مقاله زراعت برنج در استان گيلان

 nx دارای 117 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است فایل ورد nx  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد. این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است توجه : در صورت  مشاهده  بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد بخشی از متن nx : زراعت برنج در استان گیلان مقدمه برنج از بهترین غلات غذایی اصلی مردم ایران و اكثر مردم آسیا بعد از گندم است و در ردیف محصولاتی است كه از اهمیت خاصی برخوردار است. كشت آن در 5 قاره و دربیش از 40 كشور جهان در نیمكره شمالی از خط استوا تا مجارستان و نیم كره جنوبی از استوا تا استرالیا معمول می باشد . در سطحی معادل 1/148 میلیون هكتار با تولیدی برابر 3/491 میلیون تن بالغ می گردد كه بازدهی آن درهكتار بطور متوسط 3/3 تن می باشد . (1) ( ره آورد كیل ، مهندس علی رضا فائق ) ( دكتر محمد علی فائق 1374 ) با توجه به وسعت كشت ایرام كه حدود 165000000 هكتار می باشد ، 16 میلیون هكتار آن را زمین های زراعی تشكیل می دهد كه از این مقدار 9/10 آن یعنی حدود 11 میلیون هكتار زیر كشت قرار دارند و بقیه به صورت آیش هستند . با توجه به اینكه برنج در بین كلیه محصولات زراعی بالاترین ارزش ناخالصی را داراست و همچنین درآمد بیشتری نسبت به سایر محصولات دارد لذا كشاورزان به زراعت این محصول رو می آورند و در مناطقی مانند استان گیلان و مازندران كه شرایط اقلیمی و اكولوژیكی مناسب برای كشت برنج می باشد رواج بیشتری یافته است . بر اساس آمار ارائه شده در سالهای 1341 تا 1369 در هر ثانیه 300 متر مربع از سطح جنگلی و حدود 400 متر مربع از سطح مراتع كاسته و تخریب می گردید كه این موضوع تا حدودی متاثر از تبدیل اراضی به كشت برنج می باشد . این درصد تخریب اراضی به صورت جدولی در زیر نشان داده شده است . ردیف موضوع سال 1341(ملیون هكتار ) سال 1369 (میلیون هكتار) كاهش ( میلیون هكتار ) افزایش( میلیون هكتار ) درصد تخریب (در سال 1341) 1 سطح كل جنگلهای كشور 18 12 6 – 33%2 سطح كل مراتع كشور 90 50 40 – 4/44%3 سطح كل جنگلهای شمال كشور 6/3 91/1 69/1 – 9/46%4 سطح كل كویرها و اراضی بیابانی 12 15 – 3 25% این عوامل باعث شد تا سطح زیر كشت برنج افزایش یافته و از 380 هزار هكتار در سال 1350 به 620 هزار هكتار در سال 1370 و همچنین میزان تولید برنج شلتوك از 1045 هزار تن در سال 1350 به 2500 هزار تن در سال 1370 برسد . مشاهده می شود كه این روند تولید افزایش چشمگیری داشته است . (2) تاریخچه برنج در جهان در حال حاضر حدود 90% برنج دنیا در چین ، هندوستان ، ژاپن ، كره ، جنوب شرقی آسیا و جزایر اقیانوس آرام كشت می شود ؛ در خارج از آسیا كشورهای برزیل و ایالات متحده با تولید 5/0 درصد از برنج مصرفی جهان بیشترین مقدار تولید را دارند . (2)كشت برنج در جهان سابقه بسیار طولانی دارد و بدرستی نمی توان قدمت آن را مشخص كرد . انستیتو بین المللی تحقیقات برنج I.R.R.I در فیلیپین مبداء كشت برنج را ابر قاره قدیم بنام گندوانا (Gondwana ) دانسته كه پس از شكسته شدن و تجزیه شدن به قاره های آفریقا ، قطب جنوب ، استرالیا ، مالاگاسی ، آمریكای جنوبی و جنوب شرقی آسیا موجب توزیع مشخص جغرافیایی گونه های برنج ORYZA گردید . طبق بررسی های بعمل آمده مشخص شده مبدإ پیدایش اولین برنج قاره آسیا و كشور هندوستان بوده بطوری كه در بیشتر نسخه های قدیمی هند ، برنج مظهر بركت و لطف خدایان آمده است حدود 5000 سال قبل از میلاد برنج به شرق چین ، شمال هند بصورت دیم كشت می شده است كه به تدریج ارقام آبی آن بوجود آمده و از هندوستان به سایر نواحی مستعد آسیا مانند ژاپن برده شد . اولین طبقه كشت برنج در آفریقا ، نیجریه مركزی و توسط اعراب به مصر و مراكش و سپس به اسپانیا برده شده و از طریق كشور اخیر به سایر كشورهای اروپا منتقل گردیده و در قرن 15 در شمال ایتالیا كشت می شد .قدیمی ترین گونه Indica به 7000 سال بیش برمی گردد كه در شرق چین و شمال هند پیدا شده است . در حفاریهای باستان شناسی در تایلند قدمت آن به 4000 سال پیش از میلاد مسیح می رسد . توزیع این گونه در خاور میانه حدود 1000 سال پیش از میلاد مسیح آغاز شده و انواع برنج‌ آفریقایی هرگز نتوانسته اهمیت اقتصادی برنج آسیائی را پبدا نماید . (1) واژه برنج نام عمومی : Riceنام علمی : Oryza Sativa نام برنج از زبان هندی گرفته شده است كه به آن اریسی (Arisi ) می گویند . در زبان انگلیسی Rice گفته می شود كه همان نام عمومی برنج است و در زبان فرانسه Riz ، ایتالیا Rizo ، روسی Ris‌ و در زبان آلمانی به برنج Ries می گویند . در استان گیلان به برنج ( بج ) (Bej ) به خوشه آن ( روزه ) (VORZE ) و به شلتوك آن جو می گویند . كلمه شلتوك از كلمه هندی چلتو (Chalte ) گرفته شده است . در زبان انگلیسی به شلتوك ( دانه برنج همراه با پوست آن ) Rice Paddy گفته می شود . (2)در استان گیلان همچنین به مزرعه برنج ( بیجار ) گفته ؛ به نشاء برنج (تم) (Tome) و به خزانه برنج ( تمبیجار ) (Tomebijar ) گفته می شود و به مقدار شلتوكی كه برای تهیه خزانه سال بعد در نظر گرفته می شود . ( تخم جو ) (Tochmejoo) گفته می شود . در استان گیلان ساقه برنج كه (اشكل ) (Ashkel ) نام دارد سوزانده می شود و در سطح خزانه بعنوان یك ماده تقویت كننده خاك ریخته می شود . از پوست دانه برنج كه در مناطق شمال كشور آن را ( سپوس ) (Sopos ) می نامند برای تقویت مزارع باغات و خوراك دام و طیور استفاده می شود . (1) مناطق مهم تولید برنج در ایران بیشترین تولید برنج در ایران در استان گیلان و مازندران است . بغیر از این دو استان در استانهای خوزستان ، فارس ، اصفهان ، خراسان ، زنجان ، سیستان و بلوچستان ، كردستان ، كرمانشاه ، آذربایجان شرقی و غربی نیز كشت برنج متداول است .مهمترین مناطق تولید كننده برنج در استان گیلان عبارتند از : آستارا ، طالش ، بندر انزلی ، فومن ، زیبا كنار ، رضوان شهر ، خمام ، لشت ، نشاء ، هشتپر ، لومان ، كوچصفهان ، صومعه سرا ، آستانه اشرفیه ، رودبار ، رودسر ، رشت ، سیاهكل ، لاهیجان و لنگرود شرایط اقلیمی مناسب برای شالیزار . برنج گیاهی است ویژه كه در مناطق گرم و باتلاقی و كلاً گیاهی است نیمه گرمسیری . این گیاه در طول دوره رشد به آب فراوان نیاز دارد كه به حدود 30000 متر مكعب در هكتار است . بنابراین باید در مناطقی كه بارندگی در آن به اندازه كافی وجود داشته باشد كشت شود . در مناطقی كه بارندگی آنها حدود 1000 میلی متر باشد كشت برنج امكان پذیر بوده و محصول خوبی بدست می آید . چنانچه بارندگی از این مقدار كمتر باشد رشد برنج دچار اختلال خواهد شد . وجود سرما نیز باعث توقف رشد برنج خواهد شد و تولید محصول را پایین می آورد . متوسط دمای مورد نیاز برنج حدود 33 درجه سانتی گراد است كه این رقم در مورد ارقام زودرس كمتر و در مورد اقلام دیررس بیشتر است و ممكن است به 40 درجه سانتی گراد و یا حتی بیشتر نیز برسد . میانگین دمای محیط كشت برنج باید بین 22 تا 30 درجه سانتی گراد باشد . هرگاه دمای محیط از 13 درجه سانتی گراد پایین تر آید برنج با سرما روبرو می شود . همچنین هر گاه دمای محیط از 40 درجه سانتی گراد بیشتر شود باعث اختلال در رشد ریشه خواهد شد و گیاه را از بین می برد . ارقام اصلاح شده برنج در ایران فعالیتهای پژوهشی بر روی برنج عملاً از سال 1336 در بنگاه كشاورزی لاهیجان و سپس در ایستگاههای تحقیقاتی برنج رشت در سال 1338 و آمل در سال 1342 آغاز شد و بعد از آن به 14 استان دیگر گسترش یافت و در ارقام خارجی از سال 1336 در این بنگاه شروع گردید و در این مدت برنج های زیر در لاهیجان وارد شد : دو رقم برنج آمریكائی كه دارای میزان تولید محصول 4 تا 5/5 تن در هكتار بود . در ایستگاه تحقیقاتی برنج رشت و ساری (1339 – 1338 ) ارقام خارجی زیر وارد شد : 7 رقم برنج ایتالیایی ، 2 رقم برنج هندی ، 5 رقم برنج آمریكائی ، 18 رقم برنج محلی .در ادامه فعالیتهای اصلاحی پس از بررسی های زیاد در ایستگاه تحقیقات برنج رشت دورگیری واریته های داخلی و خارجی برنج های زیر بعنوان برنج های اصلاح شده تولید و معرفی می گردد :1- گیل 1 : در ادامه فعالیتهای كراس بریدینگ ( مطالعات به نژادی از طریق تلاقی ) در ایستگاه برنج رشت از تركیب ارقام موسی ، طارم و آنستیكو بدست آمد . این رقم در سال 1358 انتخاب و معرفی شده است .2- گیل 2 : در مركز بررسی های برنج رشت از تركیب ارقام سالاری و IR – 498 بدست آمده است .3- گیل 3 : این رقم نیز در سال 1358 در ایستگاه برنج رشت بوسیله كراس بریدینگ از تركیب ارقام سالاری و IR – 489 بدست آمده است . 4- گیل 4 : در مركز بررسی های رشت ارقام IR – 28 بدست آمده است . این رقم دارای عملكرد بیشتری نسبت به گیل 1 ، گیل 2 و گیل است . ارقام گیل 1،2،3 و 4 دارای ارتفاع بوته 100 تا 130 سانتی متر بود و میانگین دوره رشد آنها 130 روز می باشد ، عملكرد آنها 4 تا 5 تن در هكتار است . 5- هزار : در مركز بررسی برنج رشت از تركیب ارقام دم سیاه ایرانی و برنج فیلیپینی تهیه شده است . سایر ارقامی كه در مناطق مختلف استان گیلان كشت می گردند ، عبارتند از: 1) بینام : این رقم دارای دانه های متوسط بوده و میزان عملكرد آن 4250 كیلوگرم در هكتار می باشد . 2) 218 : دارای دانه هایی با طول متوسط و عملكرد آن 4500 كیلوگرم در هكتار می باشد . 3) سپیدرود : دارای دانه های بلند و مقدار محصول آن 10000 كیلوگرم در هكتار می باشد . این رقم در سال 1356 از طریق كراس بریدینگ در ایستگاه برنج رشت معرفی گردید . 4) 221 : این رقم دارای دانه هایی با طول متوسط بوده و مقدار محصول آن 8200 كیلوگرم در هكتار می باشد . خزر : در سال 1361 در ایستگاه تحقیقاتی برنج رشت مطالعات بهنژادی از طریق تلاقی منجر به انتخاب و معرفی ارقام خزر گردید . این رقم دارای دانه های بلند بوده و عملكرد آن 7800 كیلوگرم در هكتار می باشد . ارقام خزر و سفید رود از ارقام پرمحصول برنج هستند و هم اكنون در سطحی حدود 60 هزار هكتار از شالیزارهای گیلان كشت می گردند . 222 : این رقم در ایستگاه تحقیقات برنج رشت تهیه گردیده كه دارای طول دانه متوسط و عملكرد 8500 كیلوگرم در هكتار می باشد . سنگر جو : دانه های این رقم بلند بوده و دارای عملكرد 4200 كیلوگرم در هكتار می باشد . طارم : دانه های این رقم كوتاه بوده و میزان محصول آن 5000 كیلوگرم در هكتار است . غریب : دارای دانه های كوتاه و عملكرد 4250 كیلوگرم در هكتار می باشد . حسن سرا : دانه های این رقم بلند بوده و میزان محصول آن 3800 كیلوگرم در هكتار است . رضا جو : دانه های این رقم نیز بلند بوده و میزان محصول آن 3700 كیلوگرم در هكتار است . 4/3 : دانه های این رقم كوتاه بوده و عملكرد آن 3500 كیلوگرم در هكتار است . (2) شرایط اقلیمی مناسب برای شالیزار برنج را اصولاً محصول گرمسیری و نیمه گرمسیری بحساب می آورند كه ویژه نواحی مرطوب استوایی در مناطق نسبتاً گرم و باتلاقی و یا معتدل است.(1) این گیاه در طول دوره رشد آب فراوان نیاز دارد كه در حدود 30000 متر مكعب در هكتار است . بنابراین باید در مناطقی كه بارندگی در آن به اندازه كافی وجود داشته باشد كشت شود . در مناطقی كه بارندگی آنها در حدود 1000 میلی متر باشد كشت برنج امكان پذیر بوده و محصول خوبی بدست می آید . وجود سرما نیز باعث توقف رشد برنج خواهد شد و تولید محصول را پایین می آورد و متوسط دمای مورد نیاز برنج حدود 33 درجه سانتی گراد است كه این رقم در مورد ارقام زودرس كمتر و در مورد ارقام دیررس بیشتر است و ممكن است به 40 درجه سانتی گراد و یا حتی بیشتر نیز برسد .(2)بهترین درجه حرارت برای جوانه زدن بذر برنج 30 درجه سانتی گراد می باشد . بذر در درجه حرارت پایین تر از 10 درجه و بالاتر از 40 درجه سانتی گراد جوانه نمی زند ، لذا برای جوانه زدن هیچكاه نباید در جای خنك و یا خیلی گرم گذاشته است . با توجه به مطالب گفته شده می بایست بذور برنج را در آبی با درجه حرارت مناسب خیساند ( 22- 30 درجه سانتی گراد موجب تسریع در جذب آب و جوانه می گردد ) ، تا بدین وسیله رشد جنین افزایش یافته و جوانه زدن یكنواخت صورت گیرد .(3)میانگین دمای محیط كشت برنج باید بین 22-30 درجه سانتی گراد باشد هرگاه دمای محیط از 13 درجه سانتی كراد پایین تر آید برنج با سرما روبرو می شود . همچنین هرگاه دمای محیط از 40 درجه سانتی گراد بیشتر شود باعث اختلال در رشد ریشه خواهد شد و گیاه را از بین می برد . دمای محیط كشت در طول دوره رشد همواره باید متناسب با مراحل رشد گیاه باشد . دمای مذكور بویژه در زمان گل دادن باید مناسب و كافی باشد، زیرا در این دوره گیاه به حداكثر درجه حرارت نیاز دارد . بهترین دما در این زمان 23 درجه سانتی گراد است . چنانچه در این مرحله از رشد برنج دمای محیط پیرامون بعللی پایین باشد و رطوبت هوا نیز بیش از اندازه طبیعی بالاتر از 80 درصد باشد تلقیح بخوبی انجام شده و دانه تشكیل نخواهد شد ، بعبارت دیگر برنج پوك شده و در نتیجه میزان تولید محصول به اندازه قابل ملاحظه ای پایین خواهد بود . بطور كلی رطوبت در محیط كشت برنج نباید كمتر از 40 درصد و بیشتر از 90 درصد باشد . برنج گیاهی است ویژه كاشت در مناطق باتلاقی و بنابراین محیط كشت برنج همیشه باید به صورت غرقاب باشد . با وجود این در عمل تنفس این گیاه اختلالی بوجود نمی آید زیرا برنج می تواند از اكسیژن محلول در آب استفاده نموده و نیاز تنفسی خود را برطرف نماید . همچنین می توان مقداری از این اكسیژن را از طریق ساقه تامین نماید . بطور كلی دمای آب در روز باید دو برابر شب یعنی حدود 31 درجه سانتی گراد باشد ، معذالك آب داخل كرنها را باید در شب خارج نمود تا دمای خاك در شب كاهش یابد و مجدداً با وارد كردن آب خنك دما را كاهش داد . این عمل مزیت مهمی دارد و آن این است كه در نتیجه این عمل تنفس گیاه در شب كاهش یافته و از تجزیه مواد آلی تولید شده در روز جلوگیری بعمل می آید . شدت نور نیز در رشد گیاه برنج تاثیر مهمی دارد. بطوری كه این گیاه برای انجام عمل تلقیح به شدت نور بالایی نیاز دارد . ار تفاع از سطح دریا در رشد برنج تاثیر زیادی نداشته و این گیاه را می توان تا ارتفاع 1400 متری از سطح دریا نیز كشت نمود . شرایط اقلیمی استانهای گیلان و مازندران به دلایل زیر برای كشت برنج مناسب می باشند . جدا شدن جلگه های پست خزر از فلات مركزی ایران توسط رشته كوههای البرز سب ایجاد آب و هوای معتدل مدیترانه ای با درصد رطوبت بالا در استان گیلان شده است . مجاورت استانهای گیلان و مازندران با دریای خزر وجود توده های كوهستانی اورال باعث بوجود آمدن منطقه ای باران خیز شده است . مجموع شرایط حاصله باعث شده كه كشت برنج در این مناطق موفقیت آمیز باشد .( میانگین دمای مناسب برای كشت برنج حدود 24 درجه سانتی گراد است كه این رقم در تابستان به36 درجه سانتی گراد نیز می رسد . )میزان بارندگی در استان گیلان اغلب بالاتر از 800 میلی متر است و اغلب ممكن است این رقم به 2000 میلیمتر برسد كه این مقدار مناسب برای كشت برنج است . این استان از نظر رطوبت نیز برای كشت برنج مناسب می باشد . رطوبت مناسب برای كاشت برنج 70 تا 80 درصد است . شرایط مذكور باعث شد تا كاشت برنج در شمال كشور رونق یافته و با موفقیت همراه باشد . البته گاهی اوقات نیز بارندگی مصادف با زمان تلقیح برنج بوده كه در این صورت شدیداً تاثیر منفی روی تولید محصول خواهد داشت. همچنین گاهی اوقات نیز بارندگی های شدید و مداومی در زمان كشت برنج انجام می گیرد كه سبب ورس محصول شده و برداشت آن را با مشكل روبرو می سازد . (2) خاك شالیزرا برنج معمولاً در خاكهایی كه بافت تشكیل دهنده آنها تا 60% رس همراه با مواد آلی پوسیده باشد بهترین محصول را می دهد . ولی به طور كلی بهترین خاك ارضی لیمونی رسی بوده در زمین های شنی نیز مورد كشت قرار می گیرد ، فقط عامل محدود كننده آن موضوع آبیاری است كه فراوان و كافی موجود باشد و ثانیاً كود شیمیایی و حیوانی لازم به موقع به خاكهای شنی اضافه شده باشد . PH مناسب برای رشد گیاه برنج بین 5/5 تا 5/6 است ، ولی در PH های 4 تا 7 نیز گیاه بخوبی رشد نموده است . (1)برنج در خاكهای اسیدی رشد می كند كه عموماً دارای یون سولفات است . در زراعت برنج از انجام شخم های عمیق باید خودداری نمود ، زیرا اولاً : برنج دارای ریشه های سطحی بوده و حداكثر تا عمق 25 سانتی متر نفوذ می كند . ثانیاً شخم های عمیق با زیر و رو كردن خاكها قسمت های زیرین خاك را كه دارای املاح است بالا آورده و در نتیجه باعث افزایش PH خاك می گردد و اثرات سوء بر جذب عناصر می گذارد .(2)خاكهای شور برای كشت برنج مناسب نسیت ولی گیاه در دوره های رشدی مختلف مقاومتهای مختلفی در مقابل شوری دارد و به تدریج هر چه قدر از عمر گیاه بگذرد باصطلاح پیرتر شده و مقاومت آن در مقابل شوری بیشتر می شود . (1)وجود نمك در مرحله تولید پنجه مانع تولید آن شده و در نتیجه رشد آن متوقف می شود . (2)قطر ذرات تشكیل دهنده این نوع خاك زبر بوده و قطری كمتر از 002/0 میلی متر دارد . به همین دلیل نفوذ پذیری این نوع خاك نسبت به آب كم بوده و این خودعامل مهمی در غرقابی شدن زمین شالیزار است . چسبندگی بین ذرات این خاكها بسیار زیاد بوده و در صورت خشك شدن در آنها سله ایجاد می شود . ( سله به شكافهای كم و بیش عمیق گفته می شود كه ممكن است در این نوع خاك بوجود آید ).خاك مذكور دارای پتاس ، منگنز ، آهن و فسفر می باشد . چون برنج دارای ریشه های سطحی است لذا در این خاك می توان به راحتی رشد نماید . مواد غذایی دراین خاك زیاد جابجا نمی شود و از یك ثبات نسبی برخوردار است . رنگ خاك در مناطق مختلف با توجه به درصد مواد تشكیل دهنده آن متفاوت است . همچنین خاكهای رسی وقتی كه در تابستان بعد از برداشت برنج خشك گردند با ایجاد سله مانع فرسایش خاك می شدند .(2) اثرات اقتصادی مصرف كود در شالیزار كود یكی از مهمترین عوامل تولید محصول برنج است . از سالهای 1900 به بعد استفاده از كود باعث افزایش محصول گردیده است . كود قادر است به میزان محصول برنج بیفزاید ولی این افزایش محصول تابع عواملی از قبیل نحوه استفاده كود ، مقدار استفاده از كود ، شرایط اقلیمی و شرایط اكولوژیكی خواهد بود . همانطور كه كود باعث بالا رفتن میزان محصول می شود ، ولی استفاده بیش از حد توصیه شده و همچنین كاشت واریته هایی كه پاسخ مثبت به معرفی كود نمی دهند هر كدام از این عوامل به ترتیب 20 تا 50 درصد و 20 تا 40 درصد می تواند در كاهش محصول موثر باشند. عواملی از قبیل دیر كاشتن بذر ، نامساعد بودن واریته و نژاد گیاه زراعی ، نامناسب بودن خاك در هنگام بذر كاری ، كمی بذر ، تاثیر علفهای هرز ، عدم تعادل كود ، گسترش و پخش نادرست آنها در زمانهای نامناسب ، نامساعد بودن ویژگیهای فیزیكی و شیمیایی خاك ، خاكهای آهكی و غیره می توانند در كاهش بازدهی كودها موثر واقع شوند . لذا توجه به نكات فوق بسیار مهم و ضروری می باشد تا باعث كاهش محصول برنج نگردد .در زراعت آبی به هر هكتار حدود 200 كیلوگرم كود می دهند و مقدار محصول برنج تقریباً دو تن در هر هكتار است كه خیلی كمتر از مقدار محصول معادل 200 كیلوگرم خواهد بود . یا به عبارت ساده تر با مصرف 200 كیلوگرم كود در هر هكتار باید عملكرد بیشتر باشد در حالی كه چنین نیست . با توجه به این نكته اگر آمار وزارت كشاورزی درست باشد بنابراین نتیجه می گیریم كه این كاهش عملكرد بستگی به نحوه كود دادن و شرایط اقلیمی و اكولوژیكی دارد . با استفاده از برنامه ریزی های درست و آموزش كشاورزان در استفاده صحیح از كود را در نظر می گیرند و اگر بنا باشد كه مصرف كود باعث كاهش محصول گردد مسلماً از استفاده كردن آن خودداری می نمایند . پژوهشگران در بررسی های مختلف به این نتیجه رسیده اند كه می توان به ازای هر كیلوگرم ازت ، فسفر و پتاس (N , P2O5 , K2O ) ، 10 كیلوگرم محصول منظور داشت . بطور خلاصه می توان نتیجه گیری كرد كه استفاده صحیح و درست از كود نه تنها باعث كاهش محصول نمی گردد ، بلكه به میزان قابل توجهی نیز عملكرد برنج را افزایش می دهد . (2) بررسی وضعیت كودهای شیمیایی در اراضی شالیكاری ( جهان ، ایران ، استان گیلان ) با تاوجه به آمار مصرف كود در اراضی شالیكاری در دنیا و عملكرد آن در واحد سطح مشخص می باشد كه سهم پتاسیم در فرمولهای كودی در اراضی شالیكاری دو استان گیلان و مازندران بسیار اندك و بعضاً صفر بوده (جدول 1) جدول 1 – نسبت كود مصرفی و عملكرد هكتاری برنج در چند كشور جهان و ایران .كشور سطح كشت برنج (هزار هتار) نسبت عناصر غذایی (كیلوگرم در هكتار) عملكرد برنج (كیلو در هكتار) ازتN فسفرP2O5 پتاسیمK2O جمع مواد غذایی مصرفی مصر 558 143 36 0 179 8173كره جنوبی 1103 170 70 80 320 6179اسپانیا 54 178 56 46 280 5945ایتالیا 162 119 88 72 279 5558ایران 555 115 108 4 227 4035چین 30172 145 54 24 223 6017آمریكا 1358 147 17 21 184 6275مكزیك 149 120 33 0 153 4540 علیرغم نیاز فراوان گیاهان به پتاسیم به خصوص برنج با عملكرد بالا و برداشت پتاسیم فراوان توسط آن و تداوم بهره برداری از خاكها و عدم رایج بودن مصرف كودهای پتاسیمی سبب تخلیه پتاسیم خاكهای زراعی شمال كشور از استان گیلان تا استان گلستان گردیده است . برسی ها نشان داده كه خاكهای استان گیلان و مازندران از نظر پتاسیم فقیر می باشند بطوریكه فقط 15 درصد از خاكهای این دو استان متجاوز از 200 میلی گرم در كیلوگرم پتاسیم قابل دسترس داشته و بقیه یعنی ( 85 درصد ) كمتر از 200 میلی گرم در كیلوگرم دارند . (جدول 2 )جدول 2 – وضعیت پتاسیم اراضی شالیكاری دو استان ( گیلان و مازندران )پتاسیم میلی گرم در كیلوگرم درصد اراضی سطح زیر كشت دو استان ( هزار هكتار)100-0 40 184200-100 45 207200 15 69جمع 100 460 در گیلان و مازندران مجموعاً 460 هزار هكتار اراضی شالیكاری وجود دارد . علیرغم اینكه حدوداً 15 درصد از این خاكها پتاسیم بالاتر از 200 میلی گرم در كیلوگرم دارند چنانچه حد بهرانی پتاسیم را برای ارقام پرمحصول برنج 250 میلی گرم در كیلوگرم در نظر گرفته شود آمار ارائه شده در فوق موئد و نشان دهنده مشكلات ناشی از تخلیه پتاسیم در شالیزارها می باشد . بطور كلی آن قسمت از اراضی شمال كشور كه دارای پتاسیم در حد مطولب هستند شامل قسمت محدود از زمینهای زراعی تحت كشت گندم و باغات میوه هم چنین اراضی مجاور سفید رود ( بدلیل وجود رسوبات آبرفتی كه دارای رسهای غنی از پتاسیم است ) ، هستند بطور كلی جهت رساندن میزان پتاسیم به حد با توجه به برداشت گیاهان از این عناصر شستشو در اثر آبیاری و نزولات و تثبیت توسط رسهای 2:1 بیش از 95 درصد این اراضی نیاز به مصرف كودهای پتاسیمی دارند .(4)مصرف بیش از حد كودهای فسفاته در اراضی شالیكاری باعث بهم خوردن تعادل عناصر غذای و مانع ذب عناصر ریز مغذی بخصوص روی در این اراضی گشته بطوری كه 1/67 درصد از اراضی استان گیلان دارای فسفر بالاتر از حد اپتیمم ( 10 پی پی ام ) بوده ( حداقل 2 و 3 ) تقریباً دو سوم این اراضی دارای فسفر قابل ملاحظه می باشد و نیاز به كودهای فسفر نداشته و از طرفی مقدار نیاز گیاه برنج به فسفر در مقایسه با ازت و پتاسیم به مراتب پایین می باشد . برای برداشت 15 تن شلتوك ( كل وزن توام بوته و دانه ) متجاوز از 150 كیلوگرم ازت – 30 كیلوگرم فسفر – 150 كیلو گرم ازت – 30 كیلوگرم فسفر – 150 كیلوگرم پتاسیم – 15 كیلوگرم منیزیم – 14 كیلوگرم گوگرد ، از خاك برداشت می شود . در كود دهی ارارضی شالیكاری بخصوص برای فسفر و پتاسیم حتماً آزمایش خاك را باید در نظر داشت و با توجه به نقش ریز مغزیها بخصوص ZN ( روی ) CU ( مس ) B‌ (بر) اهمیت داده شود، زیرا یك تن برنج به 675 كیلوگرم منگنز ، 135 گرم آهن، 40 گرم روی ، 18 گرم مس ، 15 گرم بر و 2 گرم مولیبدن نیاز دارد . لذا با توجه به شرایط احیایی شالیزارها نیازی به عناصر آهن و منگنز وجود نداشته بلكه در برخی اراضی مسمویت این عناصر عامل محدود كننده می باشد ولی مصرف سایر عناصر ضرورت دارد. (4) جدول ( 3 ) جدول 3 – وضعیت عناصر غذایی پتاسیم و فسفر در اراضی استان گیلان برابر نمونه برداری و آزمایش خاكسال زراعی تعداد نمونه درصد پتاسیم K% درصد فسفر P% >200PPM <200PPM >10PPM <10PPM78-77 1518 9/13 1/86 3/62 7/37 79-78 1009 3/11 7/88 6/60 4/39 با توجه به جدول 5 وضعیت فسفر اراضی خاكی از مصرف بی رویه آن در سالهای گذشته بوده كه در مقایسه با نمونه برداریهای سال قبل 2/2 درصد كاهش یافته لذا 60 درصد اراضی استان نیاز به فسفر ندارد . روند پتاسیم دراراضی استان به دلیل عدم استفاده از كود پتاسیمی طی سالیان دراز ( 40 سال ) تخلیه شدید پتاسیم خاك ، حاكی از آن است كه 85 تا 45 درصد اراضی نیاز به پتاسیم داشته و با توجه به اینكه این تخلیه 6/2 درصد افزایش را نشان می دهد ، جهت ترمیم ذخیره خاك و اشباع كلوئیدها و رساندن میزان آن به حد اپتیمم بدلیل تنوع خاكهای استان كه عمدتاً بغیر از اراضی ساحلی دارای بافت سنگین بوده و رسهای 2:1 غالب بوده بطوریكه دارای قدرت تثبیت بالائی از كودهای پتاسیمی را دارا می باشند ، نیاز به استفاده بهینه و تداوم مصرف كودهای پتاسه در اراضی استان ضروری می باشد و روند آن در سال زراعی ( 77-76 ) تا كنون بشرح جدول زیر بوده است : جدول 4 – جدول توزیع كود در استان گیلان طی سالهای (79-76) و نسبتهای كودی .نوع كود سال زراعی ازته فسفاته پتاسه ریزمغذیها ماكروكامل نسبت عناصر كودی N P K ریزمغزیها 77-76 51568 20098 2972 – – 100 39 6 –78-77 49331 9288 16164 8/17 – 100 19 33 03/079-78 52000 11080 11994 6/53 2000 100 21 23 3/080-79* 57000 7000 30000 2088 10000 100 12 53 6/3• مقادیر كودهای قید شده برای سال 50-79 پیشنهادی مصرف بهینه كودهای شیمیایی در استان در سال آتی است . سیاستهای تعدیل مصرف بهینه كودهای شیمایی استان گیلان در سال زراعی 80-79 در اجرای سیاستهای مصرف بهینه كودهای شیمیایی و مزارع و باغات كشور در جهت افزایش محصولات و افزایش كمی و كیفی محصولات و افزایش عملكرد در واحد سطح گنجاندن كودهای ریز مغذی در فرمولهای كودی برنامه های وسیعی در این امر از سوی سازمان كشاورزی استان گیلان با همكاری موسسه تحقیقات خاك و آب انجام گردیده كه با توجه به آمار جدول شماره 4 می توان به موارد زیر اشاره نمود : 1- با توجه به اینكه در چهار دهه گذشته مصرف كرد دو استان منحصر به ازت و فسفر بوده بازنگری در این امر انجام گردیده كه مصرف كودهای پرمصرف بر اساس نیاز گیاه و محصول مورد نظر آزمون خاك انجام گردد. 2- با توجه به بررسی های بعمل آمده دروضعیت عناصر غذایی ارضی استان گنجاندن پتاس و فرمولهای كودی بعنوان یكی از ضروری ترین عناصر مورد نیاز در راس برنامه های توصیه بهینه و متعادل سازی كودهای شیمیایی قرار گرفت . 3- بدلیل مصرف بی رویه فسفر و بالا بودن آن در اراضی سیاست عدم مصرف و متعادل وسازی و كاهش میزان آن در سطح اراضی استان بخصوص شالیزارها مورد توجه قرار گرفت . ( جدول 5 توصیه كودهای شیمیایی برای محصولات استان ).4- با توجه به اینكه در شرایط فراهم بودن و متعادل سازی كودهای ماكرو و نیاز گیاهان به عناصر ریز مغذی و شناسایی كمبودها و محدودیتها جهت ارتقاء كیفیت و كمیت محصولات ضروری بوده و كودهای ریز مغذی نیز در فرمول های كودی گنجانده شده است . 5- به منظور جایگزینی مناسب كودهای چند عنصری ( كامل ماكرو ، كامل میكرو ) بجای كودهای تك عنصری و سهولت استفاده از این كودها نیز در اراضی و باغات استان مد نظر گرفته است . 6- با عنایت به جدول 3 توزیع كود استان روند افزایش كودهای پتاسه در طی چهار سال زراعی گذشته و همچنین كودهای ریز مغذی و كاهش متعادل سازی كودهای ازته و فسفره حاكی از آن می باشد كه در وضعیت فعلی كلیه نسبتهای متناسب با نسبتهای جه انی كود و به نسبت (53-12-100 ) رسانده شده است .(4)جدول 5 – جدول توصیه عمومی كودها برای برنجنوع محصول كودهای پر مصرف كودهای كم مصرف (ریزمغزیها) و سایر كودها ازته فسغاته پتاسه سلوفات مس سولفات روی سولفات منیزیم اسید بوریك دولومیت كود یلیكاتی یا ماكروی كامل + سولفات رویبرنج-رقم محلی 120 – 100 10 20 – 10 500 – 300+20برنج – خزر 180 50 200 10 30 – 10 500 – 400+30برنج ندا-نعمت سپیدرود 250 50 300 10 40 – 10 500 – 400+40 كودهای مناسب برای شالیزار كودهایی كه در مزارع شالی كاری بكار می روند عبارتند از :كودهای سبز – كودهای دامی – كودهای شیمایی 1- كودهای سبز كودهای سبز باقیمانده گیاهان است كه پس از برداشت محصولات قسمتی از آن در خاك باقی می ماند و دارای اهمیت زیادی برای حاصلخیزی خاك است . مثل كلش و سبوس ، برگ ، ساقه و باقیمانده ریشه ها . اضافه شدن مواد آلی به خاك توسط گیاه بستگی به نوع كشت و آب و هوا دارد . كلش به برگ و ساقه گیاهن تیره غلات گفته می شود كه عمده ترین مواداولیه تولید كننده و قسمت آلی و هوموس خاك را تشكیل می دهد و از نظر پتاس و كلسیم غنی است . افزودن این ماده در خزانه باعث افزایش مواد غذایی سطح خاك می گردد . كلش دارای مواد شیمیایی زیادی است ولی عموماً فاقد اسید هومیك است .كلش را می توان مستقیماً به خاك افزود و یا اینكه ابتداء آن را در محل مخصوصی تبدیل به كود نمود و سپس به خاك اضافه كرد . شخم كود سبز باید سطحی باشد ، زیرا اگر شخم عمیق صورت گیرد كلش در زیر خاك بدون تخمیر و پوسیده مانده و موجب اختلالاتی در خاك می گردد . كودهای سبزی كه در شالیزارها استفاده می گردد عموماً شبدر یا یونجه است . با توجه به اینكه هر هكتار زراعت برنج در طول هر دوره رشد به 80 تا 150 واحد ازت نیاز دارد و خاك برنج كاری باید همیشه از عناصر مصرفی غنی باشد مقدار ازت خاك نباید از 2/1 در هزار هكتار كمتر باشد . ادامه خواندن مقاله زراعت برنج در استان گيلان

نوشته مقاله زراعت برنج در استان گيلان اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.