپ اوایل سالهای 1900میلادی را ورق می‌زدم به علائم دیابت برخورد كردم كه دقیقاً توصیف شده بود. تشنگی، تكرر ادرار، كاهش وزن، افزایش اشتها، خارش و اغما. اگرچه همه آنها را بالا بودن میزان قند خون می‌شناختند ولی مقدر نبود انسولین تا سالهای 1920 میلادی كشف شود. نویسنده در همین متن اظهار نظر كرده بود كه اغلب بچه‌هایی كه دیابت دارند فقط 6 ماه تا 4 سال پس از تشخیص بیماری عمر می‌كنند. در آن روزها علت مرگ تحلیل رفتن قوا یا اغما بود و درمان منحصر می‌شد به پرهیز مطلقاً سخت حتی بدون ذره‌ای قند یا نشاسته، بدون نان، شیر، سیب‌زمینی، هویج و نه حتی یك عدد میوه. تعجبی ندارد كه این بچه‌ها چقدر زود می‌مردند!
پس از كشف انسولین( كه با اهدای جایزه نوبل قدردانی گردید) مرگ ناشی از اغما به نحوه حیرت‌انگیزی كاهش یافت. اما هرچه بچه‌های دیابتی به مرحله بلوغ می‌رسیدند متوجه شدیم كه دیابت عروق را در هر كجا باشند مغز، قلب، چشمها، پاها، كلیه‌ها صدمه می‌زند به همین دلیل است كه این بیماری هنوز در این كشور بعنوان قاتل بزرگ و فلج‌كننده و هفتمین عامل منجر به مرگ محسوب می‌گردد. گرچه بچه‌ها آسیب‌پذیرترین هستند دوره كلی زندگی افراد دیابتی در هر سن و سالی فقط دوسوم عمر نفوس عمومی است. اما می‌توان این امر را در جهت بهتری سوق داد. مشروط بر این كه بدانید بهترین روش سروسامان دادن به بیماری خودتان چیست؟
متداولترین سؤالاتی كه بیماران از من می‌پرسند عبارتند از: آیا باید میزان سطح قند خون خود را در تمام اوقات در حد طبیعی نگه دارم؟ «گاه‌گاهی تقلب‌كردن» چقدر خطرناك است؟ به آنها پاسخ می‌دهم اغلب پزشكان اعتقاد دارند میزان سطح قندخون هرچه در طول سالها در حد طبیعی نگهداشته شود احتمال بروز مشكلات مرگبار ناشی از دیابت كمتر خواهد شد. به عقیده من لزوم رعایت این نكته بخصوص برای بیماران جوانی كه وابسته به انسولین هستند بیشتر است. در مورد بزرگسالان شخصاً اعتقادی به چنین كنترلهای شدیدی ندارم چون عوامل دیگری مانند سیگاركشیدن، فشارخون و كنترل وزن به همان نسبتی كه سطح قندخون مهم است دارای اهمیت می‌باشند. بنابراین توصیه من به افراد بالغی كه دیابت دارند این است كه سعی نمایند سطح قندخون را در وضعیتی نگه دارند كه علایم بیماری ظاهر نشود.
لازم نیست تمام حواس خود را روی تعداد اهداف متمركز نمایند. ورزش، داروی خوراكی یا انسولین كه اصول و مبانی درمان دیابت هستند بایستی به نحوی تنظیم شوند كه عطش فراوان نیاز به برخواستن مداوم از خواب شب برای ادراركردن، كاهش وزن، خستگی و موارد دیگر ناشی از بالابودن میزان سطح قندخون به حداقل كاهش یابد. شایان ذكر است كه اجتناب از پائین‌بودن سطح قندخون بخصوص در افراد پا به سن گذاشته اهمیت فراوانی دارد. این نوع كاهش قندخون بخصوص در افرادی كه مبتلا به بیماریهای قلبی و عروقی می‌باشند خطرناكتر از بالابودن سطح قندخون است. پائین آمدن سریع قندخون نه تنها خطر سكته و حمله قلبی را افزایش می‌دهد بلكه به جهات دیگر بسیار خطرناك است. مثلاً اثر حمله مغزی را كه به علت كاهش قندخون اتفاق می‌افتد مورد توجه قرار دهید كه چطور قدرت تفكر شما را مختل می‌سازد یا هنگام انجام هر نوع كاری كه نیازمند قضاوت است مانند راندن اتومبیل، یا حتی عبور از خیابان سبب اغما می‌شود.
اما بخاطر بسپارید خیلی بالابودن قندخون بهتر از خیلی پائین بودن آن است تا همین چند سال اخیر برای بیمار دیابتی هیچ راهی وجود نداشت كه واقعاً از میزان سطح قندخون خود مطلع گردد مگر اینكه برای آزمایش خون نزد پزشك رود حالا شرایط كاملاً تغییر كرده‌است. چندین دستگاه اندازه‌گیری قندخون با نامهای تجاری در معرض فروش قرار دارند و نحوه استفاده از آنها بسیار ساده است و اندازه‌گیری قندخون را در اسرع وقت میسر می‌سازند. بیشترین تجربه‌ام مربوط به نوعی است كه accu-check III نام دارد و این را قویاً توصیه می‌كنم. حدود 150 دلار ارزش دارد و در اكثر داروخانهها یا مراكز فروش وسایل جراحی عرضه می‌شود.اصول درمان دیابت عبارتند از: پرهیز، دارو و ورزش. ابتدا به بحث پرهیز می‌پردازیم. سه عامل كلیدی اصلی كه همیشه باید در ذهن داشته باشیم عبارتند از (الف) مجموع كلی اعداد كالری كه استفاده می‌كنید.(ب) چربی و پروتئین و كربوهیدارتهایی كه محتوی آن كالری هستند و (ج) رابطه زمان بین غذاخوردن با استفاده از هرگونه قرصهای پائین‌آورنده قند خون یا انسولیت و ورزش بخاطر بسپارید كه تغذیه برای رشد و پرورش بچه‌هایی كه دیابت دارد از نظر مقدار كالری مصرفی نقش بسیار مهمی دارد. كالریها نباید برای جوانانی كه هنوز كم‌وزن هستند محدود شوند. به این قبیل حوانان مثل خیلی چیزهای دیگر باید آنقدر انسولین داده شود كه بتوانند از برنامه غذایی تقویت‌كننده‌ای كه لازم دارند استفاده كنند
و در ضمن قندخون خود را در سطح طبیعی نگه دارند. در جهت دیگر سنگین‌وزنهای دیابتی میانسال باید مصرف كالریها را برای كاهش وزن تا آنجا كه لازم است محدود نمایند اما با برنامه‌های غذایی مایعات جایگزین‌های غذایی پودر مانند همه چیر درهم و برهم نكنید. بهتر است برای راهنمایی در جهت تهیه و تنظیم برنامه غذایی بلندمدت با متخصص تغذیه مشورت كنید اما اگر نمی‌توانید در برابر تبلیغات برنامه‌های كاهش سریع و تثبیت وزن مقاومت نمایید وقتی كه یكی از آنها را انتخاب می‌كنید حتماً میزان مصرف داروهای ضددیابت خوراكی یا انسولین مورد مصرف خود را كاهش دهید در غیر این صورت كاهش قندخون شما را تهدید خواهد كرد.
برنامه‌غذایی فرد دیابتی باید بدون تمام قندهای ساده مانند ساكروز باشد یعنی نه كیك، نه شیرینی، نه كیك بستنی و نه سایر غذاهای خوشمزه. اما قندهای مختلط كه خیلی هم هستند مانند اسپاگتی، میوه‌جات و حبوبات و آجیل كه قبلاً ممنوع اعلام شده بودند اكنون مجاز شناخته شده‌اند در حقیقت این قبیل كربوهیدراتها باید 50 تا 60 درصد كل كالری شما را تأمین نمایند هرگونه الیاف قابل حل مانند سبوس جو هم مفید است زیرا هم قندخون را پائین می‌آورد و هم كلسترول راكاهش می‌دهد به بیماران دیابتی توصیه می‌كنم برنامه غذایی خود را با مصرف یك قرص 200 میلی‌گرمی كرومیوم‌پیكولینت تكمیل نمایند. مكمل غذایی است كه در فروشگاههای خوراك بهداشتی و داروخانهها موجود است( انستیتو خوراك و داروی امریكا آن را «بی‌خطر» اعلام نموده‌است) ولی بخاطر داشته باشید كه شیرین‌كننده‌های مصنوعی مانند هر نوع داروی دیگر ممكن است باعث عوارض جانبی گردند. بخصوص وقتی كه به مقدار زیاد مورد مصرف قرار گیرند.میزان مصرف روغن شما باید كمتر از 30 درصد كل كالری باشد روغنها بر سه نوع می‌باشند: روغنهای اشباع شده مركب( موجود در غذاهای حیوانی) روغنهای اشباع نشده( موجود در اغلب روغنهای نباتی) و چربیهای اشباع نشده تك حلقوی( مانند روغن زیتون) روغنهای اشباع شده باید كمتر از 10 درصد كل چربی مصرفی شما را تشكیل دهند چون اكثر كسانی كه دیابت دارند بیشتر در معرض آرتریواسكلروزیس قرار می‌گیرند باید مصرف كلسترول را تا میزان 300 میلیگرم حفظ كنید.پس از اینكه 50 درصد تأمین كالری را به كربوهیدراتها و حدوداً 30 درصد را به چربی اختصاص دادید آن وقت تقریباً 20 درصد برای پروتئین باقی می‌ماند كه بطور كلی گوشت، مرغ و ماهی می‌باشند. توصیه می‌كنم بیشتر مرغ و ماهی بخورید و كمتر گوشت قرمز، بهتر است از مصرف مشروبات الكلی هم خودداری كنید.
ورزش وتمرینات بدنی برای دیابتی‌ها بیشتر از اغلب مردم حائز اهمیت است. اما به یاد داشته باشید كه قندخون را پایین می‌آورد بنابراین اگر از انسولین استفاده می‌كنید یا یكی از داروهای خوراكی دیابت را می‌خورید همیشه قبل از شروع تمرین جدی چیزی بخورید. اگر خیال دارید برای مدت طولانی به تمرینات بدنی بپردازید مقداری غذا با خود بردارید و هر نیم ساعت اقلاً لقمه‌ای بخورید و حتی قبل از شروع تمرین میزان مصرف دارو را كاهش و یا مقدار خوراك خود را افزایش دهید اگر به انسولین وابسته نیستید و با وجود پرهیز خوب و تمرین مرتب سطح قندخون ناشتا كمتر از180 نمی‌باشد چه باید بكنید؟ توصیه می‌كنم انسولین یا قرصهای پائین‌آورنده قندخون را مورد استفاده قرار دهید، اما هر دو را ندرتاً. قرصها مقاومت نسوج را در مقابل انسولین كمتر می‌كنند و نیز سلولهای پانكراس را برای تولید بیشتر انسولین تحریك می‌نمایند. این داروها سالهاست كه مورد استفاده قرار دارند. ولی ترجیح می‌دهم از تازه‌ترین مشتقات استفاده شود. بخصوص مانند گلی‌بوراید1(دیابتامیكروناس) كه عوارض جانبی كمتری از داروهای قدیمی داشته و مؤثرتر هستند به همین دلایل امكان دارد سبب كاهش قندخون شوند پس در مورد استفاده از آن مانند انسولین احتیاط كنید.
انسولینی كه معمولاً تزریق می‌شود از گاو، خوك و مخلوط آنها و اخیراً بواسطه پیشرفت تكنیكهای تركیب از منابع انسانی تأمین می‌گردد. من انسولین انسانی را توصیه می‌كنم زیرا عكس‌العمل‌های آلرژیكی كمتری ایجاد می‌كند. اما اگر بیماری شما با یكی از انواع دیگر انسولین بخوبی كنترل می‌شود دلیلی وجود ندارد كه تغییرش دهید در هر صورت چنانچه تزریقات انسولین خوكی یا گاوی دردناك هستند یا درمحل تزریق برجستگی چربی ایجاد می‌كنند، در این صورت حتماً از نوع دیگر انسولین كه تهیه شده از منابع انسانی است استفاده كنید.
حالا چند توصیه عملی:– حتماً از دست‌بند مخصوص دیابتی‌ها كه نشاندهنده دیابتی‌بودن شما است استفاده كنید. بخصوص اگر مستعد حملات كاهش قندخون هستید.( پزشك شما خواهد گفت آن را از كجا بخرید و اگر نتوانست به سازمان دیابت آمریكا نامه بنویسد تا فهرست اسامی فروشندگان را در اختیارتان قرار دهد). ممكن است تصور شود فرد دیابتی كه به علت میزان خیلی بالا یا پائین‌بودن قندخون به حالت اغماء فرو رفته‌است به علت مستی یا استفاده از مواد مخدر از خود بیخود شده‌است.– همیشه مقداری مواد قندی در جیب یا كیف خود داشته باشید تا در صورت ضرورت مورد مصرف قرار گیرد اگر احساس می‌كنید كه حمله ناشی از كمبود قندخون در شرف وقوع است( چون عصبی هستید، عرق می‌كنید، می‌لرزید، یا نمی‌توانید درست فكر كنید) فوراً آب پرتغال یاشیرینی میل كنید و نیز بخاطر داشته باشید مغزی كه موقتاً از قند محروم مانده‌است بلافاصله پس از هوشیاری ظاهری به صورت طبیعی عمل نمی‌كند بنابراین اگر كاهش قندخون دارید پس از مصرف قند كاملاً یك ساعت صبر كنید و پس از آن فعالیتهایی مانند راندن اتومبیل را مجدداً از سربگیرید.خلاصه روشهای كنترل موفقیت‌آمیز دیابت عبارتند از: از انسولین پرهیز و تمرینات بدنی برای جوانان و پرهیز، كنترل وزن و تمرینات بدنی برای اغلب بزرگسالان برای بزرگسالانی كه سطح قندخونشان به طرق دیگر كاهش پیدا نمی‌كند ممكن است داروی خوراكی و انسولین مورد نیاز باشد. گرچه نگهداری سطح قندخون در حد طبیعی ایده‌آل است ولی ارزش ندارد بخاطر آن حمله‌های كمبود قندخون را تحمل كنید كاهش قندخون كمتر از حد طبیعی خیلی خطرناكتر از سطوح بالای قندخون می‌باشد.
( دیابت قندی) تغذیه (هارمون) دكتر محمدتقی همتی اصلاحات تغذیه‌ای در دیابتاصلاح رژیم درمانی سومندی‌های شناخته شده سودمندی‌های احتمالی
1- انرژی كنترل شده افزایش تحمل گلوكز، كاهش كاهش عوارض طولانی مدت اثرات جانبی حاد ( آترواسكروز عروق بزرگ نفروپاتی، هیپوتاسیون
2- (دیابت غیرقندی وابسته به افزایش تحمل گلوكز: كاهش كاهش عوارض طولانی مدتانسولین) علائم كوتاه مدت
3- ( دیابت قندی) بهبود كنترل قندخون،كاهش نیاز به انسولین
اطلاعات پزشكییك پزشك یونانی در دوهزارسال قبل راجع به این بیماری چنین یاد می‌كند. دیابت مرضی است كه عضلات و گوشت بدن را آب می‌كند و از راه ادرار دفع می‌نماید. بدن مبتلایان به این بیماری نمی‌تواند قند را به انرژی تبدیل كند و تدریجاً ذخائر پروتئینی و چربی بدن خود را مصرف می‌كند. مرض قند مرضی است كه بواسطه زیادشدن مقدار قندخون تولید می‌شود. در این حالت لوزالمعده ماده انسولین كه باعث سوختن قند می‌شود به مقدار كافی تولید نمی‌كند. لذا مقدار قندخون كه یك گرم در هر لیتر است افزایش می‌یابد عوارض آن عبارت است از پیدایش قند در ادرار و زیادشدن ادرار هر اندازه مقدار قند زیادتر شود ادرار هم بیشتر می‌شود. بطوریكه ادرار بیمار مبتلا به دیابت تا سه برابر ادرار شخص سالم است. بیمار بیش از حد معمول غذا می‌خورد و آب هم زیاد می‌نوشد. حس گرسنگی سیرنشدنی در او پیدا می‌شود و همیشه خسته و ناتوان است و كم‌كم لاغرمی‌شود.
درمان با انسولین گیاهی: یكی از ترشحات لوزالمعده برای تنظیم قندخون بدن انسولین است. در اثر خرابی غده لوزالمعده و كم‌شدن انسولین شخص مبتلا به مرض قند نمی‌شود سابقاً این انسولین را از همان غده می‌گرفتند و به بیمار تزریق می‌كردند. پس از تزریق قندخون و ادرار كم می‌شد. ولی پس از چندی دوباره بالا می‌رفت. اخیراً در هویج انسولین گیاهی مخصوصی پیدا كرده‌اند كه بیماری قند را معالجه می‌كند. و همچنین آب شلغم نیز انسولین گیاهی به مقدار زیاد دارد و نوشیدن آن به كلیه مبتلایان مرض قند توصیه می‌شود. بنابراین خوردن آب هویج بهترین درمان بیمار قند می‌باشد و همچنین توت خشك كه برای معالجه این بیماری نافع می‌باشد . برگ‌بور كه داروئی می‌باشد نیز بصورت دمكرده آن برای بیماران دیابتی توصیه شده‌است و همچنین برای امراضی نظیر خونریزیها، تپش قلب و فشارخون در ضعف و كم‌خونی و اسهال‌خونی و ساده توصیه می‌شود.
خوردن شاهی را نیز برای بیماران دیابتی توصیه كرده‌اند و گفته می‌شود كه دارای انسولین می‌باشد و قند وارد در خون را خارج می‌كند. پیاز نیز دارای انسولین می‌باشد و در معالجه قند مؤثر است. میوه‌ها و سبزیهایی كه دارای ویتامین C می‌باشند( مثل پیاز) در تنظیم قندخون مؤثر بوده و در معالجه و عدم مبتلا به این بیماری نقش بزرگی را بازی می‌كنند. ویتامین C در نسترن وحشی، فلفل سبز، آب نارنج، آب لیمو، گوجه‌فرنگی به مقدار زیادی موجود است و نیز در بادام، سیب، زردآلو، موز، خربزه، انار، گلابی، جعفری، نخود، شاهی، توت‌فرنگی، دارابی، انبه، گوجه‌سبز و نارنگی پیدا می‌شود. بنابراین اگر می‌خواهید به این بیماری مبتلا نشوید خوردن این مواد را فراموش نكنید و افراط هم نكنید. همچنین ویتامین B هم در درمان قند مؤثر می‌باشد. خوردن میوه، غلات، سبزیهایی كه
( ویتامین B ) دارند برای انسان لازم است و برای عدم ابتلا و معالجه قند لازم است غلاتی مثل گندم، جو و ذرت كه مخصوصاً سبوس آنها نخی از ویتامین B می‌باشد. میوه‌ها و سبزیها مانند پیاز، هویج، كاهو، كاسنی، اسفناج، كلم، فندق، گردو، گیلاس، هلو، خرما و همچنین لبنیات مخصوصاً ماست و پنیر دارای ویتامین B بوده و برای عدم ابتلا به بیماری قند مفید می‌باشد.در این مرض چون گلوكز و مواد غذایی مولد حرارت با ادرار دفع می‌شود و به هدر می‌رود برابر دستور جداگانه‌ای مصرف روغن ماهی نیز مؤثر می‌باشد.در بیماری دیابت روزه فوق‌العاده مؤثر می‌باشد زیرا 5 ساعت پس از خوردن غذا قند در خون كم می‌شود و پس از ده ساعت قندخون به كمترین حد طبیعی خود می‌رسد بنابراین روزه در مداوای دیابت نقش مهمی را بازی می‌كند حتی پس از پیدایش انسولین كه مخصوص این بیماری است باز هم روزه مهمترین هربه برای پزشكان ماهر می‌باشد.همچنین انگور تازه طبیعی قندخون افراد بیمار را بالا نمی‌برد چون انگور تمام اسیدها و تمام مواد مقوی را دارا می‌باشد. بنابراین طبق دستور پزشك معالج انگور برای بیماران مفید می‌باشد. شلغم نیز نظیر ترب مقوی بوده و بعضی از اقسام مرض قند را علاج می‌كند. آب برای بیماران دیابتی ضرورت كامل دارند زیرا این افراد زیادتر از معمول ادرار می‌كنند هر گاه آب كافی جانشین آب از دست رفته نشود باعث تغییرات شدید املاح خونشان می‌گردد. ورزش و درمان بیماریها (برایان‌س. لوتلتز و ایگناسیوریپون) ترجمه دكتر فرزین حبپحی و دكتر مهران عسگری خانقاه.
دیابت یكی از قدیمی‌ترین بیماریهای شناخته شده است. اولین موارد گزارش شده دیابت به سال 400 قبل از میلاد باز می‌گردد. پزشكان باستانی به این نكته توجه نمودند كه ادرار افراد دیابتی به خاطر قند طعم شیرینی دارد. واژه Mellitus یك واژه لاتین به معنای عسل است و به شیرینی ادرار اطلاق می‌شود و این آزمونی برای این بیماری است. دیابت شیرین اغلب با بیماریهای دیگری نظیر بیماری قلبی یا هیپرتانسیون همراه است. قریب به 12-14 میلیون فرد در ایالات متحده مبتلا به دیابت هستند. دیابت در بانوان 50% شایعتر است و شیوع این بیماری در سیاهپوستان بیش از سفید‌پوستان است ولی با این وجود به نظر می‌رسد كه احتمال پیدایش دیابت نوع I در مردان بیشتر باشد. دیابت یك اختلال متابولیك است كه با كمبود هورمون انسولین مقاومت به انسولین یا هر دو مشخص می‌شود و به هیپرگلیسمی(قند خون بالا) و سایر اختلالات متابولیك منجر می‌شود. افرادی كه تشخیص دیابت برای آنها گذاشته شده است در معرض خطر عوارض نورولوژیك (عصبی)، قلبی عروقی، چشمی، كلیوی و سایر عوارض هستند. عوامل ژنتیكی در پیدایش دیابت نیز نقش دارند. تقسیم‌بندی دیابت
دیابت قندی وابسته به انسولین(IDDM) یا دیابت نوع I : این نوع دیابت معمولاً در دوران كودكی تشخیص داده می‌شود ولی می‌تواند در هر سنی پدید آید و با تولید ناكافی انسولین بخاطر تخریب سلولهای (بتا) در جزایر لانگرهانس لوزالمعده مشخص می‌گردد.
دیابت قندی غیر وابسته به انسولین(NIDDM) یا دیابت نوع II :قریب به 80% گزارش شده دیابت از نوع دو می‌باشند. این بیماری با مقاومت به انسولین ناشی از عوامل ژنتیكی (وقوع همزمان بیماری در 90% دوقلوهای مشابه) و عوامل اكتسابی نظیر چاقی و بی‌تحركی مشخص می‌گردد.
نشانه‌های دیابت: نشانه‌های شایع دیابت شامل تشنگی، افزایش دفع ادرار، كاهش وزن و احساس خستگی می‌باشد. در صورت عدم تشخیص و درمان این نشانه‌ها به تنگی نفس، تهوع، استفراغ، گیجی و در موارد شدید به اغماء، شوك و مرگ منتهی می‌شود. عوارض آن شامل: دیابت و بیماری قلبی- دیابت و بیماری كلیه- دیابت و چشم- كاتاراكت (در اثر اتصال گلوكز به پروتئین عدسی چشم بوجود می‌آید)- رتینوپاتی (بیماری شبكیه كه آسیب به عروق خونی كوچك شبكیه كه در قسمت داخل و پشت چشم قرار دارند، عامل این اختلال است)- گلوكرم(بیماری كه با افزایش فشار مایع درون چشم مشخص می‌شود)- دیابت و اعصاب…
درمان با رژیم غذایی: در بیماران دیابتی میزان كالری مصرفی در حدی باشد كه وزن ایده‌آل بدن حفظ شود. این میزان معمولاً حول‌وحوش 2500-2000 كالری می‌باشد. بسیاری از بیماران مبتلا به دیابت نوع دو كه چاق هستند نباید كالری مصرفی روزانه خود را به كمتر از 1200 تقلیل دهند. در غیر اینصورت ممكن است هیپوگلیسمی، تحلیل توده عضلانی و كمبود ویتامین و مواد معدنی عارض می‌شود. رژیم غذایی و داروها به تنهایی برای درمان دیابت كافی نیست و ورزش را باید به برنامه افزود.
یك رژیم غذایی برای كنترل نوسانات گلوكز خون توصیه می‌شود كه در آن بر مصرف كربوهیدراتهای پیچیده نظیر سبزیجات، حبوبات و مواد نشاسته‌ای و كربوهیدراتهای ساده مثل میوه تأكید می‌شود. از مصرف سایر كربوهیدراتهای ساده مثل شیرینی باید اجتناب نمود چون می‌توانند باعث افزایش سریع قند خون شوند. رژیمهای پرچربی و پرپروتئین امروزه توصیه نمی‌گردند. در رژیمهای غذایی مطلوب 20-10% كالری از كربوهیدرات و كمتر از 30% كالری از چربی‌ها تأمین می‌شوند. كلسترول: بیماران دیابتی در معرض افزایش غیرطبیعی میزان كلسترول هستند محدود نمودن غذاهای پرچربی و تقلیل مصرف كلسترول به كمتر 300 mg در روز برای حفظ میزان كلسترول خون در محدوده بی‌خطر حائز اهمیت است. ورزش نیز بخش مهمی از درمان كلیه افراد دیابتی است. اما خصوصاً در دیابت نوع نر حائز اهمیت می‌باشد.
باید به این نكته نیز توجه داشت كه خوردن زیاد شیرینی باعث بروز دیابت نمی‌شود بلكه خوردن مقادیر زیادی شیرینی می‌تواند دیابت را تشدید كند و موجب بروز چاقی شود كه خود یك عامل خطر برای پیدایش دیابت نوع 2 می‌باشد.
تغذیه (هاریسون)نقش اولیه رژیم درمانی پیشگیری یا درمان سوء تغذیه، كنترل علائم و نشانه‌هایمربوط به رژیم غذایی در بیماریها، تأخیر پیشرفت بیماریهای مزمن و فراهم كردن حمایت كمكی برای سایر درمانها می‌باشد. تغذیه درمانی می‌تواند از طریق تزریقی و روده‌ای و یا استفاده از مكمل‌های خوراكی با اهداف ویژه باشد. چهار اصل اساسی برای رژیم درمان وجود دارد:1- یك مشكل وابسته به تغذیه باید وجود داشته باشد 2- رژیم درمانی باید براساس علمی استوار باشد 3- بیمار باید قادر به خوردن بوده و لوله گوارشی فعالی داشته باشد4- بیمار باید به رژیم غذایی پایبند باشد.اصلاحات رژیمهای درمانی سه تغییر اساسی پیدا می‌كند: اصلاح روش تغذیه- قوام و اجزای تشكیل دهنده مواد غذایی
اصلاحات برای دیابت قندی: جدول اولی توصیه‌های غذایی برای افراد مبتلا به دیابت قندی و جدول دوم جایگزین آن را نشان می‌دهد این لیست مبادله اندازه صرف غذاهای مختلف را كه از نظر ارزش غذایی مشابه هستند نشان می‌دهد. این لیستها بسته به بیماری و اصلاحات غذایی مورد نظر متفاوت هستند. چنین لیستهایی یك برنامه غذایی كلی را فراهم می‌كنند.رژیم درمانی در دیابت برای كنترل تظاهرات حاد سودمند می‌باشد.مصرف انرژی: بدست آوردن و حفظ وزن مطلوب بدنكربوهیدرات: 1) 60-55 % كل كالری 2) جایگزین‌كردن كربوهیدراتهای كمپلكس ناخالص با فیبرهای خالص كربوهیدارتی 3) مقادیر متوسط سوكروز و سایر قندهای خالص قابل قبول.پروتئین: برطبق mg/kg , RDA وزن ایده‌آل بدنكلسترول و چربی كامل: كمتر از 30% كل كالری از چربی و كلسترول كم‌تراز mg/di 300 شیرین‌كننده‌های جایگزین: شیرین‌كننده‌های مغذی و غیرمغذی، هر دو در مقادیر متوسط قابل قبولند.نمك: كه از mg/dt 300 ویتامین و مواد معدنی : مطابق RDM
جدول جایگزین برای برنامه‌ریزی غذایی در دیابتلیست تبادل گروههای غذایی كربوهیدرات پروتئین چربی انرژی ورودی(k kal )نشاسته/نان (غلات، حبوبات یا شیرینی) Gr 15 Gr 3 ناچیز 80گوشت یك اونس(gr 30 ) پختهنازك و بدون چربی – 7 3 55
با چربی متوسط – 7 5 75پرچربی – 7 8 100سبزیجات (پخته شده یاشیره) 5 2 – 25میوه( میوه‌تازه و یا آب میوه) 15 – – 60شیررقیق
كم‌چربكاملچربی( یك قاشق كره- مایونز) 12
1212–
8
88– ناچیز
885 120
150
45
مروری بر تاریخچه بیماریتمدنهای قدیمی مصر، رم باستان و هندوستان بیماری دیابت را تشخیص داده و تغییرات غذایی مختلفی پیشنهاد نمودند. مؤلفان اولیه كتب پزشكی كاهش وزن، دفع زیاد ادرار و مزه شیرین آن را گزارش داده‌اند. اره تئو، یك شهروند یونانی متوجه تشنگی شدید و ادرار زیاد این افراد گردید و این حالت را دیابت به معنای عبور كردن نامید. توماس ویلیس، پزشكی از اهالی لندن، در سال 1675متوجه مزه شیرین ادرار شد و به دنبال كلمه دیابت، واژه mellitus به معنای« عسل مانند» را افزود. بیشتر پزشكان دوران گذشته جایگزین كردن مواد قندی را با مواد دیگر توصیه می‌نمودند.
در قرون گذشته، توصیه‌هایی كه جهت مواد قندی غذا برای افراد دیابتی صورت می‌گرفت بیشتر براساس تئوریها و یا اعتقادات مردم بود تا براساس اطلاعات علمی. در نتیجه طرفداران جایگزینی مواد قندی مدام در حال مباحثه با طرفداران تز محدود نكردن كربوهیدراتهای (مواد قندی) رژیم بودند. طرفداران رژیمهای كم كربوهیدرات و چربی زیاد حرفشان این بود كه از آنجا كه افراد دیابتی قند خون و ادرارشان خیلی بالاست باید از مقدار كمتری قند و كربوهیدرات استفاده نمایند. افراد طرفدار رژیمهای پركربوهیدرات معتقد بودند كه كربوهیدرات غذا باید جایگزین قند از دست رفته ادرار باشد. ولی مسئله بسیار مهمی كه هنوز هم به نحوه اداره بیماری دیابت ربط پیدا می‌كند و هر دو طرف متفق‌القول بر آن صحه می‌گذارند این است كه بهتر است كالری رژیم این بیماران محدود باشد.
دوران قبل از انسولین: جان رولو ، جراح ارتش انگلستان، در سال 1797 دوره جدیدی در تغذیه درمانی بیماران دیابتی بنا نهاد. او رژیم كم كربوهیدرات با چربی زیاد و فقدان هر نوع سبزی را توصیه نمود. درمان او به سوی به حداقل رساندن گلوكز جهت می‌یافت. هنگامی كه بیمارانش بهتر شدند، او به آنان اجازه داد كه سبزیجات را با احتیاط زیاد مصرف نمایند. چارلز هنری پایك ، اهل فیلادلفیا، در سال 1860 تنها استفاده از منافع حیوانی را پیشنهاد نمود. متعاقب آن، در سال 1868، فردی فرانسوی به نام بوشاردا رژیم قابل تحملتری بوجود آورد كه شامل كربوهیدرات كم، حذف شیر، چربی زیاد و مقداری سبزیجات آب‌پز بود. او مشاهده كرده بود كه جیره كم غذا به هنگام جنگها همراه با كاهش گلوكز ادرار در افراد بیمارش می‌باشد(شكل 1-1). بنابراین. علاوه بر محدود كردن كربوهیدرات دریافتی، او اصل مهم دیگری در تغذیه دیابتی‌ها بنا نهاد، و آن محدود كردن انرژی دریافتی بود. او همچنین روزه‌گیری متناوب را برای كنترل قند ادرار متداول نمود. گزارشات او در دوره قبل از انسولین برای افراد دیابتی كه استفاده گسترده از رژیم كم كربوهیدرات با انرژی محدود را توصیه می‌نمود، هیجان زیادی ایجاد كرد. پزشك و محقق آلمانی، برنارد نونین در سال 1906 رژیمهایی كه با دقت اندازه‌گیری شده بود، عرضه نمود. او متوجه شد كه پروتئین غذا باعث افزایش قند ادرار می‌گردد و محدودیت پروتئین و كربوهیدرات غذا را توصیه نمود. او همچنین گزارش داد كه روزه‌های 24 ساعته متناوب برای افرادی با دیابت خفیف‌تر باعث كاهش قند ادرار می‌شود. در(جدول 1-1) خلاصه تغییرات غذاهای توصیه شده را در ظرف 50 سال اخیر نشان می‌دهد. همانطور كه بعداً بحث خواهد شد، بتازگی اطلاعات بالینی و آزمایشی قابل ملاحظه‌ای به دست آمده است كه از پیشنهادات انجمن ملی دیابت امریكا پشتیبانی می‌نماید. توصیه این انجمن رژیمی با چربی محدود و كربوهیدرات نسبتاً زیاد می‌باشد.
جدول 1-1 تغییرات غذایی افراد دیابتی 1930 1955 1970 1985كربوهیدرات، مقدار كل (گرم در روز) درصد انرژی كربوهیدراتهای ساده (گرم در روز) 70(14)
40 176(35)71 225(45)112 275
(55)125كربوهیدراتهای كمپلكس (گرم در روز) 30 105 113 150چربی، مقدار كل (گرم در روز)درصد انرژی چربیهای اشباعروغن مایع با یك باند مضاعف(گرم در روز)روغن مایع با چند باند(گرم در روز) 153(69)87509 99(45)3711 82(37)353113 60(27)15
1525كلسترول( میلیگرم در روز) 1060 690 550 150پروتئین( گرم در روز) 85 101 90 90فیبر رژیم(گرم در روز) 8 15 20 40
شیوععلت دقیق دیابت هنوز معلوم نیست بنابراین معالجه آن بیشتر حالت تسكین دارد تا درمان قطعی تا زمانیكه عامل بازدارنده‌ای پیدا نشود وقوع دیابت به دلایل زیر در حال افزایش خواهد بود:1- سن: وقوع دیابت در افراد بالای 40 سال بیشتر است تا در جوانان افراد 65 سال و یا مسن‌تر 50 درصد امكان ابتلا به دیابت را دارند و تغییر جمعیت به نحوی است كه درصد دیابتی‌های میانسال كه در حالت عادی 10 درصد دیابتی‌ها را تشكیل می‌دهد مرتب در حال افزایش است.2- چاقی: خوردن زیاد غذا و جایگزین شدن چربی در سلولهای چربی مستلزم تولید انسولین به مقادیر زیادی می‌باشد كه این به نوبه خود باعث خستگی و استهلاك سلولهای غده پانكراس می‌گردد. چاقی باعث می‌شود افراد مستعد به ابتلا سریعتر به بیماری دچار می‌شوند تعداد افراد چاق در دنیا روز به روز در حال افزایش می‌باشد.3- افزایش طول عمر: انسان قرنهاست بیماری دیابت را می‌شناسد، ولی مسئله ژنتیكی آن هنوز مورد بحث می‌باشد. حالات مختلف انتقال بیماری از راه ژن توسط افراد گوناگون پیشنهاد شده ولی هنوز به ثبوت نرسیده‌است. از آنجا كه طول عمر مردم دنیا افزایش پیدا كرده طول زمان تولید فرزند نیز زیاد شده و كودكان مبتلا و یا مستعد به دیابت نیز به همان نسبت زیادتر شده‌اند.
رژیم در دیابتوضع زنان دیابتی در دوران بارداری در مقایسه با متابولیسم عادی رژیم در دوران بارداری بسته به وضعیت شخص دیابتی متفاوت است. زن باردار دیابتی نماینده گروهی است كه از جهت متابولیكی نامتجانسند. به همین علت تشخیص دقیق و ثابت برای زنان باردار دیابتی ضروری است. طبق اطلاعات انستیتو ملی بهداشت امریكا زنانی كه در دوران بارداری نسبت به كربوهیدارتها عدم تحمل دارند در سه گروه اصلی طبقه‌بندی می‌شوند:
دسته اول : دیابت نوع اول یا دیابت جواناندسته دوم: دیابت نوع دوم یا دبابت بزرگسالاندسته سوم: دیابت مربوط به بارداریدیابت مربوط به بارداریدیابت بارداری در زنانی ظاهر می‌شود كه قبلاً هیچ سابقه‌ای در این بیماری نداشته‌اند گلوكزاوری( گلوكز در ادرار) ممكن است حالتی زودگذار داشته باشد یا اینكه ممكن است این بیماری را مركز توجه و مطالعات زیادی قرار داده است.
تشخیص دبابت مربوط به بارداریجداسازی دیابت مربوط به بارداری از سایر انواع آن درسراسر دنیا امر مهمی برای زنان باردار محسوب می‌شود بخصوص بخاطر افزایش اطلاعاتی كه در مورد اهمیت وقوع این بیماری و رابطه‌اش با گرفتاریهای زنان بارداری وجود دارد این امر مخصوصاً برای زنانی اهمیت دارد كه(1) دیابت فامیلی دارند، (2) بدون علت موجه نوزاد مرده به دنیا آورده‌اند، (3) نوزادانی با وزن 4 كیلوگرم و یا بیشتر به دنیا آورده‌اند ،(4) سقط جنینهای مكرر تجربه كرده‌اند، (5) نوزادانی بدنیا آورده‌اند كه چندین حالت غیرعادی داشته‌اند، (6) و سرانجام به چاقی بیش از اندازه دچار بوده‌اند.
بین هفته بیست و چهارم و بیست و هشتم بارداری به زنانی كه در آزمایشات عادی تست گلوكز عدم تحمل نشان نداده‌اند 50 گرم گلوكز خوراكی داده می‌شود اگر مقدار گلوكز خون بعد از یك ساعت 140 میلیگرم یا بیشتر باشد تست تحمل گلوكز در مورد آنها اجرا خواهد شد و 100 گرم گلوكز خوراكی در زمان ناشتا به آنها داده می‌شود. از آنجائیكه آستانه كلیوی گلوكز در بارداری بطور عادی پائین‌تر است گلوكز اوری گذرا با مقادیر عادی گلوكز در غذا حالتی غیرعادی نیست. كنترل مداوم زنان باردار بخصوص آنهایی كه تاریخچه مشكوكی دارند. بخشی از مراقبتهای خاص جهت جلوگیری از این بیماری است.
دوره دیابت در بارداریخط سیر دیابت در بارداری معمولاً نسبت به ماه اول الگوی متفاوتی را دنبال می‌نماید. مراحل اولیه بارداری با افزایش انتقال گلوكز از مادر به جنین، برای برآورده ساختن احتیاجات انرژی او، مشخص می‌شود. جذب گلوكز توسط جنین، و كاهش دریافت مواد غذایی مادر كه در اوایل بارداری به خاطر تهوع و استفراغ بوجود می‌آید، باعث می‌شود مادر احتیاج كمتری به انسولین پیدا كند. كاهش در میزان انسولین مورد نیاز نتیجه حساسیت بافت و یا تغییر حالت دیابت نیست، بلكه بیشتر به خاطر كاهش گلوكز موجود در خون می‌باشد. در نیمه دوم بارداری اثر دیابتوژیك هورمونهای جفت بر تخلیه مدام گلوكز خون توسط جنین غلبه كرده و احتیاج به انسولین 65 تا 70 درصد افزایش می‌یابد. همزمان كه تأثیر انسولین كم می‌شود، تمایل به ایجاد كتوز افزایش می‌یابد. ممكن است در این هنگام در شناسایی بیماری دچار اشكال شدیم چون این كتوز ممكن است نمایانگر كتوز ناشی از گرسنگی باشد تا كتوز دیابت، كه این خود نشانگر احتیاج به گلوكز است تا انسولین. به این ترتیب كنترل دقیق تمام پارامترها مهم می‌باشد.
بعد از زایمان، سطح هورمونهای بارداری، استروژن و پروژسترون بسرعت سقوط می‌كند و توقف ترشح هورمون رشد كماكان ادامه دارد. این تغییرات هورمونی باعث كاهش انسولین مورد نیاز مادر می‌شود، كه غالباً به مقادیر زیر مقدار قبل از بارداری می‌رسد.
نحوه اداره دیابت در بارداری برای آنكه بارداری یك زن دیابتی عاقبت موفقت‌آمیزی داشته باشد لازم است كه احتیاط‌های لازم براساس حالات زیر صورت گیرد: (1) اصول صحیح در نحوه اداره بارداری و دیابت،(2) توجه زیاد به تركیبات اصلی رژیم، انسولین و ورزش، (3) برنامه‌ای جهت مراقبت از فرد در برابر تغییرات زمان بارداری، (4) تطبیق به احتیاجات زمان زایمان و بعد از زایمان. اداره دقیق باید شامل ارزشیابی‌های مكرر، مراقبتهای تیمی و درمان فردی باشد. كاركنان درمانگاهها از روی تجربه می‌دانند كه هیچ چیزی نمی‌تواند جایگزین تماسهای مكرر با مادر و مشاهدات نزدیك تغییر مسیر متابولیسم و اثرات آن به هنگام بارداری شود. در بیشتر درمانگاههای مادر و كودك از تمام بیماران دیابتی تا هفته بیست و ششم هر دو هفته یكبار معاینه به عمل می‌آید و بعد از آن هفته‌ای یكبار و اگر لازم بود بیشتر.
به علت جنبه‌های گوناگون دیابت و مسیر آن به هنگام بارداری، و همچنین به خاطر تغییر جهت بارداری به علت دیابت، بهتر است گروهی از افراد متخصص احتیاجات در حال تغییر مادر را ارزیابی نمایند. این گروه شامل انترن، متخصص زنان. پرستار، متخصص تغذیه و به هنگام تولد متخصص كودكان. از آنجا كه تغذیه جهت مراقبت صحیح و سالم در بارداری و دیابت ركن اصلی است، متخصصین تغذیه درمانگاه عضو بسیار مهمی از گروه مراقبت را تشكیل می‌دهد. مهمترین عمل در این دوران مراقبت صحیح از مادر است. حالت ایده‌آل آن است كه در افراد دیابتی بارداری با نقشه قبلی صورت گیرد و قبل از عمل لقاح دیابت تحت كنترل دقیق قرار داشته باشد و برای زمان بارداری و مشكلات دیابت آموزش داده شده، و خود شخص مهارت خوبی در اندازه‌گیری مقدار گلوكز خون پیدا كند. همچنین پیروی از رژیم، دقت در مقدار انسولین و انجام ورزش را نیز در نظر داشته باشد. در تمام طول بارداری، پیشرفت امر باید بطور مداوم ارزیابی گردد و مراقبت از خویش را طبق علائم كلینیكی تغییر داد.
از آنجا كه دیابت، بارداری و افراد مختلف بطور كلی از جهت نیازمندیها و طبیعت با هم متفاوت می‌باشند، درمان فردی دقیق و حفاظت‌كننده برای این حالت امری ضروری است. توجه به فرد از نظر پزشكی، همراه با تغذیه‌ای مطلوب و تزریق انسولین بطوری كه از صدمه‌زدن به جنین اجتناب شود، روش خوبی برای كنترل دیابت می‌باشد. مراقبت متخصص زنان به روی حفظ سلامت مادر و جنین در طول بارداری و به حداقل رساندن ریسك برای مادر و نوزاد تمركز می‌یابد.
اصول تغذیه درمانیمراقبت مداوم از وجود مواد اصلی در رژیم، انسولین، همراه با ورزش به ما كمك می‌كند تا از نتیجه موفقیت‌آمیز بارداری اطمینان حاصل نمائیم. مسئله اساسی در نحوه اداره دیابت در هر زمانی، كنترل رژیم و پیروی كردن از آن است. این امر در بارداری اهمیت بیشتری پیدا می‌كند. هم در دیابت كه از قبل وجود داشته و هم در دیابت دوران بارداری.
زنان دیابتی(نوع جوانان) كه قبلاً هم حامله شده‌اند، در مورد نحوه اداره بیماری‌شان از توصیه‌های لازم اطلاع دارند. گاهی اوقات رژیم آزاد به آنها داده می‌شود. اما در دوران بارداری آنها باید درباره نیازهای خاص غذایشان و اهمیت كنترل قند خون مطالبی بیاموزند. در این زمان فرد احتیاج به تغییر رژیم و كسب مهارتهای لازم دارد چون انگیزه خوبی برای این كار نیز دارد. برای به حداقل رساندن نوسانات قندخون باید توجه خاصی به پخش كالری و كربوهیدرات در طول روز نمود. برنامه منظم روزانه برای اندازه‌گیری سطح گلوكز خون مادر را قادر می‌سازد تا بتواند مقدار گلوكز را در تمام روز دقیقاً كنترل نماید. اما باید در نظر داشت كه برای افزایش وزن باید انرژی كافی دریافت نماید. رژیم مادر، با هر نوع دیابت باید كاملاً حالت اختصاصی داشته باشد و آن را براساس افزایش وزن، سلامت كلی فرد، عادات غذایی، و مقدار انسولین تنظیم نمود.
در مراقبت از افراد دیابتی بخصوص در زمان بارداری اصول رژیم براساس واژه تعادل قرار دارد:1- تعادل كل انرژی= میزان انرژی دریافتی باید با مقدار انرژی مورد نیاز( یعنی جمع متابولیسم بازال و فعالیت جسمانی) هماهنگ باشد تا افزایش وزن مطلوب به دست آید. در بارداری كل انرژی مورد نیاز براساس رشد مادر – جنین و افزایش كلی احتیاجات متابولیك مادر می‌باشد. این انرژی در كشورهای مختلف و در درمانگاههای مختلف متفاوت می‌باشد و از 32 تا 35 گرفته تا 38 كالری به ازاء هر كیلوگرم وزن ایده‌آل نوسان دارد. در جداول RDA مقدار 300 كالری به انرژی زن بالغ اضافه می‌شود و آن را به 2000 تا 2400 برای یك زن 55 كیلو می‌رساند این در حدود 40 كالری به ازاء هر كیلوگرم وزن فرد می‌باشد.
2-تعادل مواد مغذی= نسبت مواد مغذی انرژی‌زا( كربوهیدارت پروتئین و چربی) برای برآورده‌كردن احتیاجات متابولیكی مهم می‌باشد. برخلاف نظریات قبل، كربورهیدرات دریافتی را نباید كم كرد و این ماده برای تولید انرژی مادر و همین جنین باید كافی باشد. این مقدار حدوداً 50 تا 55 درصد كالری دریافتی است و نباید از 250 گرم در روز كمتر باشد. همانطور كه قبلاً ذكر شد كربوهیدراتها باید بیشتر از نوع كربوهیدرات پیچیده باشند.( مثل نشاسته غلات و حبوبات و سبزیجات) تا بتدریج آزادشده و وارد جریان خون شود و باید از حداقل كربوهیدراتهای ساده( مثل قندهای تصفیه شده مانند شكر و قند معمولی) استفاده نمود.
پروتئین مورد نیاز در بارداری افزایش می‌یابد. مقدار پروتئین دلخواه در كنترل دیابت اهمیت دارد. بنابراین رژیم زن باردار دیابتی باید حدود 100 تا 120 گرم پروتئین در روز داشته باشد كه تقریباً 15 تا 20 درصد كل انرژی را شامل می‌شود.
برای زنان دیابتی باردار مقدار چربی بطور متوسط در نظر گرفته شده‌است. بنابراین مقدار كالری باقیمانده رژیم را باید برای چربی منظور كرد. و این 30 درصد كل كالری روزانه است این چربی به 60 تا 80 گرم در روز می‌رسد. بطور كلی استفاده از چربیهای اشباع باید محدود و كنترل شود.
3- تعادل در پخش مواد= برای آنكه از كاهش ناگهانی قند خون جلوگیری شود و ورود گلوكز به خون حالت با ثباتی داشته باشد مواد قندی باید به نسبت میزان انسولین بدن در طول روز تقسیم شود. این امر برای جلوگیری از كتوز هم مؤثر می‌باشد. الگوی عادی پخش مواد غذایی همان حالت نرمال را دارد؛ یعنی سه وعده غذا، و كمی ماده غذایی در بین وعده‌های روزانه مثل وسط صبح و بعدازظهر و مقداری قبل از خواب هر وعده غذا باید حاوی پروتئین و كربوهیدارت باشد تا هضم و جذب آن و در نتیجه رهاشدن گلوكز در خون حالت باثباتی پیدا نماید. در مورد ساعات دقیق غذا نباید اشتباه شود و شخص باید هر روز الگوی ثابتی را دنبال نماید. قبل از هر وعده غذا و قبل از خواب باید میزان قند خون را اندازه‌گیری كرد و گاهی هم مقدار آن را دو ساعت پس از صرف غذا كنترل نمود.
برای طرح رژیم می‌توان از جداول استاندارد مختلف استفاده نمود. مثال زیر از جداول انجمن ملی دیابت امریكا و انجمن ملی رژیم امریكا برای یك زن 64 كیلوگرم در نظر گرفته شده‌است.انرژی 2240 كالری( 35 كالری به ازاء هر كیلوگرم وزن بدن)كربوهیدارت 280 گرم( 50 درصد كل كالری)پروتئین 112 گرم( 20 درصد كل كالری)چربی 75 گرم ( 30 درصد كل كالری روزانه)
تقسیم مواد غذایی فوق در روز را می‌توان به دلخواه و برحسب میزان انسولین انجام داد.یك نحوه آن به طریق زیر می‌باشد.
جدول 1-5 الگوی برنامه غذایی با استفاده از لیست مبادلهگروه لیست مبادله مقدار كل صبحانه نهار ساعت 4 شام قبل از خوابمواد نشاسته‌ای (نان، ماكارونی، برنج و غیره) 10 قسمت( از لیست مبادله) 3 قسمت 2 قسمت 1 قسمت 3 قسمت 1 قسمتگوشت( چربی متوسط) 7 1 2 1 2 1سبزیجات 4 – 2 – 2 –میوه 4 1 1 1 – 1شیر 4 1 1 1 – 1چربی 4 1 1 – 2 –
تعادل انسولیندر طول بارداری باید میزان انسولین به حدی باشد كه تغییرات متابولیكی ناشی از بارداری و غذای دریافتی را شامل شود. مثل تمام جنبه‌های دیگر دیابت، میزان انسولین باید حالتی كاملاً فردی داشته باشد. معمولاً در اوایل بارداری تزریق دوبار در روز( مخلوط انسولین رگولار و متوسط) حالت خوبی برای بیمار دارد. در هفته بیست و چهارم تا بیست و هشتم بارداری استفاده بیشتر از انسولین رگولار و مقداری انسولین اضافی( از نوع متوسط) مورد احتیاج می‌باشد.
برای مثال، در كنترل شدید این دوران از بارداری، حالت تزریق انسولین در بیشتر كلینیكها آن است كه سه بار در روز قبل از غذا انسولین رگولار و انسولین متوسط در زمان صبحانه و قبل از خواب داده شود. همانطور كه ذكر شد احتیاج به انسولین معمولاً در سه ماهه اول بارداری سقوط می‌كند كه علت آن استفاده مداوم جنین از گلوكز و سقوط آن در خون می‌باشد. بنابراین مقدار انسولین به مقدار قبلی آن می‌رسد. ولی در نیمه دوم بارداری میزان انسولین مورد نیاز در این دوره در حدود 70 تا 100 درصد مقدار آن در قبل از بارداری است.
هدف نهایی در دادن انسولین در دوران بارداری رساندن مقدار گلوكز خون به 60 تا 120 میلیگرم در 100 میلی‌لیتر خون می‌باشد و معمولاً می‌توان بدون آنكه خطر هیبوگلیسمی در میان باشد به این هدف رسید.
وظیفه بیماران-اطلاعات خود را در مورد دیابت نگه دارید و آخرین مقالات وتحقیقات را در این مورد بخوانید.برای تنظیم مقدار انسولین مرتباً با پزشك خود تماس بگیرید. تنشهای فیزیكی بارداری معمولاً منجر به افزایش انسولین مورد نیاز می‌گردد و آن را نزدیك به دو برابر می‌نماید بخصوص در سه ماهه آخر بارداری. اغلب مقدار كل انسولین روزانه در دو نوبت تزریق می‌گردد. دو سوم مقدار كل قبل از صبحانه و یك سوم قبل از شام. انسولین رگولار غالباً به این نوع درمان اضافه می‌گردد.
– در سه ماهه اول تغییرات هورمونی كه منجر به تهوع و استفراغ می‌گردد باعث كاهش انسولین مورد نیاز می‌شود.– كم‌شدن میزان انسولین مورد نیاز در سه ماهه آخر بارداری نشاندهنده وضع غیرعادی جنین است.
– اگر زمانی هیپوگلیسمی ایجاد شد آن را با یك لیوان آب میوه( شیرین نشده) و یا معادل آن ی میوه از لیست مبادله بهبود بخشید. آب میوه و یا خود میوه باید حدود 10 گرم كربوهیدرات داشته‌باشد. یك لیوان شیر هم به همان اندازه می‌تواند مؤثر باشد پروتئین شیر می‌تواند قند خون را برای مدتی طولانی‌تر حفظ نماید تا یك ماده قندی غلیظ.
زایمان و مراقبتهای بعد از آنهدف بیشتر متخصصین زنان – دیابت بر این محور است كه شرایط را طوری بوجود آورند كه بارداری تا انتها با حالتی نرمال طی گردد، بدون آنكه به جنین آسیب وارد شود. و تا حد امكان زایمان حالتی طبیعی داشته‌باشد. این اهداف تا اندازه زیادی بوسیله اولتراسونوگرافی انجام شده و بیشتر مادران دیابتی توانسته‌اند از لحاظ متابولیكی كنترل خوبی داشته باشند و فقط در انتهای بارداری در بیمارستان بستری شوند. این بررسی اولیه در زنان باعث حفظ سلامت جنین شده و(1) رشد آن را در طول بارداری كنترل می‌نماید،(2) هر علامت غیرعادی را در اولین فرصت نشان می‌دهد، بخصوص افزایش هموگلوبین را در اوایل بارداری،(3) سن جنین را تأئید می‌نماید،(4) تشخیص ماكروزمی( جثه بزرگ) در جنین بخصوص در سه ماهه آخر را نشان می‌دهد،(5) تشخیص معلولیت در سیستم عصبی قلب و عضلات را معلوم می‌نماید.
هدف در زایمان حفظ مقدار گلوكز خون در سطح نرمال و جلوگیری از كتوز می‌باشد. برای رسیدن به مقصود معمولاً سرم قندی با مقداری محدود انسولین رگولار، بسته به میزان مورد احتیاج مادر و میزان قند خون در تمام طول مدت وضع حمل داده شود. متوجه شده‌اند كه اگر مادران تحت كنترل دقیقی باشند بسیاری به هنگام وضع حمل یا اصلاً احتیاج به انسولین ندارند و یا به میزان كمی از آن محتاج می‌باشند.
بعد از زایمان بخاطر خارج شدن سریع هورمونهای جفت و ادامه كاهش هورمون رشد، كاهش شدیدی حدود 50 درصد و یا بیشتر در میزان انسولین مورد نیاز فرد بوجود می‌آید. تجویز می‌شود مادر هرچه سریعتر رژیم كامل را شروع نماید تا بتواند ذخایر غذایی بدنش را دوباره تأمین كرده و توانایی شیردهی را داشته باشد. دركنترل دیابت، شیردهی هیچ مشكلی ایجاد نمی‌نماید
اما این امر مستلزم آن است كه انرژی دریافتی را اضافه نموده و آنرا به حدود 35 تا 45 كالری بازاء هر كیلوگرم وزن برسانید. پس از وضع حمل انسولین مورد نیاز متفاوت خواهد بود و باید مادران را ترغیب نمود تا مانند قبل با مهارت اداره بیماری را به عهده گرفته و دائماً خود سطح گلوكز خون و ادرار را كنترل نمایند.
شناخت بیماریطبقه‌بندی دیابتدیابت نوع اول(I) یا دیابت متكی به انسولین یا دیابت جوانان : این نوع دیابت معمولاً در سن 20 سالگی و یا كمتر رخ می‌دهد اما این احتمال نیز هست كه در هر سنی دیده شود. صفت مشخصه آن فقدان كامل انسولین و ایجاد كتوز1 است. تصور می‌شود عوامل ژنتیكی و محیطی باعث تسریع بروز بیماری شوند. حدود 10 درصد كل دیابتی‌ها را این گروه تشكیل می‌دهند. معالجه آن استفاده از تزریق انسولین می‌باشد. اختلالات عروقی و عصبی كه همیشه در دیابت وجود دارد معمولاً 20 سال بعد از زمان تشخیص آشكار می‌گردد. نرخ مرگ و میر در این نوع زیادتر از نوع(II) می‌باشد.
دیابت نوع دو(II) یا دیابتی‌های غیر انسولینی یا دیابت افراد میانسال: برخلاف دیابت متكی به انسولین این نوع بیماری عموماً بعد از سن 40 سالگی رخ می‌دهد. ولی این امر در جوانان هم دیده شده‌است. 60 تا 90 درصد این بیماران چاق هستند و یا اضافه وزن دارند به همین علت این گروه خود به دو نوع چاق و غیرچاق طبقه‌بندی می‌شود. در این نوع معمولاً كتوز دیده نمی‌شود مگر هنگام استرسهای شدید كه به علت وجود عفونت و جراحت تشدید می‌گردد. در این حالت معمولاً تولید انسولین در بدن قطع نمی‌شود، ولی كاهش می‌یابد. محدودنمودن كالری دریافتی یك نوع درمان است. اگر قندخون به حالت عادی باز نگردد، از انسولین و یا داروهای پائین‌آورنده قند خون استفاده می‌شود.
سایر انواع دیابتشرایط زیر نیز می‌تواند بوجود آورنده دیابت در شخص باشد1- صدمه رسیدن به سلولهای غده پانكراس( لوزالمعده) در اثر التهاب مزمن غده، سرطان، عفونت، و یا برداشتن قسمتی و یا تمام غده.2- عوارض و اختلالات غدد دیگر مانند اكرومگالی زیادی تیروئید و زیادی ترشح آدرنالین.3- عوارض ژنیتیكی شامل اختلالات در متابولیسم، سندرم مقاوم به انسولین، اختلالات ارثی عضلانی – عصبی
4- تزریق داروها و یا هورمونهای خاص مثل مواد مدر، داروهای ضدفشار خون، قرصهای ضدبارداری و كورتنها.5- حالات غیرطبیعی در گیرنده‌های انسولین.رژیم غذایی در دیابتاحساسات زیادی در ارتباط با غذا و غذاخوردن وجود دارد. این امر به خاطر آن است كه غذا بسته به اعتقادات فرهنگ و زمینه اقتصادی فرد و اثر احساسی و فیزیولوژیكی شخص به هنگام تطبیق با دیابت و یك رژیم جدید بسیار اختصاصی است. از آنجا كه تطبیق احساسی فرد بخشی از مرحله فراگیری و تغییرات رفتاری است باید این مسئله در آموزش تغذیه‌ای هر بیمار در نظر گرفته و گنجانیده شود.
مشكل فرد به روی تغییر عادات غذایی، عدم آزادی در زمان خوردن، مكان خوردن، و خوردن هر چیز دلخواه تمركز می‌یابد. بنابراین یك هدف از آموزش تغذیه آن است كه سعی شود عادات غذایی فرد را به نحوی در برنامه‌ریزی رژیم او بكار بریم.واكنش دیابتی به رژیم ممكن است شبیه به مراحل یك ناراحتی عمیق باشد. بیمار عمیقاً ناراحت است چون باید عادات و الگوی غذایی‌اش را تغییر دهد و از بعضی از غذاها كه لذت می‌برده محروم شود. بنابراین او ممكن است احساس آزردگی و یا دلسوزی نسبت به خود پیدا نماید. احساسات دیگر ممكن است رفتار خشونت‌آمیز، افسردگی، ردكردن غذا، ترس از عدم توانایی در تطابق با تغییرات لازمه باشد. باید به بیمار فهماند كه این نوع احساسات طبیعی و برای تطبیق و كاربرد طولانی رژیم لازم می‌باشند. كسانی كه در ارتباط با سلامتی بیمار می‌باشند مانند دكتر، پرستار، متخصص رژیم و مشاور باید این احساسات را درك كرده و به بیمار این فرصت را بدهند تا در این باره با آنان صحبت نماید.
اهداف رژیم درمانیفردی سالم با یك زندگی كامل و طول عمر طبیعی هدف نهایی هر متخصص تغذیه می‌باشد. در طرح رژیم سعی بر آن شده كه تأثیر بیماریها را با ایجاد یك حالت متابولیك نرمال كاهش دهیم. جدول 2-1 لیست اهداف كلی و خاص تغذیه درمانی را ذكر می‌نماید. نحوه ادراه دیابت شامل اهداف طولانی، متوسط، كوتاه‌مدت می‌باشد. در حالیكه سعی می‌شود گلوكز خون را در كوتاهترین مدت به دلخواه برسانیم. باید اثرات این برنامه را روی سلامت روحی و جسمی فرد هم در نظر بگیریم. هر چند اثرات طولانی رژیمی خاص و نتیجه آن به روی افراد دیابتی هنوز معلوم نشده‌است، ولی باید رژیمهایی را دنبال نمود كه، در سایه دانش پزشكی امروز، بالاترین پتانسیل را برای حفظ زندگی با حداقل مشكلات داشته‌باشد.
جدول 1-2 اهداف رژیم درمانی در دیابتاهداف خاص بدست آوردن سطح گلوكز طبیعی حفظ‌نمودن سطح چربیهای خون در حد طبیعی كاهش مشكلات خاص دیابتی‌ها
اهداف عام رساندن تمام مواد مغذی به میزان لازم به بدن بدست آوردن و حفظ نمودن وزن ایده‌آل تأمین انرژی مورد نیاز مشخص نمودن غذاهای قابل دسترسی و مورد قبول شخص برآورده نمودن نیازهای فرد در زمانهای خاص( مثل بارداری) برآورده نمودن نیازهای او در بیماریهای خاص( مثل نارسایی كبد)
هدف اصلی و اولیه تغذیه درمانی بدست آوردن سطح طبیعی گلوكز و یا سطح گلوكز فیزیولوژیك خون به نرمال رساندن تولید گلوكز و زیادكردن حساسیت به انسولین می‌باشد. این كوششها معمولاً مقدار سایر سوختهای خون مثل اسیدهای چرب، اسیدهای امینه و كتونها را در سطح طبیعی نگه می‌دارد. از جهت اولویت دومین مسئله بدست آوردن و نگهداری سطح دلخواه برای چربیهای خون است. هر چند بر سر اینكه میزان كلسترول سرم باید چه اندازه باشد
گفتگو است، ولی بسیاری از صاحبنظران معتقدند كه میزان ایده‌آل آن 130 تا 190 میلیگرم در 100 میلی‌لیتر خون و تری‌گلیسرید 200 میلیگرم در 100 میلی‌لیتر سرم است. ولی می‌توان مقدار دلخواه را از حاصل جمع 150 میلی گرم كلسترول در 100 میلی‌لیتر سرم به اضافه سن فرد محاسبه نمود. برای مثال اگر فرد 30 سال داشته‌باشد 30 +150 = 180 میلیگرم كلسترول حد طبیعی آن است. سوم آنكه هدف تغذیه درمانی طولانی مدت كاهش تظاهرات خاص دیابت مانند عوارض چشمی، عوارض كلیوی و عوارض عصبی است.
هر چند این اختلالات از جهت آسیب‌شناسی هنوز بطور كامل شناخته نشده، ولی موفقیت اولین مرحله قاعدتاً باید آن باشد كه ظهور این علائم كاهش یافته‌باشد. آخرین هدف حیاتی مقابله با علل تصلب شرائین است. بعلاوه تغذیه مناسب خطرات ناشی از فشارخون، افزایش كلسترول خون، افزایش تری‌گلیسیرید و افزایش انسولین را كاهش می‌دهد.
بطور كلی زمانیكه رژیم مواد مغذی مختلف را به اندازه كافی به بدن برساند، فرد تغذیه دلخواه را خواهد داشت. مقدار پیشنهادی مواد مغذی روزانه(RDM) برای افراد عادی در جدول 1-2 موجود می‌باشد. در مرحله دوم رژیم باید مقدار و انرژی و مواد مغذی دریافتی را به نحوی تأمین نماید كه فرد وزن دلخواه را بدست آورد. فرد بالغ اگر لاغر باشد دوست دارد به وزن دلخواه برسد. در حالیكه شخص چاق باید مقداری وزن از دست دهد تا به وزن بهتری برسد.
سوم آنكه رژیم باید سه وعده غذای مناسب و مواد غذایی بین وعده‌ها را طوری تنظیم كند كه احتیاجات انرژی برآورده گردد. چهارم آنكه رژیم باید حالت ثابتی داشته و تا حد امكان عادات غذایی شخص را دنبال نماید، ولی اگر متخصص تغذیه صلاح را در آن دید كه به تغییرات شدید دست بزند نباید در این مورد تردیدی به خرج دهد برای مثال صبحانه امری ضروری است. سایر عادات مانند استفاده زیاد از چربی یا شكر احتیاج به تغییر داشته‌باشد.
تغییرات رژیم زمانی می‌تواند نتیجه مطلوب به همراه داشته باشد كه فرد دیابتی و خانواده‌اش با تیم پزشكی توأماً همكاری نماید.بیماری از طریق آموزش، هدف تغییرات پیشنهادی را دریافته و این اهداف را با اهداف خود تطبیق می‌دهد، پنجم آنكه نیازمندیهای خاص برای زمان رشد، بارداری شیردهی، نیز در این طرح مورد بحث قرار می‌گیرد. و سرانجام آنكه تغییرات لازم برای مشكلاتی نظیر فشارخون، نارسایی قلب، بیماریهای كلیوی نیز در این طرح قرار دارد. به این ترتیب طرح رژیم نه تنها به روی فرد دیابتی بلكه به روی سلامت كلی شخص و رفاه او نیز تمركز می‌یابد.
ادامه خواندن مقاله ديابت
نوشته مقاله ديابت اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.