Quantcast
Channel: دانلود فایل رایگان
Viewing all articles
Browse latest Browse all 46175

مقاله مسجد کبود تبريز،فيروزه اسلام

$
0
0
 nx دارای 21 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : مسجد کبود تبریز،فیروزه اسلام بنای تاریخی مذهبی مسجد کبود از آثار ارزشمند دوره قراقویونلو می باشد که به دستور جهانشاه که شهر تبریز را پایـتخت خود قرار داده بود و به ســــرکــــاری عزالدین قاپوچـی بنا گردیــده و با استنــــاد به کتــیبه برجسته ســـر درب به سال 870 ه.ق ساختمان آن به اتمام رسیده است. سلــطنت جهــانشاه از سال 839 ه.ق آغـاز و تا 872 ه.ق ادامـه داشت که وی به دست اوزون حسن از طایفه آق قویونلو کشته شد و بساط اقتدار حـکومتی وی که از آسیای صغیر تا خلیج فارس و هــرات و ماوراالنهر گــسترده شده بـود برچیده شد.بنای اصـلی در مقام مـسجد مقـــبره، دارای صحـن وســیعی بـوده کــه در آن مجـــموعه ای از ســـاختمان ها از جمــله مدرســه و حمام و خــانقاه و کتابــخانه و; ساخته شده بود که متأسفانه آثاری از آنها به جا نمانده است. مسجد کبود (به ترکی آذربایجانی: Gy mscid – گوی مچید)، یا مسجد جهانشاه، از بناهای تاریخی تبریز است.تنوع و ظرافت کاشی کاری و انواع خطوط به کار رفته در آن و بخصوص به دلیل رنگ لاجوردی کاشی‌کاری‌های معرق آن سبب شده‌است که به «فیروزه اسلام» شهرت یابد.زلزله سال 1193 هجری قمری آسیب فراوان به مسجد زده و در اثر آن گنبدهای مسجد فرو ریخت. تعمیرات و دوباره‌سازی مسجد به منظور حفاظت و بازسازی بخش‌های باقیمانده شامل طاق‌ها و پایه‌ها از سال 1318 آغاز شد و در 1355 کارهای ساختمانی آن به اتمام رسید بازسازی گنبد اصلی توسط مرحوم استاد رضا معماران انجام شد. بازسازی کاشیکاری داخلی و خارجی هنوز ادامه دارد. خصوصیات بارز و شهرت وافر مسجد کبود با معماری ویژه تلفیــقی و اعـــجاب انگیز آن بیشتر به خاطر کاشیکاری معرق و تلفیق آجر و کاشی ، اجرای نقوش پرکار و در حد اعجاز آن می باشد، که زینت بخش سطوح داخلی و خارجی بنا بوده است. در متن کتیبه برجسته سر درب باشکوه و پر نقش و نگار آن، عمارت مظفریه و نیز نام نعمت الله بن محمد البواب ، خطاط و احتمالا” طراح نقوش که از هنرمندان برجسته خوشنویسی آذربایجان بوده،درج شده است. چنین تصور می شود که ساختمان مسجد کبود به مثابه یادمان از پیروزی های جهانشاه برپا گردیده است به طوری که در این خصوص می توان به سوره «فتح» که بصورت کامل و به شکل برجسته ، زینت بخش دور تا دور بالای شبستان بزرگ می باشد اشاره نمود. نام جهانشاه در کتیبه بالای درب ورودی نقش بسته که قبلا” روکش طلایی داشته است.قدمت تاریخیسنگ‌نبشته‌های (کتیبه‌های) یافت شده در مصر و بین‌النهرین و مواردی مانند آن به هزاره چهارم پیش از میلاد برمی‌گردد. این کتیبه‌ها بیشتر فرمان شاهان و فرمانروایان و توصیف وقایع و تاریخ جنگ‌ها بوده‌اند مسجد کبود دارای دو مناره باریک و بلند در منتهی الیه شرق و غرب ضلع شمالی بوده است، در پشت درب ورودی به شبستان بزرگ ، یک بیت شعر فارسی به خط ثلث نوشته شده بدین مضمون : کردار بیار و گرد گفتار مگرد چون کرده شود ، کار بگوید که که کرد شبستان بزرگ را از سه طرف رواق ها در بر گرفته و بر بالای آن گنبد دو پوشی به قطر تقریبی 17 متر قرارگرفته است. شبستان کوچک که در حکم مکانی خصوصی و مقبره سلطنتی در نظر گرفته شده بود ، در سمت جنوب بنا واقع شده و با قطعات سنگ مرمر ازاره بندی شده بود که آیات قرآنی به خط زیبای ثلث و به صورت برجسته زینت بخش قسمت فوقانی سنگ ها است. کاشیکاری آن صرفا” به رنگ لاجوردی و عمدتا” از قطعات شش ضلعی کار شده بود و تمام سطح سقف آن زرنگار ( نقاشی با آب طلا) و کف شبستان ها به احتمال قوی مرمرین بوده است. نقش و نگار نقاشی معرق مسجد شامل گره بندی های هندسی، گل و بوته اسلیمی و ختایی و کتیبه های مختلف که مجموعا” حکایت از زیبایی خارق العاده ای داشته است.آرامگاه جهانشاه و نزدیکان وی در انتهای شبستان کوچک در داخل سرداب بوده است. زلزله مهیب سال 1193 ه.ق باعث ویرانی شهر تبریز و کشته شدن عده زیادی از مردم آن گشته و از مسجد کبود بجز سر درب و چندین جرز پایه بر جا نمی گذارد و در فاصله بین سالهای پس از زلزله تا شروع مرمت، درب ورودی اصلی و قطعات مرمرین و ; به تاراج میرود. مسجد کبود در سال 1310 ه.ش در فهرست آثاری ملی به ثبت رسید و بیشترین مرمت آن تا سال 1343 انجام پذیرفته و در فاصله سالهای 54_1352 بازسازیگنبدهای بالای شبستان ها به همت مرحوم اسماعیل دیباج و دفتر فنی حفاظت آثار باستانی و به دست توانای معمار شهیر و فقید آذربایجان، استاد رضا معماران جامه عــمل پوشید. اینک کار محوطه سازی و باز یافت نقس و نگار کتیبه های داخل مسجد در دست اجرا است. کاشیکاریسردر اصلی این مسجد که با کاشی‌کاری‌های معرق تزئین شده است، کتیبه‌ای دارد به خط رقاع که به سال 870 (قمری) نصب شده است. این کتیبه و دیگر کتیبه‌های سردر مسجد به خط نعمت‌الله البواب خوشنویس مشهور سده نهم است و سرکاری و نظارت بر ساخت آن با عزالدین بن ملک قاپوچی بوده‌است.کاربرد کاشی کاریتنوع و ظرافت كاشیكاری و انواع خطوط به كار رفته در مسجد كبود و همچنین زیبایی و هماهنگی رنگ‌ها سبب شده كه این مسجد به فیروزه اسلام شهرت یابد. كاشیكاری آن صرفا به رنگ لاجوردی و بیشتراز قطعات شش ضلعی است و تمام سطح سقف آن زرنگار (نقاشی با آب طلا) و كف شبستانها به احتمال قوی مرمرین بوده است.كاربرد كاشی در بناهای دروه اسلامی ایران به گونه ای كه اكنون نیز رایج است، از نیمه سده 5ق/11م آغاز شد. در مرحله‌ای كه آجركاری در بنا به اوج زیبایی و شكوفایی خود رسیده بود. معماران ایرانی دست به تجربه‌ای تازه زدند و با كاربرد رگه‌هایی از آجرلعابدار یكرنگ و غالبا به رنگ فیروزه‌ای در میان طرحهای پیچیده ولی زیبای آجركاری تزیین بنا با كاشی را آغاز كردند. منارهه مسجد جامع دامغان (450ق/1058م) نمونه‌ای از آن است. در مرحله بعد تلفیق هماهنگ آرایه‌های كاشی و آجر در بناهای برجسته‌ای چون گنبد سرخ مراغه (452ق) با موقعیتی همراه شد كه به رواج گسترده كاربرد كاشی و كاشی كاری انجامید. تولید كاشیهای خشتی ساده با قالب زده و پیشرفت نقوش تخت و برجسته و طرحهای گوناگون و نیر كاربرد كتیبه بر كاشی به ویژه در بناهای مذهبی از جمله مساجد در سده 6ق/12م همراه با پیشرفت سفالگری . كاشی را به صورت مهم‌ترین وسیله تزیین بنا در‌آورد. محراب كاشی موزه هنر اسلامی قاهره (583ق/1187م) نمونه‌ای در خور توجه از آثار این سده است. شهر ری در این دوره ازمهم‌ترین مراكز كاشی سازی محسوب می‌شود. پیوستگی كار كاشی سازی و سفالگری ، روشهای ساخت مشترك در این دو شاخه پدید آورد. در سده‌های 6 و 7ق/ 12 و 13 م كاشیهای زرین فام و گاهی به ندرت مینایی با اشكال ستاره‌ای و چلیپایی و نقشهای متفاوت در كاشان ساخته شد و امتیاز و افتخار ساخت زیباترین این آثار نصیب خاندان ابو طاهر گردید. ماندگارترین مجموعه محرابهای كاشی زرین فام ساخته آنها امروزه در اماكن مقدس ایران بزرگ‌ترین موزه‌های جهان نگاهداری می‌شود. محرابهای موزه اسلامی قاهره، موزه برلن، موزه آستان قدس رضوی (640ق/ 1242م)، و شمار بسیاری مجراب دیگر از این جمله‌اند. در پایان سده 6 ق و آغاز سده 7ق روندی كه به پیدایش كاشی كاری معرق شهرت یافت، درخراسان آغاز شد. كاشی كاری مسجد زوزن نمونه‌ای از آغاز این شیوه كاشی كاری است؛ اما با هجوم مغول این روند برای بیش از یك سده متوقف شد. در این روش كه نقشها یا كتیبه‌ها از كنار هم قرار گرفتن قطعه‌های كاشی تراش خورده تشكیل می‌شود. هنر كاشی كاری به اوج تازه دست یافت. در آغاز سده 8ق/ 14م پوشش سطحهای گسترده با كاشی معرق رونق گرفت. در این سده نقشهای پیچیده تزئینی شامل گل و برگهای درهم تنیده با كاربرد رنگهای بیشتر از سده‌های قبل و كتیبه‌های كوفی و ثلث و نسخ به طور روز افزون بر كاشی نقش بست. كاشی كار مجموعه شیخ عبدالصمد در نطنز و آرامگاه اولجایتو (گنبد سلطانیه) در آغاز سده 8ق و سپس بنای بابا قاسم در اصفهان و مسجد جامع كرمان درنیمه آن سده به تكاملی انجامید كه در سده 9ق/15م به اوج كمال رسید. توجه روزافزون به ساختن بناهای سترگ كه پس از فرو نشستن هجوم تیمور به وسیله خود او و فرزندانش كه فرهنگ ایرانی آنان را به هنردوستانی بزرگ تبدیل كرده بود- آغاز شد و به كاشی سازی و پیشرفت شیوه‌های آن رونق و حیاتی تازه بخشید. بناهای با شكوه در سمرقند، هرات، اصفهان، تبریز و جز آن ساخته شد كه آرایه بیشتر آنها كاشی، به ویژه كاشی معرق بود. هنرمندان نگارگر و خوش نویس در پدیدآوردن طرحهای تازه و كتیبه‌های ممتاز شركت داشتند. گور امیر تیمور، مساجد گوهر شاد هرات و مشهد در شمار این بناها هستند. در مسجد كبود تبریز كه در 870ق/1466م به روزگار جهانشاه آق‌قویونلو بر پا شد، اوج توانایی هنرمند كاشی كار و كاشی تراش ایرانی را در بكار گیری كاشی معرق می‌توان دید. درون و بیرون این مسجد با كاشی معرق آراسته شده است. در میان بناهای آراسته با كاشی كاری معرق، تنها ایوان جنوب غربی جامع اصفهان را می‌توان تا حدی با آن مقایسه كرد.این اثر به فرمان اوزون حسن آق‌قویونلو در 880ق/1475م پدید آمده، و هم عصر با مسجد كبود و تأثیر پذیرفته از آن است. سده 10ق/ 176 م ازمیراث هنری سده پیش بهره بسیاربرد. كاشیهای به كار رفته در بنای هارون ولایت اصفهان كه در 918ق/ 1512 م در عهد شاه اسماعیل صفوی بنا شده. به ویژه درگاه ورودی آن در خور توجه بسیار است. تبدیل اصفهان به پایتخت ایران به روزگار شاه عباس اول سرآغاز فعالیت بزرگی در كار معماری شد. این فعالیت به ناچار در كار آرایه‌های معماری به ویژه كاشی كاری تأثیری به سزا داشت. بناهای تازه ساخته شده در اصفهان كه شامل گونه‌های مختلف از ساختمانهای دین چون مسجد و مدرسه و كلیسا تا كاخ و بازار و حمام و كاروانسرا و جز آن بود ، نیاز به گسترش كاشی سازی داشت. در كاشی كاری نخستین بناهای این دوره چون مسجد شیخ لطف الله از هر دو شیوه كاشی معرق و كاشی خشتی بهره گرفته شد. در طراحی نقشها و زیبایی و چشم نوازی و گونه‌گونی رنگها موفقیت هنرمندان این عصر قابل ستایش است. پوشش یكسره درون و بیرون مسجد از چنان تنوع دل نشین و چشم نوازی برخوردار است كه پیش‌تر همانندی برای آن نمی‌توان یافت. ویژگی دیگر این عصر كاربرد بیش از پیش كتیبه با خطوط گوناگون از كوفی و بنایی تاثلث و نستعلیق است. تواناترین خوش نویسان عصر در كار كتیبه نویسان عصر در كار كتیبه نویسی بناها هنرنمایی كرده‌اند. همین روند را در جامع عباسی ساخته شده در دوره شاه عباس و دیگر مسجدها و مدرسه‌های عصر صفوی تا حكومت واپسین پادشاه این خاندان ، یعنی شاه سلطان حسین در مدرسه مادر شاه یا چهار باغ می‌توان دید . كیفیتی چنین بالا در كاشیهای كاخهای عالی قاپو و هشت بهشت و كلیساهای مشهور جلفای اصفهان با طرحهای حیوانی و انسانی و فرشتگان و دو بناهایی در دیگر شهرهای ایران در خور بررسی است. برافتادن دولت صفوی همراه با فرو افتادن كمی و كیفی كار كاشی كاری و كاشی سازی بود. انتقال پایتخت از اصفهان به شیراز به روزگار كریم خان زند شیوه جدیدی در كاشی سازی به ویژه دركاربرد رنگها به همراه داشت. كاربرد رنگهای سفید، صورتی، زرد، سبز و دگرگونی طرحها از جمله كاربرد نقشهای درشت، مانند جنگ رستم با دیو سفید در ارگ كریم خانی شیراز در مقایسه با ظرافت طراحی كاشیهای مكتب اصفهان تفاوت سلیقه دو دوره را آشكار می‌سازد. در سده 13ق/19م اگرچه كوشش تازه‌ای در ساختن بناهای گوناگونی چون مسجد و بازار و كاخهای سلطنتی و جز آن به عمل آمده، اما با دست‌آوردهای سده‌های پیشین از جمله در كاشی كاری مقامی برای رقابت نیافت. در نیمه اول سده 13ق مساجد سلطانی قزوین، تهران، سمنان ساخته شد. كاشی كاری آنها بیشتر از نوع 7 رنگ یا كاشی خشتی بود كه با نقش مایه‌های گیاهی آراسته بودند و شیوه معرق پیچیده و پكار صفوی كاربرد محدودی یافت. كاشی معرق این دوره بیشتر به صورت قطعه‌های بزرگی كه اشكال هندسی به ویژه شطرنجی را پدید آورد، ظاهر شد. برای نقشهای اسلیمی و یاتصویری تنها از كاشی خشتی استفاده می‌كردند. ادامه خواندن مقاله مسجد کبود تبريز،فيروزه اسلام

نوشته مقاله مسجد کبود تبريز،فيروزه اسلام اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.


Viewing all articles
Browse latest Browse all 46175

Trending Articles



<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>