nx دارای 135 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد nx کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز nx2 آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي nx،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
بخشی از متن nx :
چکیده :امروزه نقش مبلمان شهری در خدمت رسانی به شهروندان در شهر ها بر کسی پوشیده نیست. اما مسئولان امر و دست اندرکاران امور شهری معتقدند که گذشته از امر خدمات رسانی، حفظ هویت و زیبایی سیمای شهری نیز از اولویت های بالایی برخوردار است؛ چنان که بعضاً مشاهده می شود با گسترش بی ضابطه ی بسیاری از شهرهای بزرگ و افزایش جمعیت، کم کم تسلط
مسئولان شهری به کنترل اوضاع اجتماعی و پرداختن به امور سیمای شهرها و سامان دهی آن کم تر از گذشته می شود و گاهی هویت حفظ سیمای بصری در زیر پوشش عملکردها و پاسخ به نیاز روزمره ی شهروندان به فراموشی سپرده می شود. هجوم بی رویه و حساب نشده ی جمعیت از روستاها و شهرهای کوچک تر به شهرهای بزرگ نیز ، باعث به وجود آمدن سیمایی نامناسب و اغتشاش در هویت و کالبد شهر می شود. به طوری که در بسیاری از موارد برای پاسخ گویی به نیاز شهروندان در امر خدمات شهری، دقت فدای سرعت شده و حفظ هویت و زیبایی، به ویژه در مبلمان شهری، قربانی نیازهای مقطعی و نسنجیده ی روزمره ی شهر می شود.
ت سعی بر آن شده تا با بررسی مبلمان شهری منطقه پنج شهر اصفهان ، ارتباط مبلمان شهری با سایر عوامل شهری از جمله حفظ هویت شهری و زیبا سازی منطقه پنج شهر اصفهان را مشخص نماییم.کلمات کلیدی :خدمات شهری ، سیمای شهر ، مبلمان شهری ، منطقه 5 شهری اصفهان ، هویت شهری
2-1-بیان مسله :بسیاری از عناصر به کار رفته در یک خیابان، سابقه ای به قدمت تمدن بشری دارند از جمله ی این عناصر می توان به انواع سرپناه و نشست گاهها اشاره کرد. برخی دیگر از این عناصر به طور مشخص معلول ابداع یا اختراعی تاریخی هستند به طور مثال نیاز به تلفن همگانی در مکان های عمومی پس از ظهور تلفن و فراگیری آن در اروپا و سایر نقاط شکل گرفت. در بررسی سیر تحول شهر و خیابان نقطه ی عطف بسیار مهمی وجود دارد و آن انقلاب صنعتی است و این پدیده نه تنها بر سیمای ظاهری شهر تاثیر گذاشت بلکه تا اعماق وجودی جزئی ترین مسائل شهری ریشه دواند. وابستگی هایی را از بین برد و نیاز هایی را ایجاد کرد با ظهور طراحان قرن بیستمی از گوشه و کنار دنیا این شاخه از گرایش های طراحی هم بسیار گسترده و هم متنوع شد؛ نو آوری در مواد، فرایندهای تولید و فناوری طرح های کامل تر و جامع تری را سبب گشت. مفاهیمی هم چون یکپارچگی، هماهنگی، هویت و دوام در سر لوحه ی کار طراحی برای مجموعه اجزای مبلمان شهر قرار گرفت. حال در آغاز قرن 21 آنچه بیش از همه مورد توجه قرار گرفته است، تخریب های جهانی زیست محیطی است می توان پیش بینی کرد که طراحی در آینده در صدد عرضه ی محصولاتی خواهد بود که با محیط زیست سازگار باشند مبلمان شهری نیز از این قاعده مستثنی نیست و اگر تا به حال کمتر بدان توجه شده است در آینده چنین نخواهد بود.
مبحث مبلمان شهری در کنار رفع نیاز های مادی گروههای مختلف استفاده کننده از فضاهای شهری؛ به بعد زیبا شناسانه آن نیز باید بپردازد و این زیبایی بیش از هر چیز حاصل هماهنگی، وحدت و تنوع، تکرار شوندگی و انعطاف پذیری عناصر دخیل در طراحی شهری است. چه در غیر این صورت نا به سامانی و بی هدفی که امروز به دلیل پراکنده کاری و خود محورها به اصطلاح صرفه ی اقتصادی و نبود الگو و ضوابط مناسب و استاندارد شده برای این عناصر بروز کرده چهره شهر را مخدوش نموده و راه گشا نیست.
حال این سوال مطرح است که آیا در منطقه پنج به عنوان یکی از مناطق مهم و دارای فضای سبز عمده شهر اصفهان و همچنین به عنوان مکانی توریستی از مبلمان شهری مناسبی بر خوردار است؟ آیا اقدامات مناسبی در جهت زیبا سازی مبلمان شهری این منطقه در طی سال های اخیر انجام شده است؟ آیا با توجه به قرار گیری کوه صفه در این منطقه و هویت این مکان به عنوان یک مکان توریستی و تفریحی اقدامات مناسبی در جهت جذب گردشگران درون و برون شهری به این مکان انجام شده است؟ آیا ساکنان منطقه پنج شهر اصفهان از مبلمان شهری این منطقه راضی
هستند؟ آیا فرهنگ شهرنشینی در این منطقه به گونه ای بوده است که شاهد تخریب انواع گونه های مبلمان شهری در این منطقه نباشیم؟ آیا مبلمان شهری منطقه بر زیبا سازی فیزیکی این منطقه و تمایز آن از سایر مناطق شهری شهر اصفهان تاثیری داشته است؟ و سوالاتی از این قبیل که محقق را بر آن داشت تا با انتخاب این موضوع و بررسی مبلمان شهری منتطقه پنج شهر اصفهان نگرشی نو درباره این موضع ارائه دهد.
3-1-اهداف تحقیق :هدف کلی این تحقیق عبارت است از بررسی مبلمان شهری منطقه پنج شهر اصفهان و ارتباط آن با زیبا سازی شهر اصفهاناهداف ویژه : اهداف ویژه این تحقیق عبارت است از بررسی مبلمان شهری منطقه پنج شهر اصفهان و تاثیر این عامل بر روی متغیر های زیبا سازی شهری ، فرهنگ شهرنشینی و از این دست عواملمی باشد .
4-1-سوالات تحقیق :آیا مبلمان شهری منطقه 5 بر روحیه شهروندان این منطقه موثر بوده است ؟آیا مبلمان شهری منطقه 5 بر زیباسازی این منطقه و تمایز آن از سایر مناطق موثر بوده است ؟آیا شهروندان ساکن در منطقه 5 از طرح مبلمان شهری و پراکندگی آن در این منطقه رضایت دارند ؟5-1-فرضیه : (Hypotheses)فرضیه تحقیق از وجود رابطه یا اثر و یا تفاوت بین متغیر ها خبر می دهد یا درواقع وجود این حالت را تائید نموده آن را واقعی و حقیقی می داند . انواع فرضیه :1 – فرضیه تحقیق : از احتمال وجود رابطه یا اثر و یا تفاوت بین متغیر ها خبر می دهد .2 – فرضیه صفر : که به فرضیه آماری یا پوچ نیز موسوم است وجود رابط ، اثر یا تفاوت بین متغیر ها را رد کرده و انکار می کند . تعریف فرضیه : فرضیه عبارت است از حدس یا گمان اندیشمندانه درباره ماهیت، چگونگى و روابط بین پدیده‌ها، اشیاء و متغیرها، که محقق را در تشخیص نزدیکترین و محتمل‌ترین راه براى کشف مجهول کمک مى‌نماید؛ بنابراین، فرضیه گمانى است موقتى که درست بودن یا نبودنش باید مورد آزمایش قرار گیرد. فرضیه براساس معلومات کلى و شناخت‌هاى قبلى یا تجارب محقق پدید مى‌‌آید. این شناخت‌ها ممکن است براساس تجارب یا مطالعات قبلى باشد، از منابع شفاهى بدست آمده باشد، یا در جریان مطالعهادبیات تحقیق حاصل شده باشد . فرضیه پاسخی بخرانه ، احتمال و موقت به سوال پژوهشی است که در مراحل بعدی ، تحقیق درستی یا نادرستی آن مورد اموزش قرار می گیرد . ( نقی زاد ، 1383 ،22 )فرضیه حدسی است زیرکانه و علمی که باید به کمک واقعیت ( داده ها ) مورد بررسی قرار گرفته و سپس تایید یا رد گردد . ( نگهبان ، 1384 ، 6 )
6-1-فرضیه های تحقیق :• به نظر می رسد توجه بیشتر به امر مبلمان شهری در منطقه 5 شهر اصفهان بر زیباسازی این منطقه که از مناطق دارای فضای سبز محدود شهر اصفهان می باشد تاثیر به سزایی دارد . • بنظرمی رسدتوجهبیشتربهمبلمانشهریمنطقه 5 اصفهانمی
متغییر ها :متغیر ها عواملی هستند که بر پدیده ها و بر یکدیگر تاثیر میگذارند و قابل اندازه گیری هستند ، همچنین میتوان میزان تاثیر گذاری آن ها را تعیین و با میزان تاثیر گذاری متغیر های دیگر مقایسه کرد. معمولا متغیر های موثر را به دسته متغیر های خواسته و ناخواسته تقسیم می نمایند.متغیر های خواسته: متغیر هایی هستند که مطالعه و روابط بین آن ها به عنوان هدف تحقیق انتخاب شده و فرضیه های تحقیق نیز برسی و شناسایی ارتباط بین آن ها را مد نظر دارند. این متغیر ها به نوبه خود به دو نوع متغیر های مستقل و تابع ( وابسته ) قابل تفکیک هستند.متغیر های مستقل (Independent variable ) :
متغیر های اصلی هستند که محقق از طریق ایجاد تغییر در آن ها اثرات ناشی از این دگرگونی ها و تغییرات را می سنجد ( آسایش و مشیری . 1381 : 199 )
متغیر وابسته (Dependent variable):متغیری است که ارزش یا مقدار آن به متغیر مستقل بستگی دارد. متغیر وابسته در اختیار محقق نیست و محقق نمی تواند در آن دخل و تصرف یا دستکاری کند.متغیر های مستقل ، واسطه و وابسته در این تحقیق عبارتند از :• متغیر مستقل : مبلمان شهری • متغیر واسطه : سطح فرهنک و سواد عمومی ، گذراندن اوقات فراغت • متغیر وابسته : زیباسازی منطقه 5 شهر اصفهان 7-1-قلمرو تحقیق:قلمرو تحقیق شامل سه دسته قلمرو زمانی ، مکانی و موضوعی است.قلمرو مکانی : قلمرو مکانی این تحقیق شهرستان اصفهان واقع در استان اصفهان می باشد.قلمرو زمانی : تحقیق حاضر از مهر ماه سال 1391 آغاز گردید و در دی ماه سال 1391 پایان یافت.قلمرو موضوعی : موضوع این تحقیق تحلیل و بررسی پدافند غیر عامل و تاثیر آن در توسعه پایدار شهر اصفهان می باشد.8-1-روش تحقیق :
تعریف روش تحقیق :به کلیه وسایل و مراحل جمع آوری نظام مند اطلاعات و نحوه تجزیه و تحلیل منطقی آن ها برای نیل به یک هدف معیت ( روش علمی تحقیق ) گفته می شود. ( آسایش و مشیری، 1381 : 33 )روش تحقیق منطق تحقیق دانسته شده است یعنی همچنان که منطق قوانینی را برای درست فکر کردن به دست می دهد ، روش تحقیق نیز قواعدی را برای درست تحقیق کردن عرضه می کند . بر این مبنا این تحقیق بر اساس هدف بنیادی- نظری و بر اساس ماهیت توصیفی است.9-1-ابزار جمع آوری اطلاعات :اطلاعات در این تحقیق از طریق روش های کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده است که روش های کتابخانه ای از طریق مطالعه کتاب ها ، مقالات ، پایان نامه ها و گزارش های ادارات و سازمان های مسئول در امر شهر انجام گردیده و مطالعات میدانی از طریق مشاهده و مصاحبه و گفتگو با مدیران و نقطه نظرات آنهایی که در امر برنامه ریزی و مدیریت شهری نقش داشته اند.10-1-کاربرد نتایج تحقیق :
سازمان های اجرایی و آموزشی زیر از نتایج این پژوهش بهره مند میگردند :شهرداری ها ، شورای اسلامی شهر ، فرمانداری و سایر نهاد های ذیربطمورد استفاده سازمان هایی از جمله وزارت کشور و سازمان مسکن و شهرسازی در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های ملی ، منطقه ای و شهریدانشگاه ها و کلیه مراکز علمی – پژوهشی
11-1-محدودیت ها و تنگناهای تحقیق :• نبود اطلاعات و منابع به حد کافی• عدم همکاری ارگان ها و ادارات• عدم وجود آمار و اطلاعات دقیق درباره منطقه مورد مطالعه12-1-مفهموم واژه ها و اصطلاحات :مبلمان شهری : ( urban furniture )مبلمان واژه فرانسوی است .مبلمان شهری به مجموعه وسیعی از وسایل، اشیا ء، دستگاه ها، نمادها و عناصری گفته می شود که چون در شهر و خیابان و در کل در فضای باز نصب شده اند و استفاده ی عمومی دارند به این اصطلاح معروف شده اند. به عبارت دیگر عناصری مانند: نیمکت ها، ایستگاه های اتوبوس، علایم، منابع نوری، صندوق های پستی، سطل های زباله و; که برای راحتی، آسایش و زیبایی بیشتر، ارایه ی اطلاعات، کنترل حرکت، ایجاد امنیت و رفاه شهروندان در فضاهای شهری قرار داده شده اند، مبلمان شهری نام دارد . ( مرتضوی ،1383 ، 20 )هویت شهری : (Identity of the city )هویت شهری عبارتند از شخصیت و حقیقت هر شی یا مشخص یا شهر که صفات مشخصات جوهری او را در بر می گیرد ویژگی ها و شاخصه های هر شهر تحت تاثیر محیط جغرافیا یی شامل عوامل و عناصر اقلیمی ، توپوگرافی ، منابع آب و خاک و ساختار های فرهنگی و تاریخی آن منطقه جغرافیایی شکل می گیرد . سیمای شهری : (city landscape )
سیمای یک شهر فرآیند تصاویری از آن شهر است که هر مخاطبی ، تحت تاثیر آن قرار گرفته ، شهر را با آن سیمای عمومی شناخته و خاطراتی از آن دارد . از طرف دیگر ، منظره شهری در بیشتر شهر های بزرگ دنیا به واسطه بنا ها یا مکان های نمادین درک می شود . ( کالن ، 1383 ، 438 )سیمای شهر عبارتند از استخان بندی شهر و عناصر تشکیل دهنده آن که حیات و تمدن شهری را نشان می دهد . ( شمایی پور احمد ، 1385 ، 8 )خدمات شهری : ( services month )خدمات شهری عبارتست از کردار ها ، فرآیند ها و عملکرد ها می باشد . ( مک گراوهیل ، نیویورک ، 1996 ، 50 ) خدمات شهری به فعالیت یا مجموعه فعالیت های کم و بیش نا ملموس که معمولا در تعاملات بین مشتری و کارکنان با کالا یا سیستم های عرضه کننده خدمات صورت می گیرد و به عنوان راه حل هایی برای مشکلات مشتری ارائه می شود . ( کریستین گرونروس ، 1990 ، 270 ) چ
13-1-پیشینه تحقیق :پیشینه ی مبلمان شهری در ایراندر تاریخ نگاری ایران تاریخچه ی مدون و جداگانه ای از انواع مبلمان شهری و سیر تکاملی آن به چشم نمی خورد و سوابق موجود به صورت پراکنده از میان مدارک تاریخی کشور به دست آمده است. از آنجا که قدمت تمدن های باستانی در ایران بسیار بیشتر از اکثر نقاط دنیا و به ویژه تمدن های اروپایی که امروزه در زمینه ی عناصر و مبلمان شهری پیشرو هستند می باشند، تظاهر حالات ابتدایی بعضی از عناصر و مبلمان شهری را می توان به آنها نسبت داد مانند انواع آبنماها در زمان هخامنشی در ایران لوح های سنگی، تندیس های سنگی از پادشاهان و; که نمایانگر قدمت طولانی مبلمان شهری در ایران است. در دوران بعد از اسلام نیز هر زمان که حکومت مقتدری بر سرکار بوده تجلی اقتدار آن در شکوه شهرها به نمایش درآمده است به عنوان مثال در معماری صفویه همواره خانه های ایرانی دارای الگوی سکوی خصوصی در کوچه و خیابان بودند که عابران پیاده نیز از آن استفاده می کردند. نحوه ی زنده شدن معابر با این سکوها تنظیم می شد. بعضی از این عناصر هم ریشه در باورهای مذهبی مردم داشته است نظیر سقاخانه ها که در تمام نقاط شهر دیده می شدند.
بعد ار انقراض حکومت صفویان دولت مرکزی قدرتمندی بر ایران حکومت نکرد و کشور از این زمان به بعد به خصوص در زمان قاجار یه دچار آشفتگی شدید در زمینه های مختلف هم چنین مسایل و عناصر شهری گردید به طوری که فرصتی برای تعبیه ی عناصر و مبلمان شهری فراهم نشد.کشف و اختراع بعضی از عناصر مانند برق، تلفن در خارج از مرزهای کشور، ضعف اقتصادی و درگیری های سیاسی و داخلی نیز مزید بر علت شد تا کشور با وجود داشتن سابقه ی درخشان و مثال زدنی در طراحی و برنامه ریزی شهری و عناصر آن به دلیل موارد نامبرده از قافله عقب مانده و تا امروز به استثنای حرکت های پراکنده در بعضی از شهر های کشور، در زمینه ی برنامه ریزی شهری و تجهیزات آن از جمله مبلمان شهری دنباله روی کشور های پیشرفته باشد. . 14-1-منابع تحقیق:الف) پایان نامه ها :نازنین تبریزی در سال 1384 در پایان نامه خود تحت عنوان مبلمان شهری با توجه به شرایط زیست بوم انسانی شهر اصفهان ( تا تائید بر محدوده های گردشگری بخش مرکزی ) به نتایجی رسیده تحت این موارد :• مبلمان شهری به گونه ای باید طراحی شود که امکان استفاده برای همه اقشار جامعه از زن و مرد ، پیر و جوان و معلولان فراهم آید .• برای داشتن مبلمان و خدمات شهری خوب می توان با سلیقه و طراحی صحیح ، هنرمندانه از امکانات محلی و مصالحی بومی بهره لازم را برد . فرامرز خسروی در سال 1389 در پایان نامه خود تحت عنوان نقش فضای سبز در کیفیت زندگی و افسردگی شهروندان شهر اصفهان به نتایجی رسیده تحت این موارد :• در طراحی مبلمان شهری ، باید به نکات ظریف هنری از جمله جنس مصالح ، رنگ ها و مسائل اقلیمی توجه ویژه داشته ، بهره لازم را برد .
• خدمات شهری و عناصر آن باید دارای چیدمانی باشد که علاوه بر کاربری و خدمات رسانی مناسب ، آرامش روحی و روانی ساکنان را نیز فراهم کند . • مبلمان شهری باید زیبایی بصری محیط را به دنبال داشته باشد .ب ) مقالات :محمد قاسمی خوزانی در سال 85 13در مقاله خود تحت عنوان جایگاه و نقش مبلمان و منظر شهری در توسعه گردشگری پرداخته و به نتایجی رسیده تحت این موارد :• مبلمان شهری طراحی شده درمحدوده مورد مطالعه ، از نظر استاندارد های رایج در حد پایینی می باشد.• نظار ت بر طراحی ، ساخت و مکانیابی عناصر شهری توسط مسئولین شهری بسیار ضعیف بوده است .
1-2- مقدمهمبلمان شهری از جمله عناصر سازنده فضای شهری محسوب می‌شود كه كمیت و كیفیت، زیبایی، راحتی، دوام و محل استقرار آن نقش بسیار اساسی در دستیابی به شهری زیبا و سالم دارد، شهری كه در آن شهروندان احساس آسایش نموده و حضور در آن را به نشستن درخانه ترجیح دهند.از آنجا كه سه هدف اصلی برنامه ریزی شهری، سلامت،آسایش و زیبایی می‌باشد لذا دستیابی به هر سه مورد، در كنار توجه به طراحی دلپذیر فضای شهری منوط به دقت و حوصله در طراحی و برنامه‌ریزی مبلمان شهری است.مبلمان زیبا در فضای نازیبا، جذابیتی نخواهد داشت و فضای زیبایی كه در آن مبلمان نازیبا استقرار یابد، جلوه نخواهد كرد. بدین منظور طراحی توأم فضای شهر و مبلمان شهری اساسی دستیابی به شهر سالم امروزی است . از سوی دیگر توجه به تناسبات انسانی در ساخت مبلمان شهری و نیز توجه به شرایط اقلیمی و مصالح بومی نیز از ضروریات در طراحی مبلمان شهری است. مكان‌یابی محل استقرار مبلمان، توالی و تواتر چیدمان آن نیز در كیفیت بصری فضا تأثیر مثبتی بر جا می‌گذارد.توجه به طراحی مبلمان شهری در دنیا مقوله‌ای جدید محسوب می شود و تا مدتها در بسیاری از كشورها به عنوان موضوعی غیر ضروری مورد بی‌توجهی قرار می‌گرفت. در كشور ما نیز به زعم نظر برخی غیر متخصصین این مقوله امری لوكس گرایانه و فانتزی قلمداد می‌شده است اما افزایش آگاهی شهروندان از یك سو وافزایش متخصصان از سوی دیگر، باعث توجه جدی‌تر به این مورد گردیده است. با این وجود بیشتر انواع مبلمان شهری كشور صرفاً تقلیدی از جوامع غربی است و در طراحی و برنامه‌ریی آن به شرایط بومی، اقلیمی و فرهنگی توجه چندانی نشده است به گونه‌ای كه منابع علمی مرتبط با این مقوله بسیار كم بوده، فقدان منبعی جامع كه بتواند ایده های جدیدی به خوانندگان ارایه نماید بسیار محسوس است. متخصصان رشته‌های طراحی شهری، برنامه‌ریزی شهری، معماری، شهرسازی طراحی صنعتی، جامعه شناسی، عمران و ; به صورت تجربی دست به طراحی مبلمان شهری می‌زنند ولی از آن جا كه این عمل در اكثر موارد از اصول خاصی پیروی نمی‌كند، در هر كوی و برزن شاهد سلیقه‌های متفاوت در این عناصر شهری هستیم.2-2- طراحی شهری :
طراحی شهری پلی است بین برنامه ریزی شهری و معماری که با تو جه اصلی طراحی شهری به شکل کالبدی شهر بوده و با کیفیت کالبدی و فضای محیط سر و کار دارد . در عصر و فرهنگی براساس انتظارات و امکانات طراحی شهری به گونه ای خاص می باشد . به طور کلی طراحی شهری توجه زیادی به فرم یا شکل کالبدی نواحی شهری دارد . ( سعید نیا ، 1382 ، 67 ) طراحی شهری فرآیندی است که به شکل دهی فیزیکی بافت های مختلف شهری و روستایی می انجامد طراحی شهری با رویکرد ساختار گرایی به ایجاد اماکن متعدد می پردازد . این فرآیند
طراحی ساختمان ها ، فضاها و چشم انداز ها را نیز بر عهده داشته و نهایتا جریانی است که کمک به آبادی و عمرانی شهر ها می کند . طراحی شهری به عنوان تخصص میان رشته ای و رابط بین برنامه ریزی شهری م معماری است . هدف اصلی آن سازماندهی فضایی مجموعه های شهری و مراکز فعالیت های شهری ( تجاری ، خدماتی ) می باشد . و اگر چه زیادی به کیفیت بصیری ، ایجاد ساختار فیزیکی و فضایی مطلوب و دل انگیز و هماهنگی طراحی فیزیکی با ویژگی های اجتماعی ساکنین شهر در طرح ها دارد .
طراحی شهری شمایی از سازماندهی فضای شهری می باشد که برای جمعیتی معین با سطح مشحصی از رفاه اجتماعی در نظر گرفته می شود و بر مبنای پیشنهاد نظری و توانایی های بلقوه و بالفعل موجود در یک جامعه تنظیم می شود . ( راهنمایی ، شاه حسینی ، 1383 ، 12 ) 3-2- فضای سبز :از آنجای که فرهنگ و آداب ایران و ایرانی همواره فضای سبز دارای اهمیت و حتی تقدیس بوده لذا با تعریف آن در زبان پارسی آغاز خواهیم نمود :در زبان فارسی لغات مترادف با فضای سبزی وجود دارد مانند : باغ ، بستان ، بهشت ، بهشت زار ، بوستان ، پردیس ، چمن زار ، گلشن . لیکن در ساده ترین و کوتاه ترین بیان می توان فضای سبز را بخشی پوشیده از گیاه در سیمای شهر دانست بخشی از سیمای شهر که از انواع گیاهان تشکیل شده است . فضای سبز در فرهنگ منابع به مناطقی از شهر ها اطراف آنها گفته می شود که به صورت جنگل کارای های دست کاشت و یا پارک های شهری تعیه می شوند . ( طباطبایی ، 1371 ، 55 ) در بعضی منابع فضای سبز را با محدوده بزرگ و گسترده تعریف نموده اند – فضای نسبتا بزرگی ، متشکل از گیاهان با ساختن جنگل و برخوردار از بازدهی زیست محیطی و اکولوژیک معین و در شرایط زیست محیطی که در شهر حاکم می باشد . ( مجنونیا ، 1374 ، 38 )
فضای سبز شهری بخشی از فضاهای وسیع و یا محدود در محدوده عملکردی است که برای ایجاد تنوع و زیبایی ، افزایش کیفیت محیط زیستی ، تامین رفاه انسانی و ارائه خدمات ویژه به شهروندان می باشد و با انواع پوشش گیاهی بومی و غیر بومی پوشیده شده است . ( ضرابی و تبریزی ، 1385 ، 9 )فضای سبز جزو بافت شهرها و بخشی از خدمات شهری که جدا از نیاز های جامعه شهری نمی تواند باشد ، این فضا از نظر کمی و کیفی باید متناسب با حجم فیزیکی شهر ، نیازهای
جامعه ، شرایط اکولوژیکی شهر و روند آن توسعه باشد .فضای سبز شهری از دیدگاه شهر سازی در برگیرنده بخشی از سیمای شهر است که از انواع پوشش های گیاهی تشکیل شده است و به عنوان یک عامل زنده در کنار کالبدی بی جان شهر ، تعیین کننده ساخت مورفولوژیک شهر است . ( سعیدنیا ، 1383 ، 29 ) 4-2- مبلمان شهری :تعاریفی که مبلمان شهری در منابع مختلف بدست آمده است به قرار زیر می باشد :مبلمان شهری واژه ای فرانسوی است و در شهرسازی به مجموعه اثاث و دکوراسیون و کلیه عناصر ( تابلو ها ، روشنایی ، محل استراحت سرپناه ، تندیس ، کیوسک غذا و . . . ) که در چشم انداز شهری وجود دارد گفته می شود . ( شماعی و پور احمد ، 1384 ، 97 ) مبلمان شهری مجموعه وسیعی از وسایل ، اشیاء ، دستگاه ها ، نماد ها و عناصری است که در فضا های عمومی نصب می شوند برای تامین راحتی و آسایش جسمی و روانی شهروندان . ( همانی ، 33 ) مبلمان شهری از جمله عناصر سازنده فضای شهری می باشد که کمیت ، کیفیت ، زیبایی ، راحتی ، دوام ومحل استقرار آن نقش اساسی در دستیابی به شهری زیبا و سالم دارد ، شهری که در آن شهروندان احساس آسایش کرده حضور در این فضا را به نشستن در خانه ترجیح دهند . ( زنگی آبادی و تبریزی ، 1383 ، 3 ) مبلمان شهری اجزاء غیر ثابت فضاهای شهری می باشد که به عنوان عناصر مکمل در میان فضاهای ما بین ساختمان ها و بناها قرار دارند . مبلمان شهری در تعریف شخصیت عملکردی فضا ها نفش مهمی دارد و در چگونگی روحیه شهر و مردم اثر زیادی می گذارد . مبلمان شهری مجموعه ای از تجهیزات و تهسیلاتی است که کیفیت و کارایی زندگی را در کحیط شهری و وظیفه آن هدایت ، کنترل ، امنیت ارتباط ، راحتی ، اطلاع رسانی ، تبلیغات ، تزئین ، تفریح در شهر و خیابان می باشد . ( امینی 1385 ، 10 )مبلمان شهری ارتباط بین توسعه و محیط در برگیرنده آن را تقویت کرده و می تواند به محیط شخصیت بدهد و موجب ارتقاء جنبه های مثبت آن شود . ( رحمانی ، 1381 ، 23 )مبلمان شهری مجموعه وسیعی از وسایل ، اشیاء ، دستگاه ها ، نمادها و عناصری است که در فضاهای عمومی نصب می شود برای تامین راحتی و آسایش جسمی و روانی شهروندان . ( شماعی و پوراحمد ، 1384 ، 97 )
1-4-2- اهمیت مبلمان شهری :قبل از ورود به بحث انواع مبلمان شهری بهتر است نگانی گذاز به این نتكه اساسی داشته باشیم كه اصولاً مبلمان شهری از چه درجه اهمیتی برخوردار بوده و تا چه حد این مقوله در زندگی شهروندان و كیفیت شهر تاثیر دارد. بدین لحاظ در این قسمت به این مطلب می‌پردازیم.
مبلمان شهری یك از اصلی‌ترین ابزارهای ارتباط شهر با شهروندان می‌باشد. امروزه مبلمان شهری از اصلی‌ترین مفاصل ارتباطی شهر با شهروند است. مبلمان شهری ابزاری است كه رفع نیاز كرده، خاطره می‌سازد و احساس رضایت ایجاد می‌كند. چیدمان و انتخاب مبلمان شهری علمی خاص است كه دارای استانداردهایی می‌باشد. بعضی از این قوانین از دل فرهنگ و آداب و رسوم هر
شهر می‌آید. مبلمان شهری علاوه بر خاطره انگیز بودن باید پاسخگوی نیازهای فیزیولوژیكی و فیزیكی انسانها باشند. برای انتخاب انواع مبلمان شهری نباید ه قیمت توجه كرد زیرا مبلمانهای معیوب خسارتهای زیادی به روان شهرها وارد می:نند. مبلمان شهری یك از فرآیندهای زیباسازی در شهرهاست كه این زیباسازی به ارتقاء كیفیت محیط شهری و ارتباط بیشتر شهر و
شهروند می‌انجامند.فضاهای شهری از اهمیت فراوانی برخوردار است. این عناصر به لحاظ كاربردی، بطور مستقیم یا شهروندان در ارتباط است و طبعاً عوامل خاصی در زمینه‌های طراحی،ساخت و نصب بر آن تأثیر خواهد داشت.تأثیرات متقابل مبلمان شهری بر كیفیت و عناصر كیفی شهر و زندگی شهروندی از دیدگاههای مختلف قابل بررسی است كه از جمله مهمترین آنها را میتوان همانهنگی و هارمویی مبلمان شهری با فضای اطراف و نیز با یكدیگر داشت.
2-4-2- هماهنگی عناصر مبلمان شهری با یكدیگر و با
فضا و مكان یكی از اركان اصلی زیباشناختی هماهنگی بین عناصر مبلمان است. در زیبا شناختی منظور از هماهنگی با هارمویی نظمی است كه بین اجزاء تشكیل دهنده یك عنصر، پدیده، فضا با مكان وجود دارد. هماهنگی نتیجه ارتباط بین دو چیز متضاد می‌باشد. یك شكل هنگامی قابل دیدن است ه به نوعی بتواند خودش را از زمینه‌اش جدا كند هماهنگی زمانی به وجود می‌آید كه تضاد نیز به نوعی وجود داشته باشد.یكی از ویژگیهای فضاهای مطلوب شهری، هماهنگی و متناسب بودن هر یك از اجزای مبلمان شهری با یكدیگر و با فضایی كه در آن قرار قرار می‌گیرند می‌باشد. مبلمان شهری می‌تواند به محیط شخصیت بدهد و جنبه‌های مثبت آن ارتقاء دهد ولی در صورتی كه بتوان این مبلمان را براساس مقیاس، رنگ، جنس و ; با محیط و عناصر اطراف آن هماهنگ كرد.پس عنصر و محیط اطراف آن عوامل مشترك را باید تقویت كرد. مثلاً در پاركها كه محیط طبیعی‌تر است بهتر است از سطلهای زباله چوبی برای جذابیت بصری استفاده كرد.هماهنگی و همخوانی بین عناصر و محیط اطراف یكی از عوامل مهم در طراحی مناسب و چشم نواز مبلمان شهری می‌باشد.3-4-2- رنگ در مبلمان شهری : از جمله مهمترین فاكتورهای تاثیر گذار در هماهنگی یا عدم هماهنگی مبلمان شهری یا مكان و فضا و در عین حال با دیگر مبلمان‌ها مسئله انتخاب رنگ می‌باشد.تقسیمات منطقه‌ای، عناصر مختلف شهری، معماری و بافت منطقه‌ای از معیارهای رنگ آمیزی مبلمان شهری می‌باشند. همچنین نوع رنگ بر پایه پژوهشهای رنگ از منظر روان شناسی شهری، پژوهشهای روانكاوانه هر منطقه و طبقه بندی نیازهای رنگی بر پایه پژوهشهای رنگ از منظر روان شناسی شهری، پژوهشهای روانكاوانه هر منطقه و طبقه بندی نیازهای رنگی براساس فرهنگ هر منطقه، رنگ فضای سبز و رنگ بندی گل آرایی، هارمونی رنگهای طبیعی فضای سبز با رنگ
حصارها و عناصر موجود در فضا و معماری، پژوهشهای تكنولوژیك و شیمیایی رنگ و مصالح ماندگار و سازگار با شرایط اقلیمی آن مشخص می‌شوند.رنگ به عنوان یكی از مهمترین عناصر بصری تاثیر زیادی در منطقه عمومی دارد ولی متأسفانه توجه زیادی به آن نمی‌شود و بر پایه سابقه‌ترین مدیران و كارشناسان می‌باشد همچنین رنگ به عنوان یكی از عناصر تلطیف كنند. محیط تأثیرات زیادی در هویت بخشی و خوانایی محیط دارد و باید توجه داشت كه همه جای شهر را نمی‌توان به صورت یكسان رنگ آمیزی كرد ولی بعضی از انواع مبلمان مانند سطل زباله، كیوسك تلفن باید به صورت واحد رنگ آمیزی شوند اما الزامی در واحد بودن رنگ بقیه عناصر وجود ندارد.قبل از بافت و فرم و مواد مصرفی درع ناصر رنگ تأثیر بیشتر دارد. رنگ نباید برای دوره‌ای كوتاه و تنها به قصد جلب توجه رهگذاران به كار رود.چون شهروند وظیفه شناس و مسئول كه تكلیف خود را در برابر محیط طرفین می‌داند رنگ تعیین كننده نیست واگر به این صورت نباشد برجسته‌ترین رنگ‌ها و ترفندها هم نمی‌تواند آن را مفید به تكلیف خود كند. فضا نیز قابلیت‌های بالایی برای تركیب رنگ دارد. عواملی مانند: زمان،دیدن، رنگ زمینه، رنگهای ثابت و منابع نوری طبیعی و مصنوعی در تشخیص یك رنگ در محیط دخالت دارد. قرمز و نارنجی بیش از هر رنگی جلو آمده یا پیش آمدگ
ی دارند. (مرتضایی، 1382،28) رنگهای سبز و این چشم را نزدیك بین كرده چرا كه این دو رنگ متمایل به عقب رفتن و عمیق شدن هستند. زرد و ارغوانی خنثی می‌باشند، به طور كلی رنگهای گرم (قرمز، صورتی، زرد، نارنجی) برای نخستین سالهای زندگی اهمیت دارند و رنگهای آبی، قرمز و سبز در دوران بلوغ دارای اهمیت هستند. رنگ آبی خصوصیاتی مانند: طراوات، پاكی،امید و آرمان بخشی دارد و رنگ آبی خصوصیاتی مانند: طراوات، پاكی، امید و آرمان بخشی دارد و رنگ زرد آرام بخش حالات عصبی و متعادل كننده اعصاب سمپاتیك و پراسمپاتیك می‌باشد. رنگ سبز، رنگ
طبیعت است كه سبز روشن برای درمان بیماریهای عصبی و اختلالات روانیا ست. طبیعت سرشار از رنگهای متنوع است كه رنگ سبز از حاكمیت خاصی برخوردار است. همچنین این رنگ فضایی قابل تحمل را برای افراد زیاد ایجاد می‌كند. (نویفرت، 1371، 22).محیطهای روشن برای چیدمان جسورانه و پویا مناسبند و رنگهای اصلی و غنی در این فضاها رایج‌ترند. برای مكانهایی كه كارهای فیزیكی و فكری انجام می‌شود رنگهای عمیق و ملایم استفاده می‌شود و از تونالیته بیشتر باید درمناطق معتدل استفاده شود سفید خیره كننده است و به سادگی كثیف می‌شود. خاكستی با هر رنگی هماهنگی دارد. رنگهایی با رنگمایه كم برای محیطهای فعال و پر جنب و جوش مناسب‌تر است و رنگهای فوق‌تر برای تأكید و برانگیختن به كار می‌روند. توجه به رایط اقلیمی منطقه موردنظر برای طراحی و انتخاب رنگ بسیار مهم می‌باشد. (مرتضایی، 1382، 29).انتخاب نمونه و محل استقرار مبلمان در شهر: اولاً به انتخاب و جانمایی اجزای مبلمان شهر چندان توجه نمی‌شود.در این خصوص اندیشه، طرح و آن طور كه باید، به كار گرفته نمی‌شود، عقاید بیشتر بر پایه هزینه كمتر ارزیابی میگردند و مطلوب و بادوام و شایستگی استاتیكی در حاشیه واقع می‌شوند. در این باره نیز گرایشی افراطی و
استقرار مبلمان می‌شود كه تلاش پوچ و مضحكی است در تقلید از مبلمان شهری كلاسیك.تقلیدگاه به قدری كوركورانه است كه صرف نسخه برداری از شهرها و كشورهای بیگانه، تمام همت ولیان امور را دربرمی‌گیرد. این حالت به ندرت در شرایط خاصی ازنظر زمانی، مكانی و موقعیتی قابل است اما به طور كلی در شهرسازی پیش رفته امروز قابل توجیح نیست. از سوی دیگر، برخی چنان مدرنیسم و تجدد گرایی شده اند كه حاصل كار آنها، تبدیل شهر به صحنه نمایشی است با
مبلمانی فانتزی كاربردی كه به سختی با مخاطبانش ارتباط برقرار می‌سازند.در حالی كه مبلمان شهری خوش طرح با مطلوب، ناخودآگاه درك و به گونه‌ای در ذهن نقش می‌بندد كه گویی همیشه به این محل وخیابان بسته است.تولید كنندگان زیادی به واسطه اشتیاقشان به مواد مصنوعی نو ظهور، اغلب فواید مواد طبیعی را به می‌سپارند.موادی كه رنگ و بافت پایدارتری دارند، هنگام تماس حس زنده‌تر و خالص‌تری القا میكنند با افزایش عمر و تغیرات اقلیمی، بیشتر سازگاری دارند. مواد مصنوعی معمولاً از لحظه استفاده شروع رفتن میكنند. بهترین شیوه استفاده از مواد طبیعی همانا سود جستن از مواد بومی و منطقه ای است، كه به طور طبیعی با محیطشان هماهنگ هستند و ارزشهای نهفته زیادی دارند. محصولاتی با این مصالح انتخاب و مستقر شوند به نظم و هماهنگی كلی شهر كمك میكنند.
– 2-4-4تجهیزات خیابانی هماهنگ : طراحی و نصب بییشتر عناصر مبلمان و اثاثیه خیابان در حوزه مسئولیت اداره‌ها و سازمان‌های مختلفی مانند مخابرات، برق، آب، راهنمایی و رانندگی و شركت واحد اتوبوسرانی قرار دارد كه در نتیجه آرایش ناهماهنگی در خیابان به وجود می‌آورند مساله تنها تنوع عناصر نیست بلكه شیوع توزیع آنها در سطح خیابان نیز اهمیت دارد. بنابراین در ابتدا همكاری میان ادارات و سازمان‌های گوناگون لازم است تا بتوان تعداد و انواع عناصر را به میزان معقولی رسانید.
روش منطقی عبارت است از طراحی مجموعه‌ای از عناصر تجهیزات خیابانی كه در ان هر جزء نظیر یك علامت، سطل آشغال یا چراغ، از جزئیات تزئینی و پایه طراحی مشابهی برخوردار باشد.2-4-5 معیارهای ارزیابی و انتخاب مبلمان شهری : بطور كلی نكات مهم در طراحی را به 2 گروه عمده میتوان تقسیم نمود:الف) فیزیكی:پارامترهایی كه ویژگیهای فیزیكی و ظاهری یك محصول را دربر می‌گیرند كه عبارتند از:شكل- رنگ- بافت- پوشش- اتصالات- مواد مصرفیب) غیر فیزیكی:پارامترهایی كه محتوای فیزیكی ندارند بلكه بهنگام كاربرد و استفاده از محصول مورد توجه و اهمیت قرار می‌گیرد كه عبارتند از:هماهنگی با محیط اطراف، ایمن بودن- ارگونومی- دسترسی- كم بودن قطعات سهولت ساخت- دوام مقاومت در برابر تخریب- قابلیت استفاده برای گروههای مختل- اقتصادی بودن- استحكام سازه1-5-4-2- معیارهای فیزیكی : شكل : شكل یك محصول اولین چیزی است كه استفاده كننده، از آن محصول درك می‌كند. این برداشت اولیه معمولاً بسیار موثر است و می‌تواند باعث ترغیب به استفاده و یا پرهیز از آن گردد.شكل باید متناسب با عملكرد بوده و در ارتباط با محیط اطراف خود، دارای هماهنگی و خوانایی لازم باشد، به گونه‌ای كه از فاصله دور نیز بتوان محصول و كاركرد آن را تشخیص داد.ملاحظات طراحی در مبلمان شهریانتخاب و استقرار عناصر تجهیزات خیابانی طبق سنت توسط مهندسان و اغلب به شیوه خاصی انجام می‌گیرد و در نتیجه هیچ گونه انسجام طراحی ویژه‌ای در آنها به چشم نمی‌خورد اقلام و اجناس با توجه به هزینه پایین آنها انتخاب شده و توجهی به مناسب بودن وام و امتیازهای زیبایی شناختی آنها نمی‌شود و بیشتر بیانگر نگرشی مصلحت گرایانه است تا روش طراحی سنجیده.رنگ : انتخاب رنگ برای اجزای مبلمان باید به گونه ای باشد كه در محیط شاخص بوده و در عین حال از ایجاد اغتشاش بصری و چشمگیری بیش از حد جلوگیری كند. مبلمان پاركها با رنگهای ملایمف در محیطهای مختلف ایجاد آرامش و با رنگهای شاد در محیطهای خنثی ایجاد تنوع و سرزندگی می كند. رنگ اجزای مبلمان شهری چه بصورت پوششی و یا متریال های رنگی،باید بگونه‌ای باشد كه به هنگام شستشو یا در معرض آفتاب و مرور زمان تغییر نكرده و خاصیت خود را از دست ندهد.بافت : بافت مناسب علاوه بر ایجاد جلوه و زیبایی، دارای كاربرد نیز هست. بافت می تواند باعث ایجاد استحكام در سطوح خارجی محصول گردد یا برای ایجاد اصطكاك و جلوگیری از سر خوردن در جاهای لازم مورد استفاده قرار گیرد باید توجه داشت كه سطوح بافت بگونه‌ای باشند كه باعث جمع شدن آب و گرد و خاك نشده و به راحتی قابل تمیز شدن و شستشو باشند.پوشش :پوشش یك محصول اهمیت فراوانی در حفظ دوام و حفاظت از آن محصول داشته و جنس پوشش به جنس سطوح خارجی و كاربرد محصول بستگی دارد. پوشش باید بگونه‌ای انتخاب شود كه به مرور زمان و بر اثر عوامل جوی و محیطی تخریب نگردد و از سطح محصول جدا نشود.به این منظورلازم است با آزمایشهای دقیق فنی، كیفیت پوششهای مصرفی كنترل شود.مواد مصرفی : استفاده از مصالح مناسب از سه دیدگاه میتوان بررسی نمود:الف)كاربرد: بكارگیری موارد مناسب در ساخت مبلم
ان شهری باعث پایین آمدن كارایی و همچنین تخریب همه یا بخشی از محصول می‌گردد.ب) زیبایی شناسی: استفاده از مواد باید بگونه‌ای باشد كه به زیبایی و تناسبات فرعی و حجمی محصول لطمه وارد نسازد و همچنین باعث ایجاد اغتشاش بصری نشود.ج) صرفه اقتصادی: طبیعی است قیمت مصالح مصرف شده در تولید صنعتی انبوه اهمیت بسیار زیادی دارد و بعضاً اختلاف جزیی در قیمت مصالح مصرفی، در تولید انبوه رقم قابل توجهی را شامل می‌شود. (غلام پور، 1379، صص 55-56)
2-5-4-2- معیارهای غیر فیزیكیهماهنگی با محیط اطراف :
اجزای مبلمان باید از نظر استقرار، كاربرد و ظاهر (شكل، رنگ و ;) با محیط اطراف خود و سایر اجزای مبلمان شهری هماهنگ باشند، زیرا ناهماهنگی باعث بروز اشكالاتی همچون اغتشاش بصری، اغتشاش محیطی (سد معبر) و با بلااستفاده ماندن محصول خواهد شد.ایمن بودن : داشتن احساس امنیت برای استفاده كنندگان از مبلمان یكی از شروط اصلی در طراحی این اجزاست. بدلیل نوع كاربرد این اجزا كه با تماس مستقیم شهروندان همراه است طراحی محصول باید بگونه‌ای انجام شود كه هنگام استفاده هیچ گونه آسیبی متوجه ایشان نگردد بدین منظور باید در طراحی از لبه‌های تیز و برنده (بوژه در گونه‌ها) پرهیز نمود.دستگیره‌ها و برآمدگیها قابل رویت بوده و احتمال گیر كردن دست و پا وجود نداشته باشد.ارگونومی : علم مهندسی عوامل انسانی ارگونومی نامیده می‌شود. این رشته علمی، امكان ایجاد حداكثر راحتی و اسایش را در هنگام استفاده برای گروههای مختلف بررسی می‌كند و معیارهای مشخصی را ارائه می‌نماید. بعنوان مثال ارتفاع دستگیره در انواع مختلف كیوسك، زوایای موجود پین كف و پشتی نیمكت و ; همگی دارای استانداردهایی متناسب با ابعاد بدن انسان هستند و به كار بردن این معیارها و استانداردها در طراحی باعث بالا بردن كارایی محصولات می‌شود.
ارگونومی در اجزای مختلف مبلمان شهری متفاوت است. این پارامترها در اجزایی همچون نیمكت انواع كیوسك و ; دارای اهمیت بیشتری و در برخی دیگر همچون نرده و تیرك اهمیت كمتری دارند.
دوام : دوام تابع عوامل دیگری همچون موادمناسب، سازه، محكم، اتصالات قوی، پوشش حفاظتی كامل و پیش بینی عوامل تخریبی و به كارگیری روشهای جلوگیری از آنها نیز هست و هر یك از این فاكتورها به سهم خود در ازدیاد دوام و طول عمر محصول دخیل است.نظم و تنوع : نظم و تنوع (شباهت‌ها و بی‌شباهت‌ها) هر دو كنار هم، معرف یك تعادل ظریف و تركیب متناسب در طراحی محسوب می‌شوند. در طراحی منظر نیز لازم است كه به منظور تجلی زیبایی بصری آن، توجه به نظم و تنوع در حالت تعادل خود معطوف گردد.به طور كلی، از نظر زیباشناسی، نظم بیش از اندازه در هر طرحی باعث یكنواختی و تنوع افراط آمیز نیز موجب سردرگمی می‌شود پس در این زمینه لازم است كه به ایجاد یك حالت تعادل بین حداكثرها و حداقل‌ها در تنوع و نظم المان‌های فضاهای مختلف توجه شود تا امكان احیای یك وحدت حسی فراهم آید.تكرار : تكرار در عصر، به عنصر «نظم و تنوع» معنی و مقصود می‌بخشد و بین المان‌ها و فضاهای مختلف ایجاد وحدت می‌كند. در طرح پاركها نیز تكرار برخی از المان‌های طبیعی یا مصنوعی و فضاها، می‌تواند به ایجاد چنین وحدتی منجر شود و از نظر جنبه‌های بصری، زیبایی طرح را فزونی بخشد.راحتی و دسترسی و حركت : ضمن این كه طراحی فضاهای سبز عمومی باید به شیوه‌ای عملی گردد كه دسترسی به آن به راحتی صورت گیرد، در داخل محوطه‌ها نیز حركت آزاد، رفتار راحت، نشستن و برخاستن آزاد، انتخاب آزاد فضاها و مسیرها، نیازمند فضاهایی است كه با طراحی آزاد برآورده می‌شود. طرح‌های هندسی و سیمتریك مغایر با حس آزادی است. پیروی از خطوط زمین و جریان طبیعی آب این حس را ارضا میكنند; (غلام پور، 1370،صص57-58).
گردهم آوردن افراد جامعه : قرن كنونی، قرن تكنولوژی و صنعت می‌باشد. تصور می‌شود كه كم كم ماشین‌های مختلف مثل كامپیوتر جای افراد را بگیرد. این موضوع تا حدی تأثیر بر افراد گذاشته و خود آنان را به ماشین هایی خودكار و بی احساس تبدیل می‌نماید، برای جلوگیری از این موضوع و حفظ خصایص انسانی گردهم آوردن افراد برای تبادل احساسات و درك نیازهای آنان به یكدیگر ضرورت پیدا می‌كند. (p16,1972,Newman)5-2- فهرست تجهیزات شهری: 1-5-2- حوزه اطلاع رسانی– ستونهای تبلیغاتی (موریس)
– نقشه‌های شهر یا مترو یا ;– ساعت– تابلوهای تبلیغاتی– تابلوهای اطلاع رسانی رایگان– تابلوهای نام گذاری (معابر، میادین)– تابلوهای جهت دهنده و راهنما– علایم ترافیكی– تابلوهای هشدار دهنده– خطوط عابرین پیاده– گل میخها– میله های هشدار دهنده– تابلوهای سردرب مغازه‌ها– خطوط عابرین پیاده – تلویزیونهای شهری– داربست اطلاع رسانی– تابلوهای سردرب مغازه‌ها– تابلوهای پزشكان– پرده و آویزهای اطلاع رسانی– تابلوهای مكان نما (مسجد، بیمارستان و ;)– پلاك‌ها و نشانگرها2-5-2- حوزه سرپناهها– كیوسكهای عرضه (روزنامه، گل، مواد غذایی و ;)– كیوسك فروش بلیط– كیوسك تلفن– كیوسك مأمورین پلیس
– ورودی مترو و قطار شهری– كیوسك اطلاع رسانی و راهنمای توریست– ایستگاه اتوبوس3-5-2- تغذیه و توزیع– ترانسفور ماتور– خطوط انتقال و تیرهای هوایی (برق و تلفن)– دستگاه‌های توزیع اتوماتیك– صندوق ارتباطات– آبخوریها– روشوئی و دستشوییها– فواره و آب نما
– آب پخش كن‌ها– پستهای آتش نشانی– علمی‌های گتز– پستهای تلفن– دستگاه عرضه روزنامه– دستگاه عرضه مواد خوراكی4-5-2- تزیینی– گلدان و گلجای– سبدهای تزئینات– میله‌های نصب پرچم– میله‌های نصب رژی و ریسه– طاق نصرت– پرچم، پارچه و آویز– عناصر تزیینی بادی
5-5-2- روشنایی
– چراغهای راهنمایی و رانندگی – چراغهای خیابان– چراغهای تزئینی– عناصر نورانی (درخت، حجم و ;)– نورافكن‌های میدانی– چراغهای پاركی و كوتاه6-5-2- نقل و انتقال– پله برقی– پیاده رو متحرك– پل عابر پیاده
– پلكانتخلیه و جمع آوری– آبریزگاه– سطلهای زباله– مخازن تفكیك زباله– مخازن جمع آوری زباله– سطلهای شن و ماسه– صندوق‌های پست– صندوق‌های صدقات
7-5-2- موانع و راهبند– جدول
– تیرك– نرده و حفاظ– حصار و پرچین– گاردریل– راه بند8-5-2- نیمکت ها و انواع آننیمكت‌ها و نقش آن در زیباسازی فضاهای شهری1-8-5-2- مكان‌یابی و طراحی نیمكت‌ها و سكوها :در شهرهای امروزی مكان‌های نشستن از عناصر مهم مبلمان به حساب می‌آیند و برنامه ریزان و طراحان با مجهز كردن فضاهایی از شهر با این عناصر، محیطی جهت توقف، آرامش، گفتگو و تعامل اجتماعی كه از نیازهای انسان امروزی است، به وجود می‌آورند.
نشستگاه در یك شهر محل تمركز بسیاری از فعالیتهاست. مكانی است برای میانسالان و سالخوردگان تا درد دلهای خود را در برابر آفتاب زمستان یا زیر سایه تابستانی درختان با هم سن وسالان خویش رد و بدل كنند. بهترین جاست برای دانش آموزان و دانشجوی اهل مطالعه، منظر مناسبی است برای آنان كه آرزو ها و برنامه‌های زندگی مشترك آینده را مرور میكنند و موضوع استراتژیك برای مادران است تا ضمن زیر نظر داشتن فرزند خود با دوست جدیدشان صحبت كنند و شاید استراحتگاهی باشد برای پاهای خسته فروشنده‌ای دوره گرد. در انتخاب جایی برای نشستن، معمولاً یك نوع استفاده كوتاه یا بلند مدت مدنظر است.نشستنگاه بلند مدت الزام و تسهیلات خاص خود را می‌طلبد، مانند: مدولاریته، فرم، ارگونومی و قطعات اضافی. برای استفاده كوتاه مدت میتوان تركیب ساده و متنوع‌تری در نظر داشت: نیمكتهای یكپارچه با گلدان وروشنایی و زباله دان یا نیمكتهای دیواری و پایه كوتاه روی دویوار (زنگی آبادی، تبریزی، 80، 1383).به تعبیر دیگر، نیمكت‌ها و صندلی با استفاده كوتاه مدت در گروه بدون پشتی و با استفاده بلند مدت در نیمكتهای با پشتی قرار می‌گیرند. دسته اول در تكمیل فضاهای معماری ساخت عمومیت بیشتری دارند. اكثر این نشستگاه‌ها اهداف زیبایی شناسی وتزئینی دارند و كمتر به راحتی آنها فكر شده است. یك كردن این نوع صندلی‌ها به اجزایی تندیس وار در محوطه‌های م
ورد نظر طراحان، عرف رایج است. انواع مبلمان با كاربری نشستن عبارت است از: نیمكت‌ها،خمیدگی‌ها،لبه‌ها، سكوها و ; همواره باید در طراحی این مكان‌ها موارد زیر را در نظر گرفته شود:1- راحتی2- سادگی شكل3- سادگی اجزاء4- سهولت نگهداری5- دوام رنگ و جلا6- مقاومت در مقابل تخریب (هادوی، سارا، پیام سبز، شماره 9-8، ص21)7- تنوع و خلاقیت8- هماهنگی با محیط
9- هماهنگی با سایر مبلمان موجودهمواره باید درمكان‌یابی محل‌های نشستن دقت فراوانی مبذول داشت تا ضمن فراهم كردن آسایش كاربر، از ایجاد مزاحمت برای سایر افراد نیز جلوگیری شود. بدین منظور معمولاً مكانهایی انتخاب می‌شود كه دارای خصوصیات كلی زیر باشد:1- تا حد ممكن از باد و سایر عوامل جوی در امان باشد.2- از مناظر محیطی بهره‌مند گردد.3- حداقل منظر دو سویه داشته باشد.
4- به افراد گزینه‌های متنوعی برای انتخاب ارایه دهد مانند:آفتاب، سایه،آرامش، فعالیت و ; (هادوی،سارا، پیام سبز،شماره 9-8، ص 21).5- در تلفیق با سایر مبلمان ضروری یا نزدیك آنها باشد.2-8-5-2- ابعاد و تناسبات : در اكثر موارد نیمكت‌ها در اندازه و سایزهای متفاوت طراحی ساخته می‌شود ولی معمولاً رعایت یك سری اصول و قواعد الزامی است. به عنوان مثال برای استفاده بهینه و فراهم كردن آسایش كاربران اندازه‌های زیر برای ساخت مكان‌های نشستن (به خصوص در مدت زمان طولانی) توصیه می شود.1- ارتفاع نیمكت 50-45 سانتی متر2- عمق نیمكت 48-42 سانتی مترمعمولاً نیمكتهای معمولی 2-1، 18/1، 4/2 و ; متر طول دارند. اگر طول نیمكت‌ها بیش از اندازه طویل باشد. برای دراز كشیدن مورد استفاده خیابانگردها قرار خواه
د گرفت. بنابراین ضمن رعایت اندازه مناسب میتوان با گذاشتن دسته‌هایی در طول نیمكت تاحدود زیادی از این امر جلوگیری نمود. (سعیدنیا، احمد، 1379، ص 36).
3-8-5-2- جنس و مصالح ساخت : این عناصر شهری به دلیل استفاده مكرر، همواره در معرض تخریب قرار دارند. بنابراین باید در انتخاب مصالح ساخت آن، دقت كافی را مبذول داشت. مطمئناً در این میان عامل اقلیم نقش مهمی به عده دارد. بهترین مصالح برای نشستنگاه‌های عمومی‌آنهایی هستند كه در برابر خشونت، سرما و گرما، رطوبت و خشكی، كیفیت خود را از دست نمی‌دهند. در اكثر شهرهای كشور برای ساخت نیمكت‌ها از مصالحی مانند: چوب، فلز، بتون و در بعضی موارد از سنگ استفاده می‌شود.
چوب،طبیعتی گرم دارد ولی در مكان‌های مرطوب به سرعت دچار پوسیدگی می‌شود. فلز، بتون و سنگ با تمام راحتی و كاربردشان هر قدر كه روی آنها بنشینند، به طور ذاتی سطوحی سرد هستند، به همین دلیل باید جنس مصالح مكان‌های نشستن با توجه به اقلیم و شرایط محیطی انتخاب گردد. در نهایت باید اضافه نمود كه به منظور جلوگیری از جابجایی نیمكت‌ها و تخریب بیش از حد آنها،باید در مكانهایی كه احتمال تخریب گرایی بیشتر است، یا از مصالح خشن و سنگین استفاده نمود و یا آنها را به خوبی در زمین تثبیت كرد.
در خیابان‌های طویل با كاربری‌های متنوع، كه امكان مراجعه طولانی مدت شهروندان به آنها زیاد است، (مانند خیابان‌های دارای محیط تجاری) با تعریف های گفته شده ، مکان هایی مجهز به نیمكت و سایر مبلمان ضروری، میتوان ضمن منظرسازی مناسب، تسهیلات لازم جهت رفاه مراجعین را نیز فراهم آورد. معملواً نیمكتهای بدون پشتی برای استراحت‌های كوتاه مدت، مناسب به نظر می‌رسند، لذا استفاده از این گونه طرح‌ها برای مكان‌ها پر تردد پیشنهاد می‌شود.
تصویرشماره 2-1: استقرار نیمكت‌ها در حاشیه خیابان هااستفاده از ترفندهای طراحی همراه با نوآوری، همواره در خلق محیطهای جذاب و قابل تأمل برای بینندگان بسیار موثر است به عنوان مثال همان طور كه در تصویر ذیل دیده می‌شود طراحی با استقرار مجسمه‌ای بر روی نیمكت كه با در آوردن كفش‌ها، مشغول استراحت و تماشای آسمان است، حس مكث و توقف را به صورت فزاینده‌ای به عابرین القا می كند. معمولاً میتوان از این ترفند در نقاطی كه تمایل به نمایش منظره‌ای خاص یا جلب نظر عابران وجود دارداستفاده نمود و به آنها القا نماید كه به زاویه خاص نگاه كنند.این گونه مكان‌ها برای عكس‌برداری و تهیه عكس یادگاری نیز مناسب به نظر می‌رسد.
تصویر شماره 2-2: مجسمه‌ای در حال استراحت به روی نیمكتبا مكان‌یابی صحیح و مناسب نیمكت‌ها در فضاهای باز شهری، كنار خیابان‌ها و یا در حاشیه پیاده‌روهای عریض مخصوصاً در نقاط پر رفت و آمد، میتوان علاوه بر فراهم كردن امكان رفاه عابران، زیبایی خاصی به مناظر خیابانی بخشید. بدیهی است كه تلفیق این نوع مبلمان یا فضای سبز و گیاهان، جذابیت محیط را دو چندان خواهد نمود. البته قابل توجه است كه این نوع منظر آرایی تنها در مكانهایی مطلوب است كه فضا به اندازه كافی در اختیار باشد و مزاحمتی برای تردد عابران ایجاد نشود.
تصویر شماره 2-3: استقرار دو طرفه نیمكت در حاشیه خیابان
تصویر شماره 2-4: طراحی هم شكل و سرویسی مبلمان شهریدر بعضی نقاط میتوان با تكرار یك شكل نیمكت‌ها و سایر مبلمان تعبیه شده در طول یك مسیر، با ایجاد خط بصری نامرئی، ضمن تأكید بر محور مورد نظر، دید را به سمت انتها سوق می‌داد.در انتخاب مناسب رنگ، جنس و طرح نیمكت‌ها همواره باید ویژگیهای محیط و سایر اجزای موجود در آن در نظر گرفته شود.
تصویر شماره 2-5- تكرار خطی نیمكت
با توجه به خصوصیات محیط و كاربری فضا میتوان از مدل و رنگهای مختلف نیمكت برای جهیز مكان موردنظر بهره جست. نیمكتهای فلزی، مبلمان پاركی و خیابانی راحتی هستند كه امكان بهره‌مندی از مناظر، چشم اندازها و استراحت طولانی مدت را فراهم می‌سازند.در پاره‌ای مواردتعبیه یك نیمكت در حاشیه خیابان و روبروی یك مغازه می‌تواند به اندازه یك تابلوی بزرگ، برای مغازه داران مشتری ساز باشد. به گونه‌ای كه عابران با نشستن بر روی نیمكت، متوجه كالاهای داخل مغازه می‌شوند و چه بسا در پاره‌ای موارد اقدام به خرید از آن واحد تجاری بنمایند.
تصویر شماره 2-6- نیمكت های فلزی راحت و مقاوم
4-8-5-2- اختصاص فضای ویژه برای محل‌های نشستن : یكی از بهترین روشهای جانمایی نیمكت‌ها استقرار آنها در مكان‌های تعریف شده و اختصاصی می‌باشد. در واقع با تعریف جایگاه مخصوص برای نیمكت‌ها و انواع مكان‌های نشستن،به آنها هویت بخشیده و بر كاربری آنها تأكید می‌شود. از طرف دیگر بدین وسیله یكپارچگی طرح تأمین شده و اجزای آن (به عنوان مثال انواع مبلمان) به صورت لكه‌ای آزاد و بدون ارتباط در محیط پراكنده نمی‌باشند. تعبیه این جایگاه‌ها بسته به ابتكار و خلاقیت طراح می‌تواند با تغییر بافت، جنس مصالح، رنگ، حذف یا اضافه كردن لبه، تغییر ارتفاع و ; صورت پذیرد.
تصویر شماره 2-7- استقرار نیمكت در محل ویژه
تصویر شماره 2-8- استقرار میز و نیمكت در محل‌های ویژه5-8-5-2- بهره‌وری بیشتر از نیمكت‌ها : در بعضی موارد میتوان از مكان‌های نشستن به صورت چند منظوره استفاده نمود. به عنوان مثال در نقاطی كه به دلایل مقتضی امكان استفاده از تابلوهای تبلیغاتی در ارتفاع وجود ندارد، میتوان با كمترین هزینه از نیمكت‌ها بدین منظور استفاده نمود. (كاری كه در مبلمان شهری ایران كمتر اتفاق افتاده است.) با این كه تجربه ثابت كرده است این نوع تبلیغات در معرض فرسودگی و تخریب بیشتری قرار دارند ولی به دلیل كم ارتفاع بودن و نزدیكی به عابری از باده تبلیغاتی قابل توجهی برخوردار هستند.
تصویر شماره 2-14: استفاده از پشتی نیمكت در امر تبلیغات
6-8-5-2- رعایت فاصله در جانمایی نیمكت‌ها : از مسایل مهمی كه همواره باید درچیدمان انواع مختلف مبلمان دركنار یكدیگر در نظر داشت رعایت فاصله مناسب آنها از هم است. همان طور كه در تصاویر مشاهده می‌شود، استقرار سطح زباله در مجاورت بلافصل نیمكت از نظر ایمنی و اصول بهداشتی مناسب نیست. التبه قابل ذكر است كه تناسب مصالح به كار رفته در ساخت هر دو عنصر از امتیازات مثبت كار طراح می‌باشد.
تصویر شماره 2-15: فاصله مناسب ب
ین مبلمان دوگانه تصویر شماره 2-16: فاصله نامناسب بین مبلمان دو گانه
به منظور جلوگیری از واگرایی، ایجاد ارتباط بین شهروندان و تنوع بخشیدن به مبلمان شهری میتوان از طرح‌های قوسی در نیمكتهای شهری بهره جست. دراین نوع نیمكت‌ها امكان خوابیدن ولگردان بر روی آن سلب می‌شود.
تصویر شماره 2-17- نیمكت قوسی شكل
به منظور تقویت روحیه همگرایی كه یكی از اساسی ترین نیازهای زندگی آشفته و ماشینی امروزی است،استفاده از نیمكتهایی با این ویژگی در مكان‌های مناسب،ضروری می‌باشد.
تصویر شماره 2-18- نمونه دیگر از نیمكت قوسیاستفاده از نیمكت نیم دایره (به شكل ابرو) و نصب میز بیضی شكل یا نیم دایره در مقابل آن (شبیه چشم) تنوع بصری جالبی در محیط ایجاد كرده است.
تصویر شماره 2-19- نیمكت به شكل نیمدایرهاین نیمكت برای زمینهای ورزشی، طبقات سنی جوان و استراحت كوتاه مدت مناسب به نظر می‌رسد. اجرا و ساخت آن راحت است و می‌تواند صرفاً فلزی یا تركیبی از چوب و فلز باشد.
تصویر شماره 2-20- نیمكت فلزی با اجرای آساندر این نیمكت كه قدری فانتزی‌تر است، به جز پایه‌ها و دسته‌های قوسی شكل در سایر قسمتها اجرای آسانی دارد. اجرای این طرح تنوع بیشتری به فضا می‌بخشد.
تصویر شماره 2-21- نیمكت چوبی و فلز با اجرای آساناین نوع نیمكت برای مكان‌های مجاور بافت‌های قدیمی شهر مناسب تر به نظر می‌رسد. در این نیمكت با تعبیه یك دسته در وسط،امكان خواب افراد ولگرد سلب شده است.
تصویر شماره 2-22- نیمكت فلزی با اجرای آساناستفاده از انواع مختلف نیمكتهای كلاسیك، در مكان‌های رسمی و نقاطی كه احتمال تخریب آنها كمتر است، در ایجاد هماهنگی و زیبیایی در محیط بسیار موثر می‌باشد.
تصویر شماره 2-23: نیمكت برای محوطه سازمان‌ها تصویر شماره 2-24: نیمكت برای اماكن فرهنگی
تصویر شماره 2-25: نیمكت چوبی فانتزی برای فضاهای به دور از تخریباستفاده از طرح‌های فانتزی و غیر معمول بیشتر در مكان‌های تفرجی و فضاهای باز، به دور از انواع كاربی‌های مهم شهری پیشنهاد می‌شود.قابل ذكر است همواره باید در ساخت نیمكت‌ها (و سایر مبلمان شهری) از مصالحی استفاده نمود كه مقاومت داشته و با شرایط اقلیمی منطقه مورد نظر سازگار باشد.
انواع مختلف نیمكتهای كلاسیك و فانتزی در تصاویر زیر قابل ملاحظه است.یكی از ابتكارات قابل توجه در سامان دهی انواع مبلمان شهری به خصوص نیمكت‌ها، داشتن نگرش سیستمی به آنهاست. بدین ترتیب علاوه بر ایجاد هماهنگی در كل شهر، این عناصر خود نقش نشانه و علامت را به عهده می‌گیرند. به عنوان مثال یك رنگ و فرم خاص از نیمكت به مبلمان اطراف فرهنگسراها (با آرم خاص آن فرهنگسرا) اختصاص یافته و در كل شهر تكرار شود.بدین ترتیب علاوه بر هماهنگی محیطی، مشاهده نیمكت مذكور در هر مكان نشان دهنده وجود فرهنگسرا درنزدیكی است.
تصویر شماره 2-31: طراحی میز و نیمكت چهار نفره تصویر شماره 2-32: ساخت پایه‌های نیمكت9-5-2- تندیس‌ها و نمادهای شهری1-9-5-2- نقش نمادها و تندیس‌ها در محیطهای شهری :نمادها و تندیس‌ها معمولاً بیانگر بازتاب هنری خاطرات، انسان ها، حوادث، اعتقاات و ; هستند. این عناصر شهری در بعضی موارد به عنوان یك سمبل فرهنگی- اجتماعی مطرح بوده و سیمای انسانی دارند (رئال یا واقعی) و در موارد دیگر نمایانگر اندیشه‌های طراح خود می‌باشند. در
تندیس‌های دسته اخیر طراحان درصددند تا مفاهیم ارزشمند فرهنگی و اجتماعی جامعه خود را به شكل عینی به نمایش گذاشته و بینندگان را وادار به تفكر نمایند. از ویژگیهای دیگر این مجسمه‌ها آن است كه بیننده در نگاه نخست نمی‌تواند به مفهوم واقعی آن پی ببرد، چرا كه مفاهیم ارزشی معمولاً نماد بیرونی ندارند. بنابراین كنجكاو شده و به تفكر درباره آن می پردازد تا مسیر اندیشه آن با طراح یكی گردد و این غایت هدف طراح است. 2-9-5-2- تندیس‌های رئال و انتزاعی : تصاویر زیر نمونه هایی از پیكره‌های رئال است كه ریشه در باورها و اعتقادات بومی مردم ایران دارد. اكثر تندیس‌های موجود دركشور از گروه رئال بوده و تندیس‌های انتزاعی كمتر در سطح شهرها دیده می‌شود. قابل ذكر است كه به دلیل باورها و اعتقادات خاص مردم ما، باید در استفاده از مجسمه‌های انسانی نهایت دقت را به عمل آورد تا این عناصر از طرف شهروندان پذیرفته شده و از تخریب گرایی (وندالیسم) جلوگیری شود.
از موارد مهمی كه باید همواره در مكان یابی انواع مختلف تندیس‌ها در نظر گرفته شود، ارتباط منطقی بین موضوع تندیس و مكان نصب آن است. به عنوان مثال بهتر است از مسجمه‌های تاریخی در اطراف موزه‌ها و بناهای تاریخی، از مجسمه‌های ورزشی در محدوده اماكن ورزشی و از پیكره‌های سمبلیك هر شهر در ورودی‌های آن استفاده نمود.به منظور گیواتر شدن هر نوع تندیس، چه انتزاعی و چه رئال، بهتر است در پایه یا محل نصب آن شرحی از موضوع تندیس، واقعیت آن، تفكر و ایده طراح و سایر موارد لازم درج شود تا به بازدیدكنندگان در درك موضوع كمك نماید.معمولاً میدانها، پاركها، خیابان ها و سایر مكان‌های عمومی، بیشترین تعداد
تندیس‌ها و نمادهای شهری را در خودجای می‌دهند (گزارشی از ضرورت و ضوابط نصب ;، شهرداریها، شماره 40، ص 130)، بنابراین با توجه به استفاده گسترده عموم شهروندان از این فضاها، لازم است در این گونه فضاها از تندیس‌های عامه پسند استفاده شود.یكی از نقاطی كه همواره باید در فرآیند آراستن فضاهای شهری با آثار هنری نظیر تندیس‌ها مد نظر باشد، ورودی‌هاست. معمولاً بهتر است در ورودی‌ها به ویژه در شهرهای مسافر خیز، از عناصر سمبلیك همان شهر استفاده شود تا علاوه بر آشنایی ضمنی افراد غیر بومی با سمبل‌های شهر یا منطقه، بر هویت آن نیز تأكید گردد. تصاویر زیر بیان كننده همین مطلب می باشد.3-9-5-2- تندیس ها با كاربری و پیام ویژه : همواره هدف طراح از ساخت و ارایهیك تندیس، بالا بردن كیفیت فضاهای شهری یا زیباسازی آنها نیستف بلكه در بعضی موارد نیز تنها بیان مشكلات و دردهای اجتماع به صورت یك تصویر عینی و غیر قابل انكار مدنظر است. در طراحی و نصب تندیس‌های رئال یا واقعی همواره باید اعتقادات و فرهنگ مردم بومی منطقه را در نظر داشت. چرا كه طراحی هر نوع مبلمان زمانی موفق خواهد بود كه طرح از طرف شهروندان مورد قبول واقع شود. در غیر این صورت مورد آسب عمدی قرار گرفته و یا به مروز زمان بر اثر بی توجهی از بین خواهد رفت.یكی از موارد مهمی كه باید در نصب تندیس‌های شهری مورد توجه قرار گیرد مكان‌یابی آنهاست. همواره باید توجه داشت كه مكان نصب تندیس با موضوع آن ارتباط مناسب و معنی‌داری داشته باشد تا فرد بادیدن آن تندیس ویژگی های محیط را به خوبی دریابد. به عنوان مثال مناسب ترین مكان برای استقرار یك تندیس تاریخی، اطراف موزه‌ها، نمایشگاه‌ها و یا در بافت‌های تاریخی می‌باشد.
همان طور كه قبلاً نیز گفته شد، یكی از اهداف اصلی طراح از ساخت تندیس های انتزاعی این است كه مخاطب را وادار به تفكر نماید تا هر كس با كمك خلاقیت خود به توجیه آن بپردازد.با رعایت باورهای فرهنگی و مذهبی، استفاده از سمبل‌های محلی، بومی یا مورد علاقه مردم، به جذابیت محیطهای شهری خواهد افزود.10-5-2- نورپردازی و منابع نوریامروزه استفاده از منابع نوری مختلف در سطح شهرها امری اجتناب ناپذیر است و بدون این عناصر، زندگی شهری با اختلال شدید مواجه خواهد بود. از طرف دیگر به دلیل گوناگونی مصارف این دسته از مبلمان، رفع كلیه نیازها و در عین حال پرهیز از آشفتگی بصری در محیط، امری دشوار بوده و نیاز به برنامه ریزی و تفكر فراوان دارد.به طور كلی طراحی سیستم روشنایی شهرها به دلایل زیر صورت می‌پذیرد:1- تأمین روشنایی فضاهای فعالیت2- تأمین روشنایی گذرها3- ایجاد نور تزئینی (اصول و ضوابط طراحی ;، 1372، ص 68)لازم به ذكر است كه باید در تمامی طول شب و تاریكی، روشنایی معابر، گذرگاه‌ها و سایر اماكن تأمین شود. اگر روشنایی به طور كلی در حد بالایی است مثل مراكز شهر، می توان از نورهای چندگانه و چند منظوره برای كاهش هزینه ها استفاده كرد. باید توجه نمود تا هیچ نقطه‌ای در شب بدون نور باقی نماند. در محیط‌هایی كه احتمال دارد با سوختن یا شكستن لامپی، تمام محوطه در
سیاهی فرو رود، باید از چند منبع روشنایی استفاده شود. (مرتضای، رضا، شهرداریها، شماره21، ص 47). در سطح شهرهای امروز بخش عظیمی از انواع منابع نوری صرف زیبا سازی و تزیین عناصر مختلف می‌گردد. روشن نمودن عناصری مانند: انواع گیاهان، تابلوها و پانل‌های تبلیغاتی، سردر مراكز و ساختمان های خاص و موردی از این دست، به آنها هویت بخشیده و نقش مهمی نیز در جذابیت محیط در شب به عهده دارند .
11-5-2- گلجای‌هاگل جای‌ها از اجزای اصلی زیباسازی در مناظر خیابانی به شمار می‌آید و در مجموعه‌ای هماهنگ با سایر مبلمان، دید بصری مطلوبی ایجاد می‌نمایند. در عین حال میتوان از این عناصر جهت ایجاد مانع، حایل یا تعدیل آثار ناشی از شیب نیز استفاده نمود.به طور كلی انواع گل جای را میتوان به سه دسته زیر تقسیم نمود:1- گل جای‌های موقت: گل جای‌هایی از این دست معمولاً در خلق مناظر مقطعی، ایجاد فضای پیاده روی موقت، موانع ترافیكی و ; استفاده می‌شوند.2- گل جای‌های ثابت: این نوع گل جای‌ها، معمولاً یا در مكان مورد نظر ثابت شده یا به قدری سنگین ساخته می‌شوند كه به آسانی قابل جابجایی نباشند و از آنها در منظر سازی دایمی مناطق مختلف شهری استفاده می‌گردد. گل جای‌های ثابت باید تا حد ممكن در برابر آسیب‌های محیطی مقاوم بوده و نیازی به مراقبت مداوم نداشته باشند.3- گل جای‌های متحرك (قابل جابجایی): این گل جای ها كوچكتر بوده و قابل جابجایی می‌باشند.قابل ذكر است كه در طراحی گل جای‌ها باید از لبه ها و گوشه های تیز دوری جست. زوایای حاده (بسته) در شكل گلدان امكان كاشت موفقی به همراه ندارد.
1-11-5-2- جنس و مصالح ساخت : معمولاً در ساخت انواع گل جای با توجه به نوع كاربری و شرایط محیطی، از مصالحی مانند: بتون، چوب، سنگ، مواد تركیبی و در بعضی موارد، فلز استفاده می‌شود. بهتراست از مصالحی مثل بتون و سنگ در مكان‌های پر رفت و آمد و از چوب در محیطهای طبیعی‌تر شهر مانند پاركها و محوطه‌های فضای سبز استفاده نمود.معمولاً استفاده از انواع فلزات در ساخت این عناصر به خصوص در مناطق گرمسیر توصیه نمی‌شود چرا كه در طول روز بدنه آن گرم شده و موجب گیاه سوزی می‌گردد. همچنین به دلیل نیاز به آبیاری و رطوبت مداوم موجبات خوردگی فلزات به سرعت فراهم می‌گردد.
2-11-5-2- همخوانی و آرایش فضایییكی از عوامل مهم و اساسی در طراحی مناسب و چشم نواز مبلمان شهری از جمله گل جای، ایجاد هماهنگی و همخوانی بین عناصر مذكور با محیط اطراف آن می‌باشد. رعایت این مقوله نه تنها به كیفیت فضاهای شهری می‌افزاد، بلكه باعث خلق محیطی زیبا و جذاب برای شهروندان می گردد. از دیگر مسایلی كه باید در ساخت و طراحی گل جای‌ها مدنظر باشد، جنس مصالح مورد استفاده است. در واقع در طراحی گل جای‌ها علاوه بر رعایت همخوانی با محیط، باید مصالحی به كار رود كه تا مدت طولانی دوام و مقاومت آن را در برابر عوامل محیطی و تخریب، تضمین نماید.
تصویر شماره 3-23- گل جای سنگی
رعایت این موضوع به خصوص در مكان‌های پر رفت و آمد، پاركنیگ‌ها و به طور كلی در نقاطیكه امكان برخورد و سایش این عناصر بییشتر است همچنین در مودر گل جای‌های موقت كه جابجایی آنها زیاد است، ضروری به نظر می رسد.گل جای‌های در محیطهای شهری كاربری‌های فراوان دارند و علاوه بر خلق زیبایی بصری و تنوع در بسیاری موارد میتوان از آنها به عنوان موانع فیزیكی، تقسیم كننده فضا، تعریف نامحوسس محوطه‌ها و ;استفاده نمود برای نمونه همان طور كه در تصویر زیر قابل مشاهده است، مكان یابی صحیح این گل جای و تابلوهای تبلیغاتی علاوه بر ایجاد منظر زیبا، تقسیم فضایی مناسبی در محل رفت و آمد عابران به وجود آورده است و تناسب طرح و موقعیت استقرار به زیبایی بیشتر مسیر تردد عابران پیاده منجر شده است. از دیگر نكات مثبتی كه در تصویر قابل توجه است، استفاده از اندازه مناسب گل جای می‌باشد. بدیهی است كه به منظور القا اثر مورد نظر باید تناسب معقولی بین گستردگی فضا و اندازه گل جای برقرار شود.
استفاده از اندازه‌های مختلف گل جای با رعایت هماهنگی با محیط، تنوع بصری متعادلی در مناظربه وجود آورده و استقرار مناسب گل جای در كنار فضاهایی نظیر باغچه دایمی، جداول، رفیوژها و ; موجب تنوع و چشم نوازی در فضاهای عمومی می‌گردد .استفاده از گل جای‌های سازه ای و بسیار بزرگ در محیطهای باز و در تركیب با سایر مبلمان مانند: آبنماها، نیمكت‌ها، منابع نوری و البته گیاهان، می‌واند كانون های دلپذیر و جذابی در دل محیط ناخوشایند شهری ایجاد نماید.اصولاً استقرار مبلمان در فضاهای باز شهری به آن هویت بخشیده و با ایجاد نقطه عطف امكان تجمع عموم برای استفاده از كاربری خاص مكان مذكور را فراهم می‌آورد. همان طور كه در تصویر نیز دیده می‌شود، تلفیق مناسب گل جای با آبنما همچنین نیمكتهای مستقر زیر سایه درختان منظر زیبایی را خلق كرده است. لازم به ذكر است كه ساخت چنین فضاهایی در مكانهایی مانند مراكز خرید، بازارها، مقابل مراكز تفریحی و ; در فراهم كردن آسایش و راحتی شهروندان بسیار مفید خواهد بود.رعایت هماهنگی رنگ‌ها بین هر نوع مبلمان ومكان اطراف ان در زیبایی محیط بسیار مهم است . رعایت هماهنگی بین اجزا یكی از شروط اساسی داشتن محیطی زیبا می‌باشد بنابراین در بسیاری موارد برای ایجاد هماهنگی بین مبلمان مستقر در یك مكان می توان از ترفندهای متفاوت استفاده نمود.با استفاده از مقیاس‌ها و اشكال مختلف جعبه گل و با رعایت تناسب ارتفاع و بافت گیاهان كاشته شده در آن، میتوان مناظر شهری زیبایی ایجاد نمود. استفاده از این طرح‌ها و تركیب‌ها در تقاطع ها و در مسیرهای جدا كننده و میدانها مناسب به نظر می رسد.در مكانهایی كه به دلیل كمبود جا، استقرار گل جای‌ها در سطح باعث آشفتگی محیط می‌گردد یا به منظور ایجاد تنوع و تلفیق انواع مبلمان با هم، میتوان از گل جاهای چوبی بافته شده در ارتفاع استفاده نمود . گلجای و نمای بیرونی ساختمان‌ها :بدنه ساختمان‌ها از عناصر تأثیر گذار در زیبایی محیط های شهری هستند، بنابراین در بسیاری موارد می توان به منظور پوشاندن بعضی نقاط بدنه یا زیباتر كردن آنها از گل جای‌های دیواری استفاده نمود. این نوع گل جای‌ها می‌توانند ثابت یا قابل جابجایی باشند.
تصویر شماره 3-134- گل جای دیواری
لازم به ذكر است كه در مورد گل جای‌های متحرك ضمن رعایت كلیه اصول ایمنی در نصب،باید تا حد ممكن از مصالح سبك استفاده شوند تا در صورت سقوط كمتر خطر آفرین باشد. تصاویر شماره 3-134، 3-135 و 3-136 نمایش دنده این نوع گل جای‌ها هستند.
تصویر شماره 3-135- گل جای صندوقی تصویر شماره 3-136- گل جای صندوق.12-5-2- تابلوها و علایمبه طور كلی میتوان مبلمان شهری را به دو گروه كاركردی و تزیینی تقسیم نمود. این تفكیك بدان معنا نیست كه مبلمان كاركردی شهر نباید آراسته و چشم نواز باشد. بی تردید دلپذیری هر عنصری در شهر، به تناسب و زیبایی آن بستگی دارد. لذا هدف این تفكیك، توجه به این موضوع است كه در دسته نخست (مبلمان كاركردی) تأكید بر، جنبه‌های عملكردی، توزیع متناسب، مكان‌یابی صحیح و اندازه متناسب با محیط، می‌باشد. (سازمان منطقه آزاد;، شهرداریها، شماره 3، ص 2).در این میان تابلوها كاملاً در هیچ یك از دو دسته نامبرده قرار ندادند زیرا از یك طرف دسته‌ای از تابلوها، مانند تابلوهای تبلیغاتی و راهنماف نقش اطلاع رسانی شهری را برعهده دارند و هدف از وجود آنها هدایت ناظر یا آگاه كردن او از موضوع مورد نظر است و از طرف دیگر تابلوهای تزیینی را میتوان دید كه برای ایجاد تنوع بصری، پر كردن فضاهای خالی و كاستن از یكنواختی نماهای شهری نصب شده اند. به همین دلیل ساماندهی، طراحی و مكان یابی تابلوهای شهری محتاج دقت و لحاظ چندین عامل با هم است.به طور كلی می توان برای علایم و تابلوهای مورد استفاده در سطح شهرها، چند نقش كلی به شرح زیر تعیین نمود:1- تابلوهای اطلاع رسانی2- تابلوها و پانل‌های تبلیغاتی3- علایم و تابلوهای راهنمایی رانندگی4- تابلوها و علایم راهنمایی شهری5- تابلوهای شناسایی، ابنیه، میدانها، پاركها6- تابلوهای موقت: مانند توبلوهای نشان دهنده عملیات ساختمانی، احداث یا تعمیر و ;7- تابلوهای معرفی كاربری. (سعیدنیا، احمد، 1379، ص 76)در نهایت با توجه به موارد ذكر شده و كاربری های مدنظر می توان تابلوها و علایم شهری را به عنوان دسته‌ای از مبلمان، به این صورت مورد بررسی قرار داد:تابلوها و علایم جزیی از مبلمان شهری هستند كه در فضاهای شهری جهت انتقال موضوع یا موضوعاتی به شهروندان از طریق نوشته، تصویر و یا علامت، مورد استفاده قرار می‌گیرند و در طراحی این عناصر، با رعایت ضوابط و استانداردها، میتوان از ترفندهای مناسب طراحی بهره جست.
خوانایی و اختصار در تابلوها و علایم خوانایی تابلو به حالتی گفته می‌شود كه بیننده تابلو، پیام نوشته شده در آن را به روشنی و در كوتاه‌ترین زمان ممكن دریابد. در ارسال پیام‌های بصری از طریق تابلو، به ویژه در موقعیت‌های خاص كه سرعت شناسایی ضروری است (از قبیل تابلوهای راهنمایی و رانندگی، راهنمای شهری و هشدار دهنده) رعایت این اصل بسیار مورد تأكید قرار گرفته است لذا پیام‌ها باید تا حد ممكن با وضوح، سادگی و صراحت بیان گردند.بنابراین به منظور خوانایی و قابل دید بودن تابلوها و علایم شهری به خصوص در مسیرهای سواره كه امكان توقف وجود ندارد، رعایت عوامل زیر توصیه می‌گردد:
1- تا حد ممكن سعی شود تابلوها و علایم در مكانهایی نصب شود كه امكان دید آن به خوبی فراهم شده و موانع فیزیكی مانع محدود شدن دید تابلو نگردد.2- اندازه حروف تابلوها و علایم باید تا حدی باشد كه از مسافت مطلوب خوانده شود. سرعت حركت خواننده یكی از عوامل تعیین كننده در اندازه خط تابلوهاست. مثلاً در پیاده روها اندازه خط می‌تواند بسیار كوچكتر از تابلوهای خیابان باشد ولی در بزرگراه‌ها اندازه باید به گونه‌ای باشد كه حداقل از فاصله 100 متری دیده شود.3- تابلوها به خصوص در مسیرهای سواره به اندازه‌ای ساخته شوند كه از درون وسیله نقلیه قابل خواندن باشند.4- تابلوهای نوشتاری باید با یك نوع حروف،ساده و خوانا، نوشته شوند زیرا مردم به طور معمول حروف آشنا را بهتر درمی‌یابند (سازمان منطقه آزاد;، شهرداریها، شماره 3، ص6).البته این موضوع بیشتر در مورد علایم و تابلوهای راهنما صادق بوده و در پانل‌های تبلیغات كمتر مصداق می‌یابد.5- رعایت اصولی نظیر فضای كافی میان حروف،واژگان،سطرها و در نظر گرفتن حاشیه‌ها در خوانایی تابلوها موثر است و بهتر است رعایت گردد.6- نشانه‌ها و نمادها را بجز در مواقعی كه فراگیر و بین المللی بوده و برداشت از آنها توسط بینندگان یكسان است، نباید بدون نوشتار طراحی نمود. (مرتضایی، رضا، 1381، ص 86).7- بهتر است برای صرفه جویی در زمان دریافت پیام توسط بیننده، با رعایت رسایی آن، از شرح طولانی پیام‌ها خودداری كرده و آنها را با رعایت اختصار و مفید ارائه نمود.
1-12-5-2- طراحی ساختار تابلوها :
یكی از مسایلی كه در طراحی و مكان‌یابی علایم و تابلوها باید مدنظر داشت،این است كه ظرفیت انسان برای پذیرش اطلاعات محدود می‌باشد، بنابراین اگر نصب این عناصر تنها از اصل رقابت پیرون نماید،شهرها به محیط ناهنجار و پر هرج و مرجی تبدیل میگردند.از عوامل مهمی كه می تواند در كارآمدی تابلوها و نمایش آنها نقش اساسی داشته باشد (به خصوص در تابلوهای تبلیغاتی)، استفاده از انواع منابع نوری رنگی به ویژه در شب است .همان طور كه قبلاً ذكر شد، یكی از مواردی كه باید در طراحی بهینه تابلوها و علایم در نظر داشت، خوانایی آنهاست، چرا كه هدف اصلی از ارایه این عناصر اطلاع رسانی بوده و در نتیجه در ارسال پیام های بصری از این طریق، سرعت شناسایی از ضروریات می باشد.
2-12-5-2- تعادل و هماهنگی :یكی از اصول مهم در آرایش فضاهای شهری با انواع مبلمان، رعایت تعادل و هماهنگی در طراحی و چیدمان آنهاست. بدیهی است كه علایم و تابلوها نیز از این قضیه مستثنی نمی‌باشند. متأسفانه امروزه در اكثر فضاهای شهری انبوهی از انواع این عناصر دیده می‌شود كه در عین بی نظمی به رقابت مشغول‌اند. در این میانف تابلوها و بیلبوردهای تبلیغاتی، به دلیل رنگ و لعاب بیشتر و اندازه بزرگتر، جلب توجه زیادی كرده و حتی در بعضی موارد اثر تابلوهای مهمی مانند تابلوهای راهنما را كم رنگ می‌نمایند.بدین ترتیب سیستم اطلاع رسانی شهری نامتعادل می شود در نتیجه حل این مشكل نیازمند یك تلاش عمومی برای تشخیص اولویت ها و قواعد لازم برای ایجاد نظم است. تعیین اولویت در نصب یكی از راهنكارهای موثر در ساماندهی این وضعیت می باشد. بدین ترتیب كه در مكان‌های شلوغ و پرتردد شهری، تقدم با تابلوها و علایم راهنمایی و رانندگی، هشدار دهنده‌ها، اطلاع رسان ها و مواردی از این دست بوده و با استفاده از ترفندهایی نظیر متحد بودن شكل ها، تقویت رنگ‌ها، نورپردازی و افزایش كنتراست پیام یا زمینه، بر كاربری آنها تأكید شود.هماهنگی عبارت است از تعادل و همخوانی بین اجزای مختلف یك كل در تابلوها و علایم هماهنگی رامی‌توان در سه زمینه مورد بررسی قرار داد:
1- هماهنگی میان تابلوهای مختلف2- هماهنگی میان تابلوها، مكان نصب آنها و سایر اجزای فضا (سازمان منطقه آزاد;، شهرداریها، شماره 3، ص 9).3- هماهنگی میان قسمت های مختلف یك تابلوقابل ذكر است كه رعایت همخوانی بین رنگ، اندازه، طرح، جنس، ارتفاع، نوع خط و شكل تابلو با محیط و اجزای آن، بر چشم نوازی فضا خواهد افزود. البته بدیهی است كه در مورد تابلوهای راهنمایی و رانندگی یكنواختی، مقدم بر هماهنگی با محیط است. اما در مورد سایر تابلوها تلاش درجهت هماهنگی با محیط ضروری می باشد. (سازمان منطقه آزاد;، شهرداریها، شماره 3، ص 10).نكته آخر آنكه اگر چه وضع ضوابط و استانداردها، با هدف كنترل رقابت بین علایم و تابلوها، صورت می‌گیرند ولی همواره باید معیار تنوع را در برنامه ریزی این عناصر شهری در نظر داشت.
3-12-5-2- ارتفاع مناسب جهت نصب علایم و تابلوها : در استانداردهای كشورهای مختلف ارتفاع تابلوهای شهری اندكی متفاوت است.و حتی قوانین منطقه ای نیز می‌تواندگوناگون باشد، ما بیشتر این قوانین، ارتفاع را زیر دو سوم ارتفاع عمارت تعیین میكنند. تابلوهای تبلیغاتی معمولاً باید در ارتفاع 5/2 تا 5/3 متر نسب به سطح پیاده رو و 5/4 تا 7/4 متر نسبت به سطح خیابان نصب شوند. (مرتضایی، رضا، شهرداریها، شماره 20، ص 44). تابلوهای اطلاعاتی برای افراد پیاده، باید در موقعیتهایی نصب گردند كه توقف استفاده كنندگان از آنها، مزاحمتی برای تردد دیگران ایجاد نكند.همچنین به منظور جلوگیری از سرگیر شدن، حد زیرین ارتفاع تابلوهایی كه از زیر آنها عبور و مرور صورت می‌پذیرد نباید از 250 سانتی متر كمتر باشد. (سعیدنیا، احمد، 1379، ص 79).امروزه سعی می‌شود به منظور جلوگیری از تجمع عناصر مصنوعی در سطح شهر، آنها را با اهم تلفیق نمایند. بنابراین در چنین فضاهایی میتوان پایه تابلوها را بلندتر انتخاب نموده و از آن جهت نصب گل جای، سطل زباله، منابع نوری و تابلوهای دیگر به صورت مركب استفاده نمود. (رعایت حد زیرین الزامی است).
4-12-5-2- نوع مصالح و ایمنی در علایم و تابلوها : مصالحی كه در ساخت تابلوها به كار می رودف باید از مواد مقاوم و فاسد نشدنی باشد.موادی مانند: ورق آهن، برنز، آلومینیم، چوب، سنگ، بتون، اكریلیك یا فایبرگلاس بسته به نوع تابلو و مكان نصب آن، می‌تواند مفیدتر باشد. در ساخت و نصب تابلوها باید موارد ایمنی رعایت گردد. این موارد به نحوه اجرای محاسبات سازه، انتخاب مصالح به كار رفته، نصب ادوات الكترونیكی و استفاده از جزییات اجرایی مناسب باز می‌گردد، از سوی دیگر در ساخت و نصب تابلوها باید به احتمال بروز
عوامل مخربی چون بادهای شدید، زمین لرزه، حریق و ; توجه داشت و تابلوها را در مقابل این عوامل مقاوم ساخت. لازم به تذكر است كه استفاده از سطوح شیشه‌ای در ساخت تابلوها منطقی نمی‌باشد مگر این كه شیشه از جنس نشكن بوده و یا از شبكه‌های محافظ استفاده شود.
ادامه خواندن مقاله بررسي مبلمان شهري درمنطقه 5 (موردي اصفهان ) شرکت کامکان
نوشته مقاله بررسي مبلمان شهري درمنطقه 5 (موردي اصفهان ) شرکت کامکان اولین بار در دانلود رایگان پدیدار شد.