nx دارای 144 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
شناسایی تكنولوژی های كلیدی سالنهای مونتاژ با استفاده از روش TOPSIS با رویكرد فازی
فهرست مطالبعنوان صفحه
1-1مقدمه;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.8 1-2-تعریف مساله 81-3- فرضیات تحقیق 91-4- سابقه و ضرورت انجام تحقیق 101-5- اهداف تحقیق 10
1-6- روش انجام تحقیق 101-7- روش وابزار گردآوری داده ها 111-8- جامعه آماری وتعداد نمونه 111-9- روش تجزیه وتحلیل داده ها 111-10- محدودیت‌های انجام تحقیق 111-11- تعریف واژگان كلیدی 12
2-1- تعاریف تکنولوژی 142-2-طبقه‌بندی براساس تاثیر روی محصول 152-2-1-تكنولوژی جدید (NEW TECHNOLOGY) 152-2-2-تکنولوژی نوظهور (EMERGING TECHNOLOGY) 152-2-3-تكنولوژی بسیط (LOW TECHNOLOGY) 162-2-4-تكنولوژی متوسط (MEDIUM TECHNOLOGY) 162-2-5-تکنولوژی پیشرفته: 172-2-6-تکنولوژی‌های کدگذاری شده (CODIFIED TECHNOLOGY ) درمقابل تکنولوژی خاموش 17(TACIT TECHNOLOGY ) 17
2-3-طبقه‌بندی براساس اهمیت استراتژیك 182-4-تكنولوژی كلیدی 192-5 – منطق فازی 202-5-1-مقدمه منطق فازی 202-5-2-سیرتطورمنطق فازی 212-5-3- مفاهیم پایه‌ای نظریه مجموعه‌های فازی 252-5-3-1- تابع عضویت 252-5-3-2-مفاهیم مقدماتی مجموعه‌های فازی 262-5-3-3-زیر مجموعه‌های فازی 272-5-3-4- عملگرهای فازی 272-5-3-4-1-نرمهای مثلثی 282-5-3-4-2-عملگر متم
م فازی: 302-5-3-5- برش واتحاد تجزیه 302-5-3-6-افرازفازی 312-5-3-7-مجموعه‌های محدب فازی 312-5-3-8-اعداد فازی 312-5-3-8-1-عدد فازی مثلثی 322-5-3-8-2-عدد فازی ذوزنقه ای 332-5-3-9-قطعی سازی داده
های فازی 342-6- تصمیم گیری 362-6-1- مقدمه 362-6-2-تعریف تصمیم گیری 362-6-3-ماهیت تصمیم گیری 372-6-4-شرایط حاكم برتصمیم گیری 382-6-4-1-تصمیم‌گیری درشرایط عدم اطمینان كامل 382-6-4-2-تصمیم‌گیری درشرایط ریسك 382-6-4-3-تصمیم‌گیری درشرایط فازی 392-6-4-4-بهینه سازی وتصمیم‌گیری درفضای فازی 402-6-4-4-1-برنامه ریزی ریاضی فازی 402-6-4-4-2-برنامه ریزی چند هدفی فازی: 402-6-4-4-3-تصمیم‌گیری چند معیاره فازی 412-6-4-4-3- نرم فازی 412-6-4-4-4-محاسبه ضریب اهمیت شاخص ها 412-6-4-4-5-تكنیك آنتروپی شانون 422-6-5-تصمیم‌گیری گروهی 432-6-6-تاپسیس فازی 432-6-6-1-روش كلاسیك تاپسیس فازی 433-1-مقدمه 47
3-2-آشنایی با گروه صنعتی ایران خودرو 473-2-1-چشم انداز ایران خودرو 493-2-2-رسالت وجودی ایران خودرو 493-2-3-بخشی از ساختار سازمانی گروه صنعتی ایران خودرو 503-3- روش تحقیق و جامعه آماری 513-4- روش گردآوری داده ها 533-5- ابزارهای گردآوری داده ها 53فیلینگ(FILLING): 53
كانوایر) CONVEYERS): 54ابزار(TOOLS): 54ربات‌ها (ROBOTS): 55دستگاه¬های تست الكترونیك (TEST TOOLS): 553-6-شناسایی معیارهای ارزیابی 553-7-معیارهای ارزیابی 563-8-روش تجزیه تحلیل داده ها 60حل با استفاده از تاپسیس 634-1- به دست اوردن وزن هرمعیار 634-1-1 محاسبه وزن معیار تكنولوژیك 644-1-2 محاسبه وزن معیار فنی 644-1-3 محاسبه وزن معیار
مالی 664-1-4 محاسبه وزن معیار تجاری 674-1-5 محاسبه وزن معیار سازمانی 684-1-6 محاسبه وزن معیار محیط زیستی 694-2- محاسبه تكنولوژی كلیدی با روش تاپسیس 654-2-1 نحوه امتیاز دهی 72
4-2-2 جدول قطعی 734-2-3 جدول نرمالیزه 754-2 – 4 جدول وزن دار 774 – 2 – 5 (VIJ – VJ+)^2 794 – 2 – 6 (VIJ – VJ-)^2 824-2-7 موضوع مربعات سطری 83نهایی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.84ضمائم 85ضمیمه 1: پرسشنامه 85ضمیمه 2: میانگین نمرات داده شده به سوالات برای روش آنتروپی 94ض – 2 – 1 میانگین نمرات داده شده به سوالات برای روش آنتروپی در فیلینگ 94ض – 2 – 1 میانگین نمرات داده شده به سوالات برای روش آنتروپی در كانوایر 98ض – 2 – 1 میانگین نمرات داده ش
ده به سوالات برای روش آنتروپی در ابزار 102ض – 2 – 1 میانگین نمرات داده شده به سوالات برای روش آنتروپی در تست 106ض – 2 – 1 میانگین نمرات داده شده به سوالات برای روش آنتروپی در ربات 110ضمیمه 3: میانگین نمرات داده شده به سوالات برای روش تاپسیس 114ض-3-1 ابزار 114ض-3-2 فیلینگ 118ض-3- 3ربات 124ض-3-4 كانوایر 127ض-3-5 تست 133
چكیدهامروزه تكنولوژی به عنوان یكی از كلیدی ترین دارایی‌های یك سازمان به حساب می‌آید. با توجه به پویایی محیط، سرعت دررشد، تحولات، عدم قطعیت بازار، تامین انتظارات و نیازهای مشتریان، شناسایی تكنولوژی‌هایی كه ارزش افزوده برای سازمان ایجاد می‌كنند یك الزام میباشند. درهر زمان خاص، یك یا چند تكنولوژی مختلف در یك واحد شغلی، كارایی رقابتی را تعیین می‌كند.تكنولوژی‌هایی كه بیشترین اثر را بر كارایی رقابتی در یك زمان خاص دارند تكنولوژی كلیدی نامیده میشوند. برای شناس
ایی تكنولوژی های كلیدی، مدیریت باید ابتدا دینامیك بازار و توسعه رقابتی آن در صنعت مربوطه را بررسی
كند تا مبنای واقعی رقابت تعیین شود. در این پروژه سعی بر آن است كه به ارزیابی تكنولوژیهای موجود در سالنهای مونتاژ ایران خودرو با استفاده از معیارهای شناسایی شده و در نتیجه شناسایی تكنولوژی كلیدی پرداخته
شود.
كلمات كلیدی: تكنولوژی، تكنولوژی كلیدی، تصمیم‌گی
ری چند معیاره (MADM)، منطق فازی
فصل اولكلیات تحقیق
1-1- مقدمه:پویایی و تغییر و تحول اساسی ادامه حیات و سنگ بناء نظام هستی بشمار می‌رود. تحول به عنوان عامل شتاب دهنده‌ای است كه هر بنگاه اقتصادی را
ملزم می‌سازد با دقت و هوشیاری تغییرات را تحت نظر قرار دهد و حتی پا را فراتر گذاشته و قابلیت حركت و پیشرفت را همگام با تغییرات در خود ایجاد نماید.لازمه چنین كاری وجود قدرت تصمیم‌گیری در شرایط مختلف میباشد، از سوی دیگر فضای پیچیده و نادقیق تصمیم‌گیری در زمان حاضر ایجاب می‌كند كه تصمیم گیرندگان همسو با افزایش پیچیدگی‌ها و تغییرات محیطی ،از شیوه‌ها و ابزارهای گوناگونی جهت تصمیم گیری‌های خود استفاده نمایند.و از انجا كه تكنولوژیهای كلیدی، تكنولوژی‌هایی هستند كه بیشترین اثر را بر كارایی محصولات وابسته یا اقتصاد تولید مورد نیاز براساس این مبنای رقابتی دارند.در این تحقیق سعی شده ابتدا اقدام به شناسایی و دسته‌بندی تكنولوژیهای موجود سالنهای مونتاژ شود و با استفاده از نظر خبركان از طریق مصاحبه به ارزیابی این تكنولوژی‌ها با استفاده از معیارهای شناسایی شده پرداخته شود و در نهایت با استفاده از روش تاپ سیس با رویكرد فازی به تعیین تكنولوژی كلیدی پرداخته شده است.
1-2- تعریف مساله یك تكنولوژی پایه، تكنولوژی است كه در اغلب بخشهای صنعت و
جود دارد و در اغلب محصولات دیده می‌شود،حتی گاهی ممكن است در اغلب مشاغل یك صنف یا سازمان مطرح باشد. یك تكنولوژی پایه صخره‌ای است كه واحد شغلی یا حتی صنف و سازمان مربوطه بر آن ایستاده است و لذا بسیار اساسی است.با این همه برای رقابت بحرانی نیست زیرا برای تمام رقبا به نحو گسترده قابل حصول است ادامه سطح بالای سرمایه‌گذاری روی تكنولوژی پایه ممكن است رقابت بخش نباشد زیرا در گسترش و بهبود موقعیت رقابتی واحد شغلی نقش چندانی ندارد.علاوه بر این این تكنولوژی‌ها نسبتا بالغ هستند و به نظر می‌رسد توان بالقوه بیشتری برای توسعه و تكامل ندارند. بسیاری از شركتها در زمینه تكنولوژی پایه سرمایه‌گذاری زیادی می‌كنند زیرا اغلب به تكنولوژی كه باعث ایجاد شغل و فعالیت شده است نوعی التزام احساسی وجود دارد و در غالب موارد هر شكستی را به سختی میتوان جبران كرد در عین حا
ل اثر حاشیه‌ای بر رقابت دارد.وقتی تكنولوژی بالغ می‌شود اثر آن بر موقعیت رقابتی كم می‌شود زیرا یك تكنولوژی جدید تر جای آن را می‌گیرد و یا چون هر كس ان را به راحتی به دست می‌آورد، كم اثر یا بی اثر می‌شود.تكنولوژی‌هایی كه در مرحله توسعه اولیه با یك توان با لقوه مجسم برای تغییر مبنای رقابتی ما هستند را تكنولوژی در راه می‌نامیم. برخی از تكنولوژی‌ها ی در راه امروز (نه همه آنها) تكنولوژیهای كلیدی فردا هستند. لذا تكنولوژی در راه ممكن است جایگزین تكنولوژی كلیدی شود.بطور خلاصه هر مدیر واحد شغلی باید تكنولوژیهای مربوطه در صنعت خود را شناسایی كند و اهمیت استراتژیك آنها را با تعیین اینكه كدام تكنولوژی كلیدی یا در راه است و كدامیك از انها پایه میباشند، معین كند.كاملا واضح است كه تصمیم‌گیری راجع به سرمایه‌گذاری روی یك یا چند تكنولوژی، تصمیمی استراتژیك با بالاترین اهمیت است به این ترتیب نمی‌توان تنها به متخصصین تكنولوژی وكالت داد و مدیران ارشد باید در این تصمیم‌گیری دخالت كنند.
1-3- فرضیات تحقیق
با توجه به بیان مسئله فرضیه ذیل مد نظر است:فرضیه: اولویت‌بندی گروه‌های تكنولوژی در سالن مونتاژ با روش تاپسیس ممكن است.
1-4- سابقه و ضرورت انجام تحقیقبا توجه به بررسی‌های انجام شده مشخص گردید كه عدم آ
شنایی با روشهای كمی تصمیم‌گیری و پیچیدگی ادغام معیارهای كیفی و كمی متعدد موجب می‌شود تصمیم گیرندگان بررسی‌های خود را برای یافتن تكنولوژی كلیدی با مفروضات اولیه انجام دهند كه این امر گاها موجب تبعات نامناسب بدلیل ارزیابی نادرست و غیر اصولی میگردد. لذا با توجه به اهمیت موضوع شناسایی تكنولوژیهای كلیدی در جهت بهبود هرچه بیشتر تخصیص منابع و سرمایه‌گذاری در تكنولوژی‌ها ضرورت انجام این تحقیق جهت شناسایی تكنولوژیهای كلیدی احساس می‌شود.
1-5- اهداف تحقیق از آنجا كه در صنایع بزرگ مانند صنایع خودرو سازی سرمایه‌گذاری روی یك یا چند تكتولوژی از اهمیت بالای استراتژیك برخوردار است و با توجه به محدودیت منابع انتخاب مناسب این تكنولوژی‌ها می‌تواند روی كل سازمان اثر بسزایی داشته باشد. بنابراین در این پروژه سعی بر آن است برای رسیدن به اهداف فوق به شناسایی تكنولوژیهای كلیدی سالنهای مونتاژ ایران خودرو اقدام نماییم.
1-6- روش انجام تحقیق تحقیق حاضربه لحاظ هدف ازنوع كاربردی وازنظرروش ازنوع تحلیل
ی توصیفی میباشد كه در مرحله اول با مطالعات كتابخانه‌ای ،جستجو درسایتهای معتبرعلمی وبررسی متون علمی ادبیات تحقیق گردآوری می‌شود. سپس با توجه به ادبیات تحقیق وبررسی وضعیت سالنهای مونتاژ معیارها وز شاخصهای مهم در شناسایی تكنولوژی كلیدی استخراج می‌شود. در مرحله بعد معیارها وشاخص‌ها ازطریق پرسشنامه به جامعه خبرگان ارائه می‌شود و ازآنجایی كه معیارهای سنجش اهمیت شاخص‌ها ازنوع كلامی ADM فازی اولویت‌بندی می‌شود.1-7- روش و ابزار گردآوری داده¬هاداده‌ها دراین تحقیق به روش ذیل جمع‌آوری شده¬اند:روش مصاحبه: برای شناسائی معیارها وشاخص‌های اصلی ارزیابی تكنولوژی¬هاروش پرسشنامه: جهت جمع‌آوری داده‌ها از خبرگان برای به دست آوردن وزن تكنولوژی¬ها
1-8- جامعه آماری و تعداد نمونهجامعه آماری این تحقیق خبرگان و كارشناسان قسمت مونتاژ میباشند كه تعداد آنها 23 نفر بوده و از بخشهای مهندسی تولید، خدمات و مهندسی نگهداری و تعمیرات میباشند. و از این تعداد 13 نفر دارای تحصیلات كارشناسی و 5 نفر دارای مدرك كاردانی و 5 نفر نیز دارای مدارج بالاتر می¬باشند.
1-9-روش تجزیه وتحلیل داده¬هاروش‌های تجزیه وتحلیل داده‌ها فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی میباشد كه در ادامه با استفاده ازتكنیك TOPSIS فازی نیز داده‌ها مورد تجزیه وتحلیل قرارمی گیرد كه محاسبات ازطریق برنامه نویسی درنرم افزارEXCEL انجام خواهد شد.
1-10- محدودیت‌های انجام تحقیق
عدم دسترسی به بسیاری ازسایتهای علمی برای دستیابی به مقالات وتحقیقات علمی كمبود دقت ودردسترس نبودن دائمی خبرگان تحقیق بدلیل موقعیت شغلی آنها عدم آشنایی خبرگان به تكنیكهای بكاررفته جهت ارزیابی نهایی شاخص‌ها بخصوص در نحوه استفاده ازاعداد مثلثی فازی.
1-11- تعریف واژگان كلیدی
تكنولوژی:تکنولوژی تمامی دانش‌ها محصولات، ابزار،روشها وسیستمهایی است که به خدمت گرفته می‌شود تامحصول یا سرویسی ارائه شود .تکنولوژی فرایند انتقال وتبدیل منابع به محصول ازطریق دانش، تجربه، اطلاعات وابزاراست.تكنولوژی كلیدی:تكنولوژی‌ای است كه به خوبی در محصولات و فرایند‌ها تجسم یافته است و دارای اثر بالای رقابتی است.تصمیم‌گیری چند معیاره(MADM):به دسته‌ای ازفنون وروشهای تصمیم‌گیری اطلاق می‌شود كه به منظوراولویت‌بندی ویا انتخاب مناسب ترین گزینه ازبین تعدادی ازگزینه‌ها وبا استفاده ازچند معیار/شاخص تصمیم‌گیری بكار می‌روند.منطق فازی: مجموعه‌های فازی درریاضیات جدید به مجموعه‌های اطلاق میگردد كه عناصرآن به طورنسبی متعلق به آن مجموعه باشند درمجموعه‌های فازی برخلاف مجموعه قطعی عناصربه
دودسته عضو وغیرعضو تقسیم نمی‌شوند بلكه به میزان عضویت عناصردرمجموعه‌های فازی بین صفرویك متغیر است.
فصل دومادبیات تحقیق
2-1- تعاریف تکنولوژیتکنولوژی ریشه یونانی دارد وازدوکلمه Technè و Logic تشکیل شده است. Technè به معنی هنر، مهارت و آن چیزی است که آفریده انسان باشد. Logic در یونان قدیم به معنی علم، دانش وخرد به کارمی رفته است. گالبریت: تکنولوژی عبارت است ازکاربرد سیستماتیک علوم یا نوع دیگری ازدانش واطلاعات نظام یافته که درجهت عملیاتی کردن نیازها مورد بهره برداری قرارمی گیرد.ارنست:تکنولوژی به عنوان راهکارها واهدافی تلقی میگردد که انسانها را به تولید ماهرانه واثربخش رهنمون می‌کند. تکنولوژی به مولفه‌هایی گفته می‌شود که هنرمندان توسط نسانهایی با تجربه، با اطلاعات ودانش بکارگرفته میشوند وآنان رابه خلق ایده، محصول ویا سرویس نایل می‌کند.روزنبرگ وفریشتاک:تکنولوژی عبارت است ازدانش مربوط به محصول، فرایند وسازمان تولیدکه برای تولید کالا وخدمات به کارگرفته می‌شود.کلاکستون:تکنولوژی عبارت است از بکارگیری شاخه‌های مختلف علم برای حل مشکلات علمی که به دلیل تنوع شرایط محیطی ممکن است ازناحیه‌ای به ناحیه دیگرتغییرکند.به
بیان دیگرتکنولوژی مجموعه‌ای ازروش‌ها، تجربیات وعلوم علمی است که انسانها برای تسلط بر محیط وحل مشکلات مربوط به رابطه خود با محیط به کارمی برند.نژی:تکنولوژی درمطالعات مردم شناسی به ابزاری اشاره دارد که انسانهای نخستین برای حفظ بقای خود به کارمی برده اند امروز کاربرد تکنولوژی به طورعمده اشاره به اسباب تکنیکی نظیر ماشین‌ها، ابزارها وتجیزات خودروها، کشتی ها، ساختمان‌ها و بزرگراه‌ها دارد.طارق خلیل:تکنولوژی تمامی دانش‌ها محصولات، ابزار،روشها وسیستمهایی است که به خدمت گرفته می‌شود تامحصول یا سرویسی ارائه شود .تکنولوژی فرایند انتقال وتبدیل منابع به محصول ازطریق دانش، تجربه، اطلاعات وابزاراست.طبقه‌بندی تكنولوژی و تكنولوژیهای كلیدی
2-2- طبقه‌بندی براساس تاثیر روی محصول2-2-1-تكنولوژی جدید (new technology)یك تكنولوژی جدید، هر نوع تكنولوژی جدیدا تولید یا اجرا شده‌ای است كه اثری بارز روی تولید كالا یا ارائه خدمات توسط یك شركت دارد.لزومی ندارد كه این تكنولوژی برای دنیا تازه باشد، بلكه همین كه برایشركت جدید باشد كافی است.ممكن است این تكنولوژی سالها پیش توسط دیگران طراحی واستفاده شده باشد،اما هر وقت كه برای اولین بار در موقعیتی جدید استفاده و معرفی می‌شود، به عنوان تكنولوژی جدید طبقه‌بندی می‌شود. تگنولوژی جدید اثر عمیقی بر بهبود بهره وری و حفظ جایگاه رقابتی یك شركت دارد.
2-2-2-تکنولوژی نوظهور (emerging technology)یک تکنولوژی نوظهورهرنوع تکنولوژی است که هنوز به طورکامل تجاری وبه بازارعرضه نشده است اما ظرف حدود 5 سال آینده این چنین خواهد شد .ممکن است درحال
حاضرکاربرد آن محدود باشد اما انتظارمی رود درآینده به شکل قابل ملاحظه تکامل یابد.نمونه‌های تکنولوژی نوظهورعبارتند از: مهندسی ژنتیک ف ابررسانایی،اینترنت به عنوان جایگزینی برای کامپیوترشخصی. تکنولوژی‌های نوظهورصنایع جدید خلق می‌کنند وممکن است موجب کهنه شدن تکنولوژی‌های موجود شوند .این تکنولوژی‌ها می‌توانند موجب بروزتغییراتی بزرگ درنهادهای اجتماعی ودرخود اجتماع شوند.2-2-3- تكنولوژی بسیط (low technology)واژه تكنولوژی بسیط به آن دسته از تكنولوژی‌ها اطلاق می‌شود كه در بخشها بزرگی از جامعه انسانی گسترده شده اند.بسیاری از صنایعی كه ویژگی‌های زیر را دارند از این نوع تكنولوژی استفاده می‌كنند.– آنها از كاركنانی با سطح آموزش یا مهارت نسبتا پایین استفاده می‌كنند.– آنها از عملیات دستی یا نیمه خودكار استفاده می‌كنند.– مخارج تحقیقی آنها پایین است.– پایه تكنولوژی مورد استفاده با ثبات است و چندان تغییر نمی‌كند.– محصولات تولید شده، عمدتا از نوعی هستند كه نیازهای اساسی انسان را تامین می‌كنند،نیازهایی چون غذا،مسكن،پوشاك و خدمات اساسی انسانی.2-2-4-تكنولوژی متوسط (medium technology)تكنولوژی متوسط شامل مجموعه گسترده از تكنولوژی است كه بین
تكنولوژیهای پیشرفته و تكنولوژیهای بسیط قرار می‌گیرد.این واژه به تكنولوژیهای بالقی اطلاق میگردد كه در مقایسه با دیگر تكنولوژی ها، بیشتر وراحت تر تحت تاثیر انتقال تكنولوژی قرار می‌گیرند.صنعت خودكار و كالاهای مصرفی از جمله نمونه‌هایی هستند كه از این نوع تكنولوژی بهره می‌گیرند.
2-2-5-تکنولوژی پیشرفته:
واژه تکنولوژی پیشرفته (های تکhigh tech) به تکنولوژی‌های مدرن یا پیچیده اطلاق می‌شود .طیف گسترده‌ای ازمنابع که مشخصاتی خاص دارند ازاین تکنولوژی‌ها استفاده می‌کنند اگرشرکتی ویژگی‌های زیرراداراباشد آنگاه آن راشرکت بهره مند ازتکنولوژی پیشرفته می‌نامند.(لارسنLarsen وراجزRogers ،1988- مورمنMohr man وون گینلو von ginlow،1990) ازکارکنان با تحصیلات بالااستفاده می‌کند تعداد زیادی ازکارکنان آن رادانشمندان ومهندسان تشکیل می‌دهند. تکنولوژی اش با سرعت بیشتری ازدیگرصنایع درحال تغییراست. با نوآوری تکنولوژیک ،رقابت می‌کند. بودجه تخصیص وتوسعه آن بالاست. می تواند ازتکنولوژی برای رشد سریع استفاده کند وبا ظهورتکنولوژی رقیب رقابیش تهدید می‌شود.2-2-6-تکنولوژی‌های کدگذاری شده (codified technology) درمقابل تکنولوژی خاموش (tacit technology )تکنولوژی رامی توان حفظ وبه نحوی موثرمیان کاربران منتقل کرد اگربه شکلی کدگذاری شده ورمزداربیان شود.تکنولوژی خاموش دانشی است نامدون ونانوشته.این تکنولوژی به روشی یکسان برای گروهی ازمردم بیان نمی‌شود.این تکنولوژی معمولا برپایه تجارب استواراست ولذادرذهن سازندگانش باقی می‌ماند.طراحان این تکنولوژی کسانی اند که دانش فنی موردنظررادراختیاردارند .دانش پنهان ازطریق نمایش یا مشاهده منتقل می‌شودوتوسط آنها که به دنبال آن دانش هستند شبیه سازی می‌شود.انتقال تکنولوژی پنهان ازطریق تعامل میان منبع ومیزبان صورت می‌گیرد.ازطرف دیگرتکنولوژی کدگذاری شده به مردم امکان میدهد بدانند یک تکنولوژی چطورکارمی کند اما همیشه به آنها نمی‌گوید که چرا آن تکنولوژی به آن شیوه عمل می‌کند.اگرتکنولوژی به شکل کدگذاری شده باشد انتقال آن ساده ترخواهد بود انتقال تکنولوژی پنهان دشوارترزمان بروکم دقت تراست تسلط واحاطه کامل برتکنولوژی نیازمند درک هردونوع دانش آشکارکدگذاری شده ودانش پنهان میباشد.
2-3- طبقه‌بندی براساس اهمیت استراتژیك برای درك اهمیت استراتژیك تكنولوژی‌ها میتوان آنها را به چهار دسته تق
سیم كرد:– پایه– كلیدی– پیشگام– درحال ظهور
در صورت نیاز شاید بخواهید ارزیابی تكنولوژیهای استراتژیك را گسترش
داده و اثر نسبی تجاری آنها را بسنجیم. در كسب و كارهای چند محصولی كه از چندین تكنولوژی استفاده می‌شود ممكن است در اهمیت نسبی تكنولوژیهای داخلی هر طبقه‌بندی محصول، تغییرات قابل توجهی وجود داشته باشد. برای مثال برخی از تكنولوژیهای كلیدی به شكل سنگینی بر یك محصول اثر می‌گذازند. درحالی كه ممكن است پاره‌ای دیگر اثر كمتری داشته باشند. به همین ترتیب برای یك محصول مشخص برخی از تكنولوژی‌ها بر روی كلیه عوامل كلیدی موفقیت اثر می‌گذارند. در حالی كه سایر تكنولوژی‌ها ممكن است فقط بر روی یك عامل اثر بگذارند. تجزیه وتحلیل می‌تواند در فرایند اولویت‌گذاری تكنولوژی ارزشمند بوده و انتخاب اس
تراتژیك را آسانتر كند.
2-4-تكنولوژی كلیدییكی از اصول انتقال تكنولوژی این است كه تكنولوژی‌ها به طور گسترده‌ای ی اثر می گذارد:
شکل 2-1: تکنولوژی کلیدی1- كارایی و عملكرد كه به مزیت رقابتی در بازار ختم می‌شود.2- اقتصاد تولید كه به مزیت رقابتی ختم می‌شود.درهر زمان خاص، یك یا چند تكنولوژی مختلف در یك واحد شغلی، كارایی رقابتی را تایین می‌كند.تكنولوژی‌هایی كه بیشترین اثر را بر كارایی رقابتی در یك زمان خاص دارند تكنولوژی كلیدی نامیده میشوند.برای شناسایی تكنولوژیهای كلیدی، مدیریت باید ابتدا دینامی بازار و توسعه رقابتی آن در صنعت مربوطه را بررسی كند تا مبنای واقعی اقابت تعیین شود.تكنولوژیهای كلیدی، تكنولوژی‌هایی هستند كه بیشترین اثر رابر كارایی محصولات وابسته یا اقتصاد تولید مورد نیاز برای این مبنای رقابتی دارند.
2-5 – منطق فازی2-5-1- مقدمه منطق فازیمنطق كلاسیك درارزش صفرویك دارای پیشینه‌ای به قدمت تاریخ فلسفه است. این منطق به لحاظ محدود نمودن قضاوت انسانی به دوحالت خاص تقسیم می‌شود. اگرچه كاربرد موثری درپایه ریزی منطق ریاضی ارسطویی داشته است. ولی توانایی محدودی جهت فرموله كردن مدلهای مبتنی برمتغیرهای كلامی داشته است.درمقابل مجموعه‌های فازی ومنطق فازی درفقدان اطلاعات دقیق و كامل برای مدلسازی سیستمهای پیچیده ابزارموثری به شمارمیرود. قضاوت‌های ذهنی كارشناسانی كه ازتكنیك‌های فازی استفاده می‌كنند نسبت به كاربرد عینی اطلاعات نادرست نتایج بهتری حاصل می‌كنند. منطق فازی ازناتوانی منطق كلاسیك با شمول زبان مبهم استدلال عقل سلیم وحل ابتكاری مسایل كه همه روزه توسط مردم عادی استفاده می‌شوندنشات می‌گیرد. نظریه مجموعه فازی قادراست بسیاری از مفاهیم متغیرها و سیستمهای نادقیق ومبهم را به صورت ریاضی نمایش داده وزمینه‌ای را برای تصمیم‌گیری درشرایط عدم اطمینان فراهم سازد.2-5-2- سیرتطورمنطق فازیازآن زمان كه انسان اندیشیدن راآغازنمود همواره كلمات وعباراتی را برزبان جاری ساخته كه مرزهای روشنی نداشته اند.كلماتی نظیرخوب، بد، جوان پیر،بلند، كوتاه، قو
ی،ضعیف، گرم، سرد ،خوشحال با هوش زیبا وقیودی ازقبیل معمولا ،غالبا ،تقریبا وبندرت روشن است كه نمی‌توان برای این كلمات مرز مشخصی یا فت اما دربسیاری ازعلوم نظیرریاضیات ومنطق فرض شده است كه مرزها ومحدوده‌های دقیقا تعریف شده‌ای وجود دارد ویك موضوع خاص یا درآن مرز می‌گنجدیا نمی‌گنجد.مواردی چون همه یا هیچ فانی یا غیرفانی زنده یا مرده مرد یا زن سفید یا سیاه صفریایك این یا نقیض این .دراین علوم هرگزاره‌ای یا درست است یا نادرست پدیده‌های واقعی یا سفید هستند یا سیاه این باور به سیاه وسفیدها ،صفرویك‌ها واین نظام دوارزشی به گذشته بازمی گرددوحداقل به یونان وارسطومی رسد.
منطق ارسطو ریاضیات كلاسیك راتشكیل میدهد. براساس اصول ومبانی این منطق همه چیزتنها مشمول یك قاعده ثابت می‌شودكه به موجب آن یا ان چیز درست است یا نادرست. میتوان مثالهای فراوانی راذكركرد كه منطق ارسطویی درمورد آنهاصحیح است اما باید توجه داشت كه نبایدآنچه راكه تنها برای مواردی خاص مصداق دارد به تمام پدیده‌ها تعمیم داد. دردنیایی كه ما درآن زندگی می‌كنیم اكثرچیزهایی كه درست به نظرمی رسند نسبتا درست هستند ودرمورد صحت و سقم پدیده‌های واقعی همواره درجاتی ازعدم قطعیت صدق می‌كند به عبارت دیگر پدیده‌های واقعی تنها سیاه یا سفید نیستند. بلكه تا اندازه‌ای خاكستری هستند.پدیده‌های واقعی همواره فازی مبهم و غیردقیق هستند. تنها ریاضی بوده كه سیاه و سفید بوده واین خود چیزی جزیك سیستم مصنوعی متشكل ازقواعد ونشانه‌ها نبود. علم ،واقعیتهای خاكستری یا فازی را با ابزارسیاه وسفید ریاضی نمایش می‌گذاشت واین چنین بود كه به نظرمی رسید واقعیتها نیزتنها سیاه یا سفید هستند. بدین ترتیب درحالیكه درتمامی جهان حتی یك پدیده رانمی توان یافت كه صددرصد درست یا صددرصد نادرست باشد علم با ابزارریاضی خود همه پدیده‌های جهان را این طوربیان می‌كرد. مجموعه‌های فازی درریاضیات جدید به مجموعه‌های اطلاق میگردد كه عناصرآن به طورنسبی متعلق به آن مجموعه باشند درمجموعه‌های فازی برخلاف مجموعه قطعی عناصربه دودسته عضو وغیرعضو تقسیم نمی‌شوند بلكه براساس آنچه ما تعریف می‌كنیم میزان عضویت عناصردرمجموعه‌های فازی بین صفرویك متغیر است درك مجموعه‌های فازی اولین قدم درورود به مبحث ریاضیات فازی است كه درمقابل ریاضیات كلاسیك قرارمی گیرد.دوحادثه دراوایل قرن بیستم منجربه شكل‌گیری منطق فازی یا منطق مبهم شد. اولین حادثه پارادوكس‌های مطرح شده توسط برتراند راسل درارتباط با منطق ارسطویی بود. برتراند راسل بنیادهای منطقی باری، منطق فازی (مبهم )رانهاد اما هرگز موضوع راتعقیب نكرد. راسل درمورد منطق ارسطویی چنین بیان می‌دارد:“تمام منطق نسبیت بنابه عادت فرض را برآن می‌گذارد كه نمادهای دقیقی به كارگرفته شده است. به این دلیل موضوع درمورد این زندگی خاكی قابل بكارگیری نیست بلكه برای یك زندگی ماورا الطبیعه معتبراست.”دومین حادثه كشف اصل عدم قطعیت توسط هایزنبرگ درفیزیك كوانتوم بود. اصل عدم قطعیت كوانتومی هایزنبرگ به باور كوركورانه ما به قطعیت درعلوم وحقایق علمی خا
تمه داد و یا دست كم آنرا دچارتزلزل ساخت. هایزنبرگ نشان دادكه حتی اتم‌های مغز نیز نامطمئن هستند حتی با اطلاعات كامل نمی‌توانید چیزی بگوئید كه صددرصد مطمئن باشید. هایزنبرگ نشان داد كه حتی درفیزیك حقیقت گزاره‌ها تابع درجات است دراین میان منطقیون برای گریز خشكی وجزمیت منطق دوازرشی منطق‌های چند ارزشی را به عنوان تعمیم منطق دو ارزشی پایه‌گذاری كردند. اولین منطق سه ارزشی درسال 1930 توسط لوكاسیه ویچ منطق دان لهستانی پایه‌گذاری شد. سپس منطق دانان دیگرنظیربوخوار،كلین و هی تینگ ،نیزمنطق‌های سه ارزشی دیگری ارائه كردند.درمنطق سه ارزشی گزاره‌ها برحسب سه ارزش (0,1/2,1 ) مقدارد
هی میشوند لذا این منطق واقعیتها رابهترازمنطق ارسطویی (0,1) نشان میدهد. ولی روشن است منطق سه ارزشی نیز با واقعیت فاصله دارد. لذا منطق‌های n مقداره توسط منطقیون ازجمله لوكاسیه ویچ ارائه شد. درمنطق n مقداره هرگزاره می‌تواند یكی ازارزشهای درستی مجموعه زیررا اختیاركند.Tn={0,1/n,2/n,…,1}روشن است كه هرچه n عدد صحیح مثبت بزرگتری انتخاب شود دسته‌بندی ارزش گزاره‌ها (گرد كردن آنها به یكی از اعداد مجموعه Tn) به واقعیت نزدیكتر خواهد بود و اگرn به سمت بی نهایت میل كند. یك منطق بی نهایت مقداره تعریف می‌شود كه درجه درستی هرگزاره می‌تواند یك عدد گویا بین صفر و یك را اختیار كند. منطق كاملتر آن است كه هرگزاره بتواند هر عدد حقیقی بین صفرویك را اختیاركند كه آن را منطق استاندارد لوكاسیه ویچ می‌نامند .درواقع ارزش گزاره‌ها دراین منطق طیفی بین درستی ونادرستی یا بین صفرویك است. صفر یا یك سایه‌های نامحدودی ازخاكستری بین سیاه وسفید وجود دارد. تمایز عمده منطق فازی با منطق چند ارزشی آن است كه درمنطق فازی حقیقت وحتی ذات مطلب هم می‌تواند نادقیق باشد. درمنطق فازی مجاز به بیان جملاتی ازقبیل “كاملا درست است” یا “كم وبیش درست است” هستیم وحتی میتوان ازاحتمال نادقیق مثل “تقریبا غیرممكن “، “نه چندان ” و “بندرت” نیز استفاده كرد. بدین ترتیب منطق فازی نظام كاملا منعطفی رادرخدمت زبان طبیعی قرارمی دهد.منطق فازی عبارت است از استدلال با مجم
وعه فازی .مجوعه‌های فازی توسط ماكس بلك و لطفی زاده ارائه گردید.ابتدا درسال 1937 ماكس بلك فیلسوف كوانتوم مقاله‌ای راجع به آنالیز منطق به نام ابهام رادرمجله علم منتشركرد كه جهان علم وفلسفه مقاله بلك رانادیده گرفت. اگرچنین نمی‌شدما ا كنون باید منطق گنگ را به جای منطق فازی مورد بررسی قرار می‌دادیم. سپس درسال 1965 لطفی زاده مقاله‌ای
تحت عنوان مجموعه‌های فازی منتشرساخت دراین مقاله او ازمنطق چند مقداری لوكاسیه ویچ برای مجموعه‌ها استفاده كرد و نام فازی را براازه‌گیری عضویت عناصرمجموعه فازی A یا نقیض A رانشان می‌دهند.
نمودار 2-2: نمایش مجمموعه‌های فازی توسط ماكس بلك
در سال 1965 پروفسور لطفی¬زاده مقاله مجموعه‌های فازی را در مجله اطلاعات وكنترل منتشرنمود. دراین مقاله لطفی زاده آنچه راكه برتراند راسل ،جان لوكاسیه ویچ ،ماكس بلك و دیگران ابهام یا چند ارزشی نامیده بودند فازی نامید. مجموعه‌های فازی بامثال قد انسان آغاز به كاركرد این مورد ،اولین مجموعه فازی معرفی شده توسط لطفی زاده بود .لطفی زاده مفهوم بلندی قد انسان را با منحنی متناسب آن بیان كرد واین مجموعه فازی رامنحنی عضویت نامید. این همان منحنی ارائه شده توسط ماكس بلك بود كه برای هراندازه قد درجه عضویتی را ارائه می‌كند. هرانسانی تاحدودی بلند است وتا حدودی نیز بلند نیست، بنابراین منحنی بلند نبودن عكس منحنی بلند بودن است. این دومنحنی همدیگر را درنقطه میانی با درجه عضویت 2/1 (جایی كه A و نقیض A باهم برابرند)قطع می‌كند. ریاضیات مجموعه‌های فازی چیز جدیدی نیست مجموعه‌های فازی همان جبری را مورد استفاده قرارمی دهد كه لوكاسیه ویچ نیم قرن قبل درمنطق چند ارزشی اش مورد استفاده قرار داده بود، همان چیزی كه درلیست ابهام یا مجموعه ماكس بلك استفاده شده بود اما لطفی زاده نام فازی را به دلیل ارتباطش با احساس عامیانه برای آن انتخاب كرد.
نمودار 2-3: مجموعه فازی بیانگربلندی قد انسان
2-5-3- مفاهیم پایه‌ای نظریه مجموعه‌های فازیمطابق نظریه مجموعه‌های قطعی كه اساس ریاضیات مدرن راتشكیل میدهد مجموعه گردآیه‌ای معین از اشیا است ودراین تعریف برلفظ معین تاك
ید می‌شود به عبارت دیگر هر مجموعه با یك ویژگی خودش تعریف مشخصی می‌شود. اگریك شی دارای آن ویژگی باشد عضو مجموعه واگرنباشد عضو مجموعه نیست. مثلا ویژگی اعدا حقیقی بزرگتراز100 یك ویژگی خوش تعریف است و تشكیل یك مجموعه مید هد چراكه به یقین نمی‌توان گفت كه یك عدد حقیقی آیا بزرگتراز100 هست یا نیست اما ویژگی اعداد حقیقی نزدیك به 100 یك ویژگی روشن دقیق و خوش تعریف نیست چرا كه به یقین نمی‌توان گفت كه آیا یك عدد حقیقی مشخص مانند 110 دراین ویژگی می‌گنجد یا خیر .لطف
ی زاده برای رفع مشكل پیشنهاد می‌كند به هرعدد ازمجموعه اعداد حقیقی عددی ازبازه [0,1] به عنوان درجه نزدیكی آن عدد به 100 نسبت دهیم. هرچه این اعداد به 100 نزدیكتربود عدد متناظربرای عضویت درآن گردایه اعداد حقیقی نزدیك به 100 به یك نزدیك باشد و برعكس هرچه عدد مورد نظر دورتراز100 بود درجه عضویت آن درگردآیه اعداد حقیقی نزدیك به 100 به صفرنزدیكتر باشد یعنی با عددی بین صفرویك درجه عضویت رامشخص می‌كنیم.2-5-3-1- تابع عضویتمطابق نظریه مجموعه‌های قطعی، تابع نشانگر مجموعه قطعی A از X به مجموعه } 1 و 0 { میباشد.
حال اگر برد تابع نشانگر را از مجموعه دو عضوی {1 و 0} به بازه ] 1 و 0 [ گسترش دهیم، تابعی خواهیم داشت كه به هر عضو x از X، عددی از بازه ] 1 و 0[ را نسبت میدهد. این تابع، تابع عضویت A نامیده شده و به صورت زیر تعریف میگردد:
مجموعه A كه به هر X، عددی در بازه ] 1 و 0 [ را نسبت میدهد، یك زیر مجموعه فازی نامیده می‌شود. در تابع ، نزدیكی بیشتر به یك، نشان دهنده تعلق بیشتر x به مجموعه A ونزدیكی بیشتر به صفر، نشان دهنده تعلق كمتر x به مجموعه A است.به لحاظ شهودی میتوان را درجه پذیرش ما در قبول x به عنوان عضوی از مجموعه در نظر گ
رفت. همچنین در حالت حدی چنانچه باشد، x كاملا در A قرار دارد و چنانچه باشد، x اصلا عضو A نمی‌باشد.بنا بر این مجموعه‌های فازی و توابع عضویت آنها، تعمیم یافته مجموعه‌های قطعی و توابع نشانگر آنها میباشند.2-5-3-2-مفاهیم مقدماتی مجموعه‌های فازیمجموعه مر جع X و زیر مجموعه فازی A از آن را در نظر بگیرید.مجموعه عناصری از X كه باشد، تكیه گاه A نامیده شده و با SUUP A نشان داده می‌شود.
رابطه فوق نشان میدهد كه تكیه گاه یك م
جموعه قطعی و تابعی از مجموعه توانی از مجموعه توانی فازی x (مجموعه شامل تمام زیر مجموعه‌های فازی X) به مجموعه توانی X میباشد.بر این اساس، مجموعه فازی تهی مجموعه‌ای است كه هیچ تكیه گاهی ندارد و درجه عضویت تمام عناصر آن برابر صفر است.در مجموعه A مقدار را ارتفاع مجموعه فازی می‌گویند و با M نشان داده می‌شود. اگر ارتفاع مجموعه فازی برابر یك باشد، مجموعه را نرمال و در غیر این صورت آنرا غیر نرمال گویند.روشن است كه هر مجموعه فازی زیر نرمال A را میتوان با تقسیم بر ارتفاع آن نرمال كرد.همچنین اگر برای عنصری مثل x در A داشته باشیم ، x را یك نقطه گذر(معبر)می گویند.2-5-3-3-زیر مجموعه‌های فازیمجموعه مرجع X و مجوعه‌های فازی A و B را در نظر بگیرید.اگر برای هر داشته باشیم: ، در این صورت A را زیر مجموعه B می‌نامیم.همچنین دو زیر مجموعه فازی A و B را مساوی گویند اگر برای هر ، باشد.2-5-3-4- عملگرهای فازییكی از مهمترین قابلیت‌های منطق فازی كه نقش موثری در انعطاف پذیری بیشتر این منطق در تطبیق با شرایط واقعی دارد، امكان استفاده از عملگرهای متنوع است.ابتدایی ترین تعریف از عملگرهای اصلی اشتراك، اجتماع و متمم
برای هر به صورت زیر میباشد: اشتراك اجتماع متمم كه در آن بیانگر مینیمم و بیتنگر ماكزیمم اس
ت.این عملگر‌ها مشابه عملگرهای مجموعه‌ای برای مجموعه‌های قطعی هستند.عملگرهای مجموعه‌های فازی ارائه شده در فوق، كلیه مشخصه‌های جبری مجموعه‌های قطعی را بجز دو قانون طرد و شمولیت در مجموعه‌های فازی برقرار نیست.وداریم: و
این مساله از آنجا ناشی می‌شود كه هیچكدام از مجموعه‌های فازی A و A دارای كرانهای دقیقی نبوده و اصطلاحا هم پوش هستند البته باید توجه داشت كه این همپوشی كامل نبوده و داریم:
علاوه بر عملگرهای اشتراك،اجتماع و متمم تعریف شده، عملگرهای دیگری نیز برای مجموعه‌های فازی تعریف شده اند كه در ذیل به تعدادی از آنها می‌پردازیم2-5-3-4-1-نرمهای مثلثی عملگرهای MAX و MIN تعریف شده به دو رده بزرگتر تعلق دارند كه نرمهای مثلثی و هم نرمهای مثلثی نامیده میشوند. نرمهای مثلثی و هم نرمهای مثلثی را به طور خلاصه T-نرم‌ها و T- نرم ها( یا S-نرم ها) گویند.این دو رده از اندازه‌ها اولین بار توسط منجر ارائه شد. می‌تون تعریف نرم مثلثی را به صورت زیر ارائه كرد.بازه I=[0,1] را در نظر بگیرید، اگر تابع دو متغیره در شرایط زیر صدق كند:
T را یك نرم مثلثی (T- نرم ) گویند اگر و آن را یك هم نرم مثلثی (T-هم نرم) گویند اگر: از تعریف فوق معین می‌شود كه T-نرم‌ها و T-هم نرم‌ها دوگان همدیگرند.براین اساس برای هرT-نرم میتوان فقط و فقط یك T-هم نرم تعریف كردبه قسمی كه:
نكته دیگر اینكه، اندازه‌های MIN و MAX ، حالتهای حدیT-نرم‌ها و S-نرم‌ها هستند و داریم:
همچنین دقت شود كه عملگرهای زیادی وجود دارند كه در شرایط T- نرم‌ها و S-نرم‌ها صدق می‌كنند كه در زیر به تعدادی ار آنها می‌پردازیم: بر اساس نرمهای فوق اشتراك و اجتماع دو مجموعه فازی به صورت زیر تعریف می‌شود.
بر اساس تعاریف فوق میتوان ثابت كرد كه برای هر دو مجموعه فازی A و B داریم:
2-5-3-4-2-عملگر متمم فازی:متمم مجموعه فازی A را با A نشان داده ایم و تابعی به صورت زیر میباشد:
یعنی این تابع به هر مقدار € [0,1] (x) مقداری را درمجموعه متمم € [0,1] (x) نسبت میدهد این مطلب را میتوان به صورت زیرنوشت : (x)=C[ (x)]درحالت كلی شرایط زیربرای یك عملگر متمم استفاده می‌شود:1- C(1)=0 وC(0)=12- C باید یكنوای غیرصعودی باشد.3- C یك تابع پیوسته است.4- C برگشت پذیر است یعنی باری هر€ [0,1] a داریم :C(C(a))=a شرط 1و 2 راكلاس كلی متمم‌های فازی تعریف می‌كنند وشرط 3و4 این كلاس‌های كلی رابه زیركلاس‌های تخصصی كه كاربردهای عملی دارند ،تبدیل می‌ك
نیم.2-5-3-5- برش واتحاد تجزیهمجموعه مرجع X وزیرمجموعه فازی ازآن را درنظربگیرید مجموعه عناصری از X را كه درجه عضویت آنها درمجموعه فازی حداقل به بزرگی (0<1) با شد برش A یا مجموعه تراز از A می‌گوییم وبا A نشان میدهیم وداریم:A ={x X | (x)}گاهی نیز از برش قوی استفاده می‌شود كه با نشان داده شده است وبه صورت زیرتعریف میگردد. ={x X | (x)>}مجموعه مرجع X وزیرمجموعه‌های فازی ,…. , , , ازآن رادرنظربگیرید.اگرداشته باشیم:1- X, 2- (x)=1دراین صورت ,…. , , , رایك افرازفازی گویند. تعریف افراز فازی ازآن جهت مورد توجه قرارمی گیرد كه دربسیاری ازمسائل واقعی هرچند كه مرزهای دقیقی بین پدیده‌ها وجود ندارد اما روی هم رفته مكمل یكدیگرند مانند تقسیم‌بندی انسانها برحسب وزن به كم وزن، متوسط وسنگین وزن .یعنی درست است كه مرز دقیقی بین كم وزن، متوسط وسنگین وزن بودن وجود ندارد ولی بالاخره هرانسانی از زمره انسانهای كم وزن، متوسط وسنگین وزن خارج نیست.2-5-3-7-مجموعه‌های محدب فازیوقتی مجموعه مرجع اعداد حقیقی درفضای برداری اقلیدسی n بعدی Rn باشد مفهوم محدب بودن مجموعه‌های قطعی رامی توان به مجموعه‌های فازی نیز گسترش داد. یك مجموعه فازی محدب است اگروفقط اگر هریك از برش هایش یك مجموعه محدب باشد همچنین میتوان گفت كه یك مجموعه فازی محدب است اگروفقط اگررابطه زیر برقرار باشد: برقرارباشد: (x1+(-1 (x2 )min( x1, x2)2-5-3-8-اعداد فازی یك مجموعه فازی نرمال ومحدب مانند N ازR یك عدد فازی حقیقی است اگر:1محدب باشد یعنی هر برش ازآن یك مجموعه محدب باشد.2 N(x) تك نمایی باشد یعنی دقیقا یك وجود داشته باشدكه N(x0)=13. N(x)قطعه به قطعه پیوسته باشد.2-5-3-8-1-عدد فازی مثلثیعدد فازی مثلثی مهمترین عدد فازی است كه بهصورت بردارخطی با سه عضو به صورت n1, n2, n3) ( نشان داده می‌شود یك برش ازعدد فازی به صورت زیر تعریف می‌شود: ={xi: (x), xi X} به صورت ] u و 1 =[ نوشته می‌شود كه درآن و بترتیب حد بالا وحد پایین فاصله بسته هستند.چناچه باشد آنگاه عدد فازی یك عدد فا
زی مثبت نامیده می‌شود نمایش تابع عضویت عدد فازی مثلثی به صورت زیرنمایش داده می‌شود:x< n1 0
(x-n1)/( n2-n1) n1 x n2 (x)= (x-n3)/( n2-n3) n2 x n3
x> n3 0
شكل2-4: عدد فازی مثلثیچناچه و دوعدد فازی مثبت باشند برخی ازعملگرهای فازی برای آنها به صورت ذیل بیان میشوند:
( (+) )= [ 1+ 1, u+ u]( (-) )= [ 1- 1, u- u]( (.) )= [ 1 1, u. u](e(÷) n)= [e1/ nu, , u / n1]( )-1= [1/ 1, 1/ u]( (.)r)= [ 1r, u.r]( (÷)r)= [ 1/r, u/r]
درنظربگیرید e2 ,e3) =(e1, و n2 ,n3) =(n1, دوعدد فازی مثبت مثلثی باشند اگر = باشد ،آنگاه : e3=e1 , n2= e2 , n3= n1 چناچه یك عدد فازی مثلثی بوده و و 1 و باشد آنگاه عدد فازی یك عدد فازی مثلثی نرمالایز شده نامیده می‌شود. رایك ماتریس فازی می‌نامند اگرحداقل یكی ازدرایه‌های آن یك عدد فازی باشد. درنظربگیرید e2 ,e3) =(e1, و n2 ,n3) =(n1 دوعدد فازی مثلثی باشند آنگاه فاصله بین دوعدد فازی مثلثی مطابق روش Vertex به صورت زیرتعریف می‌شود.d( , )=(1/3[(e1-n1)2+(e2-n2)2+(e3-n3)2])1/22-5-3-8-2-عدد فازی ذوزنقه ایعدد فازی ذوزنقه‌ای نیز ازمهمترین اعداد فازی است كه به صورت بردار خطی n2 ,n3 ,n4) ,1n ( تعریف می‌شود ودرآن برخلاف عدد مثلثی ،تابع عضویت درفاصله n2-n3 دارای مقداریك است.تابع عضویت این عدد براساس شكل به صورت زیر است
0 x< n1, x> n4 (x-n1)/( n2-n1) n1 x n2 (x)= 1 n2 x n3 (x-n3)/( n2-n3) n3 x n4
شكل 2-5: عدد فازی ذوزنقه ای2-5-3-9-قطعی سازی داده‌های فازی
برای تبدیل عدد مثلثی فازی به عدد قطعی روشهای مختلفی وجود دارد كه به سه روش آن درذیل می‌پردازیم:روش اول:دراین روش می‌بایست مجموعه‌های maxوmin رابه شكل زیرمشخص نمود.
0x1 xµmax(x)=
x 0x11 µmin(x)= 0 otherwise
درجه عضویت اعداد سمت راست(R) وسمت چپ (L) مربوط به عدد فازی N به صورت ذیل است:µR(N)=SUPx{ µN(x) µmax(x)}µL(N)=SUPx{ µN(x) µmin(x)}
سپس عدد قطعیN براساس فرمول زیرمحاسبه می‌شود:µT(N)= { µR(N)+1-µL(N)}/2
اساس این روش برمبنای تقاطع خطوط Y=X وY=1-X باخطوط نمودارطیف انتخابی وبدست آوردن منطقه موجه آن میباشد.روش دوم:دراین روش عدد فازی به صورت (M , , ) نمایش داده می‌شود كه M عدد اصلی، فاصله عدد اصلی ازسمت چپ و فاصله عدد اصلی ازسمت راست میباشد حال بااستفاده ازروابط ذیل میتوان عدد قطعی مربوط به هرعدد فازی را بدست آورد:
µR(M)=1-(1/(1+))×(1-M)µL(M)=1-(1/(1+))×( M)µT(M)=([ µR(M)+1- µL(M)]/2) ×( M)روش سوم:دراین روش عدد فازی به صورت ( M , , ) نمایش داده می‌شود كه Mعدد اصلی ، فاصله عدد اصلی ازسمت چپ و فاصله عدد اصلی ازسمت راست میباشد.حال بااستفاده ازروش مینكووسكی میتوان عدد قطعی مربوط به هرعدد فازی را به صورت زیر بدست آورد.µT(M)=M+(-)/4محاسبات نشان میدهد كه اعداد بدست آمده ازروشهای فوق بسیاربه هم نزدیك است.درحالت ذوزنقه‌ای بودن عدد فازی ،عدد موردنظربه شكل ( M1,M2 , , ) تغییرمی كند كه به معنای آن است كه عدد مورد نظرمی تواند بینM1-)) تا M2-) ) تغییركند .مقادیرعضویت عدد سمت چپ وراست وعدد قطعی دراین حالت طبق روابط ذیل بدست می‌آید:µR(M)=1-(1/(1+))×(1-M1)µL(M)=1-(1/(1+))×( M2)µT(M)=([ µR(M)+1- µL(M)]/2) ×( M)
2-6- تصمیم گیری2-6-1- مقدمه درسالهای اخیر جهان شاهد تغییرات بسیارسریع وشگرف وسازمانهای چند ملیتی ازجمله آنند.این قبلیل تغییرات دنیایی پرتلاطم ومتحول بوجود آورده اند كه افزایش جمعیت ،بالارفتن تورم،مصرف گرایی ومحدودیت منابع ازمشخصات بارز آن است بااین همه آنچه غیرقابل انكاراست این است كه درچنین محیط پیچیده وتوام با خطرات وحوادث مختلف مدیر چاره‌ای ندارد جزاینكه درسازمان خود باتصمیم گیری‌های مناسب وانتخاب راهبردهای (استراتژی ها)منطقی با وضعیت‌های مختلف محیطی به مقابله بپردازد ازاینرو تصمیم‌گیری درمدیریت نوین به عنوان مهمترین وظیفه ومسئولیت مدیران دانسته شده است. شكست‌هایی كه افراد یا سازمانها درطول عمرخود تجربه می‌كنند تا حد زیادی به تصمیم گیری‌های آنها درشرایط بحرانی بستگی دارد.نظریه تصمیم درعلم مدیریت شیوه ی تحلیلی ومنظم را درمطالعه تصمیم‌گیری ارائه میدهد. تصمیم مناسب تصمیمی است كه برمبنای منطق اتخاذ شده باشد وتمام داده‌ها و گزینه‌ها ی حاكم برمسئله راشناسایی نموده و به اقتضای شرایط انتخاب نماید دراین زمینه تخقیق درعملیات درعلم مدیریت با بیان روشهای كمی تصمیم‌گیری چند شاخصه، برنامه ریزی خطی وغیرخطی و; به پشتیبانی مدیران در امرتصمیم‌گیری می‌پردازد دراین بخش به ارائه مفاهیمی پیرامون ماهیت تصمیم‌گیری ،شرایط وروشهای آن خواهیم پرداخت .2-6-2-تعریف تصمیم گیریتصمیمی‌گیری عبارتست ازجستجوی راه حل‌های ممكن برای انتخاب بهترین راه حل جهت ارزیابی گزینه‌های موجود براساس معیارهای تعریف شده برای نیل به بهترین گزینه.به عبارت دیگرعبارتست ازانتخاب بهترین راه حل‌های ممكن موجود.2-6-3-ماهیت تصمیم گیریهربرت سایمون ،محققی كه درزمینه تصمیم‌گیری تحقیقات بسیاری انجام داده است معتقد است. كه مدیریت وتصمیم‌گیری دو واژه مترادف هستند.تصمیم‌گیری درتمامی وظایفی كه مدیرانجام میدهد وجود دارد ومی توان مدیر را دررابطه با وظایفی ازقبیل :برنامه ریزی،سازماندهی،كنترل و; مورد مطالعه قرارداد.بطوركلی ،تصمیم‌گیری فرایندی دو مرحله‌ای است: شناسایی مساله
حل مسالههركدام ازاین مراحل به نوبه خود یك فرایند بوده و دارای الگوریتم خاص خود میباشند درمرحله اول تصمیم گیرنده ازطرق مختلف به وجود مساله یا مشكل پی می‌برد ودرمرحله ی بعد پس ازمشخص نمودن مسئله راه حل‌های گوناگون را مورد بررسی قرارمی دهد ونهایتا یكی راانتخاب كرده وبه اجرا درمی آورد .بنابراین تصمیم‌گیری را میتوان چنین تعریف نمود:”تصمیم‌گیری فرایندی راتشریح می‌كند كه ازطریق آن راه حل مساله معینی انتخاب م
ی‌شود”.می توان فرایند تصمیم‌گیری رابا رویكرد حل مساله دنتزیك انطباق داد.
2-6-4-شرایط حاكم برتصمیم گیریدرفضای تصمیم‌گیری معمولا تصمیم گیرنده با حجم متغیری ازاطلاعات مواجه میباشد.این اطلاعات ازمحیط پیرامون سیستم مورد بررسی و تجزیه و تحلیل متغیرهای حاكم برآن حاصل میگردد. واضح است كه براساس میزان اطلاعات دردسترس ازمتغیرهای مورد نظر تكنیكهای بكاررفته می‌بایست متفاوت باشند بعلاوه هرچه میزان اطلاعات موجود افزایش یابد برپایایی تصمیمات اتخاذ شده افزوده می‌شود ازاینرو میتوان به تناسب میزان اطلاعات موجود ،تكنیكهای تصمیم‌گیری رابه ترتیب درفضاهای ذیل مورد بررسی قرار داد. تصمیم‌گیری درشرایط اطمینان كامل تصمیم‌گیری درشرایط ریسك تصمیم‌گیری درشرایط فازی تصمیم‌گیری درشرایط تعارض تصمیم‌گیری درشرایط عدم اطمینان كامل2-6-4-1-تصمیم‌گیری درشرایط عدم اطمینان كاملزمانی كه كلیه متغیرهای موثرموجود ثابت فرض
شوند یا به عبارت دیگر ،متغیرغیرقابل كنترل دراین شرایط از تصمیم‌گیری وجود نداشته باشد تصمیم‌گیری درشرایط اطمینان كامل صورت می‌گیرد مدلسازی دراین شرایط تصمیم‌گیری بیشتر براساس مدلهای ریاضی استواراست.2-6-4-2-تصمیم‌گیری درشرایط ریسكزمانی كه مساله موجود شامل تعدادی متغیر غیرقابل كنترل نیز باشد تصمیم‌گیری درشرایط ریسك قابل استفاده است دراین نوع تصمیم‌گیری اط
لاعات مربوط به وقوع متغیرها برای تصمیم گیرنده ممكن خواهد بود ازدیدگاه ریاضی تابع توزیع احتمال متغیرهای غیرقابل كنترل مشخص است.مدلهای مورد استفاده برای این شرایط ازتصمیم‌گیری ممكن است ازنوع مدلهای تشابه و احتمالی ،مدلهای ریاضی و احتمالی و مدلهای شمایلی واحتمالی باشند مدلهای مشابه واحتمالی خود به سه دسته تقسیم میشوند :الف) تصمیم‌گیری بدون استفاده ازنمونه گیری:دراین زمینه میتوان ازتكنیك‌های ارزش پولی مورد انتظار و فرصت ازدست رفته مورد انتظار نام برد.ب)تصمیم‌گیری با استفاده ازنمونه‌گیری :تئوری بیز ج)تصمیم‌گیری با استفاده ازمنحنی‌های توزیع فراوانیدررابطه با مدلهای ریاضی واحتمالی میتوان موارد تجزیه وتحلیل هزینه –منفعت(درحالت احتمالی)،كنترل موجودی، مدل جایگزینی (درحالت احتمالی)، تئوری صف،مدلهای شبیه سازی ،زنجیره ماركوف وبرنامه ریزی پویای احتمالی رانام برد.درمورد مدلهای شمایلی واحتمالی نیزمی توان به درخت تصمیم و برخی شبكه‌ها اشاره كرد.2-6-4-3-تصمیم‌گیری درشرایط فازیامروزه علم مدیریت فازی بااستفاده ازتئوری سیستمهای فازی می‌تواند رویكردی نوین درحل مسایل وپاسخ ابهامات مطرح شده درسیستمهای تصمیم‌گیری باشد.تئوری سیستمهای فازی با به كارگیری تئوری منطق فازی و اندازه‌های فازی می‌تواند پارامترهایی ازقبیل دانش ،تجربه ،قضاوت وتصمیم‌گیری انسان راوارد مدل نموده وضمن ایجاد انعطاف پذیری درمدل تصویری خاكستری ازجهان خاكستری ارائه نماید.واضح است كه نتایج چنین مدلهایی به دلیل لحاظ كردن شرایط واقعی درمدل ،دقیق تر و كاربردی تر خواهد بود.تئوری سیستمهای فازی برمبنای فرایند كلی پردازش
اطلاعات درمغز عمل می‌كند.فرایند كلی پردازش اطلاعات درمغز شامل مراحل ذیل است:
درمرحله بازیابی اطلاعات به دلیل محدود بودن ظرفیت اطلاعاتی و زمانی ذهن فقط اطلاعات مهم مورد بازیابی قرارمی گیرد تا بتوان آنها را پردازش كرده و اهدافمان رادرآنجا متمركزكنیم. درمرحله ی شناخت محتوای اطلاعات بازیابی شده مورد شناسایی قرارمی گیرد ،سپس درمرحله ی تفكروقضاوت ازتركیب وتطابق اطلاعات بازیابی شده با دانش ومهارتهایی كه درذهنمان است درارتباط با ارائه پیشنهاد برای تصمیم‌گیری و حل مساله فكرمی كنیم وگزینه‌هایی را ارائه میدهیم .درمرحله ارزیابی گزینه‌های مختلف رابراساس میزان تحقق اهداف (درصورت انتخاب هریك ازگزینه ها)مورد ارزیابی قرارمی دهیم ودرمرحله ی آخر رضایت بخش ترین گزینه را انتخاب كرده و تصمیم می‌گیریم.بابكارگیری تئوری سیستمهای فازی، روشهای علم مدیریت كلاسیك به محیط فازی گسترش می‌یابد و میتوان ازآن درسیستمهای متعدد مدیریتی ازجمله تصمیم گیری،سیاست گذاری،برنامه ریزی ومدلسازی استفاده كرد.علم مدیریت فازی دربرابرموقعیتهای پویای اقتصادی واجتماعی به طورانعطاف پذیری پاسخگو است همچنین علم مدیریت فازی قادراست مدلهایی ایجاد كند كه تقریبا همانندانسان اطلاعات كیفی را به صورت هوشمند پردازش نماید.2-6-4-4-بهینه سازی وتصمیم‌گیری درفضای فازی2-6-4-4-1-برنامه ریزی ریاضی فازیدرسطوح متعدد برنامه ریزی وتصمیم‌گیری مدیریت وتولید ،ازبرنامه ریزی ریاضی كلاسیك استفاده می‌شود درچنین مواردی توابع هدف ومحدودیت‌های قطعی بكارگرفته میشوند اما درمسائل واقعی همواره انحراف نوسان وانعطاف وجود دارد .ازاین رو دراین موارد از برنامه
ریزی ریاضی فازی با محدودیتها و توابع فازی استفاده می‌شود .علاوه براین “بلمن وزاده”معتقدند كه درتصمیم‌گیری تفاوت میان اهداف ومحدویت‌ها ازبین می‌رود .سایمون
معتقد است كه مفهوم هدف سازمانی به عنوان مجموعه محدودیت‌های می‌تواند مورد بررسی دقیق تری قرارگیرد.2-6-4-4-2-برنامه ریزی چند هدفی فازی:دردنیای واقعی برای برنامه ریزی وتصمیم‌گیری درمدیریت محدویت‌ها واهداف متضاد وچندگانه زیادی باید درنظرگرفته شود. ازطرفی ازآنجا كه این اهداف و محدودیتها اغلب فازی هستند برنامه ریزی چند هدفی فازی كاربرد می‌یابد.2-6-4-4-3-تصمیم‌گیری چند معیاره فازیاغلب مسائل تصمیم‌گیری دردنیای واقعی دارای معیارهای سنجش متفاوت ،متضاد وچندگانه هستند.چناچه درتصمیم‌گیری عوامل كیفی متعدد ومتضاد مورد ارزیابی قرارگیرند راهكار مناسب ازبین چند گزینه انتخاب شود این نوع تصمیم‌گیری را تصمیم‌گیری چند معیاره می‌نامند.وهرگاه وزنهای عوامل وارزشهای مورد ارزیابی به وسیله اعداد فازی یا متغیرهای زبانی ارائه شود آن راتصمیم‌گیری چند معیاره فازی گویند.2-6-4-4-3- نرم فازیاین بی مقیاس سازی برای شاخصهای مثبت ومنفی به صورت زیراست ومقیاس اندازه‌گیری دراین روش دقیقا بین صفرویك خواهد بود به طوری كه صفربرای بدترین نتیجه ویك برای بهترین نتیجه است.nij=(rij-rjmin)/ (r*-rjmin) (Xj+)nij=(r*-rij)/ (r*-rjmin) (Xj-)2-6-4-4-4-محاسبه ضریب اهمیت شاخص هادو روش كلی برای محاسبه ضریب اهمیت شاخص‌ها وجود دارد .روش اول نظرسنجی ازخبرگان است كه معروفترین آنها روش دلفی است دراین روش نظرسنجی ازخبرگان را بطورمستقیم یا غیرمستقیم انقدرتكرارمی كنیم تا همه خبرگان به ضریب مشتركی برای شاخص Xj برسند روش كلی دوم استفاده ازفنون ریاضی برای تعیین ضریب اهمیت شاخص‌ها است كه مهمترین آنها روش آنتروپی شانون است كه برگرفته ازتعریف شانون ازاطلاعات حاصل ازپیام ارسال شده اززیرسیستم i به زیرسیستم j میباشد.البته روشهای دیگری مثل روس بردارویژه، روش كمترین مجذورات وزین وروش LINMAP نیز برای محاسبه وزن شاخص‌ها وجود دارد.
2-6-4-4-5-تكنیك آنتروپی شانونآنتروپی درتئوری اطلاعات معیاری برای میزان عدم اطمینان بیان شده توسط یك توزیع احتمال گسسته است به طوری كه این عدم اطمینان درصورت پخش شدن توزیع فراوانی بیشتراززمانی است كه توزیع فراوانی تیزترباشد.دراین روش شاخصی از ضریب اهمیت بالاتری برخورداراست كه اطلاعات بیشتری برای تصمیم گیرنده فراهم كند .الگوریتم این روش به ترتیب ذیل است:
1)بی مقیاس سازی ماتریس D براساس نرم ساعتی ،یعنی:nij=rij / j2) محاسبه ضریب عدم اطمینان حاصل ازشاخص jام:
, Eij=-k[ ×Ln(nij)] j
k=1/Ln(m) ,m(تعداد گزینه ها) 3)محاسبه ضریب اطمینان حاصل ازشاخص j ام : j , dj=1-Ej4)برای محاسبه اوزان شاخصهای موجود ،خواهیم داشت : Wj=dj / jتوجه شود كه روش آنتروپی شانون نیاز به ماتریس تصمیم داشته ودرمحیط‌های MODM قابل استفاده نیست.چناچه تصمیم گیرنده ازقبل دارای یك قضاوت ذهنی (به عنوان اهمیت نسبی برای شاخص j ام با شد ویا اینكه بردار نظرسنجی خبرگان ()دردسترس باشد بهتراست درفضای كاربردی بردارW ازرابطه زیرمحاسبه شود.=( 1, 2, 3, 41,…….., n) W’j=( j,wj) / j2-6-5-تصمیم‌گیری گروهیتكنیك AHP درابتدا برای تصمیم‌گیری فردی ابداع شد وسپس دردهه 1980 به چگونگی استفاده ازآن درتصمیم‌گیری گروهی پرداخته شد لذا درصورتی كه تصمیم‌گیری به صورت گروهی انجام گیرد تعداد ماتریس مقایسات زوجی درارتباط با تعداد اعضای گروه مقایسات را انجام داده اند.همچنین برای محاسبه وزن شاخص‌ها درماتریس مقایسات زوجی به صورت زیرعمل می‌كنیم:W"(xi)=min{V(SiSk)} k=1,2,…..,n , kiبنابراین بردار وزن شاخص‌ها به صورت زیر محاسبه خواهد شد كه همان بردارضرایب غیر بهنجارAHP فازی است:W’=[ w"(x1), w"(x2),….., w"(xn)]t2-6-6-تاپسیس فازیتاپسیس توسط هوانگ ویون درسال 1981 مطرح گردید دراین روش m گزینه به وسیله n شخص مورد ارزیابی قرارمی گیرد. لذا هرمساله رامی توان به عنوان یك سیستم هندسی شامل m نقطه دریك فضای n بعدی درنظرگرفت این تكنیك براین مفهوم بنا شده است كمثبت ،بیشترین ودرمیان معیارهای منفی ،كمترین باشد، Ai+ ) وبیشترین فاصله را باراه حل ایده آل منفی (راه حلی كه درمیان معیارهای منفی ،بیشترین ودرمیان معیارهای مثبت كمترین باشد، Ai-)داشته باشد .فرض براین است كه مطلوبیت هرشاخص بطوریكنواخت افزایشی ویا كاهشی است.2-6-6-1-روش كلاسیك تاپسیس فازیحل مسایل به روش تاپسیس بطورعمومی شامل مراحل زیراست. مرحله 1)تشكیل ماتریس نرمال تصمیم گیریدراین مرحله اعداد مثلثی فازی با استفاده ازفنون قطعی سازی به عداد قطعی تبدیل شده وماتریس تصمیم‌گیری جهت ارزیابی گزینه‌ها برمبنای شاخص‌ها حاصل می‌شود.X=(xij) i,jمرحله 2)تشكیل ماتریس بی مقیاسدراین مرحله ماتریس تصمیم‌گیری با استفاده ازنرم اقلیدسی به یك ماتریس بی مقیاس تبدیل می‌شود.كه آنراNd می‌نامیم.Nd=[nij] j nij=rij/ قبل ازانجام محاسبات مذكور باید توجه داشت چناچه ماتریس تصمیم‌گیری ازشاخص‌های با جنبه مثبت ومنفی مطلوبیت برخوردارباشد جهت یكسان شدن تعبیر وتفسیرمحاسبات لازم است مقادیراندازه‌گیری شده مربوط به شاخصهای منفی معكوس شوند.بدین ترتیب هرچه مقادیرموجود درماتریس تصمیم‌گیری بزرگترباشد مطلوبیت بیشتروهرچه كمترباشد مطلوبیت كمتری را درمورد شاخص مزبورنشان میدهد.مرحله 3)تشكیل ماتریس بی مقیاس وزیندراین مرحله وزن هریك ازشاخص‌ها كه با استفاده ازآنتروپی شانون یا سایرفنون بدست آمده است درهریك ازگزینه‌ها ضرب شده وماتریس بی مقیاس وزین بصورت اعدادقطعی به دست می‌آید:V=Nd×Wدررابطه فوق Vماتریس بی مقیاس وزین وW ماتریس قطری ضرایب اهمیت شاخص‌ها میباشد.مرحله 4)تعیین راه حل ایده آل مثبت ومنفیدراین مرحله راه حل ایده آل مثبت (Ai+) یعنی راه حلی كه درمیان معیارها مثبت ،بیشترین ودرمیان معیارهای منفی ،كمترین باشد.راه حل ایده آل منفی (Ai-)یعنی راه حلی كه درمیان معیارهای منفی ،بیشترین ودرمیان معیارهای مثبت كمترین باشد،داشته باشدتعیین م
ی‌گردد.Ai+={(maxi Vij | j J+),(mini Vij | j J- )|i=1,2,…,m} Ai+={V1+, V2+,….., Vn+}
Ai- ={(maxi Vij | j J+),(maxi Vij | j J- )|i=1,2,…,m}Ai- ={V1-, V2-,….., Vn-}J+={1,2,…,n|{ به ازاء عناصرمثبت شاخص هاJ-={1,2,…,n|{ به ازاء عناصرمنفی شاخص ها
مرحله 5)محاسبه اندازه فاصبه برحسب نرم اقلیدسی:فاصله گزینه i ام ازراه حل ایده آل مثبت مطابق فرمول زیرمحاسبه می‌شود: (i=1,2,….,m) فاصله گزینه i ام ازراه حل ایده آل منفی مطابق فرمول زیرمحاسبه می‌شود: (i=1,2,….,m) مرحله 6) محاسبه شاخص نزدیكی نسبی:Ci=di-/( di-+ di+) (i=1,2,….,n)
چناچه Ai=Ai+ باشد ،آنگاه di+=0 بوده وخواهیم داشت ،Ci=1 ودرصورتیكه Ai=Ai- باشد آنگاه di-=0 بوده وخواهیم داشت ،Ci+=0 ،بنابراین هرگزینه Ai كه به راه حل ایده آل نزدیك ترباشد ،مقدارCi آن به یك نزدیك ترخواهد بود.مرحله7) رتبه‌بندی گزینه ها:دراین مرحله براساس نزولی Ci میتوان گزینه‌های موجود را برمبنای بیشترین اهمیت رتبه‌بندی نمود.
فصل سوم
متدلوژی تحقیق
3-1-مقدمهدراین فصل ابتدا جامعه آماری تحقیق تشریح وتوصیف شده است.درادامه روش گردآوری داده‌ها وابزارمورد استفاده تشریح شده است كه دراین خصوص ازروش مصاحبه برای شناسایی معیارها وشاخص‌های اصلی ارزیابی تكنولوژیهای كلیدی و پرسشنامه جهت جمع‌آوری داده‌ها ازخبرگان برای وزن دهی تكنولوژی‌ها استفاده شده است. لازم به ذكراست جهت لحاظ كردن شرایط واقعی وایجاد انعطاف پذیری بیشتردرمدل ،جمع‌آوری داده‌ها با روی
كرد فازی انجام شده است كه براین اساس با بهره‌گیری ازتكنیك TOPSIS فازی تكنولوژی‌ها اولویت‌بندی شده است. Topsis روشی Subjective-Objective است یعنی هم میتوان ازداده‌های كیفی استفاده كرد و هم داده‌های كمی. لذا عمده تحقیقایت كه دراین زمینه انجام می‌شود با استفاده ازاین دوروش است كه بخاطرمرز مشترك بین آنهاست.
3-2-آشنایی با گروه صنعتی ایران خودروكارخانجات صنعتی ایران ناسیونال در12 مهرماه 1341 با سرمای
های درحدود یكصد میلیون ریال باهدف مونتاژوتولید انواع خودروهای سواری وعمومی توسط برادران خیامی تاسیس شد.از28 اسفند 1342 تولید انواع كامیون واتوبوس دراین كارخانه آغازشده وبه سرعت توانست سهم عمده‌ای ازبازار داخل را بدست آورد.براس
اس پروانه مورخه 25/12/1343 وزارت علوم اقتصاد این شركت مجوز یافت خودروسواری تولید نماید بنابراین درسال 1345 قراردادی بین این شركت وشركت تالبوت انگلیس جهت مونتاژ وتولید خو
درو پیكان منعقد شد وبه طوررسمی با وارد شدن قطعات ازتالبوت كه تحت پوشش كرایسلر امریكا بود مونتاژ خودرو درایران آغاز گردید.دراردیبهشت 1346 تاسیسات اتومبیل سازی پیكان با ظرفیت 60 هزاردستگاه درسال گشایش یافت و بعدها این ظرفیت به تدریج به 120 هزار دستگاه درسال توسعه پیدا كرد.درسال1348 با بهره برداری ازخط تولید جدید اتوبوس سازی ،تولید اتوبوس‌های مرسدس بنز302 با ظرفیت 6 دستگاه درروز آغازشد درسال 54-1353 خط تولید وانت درسالن 309 وبا ظرفیت 56دستگاه درروز نیز مورد بهره برداری قرارگرفت به منظور تامین قسمتی ازقطعات اساسی خودروهای تولیدی كارخانجات صنعتی ایران ناسیونال به طورمستقیم وغیرمستقیم درایجاد واحد‌های صنعتی وتولیدی نقش داشت وتولید بسیاری ازقطعات را دركارخانه داخلی وبه كمك كشورهای خارج پی گرفت بعدازپیروزی انقلاب اسلامی نام این شركت ازایران ناسیونال به ایران خودرو تغییر داده شد درسالهای بعد ازانقلاب به دلیل كمبود ارز وعدم تخصیص آن به كارخانجات خودروسازی ونیز به سبب پیروی ازسیاست تولید خودروهای عمومی به جای خودروهای شخصی كاهش شدیدی درمیزان تولیدات پدید آمد.روند مو
نتاژ درایران خودرو به همین ترتیب تا سال 1364 ادامه یافت درسال 64 خط تولید پیكان تالبوت درانگلستان متوقف شد با توجه به این وضعیت تولید پیكان از70 هزار دستگاه درسال 1363 به 3587 دستگاه درسال 1368 رسید وعملا خط تولید پیكان درایران خودرو متوقف شد با توقف خط تولید پیكان كه درنتیجه توقف خط شركت تالبوت به دلیل ادغام آن درپژو صورت پذیرفت این خط توسط شركت ایران خودرو خریداری شده ودرسال 1368 وارد ایران وبین تولید كنندگان بسیاری تقسیم شد بازسازی
وراه اندازی مجدد این خطوط به دلیل توقف ساخت قطعات درخطوط تالبوت ازسال 68 تا 70 به طول انجامید.درآن زمان ایران خودرو با خط تولید دست دوم متسهلك شده‌ای روبرو بود كه كاستی‌های زیادی داشت.علیرغم اینكه ساخت قطعاتی كه دیگرقالبهای آن وجود نداشت میسرنبود درسال 1368تصمیم به ساخت 50 هزاردستگاه پل قلمداد كرد این شركت قطعات اصلی را از پژو خریداری نموده ونیروی محركه پژو504 را بروی پیكان قرارداد.این امرباعث شد كه درطول 4 سال (از68 الی 72)به طورموقت ارز زیادی برای پیكان صرف شد وسرانجام درسال 1372 شركت موفق شد به تدریج تولید پیكان را آغازنماید وبه مرور وبا افزایش درصد ساخت داخل پیكان وكاهش میزان ارزبری ،میزان تولید این خودرو افزایش یا فت .ازسال 1369 طی انعقاد قراردادی میان ایراتن خودرو وپژو فرانسه تولدی پژو 405 درمدلهای GL وGLX واستیشن آغازگردید.درسال 1376 با توقف تولید پژو GL با استفاده ازبدنه این خودرو واعمال تغییراتی درقوای محركه پیكان خودروRD تولید وبه بازار عرضه شد درسال 1378 با ایجاد تغییراتی دربدنه 405 خودرو جدیدی به نام پژو پارس تولدی شده كه همزمان با ورود تكنولوژی سیستم‌ها انژكتوری درمحصولات ایران خودرو بوددرسال 1380 تولید پژو 206 كه ازموفق ترین تولیدات شركت پژو بوده وازتكنولوژی روزدنیا برخورداراست درشركت ایران خودرو آغاز وبا كیفیت بالایی به بازارعرضه شد به نحوی كه شركت پژو كیفیت تولید این خودرو رامطابق با كیفیت نوع فرانسوی آن قلمداد كرده است درهمین ایام با كوشش متخصصان داخلی ومركزتحقیقات شركت ایران خودرو تولید خو
درو ملی با نام سمند وبه عنوان برند ملی دراین شركت آغاز وبه بازارعرضه شد كه این مساله به عنوان نقطه عطفی دركارنامه این شركت وتاریخ خودروسازی كشورمحسوب می‌شود درحال حاضرنیز تولید خودرو پژو206 صندوقداربا علامت تجاریSD ،تولید خودرو سوزوكی،وبرنامه تولید برای خودروهای لوگان وچری دامنه وتنوع تولید محصولات ایران خودرو روز به روز بیشترمی شود و مرزتولید این شركت ازمرز تولید 600 هزاردستگاه درسال فراترخواهد رفت .3-2-1-چشم انداز ایران خودرو بزرگ ترین و موفق ترین شرکت ایرانی با قابلیت‌های رقابتی کلاس جهانی در تولید و تامین وسایل نقلیه (با اولویت و محوریت خودرو).
3-2-2-رسالت وجودی ایران خودرو ایجاد سازمانی مبتنی بر فطرت انسانی با موقعیت رهبری صنعت در کشور با کیفیت کلاس جهانی در راستای تحقق سودآوری بلند مدت در فعالیت‌های صنعتی تجاری و خدماتی و رهبری بازار کشور در بخش وسایل حمل و نقل از طریق “رقابت” و “کسب رضایت مشتری”.3-2-3-بخشی از ساختار سازمانی گروه صنعتی ایران خودروهیات مدیرهمدیریت عاملقائم مقامی توسعه ی کسب و کار– معاونت مهندسی سازمان و سیستم ها– معاونت استراتژی و برنامه ریزی– سرپرست فعالیت‌های مربوط به برنامه ریزی تلفیقیقائم مقامی حفظ و توسعه ی بازارقائم مقامی محصول و کیفیتقائم مقامی تولید
– معاونت سیستم جامع تولید– معاونت تولید خودروی سواری – مدیریت بدنه سازی 1 – مدیریت برنامه ریزی منابع و هماهنگی تولید – مدیریت رنگ 1 – مدیریت مونتاژ 1و3 – مدیریت رنگ 2و3 – مدیریت مونتاژ 2و4 – مدیریت بدنه سازی 2 – مدیریت بدنه سازی 5 – مدیریت کیفیت مرکزی معاونت سواری– معاونت تولید نیرو محرکه– معاونت تولید خودروی تندر– مدیریت برش و پرسقائم مقامی مالی و اقتصادیسایر مدیریت هامدیریت ارتباط و امور بین المللمدیریت حراست
3-3- روش تحقیق و جامعه آماریتحقیق حاضر به لحاظ نوع كاربرد واز نظر روش از نوع توصیفی میباشد كه هدف آن شناسایی و اولویت‌بندی تكنولوژیهای كلیدی سازمان به منظور بالا بردن سطح توانایی رقابتی در ایران خودرو میباشد. جامعه آماری این تحقیق خبرگان شاغل در بخشهای مهندسی تولید، خدمات و مهندسی نگهداری و تعمیرات میباشند كه ویژگی‌های زیر را دارا میباشند:1_ حد اقل تحصیلات تكنسین فنی2- حداقل سابقه كار 3 سال مرتبط با تجهیزات مربوطه3- گزراندن حداقل یك دوره آموزش لقب و راه اندازی تجهیزات
كه اسامی آنها در زیر آمده استمدرك تحصیلی نام خبرگانكارشناس الكترونیك دانش پروركارشناس ارشد مكانیك میر شمسی
كارشناس ارشد مكانیك رحیم پوركارشناس ارشد مكانیك عبد الرحیم خانكارشناس مكانیك معماركارشناس مكانیك عزیز فركارشناس الكترونیك همتیكارشناس مكانیك گودرز ناصری
كاردانی مكانیك رجاییكارشناس ارشد الكترونیك مقتداییكارشناس الكترونیك بهرامیكارشناس الكترونیك گرشاسبیكارشناس مكانیك احسانیكارشناس الكترونیك شكیباییكاردانی مكانیك میرزاییكارشناس مكانیك علیزادهكارشناس ارشد الكترونیك رضاییكاردانی مكانیك تراب احمدیكارشناس الكترونیك شاهدیكاردانی مكانیك هومن احمدیكاردانی مكانیك خاكیكارشناس الكترونیك جعفریانكارشناس مكانیك پور بشیری
3-4-روش گردآوری داده هادر مرحله اول با مطالعات كتابخانه ای، جستجو در سایتهای معتبر علمی و یررسی متون علمی موجود ادبیات تحقیق گردآوری می‌شود.سپس با توجه به ادبیات تحقیق و بررسی وضعیت فعلی خطوط مونتاژ و مصاحبه با خبرگان این كار انجام گرفت. در مرحله بعد پرسشنامه‌ها به جامعه خبرگان ارسال میگردد تا داده‌های لازم جهت اولویت‌بندی جمع‌آوری شود.
3-5- ابزارهای گردآوری داده هاورودی و داده‌ها در این تحقیق به روش ذیل جمع‌آوری شد:برای وزن دهی به تكنولوژیهای موجودبا
استفاده از معیارها شناسایی شده با طراحی پرسشنامه‌ای ،به صورت حضوری با خبرگان مصاحبه شد و نظرات جمع‌آوری گشت كه نمونه پرسشنامه در ضمیمه آمده است.تكنولوژیهای شناسایی شده در سالنهای مونتاژ به صورت زیر میباشد:1- فیلینگ (Filling)2- ابزار (Tools)3- كانوایر) conveyers)4- ربات‌ها (Robots)5- ابزارهای تست (Test Tools)فیلینگ(Filling):
تجهیزاتی هستند برای تست و تزریق مایعات در داخل مدارهای مربوطه خود كه این تجهیزات عبارتند از:1- كلیه لیك تست‌ها ( مدار ترمز، گاز كولر ;)2- دستگاه شارژ كولر3- دستگاه شارژ روغن ترمز4- شارژ روغن هیدرولیك گیزبكس و فرمان5- پمپ بنزیناین تجهیزات تاثیر مستقیم بر كیفیت محصول داشته و از نظر سهم هزینه‌ای در محصول مقدار باالایی را به خود اختصاص میدهد.كانوایر) conveyers):این گروه از تكنولوژی‌ها برای حمل و نقل مواد و موقعیت دهی محصول در مكان مشخصی استفاده می‌شود.در این تحقیق كانوایر‌ها شامل:1- كانوایر‌های پاور اند فری2- اسلت كانوایر3- بلت كانوایر4- گاری ها5- مانی پلیتور ها6- سیزر ها7- بالابرنده ها(جك‌ها و جرثقیل ها)در این تحقیق فقط بحث حمل و نقل را م
ورد بررسی قرار میدهیم و به عنوان یك گروه تكنولوژی پشتیبان از آن استفاده می‌كنیم. به این معنی كه این گروه از تكنولوژی كاری روی محصول انجام نمیدهند بلكه محصول را برای انجام كاری آماده می‌كنند.ابزار(Tools):این گروه به دو دسته زیر تقسیم میشوند:1- ابزار بادی(پنوماتیك)2- ابزار برقیابزارهای بادی از نظر تنوع دارای تنوع پایین میباشند و در سطح بسیار گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند.به نحوی كه برای بستن هر
پیچ و مهره‌ای ابزاری خاص با گشتاوری مشخص شده استفاده میگردد.ابزارهای برقی جزء ابزارهای استاندارد میباشند كه استفاده از آنها در برخی از ایستگاههای مونتاژ الزامی است مثلا در ایستگاه نصب پولوس خودرو بستن پیچ‌های مربوطه به وسیله ابزارهای بسیار پیشرفته انجام می‌شود.ربات‌ها (Robots):در سالن مونتاژ فقط برای چسب زنی دور شیشه از سیستم رباتیك استفاده می‌شود به دلیل اینكه در سالنهای تزیینات برای انجام امور مونتاژ خودرو به مهارت انسلنی نیاز است استفاده از ربات محدود میباشد.دستگاههای تست الكترونیك(Test Tools):این گروه بیشتر در سالنهای تكمیل كاری استفاده میگردد و برای عیب یابی سیستمهای الكترونیكی و زوایای چرخها و ; استفاده می‌شود.این تجهیزات شامل دستگاههای دیاگ، co، رول تست، درام تست و كانتیو تست میباشد.
3-6-شناسایی معیارهای ارزیابی شناسایی و استخراج لیست اولیه ی از معیار ها مصاحبه با متخصصان مطالعه پروژه‌های موجود تعدیل و اصلاح لیست اولیه ی معیار ها تهیه ی لیست نهایی معیارها برای ارزیابی تصمیم‌گیری در مورد نحوه اندازه‌گیری معیارها3-7-معیارهای ارزیابیبرای ارزیابی تكنولوژیهای شناسایی شده ما نیاز به معیار داشتیم برای این منظور اقدام به شناسایی معیارهای ارزیابی تكنولوژی نمودیم كه شامل 66 معیار شد كه ما این معیارها را در 6 گروه كلی دسته‌بندی كردیم كه عبارتند از:1- تكنولوژیك
2- فنی3- مالی
4- تجاری5- سازمانی6- محیط زیستیتكنولوژیك این معیارشامل 16 مورد استشماره تكنولوژیك1 استفاده پس از اتمام عمر تكنولوژی2 امكان بازسازی مجدد تكنولوژی3 اثر بالقوه‌ای تكنولوژی بر حیات آینده صنعت4 تاثیر تكنولوژی بر خوداتكایی صنعت5 تاثیر تكنولوژی بر گسترش كارآفرینی در صنعت یا كشور6 چرخه عمر تكنولوژی7 امكان كپی برداری از تكنولوژی8 زمان مورد نیاز برای انتقال تكنولوژی9 میزان توانایی سازمان در جذب تكنولوژی10 میزان هماهنگی تكنولوژی با تحولات تكنولوژی در صنعت خودرو11 جذب اجزای تكنولوژی12 میزان هدایت و هماهنگی فعالیت‌های علمی و تكنولوژیكی با ورود تكنولوژی13 پیچیدگی تكنولوژی14 مشكلات در حمل و نقل تكنولوژی15 میزان هماهنگی انتقال و توسعه ت
كنولوژی با راهبرد توسعه صنعت كشور16 میزان قابلیت انعطاف پذیری تكنولوژی با پیشرفت‌های محتمل آتی
فنی این معیارشامل 14 مورد است.شماره فنی1 سازگاری تكنولوژی با نیازمندیهای عملیاتی2 سادگی عملیات و نگهداری مربوط به تكنول
وژی3 تبدیل موادبه خروجی قابل استفاده توسط تكنولوژی4 مصرف منابع برای هر واحد خروجی توسط تكنولوژی5 خدمات پس از فروش تكنولوژی6 نیازمندیهای تعمیراتی تكنولوژی7 تاثیر تكنولوژی بر بهبود كیفیت محصولات تولیدی8 میزان پاسخگوی به نیاز واحد‌های بعدی خط تولید9 تاثیربر افزایش كارایی تولید10 سادگی وایمنی تكنولوژی11 زیرساخت تجهیزاتی12 قابلیت انعطاف تكنولوژیر مقابل تغییرات محصول فرایند و ماشین آلات13 میزان انطباق تكنولوژی با خط تولید14 میزان قابلیت به روزآوری تكنولوژی
مالیاین معیارشامل 14 مورد است.شماره مالی1 زمان رسیدن به بهره برداری2 میزان متعلقات تكنولوژی3 میزان هزینه جذب سخت افزار4 میزان هزینه جذب نرم افزار5 میزان هزینه جذب انسان افزار
6 میزان هزینه جذب سازمان افزار7 قیمت تكنولوژی8 هزینه سرمایه‌گذاری جهت توسعه و بومی سازی تكنولوژی9 هزینه عملیتای (نصب و راه اندازی) تكنولوژی10 هزینه تعمیر ونگهداری تكنولوژی11 هزینه حمل و نقل تكنولوژی12 میزان بازگشت سرمایه تكنولوژی13 ایجاد شرایط هزینه‌ای مناسب14 هزینه آموزش كاربران تكنولوژی
تجاری
این معیار شامل 4 مورد است.شماره تجاری1 كشش بازار تكنولوژی2 نتیجه بخش بودن فرایند انتخاب از لحاظ تجاری3 تاثیر در افزایش رقابت جهانی4 دسترسی به بازار و توان تامین این تكنولوژیسازمانی این معیارشامل 11 مورد است.شماره سازمانی 1 وضعیت زیر ساخت انسانی در رابطه با این تكنولوژی2 وضعیت زیر ساخت سازمانی در رابطه با این تكنولوژی3 تاثیر در بهبود روابط انسانی در محیط كار و ایجاد قابلیت مشاركت كاركنان4 ایجاد انگیزه‌های كاری و بروز خلاقیت‌ها و نوآوری ها5 تناسب تكنولوژی با ساختار سازمانی شركت6 هماهنگی تكنولوژی با زیر ساخت قانونی7 زیر ساخت اطلاعاتی در مورد این تكنولوژی8 زیر ساخت سیاستگذاری این تكنولوژی9 استفاده از منابع، دانش و انرژی داخلی10 فرصت‌های یاد‌گیری تكنولوژی11 سیستم سیاسی و دولتی
زیست محیطیاین معیارشامل 6 مورد است.شماره زیست محیطی1 دفع ضایعات2 بحث انرژی و ملاحظات انتشار گازهای آلوده3 تاثیرات خطرناك انتهای عمر تكنولوژی4 اثر این تكنولوژی در میزان آلودگی محیط زیست5 اثر این تكنولوژی در میزان آلودگی آب وهوا6 اثر این تكنولوژی در میزان آلودگی صوتی
3-8-روش تجزیه تحلیل داده ها
روش تجزیه تحلیل داده‌ها با تاپسیس فازی بوده كه قبلا بیان گردید و حالا به صورت خلاصه بیان شده است.1) تشكیل ماتریس نرمال تصمیم گیری2) تشكیل ماتریس بی مقیاس (nd)
ادامه خواندن مقاله شناسايي تكنولوژي هاي كليدي سالنهاي مونتاژ با استفاده از روش TOPSIS با رويكرد فازي
نوشته مقاله شناسايي تكنولوژي هاي كليدي سالنهاي مونتاژ با استفاده از روش TOPSIS با رويكرد فازي اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.