Quantcast
Channel: دانلود فایل رایگان
Viewing all articles
Browse latest Browse all 46175

مقاله در مورد شهر نشيني

$
0
0
 nx دارای 46 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : مقدمه پیدایش شهر و شهرنشینی به قرن ها پیش بازمی‌گردد. این پدیده، فقط تحول جغرافیای را نشان نمی‌دهد بلكه همراه آن، نوع تفكر، نوع زندگی انسان دچار تغییر گردید. بتدریج شهرها بزرگتر و به شكل جدیدتری تبدیل شد تا به امروز كه هر شهری، میلیون‌ها انسان را دربرمی‌گیرد. همانطوری كه انسان بر شهر و ساختار آن تأثیر داشته، شهر نیز بر انسان و رفتار و اندیشه وی تأثیر می‌گذارد. بررسی چنین حوزه‌ای مربوط به جامعه‌شناسی شهری می‌باشد. ایران نیز دچار تغییر و تحولات شهری بوده‌است. عامل اصلی در سكونت مردم در زمان كهن، آب بوده‌است. در این تحقیق به بررسی و شناخت یكی از شهرهای كشورمان، سمنان پرداخته‌ایم. این تحقیق شامل دو بخش می‌باشد، بخش اول مربوط به شهر و نظریه‌های شهری و بخش دوم مربوط به شهر سمنان است، كه تمام مطالب به چهار قسمت شرایط اقلیمی، آثار و مشاهیر تاریخی، امكانات و تسهیلات شهری و حوادث اخیر سمنان، تقسیم‌بندی شده‌است. امید است كه نتایج بدست آمده عاملی در جهت شناخت بیشتر نقاط سرزمین‌مان و ارتقاء دانش ما باشد. فصل اول : شهر و شهرنشینی دو مفهوم شهرگرایی urbanism و شهرنشینی urbanization از هم متمایز می‌باشد. به نظر عده‌ای مانند كوین، دیوید كانتیپر،شهرگرایی برای شناخت سكونت در شهر و شهرنشینی برای شناسایی شیوه خاصی از زندگی كه با سكونت در شهرها بوجود می‌آید، بكار می‌روند. افراد دیگری مانند ارنست‌‌برگل، گلن‌بی‌یر، لوئیز‌ورت نیز چنین نظری دارند. شهر از آغاز به عنوان منبعی برای نوآوری و بدعت‌گذاری بوده‌است. این نوع‌آوری نه تنها در تكنولوژی و صنعت بلكه در دین، فلسفه و افكار عمومی نیز بوقوع پیوست. 1-1- تعریف مفهوم شهر شهر یك مفهوم تجریدی است و عناصر متشكله آن عبارت است از: ساختمان‌ها، ساكنان وسایل حمل‌ونقل و غیره كه دارای ماهیتی عینی هستند.( استیفا. ص 30)دو ملاك اساسی را برای تعریف شهر در نظر گرفته‌اند. 1- ملاك قانونی و حقوقی Legal 2- ملاك طبیعی Natural طبق ملاك اول، شهر یك واحد حكومتی است. آن یك منطقه متشكل قانونی می‌باشد كه حداقل جمعیت، مرزهای قانونی و نوع تشكیلات حكومت محلی، از طریق دولت تعیین می‌شود.از نظر معیار دوم، شهر یك وجود طبیعی- اجتماعی است و واحدی را تشكیل می‌دهد كه با ویژگی‌هایی مثل اندازه، تقسیمات شغلی و غیره، می‌توان آنرا از قلمروهای همسایه‌اش جدا كرد. لوئیزورت شهر را از دیدگاه جامعه‌شناختی تعریف می‌كند. به نظر او شهر عبارت است از استقرار دائمی نسبتاً وسیع و متراكم افرادی كه از نظر اجتماعی نامتجانس می‌باشد. بحث دیگری كه در مورد شهر مطرح است. این امری می‌باشد كه برچه اساس می‌توان منطقه‌ای را بعنوان شهر یا روستا تشخیص داد. در یونان باستان وجود ورزشگاه، تأثر و تالار، دلایل متمایز منطقه‌ای از روستا بود. در اروپا حصار اطراف منطقه‌ای و وجود حكومت‌های محلی مستقل، عاملی بود تا بعنوان شهر شناخته بشود. در امریكای لاتین این شناسایی وابسته بر وجود معبد در منطقه بود( شكوهی ص 421). اما ملاك‌هایی مطرح گردید كه بیشتر مورد قبول همگان قرار گرفت. در ابتدا تعداد نفرات را ملاك شهر قرار دادند. اكثر كشورهای اروپایی ملاك جمعیتی شهر را همان تعداد حداقل دو هزار نفر را كه توسط فرانسه در سال 1846 مطرح گردید، پذیرفته‌اند. ولی بعضی از كشورهای اروپایی، ملاك جمعیتی شهر را همان تعداد حداقل دوهزار نفر را كه توسط فرانسه در سال 1846 مطرح گردید پذیرفته‌اند. ولی بعضی از كشورها آن را اعمال نكردند، مثل مصر كه تعداد را حداقل 11 هزارنفر قبول دارد. بعد از آن انبوهی و تراكم جمعیت را به تعداد جمعیت افزودند. سپس ویلكاس، عامل شغل را معرفی كرد. جنبه كاركردی شهر توسط مولرلیر مطرح شده‌است. بر این عوامل، جنبه اداری شهر نیز اضافه ‌گردید. به معنی آن كه شهرجایی است، كه دولت آن را شهر بداند. جغرافی‌دانان شهر را محل تجمع مناظر مصنوعی می‌دانند. سوروكین و زیمرمن، هشت مورد را جهت تمایز شهر و روستا معرفی كرده‌‌اند، شغل، محیط، اندازه اجتماع، انبوهی جمعیت، تجانس،تفاوت‌ها و قشربندی‌ها، تحرك و نظام كنش‌متقابل.(استیفا،ص37)از موارد ذكرشده، عامل شغل بخاطر سه مزیت، بهترین معیار می‌باشد، دقیق است، در همه جا اعتبار دارد و نقطه‌ای است كه منشاء شهر از همانجاست. براساس این تعریف، شهر جایی است كه اكثر ساكنان آن در فعالیت‌های غیركشاورزی هستند. 2-1 تاریخچه پیدایش شهر آنچه كه باستان‌شناسان از آن به عنوان سكونت در دهكده‌ها نام برده‌اند، در حقیقت تلاشی بود كه منجر به احداث سرپناهی از نی و گل شد تا انسان را از گزند عوامل طبیعی، محافظت نماید. در واقع سكونت دائم، توجه به مسكن و سپس تأسیسات اجتماعی دیگر را پدید آورد(سلطان‌زاده ، ص‌36). در مورد منشاء و پیدایش شهرها دو نظر وجود دارد.1- پیدایش شهرها در مناطق مختلف زمین را جدا از هم دانسته و آنرا نتیجه جریان تكاملی انسان می‌دانند.2- پخش و تراوش و انتشار شهرنشینی از بین‌النهرین به سایر نقاط بوده‌است( سلطان‌زاده، ص‌78) ابتدا جامعه قومی و ماقبل شهری وجود داشته كه بتدریج طی یك جریان كندگذر و با پیشرفت ابزارها به جوامع پیچیده‌تری تبدیل شده‌است و به دنبال افزایش و مازاد مواد خواركی كه خود، موجب تخصصی‌شدن كارها و طبقات اجتماعی گردید. جامعه فئودالی شكل گرفت. دو پدیده مهم خط، نگارش و كاربرد سایر منابع انرژی بجز انسان و حیوان، در این دوران تجلی یافت. چنین جوامعی نیازمند نوع ویژه‌ای از سازمان اجتماعی و محیط مساعد بودند. در حدود 3500 سال قبل از میلاد در منطقه بین‌النهرین و دره‌های دجله و فرات كه دامنه آن تا كرخه و كارون كشیده شده‌است، اولین شهرها شكل گرفتند. در آن زمان قدرت سیاسی و دینی با هم یكی بود. از قدیمی‌ترین شهرها، سومریان و آكادیان است.«اور» مشهورترین شهر سومر بود كه پایتخت” اورناما” بود. ابتدا شهرت سیاسی داشت ولی بعدها حالت مذهبی پیدا كرد. از شهرهای مهم آكاد می‌توان” كیش، اكاد و سیپار” را نام برد. از شهرهای مهم تمدن آشور شهرهای «نینوا، كامهو، بوریس‌پا، آشور» می‌باشند.بابل ، شهر مهم بابلیان بوده‌است كه از نظر مذهبی- سیاسی و نظامی اهمیت داشته‌است. در اطراف رودخانه زرد و ایندوس شهرهای بسیاری ظهور گردید. شهرهایی مثل سومر، ارچ، لاگاش، كیش، و اور خیلی به هم شبیه بودند. اهالی آنها از گندم، جو،غلات، خیش، برنز، و ارابه استفاده می‌كردند و رهبری آنها بدست پادشاه و روحانیون و كاهنان بود. حدود 2500 سال قبل از میلاد شهرهای موهنجو دارو – هاراپادا- در دره ایندوس( پاكستان فعلی) ظهور كردند و حدود هزارسال بعد اجتماعات شهری در اطراف رودخانه زرد چین پدید آمد. تجارت و بازرگانی در شهرهای جلگه‌ای، موجب گسترش آنها گردید و شهرها، منابع مادی و انسانی را در نواحی مختلف توسعه دادند و شهرهای تازه‌ای پدیدار گشتند. امپراطوری‌ هان HAN در چین بوجود آمد. گسترش امپراطوری‌ها موجب توسعه شهرها شد و در طی پنج قرن عصر آهن. شهرها به اندازه 15 قرن عصر برنز گسترش یافتند. در قرن 5و 6 قبل از میلاد، جاده ابریشم از چین به تركستان كشیده‌ شد و ظهور شهرها، جلالی دیگر یافت. از سوی دیگر در سرزمین اروس، فینیقی‌ها گسترش به سمت راست را آغاز كردند. و شهرهایی در طول ساحل افریقا و اسپانیا ایجاد كردند. امپراطوری روم، زندگی شهری را به نواحی غیرشهری غرب، فرانسه، انگلیس، آلمان و اروپای شرقی گسترش داد( استیفا ص61).رابطه شدیدی بین ایجاد و زوال امپراطوری وآبادی و ویرانی شهرها وجود دارد. با آغاز قرن 11 بسیاری از شهرها به خود مختاری نسبی رسیدند و این خودمختاری در ممالك اروپایی بیشتر از جوامع آسیایی بوده‌است ، ولی در اواخر قرون وسطی خودمختاری شهرها از بین رفت. انقلاب صنعتی تغییرات عمیقی در زندگی شهری پدید آورد. شهر صنعتی با سیاست نظام طبقاتی، ترویج آموزش عمومی، ارتباطات جمعی و تغییر محل نخبگان در حومه شهر، مشخص می‌گردد. طلوع شهر صنعتی بین 1750 تا 1850 می‌باشد. انسان با بهره‌بری از علوم تجربی، بیشتر از دوران ماقبل صنعتی، قادر شد از طبیعت استفاده كند و آن را كنترل نماید. اولین شهرهای صنعتی در انگستان ظاهر شدند چرا كه این كشورها از خشونت و قیدوبندها به دور بود. فرآیند صنعتی‌شدن، نه تنها ادامه داشت بلكه با ظهور ماشین‌های خودكار، سریع‌تر گردید و یكی از جلوه‌های آن، شهرهای غول‌پیكری است كه هم‌اكنون وجود دارد. خیابان‌ها، ساختمان‌ها و كاركردها، سه عاملی هستند كه در توسعه و دگرگونی شهرها بسیار مؤثر بوده‌اند. یكی دیگر از عوامل شكل‌گیری شهرها، جنگ و عامل اقتصادی و عامل نظامی می‌باشد. حتی اوقات فراغت و موقعیت‌ شهرهای دانشگاهی نیز در تشكل شهرها مؤثرند( استیفا ص 83) 3-1 شهرهای غول‌آسارشد و توسعه شهرها و شهرنشینی ، همچنان ادامه داشت تا قرن بیستم كه موجب پیدایش شهرهای غول‌آسا گردید. این شهرها شریان‌های حیاتی جامعه را در اختیار دارند. پیترهال عوامل رشددهنده شهرهای غول‌آسا را جمعیت و صنعتی شدن معرفی می كند . لوئیس مامفورد بجای عبارت ما در شهر (Metropolis) كه از دو واژه یونانی( مادر و شهر) تركیب شده‌بود، عبارت(Conturbation ) را كه توسط پاتریك مطرح شده‌بود، پذیرفت. از نظر مامفورد، مادر شهرهای جدید محصول كاپیتالیسم‌های مالی و بوروكراسی‌های توسعه‌طلبانه ناشی از جنگ است. اجزای اصلی ما در شهر عبارتست از: 1- مجتمع اقتصادی مركزی 2- كارخانه‌ها و تأسیسات صنعتی 3- خانه‌ها با وسایل خدماتی 4- زمین و فضای باز یكی از مزایای مادر شهر، این است كه مردم بدون تغییر محل سكونت خود، می‌توانند كار خود را تغییر دهند. اداره آمار ایالات متحده امریكا، حوزه‌ مادرشهری را یك شهر هسته‌ای با حداقل 50000 نفر معرفی می‌كند. ولی گرهارد انزنبرگ آن را تمركزی از پانصدهزار نفر می‌داند كه در حوزه‌ای زندگی می‌كنند كه فاصله آن از دور یا نزدیك به مركز شهر، پیش از چهل‌دقیقه نباشد (استیفا ص 83). چندین طرح را برای آینده مادر شهرها در نظر گرفته‌اند.1- طرح شهرك‌های ماهواره‌ای: شهرك‌ها طوری قرار می‌گیرند كه ضمن شباهت كم‌وبیش، هر یك مستقل نیز می‌باشد.2- طرح منظومه‌ای: مجموعه‌ای از واحدهای جدا و دور از هم كه هر یك دارای كاركرد ویژه‌ای می‌باشند. 3- طرح خطی: مركز واحدی نیست بلكه، مراكز متعدد و بهم‌پیوسته، تشكیل یك خط می‌دهند. اصطلاح كلان‌شهر كه در مورد منطقه‌ای بكار می‌رود كه شامل چند مادرشهر است. توسط ژان‌گوتمن جغرافیدان،معرفی شده‌است. یك مادرشهر، دارای شكل غالب یك هسته‌ای است اما كلان‌شهر وقتی ایجاد می‌شود كه مرزهای مناطق در حال گسترش، با یكدیگر تداخل یابند.در دهه 1960، تعداد 24 شهر غول‌آسای مركزی با جمعیت سه‌میلیون و بیشتر و 13 مركز با 5 میلیون نفر و 4 مركز با جمعیتی بیش از 10 میلیون نفر در جهان وجود داشته‌است.( استیفا ص149)برای مثال، امریكا سال 1920 حدود 2/51% شهرنشنی داشته‌است و این رقم در سال 1960 به 3/69% رسید. استرالیا، اسكاتلند حدود 80% داشته‌اند و فرانسه سال 1955 حدود 9/55% شهرنشینی داشته‌‌است، در دهه 1950 قاره اقیانوسیه بیشترین حوزه مادرشهری را به خود اختصاص داده‌بود. (استیفا ص 63) فصل دوم : شهرنشینی در ایران عنوان «هلال حاصلخیز» توسط پروفسور برسند، مطرح گردید كه در برگیرنده قسمتی از فلات ایران است . تمدن‌های این هلال، جزء اولین تمدنهای كشف‌شده است. الگوی فضایی و پیكری شهرهای ایران توسط هینزگامه سال 1979 مورد مطالعه قرار گرفته‌است. همچنین دو محقق به نام‌های فریدن و مان در سال 1974 ، 1971 در مطالعه شهر كرمان به این نتیجه رسیده‌اند كه توپوگرافی و تأمین آب و مبانی فرهنگی اولیه، سكونت‌گاه‌های ایران را تشكیل می‌داده‌است. دكتر منصور غلامكی در كتاب خود« سیر در تجارب مرمت شهری از ونیز تا شیراز» به مطالعه شهرهای سنتی و مذهبی ایران پرداخته‌است.( دیكنز ص 18). مهندس محمد توسلی در كتابش به مطالعه شهرهای خشك ایران مثل یزد پرداخته‌است شهرهای ایران براساس دلایل مختلفی در دوره‌های متفاوتی بصورت كند یا تند رشد یافته‌است. 1-2 پیدایش شهر در ایران عده‌ای تأسیس شهرها را به اشخاص و عده‌ای دیگر آن را به شاهان كیانی نسبت داده‌اند. طبق نظریه‌ بسیاری از زمین‌شناسان، سرزمین ایران بوسیله بالاآمدن و چین‌خوردن تحت تأثیر سه صفحه عظیم، عربستان، اوراسیا، و هندوستان كه بر هم فشار می‌آوردند، شكل گرفته‌است.بطوركلی علل پیدایش شهرها در ایران به دو نوع تقسیم‌بندی شده‌است: 1- عوامل درون‌زا: مناطق بخاطر توانائی‌های طبیعی و شرایط اقلیمی مناسب و نوع سازمان اجتماعی یا مسائل تاریخی توانسته‌اند به شهر تبدیل شوند.2- عوامل برونزا: چنین عواملی بخاطر بسط روابط سرمایه‌داری ازخارج بر ایران تحمیل می‌شدند و موجب تبدیل منطقه‌ای به شهر می‌گردیدند.( دیكنز ص 6)شهرهای ایران، در نواحی با منابع آب و پسكرانه‌های نسبتاً قابل كشت، ساخته شده‌اند. تقریباً تمامی شهرهای مهم ایران از دوران باستان در طول مسیرهای اصلی تجاری واقع شده‌بودند . جاده ابریشم برخی از شهرهای باستانی مثل نیشابور، ری، قزوین، تبریز، را بهم مرتبط می ساخت و جاده دیگر، جاده شاهنشاهی هخامنشی بوده‌است. یكی از شهرهای باستانی به نام سلطانیه، نزدیك زنجان در زمان« الجایتو» شاه مغول، بین سالهای 1304 و 1316 ساخته شد كه بعد از فروپاشی مغول، آن نیز متروك شد. موقعیت‌های مكانی شهرهای ایران توسط عواملی مانند عناصر طبیعی، وجود جاده‌های تجاری، ملاحظات نظامی، و فرهنگی سیاسی، مذهبی تعیین شده‌اند. شهرهای سنتی ایران دارای ساختمان‌هایی با ارتفاع یكسان، خیابان‌های باریك و گاهی پیچ‌درپیچ می‌باشد كه جهت‌‌گیری سوی خورشید، باد و منابع آبی از خصوصیات آن است ، همچنین فاقد فضاهای بزرگ باز بودند. این شهرها برخلاف شهرهای كهن اروپا ، فاقد شهردار بودند. با تخصص نواحی باستانی خاورمیانه، به تولید كالاها و فعالیت‌های تجاری، شهرها، شروع به رشد كردند. شهرهای مثل اصفهان و شیراز به دلایل حكومتی و سیاسی رشد یافتند. اصفهان در زمان شاه‌عباس اول و شیراز در زمان كریم‌خان زند . بازار قلب شهرنشینی بوده‌است ، مثل بازار اصفهان و كرمان. مدهب نیز در شكل‌گیری شهرها تأثیر بسزایی داشته‌است. در زمان زرتشتیان، آتشكده‌ها مراكز مهم را تشكیل می‌دادند و در قرن هفتم با حمله اعراب و ظهور اسلام، آتشكده‌ها جای خود را به مساجد دادند. در چند قرن اول بعد از اسلام ، مكان بدون مسجد، شهر محسوب نمی‌شد. نقش مسجد در شهرهای سنتی ایران با نقش كلیسا در شهرهای قرون وسطی اروپا ، مقایسه شده‌است. 2-2- تاریخچه پیدایش شهر در ایران تغییر و تحولات منطقه‌ای و سكونتی ایران را از دوران كهن تا به امروز می‌توان به دو دوره تقسیم كرد: تكامل شهرهای آسیایی به ظهور امپراطوری‌های بزرگ ، بستگی داشته ، كه عقایدشان مبتنی بر كشاورزی بوده‌است «افزایش جمعیت شهرهای بزرگ اروپا طی بیست‌سال حدود 20% بوده‌است و سالانه حدود 5/1%. در حالیكه ایران، تهران این رقم در حدود 200% و سالانه 5/6% بوده‌است (سلطان‌زاده ص51) . می‌توانیم رشد شهرنشین را در ایران به دو دوره تقسیم كنیم: دوران باستان و دوران بعد از ظهور اسلام كه دوره دوم ، خود به چند مرحله تقسیم می‌شود: در ادامه ، هر دوره بطور مجزا مورد بررسی و تحلیل قرارگرفته‌است.1-2-2 دوران باستان در پایان هزاره دوم قبل از میلاد، مادها و پارسها به فلات ایران آمدند و«دیااكو» دولت مادها را بنیان نهاد. تأسیس شهر شوش به اواخر هزاره پنجم قبل از میلاد می‌رسد. در زبان اوستا واژه «خشتر» به معنی شهر بود. طراحی شهرهای اولیه به سه شكل بوده‌است:1- شطرنجی : این طرح مرتبط با صلیب و نمودی از مسیحیت بوده‌است.2- دایره‌ای: در چنین طرحی ، شهر دارای موقعیت نظامی بود.3- ارگانیك: شكل‌گیری چنین شهرهایی متأثر از شرایط طبیعی و زیستی بود. سلوكیان شهرهای مستقلی را بنا نهادند و پارت‌ها به پیروی از آنان شهرهای دایره‌ای شكل ایجاد كردند.شاهان هخامنشی در توسعه شهرها كوشش بسیار كردند كه ارگ سلطنتی از ویژگی آن دوران می‌باشد. احداث جاده‌ها در آن زمان صورت گرفته‌است. امپراطوری اشكانیان،اوایل قرن 6 قبل از میلاد تأسیس شد. در این دوران شهرها بیشتر بصورت شطرنجی بودند. فعالیت شهرسازی در زمان مهرداد اول و دوم به حد اعلی رسید و ساسانیان نیز راه آنها را ادامه دادند. در ایران شهرهایی مثل پاسارگاد، تخت جمشید، اكباتان(دارای اهمیت سیاسی) و شهرهایی مثل سلك، تپه یحیی، تپه سوخته( دارای اهمیت اقتصادی) از قدیمی‌ترین شهرها هستند( استیفا ص‌92)شهر «اردشیر حوزه» نمونه‌ای از محاسبه دقیق ریاضی ساختمانسازی آن دوران می‌باشد. شهرها یا بصورت دایره‌ای شكل بودند، مثل شهر گور و یا بصورت شطرنجی. در شهرها، جایگاه ویژه‌ای برای آتشكده‌ها در مراكز شهر قرار می‌دادند و همین امر سلطنت مذهبی را پدید آورد. شهرها دارای دروازه‌هایی به سمت چهار جهت اصلی بودند.در اطراف شهرها خندق كنده‌می‌شد. بسیاری از شهرهای ایران در این دوره تأسیس شدند. 2-2-2 دوران بعد از ظهور اسلام با ظهور اسلام، شهرها مؤلفه‌ مسجد را به همراه داشتند و هر شهر اسلامی دارای سه‌بخش كمندژ، شارستان و ربض بود. فعالیت اصلی بازار در اطراف مسجد متمركز شده‌بود. در قرن سوم هجری پیدایش اصناف، موجب رونق شهرهای اسلامی شد. در دوران سلجوقیان، هنر معماری جلوه دیگری به شهرهای ایران بخشید. اما در قرن هفتم با حمله مغولان، شهرها ویران گشت تا در زمان حكومت غازان‌خان، دوباره شهرنشینی رونق گرفت. بار دیگر با حمله تیمور، شهرسازی متوقف گردید و با نابودی جاده شاهی و ابریشم‌سازی، بسیاری از شهرها از بین رفتند یا از رونق افتادند. اما شكوفایی شهرسازی به دوران صفویان، بخصوص شاه‌عباس اول برمی‌گردد. وی حتی برای مهاجران نیز به فكر اقامتگاه بود. در زمان قاجاریه این رونق تنزل كرده تا سال 1293 هجری شمسی شهرهای ایران بجز تهران و تبریز جمعیتی كمتر از صدهزارنفر در خود جای داده‌بود. حدود 12% در شهرها اقامت داشتند.( پایان‌نامه ص 131). شهرسازی در ایران بعد از دوران صفویان خود به دو دوره تقسیم می‌شود:1- دوران شهرنشینی بطئی . 2- دوران شهرنشینی سریع .دوران شهرنشینی بطئی: این زمان از سال 1300 تا 1340 می‌باشد كه رشد متوسط سالانه شهرنشینی حدود 65/2% بوده‌است. این دوره شامل سه‌دوره شهرنشینی بوده‌است.– سال 1300 تا 1320، میزان جمعیت شهرنشینی از 28% به 4/29% رسید.– سال 1320تا 1332، شروع مهاجرت داخلی ایران كه میزان شهرنشینی به 4/30% می‌رسد.– سال 1322 تا 1340 میزان شهرنشینی به 35% افزایش یافت. شهرنشینی از دهه 300 ، مقارن آغاز گسترش روابط اقتصادی و اجتماعی سرمایه‌داری در ایران بوده‌است نقش غالب شهرها در دو دهه 1300 و 1310، كاركرد تجاری بوده‌است. بطوركلی درزمان رضاشاه، شهرنشینی رونق گرفت. از سال 1300 تا 1320 تأكید تولید مركزی بر نوین‌سازی بود.از 1320 تا 1322 با تثبیت نقش نفت بخصوص پس از كودتای 1332 بخش كشاورزی دیگر به عنوان بخش صادراتی مطرح نگردید و در حاشیه قرار گرفت.( شكوهی ص 45) پس از كودتا، شهر با اتكا به بازار اقتصادی حاصل از صدور نفت به محور اصلی تحولات جامعه تبدیل می‌گردد. جمعیت ایران سال 1300 حدود 5/9 میلیون نفر بوده‌ كه حدود هشت‌میلیون‌نفر در روستاها زندگی می‌كردند. شهرنشینی سریع: این دوران از سال 1340 تا 1355 می‌باشد، برخلاف دوران قبل، شهرنشینی در این سال‌ها روندی سریع داشته‌است. میزان متوسط رشد سالانه جمعیت شهرنشینی به 42/4% رسید. اصلاحات ارضی سال 1340 نقطه عطفی در روند شهرنشینی در ایران بوده‌است.( پایان‌نامه ، ص 101)سال 1342 جمعیت ایران به 23 میلیون‌نفر می‌رسد كه 5/13 میلیون نفر آن در روستاها ساكن بودند. دهه 1335 تا 1345 جمعیت دوبرابر شد. جمعیت روستاها 65% افزایش یافت و جمعیت شهرها دوبرابر گردید. رشد شهرها معادل 8/14% بوده‌است. در سال 1335 جمعیت ایران بالغ بر 33 میلیون نفر بوده‌است. یعنی از سال 1335 تا 1355 جمع یت حدود 15 میلیون نفر افزایش یافته، كه از این رقم، حدود 3 میلیون به شهر تهران، 8/3 میلیون نفر به شهرهای بیش از 100 هزارنفر و 7/4 میلیون‌نفر به شهرهای دیگر و 3/3 میلیون نفر به جمعیت روستاها اضافه شده‌است. از تغییرات صورت گرفته می‌توان وجود كلان‌شهرها و تمركز متروپل را نام برد. ادامه خواندن مقاله در مورد شهر نشيني

نوشته مقاله در مورد شهر نشيني اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.


Viewing all articles
Browse latest Browse all 46175

Trending Articles



<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>